Rozdział 2 - Zagrożenie tąpaniami - Szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2017.1118

Akt obowiązujący

Wersja od: 13 marca 2020 r.

Rozdział  2

Zagrożenie tąpaniami

§  245. 

1. W zakładach górniczych prowadzących roboty górnicze w warunkach występowania zagrożenia tąpaniami, w celu bieżącej oceny stanu tego zagrożenia organizuje się:

1) służbę do spraw tąpań, w której wyznacza się dyspozytorów-obserwatorów tąpań;

2) kopalnianą stację geofizyki górniczej, kierowaną przez geofizyka górniczego, która prowadzi, dokumentuje i nadzoruje w zakładzie górniczym:

a) wykonywanie bieżącej rejestracji i analizy aktywności sejsmicznej górotworu w aspekcie możliwości jej oddziaływania na wyrobiska górnicze oraz obiekty powierzchniowe,

b) dokonywanie, w zakresie ustalonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego, pomiarów:

– własności geomechanicznych złoża i skał otaczających, w tym pomiarów wykonywanych metodami geofizycznymi w otworach wiertniczych,

– sejsmicznych w złożu oraz w skałach otaczających dla oceny występującego w nich stanu naprężeń, w aspekcie oceny zagrożenia sejsmicznego i zagrożenia tąpaniami,

– elektrooporowych dla oceny stanu spękania, porowatości i innych cech warstw skalnych,

c) badania z zakresu geofizyki inżynierskiej w aspekcie pomiarów, interpretacji i oceny wpływu wstrząsów na obiekty powierzchniowe, w tym badań stref nadkładu w celu określania współczynników amplifikacji drgań gruntu,

d) badania i pomiary geofizyczne inne niż wymienione w lit. a-c;

3) służbę do spraw konserwacji i kontroli urządzeń, sieci teletechnicznych i czujników pomiarowych systemu monitorowania zagrożenia tąpaniami.

2. Obowiązki dyspozytora-obserwatora tąpań, jego kwalifikacje oraz zasady współdziałania z dozorem ruchu zakładu górniczego i odpowiednimi służbami są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

3. Zakres i sposób zwalczania zagrożenia tąpaniami w zakładach górniczych likwidowanych są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

§  246. 

1. W trakcie prowadzenia robót górniczych na głębokościach większych niż 400 m w zakładzie górniczym ocenia się możliwość wystąpienia zagrożenia tąpaniami wynikającą:

1) z ciśnienia górotworu, prowadzenia robót górniczych, zaszłości eksploatacyjnych oraz zaburzeń tektonicznych;

2) z budowy górotworu, w szczególności występowania w otoczeniu złoża grubych warstw skał zwięzłych i mocnych;

3) z naturalnej skłonności złoża i skał otaczających do tąpań;

4) ze zjawisk dynamicznych stwierdzonych w wyniku obserwacji.

2. Sposób dokonywania oceny stanu zagrożenia tąpaniami, zwalczania tego zagrożenia, projektowania i prowadzenia robót górniczych w warunkach występowania zagrożenia tąpaniami określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

§ 247. W trakcie projektowania zakładów górniczych lub nowych poziomów w istniejących zakładach górniczych, na podstawie wyników badań oraz doświadczeń w eksploatacji złoża lub pokładu w sąsiednich zakładach górniczych określa się aktualny i przewidywany stan zagrożenia tąpaniami tego złoża, pokładu lub jego części.

§ 248. Roboty górnicze w zakładzie górniczym eksploatującym złoże, pokład lub jego części zagrożone tąpaniami projektuje się i prowadzi w sposób ograniczający powstawanie nadmiernej koncentracji naprężeń w górotworze.

§  249. 

1. Eksploatację pokładu lub złoża zagrożonego tąpaniami prowadzi się bez pozostawiania resztek zdolnych do koncentracji i przenoszenia naprężeń.

2. Resztek, o których mowa w ust. 1, nie pozostawia się w pokładach węgla niezagrożonych tąpaniami, jeżeli mogłoby to mieć wpływ na pokłady zagrożone tąpaniami.

3. Pozostawienie resztek, o których mowa w ust. 1 i 2, jest dopuszczalne pod warunkiem określenia przez kierownika ruchu zakładu górniczego dodatkowych zasad bezpiecznego prowadzenia robót górniczych w strefach ich możliwego oddziaływania.

§ 250. Prowadzenie robót górniczych w złożu, w pokładzie lub w jego częściach oraz między sąsiednimi zakładami górniczymi koordynuje się w zakresie możliwych wpływów i wzajemnego ich oddziaływania.

§ 251. W trakcie projektowania zakładów górniczych lub nowych poziomów w istniejących zakładach górniczych uwzględnia się możliwość czystego wybrania filarów ochronnych.

§  252. 

1. W trakcie prowadzenia robót górniczych w złożu, w pokładzie lub w jego części zagrożonych tąpaniami na bieżąco dokonuje się analizy i oceny stanu tego zagrożenia.

2. W przypadku stwierdzenia wzrostu stanu zagrożenia tąpaniami stosuje się metody i środki likwidacji tego zagrożenia oraz metody i środki kontroli skuteczności zastosowanej profilaktyki.

3. Jeżeli środki, o których mowa w ust. 2, nie obniżają istniejącego stanu zagrożenia, roboty górnicze w wyrobisku związane z jego postępem wstrzymuje się do czasu podjęcia skuteczniejszych środków profilaktycznych lub wprowadzenia zmian w technologii prowadzenia robót górniczych.

§ 253. W wyrobiskach wykonanych w złożach, w pokładach lub w ich częściach zagrożonych tąpaniami, w których wyznaczono strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami, przy wejściu do stref instaluje się urządzenia ogólnozakładowej łączności telefonicznej.

§ 254. Główne wyrobiska udostępniające pokład węgla lub wiązkę pokładów węgla zagrożonych tąpaniami wykonuje się w strukturze kamiennej.

§ 255. Wybieranie pokładów węgla zagrożonych tąpaniami prowadzi się systemami ścianowymi. Stosowanie innego systemu wybierania jest dopuszczalne po otrzymaniu pozytywnej opinii rzeczoznawcy.

§ 256. W zakładach górniczych eksploatujących pokłady węgla zagrożone tąpaniami nie dopuszcza się do krzyżowania, wyprzedzania lub mijania frontów eksploatacyjnych w pokładach zalegających we wzajemnej odległości mniejszej niż 200 m.

§  257. 

1. Jeżeli warunki geologiczne na to pozwalają, pokłady węgla lub ich części zaliczone do II stopnia zagrożenia tąpaniami odpręża się przez uprzednie wybranie pokładu odprężającego lub warstwy odprężającej.

2. W przypadku wybierania grubego pokładu węgla warstwami w ścianach prowadzonych w pokładach węgla lub w ich częściach zaliczonych do II stopnia zagrożenia tąpaniami, wysokość pierwszej wybieranej warstwy odprężającej wynosi nie więcej niż 3 m.

§ 258. W pokładach węgla lub w ich częściach zaliczonych do II stopnia zagrożenia tąpaniami rozpiętość utrzymywanego wyrobiska ścianowego wynosi nie więcej niż:

1) 6 m - w przypadku wybierania pokładu z zawałem stropu, licząc od ociosu węglowego ściany do linii zawału;

2) 7 m - w przypadku wybierania pokładu z podsadzką suchą, licząc od ociosu węglowego ściany do linii szczelnej podsadzki;

3) 10 m - w przypadku wybierania pokładu z podsadzką hydrauliczną, licząc od ociosu węglowego ściany do linii szczelnej podsadzki.

§ 259. Dopuszcza się stosowanie obudowy drewnianej w polu przeznaczonym do podsadzania w ścianach podsadzkowych z obudową zmechanizowaną.

§  260. 

1. W pokładach węgla lub w ich częściach zaliczonych do II stopnia zagrożenia tąpaniami:

1) stosowanie obudowy zasadniczej ze stojakami drewnianymi w przecinkach ścianowych,

2) wykonywanie wyrobisk korytarzowych w polu wybiegu ściany

- jest niedopuszczalne.

2. W pokładach węgla lub w ich częściach zaliczonych do II stopnia zagrożenia tąpaniami wykonywanie osadników w węglu jest dopuszczalne wyłącznie w:

1) ostatnim przewidzianym do eksploatacji lub w najniższym przewidzianym do eksploatacji pokładzie zagrożonym tąpaniami;

2) pokładzie, którego części nie mają wpływu na pokłady sąsiednie;

3) bezpośrednim sąsiedztwie uskoków o dużych zrzutach.

§  261. 

1. Odległość, w jakiej likwiduje się wyrobiska w polu wybiegu ściany lub wyłącza je z ruchu zakładu górniczego, jest określana przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Odległość, o której mowa w ust. 1, jest mierzona od frontu ściany.

§  262. 

1. W pokładach węgla lub w ich częściach zaliczonych do II stopnia zagrożenia tąpaniami wyrobiska korytarzowe prowadzone równolegle do krawędzi eksploatacji muszą znajdować się poza strefą oddziaływania tych krawędzi.

2. W przypadku gdy długość odcinka drążonego wyrobiska w strefie oddziaływania krawędzi eksploatacji wynosi nie więcej niż 100 m, wykonywanie wyrobiska korytarzowego w tej strefie jest dopuszczalne na warunkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

§ 263. W przypadku prowadzenia wyrobisk korytarzowych na zbicie w złożu, w pokładzie lub w jego części, zaliczonych do II stopnia zagrożenia tąpaniami, jednoczesne prowadzenie przodków zatrzymuje się w odległości nie mniejszej niż 50 m od siebie.

§  264. 

1. W pokładach węgla lub w ich częściach zaliczonych do II stopnia zagrożenia tąpaniami w wyrobiskach korytarzowych stosuje się stalową obudowę podatną lub obudowę z ograniczoną podatnością.

2. W przypadku drążenia wyrobiska korytarzowego w poprzek uławicenia grubego pokładu węgla zaliczonego do II stopnia zagrożenia tąpaniami stosuje się obudowę zamkniętą lub obudowę odpowiednio wzmocnioną.

3. W przypadku stwierdzenia wyraźnego wzrostu zagrożenia tąpaniami w wyrobisku korytarzowym drążonym kombajnem urabianie kombajnem w pokładach węgla wstrzymuje się. Wznowienie urabiania kombajnem może nastąpić po likwidacji lub ograniczeniu tego zagrożenia.

§ 265. W trakcie wybierania złoża rud miedzi lub jego części zagrożonej tąpaniami:

1) eksploatację rudy miedzi projektuje się w sposób zapewniający utrzymywanie filarów międzykomorowych w fazie wytrzymałości pozniszczeniowej;

2) w przypadku wybierania złoża wzdłuż zrobów, front wybierkowy prowadzi się w sąsiedztwie tych zrobów w sposób zapewniający wyprzedzanie przez niego pozostałej części frontu;

3) stosuje się zasadę sukcesywnego upodatniania calizny wzdłuż dróg dojazdowych do wyrobisk wybierkowych, w szczególności w sąsiedztwie zrobów;

4) nie pozostawia się filarów oporowych; w przypadku zaistnienia konieczności pozostawienia filara oporowego jego szerokość wynosi nie mniej niż 350 m, z wyjątkiem sytuacji, gdy calizna w filarze oporowym została upodatniona.

§ 266. W części złoża rud miedzi zaliczonego do II stopnia zagrożenia tąpaniami równoczesne wykonywanie w odległości do 200 m przed frontem wybierkowym wyrobisk usytuowanych równolegle do prowadzonego frontu jest niedopuszczalne.

§ 267. W części złoża rud miedzi zaliczonego do II stopnia zagrożenia tąpaniami osadniki lokalizuje się i wykonuje w sposób uniemożliwiający pozostawanie po zakończeniu eksploatacji danej części złoża resztek calizny między tymi osadnikami a zrobami.

§ 268. W zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi w wyrobiskach prowadzonych w obrębie frontów eksploatacyjnych zasady wykonywania oraz koordynacji robót strzałowych są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego na podstawie opinii zespołu, o którym mowa w § 240 ust. 2.

§ 269. W zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi miejsca zainstalowania urządzeń łączności w strefach szczególnego zagrożenia tąpaniami są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.