Rozdział 4 - Rodzaje, zakres, przypadki, sposób i tryb dokonywania badań - Stosowanie dyscyplinarnych środków zapobiegawczych, osadzanie żołnierza w izbie zatrzymań oraz badania mające na celu ustalenie zawartości w organizmie alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających środków.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2022.2371

Akt obowiązujący

Wersja od: 21 listopada 2022 r.

Rozdział  4

Rodzaje, zakres, przypadki, sposób i tryb dokonywania badań

§  13. 

1. Badania przeprowadzane w celu ustalenia zawartości w organizmie żołnierza alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających substancji lub środków, zwane dalej "badaniami", dzielą się na badania laboratoryjne oraz nielaboratoryjne.

2. Polecenie poddania żołnierza badaniu podlega natychmiastowemu wykonaniu.

3. Jeżeli stan żołnierza na to pozwala, przed przeprowadzeniem badania należy ustalić rodzaj i ilość spożytego przez niego alkoholu, użytych środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających substancji lub środków.

§  14. 

1. Zakres badań, o których mowa w § 13 ust. 1, może obejmować:

1) badanie wydychanego powietrza;

2) badanie krwi;

3) badanie śliny;

4) badanie moczu.

2. Do badań nielaboratoryjnych zalicza się badania określone w ust. 1 pkt 1 i 3, natomiast do badań laboratoryjnych zalicza się badania określone w ust. 1 pkt 2 i 4.

3. Dowódca jednostki wojskowej, wojskowy organ porządkowy oraz Żandarmeria Wojskowa są uprawnione do realizacji badań, o których mowa w ust. 1 pkt 1. Do zorganizowania badań, o których mowa w ust. 1 pkt 2-4, w ramach swojej właściwości, z własnej inicjatywy lub na wniosek dowódcy jednostki wojskowej lub wojskowego organu porządkowego jest uprawniona Żandarmeria Wojskowa.

4. Niezależnie od rodzaju badań do ich wykonywania należy wykorzystywać urządzenia i materiały z ważnym świadectwem dopuszczenia do użytku lub wzorcowania.

§  15. 

1. Badanie na zawartość alkoholu w organizmie może obejmować badania, o których mowa w § 14 ust. 1 pkt 1 i 2.

2. Badanie wydychanego powietrza przeprowadza się przed badaniem krwi, jeżeli stan badanego żołnierza na to pozwala. Jeżeli w wyniku tego badania stwierdzono zawartość alkoholu w organizmie żołnierza, to nie przeprowadza się dalszych badań, chyba że żąda tego żołnierz objęty badaniem lub wynik badania nie rozstrzyga o stanie trzeźwości tego żołnierza.

3. Badanie wydychanego powietrza przeprowadza się w sposób nieinwazyjny przy użyciu urządzenia elektronicznego, dokonującego pomiaru stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu metodą:

1) spektrometrii w podczerwieni lub

2) utleniania elektrochemicznego

- zwanego dalej "analizatorem wydechu".

4. Badanie analizatorem wydechu przeprowadza się nie wcześniej niż po upływie 15 minut od chwili zakończenia spożywania alkoholu, palenia wyrobów tytoniowych, palenia elektronicznych papierosów lub używania wyrobów tytoniowych bezdymnych przez badanego żołnierza.

5. Badanie wydychanego powietrza może być przeprowadzone przy użyciu analizatora wydechu niewyposażonego w cyfrową prezentację wyniku pomiaru, a także bez użycia ustnika, jeżeli producent analizatora wydechu przewiduje taki sposób jego eksploatacji.

6. Jeżeli badanie, o którym mowa w ust. 5, wykaże obecność alkoholu w wydychanym powietrzu, niezwłocznie przeprowadza się badanie analizatorem wydechu wyposażonym w cyfrową prezentację wyniku pomiaru z użyciem ustnika. Przepisy § 16 stosuje się.

§  16. 

1. Pomiaru analizatorem wydechu dokonuje się z użyciem ustnika. Ustnik podlega wymianie każdorazowo przed przeprowadzeniem pomiaru. Opakowanie ustnika należy otwierać w obecności osoby badanej.

2. W przypadku dokonania pierwszego pomiaru analizatorem wydechu metodą, o której mowa w § 15 ust. 3 pkt 1, oraz uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/dm³ przeprowadza się niezwłocznie drugi pomiar.

3. W przypadku dokonania pierwszego pomiaru analizatorem wydechu metodą, o której mowa w § 15 ust. 3 pkt 2, oraz uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/dm³ przeprowadza się drugi pomiar po upływie 15 minut.

4. Na żądanie badanego żołnierza albo w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przez niego przestępstwa wynik badania dokonanego analizatorem wydechu przeprowadzonego metodą, o której mowa w § 15 ust. 3 pkt 2, wynoszący ponad 0,00 mg/dm³ należy zweryfikować za pomocą badania analizatorem wydechu przeprowadzonego metodą, o której mowa w § 15 ust. 3 pkt 1, przez dokonanie dwóch pomiarów. Drugiego pomiaru dokonuje się niezwłocznie po dokonaniu pierwszego pomiaru.

5. W przypadku uzyskania w pierwszym pomiarze analizatorem wydechu wyniku równego 0,10 mg/dm³ lub większego od 0,10 mg/dm³, a w drugim pomiarze - wyniku 0,00 mg/dm³ przeprowadza się niezwłocznie trzeci pomiar tym samym analizatorem wydechu. Jeżeli wynik trzeciego pomiaru wynosi 0,00 mg/dm³, to badanie nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu.

§  17. 

1. Badanie krwi przeprowadza się, jeżeli:

1) badany żołnierz odmawia poddania się badaniu, o którym mowa w § 15 ust. 2;

2) badany żołnierz pomimo przeprowadzenia badania, o którym mowa w § 15 ust. 2, żąda badania krwi;

3) stan badanego żołnierza, w szczególności wynikający ze spożycia alkoholu, choroby układu oddechowego lub z innych przyczyn, uniemożliwia przeprowadzenie badania wydychanego powietrza;

4) wystąpił brak wskazania stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu spowodowany przekroczeniem zakresu pomiarowego analizatora wydechu.

2. Badanie krwi pobranej z żyły badanego żołnierza polega na przeprowadzeniu co najmniej dwóch analiz laboratoryjnych krwi:

1) metodą chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym i metodą spektrofotometryczną z użyciem dehydrogenazy alkoholowej (metodą enzymatyczną) albo

2) metodą chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym przy użyciu dwóch różnych warunków analitycznych.

3. Krew do badania pobiera się do dwóch pojemników w objętości około 5 cm³, z zachowaniem następujących warunków:

1) do pobrania krwi używa się sprzętu jednorazowego użytku;

2) do pojemnika, do którego pobiera się krew, nie wolno dodawać innych substancji - mogą się tam znajdować tylko środki zapobiegające krzepnięciu i rozkładowi krwi umieszczone w każdej probówce przez producenta;

3) do pobrania krwi używa się pojemnika jednorazowego użytku uniemożliwiającego zamianę, rozcieńczenie lub dodanie do niego innych substancji po jego zamknięciu;

4) do dezynfekcji skóry należy używać jedynie środków odkażających niezawierających alkoholu.

4. Probówki zawierające krew do badania oznacza się w sposób zapewniający ustalenie tożsamości żołnierza, od którego została pobrana krew, przez podanie imienia i nazwiska oraz numeru PESEL tego żołnierza oraz zabezpiecza się w sposób uniemożliwiający zmianę ich zawartości lub zniszczenie w czasie przechowywania lub transportu. Czynności te wykonuje się w obecności badanego żołnierza, jeżeli jest to możliwe.

5. Do czasu rozpoczęcia badania krwi pobraną krew przechowuje się w temperaturze od 3°C do 6°C, z zastrzeżeniem ust. 6.

6. Krew pobrana do badania może być transportowana w temperaturze od 0°C do 25°C nie dłużej niż 72 godziny od momentu pobrania.

7. W pobranej krwi oznacza się zawartość alkoholu.

8. W razie uzasadnionego podejrzenia, że pobranie krwi może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia badanego żołnierza, decyzję o dokonaniu tego badania albo jego nieprzeprowadzeniu podejmuje lekarz, a następnie dokumentuje ją na piśmie. Odpis tego dokumentu doręcza się dowódcy jednostki wojskowej.

§  18. 

1. Badanie krwi w celu ustalenia w organizmie obecności środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających substancji lub środków polega na analizie laboratoryjnej krwi pobranej z żyły badanego żołnierza metodą chromatografii gazowej połączonej ze spektrometrią masową lub inną metodą instrumentalną.

2. Pobranie krwi w celu ustalenia w organizmie obecności środka odurzającego, substancji psychotropowej lub innych podobnie działających substancji lub środków odbywa się w sposób określony w § 17 ust. 3-6 i 8.

§  19. 

1. Badanie śliny polega na pobraniu, bez dodawania jakichkolwiek substancji, próbek śliny i ich umieszczeniu w urządzeniu do oznaczania metodą immunologiczną środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających substancji, zgodnie z instrukcją obsługi tego urządzenia.

2. Badanie śliny przeprowadza się przed innymi badaniami w celu ustalenia zawartości w organizmie środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających substancji.

§  20. 

1. Badanie moczu polega na analizie moczu badanego żołnierza metodami, o których mowa w § 17 ust. 2.

2. Mocz do badania laboratoryjnego pobiera się do dwóch pojemników, w objętości co najmniej po 5 cm³, z zachowaniem następujących warunków:

1) do pobrania moczu używa się pojemnika jednorazowego użytku uniemożliwiającego zamianę lub rozcieńczenie jego zawartości lub dodanie do niego innych substancji po jego zamknięciu;

2) do pojemnika, do którego pobiera się mocz, nie wolno dodawać innych substancji.

3. W pobranym moczu oznacza się zawartość środków lub substancji powodujących stan nietrzeźwości lub odurzenia.

4. Badanie moczu w celu ustalenia zawartości w organizmie środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających substancji lub środków polega na wykonaniu odpowiedniego testu do wykrywania tych środków lub substancji.

5. Pobranie moczu do badania przeprowadza się w warunkach umożliwiających badanemu żołnierzowi zachowanie intymności, w obecności osoby posiadającej odpowiednie kwalifikacje zawodowe, tej samej płci co osoba badana.

§  21. 

1. Próbki do badań laboratoryjnych pobrane w podmiotach leczniczych, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2, 3, 4 i 7 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2022 r. poz. 633, 655, 974, 1079 i 2280), przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje zawodowe zostają niezwłocznie przekazane do najbliższej placówki, o której mowa w § 22 ust. 1.

2. Za dostarczenie próbek innych niż określone w ust. 1 do właściwej placówki odpowiada dowódca jednostki wojskowej (kierownik instytucji cywilnej) wydający postanowienie o zastosowaniu środka.

3. Pojemniki zawierające próbki, o których mowa w § 19 ust. 1 lub § 20 ust. 2, pobrane do badania oznacza się w sposób zapewniający ustalenie tożsamości badanego żołnierza przez podanie imienia i nazwiska oraz numeru PESEL tego żołnierza oraz zabezpiecza się w sposób uniemożliwiający zmianę ich zawartości lub zniszczenie w czasie przechowywania lub transportu. Czynności te wykonuje się w obecności badanego żołnierza, jeżeli jest to możliwe.

4. Do czasu rozpoczęcia badania pobranych próbek, o których mowa w § 19 ust. 1 i § 20 ust. 2, przechowuje się je w temperaturze od 3°C do 6°C.

5. Próbki, o których mowa w § 19 ust. 1 i § 20 ust. 2, mogą być transportowane w temperaturze od 0°C do 25°C nie dłużej niż 72 godziny od momentu pobrania.

§  22. 

1. Oznaczanie zawartości alkoholu lub środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających substancji lub środków w próbkach pobranych do badań laboratoryjnych wykonują:

1) laboratoria (pracownie, zakłady) diagnostyczne,

2) zakłady medycyny sądowej i zakłady wyższych uczelni medycznych lub inne jednostki

- na podstawie umowy zawartej z organami ścigania, wymiaru sprawiedliwości lub dowódcą jednostki wojskowej.

2. Wyniki badań niezwłocznie przekazuje się dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz objęty badaniem zajmuje stanowisko służbowe, w formie pisemnej albo elektronicznej.

§  23. 

1. Oryginał protokołu badania albo protokołu o braku możliwości przeprowadzenia badania włącza się do teczki akt postępowania dyscyplinarnego.

2. Przeprowadzający badanie odpowiada za sporządzenie protokołu przeprowadzanego badania. Przeprowadzając badanie, można przywołać inną osobę na świadka lub do sporządzenia protokołu tego badania.

3. Protokół badania albo protokół o braku możliwości przeprowadzenia badania powinien zawierać:

1) dane badanego żołnierza, w szczególności określenie jego stopnia, imię i nazwisko, datę urodzenia, imię ojca oraz wskazanie numeru dokumentu, na podstawie którego ustalono tożsamość;

2) informacje o spożytym alkoholu lub przyjętych środkach odurzających, substancjach psychotropowych lub innych podobnie działających substancjach lub środkach - na podstawie oświadczenia żołnierza, o ile odebranie takiego oświadczenia jest możliwe;

3) informacje o chorobach, na jakie choruje badany żołnierz - na podstawie oświadczenia żołnierza, o ile odebranie takiego oświadczenia jest możliwe;

4) zakres badania, godzinę i minutę poddania badaniu i uzyskany wynik - w przypadku badań nielaboratoryjnych;

5) zakres badania, godzinę i minutę pobrania próbek, oznaczenie pojemnika z próbką oraz imienia i nazwiska osoby pobierającej i badającej próbki;

6) określenie przyczyny odstąpienia od badania próbek, odstąpienia od ich pobrania lub przyczyny braku możliwości przeprowadzenia badania;

7) informację, czy badanie krwi albo moczu przeprowadzono za zgodą czy na żądanie badanego żołnierza;

8) czytelne podpisy: badanego żołnierza oraz osoby przeprowadzającej badanie lub osób pobierających i badających próbki;

9) pouczenie o prawie złożenia zażalenia na warunki i sposób przeprowadzenia badania.

§  24. 

1. Stwierdzenie wydania polecenia poddania się badaniu umieszcza się w odrębnie wydanym rozkazie lub w decyzji przełożonego dyscyplinarnego, do których dołącza się pouczenie o prawie do wniesienia zażalenia na warunki i sposób przeprowadzenia badania.

2. Wyciąg z dokumentu, o którym mowa w ust. 1, doręcza się żołnierzowi bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu 7 dni od momentu wydania polecenia.

3. Do rozpatrywania zażaleń, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy § 6 ust. 3 i 4, przy czym rozpatrzenie zażalenia następuje w drodze postanowienia wydawanego przez rozpatrującego je wyższego przełożonego dyscyplinarnego, przełożonego wojskowego organu porządkowego albo komendanta jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej, których żołnierz wydał polecenie poddania się badaniu.

4. Postanowienie wydane w wyniku rozpatrzenia zażalenia, o którym mowa w ust. 1, może stanowić o uwzględnieniu bądź nieuwzględnieniu zażalenia.