Rozdział 2 - Osoby prawne Kościoła i ich organy - Stosunek Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2023.1966 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 16 listopada 2023 r.

Rozdział  2

Osoby prawne Kościoła i ich organy

Art.  5.  [Struktura Kościoła Katolickiego]

1. W skład struktury organizacyjnej Kościoła wchodzą osoby prawne wymienione w art. 6-10.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o władzy kościelnej, rozumie się przez to organ właściwej kościelnej osoby prawnej.

Art.  6.  [Osoby prawne Kościoła Katolickiego o zasięgu ogólnopolskim]

1. Osobą prawną Kościoła o zasięgu ogólnopolskim jest Konferencja Episkopatu Polski.

2. Organami Konferencji Episkopatu Polski są:

1) Prezydium Konferencji Episkopatu Polski;

2) Rada Główna Konferencji Episkopatu Polski;

3) Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski.

3. W sprawach majątkowych Konferencję Episkopatu Polski reprezentuje jej Prezydium. Do składania oświadczeń woli jest uprawniony każdy z jego członków.

Art.  7.  [Osobowość prawna terytorialnych jednostek organizacyjnych Kościoła Katolickiego]

1. Osobami prawnymi są następujące terytorialne jednostki organizacyjne Kościoła:

1) metropolie;

2) archidiecezje;

3) diecezje;

4) administratury apostolskie;

5) parafie.

2. Osobami prawnymi są również:

1) kościoły rektoralne (rektoraty);

2) Caritas Polska;

3) Caritas diecezji;

4) Papieskie Dzieła Misyjne.

3. Organami osób prawnych wymienionych w ust. 1 i 2 są:

1) dla metropolii gnieźnieńskiej - metropolita gnieźnieński, Prymas Polski, dla innych metropolii - metropolita;

2) dla archidiecezji - arcybiskup archidiecezjalny lub administrator archidiecezji;

3) dla diecezji - biskup diecezjalny lub administrator diecezji;

4) dla administratury apostolskiej - administrator apostolski;

5) dla parafii - proboszcz lub administrator parafii;

6) dla kościoła rektoralnego - rektor;

7) dla Caritas Polskiej - dyrektor;

8) dla Caritas diecezji - dyrektor;

9) dla Papieskich Dzieł Misyjnych - dyrektor krajowy.

4. Ilekroć w ustawie używa się określenia "biskup diecezjalny", rozumie się przez to organy osób prawnych wymienione w ust. 3 pkt 2-4.

Art.  8.  [Osobowość prawna personalnych jednostek organizacyjnych Kościoła Katolickiego]

1. Osobami prawnymi są następujące personalne jednostki organizacyjne Kościoła:

1) Ordynariat Polowy;

2) kapituły;

3) parafie personalne;

4) Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonnych Męskich; ⁵

5) Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonnych Żeńskich; ⁶

6) instytuty życia konsekrowanego (instytuty zakonne i instytuty świeckie) oraz stowarzyszenia życia apostolskiego; te instytuty i stowarzyszenia zwane są dalej "zakonami";

7) prowincje zakonów;

8) opactwa, klasztory niezależne, domy zakonne;

9) wyższe i niższe seminaria duchowne diecezjalne;

10) wyższe i niższe seminaria duchowne zakonne, jeżeli, w myśl przepisów danego zakonu, mają charakter samoistny.

2. Organami osób prawnych wymienionych w ust. 1 są:

1) dla Ordynariatu Polowego - ordynariusz polowy;

2) dla kapituły - prepozyt albo dziekan;

3) dla parafii personalnej - proboszcz lub administrator parafii;

4) dla Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonnych - przewodniczący (przewodnicząca) Konsulty Wyższych Przełożonych Zakonnych;

5) dla zakonów - wyższy przełożony (przełożona);

6) dla prowincji zakonnej - przełożony (przełożona) prowincji;

7) dla opactwa - opat (przełożona);

8) dla klasztoru niezależnego i domu zakonnego - przełożony (przełożona);

9) dla wyższego seminarium duchownego - rektor;

10) dla niższego seminarium duchownego - dyrektor.

3. Organy osób prawnych zakonnych mogą używać innych nazw, stosownie do tradycji danej osoby prawnej.

Art.  9.  [Osobowość prawna szkół wyższych, instytutów naukowych i dydaktyczno-naukowych]

1. Osobami prawnymi są:

1) Katolicki Uniwersytet Lubelski;

2) Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie;

3) Papieski Wydział Teologiczny w Poznaniu;

4) Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu;

5) Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie oraz jego dwie sekcje: św. Jana Chrzciciela i św. Andrzeja Boboli "Bobolanum" ⁷  ;

6) Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie ⁸  ;

7) kościelne instytuty naukowe i dydaktyczno-naukowe kanonicznie erygowane.

2. (uchylony).

Art.  10.  [Sposób uzyskiwania osobowości prawnej przez inne jednostki organizacyjne Kościoła Katolickiego]

Inne jednostki organizacyjne Kościoła mogą uzyskać osobowość prawną w drodze rozporządzenia Ministra-Kierownika Urzędu do Spraw Wyznań ⁹ .

Art.  11.  [Odpowiedzialność za zobowiązania kościelnej osoby prawnej]

Kościelna osoba prawna nie odpowiada za zobowiązania innej kościelnej osoby prawnej.

Art.  12.  [Podmiotowość kościelnych wydawnictw, zakładów, szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych]

Kościelne wydawnictwa, zakłady wytwórcze, usługowe i handlowe, zakłady charytatywno-opiekuńcze, szkoły i inne placówki oświatowo-wychowawcze, nieposiadające osobowości prawnej, działają w ramach kościelnych osób prawnych, które je powołały.

Art.  13.  [Tryb uzyskiwania osobowości prawnej]

1. Kościelne jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 7 i 8 oraz art. 9 ust. 1 pkt 7, nabywają osobowość prawną z chwilą powiadomienia właściwego organu administracji państwowej o ich utworzeniu przez władzę kościelną, jeżeli ratyfikowane umowy nie stanowią inaczej.

2. Jeżeli przepis prawa lub ratyfikowane umowy nie stanowią inaczej, właściwym organem administracji państwowej jest:

1) odnośnie do osób prawnych wymienionych w art. 7 ust. 1 pkt 1-4, art. 7 ust. 2 pkt 2 i 3, art. 8 ust. 1 pkt 1, 6 i 7 oraz art. 9 ust. 1 pkt 7 - minister właściwy do spraw wyznań religijnych ¹⁰ ;

2) w pozostałych przypadkach - wojewoda.

3. Powiadomienie powinno zawierać:

1) nazwę kościelnej osoby prawnej;

2) jej siedzibę;

3) określenie granic terenu jej działania - w odniesieniu do osób o zasięgu terytorialnym.

4. Właściwa władza kościelna powiadamia niezwłocznie organ administracji państwowej wymieniony w ust. 2 o:

1) zmianach dotyczących nazwy i siedziby kościelnej osoby prawnej oraz o zmianie jej granic;

2) połączeniu, podziale i zniesieniu kościelnej osoby prawnej.

5. Odpis powiadomienia, o którym mowa w ust. 3 i 4, z umieszczonym na nim potwierdzeniem odbioru, jest dowodem uzyskania osobowości prawnej.

6. Utworzenie jednostki organizacyjnej zakonu, który istnieje za granicą, a dotąd nie działał w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ¹¹ , wymaga konsultacji między Sekretariatem Konferencji Episkopatu Polski a ministrem właściwym do spraw wyznań religijnych ¹² .

Art.  14.  [Osoby uprawnione do reprezentowania kościelnej osoby prawnej]

O powołaniu i odwołaniu osoby sprawującej funkcje organu osoby prawnej władza kościelna powiadamia właściwy organ administracji państwowej, jeżeli ratyfikowane umowy nie stanowią inaczej. Powiadomienie obejmuje imię i nazwisko, obywatelstwo oraz miejsce zamieszkania danej osoby.

⁵ Nazwa nieaktualna. Obecnie Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich w Polsce zgodnie z obwieszczenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 marca 2017 r. (M.P.2017.278).

⁶ Nazwa nieaktualna. Obecnie Konferencja Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce zgodnie z obwieszczeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 sierpnia 2016 r. (M.P.2016.896).

⁷ Nazwa nieaktualna. Obecnie Akademia Katolicka w Warszawie oraz jej dwie sekcje: Collegium Joanneum i Collegium Bobolanum zgodnie z obwieszczeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 stycznia 2021 r. (M.P.2021.113).

⁸ Nazwa nieaktualna. Obecnie Uniwersytet Ignatianum w Krakowie zgodnie z obwieszczeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 listopada 2023 r. (M.P.2023.1243).

⁹ Obecnie ministra właściwego do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, na podstawie art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 25 i art. 30 pkt 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2512), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.

¹⁰ Obecnie minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, na podstawie art. 4, art. 5 pkt 25 i art. 30 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2512), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.

¹¹ Obecnie Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U.1989.75.444), która weszła w życie z dniem 31 grudnia 1989 r.

¹² Obecnie minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, na podstawie art. 4, art. 5 pkt 25 i art. 30 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2512), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.