Oddział 2 - Wymagania dotyczące funkcjonalności urządzeń i układów obwodów wtórnych - Szczegółowe wymagania dla elementów zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy oraz dla elementów stacji elektroenergetycznych zlokalizowanych na morzu.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2022.1257

Akt obowiązujący

Wersja od: 14 czerwca 2022 r.

Oddział  2

Wymagania dotyczące funkcjonalności urządzeń i układów obwodów wtórnych

§  90. 

1. Układy obwodów wtórnych stacji elektroenergetycznych wyposaża się w lokalne źródła czasu zapewniające urządzeniom obwodów wtórnych i urządzeniom z nimi współpracującym możliwość uzyskania synchronizacji czasu z wymaganą przez te urządzenia dokładnością, nie gorszą niż 1 ms.

2. Dobór liczby i rodzaju lokalnych źródeł czasu, o których mowa w ust. 1, jest realizowany z uwzględnieniem powiązań funkcjonalnych danego urządzenia lub układu z innymi urządzeniami lub układami oraz z uwzględnieniem oczekiwanego poziomu niezawodności synchronizacji czasu dla poszczególnych urządzeń i układów oraz między nimi.

3. Zapewnia się synchronizację czasu lokalnych źródeł czasu w stacjach elektroenergetycznych z systemem GPS lub z innymi źródłami czasu wykorzystywanymi w systemie elektroenergetycznym, a wymagany sposób, zakres i dokładność tej synchronizacji czasu są uzależnione od wymagań stawianych tym lokalnym źródłom czasu przez urządzenia i układy obwodów wtórnych lub urządzenia i układy z nimi współpracujące.

§ 91. Obwody układów i urządzeń EAZ wyposaża się w układy kontroli ciągłości obwodów wyłączania.

§ 92. W celu zapewnienia wysokiej dyspozycyjności urządzeniom zabezpieczeniowym, stanowiącym podstawowe elementy układów i urządzeń EAZ, stosuje się urządzenia z układami lub funkcjami ciągłej autodiagnostyki oraz układami lub funkcjami ciągłej kontroli i testowania urządzeń i układów współpracujących, w szczególności wykorzystywanych łączy telekomunikacyjnych.

§ 93. Rezerwujące się urządzenia zabezpieczeniowe podstawowe pochodzą od różnych producentów.

§ 94. W polu linii elektroenergetycznej stosuje się co najmniej następujące niezależnie zasilane urządzenia zabezpieczeniowe:

1) dwa niezależne rezerwujące się urządzenia zabezpieczeniowe podstawowe, z których każde realizuje co najmniej następujące funkcje zabezpieczeniowe: różnicowo-prądową linii, odległościową, ziemnozwarciową zerowo-prądową kierunkową, blokadę od kołysań mocy, funkcję zabezpieczającą przy załączeniu na zwarcie, uwspółbieżnienia działania z zabezpieczeniami na drugim końcu linii, lokalizacji miejsca zwarcia oraz funkcje umożliwiające wyłączenia trójfazowe, a w przypadku linii napowietrznej także jednofazowe;

2) moduł wyłącznikowy realizujący co najmniej funkcję kontroli synchronizmu oraz - w przypadku linii napowietrznej, dla której ma to zastosowanie - SPZ;

3) urządzenia realizujące inne funkcje automatyki, jeżeli są niezbędne ze względu na warunki systemowe, w szczególności funkcje zapobiegające nadmiernemu wzrostowi napięcia elementów sieci lub kołysaniom mocy;

4) dwa rezerwujące się komplety telezabezpieczeń, umożliwiające współpracę z zabezpieczeniami po drugiej stronie linii.

§ 95. W liniach elektroenergetycznych, w zależności od konfiguracji i układu pracy zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy, stosuje się wyłączenia oraz łączenia operacyjne jednofazowe i trójfazowe lub wyłącznie trójfazowe.

§ 96. W liniach elektroenergetycznych napowietrznych, w których ma zastosowanie SPZ, jest stosowane SPZ jednokrotne oraz:

1) trójfazowe - dla zwarć wielofazowych;

2) jednofazowe lub trójfazowe, w zależności od konfiguracji i układu pracy zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy - dla zwarć jednofazowych.

§ 97. Do ochrony kablowej linii eksportowej stosuje się co najmniej urządzenia zabezpieczeniowe, o których mowa w § 94, z uwzględnieniem następujących różnic:

1) realizuje się tylko wyłączenia trójfazowe oraz łączenia operacyjne trójfazowe;

2) nie stosuje się automatyki SPZ;

3) dla potrzeb zabezpieczeniowych stosuje się łącza telekomunikacyjne światłowodowe, w pełni redundantne dla układów i urządzeń EAZ oraz urządzeń telezabezpieczeniowych, wykorzystujące co najmniej dwa niezależne od siebie kable światłowodowe;

4) w przypadku obecności wyłącznie jednego kabla eksportowego, w tym wyposażonego w dwa zintegrowane kable światłowodowe, zapewnia się możliwość bezzwłocznego działania zabezpieczeń tego kabla eksportowego, niezależnie od dostępności łączności światłowodowej i przy zachowaniu selektywności działania względem układów i urządzeń EAZ innych elementów zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy.

§ 98. Do ochrony transformatora stosuje się co najmniej następujące niezależnie zasilane urządzenia zabezpieczeniowe:

1) dwa niezależne urządzenia zabezpieczeniowe podstawowe, z których każde realizuje co najmniej funkcję zabezpieczeniową różnicowo-prądową transformatora i różnicowo-prądową ziemnozwarciową;

2) urządzenie zabezpieczeniowe rezerwowe po stronie górnej oraz urządzenie zabezpieczeniowe rezerwowe po stronie dolnej, z których każde realizuje co najmniej funkcję zabezpieczeniową odległościową i ziemnozwarciową zerowo - prądową kierunkową oraz - opcjonalnie - funkcję kontroli synchronizmu;

3) urządzenie zabezpieczeniowe w punkcie gwiazdowym, z główną funkcją nadprądową zerową zwłoczną o charakterystyce niezależnej;

4) w przypadku wykorzystywania uzwojenia średniego napięcia, zwanego dalej "SN", transformatora - dwa niezależne zabezpieczenia podstawowe po stronie SN, z których każde realizuje co najmniej funkcję zabezpieczeniową nadprądową bezzwłoczną oraz zwłoczną o charakterystyce niezależnej i nadnapięciową zerową zwłoczną o charakterystyce niezależnej;

5) moduł wyłącznikowy realizujący co najmniej kontrolę synchronizmu;

6) komplet zabezpieczeń technologicznych, co najmniej:

a) przekaźnik gazowo-przepływowy (dwustopniowy) kadzi transformatora,

b) jednostopniowy przekaźnik przepływowy przełącznika zaczepów,

c) ciśnieniowe zawory bezpieczeństwa kadzi transformatora,

d) ciśnieniowe zawory bezpieczeństwa przełącznika zaczepów,

e) zawór odcinający wypływ oleju z konserwatora,

f) czujniki temperatury oleju,

g) model cieplny.

§ 99. W polu łącznika szyn zbiorczych stosuje się co najmniej następujące niezależnie zasilane urządzenia zabezpieczeniowe:

1) dwa niezależne urządzenia zabezpieczeniowe podstawowe, z których każde realizuje co najmniej funkcję zabezpieczeniową odległościową, ziemnozwarciową zerowo-prądową kierunkową i nadprądową zwłoczną o charakterystyce niezależnej;

2) moduł wyłącznikowy realizujący co najmniej kontrolę synchronizmu i posiadający możliwość realizacji SPZ;

3) urządzenia realizujące inne funkcje automatyki dla pól łączników szyn poprzeczno-obejściowych przeznaczonych do zastępowania pól linii elektroenergetycznych, jeżeli są one niezbędne ze względu na warunki pracy sieci elektroenergetycznej w danym miejscu i w danej konfiguracji.

§ 100. W polu baterii kondensatorów stosuje się co najmniej dwa niezależnie zasilane urządzenia zabezpieczeniowe podstawowe, z których każde realizuje co najmniej funkcję zabezpieczeniową różnicowo-prądową, nadprądową bezzwłoczną, nadprądową zwłoczną o charakterystyce niezależnej, nadprądową zerową zwłoczną o charakterystyce niezależnej, nadprądową zwłoczną o charakterystyce zależnej, nadprądową od przeciążeń, nadprądową zerową od przeciążeń, nadprądową zwłoczną reagującą na składową przeciwną prądu, nadnapięciową oraz podnapięciową.

§ 101. W polu baterii kondensatorów SN stosuje się co najmniej urządzenie zabezpieczeniowe realizujące co najmniej funkcję zabezpieczeniową nadprądową bezzwłoczną, nadprądową zwłoczną o charakterystyce niezależnej, nadprądową zerową zwłoczną o charakterystyce niezależnej, nadprądową zwłoczną o charakterystyce zależnej, nadprądową od przeciążeń, nadprądową zerową od przeciążeń, ziemnozwarciową zerowo-prądową kierunkową, nadprądową zwłoczną reagującą na składową przeciwną prądu, nadnapięciową oraz podnapięciową.

§ 102. W polu dławika kompensacyjnego stosuje się co najmniej dwa niezależnie zasilane urządzenia zabezpieczeniowe podstawowe, z których każde realizuje co najmniej funkcję zabezpieczeniową różnicowo-prądową, różnicowo - prądową ziemnozwarciową, nadprądową bezzwłoczną, nadprądową zwłoczną o charakterystyce niezależnej, nadprądową zerową zwłoczną o charakterystyce niezależnej, ziemnozwarciową zerowo-prądową kierunkową oraz nadprądową zwłoczną reagującą na składową przeciwną prądu.

§ 103. W polu dławika kompensacyjnego SN stosuje się co najmniej dwa niezależnie zasilane urządzenia zabezpieczeniowe:

1) podstawowe realizujące co najmniej funkcję zabezpieczeniową nadprądową bezzwłoczną, nadprądową zwłoczną o charakterystyce niezależnej oraz nadprądową zerową zwłoczną o charakterystyce niezależnej;

2) od zwarć wewnętrznych realizujące co najmniej funkcję zabezpieczeniową nadprądową zwłoczną reagującą na składową przeciwną prądu oraz nadnapięciową zerową zwłoczną o charakterystyce niezależnej.

§  104. 

1. Szyny zbiorcze rozdzielni wyposaża się w co najmniej jeden układ zabezpieczenia szyn zbiorczych, zwany dalej "ZSZ", zapewniający wyłączenie zwarć w systemach lub sekcjach szyn zbiorczych, z uwzględnieniem zwarć zlokalizowanych w strefie między wyłącznikiem a przekładnikiem prądowym.

2. Jeżeli wymagają tego warunki systemowe lub konfiguracja zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy, szyny zbiorcze rozdzielni wyposaża się w co najmniej dwa układy ZSZ.

§  105. 

1. Wszystkie rozdzielnie wyposaża się w co najmniej jeden układ lokalnej rezerwy wyłącznikowej, zwanej dalej "LRW". Przed wyłączeniem odpowiedniego systemu szyn dokonuje się impulsowania uzupełniającego przez element układu LRW przypisany polu, w którym nie zadziałał wyłącznik. Jeżeli wymagają tego warunki pracy sieci elektroenergetycznej w danym miejscu, dopuszcza się pominięcie impulsowania uzupełniającego lub skrócenie działania układów LRW.

2. Jeżeli wymagają tego warunki pracy sieci elektroenergetycznej w danym miejscu lub konfiguracja zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy, rozdzielnie wyposaża się w co najmniej dwa układy LRW, z których każdy umożliwia realizację czynności, o których mowa w ust. 1.

§ 106. W przypadku zastosowania jednego układu LRW musi być on niezależny od układu ZSZ. W rozdzielniach wyposażonych w redundantne układy LRW i redundantne układy ZSZ dopuszcza się zintegrowanie tych układów, z zachowaniem niezależności układów ZSZ lub układów LRW wzajemnie się rezerwujących.

§  107. 

1. Układy kompensacji mocy biernej oraz filtry wyższych harmonicznych wyposaża się w zabezpieczenia technologiczne i dodatkowe układy i urządzenia EAZ zalecone przez ich producenta. Działanie tych układów i urządzeń EAZ koordynuje się z działaniem układów i urządzeń EAZ pozostałej aparatury stacji elektroenergetycznej, w której układy kompensacji mocy biernej lub filtry wyższych harmonicznych są zainstalowane, oraz z układami i urządzeniami EAZ linii elektroenergetycznych wychodzących z tej stacji elektroenergetycznej w celu zapewnienia selektywności działania układów i urządzeń EAZ poszczególnych elementów zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy.

2. W przypadku przyłączenia filtrów wyższych harmonicznych lub układów kompensacji mocy biernej do wyprowadzenia linii elektroenergetycznej za wyłącznikiem w polu tej linii od strony szyn stosuje się układy i urządzenia EAZ zapewniające ochronę także takich odgałęzień.

§ 108. W celu ochrony transformatora potrzeb własnych stosuje się co najmniej urządzenia zabezpieczeniowe:

1) realizujące główne funkcje nadprądowe bezzwłoczne i zwłoczne oraz funkcję nadnapięciową zerową zwłoczną o charakterystyce niezależnej;

2) temperaturowe, których drugi stopień działa na wyłączenie strony niskiego napięcia.

§ 109. Rozdzielnie SN trójpolowe lub większe wyposaża się w niezależny układ ZSZ z funkcją różnicowo-prądową lub porównawczo-fazową szyn zbiorczych oraz z funkcją LRW. Dopuszcza się stosowanie uproszczonych układów ZSZ w rozdzielniach SN, opartych na logice stykowej zabezpieczeń nadprądowych.

§ 110. Oprócz urządzeń i systemów w poszczególnych polach i rozdzielniach w stacjach elektroenergetycznych instaluje się co najmniej następujące ogólnostacyjne układy automatyki:

1) stacyjny rejestrator zakłóceń, realizujący funkcje rejestracji sygnałów szybkozmiennych i rejestracji sygnałów wolnozmiennych;

2) układ:

a) rezerwowej sygnalizacji awaryjnej - dla stacji elektroenergetycznych zlokalizowanych na lądzie,

b) synchronizatora stacji - jeżeli ma zastosowanie,

c) automatycznej regulacji napięcia,

d) automatyki odciążającej - jeżeli ma zastosowanie,

e) zdalnego dostępu inżynierskiego do układów i urządzeń EAZ stacji.

§ 111. W przypadku zastosowania trzech transformatorów jednofazowych lub trzech kabli eksportowych jednofazowych przeznaczonych do pracy w układzie trójfazowym zapewnia się trójfazowy charakter wyłączeń oraz łączeń operacyjnych dla takiego układu.

§ 112. Łącza telekomunikacyjne wykorzystywane w układach i urządzeniach EAZ służących do ochrony linii elektroenergetycznych, w tym urządzenia telezabezpieczeń, umożliwiają przesyłanie co najmniej sygnałów:

1) niezbędnych do realizacji funkcji zabezpieczeń odcinkowych;

2) niezbędnych do uwspółbieżnienia funkcji zabezpieczeń odległościowych;

3) od układu zdalnego rezerwowania wyłączników na wydłużenie stref odległościowych i blokadę SPZ, na drugim końcu linii, jeżeli SPZ jest stosowane, lub na bezwarunkowe wyłączenie elementu systemu linii na drugim jej końcu w przypadku zadziałania układu LRW mostka środkowego w układach 3/2W;

4) od zadziałania układu ZSZ w strefie między wyłącznikiem a przekładnikiem prądowym, na drugi koniec linii, w celu przyspieszenia działania funkcji zabezpieczeń odległościowych;

5) odwzorowania stanów łączników pól przeciwległych dla automatyk systemowych.

§ 113. Zapewnia się rozdzielność systemu sterowania i nadzoru, zwanego dalej "SSiN", zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy względem SSiN morskiej farmy wiatrowej.

§ 114. SSiN:

1) jest przystosowany do współpracy z SSiN operatora systemu przesyłowego;

2) uwzględnia właściwe sygnały służące do sterowania, monitorowania i diagnostyki stanu pracy oraz stanów awaryjnych wszystkich urządzeń, aparatów łączeniowych i funkcji automatyki służących do wyprowadzenia mocy;

3) ma strukturę dostosowaną do zastosowanych rozwiązań obwodów wtórnych w rozdzielni i stacji elektroenergetycznej, w której jest instalowany, z uwzględnieniem modernizacji i rozbudowy, w tym w zakresie funkcjonalnym;

4) zapewnia redundancję, w zakresie komunikacji i zasilania, poziomu sterowników centralnych;

5) zachowuje zdolność do funkcjonowania zgodnie z zasadą, że w przypadku gdy jakikolwiek element SSiN ulegnie awarii, nie może to powodować niesprawności całego systemu;

6) zapewnia synchronizację zegara czasu rzeczywistego przez sieć lokalną (LAN) lub z użyciem lokalnego odbiornika GPS, w szczególności synchronizację elementów SSiN;

7) jest wyposażony w serwer usług sieciowych;

8) w przypadku zakłóceń, w szczególności utraty zasilania, nie wprowadza błędnych informacji, w tym sygnałów binarnych, pomiarów lub sterowań, a po powrocie zasilania odbudowuje i automatycznie uaktualnia stan urządzeń;

9) jest systemem autotestującym, a jego konfiguracja umożliwia izolowanie głównych zespołów w celu łatwego i dokładnego wykrywania usterek;

10) zapewnia wizualizację, grafikę i realizację sterowań na stanowiskach interfejsu człowiek - maszyna, zwanych dalej "HMI", oraz na panelach sterowniczych sterowników polowych wymaganych tylko w części lądowej;

11) zapewnia, aby wszystkie sygnały były znakowane czasowo, przy czym cecha czasu rzeczywistego zdarzenia lub pomiaru jest nadawana w chwili powstawania sygnału, którą jest moment jego pojawienia się na płycie wejść/wyjść binarnych.

§ 115. W SSiN stosuje się następujące poziomy sterowań zdalnych:

1) sterowanie z SSiN, z ośrodka nadrzędnego lub z HMI stacji elektroenergetycznej, według przyznanych uprawnień;

2) sterowanie z panelu sterowania rezerwowego z uwzględnieniem funkcji realizowanych przez SSiN;

3) sterowanie z panelu sterowania bez uwzględnienia funkcji realizowanych przez SSiN.

§ 116. Zarządzanie uprawnieniami do sterowania z SSiN podlega weryfikacji i jest realizowane na poziomie sterowników centralnych i polowych.

§ 117. W stacjach elektroenergetycznych zlokalizowanych na lądzie jest uruchamiana redundantna wymiana danych między SSiN a systemem akwizycji danych w morskiej farmie wiatrowej. Wymiana danych odbywa się za pomocą połączeń punkt-punkt lub przez protokoły umożliwiające filtrowanie ruchu sieciowego.

§ 118. W przypadku uszkodzenia jakiejkolwiek funkcji lub elementu SSiN system ten alarmuje o tym zdarzeniu, a informacja ta jest raportowana i archiwizowana.

§ 119. Układy pomiarowo-rozliczeniowe podstawowe i rezerwowe instaluje się w miejscach przyłączenia morskiej farmy wiatrowej do sieci przesyłowej oraz w polach linii zasilających potrzeby własne stacji elektroenergetycznej zlokalizowanej na morzu lub stacji elektroenergetycznej zlokalizowanej na lądzie.

§ 120. Stację elektroenergetyczną zlokalizowaną na morzu oraz stację elektroenergetyczną zlokalizowaną na lądzie wyposaża się w układy bilansowo-kontrolne tak, aby było możliwe bilansowanie w zakresie energii czynnej i biernej dla poszczególnych rozdzielni oraz przyłączonych do nich elementów sieci, takich jak linie, transformatory lub układy kompensacji mocy biernej.

§ 121. Analizatory jakości energii elektrycznej instaluje się w miejscach przyłączenia morskiej farmy wiatrowej do sieci przesyłowej, a także po górnych i dolnych stronach transformatorów najwyższych napięć w stacji elektroenergetycznej zlokalizowanej na morzu. W stacji elektroenergetycznej zlokalizowanej na lądzie zapewnia się możliwość zainstalowania analizatorów jakości energii elektrycznej po górnych i dolnych stronach transformatorów najwyższych napięć.

§ 122. Przekładniki prądowe i napięciowe do pomiaru energii elektrycznej instaluje się bezpośrednio w każdym z pól w sposób uniemożliwiający przesyłanie energii elektrycznej z pominięciem jej pomiaru przez układy pomiarowe w poszczególnych polach.

§ 123. Morska farma wiatrowa posiada zdolność współpracy z:

1) systemem regulacji częstotliwości mocy;

2) systemem operatywnej współpracy z elektrowniami, jeżeli są jednostkami grafikowymi aktywnymi na rynku bilansującym;

3) nadrzędnym systemem sterowania i nadzoru operatora systemu przesyłowego.

§ 124. System sterowania i regulacji napięcia i mocy biernej morskiej farmy wiatrowej ma zdolność do pracy skoordynowanej z zainstalowanym nadrzędnym układem regulacji napięcia i mocy biernej w stacji elektroenergetycznej. W ramach zapewnienia zdolności współpracy z nadrzędnym układem regulacji napięcia i mocy biernej zapewnia się:

1) możliwość przyjmowania do realizacji przez system sterowania i regulacji napięcia i mocy biernej morskiej farmy wiatrowej wartości zadanych mocy biernej;

2) kanał komunikacyjny przeznaczony dla nadrzędnego układu regulacji napięcia i mocy biernej.