Rozdział 1 - Postanowienia ogólne. - Statut Narodowego Banku Polskiego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1982.7.57

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1987 r.

Rozdział  1

Postanowienia ogólne.

Art.  1.

Narodowy Bank Polski, zwany w skrócie "NBP", działa na podstawie ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. - Prawo bankowe (Dz. U. Nr 7, poz. 56) oraz niniejszego statutu.

Art.  2.

1. NBP jest centralnym bankiem państwa, bankiem emisyjnym oraz centralną instytucją kredytową, oszczędnościową, rozliczeniową i dewizową.

2. NBP organizuje i koordynuje działalność pieniężno-kredytową oraz kontroluje jej realizację.

3. NBP udziela kredytów jednostkom gospodarki uspołecznionej, jednostkom gospodarki nie uspołecznionej i osobom fizycznym.

Art.  3.

1. NBP działa na obszarze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Siedzibą NBP jest m. st. Warszawa.

2. NBP posiada osobowość prawną i ma prawo używania pieczęci z wizerunkiem orła, ustalonym dla godła Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

3. NBP nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

Art.  4.

NBP, na zasadach wyłączności, emituje znaki pieniężne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Art.  5.

1. Wzory i wartość nominalną banknotów (biletów Narodowego Banku Polskiego) oraz wzory, wartość nominalną, stop, próbę i wagę monet, jak również terminy wprowadzania ich do obiegu, ustala Prezes NBP, w porozumieniu z Ministrem Finansów.

2. Prezes NBP może wycofać z obiegu poszczególne rodzaje znaków pieniężnych. Po upływie terminu określonego zarządzeniem Prezesa NBP znaki te przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

3. Po upływie terminu określonego w zarządzeniu, o którym mowa w ust. 2, wycofane z obiegu znaki pieniężne podlegają wymianie w wyznaczonych przez Prezesa NBP oddziałach tego banku.

Art.  6.

1. Znaki pieniężne, nie odpowiadające wskutek zużycia lub uszkodzenia warunkom ustalonym przez Prezesa NBP, tracą moc prawnego środka płatniczego na obszarze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

2. Zasady i tryb wymiany znaków pieniężnych, o których mowa w ust. 1, określa Prezes NBP.

Art.  7.

1. Fałszywe znaki pieniężne podlegają zatrzymaniu bez prawa zwrotu ich równowartości.

2. Prezes NBP wydaje szczegółowe przepisy o zatrzymaniu fałszywych znaków pieniężnych.

Art.  8.

Prezes NBP, w porozumieniu z Ministrem Finansów, ustala zasady obsługi kasowej budżetu państwa oraz współdziała w kontroli jego wykonania.

Art.  9.

NBP otwiera i prowadzi rachunki bankowe dla jednostek gospodarki uspołecznionej i nie uspołecznionej oraz dla osób fizycznych, które gromadzą na tych rachunkach swoje środki pieniężne, przeprowadza rozliczenia pieniężne, gromadzi oszczędności pieniężne ludności oraz prowadzi działalność kredytową.

Art.  10.

NBP przyjmuje na przechowanie wartości i dokumenty składane przez państwowe jednostki organizacyjne lub przekazane w związku z postępowaniem sądowym, administracyjnym oraz czynnościami bankowymi.

Art.  11.

1. NBP współdziała z właściwymi organami władzy i administracji państwowej w ustalaniu i realizowaniu polityki gospodarczej państwa, a w szczególności w kształtowaniu polityki pieniężno-kredytowej, ustalanej przez Sejm i Radę Ministrów.

2. NBP współdziała z właściwymi organami administracji państwowej w opracowywaniu projektów centralnych planów społeczno-gospodarczych oraz budżetu państwa, przygotowując opinie i wnioski w tych sprawach.

3. NBP, w zakresie swego działania, przedstawia naczelnym i terenowym organom władzy i administracji państwowej oceny i wnioski w sprawie sytuacji gospodarczej kraju.

Art.  12.

NBP opracowuje plany, bilanse i sprawozdania stosownie do art. 9, 10, 11, 12 i 49 Prawa bankowego.

Art.  13.

1. NBP administruje państwową rezerwą dewizową.

2. Uruchamianie środków państwowej rezerwy dewizowej następuje na podstawie decyzji Prezesa Rady Ministrów, podjętej na wniosek Prezesa NBP, w porozumieniu z Ministrem Finansów.

Art.  14.

1. NBP ma prawo udzielania i zaciągania kredytów zagranicznych oraz udzielania i przyjmowania poręczeń i gwarancji w obrotach z zagranicą.

2. Na zabezpieczenie zaciągniętych kredytów bądź udzielonego poręczenia lub gwarancji NBP może ustanowić zastaw na poszczególnych składnikach swego majątku.

Art.  15.

1. NBP udziela kredytów refinansowych innym bankom.

2. Stosunki pieniężno-kredytowe między NBP a innymi bankami regulują zawarte między nimi umowy.

Art.  16.

1. Egzekucja należności pieniężnych, przypadających od NBP, jest niedopuszczalna.

2. Wierzyciel NBP, w celu otrzymania należności pieniężnych, składa tytuł egzekucyjny sądowy, arbitrażowy lub administracyjny bezpośrednio NBP, który obowiązany jest bezzwłocznie należność uiścić.

Art.  17.

NBP, na równi z jednostkami budżetowymi, korzysta ze zwolnienia od podatków oraz od opłat sądowych i opłat skarbowych.

Art.  18. ¹

 

1. NBP może spełniać funkcje organu założycielskiego, w rozumieniu przepisów ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, w odniesieniu do przedsiębiorstw związanych z działalnością własną banku.

2. Narodowy Bank Polski może sprawować funkcje organu nadzorującego, w rozumieniu ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych, w stosunku do jednostek związanych z działalnością własną banku.

Art.  19.

NBP, kontrolując wykorzystanie udzielonego kredytu, ma prawo żądać od kredytobiorców przedstawiania informacji i dokumentów niezbędnych dla oceny ich sytuacji gospodarczej i finansowej.

Art.  20.

NBP, zgodnie z art. 31 Prawa bankowego, ma prawo żądać od jednostek gospodarki uspołecznionej i organów administracji państwowej udostępniania mu informacji.

¹ Art. 18 zmieniony przez art. 62 ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych (Dz.U.85.36.170) z dniem 1 stycznia 1986 r.