Rozdział 4 - Dodatek elektryczny - Szczególne rozwiązania służące ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku oraz w 2024 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2023.1704 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 31 grudnia 2023 r.

Rozdział  4

Dodatek elektryczny

Art.  27.  [Podmioty uprawnione do dodatku elektrycznego]

1. Dodatek elektryczny przysługuje odbiorcy energii elektrycznej w gospodarstwie domowym w rozumieniu art. 3 pkt 13b ustawy - Prawo energetyczne, w przypadku gdy główne źródło ogrzewania gospodarstwa domowego jest zasilane energią elektryczną, i źródło to zostało zgłoszone lub wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz. U. z 2022 r. poz. 438, 1561, 1576, 1967 i 2456), do dnia 11 sierpnia 2022 r., albo po tym dniu - w przypadku głównych źródeł ogrzewania zgłoszonych lub wpisanych po raz pierwszy do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o których mowa w art. 27g ust. 1 tej ustawy.

2. W przypadku gdy gospodarstwo domowe zamieszkuje pod adresem zamieszkania, w którym jest wykorzystywana energia elektryczna pochodząca z mikroinstalacji, w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, która jest rozliczana zgodnie z zasadami określonymi w art. 4 tej ustawy, dodatek elektryczny nie przysługuje.

3. Przez gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 1, rozumie się:

1) osobę fizyczną samotnie zamieszkującą i gospodarującą (gospodarstwo domowe jednoosobowe) albo

2) osobę fizyczną oraz osoby z nią spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące (gospodarstwo domowe wieloosobowe).

Art.  28.  [Dodatek elektryczny w przypadku wielu gospodarstw domowych pod tym samym adresem; prawo do dodatku elektrycznego a inne świadczenia]

1. W przypadku gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe, jeden dodatek elektryczny przysługuje dla wszystkich gospodarstw domowych zamieszkujących pod tym adresem.

2. W przypadku gdy wniosek o wypłatę dodatku elektrycznego złożono dla więcej niż jednego gospodarstwa domowego mających ten sam adres miejsca zamieszkania, to dodatek ten jest wypłacany wnioskodawcy, który złożył wniosek jako pierwszy. Pozostałe wnioski pozostawia się bez rozpoznania.

2a. W przypadku gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe, i w terminie do dnia 1 lutego 2023 r. nie jest możliwe ustalenie odrębnego adresu miejsca zamieszkania dla poszczególnych gospodarstw domowych zamieszkujących pod tym adresem w odrębnych lokalach, nie stosuje się ust. 1 i 2 do gospodarstwa domowego, którego źródłem ogrzewania jest oddzielne lub współdzielone źródło ciepła zgłoszone lub wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynków zgodnie z art. 27 ust. 1.

2b. W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, gospodarstwu domowemu, które zajmuje lokal, dla którego nie było możliwe ustalenie odrębnego adresu, wójt, burmistrz albo prezydent przyznaje dodatek elektryczny w drodze decyzji administracyjnej, jeżeli w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego organ ten ustalił zamieszkiwanie pod jednym adresem w odrębnych lokalach kilku gospodarstw domowych oraz wykorzystywanie przez te gospodarstwa oddzielnego lub współdzielonego źródła ogrzewania wpisanego lub zgłoszonego do centralnej ewidencji emisyjności budynków zgodnie z ust. 1.

2c. W przypadku gdy w lokalu, o którym mowa w ust. 2b, zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe, jeden dodatek elektryczny przysługuje dla wszystkich gospodarstw domowych zamieszkujących w tym lokalu.

3. W przypadku gdy wniosek o wypłatę dodatku elektrycznego dla gospodarstwa domowego wieloosobowego złożyła więcej niż jedna osoba, dodatek ten jest przyznawany wnioskodawcy, który złożył taki wniosek jako pierwszy.

4. Dodatek elektryczny nie przysługuje osobie w gospodarstwie domowym, na potrzeby którego zostało zakupione paliwo stałe, po cenie i od przedsiębiorcy, o których mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców niektórych paliw stałych w związku z sytuacją na rynku tych paliw (Dz. U. poz. 1477 i 1692).

5. Dodatek elektryczny nie przysługuje gospodarstwom domowym, objętym pozytywnie rozpatrzonym wnioskiem o wypłatę dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 141, 295 i 1234).

6. Dodatek elektryczny nie przysługuje gospodarstwom domowym, objętym pozytywnie rozpatrzonym wnioskiem o wypłatę dodatku, o którym mowa w art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz. U. poz. 1967, z późn. zm. ⁸⁷ ).

7. Na potrzeby składania wniosków o wypłatę dodatku elektrycznego przyjmuje się, że jedna osoba może wchodzić w skład tylko jednego gospodarstwa domowego.

Art.  29.  [Prawo do dodatku elektrycznego a obywatelstwo i miejsce zamieszkania]

Jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, dodatek elektryczny przysługuje:

1) osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

a) na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2023 r. poz. 519, 185 i 547), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,

b) w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany;

3) mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2021 r. poz. 1697 oraz z 2023 r. poz. 547), posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  30.  [Wysokość dodatku elektrycznego; termin składania wniosków o wypłatę dodatku elektrycznego; termin wypłaty dodatku elektrycznego]

1. Dodatek elektryczny dla gospodarstwa domowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1, wynosi 1000 zł.

2. W przypadku gdy zużycie energii elektrycznej w gospodarstwie domowym w tym samym miejscu zamieszkania w 2021 r. wyniosło więcej niż 5 MWh, dodatek elektryczny wynosi 1500 zł.

3. Wniosek o wypłatę dodatku elektrycznego składa się w terminie od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia 1 lutego 2023 r.

4. Wnioski o wypłatę dodatku elektrycznego złożone po dniu 1 lutego 2023 r. pozostawia się bez rozpoznania.

5. Dodatek elektryczny wypłaca się w terminie do dnia 31 marca 2023 r.

Art.  31.  [Złożenie wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego]

1. Wniosek o wypłatę dodatku elektrycznego składa się w gminie właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej ten wniosek.

1a. W przypadku, o którym mowa w art. 30 ust. 2, do wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego dołącza się rozliczenie z przedsiębiorstwem energetycznym wykonującym działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną lub zaświadczenie wydane przez to przedsiębiorstwo potwierdzające, że zużycie energii elektrycznej w gospodarstwie domowym w tym samym miejscu zamieszkania w 2021 r. wyniosło więcej niż 5 MWh.

1b. Przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w ust. 1a, na wniosek odbiorcy, o którym mowa w art. 27 ust. 1, z którym to przedsiębiorstwo ma zawartą umowę sprzedaży energii elektrycznej, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy - Prawo energetyczne, albo umowę kompleksową, o której mowa w art. 5 ust. 3 ustawy - Prawo energetyczne, wydaje temu odbiorcy, w terminie 10 dni roboczych od dnia złożenia wniosku, pisemne zaświadczenie o wolumenie energii elektrycznej zużytej przez tego odbiorcę w 2021 r.

2. Wniosek o wypłatę dodatku elektrycznego składa się na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344).

3. W przypadku złożenia wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego za pomocą środków komunikacji elektronicznej wniosek ten opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

4. Minister właściwy do spraw informatyzacji może udostępnić usługę umożliwiającą złożenie wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego za jego pośrednictwem za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w tym przy użyciu aplikacji mObywatel.

5. Wniosek o wypłatę dodatku elektrycznego złożony przy użyciu aplikacji mObywatel opatruje się zaawansowaną pieczęcią elektroniczną ministra właściwego do spraw informatyzacji, po uwierzytelnieniu wnioskodawcy z wykorzystaniem certyfikatu podstawowego, o którym mowa w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel.

Art.  32.  [Weryfikacja wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego; wywiad środowiskowy]

1. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje weryfikacji wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego, w szczególności w zakresie zgłoszenia lub wpisania głównego źródła ogrzewania w centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.

2. Jeżeli podczas weryfikacji wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego wystąpią wątpliwości dotyczące gospodarstwa domowego wnioskodawcy, wójt, burmistrz albo prezydent miasta może przeprowadzić wywiad środowiskowy, który ma na celu ustalenie faktycznego stanu danego gospodarstwa domowego zgodnie z art. 27 ust. 3 odpowiednio pkt 1 i 2. Przepis art. 34 ust. 2 stosuje się.

3. Wywiad środowiskowy przeprowadza się w miejscu zamieszkania wnioskodawcy.

4. W toku wywiadu środowiskowego ustala się, czy stan faktyczny danego gospodarstwa domowego jest zgodny z informacjami podanymi we wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego.

5. Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, lub uniemożliwienie jego przeprowadzenia, stanowi podstawę do odmowy przyznania dodatku elektrycznego.

Art.  32a.  [Wywiad środowiskowy w przypadku niezłożenia wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego; prawo do dodatku energetycznego mimo niezgłoszenia lub niewpisania głównego źródła ogrzewania do centralnej ewidencji emisyjności budynków]

1. W przypadku posiadania informacji wskazujących, że osoba, która nie złożyła wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego, spełnia warunki jego przyznania wynikające z ustawy, wójt, burmistrz albo prezydent może przeprowadzić wywiad środowiskowy w celu ustalenia prawa do tego dodatku. W takim przypadku organ ten przyznaje dodatek w drodze decyzji administracyjnej z urzędu, bez konieczności składania wniosku oraz bez składania odpowiedniej deklaracji, dokonuje wpisu źródła ciepła do centralnej ewidencji emisyjności budynków, jeżeli źródło nie było wcześniej zgłoszone do tej ewidencji. Przepisy art. 34 stosuje się.

2. Dodatek elektryczny przysługuje osobie w gospodarstwie domowym także w przypadku, gdy główne źródło ogrzewania gospodarstwa domowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1, nie zostało zgłoszone lub wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków, do dnia 11 sierpnia 2022 r., a w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego ustalono, że źródłem ogrzewania tego gospodarstwa jest źródło, o którym mowa w art. 27 ust. 1. Wpis do centralnej ewidencji emisyjności budynków dokonywany jest przez ten organ z urzędu bez konieczności składania odpowiedniej deklaracji.

Art.  33.  [Forma rozstrzygnięć w sprawie przyznania dodatku elektrycznego; przekazanie wnioskodawcy informacji o przyznaniu dodatku elektrycznego]

1. Przyznanie przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta dodatku elektrycznego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej. Odmowa przyznania dodatku elektrycznego, uchylenie oraz rozstrzygnięcie w sprawie nienależnie pobranego dodatku elektrycznego wymagają wydania decyzji administracyjnej.

2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przesyła wnioskodawcy informację o przyznaniu dodatku elektrycznego na wskazany przez niego adres poczty elektronicznej, o ile wnioskodawca wskazał adres poczty elektronicznej we wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego. W przypadku gdy wnioskodawca nie wskazał adresu poczty elektronicznej we wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego, wójt, burmistrz albo prezydent miasta, odbierając ten wniosek od wnioskodawcy, informuje go o możliwości osobistego odebrania od tego organu informacji o przyznaniu dodatku elektrycznego.

3. Nieodebranie informacji o przyznaniu dodatku elektrycznego nie wstrzymuje wypłaty tego dodatku.

4. Minister właściwy do spraw energii określi, w drodze rozporządzenia, wzór wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego, mając na względzie zapewnienie przejrzystości i komunikatywności tego wniosku.

Art.  34.  [Uzupełniające stosowanie przepisów o świadczeniach rodzinnych oraz k.p.a. do postępowania w sprawie wypłaty dodatku elektrycznego; odpowiedzialność karna za fałszywe informacje przedstawione we wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego]

1. Do postępowania w sprawie wypłaty dodatku elektrycznego przepisy art. 23 ust. 3, 12 i 13, art. 24a ust. 1 i 2, art. 25 ust. 3 i 4 oraz art. 29-30a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 390, 658 i 1429) stosuje się odpowiednio, przy czym ilekroć w tych przepisach jest mowa o rodzinie, rozumie się przez to gospodarstwo domowe, o którym mowa w art. 27 ust. 3.

2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta może, na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej, upoważnić swojego zastępcę, pracownika urzędu gminy albo kierownika ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818) - dyrektora centrum usług społecznych, lub kierownika innej jednostki organizacyjnej gminy, a także inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej, dyrektora centrum usług społecznych lub innej jednostki organizacyjnej gminy do prowadzenia postępowań w sprawach dotyczących wypłaty dodatku elektrycznego.

3. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.

4. Informacje przedstawione we wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Art.  35.  [Wypłata dodatku elektrycznego jako zadanie zlecone gminie; przekazanie gminom środków na wypłatę dodatku elektrycznego]

1. Wypłata dodatku elektrycznego jest zadaniem zleconym gminie.

2. Wojewodowie przekazują gminom środki w granicach kwot określonych na realizację wypłat dodatku elektrycznego w Funduszu.

3. Gmina składa wojewodzie wniosek o przyznanie środków na realizację wypłat dodatku elektrycznego w terminie do dnia 1 lutego 2023 r. Do dnia 15 lutego 2023 r. gmina może złożyć korektę wniosku.

4. Środki na realizację wypłat dodatku elektrycznego są przekazywane gminom przez wojewodę, na podstawie wniosku, o którym mowa w ust. 3, w miesięcznych ratach. Nadpłata środków może być zaliczana na poczet kwoty należnej w miesiącu następnym, z wyjątkiem nadpłaty za marzec 2023 r., która podlega przekazaniu na rachunek właściwego urzędu wojewódzkiego w terminie do dnia 15 kwietnia 2023 r.

5. Gmina przeznacza całość odsetek od otrzymanych środków na realizację wypłat dodatku elektrycznego na przedsięwzięcia służące zwiększeniu efektywności energetycznej.

6. Jeżeli w wyniku połączenia lub podziału gmin nastąpiły zmiany w podstawie obliczania kwoty środków, wojewoda uwzględnia te zmiany od pierwszego dnia następnego miesiąca po dniu ich wejścia w życie.

Art.  35a.  [Informowanie o postępowaniach w sprawie wypłaty dodatku elektrycznego pozostających bez prawomocnego rozstrzygnięcia z powodu wniesienia odwołania]

1. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przedstawia wojewodzie informację o liczbie toczących się postępowań w sprawie wypłaty dodatku elektrycznego, w których w związku z wniesieniem odwołania nie zapadło prawomocne rozstrzygnięcie organu administracji publicznej lub sądu administracyjnego, którego skutkiem jest przyznanie dodatku, oraz o łącznej wysokości dodatków elektrycznych będącej przedmiotem tych postępowań, w terminie do dnia 15 czerwca w latach 2023-2025.

2. Wojewodowie przedstawiają ministrowi właściwemu do spraw energii zbiorczą informację o liczbie toczących się postępowań w sprawie wypłaty dodatku elektrycznego, w których w związku z wniesieniem odwołania nie zapadło prawomocne rozstrzygnięcie organu administracji publicznej lub sądu administracyjnego, którego skutkiem jest przyznanie dodatku, oraz o łącznej wysokości dodatków elektrycznych będącej przedmiotem tych postępowań, w terminie do dnia 30 czerwca w latach 2023-2025.

Art.  36.  [Wysokość środków przekazywanych gminom na realizację wypłat dodatku elektrycznego; wniosek wojewody o przekazanie gminom środków na wypłatę dodatku elektrycznego; rozliczenie gminy z przekazanych środków]

1. Gminy otrzymują środki na realizację wypłat dodatku elektrycznego z Funduszu w granicach kwot określonych na ten cel w planie tego Funduszu.

2. Przy ustalaniu wysokości środków na realizację wypłat dodatku elektrycznego uwzględnia się koszty wypłacania dodatku elektrycznego, w wysokości 2% łącznej kwoty dotacji wypłaconych w gminie.

3. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przedstawia wojewodzie, w terminie do dnia 30 kwietnia 2023 r., rozliczenie środków na realizację wypłat dodatku elektrycznego, z wyodrębnieniem liczby i kwoty wypłaconych dodatków elektrycznych.

4. Wniosek o przekazanie środków na wypłaty dodatku elektrycznego dla gmin wojewoda składa do ministra właściwego do spraw energii. Minister właściwy do spraw energii przekazuje środki wojewodom. Wojewodowie przedstawiają ministrowi właściwemu do spraw energii zbiorcze rozliczenie środków oraz przekazują niewykorzystane środki do Funduszu do dnia 15 maja 2023 r.

5. Wojewoda całość odsetek od otrzymanych środków przekazuje na rachunek Funduszu.

⁸⁷ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 2127, 2185, 2236, 2243 i 2687 oraz z 2023 r. poz. 295, 877 i 1234.