Szczegółowy sposób obliczania podstawowego kapitałowego wymogu wypłacalności według formuły standardowej.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2015.2321

Akt obowiązujący

Wersja od: 30 grudnia 2015 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA FINANSÓW ¹

z dnia 23 grudnia 2015 r.

w sprawie szczegółowego sposobu obliczania podstawowego kapitałowego wymogu wypłacalności według formuły standardowej ²

Na podstawie art. 252 ust. 9 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. poz. 1844) zarządza się, co następuje:

§ 1. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) zobowiązania o charakterze zobowiązań z tytułu umów pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych i umów reasekuracji pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych - zobowiązania, o których mowa w lit. A pkt 4-12, lit. В pkt 16-24 oraz lit. C pkt 26-28 Załącznika I do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35 z dnia 10 października 2014 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II), zwanego dalej "rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2015/35";

2) zobowiązania o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczenia na życie i umów reasekuracji ubezpieczeń na życie - zobowiązania, o których mowa w lit. D pkt 30-32 i 34 oraz lit. E pkt 36 Załącznika I do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35;

3) zobowiązania o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczeń zdrowotnych i umów reasekuracji ubezpieczeń zdrowotnych - zobowiązania, o których mowa w lit. A pkt 1-3, lit. В 13-15, lit. C pkt 25, lit. D pkt 29 i 33 oraz lit. E pkt 35 Załącznika I do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35;

4) ryzyko składki i rezerw w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych i umów reasekuracji pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych, wynikające ze zmienności w zakresie występowania, częstotliwości i dotkliwości zdarzeń losowych objętych ochroną ubezpieczeniową lub umowami reasekuracji oraz ze zmienności w zakresie terminu i wysokości wypłat odszkodowań i innych świadczeń;

5) ryzyko katastroficzne w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych i umów reasekuracji pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych, wynikające ze znaczącej niepewności założeń dotyczących ustalania wysokości składek oraz tworzenia i ustalania wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności, związanych z ekstremalnymi lub wyjątkowymi zdarzeniami losowymi;

6) ryzyko śmiertelności - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczenia na życie i umów reasekuracji ubezpieczeń na życie, wynikające ze zmian poziomu, zmian trendu lub wahań zmienności współczynników umieralności, w przypadku gdy wzrost współczynników umieralności prowadzi do zwiększenia wartości tych zobowiązań;

7) ryzyko długowieczności - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczenia na życie i umów reasekuracji ubezpieczeń na życie, wynikające ze zmian poziomu, zmian trendu lub wahań zmienności współczynników umieralności, w przypadku gdy spadek współczynników umieralności prowadzi do zwiększenia wartości tych zobowiązań;

8) ryzyko niezdolności do pracy i zachorowalności - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczenia na życie i umów reasekuracji ubezpieczeń na życie, wynikające ze zmian poziomu, zmian trendu lub wahań zmienności współczynników niezdolności do pracy, chorobowości i zachorowalności;

9) ryzyko kosztów w ubezpieczeniach na życie - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczenia na życie i umów reasekuracji ubezpieczeń na życie, wynikające ze zmian wysokości, zmian trendu lub wahań zmienności kosztów obsługi umów ubezpieczenia i umów reasekuracji;

10) ryzyko rewizji wysokości rent - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczenia na życie i umów reasekuracji ubezpieczeń na życie, wynikające ze zmian poziomu, zmian trendu lub wahań zmienności współczynników rewizji wysokości rent, w związku ze zmianami stanu prawnego lub stanu zdrowia osób ubezpieczonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia;

11) ryzyko związane z rezygnacjami z umów w ubezpieczeniach na życie - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczenia na życie i umów reasekuracji ubezpieczeń na życie, wynikające ze zmian poziomu, zmian trendu lub wahań zmienności współczynników wypowiedzeń umów ubezpieczenia i umów reasekuracji, odstąpień od umów ubezpieczenia i umów reasekuracji, przedłużeń umów ubezpieczenia i umów reasekuracji oraz wykupów ubezpieczenia;

12) ryzyko katastroficzne w ubezpieczeniach na życie - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczenia na życie i umów reasekuracji ubezpieczeń na życie, wynikające ze znaczącej niepewności założeń dotyczących ustalania wysokości składek oraz tworzenia i ustalania wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności, związanych z ekstremalnymi lub wyjątkowymi zdarzeniami losowymi;

13) ryzyko składki i rezerw w ubezpieczeniach zdrowotnych o charakterze pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczeń zdrowotnych i umów reasekuracji ubezpieczeń zdrowotnych, wynikające ze zmienności w zakresie występowania, częstotliwości i dotkliwości zdarzeń losowych objętych ochroną ubezpieczeniową lub umowami reasekuracji oraz ze zmienności w zakresie terminu i wysokości wypłat odszkodowań i innych świadczeń;

14) ryzyko kosztów w ubezpieczeniach zdrowotnych - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczeń zdrowotnych i umów reasekuracji ubezpieczeń zdrowotnych, wynikające ze zmian wysokości, zmian trendu lub wahań zmienności kosztów obsługi umów ubezpieczenia i umów reasekuracji;

15) ryzyko pandemii - ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczeń zdrowotnych i umów reasekuracji ubezpieczeń zdrowotnych, wynikające ze znaczącej niepewności założeń dotyczących ustalania wysokości składek oraz tworzenia i ustalania wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności, związanych z wybuchami pandemii, jak również z kumulacją ryzyka w takich ekstremalnych warunkach;

16) ryzyko stopy procentowej - ryzyko związane z wrażliwością wartości aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych na zmiany w strukturze terminowej stóp procentowych lub wahania zmienności stóp procentowych;

17) ryzyko cen akcji - ryzyko związane z wrażliwością wartości aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych na zmiany rynkowych cen akcji lub wahania zmienności rynkowych cen akcji;

18) ryzyko cen nieruchomości - ryzyko związane z wrażliwością wartości aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych na zmiany rynkowych cen nieruchomości lub wahania zmienności rynkowych cen nieruchomości;

19) ryzyko spreadu kredytowego - ryzyko związane z wrażliwością wartości aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych na zmiany w poziomie spreadów kredytowych w odniesieniu do struktury terminowej stóp procentowych wolnych od ryzyka lub wahania ich zmienności;

20) ryzyko walutowe - ryzyko związane z wrażliwością wartości aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych na zmiany kursów wymiany walut lub wahania zmienności tych kursów;

21) ryzyko koncentracji aktywów - dodatkowe ryzyka, na które narażony jest zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji, wynikające z braku dywersyfikacji portfela aktywów lub znaczącej ekspozycji na ryzyko niewykonania zobowiązania przez emitenta papierów wartościowych lub grupę emitentów powiązanych ze sobą.

§ 2. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji obliczają podstawowy kapitałowy wymóg wypłacalności według formuły standardowej zgodnie z pkt 1 załącznika do rozporządzenia.

§  3.

1. Moduł ryzyka aktuarialnego w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych odzwierciedla ryzyko wynikające ze zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych i umów reasekuracji pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych, związane z objętymi ochroną ubezpieczeniową lub umowami reasekuracji zdarzeniami losowymi i procesami stosowanymi przez zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji w wykonywanej działalności.

2. Moduł ryzyka aktuarialnego w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych uwzględnia niepewność wyników zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji w odniesieniu do:

1) zawartych umów ubezpieczenia, umów gwarancji ubezpieczeniowych i umów reasekuracji;

2) umów ubezpieczenia, umów gwarancji ubezpieczeniowych i umów reasekuracji, których spodziewane rozpoczęcie nastąpi w terminie kolejnych dwunastu miesięcy.

3. Moduł ryzyka aktuarialnego w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych składa się co najmniej z następujących podmodułów:

1) ryzyka składki i rezerw w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych;

2) ryzyka katastroficznego w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych.

4. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji obliczają moduł ryzyka aktuarialnego w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych zgodnie z pkt 2 załącznika do rozporządzenia.

§  4.

1. Moduł ryzyka aktuarialnego w ubezpieczeniach na życie odzwierciedla ryzyko wynikające ze zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczenia na życie i umów reasekuracji ubezpieczeń na życie, związane z objętymi ochroną ubezpieczeniową lub umowami reasekuracji zdarzeniami losowymi i procesami stosowanymi przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji w wykonywanej działalności.

2. Moduł ryzyka aktuarialnego w ubezpieczeniach na życie składa się co najmniej z następujących podmodułów:

1) ryzyka śmiertelności;

2) ryzyka długowieczności;

3) ryzyka niezdolności do pracy i zachorowalności;

4) ryzyka kosztów w ubezpieczeniach na życie;

5) ryzyka rewizji wysokości rent;

6) ryzyka związanego z rezygnacjami z umów w ubezpieczeniach na życie;

7) ryzyka katastroficznego w ubezpieczeniach na życie.

3. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji obliczają moduł ryzyka aktuarialnego w ubezpieczeniach na życie zgodnie z pkt 3 załącznika do rozporządzenia.

§  5.

1. Moduł ryzyka aktuarialnego w ubezpieczeniach zdrowotnych odzwierciedla ryzyko wynikające ze zobowiązań o charakterze zobowiązań z tytułu umów ubezpieczeń zdrowotnych i umów reasekuracji ubezpieczeń zdrowotnych, związane z objętymi ochroną ubezpieczeniową lub umowami reasekuracji zdarzeniami losowymi i procesami stosowanymi przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji w wykonywanej działalności.

2. Moduł ryzyka aktuarialnego w ubezpieczeniach zdrowotnych składa się co najmniej z następujących podmodułów:

1) ryzyka składki i rezerw w ubezpieczeniach zdrowotnych o charakterze pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych;

2) ryzyka kosztów w ubezpieczeniach zdrowotnych;

3) ryzyka pandemii.

3. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji obliczają moduł ryzyka aktuarialnego w ubezpieczeniach zdrowotnych zgodnie z pkt 4 załącznika do rozporządzenia.

§  6.

1. Moduł ryzyka rynkowego odzwierciedla:

1) ryzyko wynikające z poziomu lub zmienności cen rynkowych instrumentów finansowych, które mają wpływ na wartość aktywów i zobowiązań zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji;

2) strukturalne niedopasowanie aktywów i zobowiązań, w szczególności w odniesieniu do okresu trwania aktywów i zobowiązań.

2. Moduł ryzyka rynkowego składa się co najmniej z następujących podmodułów:

1) ryzyka stopy procentowej;

2) ryzyka cen akcji;

3) ryzyka cen nieruchomości;

4) ryzyka spreadu kredytowego;

5) ryzyka walutowego;

6) ryzyka koncentracji aktywów.

3. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji przy obliczaniu podmodułu ryzyka cen akcji uwzględniają symetryczne dostosowanie wymogu kapitałowego związanego z inwestowaniem w akcje.

4. Symetryczne dostosowanie, o którym mowa w ust. 3, jest funkcją różnicy między:

1) bieżącą wartością odpowiedniego indeksu akcji oraz

2) średnią ważoną wartością tego indeksu, ustalaną w okresie, o którym mowa w art. 172 ust. 2 lit. b rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35.

5. Szok dla ryzyka cen akcji z uwzględnieniem symetrycznego dostosowania, o którym mowa w ust. 3, nie może być:

1) wyższy od standardowego szoku dla ryzyka cen akcji o więcej niż 10 punktów procentowych;

2) niższy od standardowego szoku dla ryzyka cen akcji o więcej niż 10 punktów procentowych.

6. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji obliczają moduł ryzyka rynkowego zgodnie z pkt 5 załącznika do rozporządzenia.

§  7.

1. Moduł ryzyka niewykonania zobowiązania przez kontrahenta odzwierciedla straty możliwe w związku z nieoczekiwanym niewykonaniem zobowiązań przez kontrahentów i dłużników zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji lub pogorszenia się ich zdolności kredytowej w ciągu kolejnych 12 miesięcy.

2. Moduł ryzyka niewykonania zobowiązania przez kontrahenta obejmuje umowy ograniczania ryzyka, a w szczególności:

1) umowy reasekuracji;

2) sekurytyzację w zakresie ubezpieczeń;

3) instrumenty pochodne;

4) należności od pośredników ubezpieczeniowych;

5) ekspozycje kredytowe nieobjęte ryzykiem spreadu kredytowego.

3. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji przy obliczaniu modułu ryzyka niewykonania zobowiązania przez kontrahenta uwzględniają zabezpieczenia lub inne papiery wartościowe posiadane przez lub na rzecz tego zakładu oraz ryzyka związane z tymi zabezpieczeniami lub papierami wartościowymi.

4. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji przy obliczaniu modułu ryzyka niewykonania zobowiązania przez kontrahenta uwzględniają całkowitą ekspozycję zakładu na ryzyko w stosunku do każdego kontrahenta, niezależnie od formy prawnej zobowiązań umownych tego kontrahenta względem zakładu.

5. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji obliczają moduł ryzyka niewykonania zobowiązania przez kontrahenta zgodnie z art. 189 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35.

§ 8. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.

ZAŁĄCZNIK

SZCZEGÓŁOWY SPOSÓB OBLICZANIA PODSTAWOWEGO KAPITAŁOWEGO WYMOGU WYPŁACALNOŚCI WEDŁUG FORMUŁY STANDARDOWEJ

1. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji obliczają podstawowy kapitałowy wymóg wypłacalności według formuły standardowej według wzoru:

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

- BSCR - podstawowy kapitałowy wymóg wypłacalności,

- SCR_i, SCR_j - moduły ryzyka, o których mowa w art. 252 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej,

- Corr_i,j - współczynniki korelacji dla modułów ryzyka, określone w poniższej macierzy zależności:

i	j	Ryzyko rynkowe	Ryzyko niewykonania zobowiązania przez kontrahenta	Ryzyko aktuarialne w ubezpieczeniach na życie	Ryzyko aktuarialne w ubezpieczeniach zdrowotnych	Ryzyko aktuarialne w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych
Ryzyko rynkowe		1	0,25	0,25	0,25	0,25
Ryzyko niewykonania zobowiązania przez kontrahenta		0,25	1	0,25	0,25	0,5
Ryzyko aktuarialne w ubezpieczeniach na życie		0,25	0,25	1	0,25	0
Ryzyko aktuarialne w ubezpieczeniach zdrowotnych		0,25	0,25	0,25	1	0
Ryzyko aktuarialne w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych		0,25	0,5	0	0	1

2. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji obliczają moduł ryzyka aktuarialnego w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych według wzoru:

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

- SCR_{majątk-osob.} - moduł ryzyka aktuarialnego w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych,

- SCR_i, SCR_j - podmoduły ryzyka, o których mowa w § 3 ust. 3,

- Corr_i,j - współczynniki korelacji dla podmodułów ryzyka, o których mowa w § 3 ust. 3, określone w art. 114 ust. 3 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35.

3. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji obliczają moduł ryzyka aktuarialnego w ubezpieczeniach na życie według wzoru:

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

- SCR_życie - moduł ryzyka aktuarialnego w ubezpieczeniach na życie,

- SCR_i, SCR_j - podmoduły ryzyka, o których mowa w § 4 ust. 2,

- Corr_i,j - współczynniki korelacji dla podmodułów ryzyka, o których mowa w § 4 ust. 2, określone w art. 136 ust. 3 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35.

4. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji obliczają moduł ryzyka aktuarialnego w ubezpieczeniach zdrowotnych według wzoru:

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

- SCR_zdrowie - moduł ryzyka aktuarialnego w ubezpieczeniach zdrowotnych,

- SCR_i, SCR_j - podmoduły ryzyka, o których mowa w § 5 ust. 2,

- Corr_i,j - współczynniki korelacji dla podmodułów ryzyka, o których mowa w § 5 ust. 2, określone w art. 144 ust. 3 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35.

5. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji obliczają moduł ryzyka rynkowego według wzoru:

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

- SCR_rynkowe - moduł ryzyka rynkowego,

- SCR_i, SCR_j - podmoduły ryzyka, o których mowa w § 6 ust. 2,

- Corr_i,j - współczynniki korelacji dla podmodułów ryzyka, o których mowa w § 6 ust. 2, określone w art. 164 ust. 3 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35.

6. We wzorach określonych w pkt 1-5 sumy obejmują wszystkie możliwe kombinacje podmodułów ryzyka (i, j).

¹ Minister Finansów kieruje działem administracji rządowej - instytucje finansowe, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Finansów (Dz. U. poz. 1900).

² Niniejsze rozporządzenie:

1) w zakresie swojej regulacji wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz. Urz. UE L 335 z 17.12.2009, s. 1, z późn. zm.);

2) służy stosowaniu rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35 z dnia 10 października 2014 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz. Urz. UE L 12 z 17.01.2015, s. 1).