§ 2. - Szczególne zasady rachunkowości zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2016.562

Akt obowiązujący

Wersja od: 22 kwietnia 2016 r.

§  2.

1. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) ustawa - ustawę z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości;

2) ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej - ustawę z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. poz. 1844);

3) dział I - dział I załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej;

4) dział II - dział II załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej;

5) cedent - zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej;

6) reasekurator - zakład ubezpieczeń albo zakład reasekuracji wykonujący działalność reasekuracyjną, o której mowa w art. 4 ust. 2 i 5 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, albo spółka celowa, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 44 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej;

7) umowa ubezpieczenia - umowę ubezpieczenia i umowę gwarancji ubezpieczeniowej;

8) reasekuracja - reasekurację i retrocesję;

9) umowa reasekuracji - umowę reasekuracji i umowę retrocesji;

10) reasekuracja czynna - reasekurację czynną i retrocesję czynną;

11) umowa reasekuracji czynnej - umowę reasekuracji czynnej i umowę retrocesji czynnej;

12) reasekuracja bierna - reasekurację bierną i retrocesję bierną;

13) umowa reasekuracji biernej - umowę reasekuracji biernej i umowę retrocesji biernej;

14) koasekurator wiodący - zakład ubezpieczeń wybrany spośród uczestników umowy koasekuracji do realizacji czynności określonych w tej umowie w imieniu własnym i pozostałych koasekuratorów;

15) składki przypisane - kwoty składek:

a) z tytułu umów ubezpieczenia należne w okresie sprawozdawczym, niezależnie od tego, czy kwoty te opłacono - w przypadku grup ubezpieczeń działu I,

b) należnych za cały okres odpowiedzialności, niezależnie od jego długości, z tytułu zawartych w okresie sprawozdawczym umów ubezpieczenia, niezależnie od tego, czy kwoty te opłacono - w przypadku grup ubezpieczeń działu II, o ile długość okresu odpowiedzialności jest określona,

c) z tytułu umów ubezpieczenia, należne w okresie sprawozdawczym, niezależnie od tego, czy kwoty te opłacono - w przypadku grup ubezpieczeń działu II, o ile długość okresu odpowiedzialności nie jest określona,

d) z tytułu umów reasekuracji czynnej - stosuje się kwoty, o których mowa w lit. a-c, z uwzględnieniem postanowień odpowiednich umów reasekuracji;

16) składka zarobiona - składkę przypisaną w okresie sprawozdawczym pomniejszoną o stan rezerwy składek na koniec okresu sprawozdawczego i powiększoną o stan rezerwy składek na początek okresu sprawozdawczego;

17) składki brutto, składki przypisane brutto, składki zarobione brutto, odszkodowania i świadczenia brutto, inne przychody brutto, inne koszty techniczne brutto, rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe brutto, współczynnik szkodowości brutto - odpowiednio pozycje przed uwzględnieniem udziału reasekuratorów;

18) składki na udziale własnym, składki przypisane na udziale własnym, składki zarobione na udziale własnym, odszkodowania i świadczenia na udziale własnym, inne przychody na udziale własnym, inne koszty techniczne na udziale własnym, rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe na udziale własnym, współczynnik szkodowości na udziale własnym - odpowiednio pozycje po uwzględnieniu udziału reasekuratorów;

19) koszty akwizycji - koszty związane z zawieraniem i odnawianiem umów ubezpieczenia oraz umów reasekuracji obejmujące:

a) koszty bezpośrednie, w tym:

– prowizje pośredników ubezpieczeniowych,

– wynagrodzenia wraz z narzutami pracowników zajmujących się akwizycją,

– koszty badań lekarskich,

– koszty atestów i ekspertyz przy ocenie ryzyka ubezpieczeniowego,

– koszty wystawienia polis,

– koszty włączenia umowy ubezpieczenia do portfela ubezpieczeń,

– koszty włączenia umowy reasekuracji do portfela reasekuracji,

– prowizje i udziały cedentów w zyskach,

b) koszty pośrednie, w tym:

– koszty reklamy i promocji produktów ubezpieczeniowych,

– koszty ogólne związane z badaniem wniosków i wystawianiem polis;

20) koszty likwidacji szkód i windykacji regresów - bezpośrednie i pośrednie koszty związane z wykonywaniem czynności określonych w art. 4 ust. 2 pkt 2, ust. 7 pkt 3, ust. 8 pkt 2, 3 i 5 oraz ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w tym: wynagrodzenia wraz z narzutami, koszty ekspertyz i atestów związanych z oceną zaistniałej szkody, koszty obsługi procesu likwidacji szkody, wypłaty odszkodowania lub innego świadczenia, postępowań regresowych i windykacyjnych;

21) koszty działalności lokacyjnej - wewnętrzne i zewnętrzne koszty wynikające z prowadzonej przez zakład ubezpieczeń albo zakład reasekuracji działalności lokacyjnej, w tym koszty zarządzania lokatami, prowizje bankowe, prowizje biur maklerskich oraz amortyzacja i koszty utrzymania nieruchomości, z wyłączeniem amortyzacji i kosztów utrzymania nieruchomości wykorzystywanych na własne potrzeby;

22) koszty administracyjne - koszty działalności ubezpieczeniowej lub działalności reasekuracyjnej niezaliczone do kosztów akwizycji, odszkodowań i świadczeń, kosztów likwidacji szkód i windykacji regresów, kosztów poniesionych w celu uzyskania dotacji lub kosztów działalności lokacyjnej, związane z inkasem składek, zarządzaniem portfelem umów ubezpieczenia, zarządzaniem portfelem umów reasekuracji oraz ogólnym zarządzaniem zakładem ubezpieczeń albo zakładem reasekuracji, w tym: amortyzacja oraz koszty utrzymania biur i nieruchomości wykorzystywanych na własne potrzeby, koszty pocztowe i telekomunikacyjne, koszty usług obcych, koszty zużycia energii, materiałów, amortyzacja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, wynagrodzenia wraz z narzutami, koszty podróży służbowych oraz koszty reklamy, z wyłączeniem kosztów reklamy związanych z produktem ubezpieczeniowym; w kosztach administracyjnych nie ujmuje się kosztów związanych z wykonywaniem czynności określonych w art. 4 ust. 10 i 11 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej - koszty te ujmuje się w pozostałych kosztach operacyjnych;

23) stopa techniczna - stopę oprocentowania stosowaną przy obliczaniu:

a) rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w dziale ubezpieczeń na życie i reasekuracji ubezpieczeń działu I,

b) rezerw na skapitalizowaną wartość rent w dziale pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych i reasekuracji ubezpieczeń działu II;

24) suma kapitału, z zastrzeżeniem ust. 2:

a) dla ubezpieczenia na całe życie - sumę ubezpieczenia,

b) dla ubezpieczeń, gdzie świadczenie jest płatne na koniec okresu ubezpieczenia - sumę ubezpieczenia w wysokości płatnej na koniec okresu ubezpieczenia,

c) dla rent odroczonych - skapitalizowaną wartość renty w momencie rozpoczęcia płatności renty;

25) współczynnik szkodowości - stosunek odszkodowań i świadczeń, z uwzględnieniem zmiany stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia, do składki zarobionej; przy kalkulacji wskaźnika uwzględnia się koszty likwidacji szkód, koszty windykacji regresów i koszty poniesione w celu uzyskania dotacji, a także regresy, odzyski i dotacje otrzymane;

26) klasy rachunkowe - w przypadku:

a) działu I - łącznie wszystkie grupy ubezpieczeń,

b) działu II - odpowiednio następujące klasy rachunkowe:

– 01 następstwa wypadków i choroba (grupa 1 i 2),

– 02 komunikacyjne - odpowiedzialność cywilna (grupa 10),

– 03 komunikacyjne pozostałe (grupa 3),

– 04 morskie, lotnicze i transportowe (grupy 4, 5, 6, 7),

– 05 od ognia i innych szkód rzeczowych (grupy 8, 9),

– 06 odpowiedzialność cywilna (grupy 11, 12, 13),

– 07 kredyt i gwarancje (grupy 14, 15),

– 08 świadczenie pomocy (grupa 18),

– 09 ochrona prawna (grupa 17),

– 10 pozostałe (grupa 16);

27) jednostka dominująca, jednostka zależna, jednostka współzależna, jednostka stowarzyszona, jednostka podporządkowana, jednostka powiązana - odpowiednio jednostki w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 37 i 39-43 ustawy;

28) grupa kapitałowa - grupę kapitałową w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 44 ustawy;

29) strony powiązane - podmioty powiązane w rozumieniu międzynarodowych standardów rachunkowości przyjętych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości (Dz. Urz. WE L 243 z 11.09.2002, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 29, str. 609, z późn. zm.);

30) udziały, aktywa finansowe, skorygowana cena nabycia, aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, pożyczki udzielone i należności własne, aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności, aktywa finansowe dostępne do sprzedaży, wartość godziwa - odpowiednio pojęcia określone w art. 3 ust. 1 pkt 4 i 24, art. 28 ust. 8a ustawy oraz w § 6-9 i § 15 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. poz. 1674, z 2004 r. poz. 266, z 2005 r. poz. 2146, z 2008 r. poz. 1508 oraz z 2015 r. poz. 1850);

31) główny oddział oraz oddział zagranicznego zakładu ubezpieczeń albo zagranicznego zakładu reasekuracji - odpowiednio główny oddział oraz oddział, w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 11 i 22 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej;

32) jednostka macierzysta - zakład ubezpieczeń albo zakład reasekuracji, który jest głównym miejscem wykonywania działalności, w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.);

33) lokaty wolnych środków zakładu ubezpieczeń - lokaty zakładu ubezpieczeń działu I niestanowiące pokrycia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych;

34) lokaty wolnych środków zakładu reasekuracji - lokaty zakładu reasekuracji działu I niestanowiące pokrycia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych;

35) koszt odszkodowań i świadczeń ustalany dla roku kalendarzowego zaistnienia szkody na potrzeby oszacowania, o którym mowa w § 37 ust. 1 - odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto powiększone o stan rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia z tytułu szkód zaistniałych do dnia bilansowego; przy ustalaniu kosztu odszkodowań i świadczeń uwzględnia się koszty likwidacji szkód, a nie uwzględnia się regresów i odzysków oraz kosztów windykacji z nimi związanych oraz dotacji i kosztów poniesionych w celu ich uzyskania;

36) dotacja - dotację celową otrzymaną przez zakład ubezpieczeń na pokrycie części odszkodowań należnych producentom rolnym z tytułu szkód spowodowanych przez suszę w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2015 r. poz. 577, 892 i 1844);

37) koszty poniesione w celu uzyskania dotacji - koszty związane z przygotowaniem wniosku o dotację i rozliczeniem dotacji, w szczególności wynagrodzenia wraz z narzutami, koszty usług obcych, koszty przygotowania sprawozdań z rozliczenia dotacji, a także koszty poniesione w związku z przystosowaniem systemów informatycznych, niezbędnych do prawidłowej obsługi dotacji;

38) grupy i rodzaje ubezpieczeń - grupy i rodzaje ubezpieczeń, o których mowa w art. 5 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej;

39) saldo rozliczeń z reasekuracji czynnej - składkę przypisaną z reasekuracji czynnej pomniejszoną o odszkodowania i świadczenia wypłacone z reasekuracji czynnej, premie i rabaty wypłacone cedentom oraz prowizje i udziały w zyskach cedentów;

40) saldo rozliczeń z reasekuracji biernej - składkę na udziale reasekuratora pomniejszoną o odszkodowania i świadczenia wypłacone na udziale reasekuratora, premie i rabaty wypłacone na udziale reasekuratora oraz prowizje reasekuracyjne i udziały w zyskach reasekuratora;

41) lokaty stanowiące pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych - lokaty, o których mowa w art. 28 ust. 10 ustawy.

2. Dla wszystkich przypadków, o których mowa w ust. 1 pkt 24, nie uwzględnia się przyznawanych premii. W umowach ubezpieczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 24, w których okres opłacania składki jest krótszy niż okres trwania umowy ubezpieczenia, suma kapitału oznacza wartość rezerwy ubezpieczeń na życie dla ryzyka śmierci lub dożycia obliczonej na koniec okresu opłacania składki.