Część 2 - ODPOWIEDZIALNOŚĆ SŁUŻBOWA. - Stosunek służbowy, uposażenie i zaopatrzenie emerytalne pracowników "Polskiego Monopolu Tytoniowego", "Państwowego Monopolu Spirytusowego", "Polskiego Monopolu Solnego"i "Polskiego Monopolu Loteryjnego".

Dziennik Ustaw

Dz.U.1935.31.228

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1949 r.

CZĘŚĆ  II.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ SŁUŻBOWA.

§ 40. Pracowników, którzy naruszają obowiązki swego stanowiska przez czyn, zaniechanie lub zaniedbanie, pociąga się, niezależnie od ich ewentualnej odpowiedzialności sądowej, karnej lub cywilnej, do odpowiedzialności służbowej - dyscyplinarnej lub porządkowej - według przepisów rozporządzenia niniejszego.

§ 41. Pracownik ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną za występki służbowe, odpowiedzialność zaś porządkową za wykroczenia służbowe.

Występkiem służbowym jest takie naruszenie obowiązków służbowych, które naraża na szkodę interes publiczny lub dobro instytucji.

Inne naruszenia obowiązków służbowych, nie-posiadające tych cech, stanowią wykroczenia służbowe.

Zbieg kilku wykroczeń lub ich powtarzanie się, jak również popełnienie wykroczenia wśród okoliczności szczególnie obciążających, mogą być uznane za występek służbowy.

§ 42. Za wykroczenia służbowe nakłada się karę porządkową nagany.

§ 43. Za występki służbowe mogą być nakładane następujące kary:

1) czasowe obniżenie uposażenia, nie więcej niż o 10% i na okres nie dłuższy od 1 roku;

2) obniżenie pracownikowi grupy uposażenia o jedną lub dwie;

3) wydalenie ze służby ze zmniejszeniem lub pozbawieniem zaopatrzenia emerytalnego bądź odprawy.

Pracownik, na którego nałożono karę wymienioną w p. 2, nie może otrzymać wyższej grupy uposażenia wcześniej, aniżeli po upływie jednego roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, nakładającego karę.

Kary dyscyplinarne wpisuje się do wykazu służbowego pracownika, a odpis orzeczenia dyscyplinarnego dołącza się do jego akt osobowych.

§ 44. Do orzekania o winie i nałożeniu na pracownika kary porządkowej w przypadkach odpowiedzialności porządkowej, powołana jest dyrekcja monopolu, lub, jeżeli to dotyczy dyrektorów i wicedyrektorów monopolów, Minister Skarbu.

Od orzeczeń nakładających kary porządkowe niema odwołania.

Przed wydaniem takiego orzeczenia, należy dać pracownikowi możność usprawiedliwienia się.

§ 45. Do orzekania o winie pracownika i nakładania na niego kar dyscyplinarnych w wypadkach odpowiedzialności dyscyplinarnej powołane są ko» misje dyscyplinarne, a mianowicie:

1) komisja dyscyplinarna monopolu dla wszystkich pracowników monopolu z wyjątkiem dyrektorów i wicedyrektorów monopolów, orzekająca w I instancji;

2) komisja dyscyplinarna przy Ministerstwie Skarbu dla dyrektorów i wicedyrektorów monopolów, orzekająca w I instancji;

3) odwoławcza komisja dyscyplinarna przy Ministerstwie Skarbu dla wszystkich pracowników monopolów, orzekająca w II instancji.

Od orzeczeń komisyj dyscyplinarnych, wydanych w I instancji przysługuje rzecznikowi dyscyplinarnemu i obwinionemu prawo odwołania się do odwoławczej komisji dyscyplinarnej przy Ministerstwie Skarbu we wszystkich przypadkach, z wyjątkiem tych, co do których rozporządzenie niniejsze stanowi inaczej.

Orzeczenia odwoławczej komisji dyscyplinarnej przy Ministerstwie Skarbu są ostateczne.

Odwołanie od orzeczeń komisyj dyscyplinarnych, wydanych w I instancji wstrzymuje wykonanie orzeczenia.

Komisje dyscyplinarne działają na podstawie przepisów postępowania dyscyplinarnego, przewidzianych w rozporządzeniu niniejszem.

Orzeczenia komisyj, uwalniające pracownika od odpowiedzialności dyscyplinarnej, nie tamują możności ewentualnego pociągnięcia pracownika do odpowiedzialności porządkowej.

§ 46. Członkom rodziny pracownika, na którego nałożono karę pozbawienia prawa do zaopatrzenia emerytalnego, dyrekcja monopolu, za zgodą Ministra Skarbu, może, w razie okoliczności, zasługujących na szczególne uwzględnienie, przyznać stały zasiłek na utrzymanie, który jednak nie może przewyższać normalnej ich pensji wdowiej lub sierocej.

Zasiłek taki przyznać można już z chwilą wstrzymania wypłaty uposażenia pracownikowi wydalonemu ze służby.

Do powyższego zasiłku mają zastosowanie postanowienia części IV rozporządzenia niniejszego, dotyczące utraty prawa do pensji wdowiej lub sierocej.

§ 47. Jeżeli naruszenie obowiązków służbowych ma cechę czynu karygodnego, zagrożonego powszechnemi ustawami karnemi, dyrekcja monopolu lub. jeżeli to dotyczy dyrektorów i wicedyrektorów monopolów, Minister Skarbu wnosi doniesienie karne do właściwej władzy sądowej.

§ 48. Emeryci monopolów mogą być pociągnięci do odpowiedzialności za występki służbowe, popełnione w czasie służby czynnej.

O ile chodzi o naruszenie tajemnicy służbowej, odpowiadają również w przypadku dopuszczenia się go po zwolnieniu ze służby.

Nakładanie kar na emerytów należy do tej komisji dyscyplinarnej, której orzecznictwu podlegali w chwili przeniesienia na emeryturę. Komisja ta może w stosunku do emerytów wymierzać tylko kary częściowego lub całkowitego pozbawienia prawa do zaopatrzenia emerytalnego.

Od orzeczeń komisyj dyscyplinarnych wydanych w I instancji przysługuje emerytowi oraz rzecznikowi dyscyplinarnemu prawo odwołania się do odwoławczej komisji dyscyplinarnej przy Ministerstwie Skarbu dla wszystkich pracowników monopolów.

Postanowienia rozporządzenia niniejszego, normujące tryb postępowania dyscyplinarnego przeciwko pracownikom monopolów, mają analogiczne zastosowanie także do emerytów.

§ 49. Naruszenia obowiązków służbowych ulegają przedawnieniu, jeżeli w przeciągu lat 5 od chwili ich popełnienia pracownikowi nie wymierzono kary porządkowej lub nie pociągnięto go do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Jeżeli jednak przewinienie zawiera znamiona przestępstwa karnego, przedawnienie dyscyplinarne nie może nastąpić wcześniej niż przedawnienie karne.

§ 50. Gdy przeciwko pracownikowi wdrożono postępowanie sądowo-karne lub dochodzenie z powodu obwinienia go o naruszenie obowiązków służbowych, dyrekcja monopolu lub, jeżeli to dotyczy dyrektorów i wicedyrektorów, Minister Skarbu może w każdej chwili zawiesić go w pełnieniu czynności służbowych, o ile ze względu na rodzaj i doniosłość popełnionego przestępstwa lub naruszenia obowiązków służbowych, wskazane jest natychmiastowe usunięcie pracownika od wykonywania obowiązków.

Pracownika zakładu monopolowego może zawiesić tymczasowo w pełnieniu czynności służbowych również kierownik zakładu, jeżeli ze względu na rodzaj naruszenia obowiązków służbowych konieczne jest natychmiastowe usunięcie pracownika od wykonywania, tych obowiązków.

Przeciw takiemu zarządzeniu może pracownik w przeciągu dni 5, licząc od dnia następującego po dniu zawiadomienia o zawieszeniu, wnieść odwołanie do dyrekcji monopolu. Odwołanie nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego zarządzenia.

W analogicznych przypadkach służy prawo do tymczasowego zawieszenia w służbie również organom, którym powierzono przeprowadzenie inspekcji lub dochodzenia; zarządzone jednak w ten sposób tymczasowe zawieszenie może znieść władza przełożone, nad organami, przeprowadzającymi inspekcję lub dochodzenie.

Zawieszenie w służbie przez dyrekcję monopolu lub Ministra Skarbu nie podlega zaskarżeniu.

O ile względem pracownika zarządzono tymczasowe aresztowanie, należy pracownika natychmiast zawiesić w pełnieniu służby.

§ 51. Zawieszenie pracownika w pełnieniu służby kończy się po uprawomocnieniu się orzeczenia o winie i karze, nałożonej na pracownika.

Dyrekcja monopolu bądź też, jeżeli to dotyczy dyrektorów i wicedyrektorów monopolów, Minister Skarbu może jednak, w razie stwierdzenia, że przyczyny, które spowodowały zawieszenie, odpadły wcześniej, uchylić zawieszenie bezzwłocznie po ustaniu tych przyczyn.

Na czas trwania zawieszenia uposażenie pracownika może być ograniczone do połowy.

§ 52. Jeżeli pracownik został skazany na karę, wymienioną w. p. 2 lub 3 § 43, czasu zawieszenia w służbie nie zalicza się do czasu służby, jak również nie wypłaca się pracownikowi części uposażenia wstrzymanej przez czas zawieszenia. W przeciwnym razie czas zawieszenia liczy się do czasu służby czynnej, a oprócz tego należy wypłacić część uposażenia wstrzymaną przez czas zawieszenia.

Organizacja komisyj dyscyplinarnych i postępowanie dyscyplinarne.

§ 53. Komisje dyscyplinarne (§ 45) składają się każda z przewodniczącego, jego zastępców i członków powoływanych na trzy lata.

Przewodniczącego, zastępców i członków komisji dyscyplinarnej monopolu powołuje Minister Skarbu na wniosek dyrektora monopolu z pośród pracowników monopolu.

Przewodniczącego, zastępców i członków komisji dyscyplinarnej przy Ministerstwie Skarbu dla dyrektorów i wicedyrektorów monopolów powołuje Minister Skarbu z pośród urzędników Ministerstwa Skarbu oraz z pośród dyrektorów i wicedyrektorów monopolów.

Przewodniczącego, zastępców i członków odwoławczej komisji dyscyplinarnej przy Ministerstwie Skarbu dla wszystkich pracowników monopolów powołuje Minister Skarbu z pośród urzędników Ministerstwa Skarbu oraz pracowników monopolów.

Na stanowiska przewodniczących komisyj dyscyplinarnych i ich zastępców, wyznaczani będą w miarę możności urzędnicy i pracownicy z wykształceniem prawniczem.

§ 54. Członkowie komisyj dyscyplinarnych są w wykonywaniu swoich funkcyj samodzielni i niezawiśli.

Komisje dyscyplinarne obradują i orzekają w kompletach złożonych z przewodniczącego komisji lub jego zastępcy i dwóch członków. Skład kompletów wyznacza przewodniczący komisji.

Uchwały zapadają większością głosów. Przewodniczący głosuje na końcu.

§ 55. W celu strzeżenia dobra służby, naruszanego przez uchybienie obowiązkom służbowym, władze, przy których czynne są komisje, wyznaczają z grona swych pracowników rzeczników dyscyplinarnych z odpowiednią liczbą zastępców.

Obowiązkiem rzecznika dyscyplinarnego jest przy przeprowadzaniu postępowania dyscyplinarnego stać na straży dobra służby, ścisłego wykonywania obowiązków służbowych przez pracowników monopolów oraz godności i powagi stanowiska.

Rzecznicy dyscyplinarni działają w ścisłej zależności od swych władz przełożonych.

Komisje dyscyplinarne podejmują każdą uchwałę nie inaczej, jak po wysłuchaniu zdania rzecznika dyscyplinarnego; przy naradach i głosowaniu kompletu orzekającego rzecznik nie może być obecny.

§ 56. Pracownikowi pociągniętemu do odpowiedzialności wolno przybrać sobie w postępowaniu dyscyplinarnem obrońcę z pośród pracowników monopolów, funkcjonarjuszów skarbowych albo pracowników instytucyj i przedsiębiorstw państwowych, podległych Ministrowi Skarbu.

Na prośbę obwinionego może mu być przydany zamiast obrońcy z wyboru obrońca z urzędu, którego wyznacza dyrekcja monopolu z grona pracowników monopolu lub, jeżeli to dotyczy dyrektorów i wicedyrektorów monopolów, Minister Skarbu z grona urzędników Ministerstwa Skarbu.

Pracownikowi nie wolno nie podjąć się obrony, jeżeli został ustanowiony obrońcą z urzędu.

Ani w przypadku dobrowolnego przyjęcia obrony, ani w razie ustanowienia go obrońcą z urzędu pracownik nie może przyjmować za to wynagrodzenia.

Obrońca obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystkie informacje, udzielone mu poufnie z tytułu obrony.

Koszty poniesione przez obrońcę z urzędu w interesie obrony zwraca dyrekcja monopolu.

W razie sporu o wysokość tych kosztów decyduje ostatecznie właściwa komisja dyscyplinarna.

§ 57. Członków komisji dyscyplinarnej i rzecznika dyscyplinarnego można wyłączyć od udziału w sprawie w przypadkach i na zasadach przewidzianych w kodeksie postępowania karnego przy wyłączaniu sędziów i prokuratorów.

§ 58. Całe postępowanie dyscyplinarne powinno być otoczone jak najściślejszą tajemnicą.

Uchwały i orzeczenia komisyj dyscyplinarnych można ogłaszać jedynie za zezwoleniem władz, przy których czynne są komisje.

§ 59. Wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko pracownikowi należy do dyrekcji monopolu lub, jeżeli to dotyczy dyrektorów i wicedyrektorów monopolów - do Ministra Skarbu.

W razie powzięcia takiej decyzji, dyrekcja monopolu lub, jeżeli to dotyczy dyrektorów i wicedyrektorów, Minister Skarbu przekazuje materjały, na podstawie których decyzję powzięto, podległemu sobie rzecznikowi dyscyplinarnemu, zarządzając sformułowanie przez niego wniosku o ukaranie pracownika i przekazanie tego wniosku wraz z aktami sprawy właściwej komisji dyscyplinarnej.

Wniosek o ukaranie ma zawierać:

a) imię i nazwisko oraz dane osobowe obwinionego pracownika,

b) dokładne określenie zarzucanego występku służbowego ze wskazaniem czasu, miejsca i innych okoliczności jego popełnienia,

c) wymienienie proponowanej kary dyscyplinarnej,

d) uzasadnienie obwinienia.

Wniosek w razie potrzeby ma zawierać ponadto wykaz świadków i znawców, których wezwania na rozprawę żąda rzecznik dyscyplinarny; nadto mają być w nim wskazane inne dowody, których przeprowadzenie na rozprawie dyscyplinarnej rzecznik uważa za potrzebne.

Rzecznik dyscyplinarny dołącza do wniosku o ukaranie decyzję, zarządzającą wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.

Dyrekcji monopolu lub, jeżeli to dotyczy dyrektorów i wicedyrektorów monopolów, Ministrowi Skarbu służy w każdem stadjum postępowania dyscyplinarnego, aż do wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną, prawo cofnięcia decyzji o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego i tem samem umorzenia sprawy dyscyplinarnej; o ile jednak rzecznik dyscyplinarny przesłał już komisji dyscyplinarnej wniosek o ukaranie, cofnięcie decyzji o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego wymaga zgody obwinionego pracownika.

§ 60. Komisja dyscyplinarna po otrzymaniu wniosku o ukaranie uchwala bez udziału stron:

a) bądź przeprowadzenie dochodzeń uzupełniających,

b) bądź przekazanie sprawy do rozprawy dyscyplinarnej.

W razie powzięcia przez komisję uchwały, zarządzającej przeprowadzenie dochodzeń uzupełniających, komisja zwraca się o przeprowadzenie takich dochodzeń we wskazanym przez siebie kierunku do dyrekcji monopolu lub, jeżeli to dotyczy dyrektorów i wicedyrektorów monopolów, do Ministra Skarbu.

O ile takie uzupełniające dochodzenia zarządzono, komisja podejmuje dalsze uchwały dopiero po zaznajomieniu się rzecznika dyscyplinarnego z wynikami tych dochodzeń i złożeniu przez niego bądź nowego wniosku o ukaranie pracownika, bądź też oświadczenia, iż podtrzymuje wniosek złożony poprzednio.

§ 61. Jeżeli naruszenie obowiązków służbowych ma cechy czynu karygodnego, zagrożonego powszechnemi ustawami karnemi, komisja dyscyplinarna czyni doniesienie karne, o ile tego nie uczyniła już władza służbowa.

Aż do ostatecznego zakończenia postępowania sądowo-karnego, postępowanie dyscyplinarne może być uchwałą komisji zawieszone.

§ 62. Po powzięciu przez komisję uchwały o przekazaniu sprawy do rozprawy dyscyplinarnej przewodniczący komisji dyscyplinarnej zawiadamia o tem obwinionego pracownika z równoczesnem doręczeniem mu odpisu wniosku rzecznika dyscyplinarnego o ukaranie i udzieleniem listy członków kompletu orzekającego.

Listę członków kompletu orzekającego przewodniczący komisji przesyła równocześnie rzecznikowi dyscyplinarnemu.

Rzecznik dyscyplinarny i obwiniony pracownik mają prawo w ciągu dni 8 po doręczeniu listy członków kompletu orzekającego składać umotywowane wnioski o wyłączenie poszczególnych członków w myśl postanowień § 57. To samo prawo przysługuje obwinionemu co do ewentualnego wyłączenia rzecznika dyscyplinarnego.

W tymże czasie obwiniony lub jego obrońca mają prawo przeglądać akta sprawy oraz składać wnioski o powołanie na rozprawę świadków lub znawców oraz przeprowadzenie na rozprawie określonych dowodów.

§ 63. Dzień rozprawy dyscyplinarnej wyznacza przewodniczący komisji dyscyplinarnej, wzywając do stawienia się na ten termin obwinionego, rzecznika dyscyplinarnego oraz świadków i znawców.

O ile ustanowiono obrońcę, wzywa się go również do rozprawy.

Niestawiennictwo obwinionego lub jego obrońcy nie wstrzymuje przeprowadzenia rozprawy.

§ 64. Rozprawa dyscyplinarna odbywa się wyłącznie przy udziale członków kompletu orzekającego, protokolanta wyznaczonego przez władzę, przy której czynna jest komisja, stron oraz świadków i znawców.

Rozprawę dyscyplinarną rozpoczyna się odczytaniem wniosku rzecznika dyscyplinarnego o ukaranie, potem następuje przesłuchanie obwinionego, świadków i znawców oraz w miarę potrzeby odczytanie protokółów dochodzeń, jak również i innych ważniejszych dla sprawy akt i dokumentów.

Po zamknięciu postępowania dowodowego następują wywody i wnioski rzecznika dyscyplinarnego tudzież obwinionego i jego obrońcy.

Stronie obwinionej w każdym przypadku służy ostatni głos.

§ 65. Komisja dyscyplinarna może przy rozstrzygnięciu sprawy opierać się tylko na faktach i okolicznościach, które ujawniono na rozprawie dyscyplinarnej i na ich podstawie wydaje orzeczenie według swego przekonania.

Orzeczenie powinno zawierać:

1) Dzień wydania orzeczenia.

2) Wymienienie komisji dyscyplinarnej oraz kompletu orzekającego, protokolanta i rzecznika dyscyplinarnego.

3) Imię i nazwisko oraz stanowisko i siedzibę służbową obwinionego.

4) Przedmiot obwinienia.

5) Sentencję orzeczenia.

6) Uzasadnienie orzeczenia.

W sentencji orzeczenia komisja dyscyplinarna bądź uwalnia pracownika od zarzuconego mu popełnienia występku służbowego, albo uznaje go winnym i nakłada jedną z kar dyscyplinarnych.

Sentencję przewodniczący ogłasza stronom zaraz po naradzie i po głosowaniu kompletu orzekającego, rozstrzygającego sprawę.

Odpis orzeczenia, które ma być przygotowane w ciągu 8 dni po ogłoszeniu sentencji, doręcza się rzecznikowi i obwinionemu.

Orzeczenie podpisuje przewodniczący i członkowie kompletu orzekającego.

§ 66. Z przebiegu rozprawy dyscyplinarnej sporządza się protokół, w którym zapisać należy datę, miejsce rozprawy, nazwiska członków kompletu orzekającego oraz protokolanta, stron, ich zastępców oraz streścić dokładnie przebieg rozprawy.

Protokół podpisują przewodniczący kompletu orzekającego i protokolant.

§ 67. Odwołania od orzeczeń komisji dyscyplinarnej, wydanych w I instancji do odwoławczej komisji dyscyplinarnej przy Ministerstwie Skarbu dla wszystkich pracowników monopolów mogą być wnoszone w ciągu 8 dni po dniu doręczenia stronie odpisu orzeczenia; odwołania powinny być wnoszone na ręce przewodniczącego właściwej komisji dyscyplinarnej I instancji, który przesyła je wraz z właściwemi aktami sprawy do odwoławczej komisji dyscyplinarnej przy Ministerstwie Skarbu dla wszystkich pracowników monopolów.

§ 68. Odwoławcza komisja dyscyplinarna przy Ministerstwie Skarbu dla wszystkich pracowników monopolów przeprowadza rozprawę dyscyplinarną i wydaje orzeczenie, stosując analogicznie przepisy o rozprawie dyscyplinarnej i orzekaniu w komisji dyscyplinarnej I instancji.

§ 69. Orzeczenia komisyj dyscyplinarnych i instancji, niezaskarżone w terminie przepisanym, stają się prawomocne z upływem tego terminu, orzeczenia zaś odwoławczej komisji dyscyplinarnej przy Ministerstwie Skarbu dla wszystkich pracowników monopolów - niezwłocznie po ich ogłoszeniu.

Prawomocne orzeczenia dyscyplinarne podlegają wykonaniu przez dyrekcję monopolu lub, jeżeli to dotyczy dyrektorów i wicedyrektorów monopolów, przez Ministra Skarbu; w tym celu przewodniczący komisji dyscyplinarnej przesyła dyrekcji lub Ministrowi Skarbu odpis orzeczenia dyscyplinarnego, stwierdzając prawomocność orzeczenia.

Odpis prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego dołącza się do akt osobowych.

§ 70. Na żądanie pracownika, skazanego na jedną z kar dyscyplinarnych lub na żądanie ustawowych spadkobierców pracownika, można wznowić postępowanie nawet po wykonaniu kary, o ile osoby te przedstawią takie nowe fakty lub środki dowodowe, nieznane w poprzedniem postępowaniu, które same przez się lub w związku z faktami poprzednio ustalonemi lub dowodami poprzednio zebranemi, mogą spowodować uwolnienie od zarzutu popełnienia występku służbowego lub nałożenie kary łagodniejszej.

§ 71. Żądanie wznowienia postępowania wnosić należy do tej komisji dyscyplinarnej, która wydała orzeczenie.

Komisja ta rozstrzyga bez udziału stron o dopuszczalności wznowienia.

Decyzja komisji nie ulega zaskarżeniu.

§ 72. Dopuszczenie wznowienia postępowania wstrzymuje wykonanie kary. Komisja dyscyplinarna zarządza w razie potrzeby uzupełnienie lub przeprowadzenie nowych dochodzeń, poczem przekazuje sprawę do rozprawy dyscyplinarnej.

§ 73. O ile po wznowieniu postępowania dyscyplinarnego uniewinniono pracownika lub nałożono na niego karę łagodniejszą od wymierzonej pierwotnie, dyrekcja monopolu, w którym pracownik pozostaje lub ostatnio pozostawał na służbie, obowiązana jest zwrócić pracownikowi lub w razie jego śmierci, członkom jego rodziny, uprawnionym do zaopatrzenia wdowiego lub sierocego to, co pracownik lub wymienieni członkowie rodziny wskutek poprzedniego skazania stracili z dochodów służbowych lub zaopatrzenia.

§ 74. W razie śmierci obwinionego, postępowanie dyscyplinarne bez względu na stadjum, w którem się znajduje, ulega umorzeniu, może być jednak przeprowadzone na żądanie ustawowych spadkobierców zmarłego.

Rozwiązanie stosunku służbowego nie powoduje umorzenia postępowania dyscyplinarnego.