Część 3 - PRZEPISY EMERYTALNE. - Stosunek służbowy, uposażenie i zaopatrzenie emerytalne pracowników Państwowego Banku Rolnego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1926.47.285

Akt utracił moc

Wersja od: 14 maja 1926 r.

CZĘŚĆ  III.

PRZEPISY EMERYTALNE.

§ 66. 'Prawo do uposażenia emerytalnego nabywa pracownik po upływie co najmniej dziesięciu lat służby w Państwowym Banku Rolnym w razie zwolnienia ze służby:

a) w mysi postanowień trzeciego ustępu § 18, punktu 7a § 28, oraz § 44 niniejszego rozporządzenia,

b) na własną prośbę w wypadkach:

1) trwałej niezdolności do służby, spowodowanej upadkiem sił fizycznych lub umysłowych,

2) ukończenia 60 lat życia,

3) uzyskania prawa do pełnego zaopatrzenia emerytalnego i ukończenia 55 lat życia.

§ 67. Po upływie 5 lat nieprzerwanej służby w Państwowym Banku Rolnym nabywa pracownik wyjątkowo prawo do zaopatrzenia emerytalnego, jeżeli zwolnienie, ze służby nastąpiło z powodu trwałej niezdolności do służby, spowodowanej kalectwem lub chorobą nabytą w związku ze służbą.

§ 68. Bez względu na czas służby w Państwowym Banku Rolnym nabywa pracownik prawo do zaopatrzenia emerytalnego, jeżeli przyczyną zwolnienia jest trwała niezdolność do służby, spowodowana:

a) nieszczęśliwym wypadkiem, pozostającym w związku przyczynowym z pełnieniem obowiązków służbowych,

b) działaniami wojennemi w miejscu pobytu służbowego,

c) chorobami zakaźnemi, panującemi epidemicznie w miejscu pobytu służbowego.

§ 69. Trwała niezdolność do służby, uzasadniająca prawo do zaopatrzenia emerytalnego, winna być stwierdzona przez komisję lekarską z ramienia Państwowego Banku Rolnego.

§ 70. Pobierający zaopatrzenie emerytalne pracownik, którego zwolnienie nastąpiło z powodu choroby, lub trwałej niezdolności do służby, może być: wprzeciągu lat sześciu, licząc od dnia zwolnienia, poddany zarządzeniom Naczelnego Dyrektora badaniu komisji lekarskiej z ramienia Państwowego Banku Rolnego, a w razie stwierdzenia ustania przyczyny zwolnienia - powołany zpowrotem do służby.

§ 71. Zaopatrzenie emerytalne dla Naczelnego Dyrektora, Dyrektorów Centrali oraz Dyrektorów i Kierowników Oddziałów przyznaje i wymierza Minister Reform Rolnych, dla innych pracowników Naczelny Dyrektor.

§ 72. Gdyby pracownikowi, lub pozostałej po nim rodzinie oprócz zaopatrzenia, przewidzianego niniejszem rozporządzeniem, służyło z innego tytułu prawo do zaopatrzenia, wypłacanego ze Skarbu Państwa, lub z instytucji państwowej, uprawniony ma prawo wyboru.

§ 73. Pracownik względnie wdowa lub sierota, którzy świadomie wprowadzili Państwowy Bank Rolny w błąd celem uzyskania wyższego wymiaru zaopatrzenia emerytalnego, od przypadającego im w myśl niniejszego rozporządzenia, traci prawo do dalszego pobierania zaopatrzenia niezależnie od odpowiedzialności sądowo-karnej i obowiązku wynagrodzenia szkody.

§ 74. Do wysługi emerytalnej zalicza się czas służby w myśl postanowień ustępu 2 § 7 niniejszego rozporządzenia.

W razie ponownego przyjęcia na służbę pracownika zwolnionego może być zaliczony czas poprzedniej służby pod warunkiem zwrotu odebranych składek emerytalnych.

W razie ponownego przyjęcia na służbę, emeryta Państwowego Banku Rolnego zalicza się, przy ponownem zwolnieniu cały czas uwzględniony przy poprzednim wymiarze emerytury.

§ 75. Czas czynnej służby wojskowej, odbytej podczas wojny, w czasie od dnia rozpoczęcia działali wojennych do dnia zawieszenia broni, poprzedzającego zawarcie pokoju, liczy się przy wymiarze zaopatrzenia emerytalnego podwójnie pracownikom, powołanym do służby wojskowej, jako też pełniącym służbę w formacjach wojskowych względnie na terenie operacyjnym, podporządkowanym dowództwu armji. Przy częściowej mobilizacji oblicza ślą w ten sposób czas służby, odbytej podczas wojny tylko pełniącym służbą w formacjach zmobilizowanych. Czas przebyty w niewoli liczy się pojedynczo, o ile dostanie się do niewoli nastąpiło bez winy pracownika.

§ 76. Pracownikowi, który przeszedł na służbę do Państwowego Banku Rolnego bezpośrednio ze służby państwowej, może Dyrekcja Państwowego Banku Rolnego doliczyć do wysługi emerytalnej w Państwowym Banku Rolnym czas służby państwowej polskiej w całości lub części. Czas służby państwowej powyżej lat pięciu może być zaliczony pod warunkiem wpłacenia do funduszu emerytalnego składek po 5% za każdy rok od uposażenia tej grupy, którą pracownik otrzymał przy przyjęciu do Państwowego Banku Rolnego.

Czas służby państwowej ma wpływ jedynie na wymiar nie na uzasadnienie roszczenia do uposażenia emerytalnego, z wyjątkiem wypadku trwałej niezdolności do służby lub śmierci pracownika przed upływem 10 lat służby w Państwowym Banku Rolnym.

W wyjątkowych wypadkach pracownikom, o których mowa w ustępie pierwszym niniejszego paragrafu, może Rada Nadzorcza doliczyć do czasu służby w Państwowym Banku Rolnym czas, podlegający zaliczeniu w służbie państwowej w myśl odpowiednich przepisów bez ograniczeń wprowadzonych ustępem l i 2 niniejszego paragrafu.

Uchwała taka wymaga zatwierdzenia Ministra Reform Rolnych.

§ 77. Wykwalifikowanemu pracownikowi, który przeszedł do służby w Państwowym Banku Rolnym ze służby w instytucjach bankowych lub pokrewnych, Rada Nadzorcza, na wniosek Naczelnego Dyrektora może zaliczyć część poprzedniej pracy zawodowej w ilości nie więcej jak 5 lat w instytucjach i na stanowiskach, których charakter umożliwił pracownikowi nabycie specjalnych kwalifikacyj, mających bezpośrednie zastosowanie w Państwowym Banku Rolnym. Prawa wynikające z powyższego zaliczenia czasu pracy zawodowej nabywa pracownik po przesłużeniu w Państwowym Banku Rolnym 10 lat, oraz pod warunkiem wpłacenia do funduszu emerytalnego składek za lata wstecz w stosunku 10% za każdy rok zaliczony od uposażenia tej grupy, którą pracownik otrzymał po przyjęciu do służby w Państwowym Banku Rolnym.

§ 78. Do wysługi emerytalnej nie wlicza się:

a) czasu służby odliczonego w drodze kary dyscyplinarnej,

b) czasu zawieszenia w służbie niepoliczalnego do czasu służby czynnej (§ 3 ustęp 1),

c) czasu urlopu bez uposażenia (§§ 10 i 26),

d) czasu służby w Państwowym Banku Rolnym, opartej na specjalnej umowie (§ 1).

§ 79. Przy ostatecznem obliczaniu lat wysługi emerytalnej nie uwzględnia się części roku do 6 miesięcy włącznie, natomiast okres, przekraczający 6 miesięcy, liczy się jako pełny rok.

Postanowienie powyższe nie ma zastosowania przy obliczeniu wymienionego w §§ 66 i 67 niniejszego rozporządzenia pięcio- względnie dziesięcioletniego okresu zaliczalnego do wysługi emerytalnej.

§ 80. Prawo do pobierania zaopatrzenia emerytalnego rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiąca, następującego po zwolnieniu ze służby.

Uposażenie emerytalne płatne jest miesięcznie zdołu.

§ 81. Podstawę wymiaru zaopatrzenia emerytalnego stanowi zmniejszone o 5% uposażenie ostatnio pobierane w służbie czynnej w myśl postanowień § 51 niniejszego rozporządzenia. Zaopatrzenie emerytalne wynosi do 10 lat wysługi emerytalnej włącznie 40% (czterdzieści procent) i wzrasta za każdy następny rok służby o 2,4% (dwa całe, cztery dziesiąte procent) nie może jednak przenosić 100% podstawy wymiaru.

§ 82. Prawo do pobierania zaopatrzenia emerytalnego gaśnie:

1) w razie śmierci emeryta,

2) w wypadku nałożenia kary, określonej w § 36 punkt 2,

3) gdy emeryt, powołany ponownie do służby w myśl postanowień § 70, odmówi wezwania zgłoszenia się do służby.

§ 83. Prawo do pobierania zaopatrzenia emerytalnego zawiesza się:

a) w razie ponownego wstąpienia na służbę, do Państwowego Banku Rolnego,

b) w razie utraty obywatelstwa polskiego,

c) w razie wyjazdu zagranicą, trwającego dłużej niż 6 miesięcy, jeżeli Minister Reform Rolnych na wniosek Naczelnego Dyrektora nie zezwoli na dalsze pobieranie zaopatrzenia emerytalnego zagranicą,

d) w razie wstąpienia do klasztoru,

e) na czas piastowania mandatu poselskiego, lub senatorskiego,

f) gdy emeryt z jakichkolwiek innych powodów, niż wymienione pod a), b), c), d), e), nie pobierał zaopatrzenia przez przeciąg jednego roku.

Zawieszenie prawa do pobierania zaopatrzenia emerytalnego kończy się z ostatnim dniem miesiąca, w którym ustały przyczyny zawieszenia, wymienione pod a), b), c), d), e), względnie nastąpiło zgłoszenie o zaopatrzeniu w wypadku wymienionym pod f).

§ 84. Pracownik zwolniony ze służby w myśl postanowień ustępu trzeciego § 18 i § 44 przed nabyciem prawa do emerytury otrzymuje jednorazową odprawę, w wysokości pełnego jednomiesięcznego uposażenia za każdy rok służby w Państwowym Banku Rolnym.

Odprawa dla Naczelnego Dyrektora, nie może w żadnym razie wynosić mniej niż sześcio-miesięczne pełne uposażenie.

Pracownik zwolniony ze służby na własną prośbą bez prawa do uposażenia emerytalnego otrzymuje zwrot wpłaconych składek emerytalnych.

§ 85. Wdowa i sieroty po pracowniku mają prawo do pensji wdowiej, względnie sierocej jeżeli mąż, względnie ojciec nabył w myśl §§ 66, 67 i 68 prawo do zaopatrzenia emerytalnego, chociażby zmarł przed zwolnieniem ze służby.

§ 86. Pensja wdowia wynosi połowę zaopatrzenia emerytalnego, które zmarły mąż pobierał, względnie do którego miałby w chwili śmierci prawo.

Pensja wdowia po pracowniku poległym lub zmarłym wskutek działań wojennych wynosi połowę pełnego (100%) zaopatrzenia emerytalnego zmarłego męża.

§ 87. Prawo do pensji sierocej nabywają dzieci ślubne lub uprawnione po ojcu. Pensja ta wynosi:

a) dla każdego dziecka, jeżeli wdowa żyje i ma prawo do pensji wdowiej - jedną czwartą część pensji wdowiej,

b) dla każdego dziecka, jeżeli wdowa nie żyje, lub nie ma prawa do pensji wdowiej - połowę pensji wdowiej,

c) dla jedynej sieroty bez ojca i matki - dwie trzecie pensji wdowiej.

Jeżeli wdowa nie pobiera pensji wdowiej z powodu pobierania zaopatrzenia emerytalnego z tytułu własnej służby, sierotom służy prawo do pensji sierocej, według postanowień punktu b), względnie c) niniejszego paragrafu.

§ 88. Prawo do pensji sierocej mogą nabyć dzieci ślubne również po matce.

Jeżeli sierota nabyła prawo do pensji po ojcu i po matce, wypłaca się sierocie pensję wyższą.

Sierota ma prawo do pobierania pensji po matce za życia ojca w razie jego niezdolności do pracy i niemożności zapewnienia jej utrzymania. Pensja po matce wynosi jedną czwartą część zaopatrzenia emerytalnego matki.

Łączna kwota pensji sierocych nie może ani sama, ani wraz z pensją wdowią przekraczać wysokości zaopatrzenia emerytalnego, które pobierał lub do którego miałby w chwili śmierci prawo zmarły ojciec. Gdyby suma pensji sierocych albo sama, albo łącznie z pensją wdowią przekraczała wysokość zaopatrzenia emerytalnego, które zmarły ojciec pobierał, lub do którego w chwili śmierci miałby prawo - należy zmniejszyć proporcjonalnie pensje sieroce.

§ 89. Żony i dzieci pracowników, powołanych do służby wojskowej na skutek mobilizacji, którzy zaginęli na terenie działań wojennych, otrzymują od dnia 1 miesiąca następującego po wstrzymaniu uposażenia tymczasową pensję wdowią lub sierocą, w wysokości należnej im ewentualnie stałej pensji.

§ 90. W razie odnalezienia się zaginionego potrąca się na rzecz funduszu emerytalnego przy wypłacie zaległego uposażenia kwotę, wypłaconą jego żonie i dzieciom tytułem tymczasowej pensji.

W razie nieodnalezienia się zaginionego w ciągu dwóch i pół lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym podpisano preliminarja pokojowe, żona, względnie dzieci powinny przed końcem tego terminu przedłożyć orzeczenie sądowe, uznające zaginionego za zmarłego, względnie orzeczenie sądowe, że dowód śmierci należy uważać za ustalony, w przeciwnym wypadku pensja tymczasowa zostaje wstrzymana.

Orzeczenie to stanowi podstawę przyznania stałej pensji.

§ 91. Wdowa nie ma prawa do pensji:

a) jeżeli zawarcie małżeństwa nastąpiło po zwolnieniu mażą ze służby,

b) jeżeli wspólność małżeńska została sądownie rozdzielona, bez obowiązku męża do utrzymywania żony.

Dzieci pozostałe z małżeństwa, zawartego przez emeryta, nie mają prawa do pensji sierocej.

§ 92. Prawo do otrzymania pensji wdowiej i sierocej rozpoczyna się z pierwszym dniem miesiąca, następującego po tym miesiącu, za który zmarły pracownik (emeryt) pobrał ostatnio należne mu uposażenie. Dla sierot, które przyszły na świat po tym terminie, prawo do pensji rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiąca po urodzeniu.

Pensja wdowia i sieroce płatne są miesięcznie zdołu.

§ 93. Prawo do pensji wdowiej lub sierocej gaśnie:

a) ze śmiercią wdowy lub sieroty z końcem miesiąca, w którym śmierć nastąpiła,

b) w razie ukończenia przez sierotą 18 roku życia, lub też wcześniejszego zawarcia związku małżeńskiego.

Sierotom, odbywającym studja w zakładach naukowych państwowych lub prywatnych z prawem publiczności przyznaje się pensją sierocą po ukończeniu 18 roku życia na każdy rok szkolny, aż do ukończenia studjów, nie dłużej jednak, niż do ukończenia 24 roku życia.

W wyjątkowych, na szczególne uwzględnienie zasługujących wypadkach, może Rada Nadzorcza na mocy uchwały zatwierdzonej przez Ministra Reform Rolnych zezwolić na dalsze pobieranie pensji sierocej, także po ukończeniu 18 względnie 24 roku życia.

§ 94. Prawo do pobierania pensji wdowiej i sierocej zawiesza się:

a) w razie utraty obywatelstwa polskiego,

b) w razie wyjazdu zagranicą trwającego dłużej niż sześć miesięcy, jeżeli Minister Reform Rolnych na wniosek Naczelnego Dyrektora nie zezwoli na dalsze pobieranie pensji wdowiej lub sierocej zagranicą,

c) w razie wstąpienia do klasztoru,

d) na czas piastowania przez wdowę mandatu poselskiego lub senatorskiego.

Zawieszenie prawa do pobierania pensji wdowiej lub sierocej kończy się z ostatnim dniem miesiąca, w którym ustały przyczyny zawieszenia.

§ 95. Wdowa, która weszła ponownie w związek małżeński otrzymuje na swą prośbę wzamian za pobieraną pensję wdowią albo jednorazową odprawę albo zachowuje prawo do pensji wdowiej na wypadek ponownego owdowienia.

Zgłoszenie o odprawę winno nastąpić w ciągu trzech miesięcy od dnia zawarcia ponownego małżeństwa. Odprawa wynosi dla wdów w wieku do 45 lat dwuletnią, powyżej zaś tego wieku jednoroczną kwotę pensji wdowiej.

Gdy wdowa nabędzie prawo do pensji wdowiej z ponownego małżeństwa - otrzymuje w razie powtórnego owdowienia, o ile nie otrzymała odprawy po pierwszem owdowieniu, tę pensją wdowią, która jest wyższą, a jeżeli otrzymała odprawę, pensję wdowią, przysługującą z tytułu ponownego małżeństwa. Wdowa, która wyszła zamąż za obywatela Państwa obcego, otrzymuje odprawę tylko wówczas, jeżeli ustawodawstwo Państwa, którego jest obywatelem, udziela wdowom odprawy, jeżeli wychodzą zamąż za obywatela Państwa Polskiego.

§ 96. W razie przyznania wdowie zaopatrzenia emerytalnego z tytułu własnej służby może ona otrzymać tylko jedno zaopatrzenie według swego wyboru.

§ 97. Wdowa po pracowniku zmarłym w czynnej służbie, nie mająca praw do pensji wdowiej, otrzymuje jednorazową odprawę w wysokości połowy kwoty rocznego uposażenia, służącego za podstawę wymiaru zaopatrzenia emerytalnego; w tej samej wysokości otrzymują odprawę sieroty bez ojca i matki w wieku poniżej 18 lat po ojcu, względnie po matce, o ile ci nie nabyli prawa do emerytury, z tem ograniczeniem, że jednocześnie można otrzymać tylko jedną odprawę. Po ukończeniu 18 roku życia do ukończenia 24 lat życia otrzymują sieroty odprawą wyjątkowo wtedy, jeżeli odbywają studja w zakładach naukowych.

Sierotom wypłaca się odprawę, niepodzielnie.

Sierotom z różnych małżeństw tego samego pracownika wypłaca się odprawę tylko wtedy, jeżeli wdowa nie skorzystała z tego prawa, albo z prawa tego zrezygnowała na rzecz sierot.

§ 98. W razie śmierci pracownika należy się wdowie, która pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, niezależnie od pensji wdowiej, względnie odprawy pośmiertne w wysokości trzymiesięcznego ostatnio pobieranego uposażenia.

Pośmiertne należy się w tej samej wysokości wdowcowi, który ze zmarłą pracowniczką pozostawał we wspólności małżeńskiej.

W braku wdowy (wdowca), uprawnionej (nego) do pośmiertnego, należy się pośmiertne w tej samej wysokości niepodzielnie dzieciom ślubnym, uprawnionym i pasierbom zmarłego, o ile zmarły je utrzymywał, W braku wyżej wymienionych członków rodziny zwraca się udowodnione koszta leczenia i pogrzebu do wysokości pośmiertnego innym krewnym lub osobom postronnym, jeżeli zmarły nie pozostawił majątku ruchomego lub nieruchomego wystarczającego na pokrycie tych kosztów.

§ 99. Jeśli emeryt obejmie jakiekolwiek stanowisko w instytucjach państwowych lub samorządowych, może on pobierać tylko taką część zaopatrzenia emerytalnego, która wraz z tem wynagrodzeniem nie przewyższa uposażenia przywiązanego do tego szczebla grupy uposażenia, do którego emeryt został zaliczony ostatnio w służbie czynnej.

§ 100. Celem zapewnienia wypłaty świadczeń, przewidzianych w części 111 niniejszego rozporządzenia, tworzy się fundusz emerytalny, który powstaje ze składek pracowników, dopłat Państwowego Banku Rolnego i opłat przewidzianych w następnych paragrafach.

§ 101. Tytułem składki emerytalnej pracownika ustanawia się opłatę w wysokości 5% uposażenia w służbie czynnej, należnego w myśl postanowień § 51. Opłatę pobiera się każdego miesiąca przez potrącenie z uposażenia.

Przy każdorazowem osiągnięciu uposażenia wyższej grupy lub szczebla, pracownicy opłacają na fundusz emerytalny połowę różnicy wysokości uposażenia przez jeden rok. Przez ten czas potrąca się opłatę, ustanowioną w ustępie pierwszym niniejszego paragrafu od Uposażenia pobieranego przed awansem.

§ 102. Wysokość dopłat Państwowego Banku Rolnego do funduszu emerytalnego zostanie określona przez Ministra Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrem Skarbu na wniosek Rady Nadzorczej po dokonaniu przez Państwowy Bank Rolny obliczenia ubezpieczeniowo-emerytalnego.

Do tego czasu Państwowy Bank Rolny przyjmuje na siebie wypłacanie wszystkich świadczeń emerytalnych z funduszów obrotowych.

§ 103. Funduszem emerytalnym zarządza Państwowy Bank Rolny na zasadzie osobnych przepisów, uchwalonych przez Radę Nadzorczą, zatwierdzonych przez Ministra Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrem Skarbu.

§ 104. W razie zmiany zasad zaopatrzenia emerytalnego funkcjonarjuszów państwowych analogiczne zmiany mogą być wprowadzone w zasadach niniejszego rozporządzenia.