Dział 2 - SYGNALIZACJA NA LINIACH KOLEJOWYCH NORMALNOTOROWYCH I SZEROKOTOROWYCH - Szczegółowe zasady i warunki prowadzenia ruchu na liniach kolejowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2000.34.400

Akt utracił moc

Wersja od: 27 kwietnia 2000 r.

DZIAŁ  II

SYGNALIZACJA NA LINIACH KOLEJOWYCH NORMALNOTOROWYCH I SZEROKOTOROWYCH

Rozdział  1

Przepisy ogólne. Określenia

§  65.

1. Sygnały i wskaźniki kolejowe służą do wzajemnego porozumiewania się pracowników kolejowych, w celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz sprawnej organizacji ruchu pociągów i pracy manewrowej.

2. Sygnał kolejowy jest to umowny znak lub zespół znaków, za których pomocą przekazuje się nakazy lub polecenia wykonania określonych czynności związanych z ruchem pociągów, manewrami taboru kolejowego lub bezpieczeństwem mienia kolejowego i osób.

3. Wskaźnik jest to znak umowny, za którego pomocą podaje się nakazy lub polecenia nie objęte sygnałami oraz informacje związane z ruchem pociągów, manewrami lub bezpieczeństwem mienia kolejowego i osób.

4. Sygnały, o których mowa w ust. 2, dzielą się na optyczne i akustyczne. Sygnały optyczne dzielą się na świetlne, kształtowe i ręczne oraz na dzienne i nocne.

5. Sygnały na sygnalizatorach świetlnych mają te same obrazy sygnałowe zarówno w dzień, jak i w nocy. Sygnały kształtowe w nocy uzupełnione są sygnałami świetlnymi.

6. W przypadku gdy jest ciemno i semafor kształtowy wskazuje nocny sygnał Sr 1 "Stój", nocny sygnał wątpliwy lub jest nieoświetlony i jednocześnie semafor ten wskazuje sygnał dzienny zezwalający na jazdę, a przed tym semaforem nie ustawiono tarczy zatrzymania (sygnał D 1), ważny jest sygnał dzienny.

7. Jeżeli sygnał nie odpowiada ściśle ustalonemu obrazowi, jest to sygnał wątpliwy (niepewny). Sygnał wątpliwy na semaforze (z uwzględnieniem przepisu ust. 6) albo brak świateł na semaforze świetlnym oznacza sygnał "Stój".

8. Sygnał wątpliwy lub brak świateł na innym sygnalizatorze (poza semaforami) należy rozumieć w znaczeniu, które bardziej zapewnia bezpieczeństwo.

9. Przepisy określające postępowanie w przypadku sygnału "Stój" obowiązują również, gdy semafor jest ciemny lub wskazuje sygnał wątpliwy, z uwzględnieniem przepisu ust. 6.

10. W przypadku spostrzeżenia lub usłyszenia dwóch różnych sygnałów, należy stosować się do tego sygnału, który zapewnia w większym stopniu bezpieczeństwo ruchu.

11. W przypadku podania sygnału "Stój" należy użyć wszelkich dozwolonych środków, aby pociąg lub manewrujący tabor zatrzymać.

12. Nieczynne (nie oddane do użytku lub unieważnione) sygnalizatory świetlne (semafory, tarcze ostrzegawcze i manewrowe, sygnalizatory powtarzające) oznacza się wskaźnikiem kasowania W 31 (określonym w § 113 ust. 2 pkt 22) zawieszonym pod głowicą sygnalizatora, natomiast nieczynne sygnalizatory kształtowe oznacza się wskaźnikiem kasowania na ramieniu semafora kształtowego lub na tarczy bądź przez opuszczenie pionowo ramion semafora lub zdjęcie tarczy ostrzegawczej, manewrowej, albo latarni tarczy zaporowej ze słupa.

13. Sygnalizatorów nieczynnych nie oświetla się.

14. Pracownicy kolejowi obowiązani są znać i umieć podawać sygnał "Stój", "Alarm" i "Pożar" w przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa ruchu, życia ludzkiego lub mienia.

15. Wzory sygnałów i wskaźników stosowanych na liniach kolejowych normalnotorowych i szerokotorowych określa załącznik nr 1.

Rozdział  2

Semafory

Oddział  1

Semafory kształtowe

§  66.

1. Sygnały na semaforach kształtowych podaje się odpowiednim położeniem ramion w dzień, a światłami w nocy. W zależności od liczby ramion, wyróżnia się semafory jedno- i dwuramienne.

2. Ramię semafora z przodu jest koloru białego z czerwoną obwódką, natomiast z tyłu jest koloru białego z czarną obwódką. W uzasadnionych przypadkach, w celu zapewnienia lepszej widzialności, kolory ramienia i obwódki mogą być odwrócone.

3. Semafor kształtowy oznacza się umieszczoną na maszcie, widoczną z przodu listwą w biało-czerwone pasy. Część środkowa listwy ma kolor czerwony.

§ 67. Na semaforach kształtowych stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Sr 1 "Stój"

- dzienny:

ramię semafora ustawione poziomo, na prawo od masztu semafora

(rys. 1),

- nocny:

czerwone światło na semaforze

(rys. 2),

2) sygnał Sr 2 "Wolna droga"

- dzienny:

ramię semafora wzniesione pod kątem 45° do poziomu na prawo od słupa semafora

(rys. 3),

- nocny:

zielone światło na semaforze

(rys. 4),

sygnał ten zezwala na jazdę z największą dozwoloną prędkością dla pociągu, wskazaną w służbowym rozkładzie jazdy, dla danego odcinka linii,

3) sygnał Sr 3 "Wolna droga ze zmniejszoną prędkością"

- dzienny:

dwa ramiona semafora wzniesione pod kątem 45° do poziomu, na prawo od słupa semafora

(rys. 5),

- nocny:

dwa światła na semaforze w pionie: górne światło zielone, dolne pomarańczowe

(rys. 6).

Sygnał Sr 3 zezwala na jazdę z prędkością nie większą niż 40 km/h, począwszy od semafora do końca okręgu zwrotnicowego osłanianego tym semaforem. W przypadku semafora wjazdowego lub drogowskazowego prędkość do 40 km/h obowiązuje na całej drodze przebiegu.

Oddział  2

Semafory świetlne

§  68.

1. Sygnały na semaforach świetlnych podaje się jednym lub dwoma światłami w linii pionowej. Dolne światło może być uzupełnione pasem świetlnym.

2. Pas świetlny na semaforze tworzy sygnał tylko łącznie z dolnym światłem pomarańczowym semafora.

3. Komory świetlne semafora (głowica sygnałowa) mogą być zamontowane na maszcie lub bezpośrednio na podstawie (semafor karzełkowy), lub zawieszone obok, a w wyjątkowych przypadkach - nad torem.

4. Sygnały na semaforach świetlnych mogą być podawane przez pracownika lub mogą wyświetlać się samoczynnie pod wpływem oddziaływania pociągu na urządzenia. W zależności od sposobu podawania sygnału rozróżnia się semafory świetlne półsamoczynne i samoczynne.

5. Maszty semaforów półsamoczynnych pomalowane są w poziome pasy czerwono-białe (pierwszy od góry pas czerwony), natomiast maszty semaforów samoczynnych - na biało.

6. Jeżeli głowica sygnałowa zawieszona jest obok toru, to dla oznaczenia rodzaju semafora, nad lub pod głowicą sygnałową, znajduje się listwa pomalowana w pasy czerwono- białe (pas czerwony powinien być pomiędzy pasami białymi) w przypadku semafora półsamoczynnego, a na biało w przypadku semafora samoczynnego.

7. Głowice semaforów świetlnych karzełkowych, z przodu i z boków, powinny być malowane na przemian w poziome pasy białe i czerwone w ten sposób, aby pas czerwony był pomiędzy białymi.

§ 69. Na semaforach świetlnych stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał S 1 "Stój"

czerwone światło na semaforze

(rys. 7),

2) sygnał S 2 "Jazda z największą dozwoloną prędkością"

jedno zielone światło ciągłe na semaforze

(rys. 8),

3) sygnał S 3 "Jazda z największą dozwoloną prędkością, nie większą niż 160 km/h - w przodzie są dwa odstępy blokowe wolne - a przy następnym semaforze z prędkością nie przekraczającą 100 km/h"

jedno zielone światło migające na semaforze

(rys. 9),

4) sygnał S 4 "Następny semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z prędkością zmniejszoną do 40 lub 60 km/h"

jedno pomarańczowe światło migające na semaforze

(rys. 10),

5) sygnał S 5 "Następny semafor wskazuje sygnał Stój"

jedno światło pomarańczowe ciągłe na semaforze

(rys. 11),

6) sygnał S 6 "Jazda z prędkością nie przekraczającą 100 km/h, a potem z największą dozwoloną prędkością"

dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, a pod nim świetlny pas zielony poziomy, górne światło - zielone ciągłe

(rys. 12),

7) sygnał S 7 "Jazda z prędkością nie przekraczającą 100 km/h przy tym i następnym semaforze"

dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, a pod nim świetlny pas zielony poziomy, górne światło - zielone migające

(rys. 13),

8) sygnał S 8 "Jazda z prędkością nie przekraczającą 100 km/h, a przy następnym semaforze z prędkością zmniejszoną do 40 lub 60 km/h"

dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, a pod nim świetlny pas zielony poziomy, górne światło - pomarańczowe migające

(rys. 14),

9) sygnał S 9 "Jazda z prędkością nie przekraczającą 100 km/h, a przy następnym semaforze - Stój"

dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, a pod nim świetlny pas zielony poziomy, górne światło - pomarańczowe ciągłe

(rys. 15),

10) sygnał S 10 "Jazda z prędkością nie przekraczającą 40 km/h, a potem z największą dozwoloną prędkością"

dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, a górne - zielone ciągłe

(rys. 16),

11) sygnał S 10a "Jazda z prędkością nie przekraczającą 60 km/h, a potem z największą dozwoloną prędkością"

dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, a pod nim świetlny pas pomarańczowy poziomy, górne światło - zielone ciągłe

(rys. 17),

12) sygnał S 11 "Jazda z prędkością nie przekraczającą 40 km/h, a przy następnym semaforze - z prędkością nie przekraczającą 100 km/h"

dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, górne zielone migające

(rys. 18),

13) sygnał S 11a "Jazda z prędkością nie przekraczającą 60 km/h, a przy następnym semaforze - z prędkością nie przekraczającą 100 km/h"

dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, a pod nim świetlny pas pomarańczowy poziomy, górne światło - zielone migające

(rys. 19),

14) sygnał S 12 "Jazda z prędkością nie przekraczającą 40 km/h, a przy następnym semaforze - z prędkością nie przekraczającą 40 lub 60 km/h"

dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, górne światło pomarańczowe migające

(rys. 20),

15) sygnał S 12a "Jazda z prędkością nie przekraczającą 60 km/h, a przy następnym semaforze - z prędkością zmniejszoną do 40 lub 60 km/h"

dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, a pod nim świetlny pas pomarańczowy poziomy, górne światło pomarańczowe migające

(rys. 21),

16) sygnał S 13 "Jazda z prędkością nie przekraczającą 40 km/h, a przy następnym semaforze - Stój"

dwa światła pomarańczowe ciągłe na semaforze w jednym pionie

(rys. 22),

17) sygnał S 13a "Jazda z prędkością nie przekraczającą 60 km/h, a przy następnym semaforze - Stój"

dwa światła pomarańczowe ciągłe na semaforze w jednym pionie, a pod nimi świetlny pas pomarańczowy poziomy

(rys. 23),

18) sygnał zastępczy Sz "Można przejechać obok semafora wskazującego sygnał Sr 1 lub S 1 Stój bądź sygnał wątpliwy, bądź też semafora nieoświetlonego lub przejechać obok sygnalizatora sygnału zastępczego (mającego wyłącznie lampę ze światłem białym) - bez pisemnego rozkazu":

jedno światło matowobiałe migające na semaforze lub słupie semafora, wskazującego sygnał Sr 1 lub S 1 "Stój" bądź sygnał wątpliwy, bądź też na słupie semafora nieoświetlonego, albo umieszczone na osobnej podstawie (sygnalizatorze sygnału zastępczego)

(rys. 24):

a) jazda na sygnał zastępczy może odbywać się z prędkością nie większą niż 40 km/h i nie wymaga zatrzymania się przed nim; maszynista jednak powinien tak regulować prędkość jazdy, aby mógł w każdej chwili zatrzymać pociąg w razie nagłego zauważenia przeszkody; przy wyjeździe na szlak bez blokady samoczynnej jazda z prędkością do 40 km/h obowiązuje w granicach posterunku ruchu,

b) wyjazd pociągu na szlak z blokadą samoczynną na podstawie sygnału zastępczego, rozkazu pisemnego doręczonego drużynie pociągowej lub przekazanego za pomocą urządzeń łączności powinien odbywać się ze szczególną ostrożnością, tak aby maszynista mógł w każdej chwili zatrzymać pociąg w razie nagłego zauważenia przeszkody, przy tym prędkość jazdy nie może przekraczać 20 km/h; jazda pociągu z ostrożnością obowiązuje do czasu minięcia przez czoło pociągu semafora wskazującego sygnał zezwalający na jazdę, o ile maszynista nie otrzymał rozkazu szczególnego z informacją, że samoczynne semafory odstępowe są nieważne.

Oddział  3

Znaczenie sygnału Sr 1 lub S 1 "Stój" dla pociągów i manewrów oraz sygnałów zezwalających na jazdę na semaforze dla manewrów

§  70.

1. Pociąg zatrzymany przed semaforem wskazującym sygnał Sr 1 lub S 1 "Stój", nieoświetlonym lub wskazującym białe światło bądź sygnał wątpliwy (niepewny), z wyjątkiem semafora odstępowego samoczynnego, może jechać dalej, gdy na semaforze ukaże się sygnał zezwalający lub sygnał zastępczy, albo na rozkaz pisemny, doręczony drużynie pociągowej bądź przekazany za pomocą urządzeń łączności.

2. Pociąg zatrzymany wskutek braku semafora kształtowego lub świetlnego na miejscu, na którym poprzednio się znajdował, jak również pociąg zatrzymany przed sygnałem D 1 "Stój" na przenośnej tarczy zatrzymania ustawionej w miejscu brakującego semafora, może jechać dalej na rozkaz pisemny, doręczony drużynie pociągowej lub przekazany za pomocą urządzeń łączności.

3. Pociąg zatrzymany przed semaforem odstępowym samoczynnym wskazującym sygnał S 1 "Stój", jeżeli nie ukaże się sygnał zezwalający na jazdę, powinien jechać dalej z prędkością nie przekraczającą 20 km/h, o ile nie ma widocznej przeszkody do jazdy. Prędkość pociągu należy tak regulować, aby można było w każdej chwili zatrzymać pociąg w przypadku zauważenia przeszkody. Jazda pociągu z ostrożnością obowiązuje do czasu minięcia przez czoło pociągu semafora wskazującego sygnał zezwalający na jazdę.

4. Sygnał Sr 1 lub S 1 "Stój" na semaforze odnosi się zarówno do pociągów, jak i do manewrów i oznacza zakaz przejechania obok semafora wskazującego taki sygnał.

5. Manewrujący tabor może minąć sygnał Sr 1 lub S 1 "Stój" na semaforze wówczas, gdy pracownik obsługujący dany semafor da pozwolenie na minięcie tego sygnału i poda sygnał Rm 1 "Do mnie" lub Rm 2 "Ode mnie".

6. Sygnał zezwalający na semaforze oznacza zakaz manewrowania na drodze przebiegu pociągu.

Rozdział  3

Sygnalizatory powtarzające

§  71.

1. Sygnały na sygnalizatorach powtarzających podaje się światłami w głowicy sygnałowej umieszczonej na maszcie lub zawieszonej obok toru. Stosuje się je wyjątkowo przed semaforami, których sygnały nie są widoczne w sposób ciągły z wymaganej odległości.

2. Zabrania się stosowania sygnalizatorów powtarzających na szlakach z blokadą samoczynną.

3. W razie konieczności możliwe jest stosowanie więcej niż jednego, lecz nie więcej niż trzech sygnalizatorów powtarzających.

4. Sygnalizatory powtarzające powinny być zaopatrzone w tablice wskazujące czarnymi pasami pionowymi na białym tle kolejność tych sygnalizatorów, licząc od semafora, do którego się odnoszą.

§ 72. Na sygnalizatorach powtarzających stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Sp 1 "Semafor wskazuje sygnał Sr 1 lub S 1 Stój"

dwa światła w jednym pionie: dolne - białe, górne zaś - pomarańczowe

(rys. 25),

2) sygnał Sp 2 "Semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z największą dozwoloną prędkością"

dwa światła w jednym pionie: dolne - białe, górne - zielone

(rys. 26),

3) sygnał Sp 3 "Semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z prędkością nie przekraczającą 100 km/h"

dwa światła w jednym pionie: dolne - białe, górne - zielone migające

(rys. 27),

4) sygnał Sp 4 "Semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z prędkością zmniejszoną do 40 lub 60 km/h"

dwa światła w jednym pionie: dolne - białe, górne - pomarańczowe migające

(rys. 28).

Rozdział  4

Tarcze ostrzegawcze semaforowe

Oddział  1

Rodzaje tarcz ostrzegawczych semaforowych kształtowych

§  73.

1. Tarcza ostrzegawcza semaforowa kształtowa (zwana tarczą ostrzegawczą) może być dwustawna lub trzystawna, w zależności od tego, czy można nastawić na niej dwa, czy trzy sygnały. Można stosować również tarczę ostrzegawczą kształtową nieruchomą.

2. Sygnały na tarczy ostrzegawczej dwustawnej podaje się za pomocą okrągłej tarczy (dysku) koloru pomarańczowego z czarnym pierścieniem i białą obwódką, obracającej się o kąt około 90° względem poziomej osi oraz latarni sygnałowej przesłanianej pomarańczowym lub zielonym szkłem.

3. Sygnały na tarczy ostrzegawczej trzystawnej podaje się za pomocą okrągłej tarczy (dysku) koloru pomarańczowego z czarnym pierścieniem i białą obwódką, obracającej się o kąt około 90° względem poziomej osi, latarni sygnałowej przesłanianej pomarańczowym lub zielonym szkłem oraz białej strzały z czerwoną obwódką, umieszczonej na maszcie pod tarczą.

4. Sygnały na tarczy ostrzegawczej nieruchomej podaje się za pomocą okrągłej tarczy (dysku) koloru pomarańczowego z czarnym pierścieniem i białą obwódką oraz latarnią z pomarańczowym szkłem na tarczy.

5. Tarcze ostrzegawcze kształtowe stosuje się przed semaforami kształtowymi.

6. Na liniach kolejowych, na których dopuszczalna prędkość nie jest większa niż 40 km/h, w wyjątkowych przypadkach, za zgodą zarządu kolei, przed semaforami świetlnymi można stosować tarcze ostrzegawcze nieruchome.

§ 74. Na tarczy ostrzegawczej kształtowej dwustawnej stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Od 1 "Semafor wskazuje sygnał Sr 1 Stój":

- dzienny

tarcza pomarańczowa z czarnym pierścieniem i białą obwódką ustawiona pionowo

(rys. 29),

- nocny

pomarańczowe światło poniżej tarczy

(rys. 30),

2) sygnał Od 2 "Semafor wskazuje sygnał Sr 2 lub Sr 3 zezwalający na jazdę":

- dzienny

tarcza w położeniu poziomym

(rys. 31),

- nocny

zielone światło poniżej tarczy

(rys. 32).

§ 75. Na tarczy ostrzegawczej kształtowej trzystawnej stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Ot 1 "Semafor wskazuje sygnał Sr 1 Stój":

- dzienny

okrągła tarcza pomarańczowa z czarnym pierścieniem i białą obwódką, a pod nią biała strzała z czerwoną obwódką - skierowana w dół

(rys. 33),

- nocny

pomarańczowe światło poniżej tarczy

(rys. 34),

2) sygnał Ot 2 "Semafor wskazuje sygnał Sr 2 Wolna droga":

- dzienny

tarcza w położeniu poziomym, a pod nią biała strzała z czerwoną obwódką, skierowana w dół

(rys. 35),

- nocny

zielone światło poniżej tarczy

(rys. 36),

3) sygnał Ot 3 "Semafor wskazuje sygnał Sr 3 Wolna droga ze zmniejszoną prędkością":

- dzienny

okrągła tarcza pomarańczowa z czarnym pierścieniem i białą obwódką, a pod nią biała strzała z czerwoną obwódką, skierowana ukośnie pod kątem 45° w dół na prawo od słupa tarczy

(rys. 37),

- nocny

dwa światła w jednym pionie: dolne światło zielone, a górne - pomarańczowe

(rys. 38).

§  76.

1. Na tarczy ostrzegawczej nieruchomej stosuje się tylko jeden sygnał:

sygnał On "W odległości drogi hamowania znajduje się semafor":

- dzienny

nieruchoma okrągła tarcza pomarańczowa z czarnym pierścieniem i białą obwódką

(rys. 39),

- nocny

jedno pomarańczowe światło na tarczy

(rys. 40).

2. Na określonych przez zarząd kolei liniach kolejowych, na których nie wykonuje się publicznego przewozu osób, możliwe jest niestosowanie sygnału nocnego, o którym mowa w ust. 1, pod warunkiem wykonania tarczy z materiałów odblaskowych.

3. Tarcza ostrzegawcza nieruchoma nakazuje zmniejszenie prędkości tak, aby można było zatrzymać pociąg przed semaforem, gdy semafor wskazuje sygnał "Stój".

Oddział  2

Tarcze ostrzegawcze semaforowe świetlne

§  77.

1. Sygnały na tarczach ostrzegawczych semaforowych świetlnych (zwanych dalej tarczami ostrzegawczymi świetlnymi) podaje się światłem w głowicy sygnałowej umieszczonej na maszcie lub zawieszonej obok toru.

2. Tarcze ostrzegawcze świetlne ustawia się przed semaforami świetlnymi, jak również przed semaforami kształtowymi.

§ 78. Na tarczy ostrzegawczej świetlnej stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Os 1 "Semafor, do którego się tarcza odnosi, wskazuje sygnał Stój"

jedno światło pomarańczowe ciągłe na tarczy

(rys. 41),

2) sygnał Os 2 "Semafor, do którego się tarcza odnosi, wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z największą dozwoloną prędkością"

jedno światło zielone ciągłe na tarczy

(rys. 42),

3) sygnał Os 3 "Semafor, do którego się tarcza odnosi, wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z prędkością nie przekraczającą 100 km/h"

jedno światło zielone migające na tarczy

(rys. 43),

4) sygnał Os 4 "Semafor, do którego się tarcza odnosi, wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z prędkością zmniejszoną do 40 lub 60 km/h"

jedno światło pomarańczowe migające na tarczy

(rys. 44).

Rozdział  5

Tarcze ostrzegawcze przejazdowe

§  79.

1. Sygnały na tarczach ostrzegawczych przejazdowych podaje się światłem w głowicy sygnałowej umieszczonej na maszcie lub zawieszonej obok toru.

2. Tarcze ostrzegawcze przejazdowe mogą być stosowane przed przejazdami wyposażonymi w urządzenia ostrzegające użytkowników drogi o zbliżaniu się pociągu, w celu przekazania maszyniście pojazdu trakcyjnego informacji, czy użytkownicy drogi są, czy nie są ostrzegani o zbliżaniu się pociągu do przejazdu.

3. Maszt tarczy ostrzegawczej przejazdowej powinien być malowany w poziome pasy biało-czarne.

4. W stanie zasadniczym, gdy do przejazdu, do którego tarcza odnosi się, nie zbliża się pociąg, tarcza nie wskazuje żadnego sygnału. Po włączeniu urządzeń ostrzegających na przejeździe, na tarczy ostrzegawczej przejazdowej jest podawany sygnał informujący, czy użytkownicy drogi są, czy nie są ostrzegani o zbliżaniu się pociągu do przejazdu.

5. W przypadku gdy tarcza przejazdowa wskazuje sygnał Osp 1, nakazujący jazdę przez przejazd z prędkością do 20 km/h, lub pozostaje ciemna do czasu minięcia tarczy przez czoło pociągu, należy zmniejszyć prędkość pociągu tak, by można było zatrzymać pociąg przed przejazdem, gdy na przejeździe jest przeszkoda zagrażająca bezpieczeństwu ruchu. Jazda z prędkością 20 km/h obowiązuje tylko do czasu minięcia przejazdu przez czoło pociągu.

§ 80. Na tarczy ostrzegawczej przejazdowej stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Osp 1 "Urządzenia sygnalizacji na przejeździe, do którego się tarcza odnosi, są niesprawne, jazda przez przejazd z prędkością 20 km/h"

dwa światła pomarańczowe ciągłe w linii poziomej

(rys. 45),

2) sygnał Osp 2 "Urządzenia sygnalizacji na przejeździe, do którego się tarcza odnosi, są sprawne, jazda przez przejazd z największą dozwoloną prędkością"

dwa światła białe ciągłe w linii pionowej

(rys. 46).

Rozdział  6

Tarcze manewrowe i rozrządowe

Oddział  1

Tarcze manewrowe

§  81.

1. Tarcze manewrowe mogą być kształtowe i świetlne.

2. Sygnały dzienne na tarczach manewrowych kształtowych podaje się za pomocą kwadratowej tarczy niebieskiej z białą obwódką, obracającej się o kąt 90° wokół poziomej osi, natomiast sygnały nocne podaje się za pomocą latarni z niebieskim i białym szkłem, umieszczonej pod tarczą.

3. Sygnały na tarczach manewrowych świetlnych podaje się za pomocą świateł w głowicy sygnałowej, umieszczonej na maszcie lub na podstawie (tarcza karzełkowa) albo zawieszonej obok toru.

4. Sygnały podawane na tarczach manewrowych odnoszą się tylko do jazd manewrowych.

§  82.

1. Na tarczach manewrowych kształtowych podaje się następujące sygnały:

1) sygnał M 1 "Jazda manewrowa zabroniona":

- dzienny

kwadratowa tarcza niebieska z białą obwódką, ustawiona jedną przekątną pionowo

(rys. 47),

- nocny

niebieskie światło na tarczy

(rys. 48),

2) sygnał M 2 "Jazda manewrowa dozwolona":

- dzienny

tarcza w położeniu poziomym

(rys. 49),

- nocny

matowobiałe światło na tarczy

(rys. 50).

2. Jeżeli tarcza manewrowa wskazuje stale sygnał M 1 "Jazda manewrowa zabroniona", dopuszcza się niestosowanie sygnału nocnego, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, pod warunkiem wykonania tarczy z materiałów odblaskowych.

§  83.

1. Na tarczach manewrowych świetlnych podaje się następujące sygnały:

1) sygnał Ms 1 "Jazda manewrowa zabroniona"

jedno niebieskie światło na tarczy

(rys. 51),

2) sygnał Ms 2 "Jazda manewrowa dozwolona"

jedno matowobiałe światło na tarczy

(rys. 52).

2. W razie uszkodzenia i niemożności podania na tarczy sygnału M 2, Ms 2, o których mowa w § 82 ust. 1 pkt 2 i w ust. 1 pkt 2 niniejszego paragrafu, manewrujący tabor może przejechać poza sygnalizator zabraniający dalszej jazdy, gdy upoważniony pracownik da zezwolenie na jazdę oraz sygnał odpowiednio "Do mnie" (Rm 1) lub "Ode mnie" (Rm 2).

Oddział  2

Sygnały manewrowe na semaforze świetlnym

§  84.

1. Sygnały manewrowe mogą być również podawane na semaforach świetlnych, na których w opisie semafora jest litera "m".

2. Sygnał S 1 "Stój" na semaforze odnosi się również do manewrów

(rys. 53).

3. Sygnał Ms 2 "Jazda manewrowa dozwolona" podawany jest światłem matowobiałym

(rys. 54).

4. W przypadku uszkodzenia i niemożności podania na semaforze sygnału Ms 2, o którym mowa w ust. 3, manewrujący tabor może przejechać poza semafor wskazujący sygnał "Stój" (S 1), gdy upoważniony pracownik da zezwolenie na jazdę oraz sygnał odpowiednio "Do mnie" (Rm 1) lub "Ode mnie" (Rm 2).

Oddział  3

Tarcze rozrządowe

§  85.

1. Tarcze rozrządowe mogą być kształtowe i świetlne.

2. Sygnały na tarczach rozrządowych kształtowych podaje się za pomocą podłużnego ruchomego białego ramienia z czarną obwódką, oświetlonego w porze nocnej, obracającego się na tle nieruchomej okrągłej tarczy czarnej z białą obwódką, umieszczonej na słupie, zwróconego w kierunku lokomotywy pchającej tabor.

3. Sygnały na tarczach rozrządowych świetlnych podaje się za pomocą umieszczonych na słupie kilku lamp ze światłem białym, tworzących linię świetlną.

4. Tarcze rozrządowe ustawia się na szczycie górki rozrządowej, a w razie potrzeby stosuje się ich powtarzacze przed grzbietem górki. Powtarzacze wskazują takie same sygnały, co tarcze ustawione na szczycie górki rozrządowej.

5. Jeżeli na górce rozrządowej są dwa tory, można stosować oddzielne tarcze rozrządowe (i ich powtarzacze), odnoszące się do tych torów.

§  86.

1. Na tarczach rozrządowych podaje się następujące sygnały:

1) sygnał Rt 1 "Pchanie zabronione":

- dzienny

podłużne białe ramię ustawione poziomo

- nocny

oświetlone podłużne białe ramię ustawione poziomo

- dzienny i nocny

szereg białych świateł tworzących linię poziomą

(rys. 55),

2) sygnał Rt 2 "Pchać powoli":

- dzienny

podłużne białe ramię ustawione ukośnie prawym końcem do góry pod kątem 45°

- nocny

oświetlone podłużne białe ramię ustawione ukośnie prawym końcem do góry pod kątem 45°

- dzienny i nocny

szereg białych świateł tworzących linię ukośną wznoszącą się w górę pod kątem 45°

(rys. 56),

sygnał Rt 2 oznacza, że można pchać tabor z prędkością nie przekraczającą 3 km/h,

3) sygnał Rt 3 "Pchać z umiarkowaną prędkością":

- dzienny

podłużne białe ramię ustawione pionowo

- nocny

oświetlone podłużne białe ramię ustawione pionowo

- dzienny i nocny

szereg białych świateł tworzących linię pionową

(rys. 57),

sygnał Rt 3 oznacza, że można pchać tabor z prędkością nie przekraczającą 5 km/h, jeżeli regulamin techniczny nie postanawia inaczej,

4) sygnał Rt 4 "Cofnąć"

- dzienny i nocny

szereg białych świateł tworzących kąt prosty, zwrócony ramionami w prawo i w dół

(rys. 58),

sygnał Rt 4 oznacza, że należy cofnąć skład manewrowy z górki; sygnał ten stosuje się tylko na tarczach rozrządowych świetlnych,

5) sygnał Rt 5 "Podepchnąć skład do górki"

- dzienny i nocny

szereg białych migających jednocześnie świateł tworzących linię poziomą

(rys. 59),

sygnał Rt 5 oznacza, że można podepchnąć skład do górki w czasie, gdy z sąsiedniego toru są spychane wagony przez górkę; w razie potrzeby rozróżnienia, z którego spośród kilku torów ma nastąpić podpychanie, sygnał Rt 5 powinien być podawany jednocześnie z sygnałem Ms 2 "Jazda manewrowa dozwolona" podanym na tarczy manewrowej ustawionej przy właściwym torze; podpychanie powinno odbywać się z prędkością nie przekraczającą 15 km/h; sygnał Rt 5 stosuje się tylko na tarczach rozrządowych świetlnych.

2. Jeżeli z powodu uszkodzenia nie można nastawić na tarczy rozrządowej sygnału zezwalającego na pchanie taboru poza tarczę, pchanie taboru jest dozwolone tylko wówczas, gdy upoważniony do tego pracownik kolejowy, po uprzednim ustnym poinformowaniu drużyny trakcyjnej, że pchanie jest dozwolone poza tarczę, da ręczny sygnał Rm 1 "Do mnie" lub polecenie pchania będzie podane za pomocą megafonu lub innego środka łączności.

3. Jeżeli nie można z powodu uszkodzenia nastawić na tarczy rozrządowej sygnału Rt 4 "Cofnąć", dozwolone jest cofnięcie składu z górki tylko wówczas, gdy pracownik kolejowy do tego upoważniony, po uprzednim ustnym poinformowaniu drużyny trakcyjnej, że należy cofnąć tabor, da ręczny sygnał Rm 2 "Ode mnie" lub polecenie cofnięcia będzie dane za pomocą megafonu lub innego środka łączności. W podobny sposób należy postępować, gdy zachodzi potrzeba cofnięcia składu z górki, wyposażonej w kształtową tarczę rozrządową.

Rozdział  7

Zasady umieszczania sygnalizatorów

§  87.

1. Na stacji oraz na szlaku jednotorowym sygnalizatory powinny być umieszczane (ustawiane lub zawieszane) po prawej stronie toru, patrząc w kierunku jazdy, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Na stacjach przy torze głównym dodatkowym, w uzasadnionych przypadkach, semafor może być zawieszony nad torem, do którego się odnosi. Tarcze rozrządowe ustawia się według zasad określonych w § 85 ust. 4 i 5.

3. Na szlaku dwutorowym sygnalizatory umieszcza się po zewnętrznej stronie torów, tzn. dla toru prawego - po prawej, a dla toru lewego - po lewej stronie, patrząc w kierunku jazdy.

4. Na szlaku o większej liczbie torów niż dwa, przy torach skrajnych sygnalizatory umieszcza się po zewnętrznej stronie torów, tzn. tak, jak na szlaku dwutorowym, natomiast przy torach nieskrajnych - po prawej stronie toru, patrząc w kierunku jazdy.

5. W przypadku równoległego zbliżenia na szlaku dwóch lub więcej torów, należy przestrzegać następujących zasad:

1) na odcinku, na którym tory leżą obok siebie, sygnalizatory umieszcza się według zasad określonych w ust. 3 i 4,

2) na odcinkach, na których tory są oddalone od siebie, sygnalizatory umieszcza się według zasad określonych w ust. 1, 3 i 4.

6. Określone w ust. 3, 4 i 5 zasady dotyczą zarówno sytuowania sygnalizatorów na szlaku, jak i semaforów (sygnalizatorów) wjazdowych na zapowiadawczym posterunku ruchu.

7. Jeżeli warunki miejscowe nie pozwalają na usytuowanie semafora, sygnalizatora sygnału zastępczego lub tarczy ostrzegawczej zgodnie z zasadami określonymi w ust. 1-5, dopuszcza się, za zgodą zarządu kolei, umieszczenie sygnalizatora w innym miejscu niż jest to wymagane niniejszymi przepisami. Należy wówczas zastosować wskaźnik W 15 (określony w § 113 ust. 2 pkt 13) w tym miejscu, gdzie normalnie powinien znajdować się sygnalizator. Sygnalizatory powtarzające należy umieszczać, w miarę możliwości, po tej samej stronie toru co semafor, do którego się odnoszą.

Rozdział  8

Sygnały zamknięcia toru

Oddział  1

Urządzenia, na których stosuje się sygnały zamknięcia toru

§  88.

1. Sygnały zamknięcia toru stosuje się zasadniczo na tarczach zaporowych, kozłach oporowych, wykolejnicach, obrotnicach i wagach pomostowych.

2. Zarząd kolei może wyznaczyć inne urządzenia, na których stosuje się sygnały zamknięcia toru.

§  89.

1. Na tarczach zaporowych kształtowych podaje się następujące sygnały:

1) sygnał Z 1 "Stój"

- dzienny i nocny

kresa pozioma czarna na tle białej okrągłej tarczy

(rys. 60),

2) sygnał Z 2 "Jazda dozwolona"

- dzienny i nocny

kresa ukośna czarna, pod kątem 45° w górę ku stronie prawej, na tle białej okrągłej tarczy

(rys. 61).

2. Tarcze zaporowe służą do podawania sygnałów zabraniających lub zezwalających na jazdę po torach stacyjnych. Sygnały "Stój" na tarczach zaporowych kształtowych są ważne zarówno dla manewrów, jak i dla pociągów.

3. Pociąg zatrzymany przed tarczą zaporową wskazującą sygnał Z 1 "Stój" może jechać dalej, na rozkaz pisemny, doręczony drużynie pociągowej lub przekazany za pomocą urządzeń łączności.

4. Manewrujący tabor może przejechać poza tarczę zaporową kształtową na sygnał Z 2 "Jazda dozwolona", a w razie niemożności podania na tarczy tego sygnału, gdy upoważniony pracownik da pozwolenie na minięcie sygnału "Stój" (Z 1) na tarczy zaporowej, a ponadto poda sygnał "Do mnie" (Rm 1) lub "Ode mnie" (Rm 2).

5. W przypadku torów zakończonych kozłem oporowym tarczę zaporową wskazującą stale sygnał "Stój" (Z 1) lub semafor świetlny stale wskazujący sygnał "Stój" (S 1) ustawia się z prawej strony toru, patrząc w kierunku jazdy, w miejscu, gdzie rozpoczyna się odcinek zasypany piaskiem, a przy rampach - z prawej strony toru, na wysokości belki zderzakowej kozła oporowego.

6. W przypadkach określonych przez zarząd kolei, na tarczach zaporowych wskazujących stale sygnał "Stój" można zamiast latarń używać tarcz nieoświetlonych, dających takie samo wskazanie, jakie daje latarnia sygnału "Stój". Zaleca się, żeby tarcze takie były wykonane z materiałów odblaskowych.

Oddział  2

Sygnały na wykolejnicach

§  90.

1. Sygnały na wykolejnicy podaje się za pomocą latarni kwadratowej ze szkłem koloru mlecznego, w kształcie okrągłej tarczy z czarną kresą.

2. Na wykolejnicach stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Z 1wk "Stój, wykolejnica na torze"

- dzienny i nocny

kresa pozioma czarna na tle białej, okrągłej tarczy

(rys. 62),

2) sygnał Z 2wk "Wykolejnica zdjęta z toru"

- dzienny i nocny

kresa pionowa czarna na tle białej, okrągłej tarczy

(rys. 63).

3. Latarnie sygnałów na wykolejnicach mają z tyłu dwa mleczne białe światełka, które w linii pionowej oznaczają "Wykolejnica zdjęta z toru", w linii zaś poziomej - "Stój, wykolejnica na torze".

4. Na wykolejnicach w torach, na których w porze ciemnej nie manewruje się lub manewruje się sporadycznie, a oświetlenie zewnętrzne w czasie manewrowania zapewnia dobrą widoczność sygnałów, można, na zasadach określonych przez zarząd kolei, zamiast latarń używać tarcz nieoświetlonych, dających takie same wskazania. Zaleca się, żeby tarcze takie były wykonane z materiałów odblaskowych.

Oddział  3

Sygnały na innych urządzeniach

§  91.

1. Sygnały na obrotnicach (Z 1o, Z 2o), wagach pomostowych (Z 1wg, Z 2wg) i innych urządzeniach podaje się za pomocą latarni kwadratowej ze szkłem koloru mlecznego w kształcie okrągłej tarczy z czarną kresą.

2. Na urządzeniach, o których mowa w ust. 1, podaje się następujące sygnały:

1) sygnał "Stój, wjazd zabroniony" (Z 1o, Z 1wg)

- dzienny i nocny

kresa pozioma czarna na tle białej, okrągłej tarczy

(rys. 62),

2) sygnał "Wjazd dozwolony" (Z 2o, Z 2wg)

- dzienny i nocny

kresa pionowa czarna na tle białej, okrągłej tarczy

(rys. 63).

3. Sygnał "Stój, wjazd zabroniony" na obrotnicy (Z 1o) i wadze pomostowej (Z 1wg) oznacza, że wjazd na obrotnicę lub wagę jest zabroniony. Jeżeli latarnia lub tarcza wskazuje ten sygnał, należy użyć wszelkich dozwolonych środków, aby lokomotywę lub przetaczany tabor zatrzymać przed obrotnicą lub wagą.

4. Zarząd kolei określi symbole, szczegółowe znaczenie i zasady stosowania sygnałów na innych urządzeniach. Określone w ust. 2 sygnały na tych urządzeniach mogą być w razie potrzeby uzupełnione dodatkowym obrazem sygnałowym, określonym przez właściwy zarząd kolei.

5. W określonych przez zarząd kolei przypadkach na obrotnicach, wagach pomostowych i innych urządzeniach zamiast latarni, o których mowa w ust. 1, można stosować tarcze wskazujące taki sam sygnał w dzień i w nocy, przy czym zaleca się, żeby tarcze te były wykonane z materiałów odblaskowych.

Rozdział  9

Sygnały zatrzymania i zmniejszenia prędkości podawane przenośnymi tarczami

Oddział  1

Sygnały zatrzymania

§  92.

1. Stosuje się następujące sygnały zatrzymania:

1) sygnał DO "Za tarczą ostrzegawczą znajduje się tarcza zatrzymania":

- dzienny

nieruchoma okrągła tarcza pomarańczowa z czarnym pierścieniem i białą obwódką

(rys. 64),

- nocny

pomarańczowe światło na tarczy

(rys. 65),

nieruchoma przenośna tarcza ostrzegawcza wskazuje, że w odległości drogi hamowania plus 200 m znajduje się tarcza zatrzymania (sygnału D 1); przed przenośną tarczą ostrzegawczą nie ustawia się wskaźnika W 1 (określonego w § 113 ust. 2 pkt 1),

2) sygnał D 1 "Stój" dawany tarczą zatrzymania:

- dzienny

prostokątna tarcza czerwona z białą obwódką

(rys. 66),

- nocny

czerwone światło na tarczy

(rys. 67).

2. Jeżeli powierzchnia przenośnej tarczy ostrzegawczej i przenośnej tarczy zatrzymania jest wykonana z materiałów odblaskowych, to w przypadku ustawienia ich na szlaku można nie stosować na nich sygnału nocnego.

3. Przenośną tarczę ostrzegawczą (sygnał DO) i przenośną tarczę zatrzymania (sygnał D 1) ustawia się w stosunku do torów, do których się odnoszą, według tych samych zasad ustawiania, jakie obowiązują dla semaforów, z tym że na stacjach przenośną tarczę zatrzymania ustawia się na osi toru.

4. Sygnał D 1 "Stój" dawany tarczą zatrzymania stosuje się do oznaczenia miejsca, w którym z jakichkolwiek powodów konieczne jest zatrzymanie pociągu lub manewrującego składu, a w miejscu tym nie ma semafora ani sygnału zamknięcia toru, lub na sygnalizatorze tam ustawionym nie da się nastawić sygnału zabraniającego jazdy, a w szczególności:

1) jeżeli stan toru lub jakakolwiek przeszkoda zagraża bezpieczeństwu ruchu pociągów,

2) jeżeli pociąg zostanie zatrzymany na szlaku i wymaga osłony, zgodnie z przepisami działu I, prowadzenie ruchu na liniach kolejowych normalnotorowych i szerokotorowych,

3) jeżeli na semaforze lub na tarczy zaporowej nie można z powrotem nastawić sygnału "Stój",

4) jeżeli czasowo brak semafora,

5) w razie zamknięcia toru szlakowego lub stacyjnego albo jego części.

Sygnał ten stosuje się także na szlaku do oznaczenia miejsca wymagającego ograniczenia prędkości poniżej 10 km/h.

5. Tarczę zatrzymania na szlaku ustawia się w odległości co najmniej 50 m od miejsca, które ma być osłonięte, a oprócz tego przed tarczą zatrzymania ustawia się przenośną tarczę ostrzegawczą w odległości drogi hamowania zwiększonej o 200 m.

6. W obrębie stacji tarczę zatrzymania ustawia się zasadniczo w odległości 100 m przed miejscem, które ma być osłonięte. Gdyby warunki miejscowe nie pozwalały na jej ustawienie we wskazanej odległości, wówczas można ustawić tarczę zatrzymania w odległości mniejszej niż 100 m. Przed tarczą zatrzymania ustawioną w obrębie stacji nie umieszcza się przenośnej tarczy ostrzegawczej.

7. Jeżeli tor między dwiema stacjami jest zamknięty, należy oprócz tarcz zatrzymania, osłaniających przeszkodę na szlaku, osłonić ten tor również na obydwóch stacjach tarczą zatrzymania, bez tarczy ostrzegawczej, ustawioną na osi toru poza zwrotnicą wyjazdową.

Oddział  2

Sygnał zmniejszenia prędkości

§  93.

1. Stosuje się następujący sygnał zmniejszenia prędkości:

sygnał D 6 "Zwolnić bieg":

- dzienny

trójkątna tarcza pomarańczowa z białą obwódką, zwrócona podstawą do góry, a na niej czarna liczba wskazująca dozwoloną prędkość jazdy (w dziesiątkach km/h); jeżeli nie można ustawić tej tarczy z zachowaniem skrajni, stosuje się tarczę obróconą podstawą ku dołowi i umieszcza ją nisko

(rys. 68),

- nocny

pomarańczowe światło na tarczy oraz oświetlona czarna liczba wskazująca dozwoloną prędkość jazdy (w dziesiątkach km/h)

(rys. 69).

2. Sygnał D 6 "Zwolnić bieg" oznacza, że w odległości drogi hamowania znajduje się odcinek toru, na którym należy jechać z prędkością mniejszą od prędkości przewidzianej w rozkładzie jazdy. Jeżeli maszynista nie został wcześniej powiadomiony o tym, z jaką prędkością można przejechać przez osłonięte sygnałem D 6 miejsce, a prędkość ta nie jest wskazana na tarczy, należy zmniejszyć prędkość do 20 km/h.

3. Miejsce wymagające zmniejszenia prędkości należy osłonić z obu stron.

4. W razie potrzeby ograniczenia prędkości na szlaku poniżej 10 km/h należy miejsce takie osłonić przenośnymi tarczami zatrzymania (sygnał D 1 "Stój") i tarczami ostrzegawczymi (sygnał DO) w przepisowej odległości, a drużynę trakcyjną każdego pociągu zatrzymanego przy tym sygnale zawiadomić, z jaką prędkością pociąg może przejechać przez osłonięte miejsce.

5. Tarczę "Zwolnić bieg" ustawia się w odległości drogi hamowania przed początkiem odcinka, po którym należy jechać ze zmniejszoną prędkością. Ponadto miejsce to oraz w miarę potrzeby miejsce, od którego wolno powrócić do normalnej prędkości, oznacza się wskaźnikami W 14, zgodnie z § 113 ust. 2 pkt 8.

6. Tarczę "Zwolnić bieg" ustawia się według tych samych zasad, co semafory.

7. Jeżeli na szlaku wielotorowym (przy liczbie torów szlakowych większej niż dwa), jak również przy równoległym zbliżeniu więcej niż dwóch torów szlakowych różnych linii kolejowych, szerokość międzytorza nie pozwala na umieszczenie normalnie typowej tarczy "Zwolnić bieg", umieszcza się ją nisko na wysokości główki szyny, podstawą trójkąta do dołu, a w razie potrzeby stosuje się tarczę o zmniejszonych wymiarach.

8. W razie konieczności zmniejszenia prędkości w obrębie stacji, na całej jej długości, tarczę "Zwolnić bieg" ustawia się przed stacją, przy tarczy ostrzegawczej odnoszącej się do semafora wjazdowego. W tym przypadku zmniejszenie prędkości obowiązuje do czasu minięcia przez pociąg całej stacji. Jeżeli potrzeba zmniejszenia prędkości zajdzie tylko na części toru głównego zasadniczego w obrębie stacji, to miejsce takie należy osłonić z obu stron w ten sam sposób, jak na szlaku.

9. W przypadku gdy konieczność zmniejszenia prędkości dotyczy torów głównych dodatkowych lub rozjazdów nie leżących w torach głównych zasadniczych:

1) nie wymaga się ustawienia tarcz "Zwolnić bieg",

2) na początku, a w razie potrzeby i na końcu odcinka toru, na którym obowiązuje ograniczenie prędkości, ustawia się wskaźniki W 14, zgodnie z § 113 ust. 2 pkt 8,

3) w razie potrzeby ograniczenia prędkości poniżej prędkości dozwolonej obrazem sygnału na semaforze osłaniającym tory główne dodatkowe lub rozjazdy nie leżące w torach głównych zasadniczych, należy spowodować zatrzymywanie przy tym semaforze właściwych pociągów, celem powiadomienia drużyny pociągowej - za pomocą rozkazu pisemnego, doręczonego lub przekazanego za pomocą urządzeń łączności - o potrzebie ograniczenia prędkości jazdy na określonym odcinku toru, jeżeli nie została ona o tym wcześniej powiadomiona.

10. W przypadku gdy konieczność zmniejszenia prędkości dotyczy jednocześnie toru głównego zasadniczego i torów głównych dodatkowych lub rozjazdów nie leżących w torach głównych zasadniczych, to niezależnie od tego, czy ograniczenia prędkości są jednakowe, czy też różne, należy:

1) w celu osygnalizowania ograniczenia prędkości w torze głównym zasadniczym ustawić tarczę "Zwolnić bieg" zgodnie z zasadami określonymi w ust. 8,

2) przy pozostałych ograniczeniach - postępować zgodnie z zasadami określonymi w ust. 9.

11. Na posterunkach odgałęźnych, jeżeli odcinki torów z ograniczoną prędkością występują w granicach posterunku, należy stosować zasady takie, jakie określono odpowiednio w ust. 8, 9 i 10 dla osygnalizowania ograniczeń prędkości na stacji. Jeżeli natomiast ograniczenia prędkości jazdy występują w granicach posterunków odgałęźnych na odcinkach szlaków odgałęzionych i zachowanie powyższych zasad spowodowałoby potrzebę ustawienia tarczy "Zwolnić bieg" przy szlaku wspólnym, to należy stosować zasady określone w ust. 9.

12. Tarcza "Zwolnić bieg" w porze nocnej, a także w dzień, gdy to jest wymagane, ma latarnię ze światłem pomarańczowym (sygnał nocny) i jest oświetlona. Wskaźniki, ustawione na początku i końcu odcinka przejeżdżanego ze zmniejszoną prędkością, są również oświetlane. Jeżeli powierzchnia tarczy "Zwolnić bieg" jest wykonana z materiałów odblaskowych, to w przypadku ustawienia jej na szlaku można nie stosować na niej ani sygnału nocnego, ani miejscowego oświetlenia.

Rozdział  10

Sygnały ręczne i akustyczne ogólnego stosowania

Oddział  1

Sygnał zatrzymania

§  94.

1. Stosuje się następujące sygnały zatrzymania:

1) sygnał D 2 "Stój" - ręczny:

- dzienny

zataczanie okręgu rozwiniętą chorągiewką lub jakimkolwiek innym przedmiotem lub ręką

(rys. 70),

- nocny

zataczanie okręgu ręczną latarką ze światłem białym lub czerwonym albo jakimkolwiek innym świecącym się przedmiotem

(rys. 71),

ręczny sygnał "Stój" należy dawać, w miarę możliwości, po stronie maszynisty,

2) sygnał D 3 "Stój" - akustyczny

trzy krótkie szybko po sobie następujące tony, kilkakrotnie powtórzone

(rys. 72),

sygnał należy dawać jednocześnie ze stosowaniem tarczy zatrzymania lub ręcznego sygnału "Stój" w przypadku, gdyby sygnały te mogły zostać niezauważone przez drużynę pociągową (manewrową).

2. Przy manewrach sygnał "Stój" powinien być podawany jednocześnie ręcznie, za pomocą żółtej chorągiewki, i akustycznie (sygnał Rm 4).

3. Sygnał "Stój" ręczny (D 2) i w razie potrzeby także akustyczny (D 3) stosuje się, gdy zachodzi konieczność zatrzymania pociągu, a nie ma możliwości lub potrzeby stosowania innych sygnałów zatrzymania, a w szczególności, gdy:

1) potrzeba zmniejszenia prędkości wskutek stanu toru zajdzie nagle i danie sygnału "Zwolnić bieg" jest niemożliwe,

2) drużyna konduktorska nadjeżdżającego lub przejeżdżającego pociągu daje ręczne lub akustyczne sygnały "Stój",

3) przy nadjeżdżającym lub przejeżdżającym pociągu (pojeździe pomocniczym, manewrującym taborze itp.) zauważy się niewłaściwość, która przy dalszej jeździe mogłaby zagrażać bezpieczeństwu ruchu lub spowodować straty materialne,

4) pociąg jedzie po zamkniętym torze bez uprzedniego zawiadomienia posterunków,

5) na linii dwutorowej pociąg jedzie po torze w kierunku przeciwnym do zasadniczego bez uprzedniego zawiadomienia posterunków,

6) w porze małej widoczności na czole pociągu lub pojazdu pomocniczego zgasną wszystkie wymagane światła,

7) na torze znajdują się ludzie lub większe zwierzęta, którym grozi niebezpieczeństwo przejechania.

4. Sygnały "Stój" ręczne i akustyczne drużyna konduktorska pociągów jadących na hamulcach ręcznych powinna stosować, gdy:

1) maszynista nie usiłuje zatrzymać pociągu przed sygnałem "Stój" na semaforze, tarczy zaporowej lub tarczy zatrzymania,

2) pracownicy na stacji lub na szlaku albo drużyna pociągowa innego pociągu daje sygnał "Stój",

3) spostrzeże w pociągu lub na torze przeszkodę, która zagraża dalszej jeździe pociągu,

4) na dwutorowej linii nie przystosowanej do ruchu dwukierunkowego po dowolnym torze (bez dwukierunkowej blokady liniowej) pociąg wyjeżdża ze stacji na tor w kierunku przeciwnym do zasadniczego, a drużyna konduktorska nie została o tym uprzedzona na stacji.

We wszystkich wymienionych przypadkach należy jak najszybciej przyciągnąć hamulce, po czym bezzwłocznie dawać sygnały "Stój".

5. Sygnały "Stój" dawane przez jednego z konduktorów powinni inni konduktorzy powtarzać ku przodowi, a w pociągach z lokomotywą popychającą - także ku tyłowi pociągu.

6. W pociągach z hamulcem zespolonym drużyna konduktorska, w razie zauważenia wymienionych przeszkód, powinna zamiast dawania sygnałów "Stój", zatrzymać pociąg hamulcem zespolonym.

7. Sygnały dawane ręcznie, gwizdkiem lub trąbką należy powtarzać tak długo, aż drużyna trakcyjna zastosuje się do nich.

Oddział  2

Inne sygnały sposobu jazdy

§ 95. Stosuje się następujące inne sygnały sposobu jazdy:

1) sygnał Rm 1 "Do mnie":

dwa długie tony gwizdkiem lub trąbką

(rys. 73),

i jednocześnie

- dzienny

chorągiewka sygnałowa koloru żółtego lub ręka poruszana poziomo

(rys. 74),

- nocny

ręczna latarka z białym światłem poruszana poziomo

(rys. 75),

sygnał "Do mnie" oznacza, że należy jechać w kierunku do dającego sygnał,

2) sygnał Rm 2 "Ode mnie":

jeden długi ton gwizdkiem lub trąbką

(rys. 76),

i jednocześnie

- dzienny

chorągiewka sygnałowa koloru żółtego lub ręka poruszana pionowo

(rys. 77),

- nocny

ręczna latarka z białym światłem poruszana pionowo

(rys. 78),

sygnał "Ode mnie" oznacza, że należy jechać w kierunku od dającego sygnał;

gdyby odebranie sygnału "Do mnie" lub "Ode mnie" było niemożliwe lub utrudnione, to w przypadkach, w których wymagane jest danie z nastawni sygnału "Do mnie" lub "Ode mnie", sygnał ten można zastąpić słowami "Jechać w kierunku...", przekazanymi za pomocą urządzeń łączności,

3) sygnał Rm 3 "Zwolnić":

kilka przeciągłych tonów gwizdkiem lub trąbką

(rys. 79),

i jednocześnie

- dzienny

chorągiewka sygnałowa koloru żółtego lub ręka poruszana powolnym ruchem po łuku do góry i na dół

(rys. 80),

- nocny

latarka sygnałowa z białym światłem poruszana powolnym ruchem po łuku do góry i na dół,

(rys. 81),

4) sygnał Rm 5 "Odrzucić":

dwa długie i jeden krótki ton gwizdkiem lub trąbką

(rys. 82),

i jednocześnie

- dzienny

chorągiewka sygnałowa koloru żółtego lub ręka poruszana dwukrotnie poziomo, a następnie pionowo do góry i szybko na dół

(rys. 83),

- nocny

latarka sygnałowa z białym światłem poruszana dwukrotnie poziomo, a następnie pionowo do góry i szybko na dół

(rys. 84),

5) sygnał Rm 6 "Docisnąć":

dwa krótkie tony gwizdkiem lub trąbką

(rys. 85),

i jednocześnie

- dzienny

kilkakrotne zbliżenie do siebie wyciągniętych poziomo przed siebie rąk

(rys. 86),

- nocny

białe światło latarki przerywane w krótkich odstępach czasu skierowane w stronę maszynisty

(rys. 87),

sygnał Rm 6 oznacza, że należy nacisnąć na tabor w celu sprzęgnięcia lub rozprzęgnięcia.

Rozdział  11

Sygnały dawane gwizdawką lub syreną pojazdu trakcyjnego

Oddział  1

Przepisy ogólne

§  96.

1. Jeżeli na przodzie pociągu są dwie lokomotywy, sygnały gwizdawką lub syreną lokomotywy daje maszynista pierwszej lokomotywy.

2. Sygnały na zatrzymanie pociągu daje maszynista dowolnej lokomotywy.

3. W razie gdyby przestała działać gwizdawka lub syrena lokomotywy, dalsza jazda pociągu powinna odbywać się z zachowaniem największej ostrożności. Jeżeli przy tym pociąg jedzie na hamulcach ręcznych, to maszynista powinien zatrzymać pociąg i uprzedzić kierownika pociągu o niedziałaniu gwizdawki. Dalsza jazda powinna odbywać się ze zmniejszoną prędkością, pozwalającą na zatrzymanie pociągu bez udziału drużyny konduktorskiej.

4. W razie uszkodzenia gwizdawki lub syreny lokomotywy należy używać do dawania sygnału "Baczność" trąbki sygnałowej, w którą powinien być wyposażony pojazd trakcyjny.

5. Podczas mgły lub zamieci, utrudniających widoczność, należy w razie zepsucia się gwizdawki lub syreny lokomotywy dojechać do najbliższej stacji ze zmniejszoną prędkością i zażądać lokomotywy pomocniczej.

Oddział  2

Sygnał ostrzeżenia

§  97.

1. Stosuje się następujący sygnał ostrzeżenia:

sygnał Rp 1 "Baczność"

jeden długi ton gwizdawką lub syreną lokomotywy

(rys. 88).

2. Sygnał Rp 1 "Baczność" maszynista daje:

1) w razie konieczności zwrócenia uwagi pracowników kolejowych, podróżnych lub innych osób znajdujących się na torze lub w jego pobliżu,

2) po zatrzymaniu pociągu przed semaforem wjazdowym lub odstępowym wskazującym sygnał "Stój", wątpliwy lub nieoświetlony albo białe światło przy zbitym szkle sygnałowym z wyjątkiem semafora odstępowego blokady samoczynnej, jeżeli maszynista nie może porozumieć się z dyżurnym ruchu za pomocą środków łączności,

3) na wezwanie kierownika pociągu, przed odjazdem pociągu pasażerskiego zatrzymanego na szlaku,

4) przed każdym ruszeniem podczas pracy: pociągu roboczego, maszyny torowej i pojazdu pomocniczego, w celu ostrzeżenia robotników pracujących na torze lub obok niego,

5) przed wskaźnikami W 6, W 6a i W 7 (określonymi w § 113 ust. 2 pkt 6), a ponadto podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych - po minięciu wskaźnika W 6 przy zbliżaniu się do przejazdu,

6) przed każdym ruszeniem z miejsca pociągu towarowego z ludźmi,

7) przed każdym ruszeniem z postoju niepilotowanego manewrującego pojazdu trakcyjnego, gdy jazda manewrowa odbywa się na polecenie dyżurnego ruchu (nastawniczego, zwrotniczego).

Oddział  3

Sygnały osłonięcia pociągu

§  98.

1. Stosuje się następujące sygnały osłonięcia pociągu:

1) sygnał Rp 2 "Osłonić pociąg"

cztery długie tony gwizdawką lub syreną lokomotywy, powtarzane kilkakrotnie

(rys. 89),

2) sygnał Rp 3 "Usunąć osłonę i wrócić do pociągu"

jeden długi, jeden krótki i jeden długi ton gwizdawką lub syreną lokomotywy

(rys. 90).

2. Sygnały Rp 2 i Rp 3 dawane są przez maszynistę w razie konieczności osłonięcia pociągu zatrzymanego na szlaku.

Oddział  4

Sygnały dawane drużynie konduktorskiej przy hamowaniu pociągu

§ 99. Jeżeli przy hamowaniu pociągu potrzebne jest współdziałanie drużyny konduktorskiej, stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Rp 4 "Hamować średnio"

jeden krótki ton gwizdawką lub syreną lokomotywy

(rys. 91),

2) sygnał Rp 5 "Hamować"

trzy długie szybko po sobie następujące tony gwizdawką lub syreną lokomotywy

(rys. 92),

3) sygnał Rp 6 "Odhamować średnio"

jeden długi i jeden krótki ton gwizdawką lub syreną lokomotywy

(rys. 93),

4) sygnał Rp 7 "Odhamować"

dwa długie tony gwizdawką lub syreną lokomotywy

(rys. 94).

Oddział  5

Sygnały dawane przy stosowaniu lokomotywy popychającej

§  100.

1. Przy stosowaniu lokomotywy popychającej stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Rp 8 "Rozpocząć popychanie"

dwa krótkie tony gwizdawką lub syreną lokomotywy ciągnącej

(rys. 95),

2) sygnał Rp 9 "Przerwać popychanie, pozostać przy pociągu"

jeden krótki i jeden długi ton gwizdawką lub syreną lokomotywy ciągnącej

(rys. 96),

3) sygnał Rp 10 "Dalsze popychanie nie jest potrzebne. Odjechać od pociągu"

cztery krótkie tony gwizdawką lub syreną lokomotywy ciągnącej

(rys. 97).

2. Jeżeli wszystkie lokomotywy ciągnące i popychające wyposażone są w sprawne urządzenia radiołączności, maszyniści mogą porozumiewać się za pomocą tych urządzeń. W takim przypadku można nie stosować sygnałów Rp 8, Rp 9 i Rp 10 podawanych gwizdawką lub syreną lokomotywy.

Rozdział  12

Sygnały dawane przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów

Oddział  1

Sygnały dawane przez drużynę pociągową przy odjeździe pociągów pasażerskich

§ 101. Przy odjeździe pociągów pasażerskich stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Rp 11 "Wsiadać"

jeden długi ton gwizdkiem

(rys. 98),

sygnał "Wsiadać" podaje drużyna konduktorska przed odjazdem pociągów pasażerskich i mieszanych,

2) sygnał Rp 12 "Gotów do odjazdu":

- dzienny

podniesienie chorągiewki sygnałowej

(rys. 99),

- nocny

podniesienie latarki z białym światłem

(rys. 100),

sygnał "Gotów do odjazdu" stosuje się przed odjazdem pociągów z drużyną konduktorską; sygnał ten można zastąpić słowami: "Pociąg nr ...... gotów do odjazdu" przekazywanymi za pomocą urządzeń łączności; przy jednoosobowej drużynie konduktorskiej słowa te kierownik pociągu przekazuje maszyniście,

3) sygnał Rp 14 "Odjazd pociągów pasażerskich":

- dzienny

ręka podniesiona do góry przez kierownika pociągu lub konduktora znajdującego się najbliżej lokomotywy, zwróconego w kierunku maszynisty, oraz wypowiedziane głośno słowo "Odjazd"

(rys. 101),

- nocny

podniesienie do góry latarki z białym światłem zwróconym w kierunku maszynisty przez kierownika pociągu lub konduktora znajdującego się najbliżej maszynisty oraz wypowiedziane głośno słowo "Odjazd"

(rys. 102),

w pociągach, mających urządzenia sygnałowe (sterowane przez kierownika pociągu) do dawania sygnału "Odjazd", sygnał ten podaje się za pomocą tego urządzenia.

Oddział  2

Sygnały dawane przez dyżurnego ruchu

§ 102. Stosuje się następujące sygnały podawane przez dyżurnego ruchu:

1) sygnał Rd 1 "Nakaz jazdy":

- dzienny

okrągła biała tarczka z zieloną obwódką poruszana pionowo

(rys. 103),

- nocny

latarka z zielonym światłem poruszana pionowo

(rys. 104),

sygnał "Nakaz jazdy" przy wyprawianiu pociągów podaje dyżurny ruchu, a przy przepuszczaniu pociągów - dyżurny ruchu lub nastawniczy na każdorazowe polecenie dyżurnego ruchu wtedy, gdy jest to wymagane odpowiednimi przepisami lub instrukcjami (zgodnie z przepisami działu I - Prowadzenie ruchu na liniach kolejowych normalnotorowych i szerokotorowych),

2) sygnał Rd 2 "Stosować skrócony czas jazdy"

- dzienny i nocny

trójkątna tarczka pomalowana z obu stron na kolor biały z czerwoną obwódką i czarną literą "S", pokazywana w kierunku zbliżającego się pociągu

(rys. 105),

sygnał Rd 2 oznacza, że należy stosować skrócony czas jazdy pociągu do następnego posterunku następczego,

3) sygnał Rd 3 "Wydłużyć czas jazdy"

- dzienny i nocny

prostokątna tarczka, pomalowana z obu stron na kolor biały z czerwoną obwódką i czarną literą "W", pokazywana w kierunku zbliżającego się pociągu

(rys. 106),

sygnał Rd 3 oznacza, że należy wydłużyć czas jazdy pociągu do następnego posterunku następczego.

Oddział  3

Sygnały dawane przy próbie hamulców zespolonych

§  103.

1. Przy próbie hamulców zespolonych stosuje się sygnały ręczne lub świetlne, dawane za pomocą umieszczonego obok torów lub zawieszonego nad torami urządzenia z trzema latarniami w jednym pionie. Sygnały ręczne dawane są w stronę biorącego udział w próbie hamulców zespolonych maszynisty lokomotywy lub pracownika obsługującego urządzenia stałe.

2. Przy próbie hamulców zespolonych stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Rh 1, Rhs 1 "Zahamować":

- dzienny (Rh 1)

wyciągnięte ręce składane nad głową z zakreśleniem półkola

(rys. 107),

- nocny (Rh 1)

latarka ręczna z białym światłem poruszana od dołu łukiem do góry i następnie opuszczona pionowo w dół

(rys. 108),

- dzienny i nocny (Rhs 1)

jedno światło matowobiałe

(rys. 109),

2) sygnał Rh 2, Rhs 2 "Odhamować":

- dzienny (Rh 2)

wyciągnięta ręka, poruszana po łuku nad głową

(rys. 110),

- nocny (Rh 2)

latarka ręczna z białym światłem poruszana po tuku nad głową

(rys. 111),

- dzienny i nocny (Rhs 2)

dwa światła matowobiałe

(rys. 112),

3) sygnał Rh 3, Rhs 3 "Hamulce w porządku":

- dzienny (Rh 3)

ręka wyciągnięta nad głową, trzymana pionowo

(rys. 113),

- nocny (Rh 3)

latarka ręczna z białym światłem, trzymana pionowo nad głową

(rys. 114),

- dzienny i nocny (Rhs 3)

trzy światła matowobiałe

(rys. 115).

Oddział  4

Sygnały dawane w razie rozerwania pociągu

§  104.

1. Przy rozerwaniu pociągu podaje się następujący sygnał:

sygnał Rr "Uwaga - nastąpiło rozerwanie pociągu":

jeden krótki, jeden długi i jeden krótki ton gwizdkiem, gwizdawką lub syreną lokomotywy lub trąbką

(rys. 116),

i jednocześnie

- dzienny

pokazywanie i chowanie na przemian w krótkich odstępach czasu żółtej chorągiewki lub czapki

(rys. 117),

- nocny

białe światło latarki przerywane w krótkich odstępach czasu, skierowane w stronę maszynisty

(rys. 118).

2. Dla zwrócenia uwagi maszynisty, że nastąpiło rozerwanie pociągu, drużyna konduktorska, pracownicy na szlaku i na stacji powinni dawać sygnały Rr.

3. Sygnał Rr należy dawać dopóty, dopóki maszynista rozerwanego pociągu nie odpowie tym samym sygnałem akustycznym, na znak, że sygnał został przez niego zrozumiany.

4. W razie rozerwania pociągu zabrania się dawania sygnałów "Stój", jeżeli oderwana tylna część pociągu porusza się w kierunku przedniej części tego pociągu.

5. Gdy oderwana część pociągu zostanie zatrzymana, należy dawać w kierunku przedniej części pociągu sygnały "Stój" w celu jej zatrzymania.

Oddział  5

Sygnały dawane przez dróżnika przejazdowego

§  105.

1. Stosuje się następujące sygnały podawane przez dróżnika przejazdowego:

1) sygnał D 7 "Stój" dawany przez dróżnika przejazdowego w celu zatrzymania pojazdów drogowych zbliżających się do przejazdu:

- dzienny

ręka podniesiona do góry w kierunku nadjeżdżającego pojazdu

(rys. 119),

- nocny

podniesienie i poruszanie powoli pionowo latarki ręcznej z czerwonym światłem, zwróconym w kierunku nadjeżdżającego pojazdu

(rys. 120),

2) sygnał D 8 "Dróżnik obecny na przejeździe":

- dzienny

dróżnik stoi na przejeździe w miejscu wyznaczonym regulaminem obsługi przejazdu, trzymając w ręce pionowo do góry chorągiewkę sygnałową koloru żółtego w ten sposób, aby był on widoczny dla maszynisty zbliżającego się pociągu lub kierownika pojazdu szynowego

(rys. 121),

- nocny

dróżnik przejazdowy porusza powoli pionowo latarką ręczną z białym światłem, tak aby sygnał był widoczny dla maszynisty zbliżającego się pociągu lub kierownika pojazdu szynowego

(rys. 122).

Rozdział  13

Sygnały na pociągu i na taborze

Oddział  1

Sygnały na pociągu

§  106.

1. Na pociągach stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Pc 1 "Oznaczenie czoła pociągu (pojazdu trakcyjnego jadącego luzem, ciężkiego pojazdu pomocniczego, maszyny torowej), jadącego na szlaku jednotorowym, w kierunku zasadniczym po torze szlaku dwutorowego lub w dowolnym kierunku po torze szlaku dwu- i wielotorowego z dwukierunkową blokadą liniową"

- dzienny i nocny

dwa lub trzy białe światła na przodzie pociągu, pojazdu trakcyjnego jadącego luzem, ciężkiego pojazdu pomocniczego, maszyny torowej

(rys. 123),

2) sygnał Pc 2 "Oznaczenie czoła pociągu (pojazdu trakcyjnego jadącego luzem, ciężkiego pojazdu pomocniczego, maszyny torowej), jadącego w kierunku przeciwnym do zasadniczego po torze szlaku dwutorowego bez dwukierunkowej blokady liniowej"

- dzienny i nocny

dwa lub trzy światła, z których górne i prawe w kierunku jazdy są białe, lewe zaś - czerwone, na przodzie pociągu

(rys. 124),

3) sygnał Pc 3 "Oznaczenia czoła pociągu z pługiem odśnieżnym"

- dzienny i nocny

dwa białe światła na przodzie pociągu oraz trzecia oświetlona latarnia z ukośnym białym krzyżem umieszczona w górnej części czoła lokomotywy lub na wierzchołku pługa, gdy pług znajduje się przed lokomotywą

(rys. 125),

4) sygnał Pc 4 "Oznaczenie czoła pociągu jadącego wagonami naprzód":

- dzienny

dwie tarcze lub dwie latarnie z obrazem tarczy na obudowie na czołowej ścianie pierwszego wagonu; tarcze są prostokątne i podzielone na cztery trójkąty, z których górny i dolny są czerwone, oba zaś boczne - żółte lub białe; powierzchnia tarczy może być wykonana z materiałów odblaskowych

(rys. 126),

- dzienny i nocny

dwa białe światła na czołowej ścianie pierwszego wagonu

(rys. 127),

5) sygnał Pc 5 "Oznaczenie końca pociągu (pojazdu trakcyjnego jadącego luzem, ciężkiego pojazdu pomocniczego, maszyny torowej)":

- dzienny

dwie tarcze lub dwie latarnie z obrazem tarczy na obudowie na ostatnim pojeździe w składzie pociągu, pojeździe trakcyjnym jadącym luzem, ciężkim pojeździe pomocniczym lub maszynie torowej; tarcze są prostokątne i podzielone na cztery trójkąty, z których górny i dolny są czerwone, oba zaś boczne - żółte lub białe; powierzchnia tarczy powinna być wykonana z materiałów odblaskowych

(rys. 126)

- dzienny i nocny

dwa światła czerwone ciągłe lub dwa światła czerwone migające na tylnej ścianie ostatniego pojazdu szynowego w składzie pociągu (pojazdu trakcyjnego jadącego luzem, ciężkiego pojazdu pomocniczego, maszyny torowej)

(rys. 128).

2. Sygnały Pc 1, Pc 2, Pc 3, Pc 4 i Pc 5, podawane światłami i tarczami, stosuje się do oznaczania czoła i końca składu pociągu i innych pojazdów kursujących na zasadach ustalonych dla pociągów (zgodnie z przepisem § 6 ust. 1). Na wytypowanych przez właściwy zarząd kolei liniach dopuszcza się stosowanie dziennego sygnału Pc 5, podawanego za pomocą tarcz odblaskowych do osygnalizowania końca pociągów towarowych w ciągu całej doby.

3. Osygnalizowania czoła pociągu prowadzonego pojazdem wyposażonym w górne światło należy dokonywać trzema światłami przy sygnałach Pc 1 i Pc 2.

4. Sygnał Pc 4 stosuje się przy pociągach pchanych (w rozumieniu przepisów § 34), to znaczy nie mających na czole czynnej kabiny sterowniczej. Na pchanych pociągach bocznicowych może być stosowane w nocy jedno światło białe na czołowym wagonie, a w dzień można nie stosować żadnego znaku. Do osygnalizowania czoła pociągów, w których pierwszy wagon ma czynną kabinę sterowniczą (zespoły trakcyjne, wagony doczepne z kabiną maszynisty itp.) należy stosować odpowiednio sygnały Pc 1 i Pc 2.

5. Na pociągu popychanym (w rozumieniu przepisów § 34), w którym popychacz jest sprzęgnięty lub nie jest sprzęgnięty ze składem, na tylnej ścianie ostatniego wagonu umieszcza się sygnał oznaczenia końca pociągu Pc 5. Na czole pierwszej lokomotywy popychającej stosuje się sygnał Pc 1, przy czym w dzień można nie stosować żadnego sygnału, a na tylnej ścianie ostatniej lokomotywy popychającej - sygnał Pc 5. Przy jeździe powrotnej lokomotywy popychającej zmienia się sygnały na czole i tylnej ścianie lokomotywy, przy czym na czole powracającej lokomotywy na szlaku jednotorowym stosuje się sygnał Pc 1, natomiast na torze szlaku dwu- lub wielotorowego:

1) jeżeli tor jest wyposażony w dwukierunkową blokadę liniową - stosuje się sygnał Pc 1, niezależnie od kierunku jazdy,

2) jeżeli na torze nie ma dwukierunkowej blokady liniowej, przy jeździe w kierunku zasadniczym stosuje się sygnał Pc 1, natomiast przy jeździe w kierunku przeciwnym do zasadniczego - stosuje się sygnał Pc 2.

6. Na pociągach jadących po torze zamkniętym linii dwutorowej w nocy należy stosować sygnały Pc 1, zarówno dla oznaczenia czoła, jak i końca pociągu.

7. Jeżeli pociąg cofa się ze szlaku do stacji, to zarówno na linii jednotorowej, jak i dwu- lub wielotorowej, nie należy zmieniać sygnałów na czole i końcu pociągu.

Oddział  2

Sygnały na taborze

§ 107. Na taborze stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Tb 1 "Oznaczenie przodu i tyłu lokomotywy manewrowej":

- dzienny

nie ma żadnego szczególnego znaku

- nocny

z przodu i z tyłu po jednym białym świetle od strony czynnego stanowiska maszynisty

(rys. 129),

2) sygnał Tb 2 "Oznaczenie wagonów pocztowych z funkcjonariuszami, wagonów restauracyjnych, sypialnych, jak również innych wagonów specjalnego przeznaczenia oraz wagonów z podróżnymi na stacji, jeżeli te wagony nie są złączone z pociągiem":

- dzienny

po jednej niebieskiej chorągiewce umieszczonej na każdej ścianie szczytowej wagonu

(rys. 130),

- dzienny i nocny

po jednym lub po dwa niebieskie światła na każdej ścianie szczytowej wagonu; dopuszcza się takie wykonanie latarń, żeby niebieskie światło było widoczne także z boku wagonu, lub umieszczenie na bocznej ścianie dodatkowych świateł niebieskich

(rys. 131),

sygnał oznaczenia wagonów specjalnego przeznaczenia można stosować na jednej ścianie szczytowej wagonu, jeżeli najechanie na wagon zagraża tylko z jednej strony,

3) sygnał Tb 3 "Oznaczenie wagonów pocztowych w pociągach w czasie postoju, podczas załadowywania i wyładowywania poczty":

- dzienny

niebieska chorągiewka lub latarka z niebieskim światłem, świecąca na trzy strony, umieszczona na otwartych drzwiach wagonu

(rys. 132),

- nocny

latarka z niebieskim światłem świecącym na trzy strony, umieszczona na otwartych drzwiach wagonu

(rys. 133),

- dzienny i nocny

lampy sygnałowe z niebieskim światłem wbudowane w boczne ściany wagonu,

4) sygnał Tb 4 "Oznaczenie lekkiego pojazdu pomocniczego"

- dzienny i nocny

od przodu dwa (nad każdą szyną) lub jedno (nad osią toru) światła białe, a od tyłu - czerwone;

sygnał stosuje się do oznaczania tych pojazdów pomocniczych, które nie kursują na zasadach ustalonych dla pociągów (zgodnie z przepisem § 6 ust. 1).

§  108.

1. Do oznaczenia pociągów i wagonów skażonych środkami promieniotwórczymi, chemicznymi i biologicznymi stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał PcSp "Skażenie promieniotwórcze pociągu"

trójkątne chorągiewki koloru zielonego zawieszone z obu stron ściany szczytowej wagonu, na czole i na końcu pociągu

(rys. 134),

2) sygnał PcSb "Skażenie biologiczne pociągu"

trójkątne chorągiewki koloru brązowego zawieszone z obu stron ściany szczytowej wagonu, na czole i na końcu pociągu

(rys. 135),

3) sygnał PcSch "Skażenie chemiczne pociągu"

trójkątne chorągiewki koloru żółtego, zawieszone z obu stron ściany szczytowej wagonu, na czole i na końcu pociągu

(rys. 136).

2. W sposób określony w ust. 1 oznacza się również skażone wagony.

Rozdział  14

Sygnały alarmowe

Oddział  1

Sygnały alarmowe ogólne i pożarowe

§ 109. Stosuje się następujące sygnały alarmowe ogólne i pożarowe:

1) sygnał A 1 "Alarm":

dwa białe światła migające na czole lokomotywy i jednocześnie jeden długi i trzy krótkie dźwięki syreny lub gwizdawki lokomotywy, powtarzane kilkakrotnie,

jeden długi i trzy krótkie dźwięki syreny warsztatowej, gwizdka lub syreny lokomotywy, trąbki, gwizdka lub dzwonka aparatu telefonicznego, powtarzane kilkakrotnie

(rys. 137),

Uwaga: przez pojęcie "gwizdawki lub syreny lokomotywy" należy rozumieć również sygnały dawane przez inne pojazdy, wyposażone w urządzenia do dawania sygnałów akustycznych

a) sygnał alarmowy A 1 podawany jest w celu powiadomienia pracowników kolejowych o istniejącym lub możliwym zagrożeniu bezpieczeństwa ruchu, bezpieczeństwa osobistego pracowników, osób trzecich lub całości mienia kolejowego,

b) sygnał alarmowy A 1 podaje drużyna pojazdu trakcyjnego w przypadku zatrzymania się pociągu z niewiadomej przyczyny na torze szlaku dwu lub wielotorowego bądź w razie stwierdzenia nie osygnalizowanej przeszkody do jazdy pociągu na torze szlakowym,

c) sygnał alarmowy A 1 należy podawać do czasu ustalenia, że nie ma przeszkody do jazdy po sąsiednich torach, bądź do czasu przepisowego osłonięcia przeszkody,

d) po odebraniu sygnału alarmowego drużyna pojazdu trakcyjnego innego pociągu jadącego na szlaku powinna tak regulować prędkość jazdy, aby pociąg mógł być zatrzymany przed napotkaną przeszkodą do jazdy,

e) pracownicy mający przybory akustyczne powinni powtarzać usłyszane sygnały alarmowe słuchowe do czasu rozpoczęcia akcji ratunkowej,

2) sygnał A 1a "Alarm":

jedno górne światło białe i dwa dolne światła czerwone na czole pociągu

(rys. 138),

a) sygnał alarmowy A 1a podaje maszynista pociągu towarowego z jednoosobową obsadą pojazdu trakcyjnego w przypadku zatrzymania się pociągu z niewiadomej przyczyny na torze szlaku dwu- lub wielotorowego przed udaniem się wzdłuż pociągu, w celu ustalenia przyczyny jego zatrzymania,

b) maszynista pociągu, w którego kierunku podano sygnał alarmowy A 1a, powinien zatrzymać pociąg i udzielić pomocy maszyniście tak osygnalizowanego pociągu,

3) sygnał A 2 "Pożar":

jeden długi i dwa krótkie dźwięki syreny warsztatowej, gwizdawki lub syreny lokomotywy, gwizdawki kotła parowego, syreny alarmowej, trąbki sygnałowej lub gwizdka, powtarzane kilkakrotnie

(rys. 139),

a) sygnał "Pożar" daje się w celu powiadomienia straży pożarnej i pracowników kolejowych o powstaniu pożaru na terenie kolejowym,

b) pracownik kolejowy, który dostrzegł pożar, powinien rozpocząć podawanie sygnału "Pożar" i powiadomić straż pożarną; jeżeli pracownik ten nie ma przyrządu do dawania sygnałów akustycznych, powinien niezwłocznie zawiadomić o pożarze pracownika mającego odpowiedni przyrząd sygnałowy,

c) maszyniści czynnych pojazdów trakcyjnych znajdujących się na terenie stacji oraz inni pracownicy powinni powtarzać sygnał pożarowy, a niezależnie od tego, pracownicy kolei powinni natychmiast powiadomić straż pożarną, zgodnie z postanowieniami regulaminu technicznego.

Oddział  2

Sygnały o zagrożeniach

§ 110. Stosuje się następujące sygnały o zagrożeniach:

1) sygnał A 3 "Ogłoszenie alarmu powietrznego dla stacji"

modulowany ton syreny lub krótko przerywany ton gwizdawki lokomotywy (10 sek. ton, 1 sek. przerwy) trwający 3 minuty

(rys. 140),

nadawanie przez urządzenia radiofonii przewodowej (głośnik) komunikatu "Uwaga! Uwaga! Ogłaszam alarm powietrzny dla stacji (wymienić nazwę stacji)", powtórzone trzykrotnie;

alarm powietrzny zarządza się w celu uprzedzenia pracowników stacyjnych i liniowych o grożącym niebezpieczeństwie uderzeń z powietrza,

2) sygnał A 4 "Odwołanie alarmu powietrznego dla stacji"

ciągły ton syreny lub gwizdawki lokomotywy, trwający nieprzerwanie 3 minuty

(rys. 141),

nadawanie przez urządzenia radiofonii przewodowej (głośnik) komunikatu "Uwaga! Uwaga! Odwołuję alarm powietrzny dla stacji (wymienić nazwę stacji)", powtórzone trzykrotnie;

odwołanie alarmu ogłasza się po ustąpieniu niebezpieczeństwa powodującego ogłoszenie alarmu,

3) sygnał A 5 "Podawanie sygnałów alarmu powietrznego pociągom na szlaku":

- dzienny

chorągiewka koloru niebiesko-żółtego

(rys. 142),

- nocny

białe światło migające latarki ręcznej

(rys. 143),

4) sygnał A 6 "Potwierdzenie otrzymania sygnału alarmu powietrznego przez pociąg na szlaku"

modulowany ton syreny lub krótko przerywany ton gwizdka lokomotywy (10 sek. ton, 1 sek. przerwy) trwający 3 minuty

(rys. 140),

sygnałem tym maszynista pociągu potwierdza zrozumienie otrzymanego sygnału alarmu powietrznego oraz powiadamia drużynę pociągową o odebraniu sygnału,

5) sygnał A 7 "Ogłoszenie alarmu o skażeniach dla stacji"

przerywany ton syreny lub gwizdawki lokomotywy - trwający 3 minuty, przy czym każdy ton trwa 10 sek., a każda przerwa - 15 sek.

(rys. 144),

nadawanie przez urządzenia radiofonii przewodowej (głośnik) komunikatu "Uwaga! Uwaga! Ogłaszam alarm o skażeniach (wymienić rodzaj skażenia) dla stacji (wymienić nazwę stacji)", powtórzone trzykrotnie;

alarm o skażeniach zarządza się dla pracowników stacji kolejowych w celu ostrzeżenia o grożącym niebezpieczeństwie skażeń,

6) sygnał A 8 "Odwołanie alarmu o skażeniach dla stacji"

ciągły ton syreny lub gwizdka lokomotywy trwający nieprzerwanie 3 minuty

(rys. 141),

nadawanie przez urządzenia radiofonii przewodowej (głośnik) komunikatu "Uwaga! Uwaga! Odwołuję alarm o skażeniach (wymienić rodzaj skażenia) dla stacji (wymienić nazwę stacji)", powtórzone trzykrotnie;

odwołanie alarmu o skażeniach dla stacji ma na celu powiadomienie pracowników o ustąpieniu niebezpieczeństwa skażeń;

odwołanie alarmu powietrznego dla stacji (pkt 1) i alarmu o skażeniach (pkt 5) jest jedno dla obydwóch uprzednio ogłoszonych alarmów.

Rozdział  15

Wskaźniki

Oddział  1

Przepisy ogólne

§  111.

1. Stosuje się wskaźniki świetlne albo w postaci tablicy lub słupa.

2. Wskaźniki świetlne są wykonywane w postaci latarń lub innych układów świetlnych (żarówki, układy diodowe itp.), umożliwiających wyświetlenie wszystkich wymaganych dla danego wskaźnika obrazów.

3. Zaleca się, aby wskaźniki stosowane w postaci tablic wykonywane były z materiałów odblaskowych. Zarząd kolei może ustalić wymóg wykonywania określonych wskaźników wyłącznie z materiałów odblaskowych.

4. Wskaźników stosowanych jako tablice nie oświetla się, chyba że przepisy rozporządzenia stanowią inaczej.

Oddział  2

Wskaźniki zwrotnicowe

§  112.

1. Wskaźniki zwrotnicowe stosuje się na zwrotnicach rozjazdów zwyczajnych, łukowych jednostronnych, dwustronnych oraz rozjazdów krzyżowych.

2. Wskaźniki na zwrotnicach służą do oznaczania ich aktualnego położenia.

3. Wszystkie wskaźniki dotyczące zwrotnicy dla określonego typu rozjazdu stanowią jedną latarnię ze szkłem koloru mlecznego lub układ świetlny, wskazując położenie zwrotnic jednakowo, zarówno w dzień, jak i w nocy.

4. W określonych przez zarząd kolei przypadkach, na zwrotnicach leżących na szlaku oraz w torach stacyjnych, zamiast wskaźników świetlnych, można stosować tarcze nieoświetlone dające takie same wskazania lub w ogóle nie stosować wskaźników zwrotnicowych. W przypadku stosowania tarcz nieoświetlonych zaleca się, żeby były one wykonane z materiałów odblaskowych.

5. Latarnię (układ świetlny) ze wskaźnikami dotyczącymi rozjazdów: zwyczajnych, krzyżowych pojedynczych, łukowych jednostronnych i skupionych ustawia się na początku każdej zwrotnicy.

6. Latarnię ze wskaźnikami dotyczącymi podwójnych rozjazdów krzyżowych ustawia się z boku, w środkowej części rozjazdu.

7. W uzasadnionych przypadkach można stosować wskaźniki zwrotnicowe zlokalizowane w dalszej odległości przed zwrotnicami. W takim przypadku latarnia ze wskaźnikami może być umieszczona na osobnym słupie lub wspólnie z latarniami podającymi inne sygnały.

8. Częściowe ukazanie się trzeciej strzały mlecznego koloru na latarni ze wskaźnikiem dotyczącym podwójnego rozjazdu krzyżowego wskazuje na nieprzyleganie iglicy i oznacza, że jazda na zwrotnicę jest zabroniona.

9. Na zwrotnicach rozjazdów zwyczajnych, łukowych jednostronnych i dwustronnych oraz krzyżowych pojedynczych stosuje się następujące wskaźniki:

1) wskaźnik Wz 1 ("Jazda na wprost") "Zwrotnica nastawiona w kierunku prostym lub przy rozjazdach łukowych jednostronnych w kierunku łuku o większym promieniu dla jazdy na ostrze lub z ostrza"

biały prostokąt na czarnym tle, widoczny zarówno od strony ostrza iglic, jak i od strony krzyżownicy

(rys. 145),

2) wskaźnik Wz 2 ("Jazda na ostrze") "Dla jazdy na ostrze zwrotnica nastawiona w kierunku zwrotnym, przy rozjazdach łukowych jednostronnych - w kierunku łuku o mniejszym promieniu, przy rozjazdach dwustronnych łukowych - po jednym z łuków"

biała strzała lub biała kresa na czarnym tle, zwrócona skośnie ku górze w prawo lub w lewo, wskazująca kierunek jazdy na ostrze, widoczna od strony ostrza iglic

(rys. 146),

w rozjazdach łukowych dwustronnych wskaźnik ten, o odpowiednim zwrocie strzał, stosuje się dla obu położeń zwrotnicy,

3) wskaźnik Wz 3 ("Jazda z ostrza") "Dla jazdy z ostrza zwrotnica nastawiona w kierunku zwrotnym, przy rozjazdach łukowych jednostronnych - w kierunku łuku o mniejszym promieniu"

biała tarcza okrągła na czarnym tle, widoczna od strony krzyżownicy

(rys. 147),

4) wskaźnik Wz 4 ("Jazda z ostrza"), "Dla jazdy z ostrza zwrotnica rozjazdu dwustronnego łukowego nastawiona do jazdy z lewego albo z prawego toru"

biała tarcza okrągła na czarnym tle, a na niej czarny łuk zwrócony wklęsłą stroną w kierunku łuku, na który zwrotnica jest nastawiona, widoczna od strony krzyżownicy

(rys. 148).

10. Na zwrotnicach rozjazdów krzyżowych podwójnych stosuje się następujące wskaźniki:

1) wskaźnik Wz 5 ("Jazda po prostej w prawo") "Jazda w kierunku prostym z lewego toru przed rozjazdem na prawy tor za rozjazdem"

na czarnym tle dwie białe strzały zwrócone ostrzem ku sobie lub dwie białe kresy w jednej linii wznoszącej się ukośnie na prawo

(rys. 149),

2) wskaźnik Wz 6 ("Jazda po prostej w lewo") "Jazda w kierunku prostym z prawego toru przed rozjazdem na lewy tor za rozjazdem"

na czarnym tle dwie białe strzały zwrócone ostrzem ku sobie lub dwie białe kresy w jednej linii wznoszącej się ukośnie na lewo

(rys. 150),

3) wskaźnik Wz 7 ("Jazda po łuku w lewo") "Jazda w kierunku zwrotnym z lewego toru przed rozjazdem na lewy tor za rozjazdem"

na czarnym tle dwie białe strzały zwrócone ostrzem do środka latarni lub dwie białe kresy, tworzące kąt prosty, otwarty w lewo

(rys. 151),

4) wskaźnik Wz 8 ("Jazda po łuku w prawo") "Jazda w kierunku zwrotnym z prawego toru przed rozjazdem na prawy tor za rozjazdem"

na czarnym tle dwie białe strzały zwrócone ostrzem do środka latarni lub dwie białe kresy, tworzące kąt prosty, otwarty w prawo

(rys. 152).

Oddział  3

Wskaźniki ogólnoeksploatacyjne

§  113.

1. Wskaźniki ogólnoeksploatacyjne, o ile przepisy szczegółowe nie stanowią inaczej, ustawia się bezpośrednio obok toru, do którego się odnoszą, według następujących zasad:

1) na stacji wskaźnik ustawia się z prawej strony toru, do którego się odnosi, patrząc w kierunku jazdy,

2) na szlaku jednotorowym wskaźnik ustawia się po prawej stronie toru, dla każdego kierunku jazdy,

3) na szlaku dwutorowym, jak również przy równoległym zbliżeniu torów szlakowych dwóch linii jednotorowych wskaźnik ustawia się po zewnętrznej stronie torów, tzn. dla toru prawego - po prawej, a dla toru lewego - po lewej stronie, patrząc w kierunku jazdy,

4) na szlaku wielotorowym (przy liczbie torów szlakowych większej niż 2), jak również przy równoległym zbliżeniu więcej niż dwóch torów szlakowych różnych linii kolejowych wskaźnik ustawia się: przy torach skrajnych - po zewnętrznej stronie torów, przy torach nieskrajnych - z prawej strony toru dla każdego kierunku jazdy po danym torze.

2. Stosuje się następujące wskaźniki ogólnoeksploatacyjne:

1) wskaźnik W 1 ("wskaźnik usytuowania") oznacza miejsce ustawienia tarczy ostrzegawczej semaforowej lub przejazdowej, a na szlakach z samoczynną blokadą liniową czterostawną - przedostatniego semafora odstępowego blokady samoczynnej na szlaku przed semaforem wjazdowym;

prostokątna biała tablica z czarnym obramowaniem, a na niej dwa czarne kąty, oparte na krótszych bokach prostokąta, jeden nad drugim, stykające się wierzchołkami w środku tablicy

(rys. 153),

wskaźnik ustawia się bezpośrednio przed tarczą ostrzegawczą lub semaforem, lub mocuje go nisko do słupa tarczy lub semafora - dla zwrócenia uwagi na tarczę lub semafor,

2) wskaźniki W 2, W 26a, W 26b ("wskaźniki kierunku jazdy") oznaczają: kierunek wyjazdu pociągu (wskaźnik W 2), przejazd z grupy torów dalekobieżnych na grupę torów podmiejskich (wskaźnik W 26a) lub przejazd z grupy torów podmiejskich na grupę torów dalekobieżnych (wskaźnik W 26b),

wskaźnik świetlny z matowobiałą literą na czarnym tle, stanowiącą skrót nazwy stacji końcowej lub najbliższej węzłowej danej linii bądź innego wyróżnionego punktu docelowego dla wyjazdu pociągu (wskaźnik W 2) lub grupy torów, na którą przejeżdża pociąg (wskaźnik W 26a - zawsze litera "P", wskaźnik W 26b - zawsze litera "D")

(rys. 154 i 155),

wskaźnik W 2 umieszcza się na maszcie semafora albo na osobnym słupie, wskaźniki W 26a i W 26b umieszcza się na semaforze ustawionym przed przejściem zwrotnicowym służącym do przejazdu z jednej grupy torów na drugą; wskaźnik jest wyświetlany tylko wtedy, kiedy semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę w kierunku, który został wyróżniony tym wskaźnikiem; wskaźniki W 26a i W 26b wyświetlają się również, gdy na semaforze ukaże się sygnał zastępczy,

3) wskaźnik W 3 ("wskaźnik unieważnienia") oznacza, że znajdujący się z prawej strony toru przy tym wskaźniku semafor lub tarcza zatrzymania nie odnoszą się do toru, przy którym stoi wskaźnik

- dzienny:

maszt semafora bez ramion

(rys. 156),

- nocny:

białe światło u wierzchołka masztu

(rys. 157),

- dzienny i nocny:

białe światło wskaźnika świetlnego

(rys. 158),

wskaźnik ustawia się z prawej strony toru przy znajdującym się tam semaforze lub tarczy zatrzymania dla oznaczenia, że semafor ten lub tarcza zatrzymania nie odnoszą się do toru, przy którym stoi wskaźnik,

4) wskaźnik W 4 ("wskaźnik zatrzymania") oznacza miejsce zatrzymania się czoła pociągu:

prosty biały krzyż na czarnym prostokątnym tle

(rys. 159),

a) wskaźnik służy do oznaczenia miejsca na stacji, przystanku, posterunku osłonnym itp., do którego może dojechać czoło zatrzymującego się tam pociągu; pociąg mający postój należy zatrzymać w takiej odległości przed wskaźnikiem, aby ruch podróżnych był najdogodniejszy,

b) na stacji wskaźnik ustawia się przy końcu peronu lub przed ukresem z prawej strony toru, do którego się odnosi; ustawiony przy końcu peronu wskaźnik, nie będący jednocześnie końcem przebiegu pociągowego, odnosi się tylko do pociągów mających postój przy tym peronie,

c) wskaźnik może być wykonany w postaci świetlnej (np. latarni ze szkłem mlecznobiałym) lub tarczy nieoświetlonej, w zależności od warunków miejscowych,

5) wskaźnik W 5 ("wskaźnik przetaczania") oznacza granicę przetaczania:

biała tablica u góry zaokrąglona, z czarnym obramowaniem

(rys. 160),

a) wskaźnik stosuje się niezależnie od tarcz manewrowych na tych stacjach i przy tych torach, na których zachodzi potrzeba stałego oznaczenia granicy, do której przetaczanie jest dozwolone; przetaczanie poza wskaźnik dopuszczalne jest tylko za zezwoleniem dyżurnego ruchu,

b) wskaźnik należy ustawiać przed semaforem wjazdowym w odległości co najmniej 100 m, patrząc w kierunku szlaku,

c) na stacjach linii dwutorowych wskaźnik ustawia się przy torach wjazdowych, po stronie semafora wjazdowego, a na stacjach linii jednotorowych wskaźnik ustawia się po prawej stronie toru głównego zasadniczego, patrząc w kierunku szlaku,

6) wskaźniki W 6, W 6a, W 7 ("wskaźniki ostrzegania") oznaczają, że należy dać sygnał Rp 1 "Baczność":

trójkątna biała tablica (trójkąt równoboczny) z czarnym obramowaniem, zwrócona wierzchołkiem ku górze (wskaźnik W 6)

(rys. 161),

trójkątna biała tablica (trójkąt równoboczny) z czarnym obramowaniem i wyobrażeniem pojazdu drogowego, zwrócona wierzchołkiem ku górze (wskaźnik W 6a)

(rys. 162),

przenośna trójkątna biała tablica (trójkąt równoboczny) z czarnym obramowaniem i czarną literą "R", zwrócona wierzchołkiem ku górze (wskaźnik W 7)

(rys. 163),

a) wskaźnik W 6 ustawia się tam, gdzie maszynista powinien dać sygnał "Baczność",

b) wskaźnik W 6a ustawia się przed przejazdami wszystkich kategorii i przejściami kolejowymi według zasad określonych w przepisach o warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie,

c) wskaźnik W 7 stosuje się tam, gdzie maszynista powinien dać sygnał "Baczność" ze względu na bezpieczeństwo ludzi pracujących na torze i ustawia się z obu stron przed miejscem prowadzenia robót na torze, w odległości od 300 do 500 m od miejsca prowadzenia robót, w zależności od warunków miejscowych,

7) wskaźnik W 8 ("wskaźnik ograniczenia prędkości") oznacza, że należy zmniejszyć prędkość jazdy:

trójkątna biała tablica (trójkąt równoboczny) z czarnym obramowaniem, zwrócona wierzchołkiem ku dołowi, a na niej czarna liczba wskazująca dozwoloną prędkość (w dziesiątkach km/h); gdy nie można ustawić tej tablicy z zachowaniem skrajni, stosuje się tablicę zwróconą wierzchołkiem ku górze i umieszcza ją nisko na wysokości główki szyny

(rys. 164),

a) wskaźnik bez liczby oznacza prędkość 20 km/h,

b) wskaźnik należy stosować wówczas, gdy ostrzeżenie jest ujęte w wykazie ostrzeżeń stałych,

c) wskaźnik ustawia się w odległości drogi hamowania obowiązującej na danej linii przed początkiem odcinka, po którym należy jechać ze zmniejszoną prędkością; ponadto miejsce to, a w miarę potrzeby także miejsce, od którego wolno powrócić do normalnej prędkości, oznacza się wskaźnikami W 9,

d) w obrębie stacji wskaźnik ustawia się na zasadach obowiązujących dla szlaku jednotorowego,

e) w przypadku konieczności zmniejszenia prędkości w torach głównych dodatkowych lub na rozjazdach nie leżących w torach głównych zasadniczych nie wymaga się ustawienia wskaźników W 8, lecz na początku, a w razie potrzeby i na końcu odcinka, na którym obowiązuje ograniczenie prędkości, ustawia się tylko właściwe wskaźniki W 9 (określone w pkt 8),

f) w przypadku konieczności zmniejszenia prędkości pociągów w obrębie stacji na całej jej długości należy ustawić wskaźnik przed stacją, przy tarczy ostrzegawczej odnoszącej się do semafora wjazdowego; w tym przypadku zmniejszenie prędkości obowiązuje do czasu minięcia przez pociąg całej stacji,

g) jeżeli zajdzie potrzeba zmniejszenia prędkości tylko na części toru głównego zasadniczego w obrębie stacji, to należy takie miejsce osłonić z obu stron w ten sam sposób, jak na szlaku,

8) wskaźniki W 9, W 14 ("wskaźniki odcinka ograniczonej prędkości") oznaczają początek lub koniec odcinka, przez który należy przejeżdżać z ograniczoną prędkością:

prostokątna biała (wskaźnik W 9) lub pomarańczowa (wskaźnik W 14) tablica z czarnym obramowaniem, a na niej z jednej strony czarny kąt, zwrócony wierzchołkiem ku dołowi, z drugiej zaś - zwrócony wierzchołkiem ku górze (kąt oparty jest na krótszym boku prostokąta, a wierzchołek dotyka przeciwległego boku)

(rys. 165 i 166),

a) wskaźnik W 9 należy stosować łącznie ze wskaźnikiem W 8 (określonym w pkt 7) wówczas, gdy ostrzeżenie jest ujęte w wykazie ostrzeżeń stałych,

b) wskaźnik W 9 ustawia się za wskaźnikiem W 8, patrząc w kierunku jazdy, na początku, a w miarę potrzeby także i na końcu odcinka, przez który należy jechać ze zmniejszoną prędkością,

c) wskaźnik W 14 należy stosować łącznie z sygnałem D 6 - tarcza "Zwolnić bieg" (określonym w § 93),

d) wskaźnik W 14 ustawia się za tarczą "Zwolnić bieg", patrząc w kierunku jazdy, na początku, a w razie potrzeby i na końcu odcinka, przez który należy jechać ze zmniejszoną prędkością,

e) w przypadku konieczności zmniejszenia prędkości pociągów w obrębie stacji na całej jej długości wskaźnik (W 9 lub W 14) należy umieścić przy semaforze wjazdowym,

f) na początku odcinka, przez który należy jechać ze zmniejszoną prędkością, wskaźnik ustawia się po tej stronie toru, po której ustawiono wskaźnik W 8 lub tarczę "Zwolnić bieg",

g) na końcu odcinka:

– na szlaku jednotorowym i wielotorowym (przy liczbie torów szlakowych większej niż 2), jak również przy równoległym zbliżeniu więcej niż dwóch torów szlakowych różnych linii kolejowych - dla jazdy po torze nieskrajnym - obowiązuje maszynistę obraz na odwrotnej stronie wskaźnika, ustawionego na początku odcinka dla przeciwnego kierunku, aczkolwiek wskaźnik ten jest ustawiony z lewej strony toru, patrząc w kierunku jazdy; zasada ta obowiązuje także dla wskaźników ustawionych w obrębie stacji,

– na szlaku dwutorowym, przy równoległym zbliżeniu torów szlakowych dwóch linii jednotorowych i na szlaku wielotorowym (przy liczbie torów szlakowych większej niż 2), jak również przy równoległym zbliżeniu więcej niż dwóch torów szlakowych, różnych linii kolejowych, dla jazdy po torze skrajnym, obowiązuje maszynistę obraz na odwrotnej stronie wskaźnika, ustawionego na początku odcinka dla przeciwnego kierunku (z prawej albo z lewej strony toru, patrząc w kierunku jazdy),

h) wskaźnik ustawiony na początku odcinka jest zwrócony w kierunku nadjeżdżającego pojazdu szynowego tą stroną, na której jest uwidoczniony kąt zwrócony wierzchołkiem ku dołowi, ustawiony zaś na końcu odcinka - tą stroną, na której jest uwidoczniony kąt zwrócony wierzchołkiem ku górze,

i) jeżeli na szlaku wielotorowym (przy liczbie torów szlakowych większej niż 2), jak również przy równoległym zbliżeniu więcej niż dwóch torów szlakowych różnych linii kolejowych, szerokość międzytorza nie pozwala na ustawienie wskaźnika typowego, stosuje się wskaźnik o zmniejszonych wymiarach i umieszcza go nisko, z zachowaniem skrajni, dolną krawędzią tablicy na wysokości główki szyny,

j) wskaźnik W 14 należy oświetlać w porze nocnej; jeżeli powierzchnia wskaźnika jest wykonana z materiałów odblaskowych, to w przypadku ustawienia go na szlaku można nie stosować na nim miejscowego oświetlenia,

9) wskaźniki W 10a, W 10b ("wskaźniki odcinka z popychaniem") oznaczają, że należy rozpocząć (wskaźnik W 10a) albo zaprzestać (wskaźnik W 10b) popychania:

wskaźnik świetlny (latarnia) - mlecznobiały kąt na czarnym tle zwrócony wierzchołkiem ku górze (wskaźnik W 10a - oznaczający początek odcinka z popychaniem) albo ku dołowi (wskaźnik W 10b oznaczający koniec odcinka z popychaniem)

(rys. 167),

a) wskaźniki służą do oznaczania, w razie potrzeby, tych punktów na szlaku, przy których lokomotywa popychająca ma rozpocząć popychanie pociągu albo zaprzestać popychania,

b) wskaźnik oznaczający początek odcinka z popychaniem ustawia się w odległości 100 m przed miejscem, od którego należy rozpocząć popychanie, natomiast wskaźnik oznaczający koniec odcinka z popychaniem - w miejscu, od którego należy zaprzestać popychania pociągów; wskaźniki te umieszcza się po prawej stronie toru, do którego się odnoszą,

10) wskaźniki W 11a, W 11b ("wskaźniki uprzedzające") w zależności od miejsca usytuowania wskaźnika oznaczają, że za wskaźnikiem znajduje się:

- tarcza ostrzegawcza semafora wjazdowego lub odstępowego albo semafor, którego obrazy sygnałowe mogą nie być widoczne w sposób ciągły z wymaganej odległości (wskaźnik W 11a),

- tarcza ostrzegawcza semafora wjazdowego posterunku ruchu, na którym rozpoczyna się odcinek zelektryfikowany (wskaźnik W 11b)

przed tarczą ostrzegawczą zawsze trzy, a przed semaforem, którego obrazy sygnałowe mogą nie być widoczne w sposób ciągły z wymaganej odległości, zawsze cztery, kolejno po sobie następujące prostokątne lub kwadratowe, białe tablice odpowiednio: z trzema, dwoma i jednym albo z czterema, trzema, dwoma i jednym czarnymi pasami, wznoszącymi się ukośnie z lewa na prawo; pasy czarne na tablicach prostokątnych maluje się pod kątem 30°, a na tablicach kwadratowych - pod kątem 45° do poziomu

(rys. 168 i 169),

a) na wskaźniku W 11b na czarnych pasach tablic umieszcza się czerwoną strzałę w kształcie błyskawicy, zwróconą ostrzem ku dołowi i malowaną na całej długości tablicy wskaźnika,

b) wskaźnik W 11a służy do zwrócenia uwagi maszynisty pojazdu trakcyjnego na zbliżanie się do tarczy ostrzegawczej semafora wjazdowego lub odstępowego albo do semafora, którego obrazy sygnałowe mogą nie być widoczne w sposób ciągły z wymaganej odległości,

c) wskaźnik W 11b, umieszczany wyłącznie przed tarczą ostrzegawczą semafora wjazdowego, służy dodatkowo do uprzedzenia maszynisty o zbliżaniu się do posterunku ruchu, na którym rozpoczyna się odcinek zelektryfikowany z siecią górną pod wysokim napięciem, której dotknięcie lub skierowanie na nią strumienia wody grozi śmiercią,

d) wskaźnik W 11a ustawia się przed tarczą ostrzegawczą semafora wjazdowego lub odstępowego albo przed semaforem, którego obrazy sygnałowe mogą nie być widoczne w sposób ciągły z wymaganej odległości; na stacjach pośrednich (nie węzłowych) leżących na liniach drugorzędnych i znaczenia miejscowego można nie stosować wskaźnika przed tarczą ostrzegawczą; wskaźnika W 11a można także nie stosować przed tarczami ostrzegawczymi na szlakach, na których największa dopuszczalna prędkość nie przekracza 40 km/h, niezależnie od kategorii linii i rodzaju posterunku (stacja pośrednia, węzłowa, posterunek odgałęźny, odstępowy),

e) wskaźnik W 11b stosuje się na szlakach nie zelektryfikowanych niezależnie od kategorii linii i warunków widoczności tarczy ostrzegawczej i ustawia go przed tarczami ostrzegawczymi semaforów wjazdowych posterunków ruchu, na których rozpoczyna się odcinek zelektryfikowany,

f) wskaźniki ustawia się po tej samej stronie toru, patrząc w kierunku jazdy, po której umieszczona jest tarcza ostrzegawcza lub semafor, wymagające zastosowania tych wskaźników,

g) tablice wskaźników przed tarczą ostrzegawczą ustawia się w odległościach co 100 m w takiej kolejności, aby maszynista pojazdu trakcyjnego, zbliżającego się do tarczy ostrzegawczej, widział pierwszą napotkaną tablicę z trzema, drugą - z dwoma i ostatnią - z jednym pasem czarnym; w przypadkach wyjątkowych, uzasadnionych miejscowymi warunkami, podane odległości mogą być zmniejszone najwyżej do 60 m między sąsiednimi tablicami, przy czym należy zachować jednakowe odległości między wszystkimi tablicami,

h) tablice wskaźnika przed semaforem, którego obrazy sygnałowe mogą nie być widoczne w sposób ciągły z wymaganej odległości ustawia się w ten sposób, że pierwszą tablicę z czterema pasami czarnymi umieszcza się w miejscu, z którego powinien być widoczny semafor, a następne - kolejno z trzema, dwoma i jednym pasem - pomiędzy pierwszą tablicą a semaforem tak, żeby były zachowane jednakowe odległości między wszystkimi tablicami,

i) jeżeli wskaźniki ustawia się na zewnątrz torów, to stosuje się tablice prostokątne wysokie, jeśli zaś na międzytorzu, to można ustawić, w zależności od szerokości międzytorza, tablice prostokątne o mniejszych wymiarach albo tablice kwadratowe,

11) wskaźnik W 11p ("wskaźnik przejazdowy") oznacza, że za wskaźnikiem znajduje się tarcza ostrzegawcza przejazdowa:

prostokątna tablica pomarańczowa, z umieszczonym w jej środkowej części czarnym trójkątem równobocznym skierowanym wierzchołkiem do góry

(rys. 170),

a) wskaźnik służy do zwrócenia uwagi maszyniście na zbliżanie się do tarczy ostrzegawczej przejazdowej,

b) wskaźnik ustawia się w odległości 200 m przed tarczą ostrzegawczą przejazdową, po tej samej stronie toru, po której umieszczona jest tarcza ostrzegawcza przejazdowa, do której wskaźnik się odnosi,

12) wskaźnik W 12 ("wskaźnik parowozowy") oznacza, że należy zakropić popielnik oraz zamknąć jego klapy

biała tablica w kształcie ukośnika z czarnym obramowaniem, zwrócona do góry wierzchołkiem leżącym na dłuższej przekątnej

(rys. 171),

a) wskaźnik ustawia się w odległości 200 m przed mostami, wiaduktami itp.,

b) przy przejeżdżaniu obok wskaźnika należy popielnik parowozu zakropić i zamknąć jego klapy,

13) wskaźnik W 15 ("wskaźnik zmiany lokalizacji") oznacza, że semafor, sygnalizator powtarzający lub tarcza ostrzegawcza, które nie są umieszczone w miejscu, w którym powinny się znajdować, pomimo to odnoszą się do toru, przy którym stoi wskaźnik

kwadratowa biała tablica z czarnym trójkątem zwróconym ostrzem w kierunku semafora, sygnalizatora powtarzającego lub tarczy ostrzegawczej (trójkąt równoramienny, którego podstawą jest bok kwadratu, a wierzchołek skierowany do sygnalizatora leży na środku przeciwległego boku)

(rys. 172),

wskaźnik ustawia się w tym miejscu, w którym powinny być ustawione: semafor, sygnalizator powtarzający lub tarcza ostrzegawcza,

14) wskaźnik W 16 ("wskaźnik przystanku osobowego") oznacza, że za wskaźnikiem w odległości drogi hamowania znajduje się przystanek osobowy

biała pozioma tablica z trzema czarnymi pasami, wznoszącymi się ukośnie z lewa na prawo

(rys. 173),

wskaźnik ustawia się skośnie do toru, przed przystankami osobowymi, na których nie ma semaforów, z prawej strony toru, do którego się odnosi, w odległości drogi hamowania pociągów obowiązującej na danym szlaku, liczonej od wskaźnika W 4, ustawionego na tym przystanku,

15) wskaźnik W 17 ("wskaźnik ukresu") oznacza miejsce przy zbiegających się torach, dokąd wolno tor zająć taborem

wskaźnik w postaci słupka biało-czerwonego

(rys. 174),

wskaźnik (słupek ukresowy) ustawia się między wewnętrznymi szynami odgałęzienia torów, w miejscu, do którego wolno tor zająć taborem; miejsce to wyznacza właściwa jednostka zarządu kolei z uwzględnieniem obowiązującej skrajni i warunków lokalnych (przechyłka, poszerzenie na łuku itp.),

16) wskaźnik W 18 ("wskaźnik samoczynnej blokady liniowej") oznacza miejsce ustawienia ostatniego semafora odstępowego samoczynnej blokady liniowej na szlaku przed semaforem wjazdowym:

kwadratowa biała tablica z czarnym obramowaniem, a na niej czarny pierścień z czarnym kołem w środku

(rys. 175),

a) wskaźnik umieszcza się na słupie ostatniego semafora odstępowego samoczynnej blokady liniowej w celu poinformowania drużyny pociągowej, że zbliża się do posterunku ruchu mającego semafor wjazdowy,

b) w razie, gdy ostatni samoczynny semafor odstępowy jest ciemny lub unieważniony, wskaźnik nakazuje maszyniście jazdę z taką prędkością, aby mógł on zatrzymać pociąg przed ewentualną przeszkodą, semaforem wjazdowym wskazującym sygnał "Stój" lub zmniejszyć prędkość stosownie do wskazań semafora wjazdowego,

17) wskaźnik W 19 ("wskaźnik uprzedzający o braku drogi hamowania") oznacza, że odległość między dwoma następnymi semaforami lub między następną tarczą ostrzegawczą semaforową a semaforem jest mniejsza od obowiązującej na danej linii długości drogi hamowania:

biała strzała, zwrócona ostrzem ku dołowi, na czarnym tle

(rys. 176),

a) wskaźnik informuje drużynę pociągową o tym, że za następnym semaforem lub tarczą ostrzegawczą semaforową pociąg wjedzie na odstęp o długości mniejszej od obowiązującej na danej linii drogi hamowania i wymaga od maszynisty zachowania szczególnej ostrożności w regulowaniu prędkości jazdy pociągu,

b) wskaźnik umieszcza się na słupie semafora lub tarczy ostrzegawczej semaforowej, bezpośrednio poprzedzających ten semafor lub tarczę ostrzegawczą semaforową, za którymi występuje skrócony odstęp,

c) wskaźnik może być wykonany jako świetlny (np. w postaci latarni z matowobiałą strzałą), ukazujący się razem z sygnałem zezwalającym na semaforze dla przebiegu ustawionego na odstęp o skróconej drodze hamowania, lub w postaci tablicy, stale wskazującej obraz tego wskaźnika; tablica wskaźnika niewyświetlanego powinna być wykonana z materiałów odblaskowych,

18) wskaźnik W 20 ("wskaźnik braku drogi hamowania") oznacza, że odległość między tarczą ostrzegawczą semaforową lub semaforem, na których jest umieszczony wskaźnik, a następnym semaforem jest mniejsza od obowiązującej na danej linii długości drogi hamowania:

dwie równoległe, białe strzały, zwrócone ostrzem ku dołowi, na czarnym tle

(rys. 177),

a) wskaźnik informuje drużynę pociągową o tym, że pociąg wjeżdża na odstęp o długości mniejszej od obowiązującej na danej linii drogi hamowania i wymaga od maszynisty zachowania szczególnej ostrożności w regulowaniu prędkości jazdy pociągu,

b) wskaźnik umieszcza się na słupie tarczy ostrzegawczej semaforowej lub semafora na początku skróconego odstępu, patrząc w kierunku jazdy pociągu,

c) wskaźnik powinien być poprzedzony wskaźnikiem W 19, zgodnie z postanowieniami dotyczącymi tego wskaźnika,

d) wskaźnik może być wykonany jako świetlny, (np. w postaci latarni z matowobiałymi strzałami), ukazujący się razem z sygnałem zezwalającym na semaforze, lub w postaci tablicy, stale wskazującej obraz tego wskaźnika; tablica wskaźnika niewyświetlanego powinna być wykonana z materiałów odblaskowych,

19) wskaźnik W 22 ("wskaźnik jazdy pociągu towarowego") oznacza, że pociąg towarowy może przejechać bez zatrzymania ze zmniejszoną prędkością obok semafora odstępowego blokady samoczynnej, wskazującego sygnał "Stój":

kwadratowa czarna tablica ustawiona po przekątnej pionowo, a na niej, umieszczona centralnie, biała litera "T" wykonana z materiałów odblaskowych

(rys. 178),

a) wskaźnik powinien być stosowany na semaforach odstępowych samoczynnej blokady liniowej, ustawionych na wzniesieniu miarodajnym ponad 6‰ na długości drogi hamowania,

b) wskaźnik odnosi się wyłącznie do ciężkich pociągów towarowych i zezwala na przejechanie bez zatrzymania obok semafora odstępowego samoczynnej blokady liniowej, wskazującego sygnał "Stój", z prędkością nie większą od 20 km/h, przy czym maszynista powinien tak regulować prędkość, aby mógł w każdej chwili zatrzymać pociąg w razie zauważenia przeszkody do dalszej jazdy,

c) szczegółowe zasady stosowania wskaźnika dla poszczególnych linii kolejowych określa właściwy zarząd kolei,

20) wskaźnik W 24 ("wskaźnik kierunku przeciwnego") oznacza wyjazd na tor szlaku dwutorowego w kierunku przeciwnym do zasadniczego:

wskaźnik świetlny, matowobiała kresa na czarnym tle wznosząca się do góry z prawa na lewo

(rys. 179),

a) wskaźnik umieszcza się na słupie semafora albo na osobnym słupie,

b) obraz na wskaźniku ukazuje się jednocześnie z ukazaniem się na semaforze sygnału zezwalającego na jazdę,

c) w razie wyprawienia pociągu na sygnał zastępczy "Sz" obraz na wskaźniku ukazuje się jednocześnie z obrazem sygnału zastępczego,

d) w szczególnych przypadkach, określonych przez zarząd kolei w instrukcji szczegółowej, dopuszcza się stosowanie w porze dziennej wskaźnika w postaci przenośnej tablicy nieoświetlonej,

21) wskaźniki W 27, W 21 ("wskaźniki zmiany prędkości") oznaczają miejsce zmiany i obowiązującą od tego miejsca największą dozwoloną prędkość drogową:

kwadratowa czarna tablica, a na niej biała liczba wskazująca największą dozwoloną prędkość drogową (w dziesiątkach kilometrów na godzinę)

(rys. 180),

Wzór: Vmax = 110 km/h

a) wskaźnik W 27 ustawia się w miejscu zmiany największej dozwolonej prędkości drogowej na szlaku jednotorowym po prawej stronie toru patrząc w kierunku wzrostu kilometrowania linii (wskaźnik dwustronny, stosownie do prędkości dozwolonej za tym wskaźnikiem, patrząc w kierunku jazdy pociągu), a w pozostałych przypadkach według zasad określonych w ust. 1 pkt 1, 3 i 4, przy czym w razie zmiany tej prędkości w obrębie stacji wskaźnik ustawia się:

– przy zmniejszeniu prędkości - przed pierwszą zwrotnicą,

– przy zwiększeniu prędkości - za ostatnią zwrotnicą,

b) gdy nie można ustawić wskaźnika z zachowaniem skrajni, stosuje się tablicę o zmniejszonych wymiarach i umieszcza ją nisko,

c) cyfry na wskaźniku powinny być wykonane z materiałów odblaskowych,

d) wskaźnik umieszczony na maszcie semafora kształtowego (wskaźnik W 21) oznacza, że jazda po zwrotnicach (w kierunku zwrotnym) może odbywać się z prędkością większą niż 40 km/h,

(rys. 181),

wzór: jazda po zwrotnicach w kierunku zwrotnym z Vmax = 100 km/h,

e) wskaźnik W 21 wykonuje się jako świetlny i umieszcza na słupie semafora kształtowego tylko wówczas, gdy typ rozjazdu osłanianego tym semaforem pozwala na jazdę z prędkością większą niż 40 km/h (w kierunku zwrotnym),

f) na wskaźniku W 21 matowobiała liczba na czarnym tle wyświetla się jednocześnie z ukazaniem się na semaforze kształtowym sygnału zezwalającego na jazdę ze zmniejszoną prędkością (sygnał Sr 3),

22) wskaźnik W 31 ("wskaźnik kasowania") oznacza, że sygnalizator, na którym został umieszczony wskaźnik, jest nieczynny (nie oddany do użytku lub unieważniony), a sygnały ukazujące się na nim - nieobowiązujące

biały ukośny krzyż z czarną obwódką

(rys. 182),

wskaźnik umieszcza się na nieczynnych sygnalizatorach w sposób określony w § 65 ust. 12,

23) wskaźnik W 28 ("wskaźnik kanału radiowego") oznacza miejsce zmiany i obowiązujący od tego miejsca numer kanału radiołączności pociągowej:

okrągła czarna tablica, a na niej żółte oznaczenie literowo-cyfrowe; litera stanowi, uzgodniony z Głównym Inspektorem Kolejnictwa, wyróżnik zarządu kolei, którego wskaźnik dotyczy; liczba wskazuje numer kanału radiołączności pociągowej, przydzielonego danemu zarządowi kolei

(rys. 183),

wzór: od miejsca ustawienia wskaźnika dla zarządu kolei wyróżnionego literą R obowiązuje kanał nr 5 radiołączności pociągowej

a) wskaźnik informuje maszynistę o miejscu zmiany obowiązującego kanału radiołączności pociągowej i o obowiązującym od tego miejsca numerze kanału radiowego; po minięciu wskaźnika maszynista powinien przełączyć radiotelefon na wskazany kanał radiołączności pociągowej i jak najszybciej nawiązać łączność z najbliższym posterunkiem ruchu, pracującym na tym kanale,

b) numer kanału określony wskaźnikiem obowiązuje do miejsca ustawienia następnego wskaźnika z innym numerem,

c) wskaźnik ustawia się następująco:

– na stacji lub posterunku odgałęźnym, będącym początkiem linii z radiołącznością pociągową - na stacji w odległości 30÷70 m, a na posterunku odgałęźnym - 100÷150 m za ostatnią zwrotnicą, patrząc w kierunku szlaku z radiołącznością pociągową,

– na stacji węzłowej lub posterunku odgałęźnym, jeżeli na przyległych szlakach jest radiołączność pociągowa o różnych numerach kanałów - na stacji w odległości 30÷70 m, a na posterunku odgałęźnym - 100÷150 m za ostatnią zwrotnicą wyjazdową, patrząc w kierunku szlaku z innym kanałem radiołączności pociągowej,

– przy dojeździe do posterunku leżącego na linii z radiołącznością pociągową, na szlaku nie wyposażonym w radiołączność pociągową - 300 m przed semaforem wjazdowym posterunku ruchu z radiołącznością pociągową,

d) gdy nie można ustawić wskaźnika z zachowaniem skrajni, stosuje się tablicę o zmniejszonym gabarycie i umieszcza ją nisko; litera i cyfra na wskaźniku powinny być wykonane z materiałów odblaskowych,

24) wskaźnik W 29 ("wskaźnik nawiązania łączności") oznacza, że należy nawiązać łączność radiową z dyżurnym ruchu odcinkowym:

pomarańczowa tablica pozioma, a na niej dwa czarne kąty, oparte na krótszych bokach prostokąta, jeden obok drugiego, stykające się wierzchołkami w środku tablicy

(rys. 184),

a) wskaźnik stosuje się na odcinkach linii, na których ruch prowadzony jest na podstawie radiotelefonicznego porozumiewania się dyżurnego ruchu odcinkowego z maszynistą pojazdu trakcyjnego (kierującym pojazdem pomocniczym), dla wskazania miejsca, w którym maszynista (kierujący pojazdem pomocniczym) ma obowiązek nawiązania łączności radiowej z dyżurnym ruchu odcinkowym,

b) wskaźnik ustawia się skośnie do toru, po prawej stronie toru przed mijanką bezobsługową w odległości minimum 1.600 m przed samoczynnie działającym semaforem wjazdowym,

25) wskaźnik W 30 ("wskaźnik ważenia składu") oznacza prędkość, z jaką należy przejeżdżać przez automatyczną wagę podczas ważenia składu:

wskaźnik świetlny - matowobiałe koło na jasnoniebieskim tle, a w kole napis "Waga x km/h", gdzie "x" oznacza prędkość przejazdu w km/h

(rys. 185),

wzór: skład będzie ważony, przejazd przez wagę z prędkością od 3 do 8 km/h

a) wskaźnik umieszcza się we właściwej odległości (zgodnie z dokumentacją techniczną wagi) przed wagą z obu jej stron,

b) wyświetlony wskaźnik oznacza, że skład będzie ważony i należy przejeżdżać przez wagę z prędkością określoną na wskaźniku,

26) wskaźnik W 13 ("wskaźnik torowy") oznacza, że należy podnieść noże i zamknąć skrzydła pługa odśnieżnego oraz zachować szczególną ostrożność przy pracy podbijarek, oczyszczarek tłucznia i innych maszyn torowych:

czarno-biała krata lub dwie kraty, każda składająca się z dwóch par czarno-białych ukośników, umieszczone jedna nad drugą

(rys. 186),

a) wskaźnik stosuje się do oznaczania miejsc (przejazd, most, rozjazd, urządzenie oddziaływania tor-pojazd, czujnik szynowy, urządzenie do wykrywania zagrzanych osi i płaskich miejsc lub inne urządzenie w torze), przed którymi powinny być podnoszone noże i zamykane skrzydła pługa odśnieżnego podczas oczyszczania toru ze śniegu oraz w których należy zachować szczególną ostrożność przy pracy podbijarek, oczyszczarek tłucznia i innych maszyn torowych,

b) wskaźnik ustawia się w odległości 50 m od osłanianego miejsca, z obu stron tego miejsca, przy każdym torze,

c) przeszkody, znajdujące się w odległości mniejszej od 150 m jedna od drugiej, powinny być oznaczone jako jedna przeszkoda wskaźnikiem w postaci dwóch krat,

27) wskaźnik W 23 ("wskaźnik odcinka izolowanego") oznacza początek odcinka izolowanego torowego lub zwrotnicowego:

żółty słupek ustawiony przy torze

(rys. 187),

a) wskaźnik oznacza miejsce, przed którym przetaczany tabor powinien się zatrzymać, aby umożliwić przestawienie zwrotnicy,

b) wskaźnika nie oświetla się,

28) wskaźnik W 25 ("wskaźnik ogrzewania") oznacza stanowisko elektrycznego ogrzewania wagonów i rozpoczęcia ogrzewania:

wskaźnik świetlny - jedna lub dwie prostokątne, białe latarnie umieszczone na wspólnym słupie; na każdej latarni, w kolorze czerwonym, numer toru ze strzałką zwróconą w kierunku toru, do którego się ta latarnia odnosi, oraz strzała w kształcie błyskawicy zwrócona ostrzem ku dołowi

(rys. 188),

a) wskaźnik ustawia się na międzytorzu w miejscu stanowiska elektrycznego ogrzewania wagonów na torach postojowych; przeznaczony jest on do uprzedzenia o konieczności zachowania ostrożności w czasie ogrzewania składów, z uwagi na wysokie napięcie,

b) wskaźnik wyświetla się z chwilą rozpoczęcia ogrzewania,

c) w czasie trwania ogrzewania wagonów zabrania się zbliżać i dojeżdżać do nich,

29) wskaźnik W 32 ("wskaźnik czoła pociągu") oznacza miejsce zatrzymania czoła pociągu o długości określonej tym wskaźnikiem

biała tablica pięciokątna (ścięty prostokąt) z czarną obwódką i czarną liczbą określającą długość pociągu w metrach

(rys. 189),

wskaźnik stosuje się na stacjach i przystankach osobowych; wskaźnik (w razie potrzeby więcej niż jeden, dla pociągów o różnych długościach) ustawia się, rozmieszczając go w zależności od warunków miejscowych w taki sposób, aby zapewniona została możliwie najdogodniejsza obsługa podróżnych.

Oddział  4

Wskaźniki dotyczące elektrycznych pojazdów trakcyjnych

§  114.

1. Wskaźniki dotyczące elektrycznych pojazdów trakcyjnych określają obowiązujący maszynistę sposób prowadzenia elektrycznego pojazdu trakcyjnego, uwarunkowany układem sieci trakcyjnej.

2. Wskaźniki ustawia się obok toru albo zawiesza nad torem, do którego się odnoszą, patrząc w kierunku jazdy, według następujących zasad:

1) na stacji wskaźnik umieszcza się z prawej strony toru, do którego się odnosi, patrząc w kierunku jazdy,

2) na szlaku jednotorowym wskaźnik umieszcza się po prawej stronie toru, dla każdego kierunku jazdy,

3) na szlaku dwutorowym, jak również przy równoległym zbliżeniu torów szlakowych dwóch linii jednotorowych wskaźnik umieszcza się po zewnętrznej stronie torów, tzn. dla toru prawego - po prawej, a dla toru lewego - po lewej stronie, patrząc w kierunku jazdy,

4) na szlaku wielotorowym (przy liczbie torów szlakowych większej niż 2), jak również przy równoległym zbliżeniu więcej niż dwóch torów szlakowych różnych linii kolejowych wskaźnik umieszcza się: przy torach skrajnych - po zewnętrznej stronie torów, przy torach nieskrajnych - z prawej strony toru dla każdego kierunku jazdy po danym torze.

3. Wskaźniki mogą być stałe lub przenośne.

4. Wskaźniki We 1-We 9 mają postać kwadratowej niebieskiej tablicy z czarną i białą obwódką, ustawionej jedną przekątną pionowo, z odpowiednim białym symbolem na niebieskim polu.

5. Stosuje się następujące wskaźniki dotyczące elektrycznych pojazdów trakcyjnych:

1) wskaźnik We 1 ("wskaźnik uprzedzający o opuszczeniu pantografu") oznacza, że należy przygotować się do opuszczenia pantografów przed następnym wskaźnikiem i nakazuje zmniejszyć prędkość do 60 km/h

symbol - dwa poziome białe paski jednakowej wielkości, przesunięte w pionie i w poziomie względem siebie tak, że początek górnego paska jest na wysokości końca paska dolnego

(rys. 190),

wskaźnik ustawia się na szlaku i na stacji przy torach głównych zasadniczych, w odległości 500 m przed wskaźnikiem opuszczenia pantografu,

2) wskaźniki We 2a, We 2b, We 2c ("wskaźniki opuszczenia pantografu") oznaczają, że należy opuścić pantografy: niezależnie od kierunku jazdy (wskaźnik We 2a), przy jeździe na tor odgałęziający się w prawo od toru, przy którym jest ustawiony wskaźnik (wskaźnik We 2b) lub przy jeździe na tor odgałęziający się w lewo od toru, przy którym jest ustawiony wskaźnik (wskaźnik We 2c):

symbol - jeden biały poziomy pasek; wskaźnik obowiązujący dla torów odgałęziających się uzupełniony jest małą kwadratową, czarną tablicą z białym trójkątem zwróconym ostrzem odpowiednio w prawo lub w lewo, w zależności od tego, którego toru odgałęziającego się dotyczy wskaźnik

(rys. 191),

a) wskaźnik ustawia się na szlaku i na stacjach w odległości 100 m przed początkiem odcinka toru, który należy przejeżdżać z opuszczonym pantografem,

b) wskaźnik stosuje się:

– w razie wyłączania sieci lub odcinka sieci spod napięcia, aby uniknąć przeniesienia napięcia przez pantograf,

– w razie konieczności jazdy z rozpędu na odcinkach toru niezelektryfikowanego,

– w razie konieczności jazdy z rozpędu na odcinkach toru zelektryfikowanego w przypadku gdy stan sieci lub inne względy nie pozwalają na współpracę z pantografami,

3) wskaźniki We 3a, We 3b ("wskaźniki podniesienia pantografu") oznaczają, że należy podnieść pantografy elektrycznego zespołu trakcyjnego (wskaźnik We 3a) lub lokomotywy elektrycznej (wskaźnik We 3b)

symbol - jeden biały pionowy pasek; wskaźnik obowiązujący lokomotywy elektryczne uzupełniony jest małą kwadratową, białą tablicą z czarną obwódką oraz czarną literą "L"

(rys. 192),

wskaźnik dotyczący elektrycznych zespołów trakcyjnych ustawia się w odległości 200 m, a wskaźnik dotyczący lokomotyw w odległości 30 m za miejscem, w którym można podnieść pantografy,

4) wskaźniki We 4a, We 4b, We 4c ("wskaźniki zakazu wjazdu elektrycznych pojazdów trakcyjnych") oznaczają, że wjazd elektrycznych pojazdów trakcyjnych jest zabroniony: na tor, przy którym jest ustawiony wskaźnik (wskaźnik We 4a), na tor odgałęziający się w prawo od toru, przy którym jest ustawiony wskaźnik (wskaźnik We 4b) lub na tor odgałęziający się w lewo od toru, przy którym ustawiony jest wskaźnik (wskaźnik We 4c):

symbol - dwa białe kwadraty jeden w drugim; wskaźnik obowiązujący dla torów odgałęziających się uzupełniony jest małą kwadratową, czarną tablicą z białym trójkątem zwróconym ostrzem odpowiednio w prawo lub w lewo, w zależności od tego, którego toru odgałęziającego się dotyczy

(rys. 193),

a) wskaźnik służy do oznaczania miejsca, poza które przejazd elektrycznych pojazdów trakcyjnych jest zabroniony (uszkodzenie sieci, praca przy sieci, koniec sieci itp.),

b) wskaźnik ustawia się w odległości 15 m przed miejscem, poza które przejazd jest zabroniony,

5) wskaźniki We 8a, We 8b, We 8c ("wskaźniki jazdy bezprądowej") oznaczają miejsce, przez które elektryczny pojazd trakcyjny powinien przejeżdżać bez pobierania prądu z sieci trakcyjnej: przy przejeździe po torze, przy którym jest ustawiony wskaźnik (wskaźnik We 8a), przy jeździe na tor odgałęziający się w prawo od toru, przy którym jest ustawiony wskaźnik (wskaźnik We 8b) lub przy jeździe na tor odgałęziający się w lewo od toru, przy którym stoi wskaźnik (wskaźnik We 8c)

symbol - dwa równoległe białe paski pionowe i pod nimi jeden biały pasek poziomy, nie stykający się z paskami pionowymi; wskaźnik obowiązujący dla torów odgałęziających się uzupełniony jest małą kwadratową, czarną tablicą z białym trójkątem zwróconym ostrzem odpowiednio w prawo lub w lewo, w zależności od tego, którego toru odgałęziającego się dotyczy

(rys. 194),

wskaźnik ustawia się w odległości 30 m przed elementem podłużnego sekcjonowania sieci jezdnej (izolowane przęsło naprężenia, przerwa powietrzna, izolator sekcyjny), który oddziela elektrycznie dwa odcinki sieci i przez który należy przejeżdżać bez pobierania prądu z sieci,

6) wskaźniki We 9a, We 9b ("wskaźniki jazdy pod prądem") oznaczają miejsce, od którego elektryczny zespół trakcyjny (wskaźnik We 9a) lub lokomotywa elektryczna (wskaźnik We 9b) mogą jechać, pobierając prąd z sieci trakcyjnej

symbol - białe paski w kształcie korytka; wskaźnik obowiązujący lokomotywy elektryczne uzupełniony jest małą kwadratową białą tablicą z czarną obwódką oraz czarną literą "L"

(rys. 195),

wskaźnik dotyczący elektrycznych zespołów trakcyjnych ustawia się w odległości 200 m, a wskaźnik dotyczący lokomotyw - w odległości nie mniejszej niż 30 m i nie większej niż 100 m za miejscem, które należy przejeżdżać bez pobierania prądu z sieci.

Rozdział  16

Sygnały i wskaźniki stosowane wyłącznie na wyznaczonych liniach i stacjach

§ 115. Sygnały i wskaźniki stosowane wyłącznie na wyznaczonych liniach i stacjach:

1) sygnał S 1a "Stój - absolutny zakaz wjazdu do tunelu":

czerwone migające światło wyświetlone jednocześnie z sygnałem S 1 "Stój" na semaforze odstępowym samoczynnym

(rys. 196),

a) sygnał ten oznacza absolutny zakaz przejazdu obok semafora odstępowego samoczynnego wskazującego sygnał S 1 "Stój", ustawionego przed wjazdem do tunelu,

b) pociąg zatrzymany przed sygnałem S 1a może jechać dalej, gdy sygnał ten zostanie wyłączony oraz dodatkowo drużyna pociągowa otrzyma zezwolenie na wjazd do tunelu przekazane za pomocą urządzeń łączności przez właściwego dyżurnego ruchu lub ustnie przez upoważnionego pracownika,

c) sygnał S 1a jest stosowany na szlakach Polskich Kolei Państwowych: Warszawa Wschodnia-Warszawa Zachodnia i Warszawa Wschodnia-Warszawa Centralna,

2) wskaźnik W 21wg oznacza, że należy przejeżdżać z określoną prędkością przez automatyczną wagę:

matowobiała liczba na ciemnym tle, oznaczająca prędkość (w dziesiątkach km/h) wjazdu na automatyczną wagę

(rys. 197),

a) liczba na wskaźniku wyświetla się jednocześnie z sygnałem zezwalającym tylko wówczas, gdy jest nastawiony przebieg wjazdowy na tor, na którym jest zainstalowana automatyczna waga; w odległości 40 m przed wagą, z obu jej stron, ustawia się wskaźniki W 9 (bez poprzedzania ich wskaźnikami W 8),

b) wskaźnik W 21wg jest stosowany na stacjach PKP Hrubieszów Towarowy i Dorohusk,

3) wskaźnik W 2-WKD oznacza, że za nim znajduje się semafor w odległości ok. 500 m:

dwie, umieszczone w jednym pionie, prostokątne białe tablice z czarnym obramowaniem, a na nich dwa czarne kąty - jeden nad drugim, stykające się wierzchołkami

(rys. 198),

a) wskaźnik W 2-WKD ustawia się w odległości ok. 500 m przed semaforem w celu zwrócenia uwagi maszynisty, że zbliża się do semafora,

b) wskaźniki W 2-WKD należy stosować przed semaforami samoczynnej blokady liniowej dwustawnej oraz przed tymi semaforami wjazdowymi, przed którymi nie ma tarczy ostrzegawczej ani semafora samoczynnego pełniącego rolę takiej tarczy; w razie potrzeby wskaźnik W 2-WKD można stosować również przed innymi semaforami,

c) wskaźnik W 2-WKD ustawia się po tej samej stronie toru, co semafor, do którego się wskaźnik odnosi,

d) wskaźnika W 2-WKD nie oświetla się, powierzchnia wskaźnika może być wykonana z materiałów odblaskowych,

e) wskaźnik W 2-WKD jest stosowany na liniach Warszawskich Kolei Dojazdowych: Warszawa-Śródmieście WKD-Grodzisk Mazowiecki Radońska i Podkowa Leśna-Milanówek Grudów,

4) wskaźnik Wk-WKD oznacza, że urządzenia samoczynnej sygnalizacji przejazdowej działają prawidłowo:

jedno białe światło zwrócone do pociągu

(rys. 199),

a) wskaźnik Wk-WKD może być stosowany przed przejazdem wyposażonym w urządzenia samoczynnej sygnalizacji przejazdowej, w celu zwrócenia uwagi maszynisty na to, czy urządzenia samoczynnej sygnalizacji przejazdowej na przejeździe, do którego się wskaźnik odnosi, są sprawne, czy nie,

b) wskaźnik Wk-WKD umieszcza się z prawej strony toru, patrząc w kierunku jazdy pociągu lub nad osią toru, do którego się ten wskaźnik odnosi,

c) podczas zbliżania się pociągu do przejazdu wskaźnik Wk-WKD powinien wyświetlać białe światło w kierunku pociągu; jeżeli podczas zbliżania się pociągu do wskaźnika pozostaje on ciemny (nie świeci się), oznacza to, że urządzenia samoczynnej sygnalizacji na przejeździe, do którego się wskaźnik odnosi, są niesprawne; maszynista powinien wówczas zmniejszyć prędkość pociągu przed przejazdem do 15 km/h i bacznie obserwować przejazd, aby móc zatrzymać pociąg w razie zauważenia przeszkody do jazdy,

d) wskaźnik Wk-WKD jest stosowany na liniach Warszawskich Kolei Dojazdowych: Warszawa-Śródmieście WKD-Grodzisk Mazowiecki Radońska i Podkowa Leśna-Milanówek Grudów,

5) wskaźnik W 27-P oznacza miejsce zatrzymania lokomotywy pociągu lub składu manewrowego, jadącego wagonami naprzód:

czarna kwadratowa tablica, a na niej biała litera K

(rys. 200),

a) wskaźnik W 27-P służy do oznaczania miejsca na szlaku lub bocznicy, przy którym powinna zatrzymać się lokomotywa pchanego składu, aby czoło składu nie przejechało sygnału "Stój" wskazywanego przez semafor albo sygnału "Jazda manewrowa zabroniona" wskazywanego przez tarczę manewrową lub innego miejsca wyznaczonego regulaminem technicznym,

b) wskaźnik W 27-P ustawia się z prawej strony toru, patrząc w kierunku jazdy, w odległości najdłuższego składu kursującego na danym odcinku zwiększonej o 50 m przed semaforem, tarczą manewrową lub miejscem wyznaczonym regulaminem technicznym,

c) jeżeli obsługa odbywa się w porze nocnej, wskaźnik powinien być wykonany w postaci latarni i oświetlony w nocy albo wykonany z materiałów odblaskowych,

d) wskaźnik W 27-P stosuje się na liniach i bocznicach dawnych "kolei piaskowych",

6) wskaźnik W 28-P oznacza, że pociąg zbliża się do odcinka linii zelektryfikowanej:

biała tablica kwadratowa z czerwoną strzałą w kształcie błyskawicy zwróconej ostrzem ku dołowi

(rys. 201),

a) wskaźnik W 28-P uprzedza maszynistę pociągu o zbliżaniu się do stacji lub odcinka linii kolejowej zelektryfikowanej z siecią górną pod wysokim napięciem, której dotknięcie lub skierowanie na nią strumienia wody grozi śmiercią,

b) wskaźnik W 28-P ustawia się z prawej strony toru w odległości 50 m przed tarczą ostrzegawczą lub semaforem (jeżeli nie ma tarczy ostrzegawczej) bądź przed tarczą manewrową, pod kątem 60° do osi toru,

c) wskaźnika W 28-P nie oświetla się; powierzchnia wskaźnika może być wykonana z materiałów odblaskowych,

d) wskaźnik W 28-P stosuje się na liniach i bocznicach dawnych "kolei piaskowych".

Rozdział  17

Sygnały na semaforach świetlnych, tarczach ostrzegawczych i sygnalizatorach powtarzających, stosowane do odwołania

§  116.

1. Na semaforach świetlnych można do odwołania stosować następujące sygnały:

1) sygnał "Wolna droga ze zmniejszoną prędkością" lub "Wolna droga ze zmniejszoną prędkością. Następny semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę"

- dzienny i nocny:

dwa zielone światła na semaforze w jednym pionie, zwrócone do pociągu

(rys. 202),

2) sygnał "Wolna droga. Następny semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę ze zmniejszoną prędkością"

- dzienny i nocny:

światło zielone, a nad nim światło pomarańczowe na semaforze w jednym pionie, zwrócone do pociągu

(rys. 203).

2. Na tarczy ostrzegawczej można do odwołania stosować następujący sygnał: Semafor wskazuje sygnał "Wjazd ze zmniejszoną prędkością. Następny semafor wskazuje Stój" lub sygnał "Wolna droga ze zmniejszoną prędkością. Następny semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę"

- dzienny i nocny:

pomarańczowe i zielone światło w jednym pionie zwrócone do pociągu

(rys. 204).

3. Na sygnalizatorze powtarzającym można do odwołania stosować następujący sygnał:

"Semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę ze zmniejszoną prędkością"

- dzienny i nocny:

jedno światło pomarańczowe, jedno białe i jedno zielone w jednym pionie, zwrócone do pociągu

(rys. 205).

4. Informacje dotyczące sygnałów, o których mowa w ust. 1, 2 i 3, powinny być zawarte w dodatku do wewnętrznego rozkładu jazdy.

5. Sygnały określone w ust. 1, 2 i 3 stosowane w dniu wejścia w życie rozporządzenia na liniach kolejowych wyposażonych w te urządzenia mogą być stosowane do czasu zastąpienia ich odpowiednimi sygnałami, o których mowa w rozporządzeniu.