Szkolenia w zakresie środków ochrony roślin.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2022.824 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 14 kwietnia 2022 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI ¹

z dnia 8 maja 2013 r.

w sprawie szkoleń w zakresie środków ochrony roślin ²

Na podstawie art. 72 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. z 2020 r. poz. 2097) zarządza się, co następuje;

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) warunki organizacyjno-techniczne prowadzenia szkoleń w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin, w zakresie stosowania środków ochrony roślin, w zakresie badań sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin i w zakresie integrowanej produkcji roślin, zwanych dalej "szkoleniami w zakresie środków ochrony roślin";

2) kwalifikacje wymagane od osób prowadzących poszczególne rodzaje szkoleń w zakresie środków ochrony roślin, z uwzględnieniem programu szkolenia dla osób prowadzących szkolenia w zakresie integrowanej produkcji roślin;

3) programy poszczególnych rodzajów szkoleń podstawowych i uzupełniających w zakresie środków ochrony roślin, uwzględniające, w przypadku szkoleń w zakresie:

a) stosowania środków ochrony roślin - sposób stosowania tych. środków,

b) badań sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin - rodzaje tego sprzętu;

4) maksymalną liczbę osób w grupie, dla jakiej prowadzi się szkolenia w zakresie środków ochrony roślin;

5) zakres i sposób dokumentowania prowadzenia szkoleń w zakresie środków ochrony roślin;

6) zakres danych przekazywanych wojewódzkiemu inspektorowi ochrony roślin i nasiennictwa oraz termin przekazywania tych informacji;

7) wzór zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie środków ochrony roślin.

§ 2. Podmiot prowadzący szkolenia w zakresie środków ochrony roślin:

1) zapewnia pomieszczenia umożliwiające prowadzenie zajęć, w tym wykorzystywanie w ich trakcie pomocy audiowizualnych;

2) wykorzystuje w trakcie szkoleń pomoce audiowizualne, w tym prezentacje multimedialne lub filmy szkoleniowe;

3) przekazuje uczestnikom szkolenia materiały szkoleniowe.

§ 3. Podmiot prowadzący szkolenia w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin, w zakresie stosowania środków ochrony roślin oraz w zakresie integrowanej produkcji roślin, niezależnie od spełnienia warunków, o których mowa w § 2:

1) zapewnia miejsce do prowadzenia zajęć praktycznych z wykorzystaniem sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin;

2) udostępnia uczestnikom szkolenia w trakcie jego trwania:

a) modelowy zestaw środków ochrony indywidualnej stosowanej przy wykonywaniu zabiegów środkami ochrony roślin,

b) sprzęt przeznaczony do stosowania środków ochrony roślin, w tym co najmniej:

– opryskiwacz ciągnikowy polowy lub sadowniczy wraz z ciągnikiem lub zespołem napędowym składającym się z silnika i wałka przekaźnika mocy, zapewniającym uzyskanie przez pompę tego opryskiwacza co najmniej minimalnego ciśnienia roboczego dla rozpylaczy zainstalowanych na tym opryskiwaczu, w przypadku podmiotu prowadzącego szkolenie w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin, w zakresie integrowanej produkcji roślin oraz w zakresie stosowania środków ochrony roślin sprzętem naziemnym, z wyłączeniem sprzętu montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie,

– sprzęt przeznaczony do stosowania środków ochrony roślin montowany na pojazdach szynowych lub stosowany w kolejnictwie, w przypadku podmiotu prowadzącego szkolenie w zakresie stosowania środków ochrony roślin sprzętem naziemnym montowanym na pojazdach szynowych lub innym sprzętem stosowanym w kolejnictwie,

– sprzęt agrolotniczy, w przypadku podmiotu prowadzącego szkolenie w zakresie stosowania środków ochrony roślin sprzętem agrolotniczym,

c) części do modernizacji sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin,

d) przyrządy do regulacji sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, w tym stoper, taśmę mierniczą, kalkulator i cylindry miarowe,

e) wiatromierze.

§ 4. Podmiot prowadzący szkolenia w zakresie badań sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, niezależnie od spełnienia warunków, o których mowa w § 2:

1) zapewnia miejsce do prowadzenia zajęć praktycznych z wykorzystaniem wyposażenia technicznego oraz sprzętu diagnostycznego niezbędnego do prowadzenia takich badań;

2) w przypadku szkoleń obejmujących:

a) badanie sprawności technicznej sprzętu naziemnego udostępnia uczestnikom szkolenia, w trakcie jego trwania, co najmniej opryskiwacz polowy i sadowniczy oraz wyposażenie techniczne i sprzęt diagnostyczny niezbędny do prowadzenia badań sprawności technicznej tego sprzętu, w tym:

– stanowisko kontrolne do sprawdzania manometru, opryskiwacza, w skład którego wchodzą manometr wzorcowy i prasa manometryczna lub inne urządzenie do wytwarzania ciśnienia,

– przymiar wstęgowy, stoper i kalkulator,

– sprzęt diagnostyczny do sprawdzania dystrybucji cieczy w opryskiwaczach polowych, w postaci co najmniej ręcznego lub elektronicznego stołu rowkowego do sprawdzania rozkładu poprzecznego cieczy,

– pięć cylindrów miarowych o pojemności wynoszącej co najmniej 2000 ml, działce elementarnej wynoszącej nie więcej niż 20 ml i dopuszczalnym błędzie granicznym pomiaru wynoszącym ±20 ml,

– urządzenie umożliwiające jednoczesny pomiar natężenia wypływu cieczy co najmniej z 12 rozpylaczy zainstalowanych na sekcji opryskowej opryskiwaczy używanych do zabiegów środkami ochrony roślin w uprawach sadowniczych,

b) badanie sprawności technicznej sprzętu agrolotniczego udostępnia uczestnikom szkolenia, w trakcie jego trwania, taki sprzęt oraz wyposażenie techniczne i sprzęt diagnostyczny niezbędny do prowadzenia badań sprawności technicznej tego sprzętu, w tym:

– przymiar wstęgowy, stoper i kalkulator,

– sprzęt diagnostyczny do sprawdzania dystrybucji cieczy, w postaci urządzenia do pomiaru natężenia wypływu cieczy z rozpylaczy,

– co najmniej dwa manometry do pomiaru ciśnienia roboczego.

§  5. 

1. Osoby prowadzące szkolenia w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin powinny mieć ukończone stadia wyższe na kierunku rolnictwo, ogrodnictwo, leśnictwo lub technika rolnicza i leśna, lub studia wyższe, dla których program kształcenia lub zakres kształcenia obejmował treści związane z hodowlą roślin, uprawą roślin, ochroną roślin, hodowlą lasu, ochroną zasobów leśnych, lub z budową, obsługą lub oceną techniczną pojazdów, maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji roślinnej, w wymiarze łącznym co najmniej 120 godzin, lub studia podyplomowe w tym zakresie.

2. Osoby prowadzące szkolenia w zakresie stosowania środków ochrony roślin lub w zakresie badań sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin powinny mieć, z uwzględnieniem ust. 3 i 4;

1) ukończoną szkołę ponadpodstawową lub ponadgimnazjalną, prowadzącą kształcenie w zawodzie technik rolnik, technik ogrodnik, technik leśnik lub technik mechanizacji rolnictwa i uzyskać tytuł zawodowy w danym zawodzie lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie lub

2) ukończone studia wyższe na kierunku rolnictwo, ogrodnictwo, leśnictwo lub technika rolnicza i leśna, lub studia wyższe, dla których program kształcenia lub zakres kształcenia obejmował treści związane z hodowlą roślin, uprawą roślin, ochroną roślin, hodowlą lasu, ochroną zasobów leśnych, lub z budową, obsługą lub oceną techniczną pojazdów, maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji roślinnej, w wymiarze łącznym co najmniej 120 godzin, lub stadia podyplomowe w tym zakresie.

3. Osoby prowadzące szkolenia w zakresie stosowania środków ochrony roślin sprzętem naziemnym montowanym na pojazdach szynowych lub innym sprzętem stosowanym w kolejnictwie powinny:

1) posiadać kwalifikacje określone w ust. 2 lub

2) mieć:

a) ukończoną szkołę ponadpodstawową lub ponadgimnazjalną, prowadzącą kształcenie w zawodzie technik transportu, kolejowego i uzyskać tytuł zawodowy w tym zawodzie lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w tym zawodzie lub

b) ukończone studia wyższe na kierunku transport ze specjalnością kolejnictwo lub eksploatacja pojazdów szynowych lub stadia wyższe, dla których program kształcenia lub zakres kształcenia obejmował treści związane z budową, eksploatacją lub oceną techniczną pojazdów szynowych, w wymiarze łącznym co najmniej 120 godzin, lub stadia podyplomowe w tym zakresie.

4. Osoby prowadzące szkolenia w zakresie stosowania środków ochrony roślin sprzętem agrolotniczym lub szkolenia w zakresie badań sprawności technicznej sprzętu agrolotniczego powinny:

1) posiadać kwalifikacje określone w ust. 2 lub

2) mieć:

a) ukończoną szkołę ponadpodstawową lub ponadgimnazjalną, prowadzącą kształcenie w zawodzie technik awionik lub technik mechanik lotniczy i uzyskać tytuł zawodowy w danym zawodzie lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie lub

b) ukończone studia wyższe na kierunku lotnictwo i kosmonautyka lub studia wyższe, dla których program kształcenia lub zakres kształcenia obejmował treści związane z budową, eksploatacją lub oceną techniczną statków powietrznych, w wymiarze łącznym co najmniej 120 godzin, lub studia podyplomowe w tym zakresie.

5. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się do osób prowadzących szkolenia w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin, w zakresie stosowania środków ochrony roślin oraz w zakresie badań sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, w części dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy.

§  6. 

1. Osoby prowadzące szkolenia w zakresie integrowanej produkcji roślin powinny:

1) mieć ukończone studia wyższe na kierunku rolnictwo, ogrodnictwo, leśnictwo, technika rolnicza i leśna, lub studia wyższe, dla których program kształcenia lub zakres kształcenia obejmował treści związane z hodowlą roślin, uprawą roślin, ochroną roślin, hodowlą lasu, ochroną zasobów leśnych, lub z budową, obsługą lub oceną techniczną pojazdów, maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji roślinnej, w wymiarze łącznym co najmniej 120 godzin, lub studia podyplomowe w tym zakresie oraz

2) mieć ukończone szkolenie wymagane od osób prowadzących szkolenie w zakresie integrowanej produkcji roślin, zgodnie z programem określonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia, prowadzonym przez:

a) instytuty badawcze prowadzące badania naukowe lub prace rozwojowe z zakresu hodowli, uprawy lub ochrony roślin lub

b) Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Brwinowie, lub

c) szkołę wyższą kształcącą w zakresie rolnictwa lub ogrodnictwa.

2. Przepisu ust. 1 pkt 2 lit. a i lit. c nie stosuje się do pracowników jednostek naukowych, w rozumieniu przepisów o zasadach finansowania nauki, zajmujących się integrowaną produkcją roślin w ramach prowadzonych przez nich badań naukowych lub prac rozwojowych.

3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do osób prowadzących szkolenia w zakresie integrowanej produkcji roślin, w części dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 7. Osoby prowadzące szkolenia w zakresie środków ochrony roślin w części dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy powinny:

1) posiadać kwalifikacje wymagane od doradców rolniczych w rozumieniu przepisów o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu, Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz być wpisane na listę takich doradców, prowadzoną przez dyrektora Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Brwinowie, lub

2) mieć:

a) ukończoną szkołę ponadpodstawową lub ponadgimnazjalną prowadzącą kształcenie w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy i uzyskać tytuł zawodowy w tym zawodzie lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w tym zawodzie lub

b) ukończone studia wyższe o specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub studia wyższe, dla których program kształcenia lub zakres kształcenia obejmował treści związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w wymiarze łącznym co najmniej 120 godzin, lub studia podyplomowe w tym zakresie.

§  8. 

1. Program szkolenia podstawowego i uzupełniającego w zakresie:

1) integrowanej produkcji roślin jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia;

2) doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin jest określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia;

3) stosowania środków ochrony roślin:

a) sprzętem naziemnym, z wyłączeniem sprzętu montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie - jest określony w załączniku nr 4 do rozporządzenia,

b) sprzętem agrolotniczym - jest określony w załączniku nr 5 do rozporządzenia,

c) metodą fumigacji - jest określony w załączniku nr 6 do rozporządzenia,

d) sprzętem naziemnym montowanym na pojazdach szynowych lub innym sprzętem stosowanym w kolejnictwie - jest określony w załączniku nr 7 do rozporządzenia.

2. Program szkolenia w zakresie badań sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin:

1) obejmującego badanie sprawności technicznej sprzętu naziemnego jest określony w załączniku nr 8 do rozporządzenia;

2) obejmującego badanie sprzętu agrolotniczego jest określony w załączniku nr 9 do rozporządzenia.

§ 9. Szkolenia w zakresie środków ochrony roślin są prowadzone w grupach nie większych niż 30 osób.

§  10. 

1. Podmiot prowadzący szkolenia w zakresie środków ochrony roślin dokumentuje swoje działania, prowadząc wykaz obejmujący:

1) daty i zakres przeprowadzanych szkoleń;

2) imiona i nazwiska, adres i miejsce zamieszkania oraz numer PESEL albo, w przypadku osób nieposiadającycłi obywatelstwa polskiego, nazwę i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość osób prowadzących szkolenia;

3) imiona i nazwiska, adres i miejsce zamieszkania oraz numer PESEL albo, w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego, nazwę i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość osób, które ukończyły szkolenia, oraz numery wydanych zaświadczeń o ich ukończeniu.

2. Podmiot prowadzący szkolenia w zakresie środków ochrony roślin przechowuje wykaz, o którym mowa w ust. 1, przez okres 5 lat od dnia zakończenia szkolenia.

§  11. 

1. Zakres danych przekazywanych wojewódzkiemu inspektorowi ochrony roślin i nasiennictwa obejmuje informacje dotyczące osób, które uzyskały zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie środków ochrony roślin, określone w § 10 ust. 1 pkt 1 i 3.

2. Informacje określone w § 10 ust. 1 pkt 1 i 3 dotyczące osób, które uzyskały zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie środków ochrony roślin w okresie:

1) od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca danego roku, przekazuje się wojewódzkiemu inspektorowi ochrony roślin i nasiennictwa do dnia 31 sierpnia tego roku;

2) od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia danego roku, przekazuje się wojewódzkiemu inspektorowi ochrony roślin i nasiennictwa do dnia 28 lutego kolejnego roku.

§ 12. Wzór zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie środków ochrony roślin jest określony w załączniku nr 10 do rozporządzenia.

§  12a. 

1. W okresie obowiązywania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonych na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2021 r. poz. 2069 i 2120 oraz z 2022 r. poz. 64 i 655) w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 lub wprowadzeniem stanu nadzwyczajnego w związku z zakażeniami tym wirusem oraz w okresie 30 dni od dnia odwołania tych stanów szkolenia w zakresie środków ochrony roślin mogą być prowadzone w formie wideokonferencji przy wykorzystaniu narzędzi teleinformatycznych umożliwiających przesyłanie dźwięku i obrazu w czasie rzeczywistym.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do zajęć praktycznych, o których mowa w § 3 pkt 1 i § 4 pkt 1.

§ 12b. Podmiot prowadzący szkolenia w zakresie środków ochrony roślin w formie wideokonferencji, o której mowa w § 12a ust. 1, niezależnie od spełnienia warunków, o których mowa w § 2-4, zapewnia osobie prowadzącej szkolenia w zakresie środków ochrony roślin w takiej formie urządzenia informatyczne i oprogramowanie umożliwiające prowadzenie szkolenia, w tym:

1) wykorzystywanie w trakcie tego szkolenia pomocy audiowizualnych, o których mowa w § 2 pkt 2;

2) zadawanie pytań przez uczestników tego szkolenia;

3) monitorowanie obecności uczestników tego szkolenia;

4) wyłączenie możliwości nagrywania tego szkolenia przez wszystkich albo poszczególnych jego uczestników, jeżeli oprogramowanie zastosowane do prowadzenia tego szkolenia umożliwia nagrywanie.

§ 12c. Osoba prowadząca szkolenia w zakresie środków ochrony roślin w formie wideokonferencji, o której mowa w § 12a ust. 1, udostępnia wojewódzkiemu inspektorowi ochrony roślin i nasiennictwa przez czas trwania tego szkolenia bezpośredni dostęp online do prowadzonego szkolenia.

§ 12d. Uczestnik szkolenia w zakresie środków ochrony roślin w formie wideokonferencji, o której mowa w § 12a ust. 1, dysponuje urządzeniami informatycznymi i oprogramowaniem umożliwiającymi uczestnictwo w tym szkoleniu, w tym:

1) wykorzystywanie w trakcie szkolenia pomocy audiowizualnych, o których mowa w § 2 pkt 2;

2) zadawanie pytań.

§ 13. Szkolenie wymagane od osób prowadzących szkolenia w zakresie integrowanej produkcji ukończone na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie szkoleń w zakresie ochrony roślin (Dz. U. poz. 1721) jest równoważne ze szkoleniem wymaganym od osób prowadzących szkolenia w zakresie integrowanej produkcji roślin ukończonym na podstawie przepisów niniejszego rozporządzenia.

§ 14. Do szkoleń rozpoczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia stosuje się przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie szkoleń w zakresie ochrony roślin.

§ 15. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ³ . ⁴

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

PROGRAM SZKOLENIA DLA OSÓB PROWADZĄCYCH SZKOLENIA W ZAKRESIE INTEGROWANEJ PRODUKCJI ROŚLIN

Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Integrowana produkcja roślin w Polsce i na świecie	4
	Ochrona roślin w konwencjonalnych, integrowanych i ekologicznych systemach produkcji roślinnej
	Ewolucja koncepcji i strategii integrowanej produkcji roślin
	Ekologiczne podstawy integrowanej produkcji roślin
	Prewencja jako ważny element integrowanej produkcji roślin
	Doradztwo w zakresie integrowanej produkcji roślin
2	Przepisy prawne	3
	Przepisy w zakresie ochrony roślin
	Przepisy w zakresie nasiennictwa
	Przepisy w zakresie nawozów i nawożenia
	Przepisy w zakresie higieny w produkcji roślinnej
3	Tryb uzyskiwania certyfikatów poświadczających stosowanie integrowanej produkcji roślin	1
4	Metody ochrony roślin wykorzystywane w technologiach integrowanej produkcji roślin	10
	Metoda hodowlana
	Metoda biologiczna
	Metoda biotechniczna
	Metody agrotechniczne
	Metody fizyczne i mechaniczne
	Metoda chemiczna
	Strategia zapobiegania uodparnianiu się agrofagów
	System wspomagania decyzji w ochronie roślin
5	Planowanie i zakładanie upraw	20
	Stanowisko uprawy
	Rodzaje podłoży do produkcji pod osłonami i ich przygotowanie
	Materiał rozmnożeniowy, jego przygotowanie i ocena jakości
	Właściwy dobór odmian, w tym wykorzystywanie naturalnej odporności odmian na patogeny oraz wykorzystywanie wyników badań i doświadczeń prowadzonych w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego
	Płodozmian
	Rola międzyplonów i mulczowania gleby
	Mechaniczne zabiegi agrotechniczne
	Terminy i metody siewu i sadzenia
6	Racjonalne nawożenie	14
	Metody określania niedoboru lub nadmiaru składników pokarmowych w glebie i w roślinach
	Gospodarka składnikami pokarmowymi
	Nawożenie organiczne, mineralne i dokarmianie dolistne
	Wapnowanie gleb
7	Ograniczanie zachwaszczenia	20
	Agroekologiczne podstawy ochrony przed chwastami
	Rozpoznawanie chwastów i charakterystyka zbiorowisk
	Agrotechniczne metody ograniczania zachwaszczenia
	Dobór herbicydów w integrowanej produkcji roślin
	Technika nanoszenia herbicydów
8	Zabiegi uprawowe i pielęgnacyjne	15
	Uprawa gleby
	Nawadnianie upraw
	Zabiegi pielęgnacyjne w poszczególnych uprawach
9	Ochrona przed chorobami	30
	Wpływ czynników klimatycznych na występowanie chorób
	Przegląd sprawców chorób roślin, z uwzględnieniem organizmów wytwarzających mykotoksyny
	Ocena stopnia porażenia roślin przez choroby i progi ekonomicznego zagrożenia
	Sygnalizacja i prognozowanie występowania chorób
	Dobór fungicydów i bakteriocydów w integrowanej produkcji roślin
10	Ochrona przed szkodnikami	30
	Przegląd szkodników roślin
	Sygnalizacja i prognozowanie występowania szkodników
	Metody ograniczania występowania szkodników a progi ekonomicznego zagrożenia
	Dobór zoocydów w integrowanej produkcji roślin
11	Zbiór, zasady przechowywania i przygotowanie produktów do obrotu	6
	Zbiór i ocena jakości plonów
	Przechowywanie i czynniki wpływające na jakość i trwałość, w tym wpływ mykotoksyn
	Przygotowanie do transportu, obrotu i sprzedaży
	Omówienie zasad funkcjonowania europejskich i światowych systemów jakości żywności
12	Dobra Praktyka Rolnicza	6
	Zasady przechowywania nawozów
	Zasady przechowywania środków ochrony roślin
	Utrzymywanie czystości i higieny w gospodarstwie
	Ochrona siedlisk przyrodniczych, wód, gleb i powietrza
	Przeciwdziałanie erozji gleby
13	Środki ochrony roślin a ochrona środowiska	3
	Zabronione zabiegi w uprawach prowadzonych zgodnie z zasadami integrowanej produkcji roślin
	Ochrona organizmów pożytecznych, w szczególności pszczoły miodnej i ich rola w integrowanej produkcji roślin
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne: pszczoły, owady pożyteczne i mikroorganizmy, ryby, zwierzęta
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin
	Właściwe postępowanie ze środkami ochrony roślin stwarzającymi szczególne zagrożenie dla zdrowia człowieka
	Właściwe postępowanie z opryskiwaczem przed i po zabiegu
	Stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronnych źródeł i ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk
	Porównanie metod ochrony roślin stosowanych w rolnictwie ekologicznym, konwencjonalnym i w integrowanej produkcji roślin
	Monitoring pozostałości środków ochrony roślin w produktach roślinnych i w środowisku
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej
14	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin	20
	Technika opryskiwania upraw polowych i sadowniczych
	Rozpylacze i zasady ich stosowania
	Kalibracja opryskiwaczy
	Kryteria oceny w badaniach okresowych opryskiwaczy
	Przygotowanie cieczy użytkowej, mycie opryskiwacza
	Zagospodarowanie odpadów
15	Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)	2
	Toksyczność środków ochrony roślin i potencjalne oddziaływanie na zdrowie ludzi
	Sposoby wnikania środków ochrony roślin do organizmu: skóra, drogi oddechowe, przewód pokarmowy, błony śluzowe - spojówki
	Środki ochrony indywidualnej i zasady ich użycia
	Bezpieczeństwo pracy (środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz odzież i obuwie robocze, prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport, higiena w czasie i po pracy)
	Pierwsza pomoc przy zatruciach środkami ochrony roślin: objawy zatruć, pierwsza pomoc w przypadku zatruć
16	Ekonomiczne podstawy uprawy roślin według technologii integrowanej produkcji roślin	3
17	Prowadzenie dokumentacji związanej z integrowaną produkcją roślin	6
18	Kontrola integrowanej produkcji roślin	7
19	Bibliografia uzupełniająca i przygotowanie prac zaliczeniowych w formie indywidualnych projektów pod kierunkiem wykładowcy	10
Ogółem		210

* W godzinach lekcyjnych trwających 45 minut.

ZAŁĄCZNIK Nr  2

PROGRAM SZKOLENIA W ZAKRESIE INTEGROWANEJ PRODUKCJI ROŚLIN

A) Program szkolenia podstawowego

Rośliny sadownicze
Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Przepisy prawne w zakresie integrowanej produkcji roślin	0,5
2	Planowanie i zakładanie uprawy sadowniczej	1
	Rola użytków ekologicznych w uprawie integrowanej
	Wybór stanowiska uprawy
	Właściwy dobór odmian w aspekcie odporności na patogeny
	Obsadzanie obrzeży plantacji jako element ograniczający przenikanie zanieczyszczeń
	Przygotowanie gleby pod złożenie upraw sadowniczych
	Systemy sadzenia roślin sadowniczych
	Sposoby cięcia i formowania roślin sadowniczych
3	Pielęgnacja gleby	1,5
	Niechemiczne metody zwalczania chwastów
	Dobór herbicydów do sadu integrowanego
	Rola ściółkowania
4	Nawożenie integrowanych upraw sadowniczych	1
	Analiza chemiczna gleby
	Analiza chemiczna liści
	Wizualna ocena roślin
	Racjonalne nawożenie
	Nawożenie upraw sadowniczych a ochrona środowiska
	Pobieranie próbek gleby
	Pobieranie próbek liści
	Stosowanie nawozów mineralnych i organicznych a ochrona środowiska
5	Ochrona upraw sadowniczych przed chorobami	2
	Sposoby prowadzenia lustracji upraw sadowniczych w celu wykrycia chorób
	Charakterystyka ważniejszych chorób w uprawach sadowniczych, z uwzględnieniem organizmów wytwarzających mykotoksyny
	Niechemiczne metody ochrony przed chorobami
	Zastosowanie progów szkodliwości dla chorób
	Dobór fungicydów zalecanych do integrowanej produkcji roślin
6	Ochrona upraw sadowniczych przed szkodnikami	3
	Sposoby prowadzenia lustracji upraw sadowniczych w celu wykrycia szkodników
	Charakterystyka ważniejszych szkodników
	Niechemiczne metody ochrony upraw sadowniczych przed szkodnikami
	Rola organizmów pożytecznych i ich introdukcja w sadowniczych uprawach integrowanych
	Zastosowanie progów szkodliwości dla szkodników
	Chemiczne zwalczanie szkodników
	Zwalczanie gryzoni w uprawach sadowniczych
	Ochrona upraw sadowniczych przed ptakami
	Zoocydy zalecane do integrowanej produkcji roślin
7	Środki ochrony roślin a ochrona środowiska	1,5
	Zabronione zabiegi w uprawach prowadzonych zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin
	Ochrona organizmów pożytecznych, w szczególności pszczoły miodnej i ich rola w integrowanej produkcji roślin
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne: pszczoły, owady pożyteczne, mikroorganizmy, ryby, zwierzęta
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin
	Właściwe postępowanie ze środkami ochrony roślin stwarzającymi szczególne zagrożenie dla zdrowia człowieka
	Właściwe postępowanie z opryskiwaczem przed i po zabiegu
	Stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronnych źródeł i ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk
	Porównanie metod ochrony roślin stosowanych w rolnictwie ekologicznym, konwencjonalnym i w integrowanej produkcji roślin
	Monitoring pozostałości środków ochrony roślin w produktach roślinnych i w środowisku
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej
8	Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)	1
	Toksyczność środków ochrony roślin i potencjalne oddziaływanie na zdrowie ludzi
	Sposoby wnikania do organizmu: skóra, drogi oddechowe, przewód pokarmowy, błony śluzowe - spojówki
	Bezpieczeństwo pracy (środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz odzież i obuwie robocze, prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport, higiena w czasie i po pracy)
	Ocena zagrożenia i zasady BHP na poszczególnych stanowiskach pracy przy sporządzaniu cieczy roboczej, opryskiwaniu upraw sprzętem ciągnikowym i zabiegach aparaturą plecakową
	Pierwsza pomoc przy zatruciach środkami ochrony roślin: objawy zatruć, pierwsza pomoc w przypadku zatruć
9	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin	3, w tym 2,5 godziny zajęć praktycznych z wykorzystaniem opryskiwacza ciągnikowego sadowniczego
	Sposoby stosowania środków ochrony roślin w zależności od ich formy użytkowej: opryskiwanie, zaprawianie, rozsiewanie, podlewanie, gazowanie, zamgławianie, sublimowanie, zwabianie
	Przygotowanie opryskiwacza sadowniczego do pracy, w tym: a) sprawdzenie stanu technicznego poszczególnych urządzeń tego opryskiwacza pod kątem ich wpływu na jakość wykonania zabiegu, b) kalibracja tego opryskiwacza, c) dobór parametrów pracy i regulacja tego opryskiwacza, d) dobór rozpylaczy
	Technika opryskiwania - użytkowanie opryskiwacza
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami ochrony roślin
	Potwierdzanie sprawności technicznej opryskiwacza: a) organizacja systemu badań w regionie, b) wymagania techniczne dla opryskiwacza, c) przygotowanie opryskiwacza do badania
10	Sposób dokumentowania prowadzonych działań w uprawach sadowniczych zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin	0,5
11	Kontrola integrowanej produkcji roślin	1
Ogółem		16

Rośliny warzywne
Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Przepisy prawne w zakresie integrowanej produkcji roślin	0,5
2	Lokalizacja plantacji i wybór stanowiska uprawy	1,5
	Rola użytków ekologicznych w uprawie integrowanej
	Wybór stanowiska uprawy
	Właściwy dobór odmian w aspekcie odporności na patogeny
	Płodozmian i zmianowanie (rola roślin strukturotwórczych, międzyplonów i resztek roślinnych w zachowaniu materii organicznej i składników pokarmowych w glebie)
	Przygotowanie gleby pod założenie uprawy warzywnej
	Terminy i sposoby siewu i sadzenia roślin warzywnych
3	Nawożenie integrowanych upraw warzyw	1
	Gospodarka składnikami pokarmowymi a ochrona środowiska
	Analiza chemiczna gleby podstawą racjonalnego nawożenia (technika i terminy pobierania prób)
	Zastosowanie nawożenia organicznego jako podstawowego źródła składników pokarmowych (nawozy naturalne – dopuszczalne dawki i terminy stosowania, nawozy zielone)
	Uzupełniające nawożenie mineralne – bilans składników pokarmowych
	Ocena wizualna wzrostu i rozwoju roślin, analiza chemiczna próbek liściowych (głównie w uprawach pod osłonami), technika pobierania prób
	Stosowanie nawozów mineralnych i organicznych a ochrona środowiska
4	Ochrona upraw warzyw przed chwastami	2
	Agroekologiczne podstawy ochrony przed chwastami
	Rola Dobrej Praktyki Rolniczej w ochronie przed chwastami
	Niechemiczne metody ochrony przed chwastami
	Dobór herbicydów w integrowanej ochronie przed chwastami
	Metody ograniczania zużycia herbicydów w integrowanej uprawie roślin (zastosowanie adiutantów, dawki dzielone, zabiegi pasmowe i precyzyjne)
5	Ochrona upraw warzyw przed chorobami	2,5
	Sposoby prowadzenia lustracji uprawy w celu wykrycia chorób
	Charakterystyka ważniejszych chorób w uprawach warzywnych, z uwzględnieniem organizmów wytwarzających mykotoksyny
	Rola Dobrej Praktyki Rolniczej w ochronie przed chorobami
	Niechemiczne metody ochrony uprawy przed chorobami
	Zastosowanie progów szkodliwości dla chorób
	Zwalczanie chemiczne chorób
	Dobór fungicydów zalecanych do integrowanej produkcji roślin
6	Ochrona warzyw przed szkodnikami	2
	Sposoby prowadzenia lustracji upraw warzyw w celu wykrycia szkodników
	Charakterystyka ważniejszych szkodników warzyw
	Rola Dobrej Praktyki Rolniczej w ochronie przed szkodnikami
	Niechemiczne metody ochrony upraw warzyw przed szkodnikami
	Rola organizmów pożytecznych w integrowanej uprawie warzyw
	Zastosowanie progów szkodliwości dla szkodników
	Dobór zoocydów zalecanych w integrowanej produkcji roślin
	Chemiczne zwalczanie szkodników
7	Środki ochrony roślin a ochrona środowiska	1
	Zabronione zabiegi w uprawach prowadzonych zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin
	Ochrona organizmów pożytecznych, w szczególności pszczoły miodnej i ich rola w integrowanej produkcji roślin
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne: pszczoły, owady pożyteczne, mikroorganizmy, ryby, zwierzęta
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin
	Właściwe postępowanie ze środkami ochrony roślin stwarzającymi szczególne zagrożenie dla zdrowia człowieka
	Właściwe postępowanie z opryskiwaczem przed i po zabiegu
	Stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronnych źródeł i ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk
	Porównanie metod ochrony roślin stosowanych w rolnictwie ekologicznym konwencjonalnym i w integrowanej produkcji roślin
	Monitoring pozostałości środków ochrony roślin w produktach roślinnych i w środowisku
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej
8	Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)	1
	Toksyczność środków ochrony roślin i potencjalne
	oddziaływanie na zdrowie ludzi
	Sposoby wnikania do organizmu: skóra, drogi oddechowe, przewód pokarmowy, błony śluzowe – spojówki
	Bezpieczeństwo pracy (środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz odzież i obuwie robocze, prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport, higiena w czasie i po pracy)
	Ocena zagrożenia i zasady BHP na poszczególnych stanowiskach pracy przy sporządzaniu cieczy roboczej, opryskiwaniu upraw sprzętem ciągnikowym, zabiegach aparaturą plecakową, zabiegach w uprawach pod osłonami i zaprawianiu nasion
	Pierwsza pomoc przy zatruciach środkami ochrony roślin: objawy zatruć, pierwsza pomoc w przypadku zatruć
9	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin	3, w tym 2,5 godziny zajęć praktycznych z wykorzystaniem opryskiwacza ciągnikowego polowego
	Sposoby stosowania środków ochrony roślin w zależności od ich formy użytkowej: opryskiwanie, zaprawianie, rozsiewanie, podlewanie, gazowanie, zamgławianie, sublimowanie, zwabianie
	Przygotowanie opryskiwacza polowego do pracy, w tym: a) sprawdzenie stanu technicznego poszczególnych urządzeń tego opryskiwacza pod kątem ich wpływu na jakość wykonania zabiegu, b) kalibracja tego opryskiwacza, c) dobór parametrów pracy i regulacja tego opryskiwacza, d) dobór rozpylaczy
	Technika opryskiwania – użytkowanie opryskiwacza
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami ochrony roślin
	Potwierdzanie sprawności technicznej opryskiwacza: a) organizacja systemu badań w regionie, b) wymagania techniczne dla sprzętu naziemnego, c) przygotowanie sprzętu naziemnego do badania
10	Sposób dokumentowania prowadzonych działań w uprawach warzywnych zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin	0,5
11	Kontrola integrowanej produkcji roślin	1
Ogółem		16

Rośliny rolnicze
Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Przepisy prawne w zakresie integrowanej produkcji roślin	0,5
2	Planowanie i organizacja integrowanej produkcji roślin	2
	Rola zmianowania w kształtowaniu żyzności gleb i stanu sanitarnego zasiewów
	Znaczenie międzyplonów
	Wybór stanowiska uprawy
	Właściwy dobór odmian, w tym wykorzystywanie naturalnej odporności odmian na patogeny oraz wykorzystywanie wyników badań i doświadczeń
	prowadzonych w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego
	Terminy i sposoby siewów roślin rolniczych
	Zasady uprawy w integrowanej produkcji roślin
	Rola użytków ekologicznych
3	Pielęgnacja gleby po wykonaniu zasiewów	1
	Niechemiczne metody zwalczania chwastów
	Dobór herbicydów w uprawie integrowanej roślin rolniczych
	Możliwość stosowania zmniejszonych dawek herbicydów
4	Nawożenie integrowanych upraw rolniczych	1
	Plan nawożenia dla gospodarstwa i poszczególnych pól płodozmianu
	Rola nawozów naturalnych w podtrzymaniu żyzności gleby
	Zasady określania potrzeb nawozowych roślin i dawek nawozów
	Doradztwo nawozowe w integrowanej produkcji roślin
	Wykorzystanie testów glebowych i roślinnych
	Dolistne dokarmianie roślin
	Zasady bezpiecznego stosowania nawozów mineralnych, naturalnych, organicznych i organiczno-mineralnych
	Nawożenie upraw rolniczych a ochrona środowiska
	Stosowanie nawozów mineralnych i organicznych a ochrona środowiska
5	Ochrona upraw rolniczych przed chorobami	2
	Sposoby prowadzenia lustracji uprawy w celu wykrycia chorób
	Charakterystyka ważniejszych chorób w uprawach rolniczych, z uwzględnieniem organizmów wytwarzających mykotoksyny
	Zastosowanie progów szkodliwości dla chorób
	Dobór fungicydów zalecanych do integrowanej produkcji roślin
6	Ochrona upraw rolniczych przed szkodnikami	2,5
	Sposoby prowadzenia lustracji upraw rolniczych w celu wykrycia szkodników
	Charakterystyka ważniejszych szkodników upraw rolniczych
	Niechemiczne metody ochrony upraw rolniczych przed szkodnikami
	Rola organizmów pożytecznych w integrowanej uprawie roślin rolniczych
	Zastosowanie progów szkodliwości dla szkodników
	Chemiczne zwalczanie szkodników
7	Środki ochrony roślin a ochrona środowiska	1,5
	Zabronione zabiegi w uprawach prowadzonych zgodnie z zasadami integrowanej produkcji roślin
	Ochrona organizmów pożytecznych, w szczególności pszczoły miodnej i ich rola w integrowanej produkcji roślin
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne: pszczoły, owady pożyteczne, mikroorganizmy, ryby, zwierzęta
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania
	środków ochrony roślin
	Właściwe postępowanie ze środkami ochrony roślin stwarzającymi szczególne zagrożenie dla zdrowia człowieka
	Właściwe postępowanie z opryskiwaczem przed i po zabiegu
	Stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronnych źródeł i ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk
	Porównanie metod ochrony roślin stosowanych w rolnictwie ekologicznym, konwencjonalnym i w integrowanej produkcji roślin
	Monitoring pozostałości środków ochrony roślin w produktach roślinnych i w środowisku
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej
8	Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)	1
	Toksyczność środków ochrony roślin i potencjalne oddziaływanie na zdrowie ludzi
	Sposoby wnikania do organizmu: skóra, drogi oddechowe, przewód pokarmowy, błony śluzowe – spojówki
	Bezpieczeństwo pracy (środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz odzież i obuwie robocze, prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport, higiena w czasie i po pracy)
	Ocena zagrożenia i zasady BHP na poszczególnych stanowiskach pracy przy sporządzaniu cieczy roboczej, opryskiwaniu upraw sprzętem ciągnikowym, zabiegach aparaturą plecakową, zabiegach w uprawach pod osłonami i zaprawianiu nasion
	Pierwsza pomoc przy zatruciach środkami ochrony roślin: objawy zatruć, pierwsza pomoc w przypadku zatruć
9	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin	3, w tym 2,5 godziny zajęć praktycznych z wykorzystaniem opryskiwacza ciągnikowego polowego
	Sposoby stosowania środków ochrony roślin w zależności od ich formy użytkowej: opryskiwanie, zaprawianie, rozsiewanie, podlewanie, gazowanie, zamgławianie, sublimowanie, zwabianie
	Przygotowanie opryskiwacza polowego do pracy, w tym: a) sprawdzenie stanu technicznego poszczególnych urządzeń tego opryskiwacza pod kątem ich wpływu na jakość wykonania zabiegu, b) kalibracja tego opryskiwacza, c) dobór parametrów pracy i regulacja tego opryskiwacza, d) dobór rozpylaczy
	Technika opryskiwania – użytkowanie opryskiwacza
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami ochrony roślin
	Potwierdzanie sprawności technicznej opryskiwacza: a) organizacja systemu badań w regionie, b) wymagania techniczne dla opryskiwacza, c) przygotowanie opryskiwacza do badania
10	Sposób dokumentowania prowadzonych działań w uprawach rolniczych zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin	0,5
11	Kontrola integrowanej produkcji roślin	1
Ogółem		16

B) Program szkolenia uzupełniającego

Rośliny sadownicze
Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych dotyczących integrowanej produkcji roślin, ze szczególnym uwzględnieniem zmian tych przepisów	0,5
	Sposób dokumentowania prowadzonych działań w uprawach sadowniczych zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin
	Kontrola integrowanej produkcji roślin
2	Planowanie i zakładanie uprawy sadowniczej – aktualizacja wiedzy	0,5
	Właściwy dobór odmian w aspekcie odporności na patogeny
	Sposoby cięcia i formowania roślin sadowniczych
3	Pielęgnacja gleby – aktualizacja wiedzy	0,5
	Niechemiczne metody zwalczania chwastów
	Dobór herbicydów do sadu integrowanego
4	Nawożenie integrowanych upraw sadowniczych – aktualizacja wiedzy	0,5
	Racjonalne nawożenie
	Stosowanie nawozów mineralnych i organicznych a ochrona środowiska
5	Ochrona upraw sadowniczych przed chorobami – aktualizacja wiedzy	1
	Ważniejsze choroby w uprawach sadowniczych, z uwzględnieniem organizmów wytwarzających mykotoksyny
	Niechemiczne metody ochrony przed chorobami
	Zastosowanie progów szkodliwości dla chorób
	Dobór fungicydów zalecanych do integrowanej produkcji roślin
6	Ochrona upraw sadowniczych przed szkodnikami – aktualizacja wiedzy	1
	Niechemiczne metody ochrony upraw sadowniczych przed szkodnikami
	Rola organizmów pożytecznych i ich introdukcja w sadowniczych uprawach integrowanych
	Zastosowanie progów szkodliwości dla szkodników
	Chemiczne zwalczanie szkodników
	Zoocydy zalecane do integrowanej produkcji roślin
7	Środki ochrony roślin a ochrona środowiska – aktualizacja wiedzy	1
	Zabronione zabiegi w uprawach prowadzonych zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin
	Ochrona organizmów pożytecznych, w szczególności pszczoły miodnej i ich rola w integrowanej produkcji roślin
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne: pszczoły, owady pożyteczne, mikroorganizmy, ryby, zwierzęta
	Właściwe postępowanie ze środkami ochrony roślin stwarzającymi szczególne zagrożenie dla zdrowia
	człowieka
	Właściwe postępowanie z opryskiwaczem przed i po zabiegu
	Stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronnych źródeł i ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk
8	Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) – aktualizacja wiedzy	0,5
	Toksyczność środków ochrony roślin i potencjalne oddziaływanie na zdrowie ludzi
	Sposoby wnikania do organizmu: skóra, drogi oddechowe, przewód pokarmowy, błony śluzowe – spojówki
	Bezpieczeństwo pracy (środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz odzież i obuwie robocze, prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport, higiena w czasie i po pracy)
	Ocena zagrożenia i zasady BHP na poszczególnych stanowiskach pracy przy sporządzaniu cieczy roboczej, opryskiwaniu upraw sprzętem ciągnikowym, zabiegach aparaturą plecakową, zabiegach w uprawach pod osłonami i zaprawianiu nasion
	Pierwsza pomoc przy zatruciach środkami ochrony roślin: objawy zatruć, pierwsza pomoc w przypadku zatruć
9	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin – aktualizacja wiedzy	1,5, w tym 1 godzina zajęć praktycznych z wykorzystaniem opryskiwacza ciągnikowego sadowniczego
	Przygotowanie opryskiwacza do pracy, w tym: a) sprawdzenie stanu technicznego poszczególnych urządzeń opryskiwacza pod kątem ich wpływu na jakość wykonania zabiegu, b) dobór parametrów pracy, kalibracja i regulacja opryskiwaczy, c) dobór rozpylaczy
	Technika opryskiwania – użytkowanie opryskiwacza
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami ochrony roślin
	Potwierdzanie sprawności technicznej opryskiwacza: a) organizacja systemu badań w regionie, b) wymagania techniczne dla opryskiwacza, c) przygotowanie opryskiwacza do badania
Ogółem		7

Rośliny warzywne
Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych dotyczących integrowanej produkcji roślin, ze szczególnym uwzględnieniem zmian tych przepisów	0,5
	Sposób dokumentowania prowadzonych działań w uprawach warzywnych zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin
	Kontrola integrowanej produkcji roślin
2	Lokalizacja plantacji i wybór stanowiska uprawy – aktualizacja wiedzy	0,5
	Właściwy dobór odmian w aspekcie odporności na
	patogeny
	Płodozmian i zmianowanie (rola roślin strukturotwórczych, międzyplonów i resztek roślinnych w zachowaniu materii organicznej i składników pokarmowych w glebie)
3	Nawożenie integrowanych upraw warzyw – aktualizacja wiedzy	0,5
	Gospodarka składnikami pokarmowymi a ochrona środowiska
	Stosowanie nawozów mineralnych i organicznych a ochrona środowiska
4	Ochrona upraw warzyw przed chwastami – aktualizacja wiedzy	1
	Niechemiczne metody ochrony przed chwastami
	Dobór herbicydów w integrowanej ochronie przed chwastami
	Metody ograniczania zużycia herbicydów w integrowanej uprawie (zastosowanie adiutantów, dawki dzielone, zabiegi pasmowe i precyzyjne)
5	Ochrona upraw warzyw przed chorobami – aktualizacja wiedzy	1
	Ważniejsze choroby roślin warzywnych, z uwzględnieniem organizmów wytwarzających mykotoksyny
	Niechemiczne metody ochrony uprawy przed chorobami
	Zastosowanie progów szkodliwości dla chorób
	Zwalczanie chemiczne chorób
	Dobór fungicydów zalecanych do integrowanej produkcji roślin
6	Ochrona upraw warzyw przed szkodnikami – aktualizacja wiedzy	1
	Niechemiczne metody ochrony upraw warzyw przed szkodnikami
	Rola organizmów pożytecznych w integrowanej uprawie warzyw
	Zastosowanie progów szkodliwości dla szkodników
	Dobór zoocydów zalecanych w integrowanej produkcji roślin
7	Środki ochrony roślin a ochrona środowiska –aktualizacja wiedzy	0,5
	Zabronione zabiegi w uprawach prowadzonych zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin
	Ochrona organizmów pożytecznych, w szczególności pszczoły miodnej i ich rola w integrowanej produkcji roślin
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne: pszczoły, owady pożyteczne, mikroorganizmy, ryby, zwierzęta
	Właściwe postępowanie ze środkami ochrony roślin stwarzającymi szczególne zagrożenie dla zdrowia człowieka
	Właściwe postępowanie z opryskiwaczem przed i po zabiegu
	Stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronnych źródeł i ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk
8	Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) – aktualizacja wiedzy	0,5
	Toksyczność środków ochrony roślin i potencjalne oddziaływanie na zdrowie ludzi
	Sposoby wnikania do organizmu: skóra, drogi oddechowe, przewód pokarmowy, błony śluzowe – spojówki
	Bezpieczeństwo pracy (środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz odzież i obuwie robocze, prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport, higiena w czasie i po pracy)
	Ocena zagrożenia i zasady BHP na poszczególnych stanowiskach pracy przy sporządzaniu cieczy roboczej, opryskiwaniu upraw sprzętem ciągnikowym, zabiegach aparaturą plecakową, zabiegach w uprawach pod osłonami i zaprawianiu nasion
	Pierwsza pomoc przy zatruciach środkami ochrony roślin: objawy zatruć, pierwsza pomoc w przypadku zatruć
9	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin – aktualizacja wiedzy	1,5, w tym 1 godzina zajęć praktycznych z wykorzystaniem opryskiwacza ciągnikowego polowego
	Przygotowanie opryskiwacza do pracy, w tym: a) sprawdzenie stanu technicznego poszczególnych urządzeń opryskiwacza pod kątem ich wpływu na jakość wykonania zabiegu, b) dobór parametrów pracy, kalibracja i regulacja opryskiwaczy, c) dobór rozpylaczy
	Technika opryskiwania – użytkowanie opryskiwacza
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami ochrony roślin
	Potwierdzanie sprawności technicznej opryskiwacza: a) organizacja systemu badań w regionie, b) wymagania techniczne dla opryskiwacza, c) przygotowanie opryskiwacza do badania
Ogółem		7

Rośliny rolnicze
Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych dotyczących integrowanej produkcji roślin, ze szczególnym uwzględnieniem zmian tych przepisów	0,5
	Sposób dokumentowania prowadzonych działań w uprawach rolniczych zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin
	Kontrola integrowanej produkcji roślin
2	Planowanie i organizacja integrowanej produkcji roślin - aktualizacja wiedzy	0,5
	Rola zmianowania w kształtowaniu żyzności gleb i stanu sanitarnego zasiewów
	Znaczenie międzyplonów
	Właściwy dobór odmian, w tym wykorzystywanie naturalnej odporności odmian na patogeny oraz wykorzystywanie wyników badań i doświadczeń prowadzonych w ramach Porejestrowego
	Doświadczalnictwa Odmianowego
	Rola użytków ekologicznych
3	Pielęgnacja gleby po wykonaniu zasiewów -aktualizacja wiedzy	1
	Niechemiczne metody zwalczania chwastów
	Dobór herbicydów w uprawie integrowanej roślin rolniczych
	Możliwość stosowania zmniejszonych dawek herbicydów
4	Nawożenie integrowanych upraw rolniczych - aktualizacja wiedzy	0,5
	Nawożenie upraw rolniczych a ochrona środowiska
	Stosowanie nawozów mineralnych i organicznych a ochrona środowiska
5	Ochrona upraw rolniczych przed chorobami - aktualizacja wiedzy	1
	Ważniejsze choroby roślin rolniczych, z uwzględnieniem organizmów wytwarzających mykotoksyny
	Zastosowanie progów szkodliwości dla chorób
	Dobór fungicydów zalecanych do integrowanej produkcji roślin
6	Ochrona upraw rolniczych przed szkodnikami - aktualizacja wiedzy	1
	Niechemiczne metody ochrony upraw rolniczych przed szkodnikami
	Rola organizmów pożytecznych w integrowanej uprawie roślin rolniczych
	Zastosowanie progów szkodliwości dla szkodników
	Chemiczne zwalczanie szkodników
7	Środki ochrony roślin a ochrona środowiska - aktualizacja wiedzy	0,5
	Zabronione zabiegi w uprawach prowadzonych zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin
	Ochrona organizmów pożytecznych, w szczególności pszczoły miodnej i ich rola w integrowanej produkcji roślin
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne: pszczoły, owady pożyteczne, mikroorganizmy, ryby, zwierzęta
	Właściwe postępowanie ze środkami ochrony roślin stwarzającymi szczególne zagrożenie dla zdrowia człowieka
	Właściwe postępowanie z opryskiwaczem przed i po zabiegu
	Stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronnych źródeł i ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk
8	Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) - aktualizacja wiedzy	0,5
	Toksyczność środków ochrony roślin i potencjalne oddziaływanie na zdrowie ludzi
	Sposoby wnikania do organizmu: skóra, drogi oddechowe, przewód pokarmowy, błony śluzowe - spojówki
	Bezpieczeństwo pracy (środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz odzież i obuwie robocze, prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport, higiena w czasie i po pracy)
	Ocena zagrożenia i zasady BHP na poszczególnych stanowiskach pracy przy sporządzaniu cieczy roboczej, opryskiwaniu upraw sprzętem ciągnikowym, zabiegach aparaturą plecakową, zabiegach w uprawach pod osłonami i zaprawianiu nasion
	Pierwsza pomoc przy zatruciach środkami ochrony roślin: objawy zatruć, pierwsza pomoc w przypadku zatruć
9	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin - aktualizacja wiedzy	1,5, w tym 1 godzina zajęć praktycznych z wykorzystaniem opryskiwacza ciągnikowego polowego
	Przygotowanie opryskiwacza do pracy, w tym: a) sprawdzenie stanu technicznego poszczególnych urządzeń opryskiwacza pod kątem ich wpływu na jakość wykonania zabiegu, b) dobór parametrów pracy, kalibracja i regulacja opryskiwaczy, c) dobór rozpylaczy
	Technika opryskiwania - użytkowanie opryskiwacza
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami ochrony roślin.
	Potwierdzanie sprawności technicznej opryskiwacza: a) organizacja systemu badań w regionie, b) wymagania techniczne dla opryskiwacza, c) przygotowanie opryskiwacza do badania
Ogółem		7

* W godzinach lekcyjnych trwających 45 minut.

ZAŁĄCZNIK Nr  3 

PROGRAM SZKOLENIA W ZAKRESIE DORADZTWA DOTYCZĄCEGO ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN

A) Program szkolenia podstawowego

Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych	3
	Wymagania w zakresie obrotu, konfekcjonowania i stosowania środków ochrony roślin oraz w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin
	Warunki prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie obrotu i konfekcjonowania środków ochrony roślin
	Zakres działania Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w ramach nadzoru nad obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin
	Zagrożenia wynikające ze stosowania podrobionych środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska
	Metody rozpoznawania podrobionych środków ochrony roślin
	Postępowanie ze środkami przeterminowanymi i niepełnowartościowymi
	Wymagania dotyczące sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
	Dokumentowanie zabiegów ochrony roślin oraz przestrzegania wymagań integrowanej ochrony roślin
	Postępowanie w przypadku reklamacji środków ochrony rośliń
2	Charakterystyka i stosowanie środków ochrony roślin	2
	Skład środków ochrony roślin
	Formy użytkowe środków ochrony roślin
	Okres karencji i okres prewencji
	Charakterystyka środków ochrony roślin pod względem stwarzania przez nie zagrożeń dla zdrowia człowieka, pszczół i organizmów wodnych
	Podział środków ochrony roślin: a) ze względu na funkcję: - roztoczobójcze (akarycydy), - bakteriobójcze (bakteriocydy), - grzybobójcze (fungicydy), - chwastobójcze (herbicydy), - owadobójcze (insektycydy), - mięczakobójcze (moluskocydy), - nicieniobójcze (nematocydy), - regulatory wzrostu roślin, - odstraszające szkodniki (repelenty), - gryzoniobójcze (rodentycydy), - przyciągające szkodniki (atraktanty), - kretobójcze (talpicydy), - wirusobójcze (wirocydy), - inne, b) ze względu na sposób oddziaływania na organizmy szkodliwe: - kontaktowe, - żołądkowe, - inhalacyjne, - fungitoksyczne, - fungistatyczne, - desykujące, - inhibitujące wzrost i rozwój, - inny, c) ze względu na sposób zachowania się na roślinie: - powierzchniowe, - wgłębne, - systemiczne, - inne
	Czynniki warunkujące skuteczne działanie środków ochrony roślin: a) dobór środka ochrony roślin, b) termin przeprowadzenia zabiegu, c) dawka środka ochrony roślin, d) warunki atmosferyczne, e) łączne stosowanie agrochemikaliów
3	Integrowana ochrona roślin	6
	Podstawowe wiadomości o organizmach szkodliwych ich zwalczaniu, w tym o: a) organizmach chorobotwórczych, w tym organizmach wytwarzających mykotoksyny, b) chwastach, c) szkodnikach
	Przegląd metod ochrony roślin, w tym: agrotechniczna, hodowlana, mechaniczna, fizyczna, biologiczna, chemiczna oraz kwarantanna
	Podstawowe wymagania integrowanej ochrony roślin, integrowanej produkcji i rolnictwa ekologicznego, w tym: a) ograniczanie występowania organizmów szkodliwych poprzez: - właściwy płodozmian i agrotechnikę, - stosowanie odmian odpornych i tolerancyjnych oraz materiału siewnego wytworzonego i poddanego ocenie zgodnie z przepisami o nasiennictwie, - właściwe nawożenie i nawadnianie, - przestrzeganie zasad higieny fitosanitarnej, - ochronę i introdukcję organizmów pożytecznych, w szczególności pszczoły miodnej, b) planowanie zabiegów ochrony rośli w oparciu o: - monitorowanie organizmów szkodliwych, - progi szkodliwości organizmów szkodliwych, - programy wspomagania decyzji w ochronie roślin, -doradztwo, c) przeciwdziałanie powstawaniu odporności organizmów szkodliwych na środki ochrony roślin
	Podstawowe wiadomości z zakresu dobrej praktyki ochrony roślin
	Zwalczanie szkodników artykułów rolno-spożywczych
4	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin	4, w tym 2,5 godziny zajęć praktycznych z wykorzystaniem opryskiwacza ciągnikowego polowego lub sadowniczego
	Sposoby stosowania środków ochrony roślin w zależności od ich formy użytkowej: opryskiwanie, zaprawianie, rozsiewanie, podlewanie, gazowanie, zamgławianie, sublimowanie, zwabianie
	Sposoby stosowania środków ochrony roślin do dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji pomieszczeń i magazynów
	Przygotowanie opryskiwacza do pracy, w tym: a) sprawdzenie stanu technicznego poszczególnych urządzeń opryskiwacza pod kątem ich wpływu na jakość wykonania zabiegu, b) kalibracja opryskiwacza, c) dobór parametrów pracy i regulacja opryskiwacza, d) dobór rozpylaczy
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami ochrony roślin.
	Informowanie o planowanych zabiegach z użyciem sprzętu agrolotniczego
	Potwierdzanie sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
5	Zapobieganie negatywnemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko	4
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne, w szczególności pszczołę miodną - sposoby ograniczania ryzyka
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin i sposoby ograniczania tych zmian
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej, w tym: a) zasady doboru środków ochrony roślin pod kątem wpływu ma środowisko wodne i wodę pitną, b) efektywne techniki stosowania środków ochrony roślin zapobiegające skażeniu wody
	Stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronnych ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk
	Postępowanie ze środkami ochrony roślin i opróżnionymi opakowaniami po środkach ochrony roślin oraz pozostałościami cieczy użytkowej po zabiegu
	Postępowanie z opryskiwaczem przed zabiegiem i po zabiegu wykonanym przy użyciu środków ochrony roślin
6	Bezpieczeństwo i higiena pracy przy sprzedaży i stosowaniu środków ochrony roślin	5
	Przegląd przepisów prawnych
	Zagrożenie dla zdrowia człowieka podczas obrotu, konfekcjonowania i stosowania środków ochrony roślin
	Drogi wchłaniania środków ochrony roślin do organizmu: doustna, skórna, oddechowa i przez błonę śluzową
	Środki ochrony indywidualnej i zasady ich użycia
	Prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport środków ochrony roślin
	Zasady profilaktyki, w tym: a) badania lekarskie, b) wyposażenie apteczki pierwszej pomocy medycznej, c) informacje o najbliższym podmiocie leczniczym Draż numery telefonów do ośrodków toksykologicznych
	Objawy zatrucia środkami ochrony roślin oraz pierwsza pomoc przy zatruciach tymi środkami lub w razie wystąpienia innych nagłych wypadków
	Przepisy przeciwpożarowe i zasady postępowania w czasie pożaru, w tym: a) przyczyny i rodzaje zagrożeń, b) drogi pożarowe
	Postępowanie w przypadku rozlania lub rozsypania środków ochrony roślin
	Ochrona pracy kobiet i ochrona pracy młodocianych
Ogółem		24

B) Program szkolenia uzupełniającego

Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych, ze szczególnym uwzględnieniem zmian tych przepisów	1,5
	Wymagania w zakresie obrotu, konfekcjonowania i stosowania środków ochrony roślin oraz w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin
	Warunki prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie obrotu i konfekcjonowania środków ochrony roślin
	Zakres działania Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w ramach nadzoru nad obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin, w tym: nakaz wycofania środka ochrony roślin z obrotu, zakaz stosowania środka ochrony roślin, kontrola jakości środków ochrony roślin i kontrola prawidłowości stosowania środków ochrony roślin
	Postępowanie ze środkami przeterminowanymi i niepełnowartościowym i
	Wprowadzanie do obrotu podrobionych środków ochrony roślin, w tym: a) niebezpieczeństwa wynikające z wprowadzania do obrotu podrobionych środków ochrony roślin, d) metody rozpoznawania podrobionych środków ochrony roślin
	Postępowanie w przypadku reklamacji środków ochrony roślin
2	Integrowana ochrona roślin - aktualizacja wiedzy	3
	Wiadomości o organizmach szkodliwych, w tym organizmach wytwarzających mykotoksyny
	Przegląd nowości dotyczących metod ochrony roślin, w tym: agrotechnicznej, hodowlanej, mechanicznej, fizycznej, biologicznej, chemicznej, integrowanej oraz kwarantanny
	Zasady integrowanej ochrony roślin, integrowanej produkcji roślin i rolnictwa ekologicznego, w tym: a) ograniczanie występowania organizmów szkodliwych poprzez: - właściwy płodozmian i agrotechnikę, - stosowanie odmian odpornych i tolerancyjnych oraz materiału siewnego wytworzonego i poddanego ocenie zgodnie z przepisami o nasiennictwie, - właściwe nawożenie i nawadnianie, - przestrzeganie zasad higieny fitosanitarnej, - ochronę i introdukcję organizmów pożytecznych, w szczególności pszczoły miodnej, b) planowanie zabiegów ochrony roślin w oparciu o: - monitorowanie organizmów szkodliwych, - progi szkodliwości organizmów szkodliwych, - programy wspomagania decyzji w ochronie roślin, -doradztwo, c) przeciwdziałanie powstawaniu odporności organizmów szkodliwych na środki ochrony roślin
3	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin - aktualizacja wiedzy	1
	Badanie sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
4	Zapobieganie negatywnemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko - aktualizacja wiedzy	0,5
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne, w szczególności pszczołę miodną - aktualizacja wiedzy
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin i sposoby ograniczania tych zmian
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej, w tym: a) zasady doboru środków ochrony roślin pod kątem wpływu ma środowisko wodne i wodę pitną, b) efektywne techniki stosowania środków ochrony roślin zapobiegające skażeniu wody
	Postępowanie ze środkami ochrony roślin i opróżnionymi opakowaniami po środkach ochrony roślin oraz pozostałościami cieczy użytkowej po zabiegu
5	Bezpieczeństwo i higiena pracy przy sprzedaży środków ochrony roślin - aktualizacja wiedzy	1
	Przegląd przepisów prawnych
	Zagrożenie dla zdrowia człowieka podczas obrotu i konfekcjonowania środków ochrony roślin
	Środki ochrony indywidualnej i zasady ich użycia
	Prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport środków ochrony roślin
	Zasady profilaktyki, w tym: a) badania lekarskie, b) wyposażenie apteczki pierwszej pomocy medycznej, c) informacje o najbliższym podmiocie leczniczym oraz numery telefonów do ośrodków toksykologicznych
	Pierwsza pomoc przy zatruciach środkami ochrony roślin oraz w razie wystąpienia innych nagłych
	Wypadków
	Postępowanie w przypadku rozlania lub rozsypania środków ochrony roślin
Ogółem		7

* W godzinach lekcyjnych trwających 45 minut.

ZAŁĄCZNIK Nr  4 

PROGRAM SZKOLENIA W ZAKRESIE STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN SPRZĘTEM NAZIEMNYM, Z WYŁĄCZENIEM SPRZĘTU MONTOWANEGO NA POJAZDACH SZYNOWYCH ORAZ INNEGO SPRZĘTU STOSOWANEGO W KOLEJNICTWIE

A) Program szkolenia podstawowego

Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych	1
	Wymagania w zakresie nabywania i stosowania środków ochrony roślin
	Zagrożenia wynikające ze stosowania podrobionych środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska
	Metody rozpoznawania podrobionych środków ochrony roślin
	Wymagania dotyczące sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
	Dokumentowanie zabiegów ochrony roślin oraz przestrzegania wymagań integrowanej ochrony roślin
	Postępowanie w przypadku reklamacji środków ochrony roślin
2	Charakterystyka i stosowanie środków ochrony roślin	1
	Skład środków ochrony roślin
	Formy użytkowe środków ochrony roślin
	Okres karencji i okres prewencji
	Charakterystyka środków ochrony roślin pod względem stwarzania przez nie zagrożeń dla zdrowia człowieka, pszczół i organizmów wodnych
	Podział środków ochrony roślin: a) ze względu na funkcję: - roztoczobójcze (akarycydy), - bakteriobójcze (bakteriocydy), - grzybobójcze (fungicydy), - chwastobójcze (herbicydy), - owadobójcze (insektycydy), - mięczakobójcze (moluskocydy), - nicieniobójcze (nematocydy), - regulatory wzrostu roślin, - odstraszające szkodniki (repelenty), - gryzoniobójcze (rodentycydy), - przyciągające szkodniki (atraktanty), - kretobójcze (talpicydy), - wirusobójcze (wirocydy), - inne, b) ze względu na sposób oddziaływania na organizmy szkodliwe: - kontaktowe, - żołądkowe, - inhalacyjne, - fungitoksyczne,
	- fungistatyczne, - desykujące, - inhibitujące wzrost i rozwój, - inne c) ze względu na sposób zachowania się na roślinie: - powierzchniowe, - wgłębne, - systemiczne, - inne.
	Czynniki warunkujące skuteczne działanie środków ochrony roślin: a) dobór środka ochrony roślin, b) termin przeprowadzenia zabiegu, c) dawka środka ochrony roślin, d) warunki atmosferyczne, d) łączne stosowanie agrochemikaliów
3	Integrowana ochrona roślin	2,5
	Podstawowe wiadomości o organizmach szkodliwych ich zwalczaniu, w tym o: a) organizmach chorobotwórczych, w tym organizmach wytwarzających mykotoksyny, b) chwastach, c) szkodnikach
	Przegląd metod ochrony roślin, w tym: agrotechniczna, hodowlana, mechaniczna, fizyczna, biologiczna, chemiczna oraz kwarantanna
	Podstawowe zasady integrowanej ochrony roślin, integrowanej produkcji roślin i rolnictwa ekologicznego
	Podstawowe wiadomości z zakresu dobrej praktyki ochrony roślin
	Zwalczanie szkodników artykułów rolno-spożywczych
4	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin	4,5, w tym 3,5 godziny zajęć praktycznych z wykorzystaniem opryskiwacza ciągnikowego polowego lub sadowniczego
	Sposoby stosowania środków ochrony roślin w zależności od ich formy użytkowej: opryskiwanie, zaprawianie, rozsiewanie, podlewanie, gazowanie, zamgławianie, sublimowanie, zwabianie
	Przygotowanie opryskiwacza do pracy, w tym: a) sprawdzenie stanu technicznego poszczególnych urządzeń tego sprzętu pod kątem ich wpływu na jakość wykonania zabiegu, d) kalibracja opryskiwacza, c) dobór parametrów pracy i regulacja opryskiwacza, d) dobór rozpylaczy
	Technika opryskiwania - użytkowanie opryskiwacza
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami ochrony roślin
	Potwierdzanie sprawności technicznej opryskiwacza: a) organizacja systemu badań w regionie, b) wymagania techniczne dla opryskiwaczy, c) przygotowanie opryskiwaczy do badania
5	Zapobieganie negatywnemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko	3
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne, w szczególności pszczołę miodną - sposoby ograniczania ryzyka
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin i sposoby ograniczania tych zmian
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej, w tym:
	a) zasady doboru środków ochrony roślin pod kątem wpływu ma środowisko wodne i wodę pitną,
	b) efektywne techniki stosowania środków ochrony roślin zapobiegające skażeniu wody
	Stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronnych ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk
	Postępowanie ze środkami ochrony roślin i opróżnionymi opakowaniami po środkach ochrony roślin oraz pozostałościami cieczy użytkowej po zabiegu
	Postępowanie z opryskiwaczem przed zabiegiem i do zabiegu wykonanym przy użyciu środków ochrony roślin
6	Bezpieczeństwo i higiena pracy przystosowaniu środków ochrony roślin	2
	Przegląd przepisów prawnych
	Zagrożenia dla zdrowia człowieka podczas stosowania środków ochrony roślin przy użyciu opryskiwacza
	Drogi wchłaniania środków ochrony roślin do organizmu: doustna, skórna, oddechowa i przez błonę śluzową
	Środki ochrony indywidualnej i zasady ich użycia
	Prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport środków ochrony roślin
	Ocena zagrożenia na poszczególnych stanowiskach pracy, w tym przy:
	a) sporządzaniu cieczy roboczej,
	b) zabiegach wykonywanych opryskiwaczem ciągnikowym,
	c) zabiegach wykonywanych opryskiwaczem plecakowym,
	d) zabiegach wykonywanych w uprawach pod osłonami,
	e) zaprawianiu nasion
	Zasady profilaktyki, w tym:
	a) badania lekarskie,
	b) wyposażenie apteczki pierwszej pomocy medycznej,
	c) informacje o najbliższym podmiocie leczniczym oraz numery telefonów do ośrodków toksykologicznych
	Objawy zatrucia środkami ochrony roślin oraz pierwsza pomoc przy zatruciach tymi środkami lub w razie wystąpienia innych nagłych wypadków
	Przepisy przeciwpożarowe i zasady postępowania w czasie pożaru, w tym:
	a) przyczyny i rodzaje zagrożenia,
	b) drogi pożarowe
	Postępowanie w przypadku rozlania lub rozsypania środków ochrony roślin
Ogółem		14

B) Program szkolenia uzupełniającego

Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych, ze szczególnym uwzględnieniem zmian tych przepisów	1
	Wymagania w zakresie nabywania i stosowania środków ochrony roślin
	Zagrożenia wynikające ze stosowania podrobionych środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska
	Metody rozpoznawania podrobionych środków ochrony roślin
	Wymagania dotyczące sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
	Inne istotne zmiany przepisów prawnych dotyczących stosowania środków ochrony roślin
2	Charakterystyka i stosowanie środków ochrony roślin - aktualizacja wiedzy	0,5
	Zmiany w asortymencie środków ochrony roślin
	Czynniki warunkujące skuteczne działanie środków ochrony roślin: a) dobór środka ochrony roślin, b) termin przeprowadzenia zabiegu, c) dawka środka ochrony roślin, d) warunki atmosferyczne, d) łączne stosowanie agrochemikaliów
3	Integrowana ochrona roślin - aktualizacja wiedzy	2
	Wiadomości o organizmach szkodliwych, w tym organizmach wytwarzających mykotoksyny
	Przegląd nowości dotyczących metod ochrony roślin, w tym: agrotechnicznej, hodowlanej, mechanicznej, fizycznej, biologicznej, chemicznej, integrowanej oraz kwarantanny
	Zasady integrowanej ochrony roślin, integrowanej produkcji roślin i rolnictwa ekologicznego
	Dobra praktyka ochrony roślin
4	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin - aktualizacja wiedzy	2,5, w tym 1,5 godziny zajęć praktycznych z wykorzystaniem opryskiwacza ciągnikowego polowego lub sadowniczego
	Przygotowanie opryskiwacza do pracy, w tym: a) sprawdzenie stanu technicznego poszczególnych urządzeń opryskiwacza pod kątem ich wpływu na jakość wykonania zabiegu, b) dobór parametrów pracy, kalibracja i regulacja opryskiwaczy, c) dobór rozpylaczy
	Technika opryskiwania - użytkowanie opryskiwacza
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami
	ochrony roślin
	Potwierdzanie sprawności technicznej opryskiwacza: a) organizacja systemu badań w regionie, b) wymagania techniczne dla opryskiwacza, c) przygotowanie opryskiwacza do badania
5	Zapobieganie negatywnemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko - aktualizacja wiedzy	0,5
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne, w szczególności pszczołę miodną - aktualizacja wiedzy
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin i sposoby ograniczania tych zmian
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej, w tym: a) zasady doboru środków ochrony roślin pod kątem wpływu ma środowisko wodne i wodę pitną, b) efektywne techniki stosowania środków ochrony roślin zapobiegające skażeniu wody
	Stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronnych ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk
	Postępowanie z opryskiwaczem przed zabiegiem i do zabiegu wykonanym przy użyciu środków ochrony roślin
	Postępowanie ze środkami ochrony roślin i opróżnionymi opakowaniami po środkach ochrony roślin oraz pozostałościami cieczy użytkowej po zabiegu
6	Bezpieczeństwo i higiena pracy przy stosowaniu środków ochrony roślin - aktualizacja wiedzy	0,5
	Przegląd przepisów prawnych
	Zagrożenia dla zdrowia człowieka podczas stosowania środków ochrony roślin przy użyciu opryskiwaczy
	Środki ochrony indywidualnej i zasady ich użycia
	Prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport środków ochrony roślin
	Ocena zagrożenia na poszczególnych stanowiskach pracy, w tym przy: a) sporządzaniu cieczy roboczej, d) zabiegach wykonywanych opryskiwaczem ciągnikowym, c) zabiegach wykonywanych opryskiwaczem plecakowym, d) zabiegach wykonywanych w uprawach pod osłonami, d) zaprawianiu nasion
	Zasady profilaktyki, w tym: a) badania lekarskie, b) wyposażenie apteczki pierwszej pomocy medycznej, c) informacje o najbliższym podmiocie leczniczym oraz numery telefonów do ośrodków toksykologicznych
	Objawy zatrucia środkami ochrony roślin oraz pierwsza pomoc przy zatruciach tymi środkami lub w razie wystąpienia innych nagłych wypadków
	Postępowanie w przypadku rozlania lub rozsypania środków ochrony roślin
Ogółem		7

* W godzinach lekcyjnych trwających 45 minut

ZAŁĄCZNIK Nr  5

PROGRAM SZKOLENIA W ZAKRESIE STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN SPRZĘTEM AGROLOTNICZYM

A) Program szkolenia podstawowego

Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych	1
	Wymagania w zakresie nabywania i stosowania środków ochrony roślin
	Zagrożenia wynikające ze stosowania podrobionych środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska
	Metody rozpoznawania podrobionych środków ochrony roślin
	Wymagania dotyczące sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
	Dokumentowanie zabiegów ochrony roślin oraz przestrzegania wymagań integrowanej ochrony roślin
	Dostępowanie w przypadku reklamacji środków ochrony roślin
2	Charakterystyka i podział środków ochrony roślin oraz możliwości ich stosowania sprzętem agrolotniczym	1
	Skład środków ochrony roślin
	Formy użytkowe środków ochrony roślin
	Okres karencji i okres prewencji
	Charakterystyka środków ochrony roślin pod względem stwarzania przez nie zagrożeń dla zdrowia człowieka, pszczół i organizmów wodnych
	Podział środków ochrony roślin: a) ze względu na funkcję: - roztoczobójcze (akarycydy), - bakteriobójcze (bakteriocydy), - grzybobójcze (fungicydy), - chwastobójcze (herbicydy), - owadobójcze (insektycydy), - mięczakobójcze (moluskocydy), - nicieniobójcze (nematocydy), - regulatory wzrostu roślin, - odstraszające szkodniki (repelenty), - gryzoniobójcze (rodentycydy), - przyciągające szkodniki (atraktanty), - kretobójcze (talpicydy), - wirusobójcze (wirocydy), - inne, b) ze względu na sposób oddziaływania na organizmy szkodliwe: - kontaktowe, - żołądkowe, - inhalacyjne, - fungitoksyczne, - fungistatyczne, - desykujące, - inhibitujące wzrost i rozwój, - inne, c) ze względu na sposób zachowania się na roślinie: - powierzchniowe, - wgłębne, - systemiczne, - inne
	Czynniki warunkujące skuteczne działanie środków ochrony roślin: a) dobór środka ochrony roślin, b) termin przeprowadzenia zabiegu, c) dawka środka ochrony roślin, d) warunki atmosferyczne, d) łączne stosowanie agrochemikaliów
3	Integrowana ochrona roślin uprawnych i lasów	2
	Podstawowe wiadomości o biologii organizmów szkodliwych, ze szczególnym uwzględnieniem organizmów szkodliwych występujących w lasach
	Zastosowanie zabiegów agrolotniczych w zwalczaniu organizmów szkodliwych
	Podstawowe zasady integrowanej ochrony roślin, integrowanej produkcji roślin i rolnictwa ekologicznego
	Podstawowe wiadomości z zakresu dobrej praktyki ochrony roślin
4	Sprzęt agrolotniczy w zabiegach ochrony roślin	5
	Budowa, zastosowanie oraz sprawność techniczna sprzętu agrolotniczego - prezentacja sprzętu
	Potwierdzanie sprawności technicznej sprzętu agrolotniczego
5	Naprowadzanie samolotów i śmigłowców na pola zabiegowe oraz zasady bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin sprzętem agrolotniczym	2
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu
	Informowanie o planowanych zabiegach z użyciem sprzętu agrolotniczego
6	Zapobieganie negatywnemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko, w tym na organizmy pożyteczne w uprawach, lasach i strefach ekotonowych	1
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne, w szczególności pszczołę miodną - sposoby ograniczania ryzyka
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin i sposoby ograniczania tych zmian
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej, w tym: a) zasady doboru środków ochrony roślin pod kątem wpływu ma środowisko wodne i wodę pitną, b) efektywne techniki stosowania środków ochrony roślin zapobiegające skażeniu wody
	Postępowanie ze środkami ochrony roślin i opróżnionymi opakowaniami po środkach ochrony roślin oraz pozostałościami cieczy użytkowej po zabiegu
7	Bezpieczeństwo i higiena pracy przy stosowaniu środków ochrony roślin	1
	Przegląd przepisów prawnych
	Zagrożenia dla zdrowia człowieka podczas stosowania środków ochrony roślin sprzętem agrolotniczym
	Drogi wchłaniania środków ochrony roślin do organizmu: doustna, skórna, oddechowa i przez błonę śluzową
	Środki ochrony indywidualnej i zasady ich użycia
	Prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport środków ochrony roślin
	Zasady profilaktyki, w tym: a) badania lekarskie, b) wyposażenie apteczki pierwszej pomocy medycznej, c) informacje o najbliższym podmiocie leczniczym oraz numery telefonów do ośrodków toksykologicznych
	Objawy zatrucia środkami ochrony roślin oraz pierwsza pomoc przy zatruciach tymi środkami lub w razie wystąpienia innych nagłych wypadków
	Przepisy przeciwpożarowe i zasady postępowania w czasie pożaru, w tym: a) przyczyny i rodzaje zagrożenia, b) drogi pożarowe
	Dostępowanie w przypadku rozlania lub rozsypania środków ochrony roślin
8	Organizacja i koszty prac agrolotniczych	1
Ogółem		14

B) Program szkolenia uzupełniającego

Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych, ze szczególnym uwzględnieniem zmian tych przepisów	1
	Wymagania w zakresie nabywania i stosowania środków ochrony roślin
	Zagrożenia wynikające ze stosowania podrobionych środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska
	Metody rozpoznawania podrobionych środków ochrony roślin
	Wymagania dotyczące sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
2	Charakterystyka i podział środków ochrony roślin oraz możliwości ich stosowania sprzętem agrolotniczym - aktualizacja wiedzy	0,5
	Zmiany w asortymencie środków ochrony roślin
	Czynniki warunkujące skuteczne działanie środków ochrony roślin: a) dobór środka ochrony roślin, b) termin przeprowadzenia zabiegu, c) dawka środka ochrony roślin, d) warunki atmosferyczne, e) łączne stosowanie agrochemikaliów
3	Integrowana ochrona roślin uprawnych i lasów - aktualizacja wiedzy	1
	Zasady integrowanej ochrony roślin, integrowanej produkcji roślin i rolnictwa ekologicznego
4	Zapobieganie negatywnemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko, w tym na organizmy pożyteczne w uprawach, lasach i strefach ekotonowych - aktualizacja wiedzy	1
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne, w szczególności pszczołę miodną - sposoby ograniczania ryzyka
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin i sposoby ograniczania tych zmian
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej, w tym: a) zasady doboru środków ochrony roślin pod kątem wpływu ma środowisko wodne i wodę pitną, b) efektywne techniki stosowania środków ochrony roślin zapobiegające skażeniu wody
5	Bezpieczeństwo i higiena pracy przystosowaniu środków ochrony roślin - aktualizacja wiedzy	0,5
	Przegląd przepisów prawnych
	Zagrożenia dla zdrowia człowieka podczas stosowania środków ochrony roślin sprzętem agrolotniczym
	Klasyfikacja środków ochrony roślin pod względem stwarzania przez nie zagrożeń dla zdrowia człowieka, pszczół i organizmów wodnych
	Drogi wchłaniania środków ochrony roślin do organizmu: doustna, skórna, oddechowa i przez błonę śluzową
	Środki ochrony indywidualnej i zasady ich użycia
	Prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport środków ochrony roślin
6	Sprzęt agrolotniczy w zabiegach ochrony roślin, w tym: podział, budowa, zastosowanie, sprawność techniczna	1
7	Naprowadzanie samolotów i śmigłowców na pola zabiegowe oraz zasady bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin sprzętem agrolotniczym	1
8	Badanie sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin	1
Ogółem		7

* W godzinach lekcyjnych trwających 45 minut.

ZAŁĄCZNIK Nr  6

PROGRAM SZKOLENIA W ZAKRESIE STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN METODĄ FUMIGACJI

A) Program szkolenia podstawowego

Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych	1
	Wymagania w zakresie nabywania i stosowania środków ochrony roślin
	Zagrożenia wynikające ze stosowania podrobionych środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska
	Metody rozpoznawania podrobionych środków ochrony roślin
	Wymagania dotyczące sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
	Dokumentowanie zabiegów ochrony roślin oraz przestrzegania zasad integrowanej ochrony roślin
	Postępowanie w przypadku reklamacji środków ochrony roślin
2	Charakterystyka i zasady stosowania środków ochrony roślin	2
	Skład środków ochrony roślin
	Formy użytkowe środków ochrony roślin
	Okres karencji i okres prewencji
	Charakterystyka środków ochrony roślin pod względem stwarzania przez nie zagrożeń dla zdrowia człowieka, pszczół i organizmów wodnych
	Podział środków ochrony roślin a) ze względu na funkcję: - roztoczobójcze (akarycydy), - bakteriobójcze (bakteriocydy), - grzybobójcze (fungicydy), - chwastobójcze (herbicydy), - owadobójcze (insektycydy), - mięczakobójcze (moluskocydy), - nicieniobójcze (nematocydy), - regulatory wzrostu roślin, - odstraszające szkodniki (repelenty), - gryzoniobójcze (rodentycydy), - przyciągające szkodniki (atraktanty), - kretobójcze (talpicydy), - wirusobójcze (wirocydy), - inne, b) ze względu na sposób oddziaływania na organizmy szkodliwe: - kontaktowe, - żołądkowe, - inhalacyjne, - fungitoksyczne, - fungistatyczne, - desykujące, - inhibitujące wzrost i rozwój, - inne, c) ze względu na sposób zachowania się na roślinie: - powierzchniowe, - wgłębne, - systemiczne, - inne
	Czynniki warunkujące skuteczne działanie środków ochrony roślin: a) dobór środka ochrony roślin, b) termin przeprowadzenia zabiegu, c) dawka środka ochrony roślin, d) warunki atmosferyczne
3	Integrowana ochrona roślin	4
	Podstawowe wiadomości o organizmach szkodliwych ich zwalczaniu, w tym o: a) organizmach chorobotwórczych, b) chwastach, c) szkodnikach
	Przegląd metod ochrony roślin, w tym szczegółowa charakterystyka metody chemicznej
	Podstawowe zasady integrowanej ochrony roślin, integrowanej produkcji roślin i rolnictwa ekologicznego
	Podstawowe wiadomości z zakresu dobrej praktyki ochrony roślin
	Zasady wykonywania zabiegu dezynsekcji gazowej i technika wykonywania tego zabiegu, w tym: a) stosowane środki ochrony roślin, b) właściwości chemiczne i fizyczne środków ochrony roślin, c) mechanizm działania środków ochrony roślin, d) warunki zastosowania środków ochrony roślin, e) przygotowywanie pomieszczenia, f) dawkowanie i sposób rozmieszczenia środków ochrony roślin, g) odwietrzanie pomieszczenia, h) kontrola pozostałości gazu w pomieszczeniu
	Zwalczanie szkodników artykułów rolno-spożywczych
4	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin	4, w tym 3 godziny zajęć praktycznych
	Sposoby stosowania środków ochrony roślin w zależności od ich formy użytkowej: opryskiwanie, zaprawianie, rozsiewanie, podlewanie, gazowanie, zamgławianie, sublimowanie, zwabianie
	Przygotowywanie sprzętu do wykonywania zabiegu
	Rodzaje sprzętu
	Sprawność techniczna i wpływ na jakość zabiegu
	Usuwanie podstawowych usterek
	Zabezpieczenie sprzętu po wykonanym zabiegu
5	Zapobieganie negatywnemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko	2
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy Pożyteczne, w szczególności pszczołę miodną - sposoby ograniczania ryzyka
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin i sposoby ograniczania tych zmian
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej, w tym: a) zasady doboru środków ochrony roślin pod kątem wpływu ma środowisko wodne i wodę pitną, b) efektywne techniki stosowania środków ochrony roślin zapobiegające skażeniu wody
	Postępowanie ze środkami ochrony roślin i opróżnionymi opakowaniami po środkach ochrony roślin oraz pozostałościami cieczy użytkowej po zabiegu
6	Bezpieczeństwo i higiena pracy przystosowaniu środków ochrony roślin	3
	Przegląd przepisów prawnych
	Zagrożenia dla zdrowia człowieka podczas stosowania środków ochrony roślin metodą fumigacji
	Drogi wchłaniania środków ochrony roślin do organizmu: doustna, skórna, oddechowa i przez błonę śluzową
	Środki ochrony indywidualnej i zasady ich użycia
	Prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport środków ochrony roślin
	Zasady profilaktyki, w tym: a) badania lekarskie, b) wyposażenie apteczki pierwszej pomocy medycznej, c) informacje o najbliższym podmiocie leczniczym oraz numery telefonów do ośrodków toksykologicznych
	Objawy zatrucia środkami ochrony roślin oraz pierwsza pomoc przy zatruciach tymi środkami lub w razie wystąpienia innych nagłych wypadków
	Przepisy przeciwpożarowe i sposób postępowania w czasie pożaru, w tym: a) przyczyny i rodzaje zagrożenia pożarowego, b) drogi pożarowe
	Postępowanie w przypadku rozlania lub rozsypania środków ochrony roślin
Ogółem		16

B) Program szkolenia uzupełniającego

Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych, ze szczególnym uwzględnieniem zmian tych przepisów	1
	Wymagania w zakresie nabywania i stosowania środków ochrony roślin
	Zagrożenia wynikające ze stosowania podrobionych środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt Draż dla środowiska
	Metody rozpoznawania podrobionych środków ochrony roślin
	Wymagania dotyczące sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
	Inne istotne zmiany przepisów dotyczących stosowania środków ochrony roślin
2	Charakterystyka i zasady stosowania środków ochrony roślin - aktualizacja wiedzy	1
	Czynniki warunkujące skuteczne działanie środków ochrony roślin: a) dobór środka ochrony roślin, b) termin przeprowadzenia zabiegu, c) dawka środka ochrony roślin, d) warunki atmosferyczne
	Środki ochrony roślin przeznaczone do zwalczania szkodników artykułów rolno-spożywczych
3	Integrowana ochrona roślin - aktualizacja wiedzy	1,5
	Zasady wykonywania zabiegu dezynsekcji gazowej i technika wykonywania tego zabiegu, w tym: a) stosowane środki ochrony roślin, b) właściwości chemiczne i fizyczne środków ochrony roślin, c) mechanizm działania środków ochrony roślin, d) warunki zastosowania środków ochrony roślin, e) przygotowywanie pomieszczenia, f) dawkowanie i sposób rozmieszczenia środków ochrony roślin, g) odwietrzanie pomieszczenia, h) kontrola pozostałości gazu w pomieszczeniu
	Wymagania dotyczące ewidencji zabiegów wykonywanych przy użyciu środków ochrony roślin
4	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin - aktualizacja wiedzy	2, w tym 1,5 godziny zajęć praktycznych
	Przygotowywanie sprzętu do wykonywania zabiegu
	Rodzaje sprzętu
	Sprawność techniczna i wpływ na jakość zabiegu
	Usuwanie podstawowych usterek
	Zabezpieczenie sprzętu po wykonanym zabiegu
5	Zapobieganie negatywnemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko - aktualizacja wiedzy	1
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne, w szczególności pszczołę miodną
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin
	Postępowanie ze środkami ochrony roślin i opróżnionymi opakowaniami po środkach ochrony roślin oraz pozostałościami cieczy użytkowej po zabiegu
6	Bezpieczeństwo i higiena pracy przy stosowaniu środków ochrony roślin - aktualizacja wiedzy	0,5
	Przegląd przepisów prawnych
	Klasyfikacja środków ochrony roślin pod względem stwarzania przez nie zagrożenia dla zdrowia człowieka
	Środki ochrony indywidualnej i zasady ich użycia
	Prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport środków ochrony roślin
	Zasady profilaktyki: a) badania lekarskie, b) wyposażenie apteczki pierwszej pomocy medycznej, c) informacje o najbliższym podmiocie leczniczym oraz numery telefonów do ośrodków toksykologicznych
	Pierwsza pomoc przy zatruciach środkami ochrony - ośliń oraz w razie wystąpienia innych nagłych wypadków
	Postępowanie w przypadku rozlania lub rozsypania środków ochrony roślin
Ogółem		7

* W godzinach lekcyjnych trwających 45 minut

ZAŁĄCZNIK Nr  7

PROGRAM SZKOLENIA W ZAKRESIE STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN SPRZĘTEM NAZIEMNYM MONTOWANYM NA POJAZDACH SZYNOWYCH LUB INNYM SPRZĘTEM STOSOWANYM W KOLEJNICTWIE

A) Program szkolenia podstawowego

Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych	1
	Wymagania w zakresie nabywania i stosowania środków ochrony roślin
	Zagrożenia wynikające ze stosowania podrobionych środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska
	Metody rozpoznawania podrobionych środków ochrony roślin
	Wymagania dotyczące sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
	Dokumentowanie zabiegów ochrony roślin oraz przestrzegania wymagań integrowanej ochrony roślin
	Postępowanie w przypadku reklamacji środków ochrony roślin
2	Charakterystyka i zasady stosowania środków ochrony roślin	2
	Skład środków ochrony roślin
	Formy użytkowe środków ochrony roślin
	Okres karencji i okres prewencji
	Charakterystyka środków ochrony roślin pod względem stwarzania przez nie zagrożeń dla zdrowia człowieka, pszczół i organizmów wodnych
	Podział środków ochrony roślin a) ze względu na funkcję: - roztoczobójcze (akarycydy), - bakteriobójcze (bakteriocydy), - grzybobójcze (fungicydy), - chwastobójcze (herbicydy), - owadobójcze (insektycydy), - mięczakobójcze (moluskocydy), - nicieniobójcze (nematocydy), - regulatory wzrostu roślin, - odstraszające szkodniki (repelenty), - gryzoniobójcze (rodentycydy), - przyciągające szkodniki (atraktanty), - kretobójcze (talpicydy), - wirusobójcze (wirocydy), - inne, b) ze względu na sposób oddziaływania na organizmy szkodliwe: - kontaktowe, - żołądkowe, - inhalacyjne, - fungitoksyczne, - fungistatyczne, - desykujące, - inhibitujące wzrost i rozwój, - inne, c) ze względu na sposób zachowania się na roślinie: - powierzchniowe, - wgłębne, - systemiczne, - inne
	Czynniki warunkujące skuteczne działanie środków ochrony roślin: a) dobór środka ochrony roślin, w tym odpowiednio do specyfiki linii kolejowych, b) termin przeprowadzenia zabiegu, c) dawka środka ochrony roślin, d) warunki atmosferyczne e) łączne stosowanie agrochemikaliów
3	Integrowana ochrona roślin	2
	Podstawowe wiadomości o organizmach szkodliwych ich zwalczaniu, w tym o: a) organizmach chorobotwórczych, b) chwastach, c) szkodnikach
	Przegląd metod ochrony roślin, w tym: agrotechniczna, hodowlana, mechaniczna, fizyczna, biologiczna, chemiczna oraz kwarantanna
	Podstawowe zasady integrowanej ochrony roślin, integrowanej produkcji roślin i rolnictwa ekologicznego
	Podstawowe wiadomości z zakresu dobrej praktyki ochrony roślin
4	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin	4, w tym 3 godziny zajęć praktycznych z wykorzystaniem sprzętu do stosowania środków ochrony roślin montowanego na pojazdach szynowych lub stosowanego w kolejnictwie
	Rodzaje sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
	Rozpylacze i ich wpływ na jakość wykonania zabiegu ochrony roślin
	Sprzęt naziemny montowany na pojazdach szynowych lub inny sprzęt stosowany w kolejnictwie - budowa, technika stosowania, badania i regulacja
	Nowe tendencje w konstrukcji sprzętu naziemnego montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie
	Wykrywanie i naprawa uszkodzeń sprzętu naziemnego montowane na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie
	Regulacja i modernizacja sprzętu naziemnego montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami ochrony roślin.
	Mycie opryskiwaczy i zagospodarowywanie ciekłych pozostałości po myciu
	Potwierdzanie sprawności technicznej sprzętu naziemnego: a) organizacja systemu badań w regionie, b) wymagania techniczne dla sprzętu naziemnego, c) przygotowanie sprzętu naziemnego do badania
5	Zapobieganie negatywnemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko	2
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne, w szczególności pszczołę miodną - sposoby ograniczania ryzyka
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin i sposoby ograniczania tych zmian
	Środki ochrony środowiska wodnego i wody pitnej, w tym: a) zasady doboru środków ochrony roślin pod kątem wpływu ma środowisko wodne i wodę pitną, d) efektywne techniki stosowania środków ochrony roślin zapobiegające skażeniu wody
	Stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronnych ujęć wody, na terenie uzdrowisk oraz zgodnie z przepisami z zakresu ochrony środowiska
	Postępowanie ze środkami ochrony roślin i opróżnionymi opakowaniami po środkach ochrony roślin oraz pozostałościami cieczy użytkowej po zabiegu
6	Bezpieczeństwo i higiena pracy przy stosowaniu środków ochrony roślin	3
	Przegląd przepisów prawnych
	Zagrożenia dla zdrowia człowieka podczas stosowania środków ochrony sprzętem naziemnym montowanym na pojazdach szynowych oraz innym sprzętem stosowanym w kolejnictwie
	Drogi wchłaniania środków ochrony roślin do organizmu: doustna, skórna, oddechowa i przez błonę śluzową
	Środki ochrony indywidualnej i zasady ich użycia
	Prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport środków ochrony roślin
	Zasady profilaktyki, w tym: a) badania lekarskie, b) wyposażenie apteczki pierwszej pomocy medycznej, c) informacje o najbliższym podmiocie leczniczym oraz numery telefonów do ośrodków toksykologicznych
	Objawy zatrucia środkami ochrony roślin oraz pierwsza pomoc przy zatruciach tymi środkami lub w razie wystąpienia innych nagłych wypadków
	Przepisy przeciwpożarowe i sposób postępowania w czasie pożaru, w tym: a) przyczyny i rodzaje zagrożenia pożarowego, b) drogi pożarowe
	Dostępowanie w przypadku rozlania lub rozsypania środków ochrony roślin
Ogółem		14

B) Program szkolenia uzupełniającego

Lp.	Temat	Liczba godzin*
1	2	3
1	Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawnych, ze szczególnym uwzględnieniem zmian tych przepisów	1
	Wymagania w zakresie nabywania i stosowania środków ochrony roślin
	Zagrożenia wynikające ze stosowania podrobionych środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska
	Metody rozpoznawania podrobionych środków ochrony roślin
	Wymagania dotyczące sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin
	Inne istotne zmiany przepisów dotyczących stosowania środków ochrony roślin
2	Charakterystyka i zasady stosowania środków ochrony roślin - aktualizacja wiedzy	0,5
	Zmiany w asortymencie środków ochrony roślin
	Czynniki warunkujące skuteczne działanie środków ochrony roślin: a) dobór środka ochrony roślin, b) termin przeprowadzenia zabiegu, c) dawka środka ochrony roślin, d) warunki atmosferyczne
3	Integrowana ochrona roślin - aktualizacja wiedzy	2
	Zasady wykonywania zabiegu sprzętem przeznaczonym do stosowania środków ochrony rośliń montowanym na pojazdach szynowych lub innym stosowanym w kolejnictwie.
	Wymagania dotyczące ewidencji zabiegów wykonywanych przy użyciu środków ochrony roślin
4	Technika wykonywania zabiegów w ochronie roślin - aktualizacja wiedzy	2,5 w tym 1,5 godziny zajęć praktycznych z wykorzystaniem sprzętu do stosowania środków ochrony roślin montowanego na pojazdach szynowych lub stosowanego w kolejnictwie
	Rozpylacze i ich wpływ na jakość wykonania zabiegu ochrony roślin
	Sprzęt naziemny montowany na pojazdach szynowych lub inny sprzęt stosowany w kolejnictwie - badania i regulacja
	Nowe tendencje w konstrukcji sprzętu naziemnego montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie
	Wykrywanie i naprawa uszkodzeń sprzętu naziemnego montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie
	Regulacja i modernizacja sprzętu naziemnego montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie
	Zapobieganie znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami ochrony roślin.
5	Zapobieganie negatywnemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko - aktualizacja wiedzy	0,5
	Oddziaływanie środków ochrony roślin na organizmy pożyteczne, w szczególności pszczołę miodną
	Zmiany zachodzące w środowisku na skutek stosowania środków ochrony roślin
	Postępowanie ze środkami ochrony roślin i opróżnionymi opakowaniami po środkach ochrony roślin oraz pozostałościami cieczy użytkowej po zabiegu
6	Bezpieczeństwo i higiena pracy przystosowaniu środków ochrony roślin - aktualizacja wiedzy	0,5
	Przegląd przepisów prawnych
	Klasyfikacja środków ochrony roślin pod względem stwarzania przez nie zagrożenia dla zdrowia człowieka
	Środki ochrony indywidualnej i zasady ich użycia
	Prawidłowe przechowywanie, pakowanie i transport środków ochrony roślin
	Zasady profilaktyki: a) badania lekarskie, b) wyposażenie apteczki pierwszej pomocy medycznej, c) informacje o najbliższym podmiocie leczniczym oraz numery telefonów do ośrodków toksykologicznych
	Pierwsza pomoc przy zatruciach środkami ochrony roślin oraz w razie wystąpienia innych nagłych wypadków
	Przepisy przeciwpożarowe i sposób postępowania w czasie pożaru, w tym: a) przyczyny i rodzaje zagrożenia pożarowego, b) drogi pożarowe
	Postępowanie w przypadku rozlania lub rozsypania środków ochrony roślin
Ogółem		7

* W godzinach lekcyjnych trwających 45 minut

ZAŁĄCZNIK Nr  8

PROGRAM SZKOLENIA W ZAKRESIE BADAŃ SPRAWNOŚCI TECHNICZNEJ SPRZĘTU NAZIEMNEGO

Lp.	Temat	Liczba godzin*
		wykłady	ćwiczenia
1	Charakterystyka środków ochrony roślin	1
2	Podział i rodzaje sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, z uwzględnieniem sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie	1
3	Rozpylacze i ich wpływ na jakość zabiegu	1	1
4	Technika ochrony upraw polowych i sadowniczych	1
5	Wymagania podzespołów opryskiwaczy	1
6	Badanie rozkładu cieczy - stół typu Lurmark	1	2
7	Badanie rozkładu cieczy - stół elektroniczny	1	2
8	Badanie wydatku rozpylaczy opryskiwaczy	1	1
9	Badanie wydajności pompy	1	1
10	Regulacja opryskiwaczy	1	3
11	Ocena stanu technicznego opryskiwaczy	1	3
12	Nowe tendencje w konstrukcji opryskiwaczy	1
13	Opryskiwacze specjalistyczne, z uwzględnieniem sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie	1
14	Regulacja opryskiwaczy specjalistycznych, z uwzględnieniem sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie	1	1
15	Modernizacja opryskiwaczy	1	2
16	Naprawa opryskiwaczy i ich kalibracja	1	1
17	Zasady badań sprzętu ochrony roślin	1	3
18	Zasady funkcjonowania podmiotów prowadzących badania opryskiwaczy	1
19	Wybrane przepisy prawne	2
Ogółem		20	20

* W godzinach lekcyjnych trwających 45 minut.

ZAŁĄCZNIK Nr  9

PROGRAM SZKOLENIA W ZAKRESIE BADAŃ SPRAWNOŚCI TECHNICZNEJ SPRZĘTU AGROLOTNICZEGO

Lp.	Tematy	Liczba godzin*
		wykłady	ćwiczenia
1	Charakterystyka środków ochrony roślin	2
2	Zasady badań sprzętu ochrony roślin	1
3	Podział i rodzaje sprzętu ochrony roślin	1
4	Technologia zabiegów agrolotniczych	1
5	Budowa i zasada działania aparatury do stosowania środków ochrony roślin metodą agrolotniczą	1
6	Ocena stanu technicznego aparatury agrolotniczej	1	3
7	Nowe tendencje w konstrukcji aparatury agrolotniczej	1
8	Regulacja aparatury agrolotniczej	1	3
9	Modernizacja aparatury agrolotniczej	1	2
10	Naprawa aparatury agrolotniczej	1	2
11	Opryskiwacze specjalistyczne	1
12	Zasady funkcjonowania podmiotów prowadzących badania	1
13	Wybrane przepisy prawne	1
Ogółem		14	10

* W godzinach lekcyjnych trwających 45 minut

ZAŁĄCZNIK Nr  10 

WZÓR

ZAŚWIADCZENIE O UKOŃCZENIU SZKOLENIA W ZAKRESIE ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN

wzór

¹ Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kieruje działem administracji rządowej – rolnictwo, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 października 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. U. poz. 1950).

² Rozporządzenie wdraża częściowo postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów (Dz. Urz. UE L 309 z 24.11.2009, str. 71).

³ Rozporządzenie zostało ogłoszone w dniu 10 maja 2013 r.

⁴ Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie szkoleń w zakresie ochrony roślin (Dz. U. poz. 1721), które utraciło moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia na podstawie art. 108 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. poz. 455).