Standardy kształcenia w kolegiach pracowników służb społecznych.
Dz.U.2005.62.555
Akt obowiązującyROZPORZĄDZENIE
MINISTRA POLITYKI SPOŁECZNEJ1)
z dnia 7 kwietnia 2005 r.
w sprawie standardów kształcenia w kolegiach pracowników służb społecznych
1) Minister Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej - zabezpieczenie społeczne, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 265, poz. 2643).
ZAŁĄCZNIK
STANDARDY KSZTAŁCENIA W KOLEGIACH PRACOWNIKÓW SŁUŻB SPOŁECZNYCH
STANDARDY KSZTAŁCENIA W KOLEGIACH PRACOWNIKÓW SŁUŻB SPOŁECZNYCH
I.
Wymagania dotyczące realizowania planów nauczania
Wymagania dotyczące realizowania planów nauczania
1. Do realizowania planów nauczania w kolegium niezbędne są:
1) sale wykładowe i sale do ćwiczeń;
2) sale ćwiczeniowo-warsztatowe dla małych grup słuchaczy;
3) pracownia komputerowa;
4) sala treningowa do realizacji treningu integracyjnego, menedżerskiego, zajęć relaksacyjnych i elementów psychoterapii;
5) sala gimnastyczna do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego z elementami samoobrony;
6) biblioteka;
7) czytelnia.
2. Sale wykładowe i sale do ćwiczeń wyposażone są w:
1) środki techniczne, takie jak: telewizor, magnetowid, rzutnik pisma, rzutnik przezroczy, zestaw komputerowy, drukarka, kopiarka, rzutnik multimedialny;
2) materiały dydaktyczne, takie jak: filmy, przezrocza, foliogramy, programy komputerowe, plansze;
3) tekstowe źródła informacji, takie jak: czasopisma specjalistyczne, instrukcje do ćwiczeń, katalogi, prospekty.
3. Sale ćwiczeniowo-warsztatowe wyposażone są w:
1) sprzęt RTV (np. telewizor, odtwarzacz, radiomagnetofon, kamera);
2) rzutnik do slajdów;
3) projektor multimedialny;
4) diaskop;
5) ekran;
6) tablice (np. magnetyczne, flip-chart);
7) listwy przyścienne do zawieszania plansz;
8) foliogramy;
9) dyktafony.
4. Pracownia komputerowa wyposażona jest w:
1) stanowisko komputerowe dla każdego słuchacza i nauczyciela;
2) zestawy komputerowe z systemem operacyjnym, edytorem tekstu, stałym dostępem do Internetu oraz programami użytkowymi, w tym specjalistycznym programem dla instytucji pomocy społecznej;
3) drukarkę kolorową lub czarno-białą;
4) projektor multimedialny;
5) wskaźnik laserowy;
6) tablice i ekran.
5. Sala treningowa wyposażona jest w:
1) sprzęt audiowizualny wraz z zestawem kaset i płyt, w tym z muzyką relaksacyjną;
2) materace;
3) tablice flip-chart;
4) fotele lub pufy;
5) literaturę specjalistyczną.
6. Sala gimnastyczna wyposażona jest w:
1) materace gimnastyczne lub maty;
2) tarcze ochronne;
3) tarcze do uderzeń;
4) sprzęt ochronny: ochraniacze rąk, nóg, głowy, tułowia;
5) sprzęt gimnastyczny i lekkoatletyczny.
Przy sali gimnastycznej znajdują się: szatnia, natryski, magazyn na sprzęt oraz pokój dla nauczyciela.
7. Biblioteka wyposażona jest w:
1) podręczniki i specjalistyczną literaturę z dziedziny polityki społecznej, pedagogiki, psychologii itp.;
2) zestaw komputerowy ze stałym dostępem do Internetu.
8. Czytelnia wyposażona jest w stanowisko komputerowe:
1) umożliwiające słuchaczom przeglądanie katalogów biblioteki;
2) ze stałym dostępem do Internetu;
3) posiadające program umożliwiający korzystanie z przepisów prawnych, niezbędnych w pracy pracownika socjalnego.
II.
Przedmioty kształcenia
Przedmioty kształcenia
Liczba godzin zajęć | |
A. Przedmioty kształcenia ogólnego | 510 |
B. Przedmioty podstawowe | 420 |
C. Przedmioty kierunkowe | 180 |
D. Przedmioty specjalnościowe | 825 |
E. Przedmioty specjalizacyjne | 420 |
RAZEM 2.355 |
A.
Przedmioty kształcenia ogólnego
Przedmioty kształcenia ogólnego
Liczba godzin zajęć | |
1. Język obcy | 180 |
2. Wychowanie fizyczne z elementami samoobrony | 120 |
3. Informatyka | 60 |
4. Podstawy filozofii | 45 |
5. Logika | 45 |
6. Przedmiot do wyboru: | 60 |
1) edukacja ekologiczna | |
2) finanse publiczne | |
3) gerontologia | |
4) ergonomia | |
Razem 510 |
B.
Przedmioty podstawowe
Przedmioty podstawowe
Liczba godzin zajęć | |
1. Wprowadzenie do psychologii | 60 |
2. Psychologia rozwojowa i osobowości | 60 |
3. Podstawy medycyny społecznej | 60 |
4. Ekonomia społeczna | 60 |
5. Metody badań społecznych | 60 |
6. Etyka | 60 |
7. Wprowadzenie do socjologii | 60 |
Razem 420 |
C.
Przedmioty kierunkowe
Przedmioty kierunkowe
Liczba godzin zajęć | |
1. Pedagogika społeczna | 45 |
2. Psychologia społeczna | 45 |
3. Podstawy komunikacji interpersonalnej | 45 |
4. Patologie społeczne | 45 |
Razem 180 |
D.
Przedmioty specjalnościowe
Przedmioty specjalnościowe
Liczba godzin zajęć | |
1. Polityka społeczna | 45 |
2. Statystyka społeczna z elementami demografii | 45 |
3. System prawny pomocy społecznej | 60 |
4. Pedagogika specjalna | 45 |
5. Socjologia rozwoju i strategie rozwoju lokalnego | 45 |
6. Socjologia i psychologia rodziny | 60 |
7. Metodologia i metodyka pracy socjalnej | 150 |
8. Elementy psychoterapii | 45 |
9. Organizacja i zarządzanie | 45 |
10. Problemy i kwestie społeczne | 120 |
11. Podstawy psychopatologii | 45 |
12. Aksjologia pracy socjalnej | 30 |
13. Prawo rodzinne i opiekuńcze | 30 |
14. Seminarium dyplomowe | 60 |
Razem 825 |
E.
Przedmioty specjalizacyjne
Przedmioty specjalizacyjne
Liczba godzin zajęć | |
1. Wprowadzenie do pracy socjalnej | 60 |
2. Projekt socjalny | 60 |
3. Struktura i organizacja pomocy społecznej | 45 |
4. Przedmiot specjalizacyjny do wyboru: | 90 |
1) rehabilitacja osób niepełnosprawnych | |
2) rynek pracy i bezrobocie | |
3) organizowanie społeczności lokalnej | |
5. Rodzinne poradnictwo socjalne | 45 |
6. Superwizja | 60 |
7. Warsztaty terapii zajęciowej | 60 |
Razem 420 |
III.
Zakres i wymiar praktyk zawodowych
Zakres i wymiar praktyk zawodowych
1) jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej;
2) instytucjach i organizacjach zajmujących się pomocą i pracą socjalną na rzecz osób i rodzin wymagających wsparcia.
W programie nauki powinny znaleźć się praktyki zawodowe umożliwiające pełne wykorzystanie zasady przemienności teoretycznego i praktycznego kształcenia.
1. Zakres praktyk zawodowych:
1) zapoznanie się ze specyfiką funkcjonowania placówki:
a) struktura i organizacja placówki,
b) rodzaj świadczonych usług,
c) specyfika pod względem demograficzno-ekonomicznym oraz psychologiczno-społecznym osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej,
d) potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej,
e) stopień zaspokojenia potrzeb osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej przez placówkę i poza nią;
2) aktywne uczestnictwo w działaniach podejmowanych w placówce, na podstawie umowy zawartej z przedstawicielem placówki;
3) nawiązanie kontaktów z osobami i rodzinami korzystającymi z pomocy społecznej świadczonej przez placówkę;
4) współdziałanie w rozpoznawaniu, zaspokajaniu oraz uaktywnianiu potrzeb indywidualnych i społecznych osób i rodzin wymagających wsparcia.
2. Wymiar praktyk zawodowych:
1) praktyki zawodowe ogólne realizowane w:
a) ośrodkach pomocy społecznej (miejskich, gminnych), umożliwiające słuchaczowi poznanie najszerszego katalogu problemów społecznych, których identyfikowanie i rozwiązywanie sprzyja rozwijaniu oraz doskonaleniu umiejętności profesjonalnego działania w zawodzie pracownika socjalnego,
b) w placówkach całodobowych, umożliwiające słuchaczowi przeprowadzenie kompleksowej analizy problemów, wynikających z opuszczenia naturalnego środowiska i przebywania przez dziecko lub osobę dorosłą czasowo lub bezterminowo w tego typu placówce;
2) praktyki zawodowe specjalizacyjne, obejmujące obszar zagadnień związanych z wybranym profilem specjalizacji. Praktyki te są ukierunkowane na pracę socjalną mającą na celu przezwyciężanie problemów osób i rodzin doświadczonych bezrobociem, niepełnosprawnością lub innymi problemami utrudniającymi funkcjonowanie w społeczności lokalnej. Istotną część praktyk zawodowych specjalizacyjnych stanowi poszukiwanie rozwiązań konkretnego problemu i podejmowanie działań o charakterze prewencyjnym. Doświadczenia z praktyk zawodowych specjalizacyjnych stanowią podstawę do opracowania przez każdego słuchacza projektu socjalnego;
3) praktyki zawodowe dyplomowe, ukierunkowane na rozwijanie u słuchaczy indywidualnych zainteresowań i umiejętności badawczych. W toku praktyk słuchacz opracowuje i realizuje projekt programu rozwiązania problemu społecznego na podstawie wcześniej przygotowanej diagnozy.
Praktyki zawodowe są realizowane w wymiarze 7 godzin na dzień.
PRAKTYKI ZAWODOWE | LICZBA | ROZKŁAD GODZIN PRAKTYK ZAWODOWYCH | |||||
GODZIN | I ROK | II ROK | III ROK | ||||
(ogółem) | 1. semestr | 2. semestr | 3. semestr | 4. semestr | 5. semestr | 6. semestr | |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
Praktyki zawodowe ogólne w ośrodku pomocy społecznej | 140 | 140 | |||||
Praktyki zawodowe ogólne w placówce całodobowej | 140 | 140 | |||||
Praktyki zawodowe specjalizacyjne i dyplomowe | 280 | 210 (2 razy w tygodniu przez 15 tygodni) | 70 (raz w tygodniu przez 10 tygodni) | ||||
Razem: | 560 | 140 | 140 | 210 | 70 |
IV.
Treści programowe
Treści programowe
A.
Przedmioty kształcenia ogólnego
Przedmioty kształcenia ogólnego
1) ćwiczenia rozumienia tekstu pisanego, rozumienia ze słuchu, pisania;
2) przyswojenie słownictwa z zakresu pracy socjalnej;
3) czytanie literatury zawodowej;
4) ćwiczenia konwersacyjne ukierunkowane na słownictwo przydatne w komunikacji i wymianie doświadczeń ze środowiskiem zawodowym partnerów zagranicznych realizujących zadania z zakresu pomocy społecznej i pracy socjalnej.
2. Wychowanie fizyczne z elementami samoobrony:
1) czynniki i środki wychowania fizycznego warunkujące zdrowie i sprawność fizyczną;
2) walka wręcz, samoobrona a obrona konieczna;
3) obrona bierna i czynna (odpowiedzialność karna);
4) zasady postępowania w samoobronie;
5) standardy obronne w typowych i trudnych sytuacjach;
6) prewencja w życiu codziennym;
7) ćwiczenie podstawowych umiejętności i form obrony.
3. Informatyka:
1) przechowywanie informacji w komputerze;
2) elementy budowy komputera - typowa konfiguracja;
3) rodzaje oprogramowania - system operacyjny;
4) programy narzędziowe, programy użytkowe;
5) kompresja i archiwizacja danych;
6) ochrona przed wirusami;
7) Internet - praktyczne wykorzystanie systemu do poszukiwania informacji z dziedziny pracy socjalnej i pomocy społecznej oraz komunikacji ze środowiskiem pracowników socjalnych;
8) praktyczne wykorzystanie edytora tekstu i arkusza kalkulacyjnego w pracy zawodowej pracownika socjalnego.
4. Podstawy filozofii:
1) filozofia jako nauka: funkcje i działy;
2) zagadnienia ontologiczne, epistemologiczne, społeczne i antropologiczne;
3) dzieje myśli filozoficznej w kręgu europejskim;
4) wybrane szkoły i kierunki filozoficzne w epoce starożytnej (Platon, Arystoteles), średniowiecznej (św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu), nowożytnej (Kartezjusz, Hume, Kant, Hegel, Marks, Nietzsche, Husserl, Heidegger);
5) jedność człowieka;
6) determinizm i indeterminizm a wolna wola;
7) doniosłość rozumienia filozoficznego człowieka i świata dla kształtowania się kultury.
5. Logika:
1) wybrane sposoby pojmowania logiki jako dyscypliny badawczej, jej miejsce i znaczenie w systemie nauk;
2) logika jako nauka o ogólnych metodach poznawczych;
3) logika a matematyka, logika a język potoczny, logika a informatyka;
4) język jako system znaków;
5) logika formalna, uzasadnianie twierdzeń i rodzaje uzasadnień;
6) wnioskowanie - rodzaje, błędy, rola wnioskowania przy opisie i wyjaśnianiu zjawisk;
7) wypowiedzi oceniające i normy;
8) pytania i odpowiedzi;
9) elementy retoryki.
6. Przedmiot do wyboru:
1) edukacja ekologiczna:
a) środowisko życia człowieka, jego struktura i wzajemne powiązania,
b) kierunki zmian w środowisku przyrodniczym i społeczno-kulturowym,
c) środowiskowe uwarunkowania i możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka,
d) zagrożenia cywilizacyjne,
e) zasady zróżnicowanego rozwoju i prośrodowiskowego stylu życia,
f) polityka ekologiczna państwa, ruchy ekologiczne, działania na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska;
2) finanse publiczne:
a) system finansowy państwa,
b) zasady zarządzania finansami publicznymi,
c) system budżetowy, konstrukcja budżetu, równowaga budżetowa, budżet państwa i budżety samorządów, dyscyplina budżetowa,
d) społeczne i gospodarcze skutki wydatków dokonywanych przez władze publiczne;
3) gerontologia:
a) geriatria a gerontologia, przegląd koncepcji,
b) zdolności przystosowawcze organizmu a wiek człowieka,
c) starzenie się jako zjawisko biologiczne,
d) miejsce człowieka starszego w rodzinie i społeczeństwie,
e) demograficzne problemy polityki ludnościowej,
f) wybrane aspekty aktywności życiowej i zawodowej osób starszych,
g) system świadczeń społecznych na rzecz osób starszych,
h) formy opieki nad ludźmi starszymi, opieka terminalna i paliatywna;
4) ergonomia:
a) społeczne i ekonomiczne znaczenie ergonomii,
b) obciążenie pracą,
c) czynniki środowiska pracy,
d) społeczne czynniki środowiska pracy, mobbing,
e) metody badania obciążenia pracą i środowiskiem pracy,
f) środki prawne ochrony pracy.
B.
Przedmioty podstawowe
Przedmioty podstawowe
1) psychologia jako nauka o człowieku i jego funkcjonowaniu;
2) miejsce psychologii wśród innych nauk o człowieku;
3) główne kierunki psychologii;
4) biologiczne podstawy zachowania człowieka;
5) procesy poznawcze;
6) procesy emocjonalno-motywacyjne;
7) uczenie się i pamięć;
8) osobowość;
9) metody badawcze psychologii.
2. Psychologia rozwojowa i osobowości:
1) pojęcie rozwoju;
2) rodzaje zmian rozwojowych;
3) charakterystyka czynników oraz mechanizmów warunkujących rozwój;
4) metody psychologii rozwojowej;
5) charakterystyka rozwoju fizycznego i psychicznego człowieka;
6) rozwój emocji i uczuć;
7) rozwój poznawczy jednostki;
8) rozwój moralno-społeczny;
9) podstawowe orientacje w psychologii osobowości;
10) rozwój osobowości; dzieciństwo, adolescencja, dojrzałość, starość - rozwój i przystosowanie.
3. Podstawy medycyny społecznej:
1) zdrowie według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO);
2) biologiczne i środowiskowe uwarunkowania zdrowia;
3) struktura społeczna i styl życia a zdrowie;
4) epidemiologia chorób społecznych;
5) ochrona zdrowia i opieka zdrowotna;
6) pierwsza pomoc w nagłych wypadkach.
4. Ekonomia społeczna:
1) ekonomia jako nauka społeczna;
2) współczesne systemy gospodarcze;
3) podstawy teorii zachowania konsumentów;
4) rynek i ocena równowagi;
5) rynek pracy i zjawisko bezrobocia;
6) dochód narodowy;
7) mierniki poziomu życia ludności; zagadnienie minimum socjalnego;
8) koniunktura gospodarcza; równowaga ekonomiczna i społeczna;
9) system finansowy państwa - rola państwa w alokacji zasobów.
5. Metody badań społecznych:
1) strategie i typologia badań społecznych ze względu na cel, organizację, przedmiot i procedurę;
2) metody i techniki badań społecznych;
3) organizacja i etapy badań społecznych;
4) zasady opracowania materiałów badawczych;
5) znaczenie badań społecznych w monitorowaniu zmian w pomocy społecznej.
6. Etyka:
1) metodologiczne podstawy etyki; przedmiot, metoda i cel etyki; schemat jednolitej typologii etyki (wg S. Kamińskiego);
2) podstawowe kierunki w antropologii i aksjologii;
3) główne koncepcje etyczne;
4) etyka zawodowa;
5) kodeksy etyczne.
7. Wprowadzenie do socjologii:
1) pojęcia i teorie socjologii, problem socjologiczny a kwestia społeczna;
2) socjologiczna koncepcja człowieka i osobowości;
3) zbiorowości społeczne i zbiorowości terytorialne; więź społeczna;
4) interakcje społeczne, system wartości i norm;
5) socjalizacja, kontrola społeczna;
6) zróżnicowanie społeczne i dynamika społeczna; nierówności społeczne;
7) relacje rodzina - społeczność lokalna - społeczeństwo; współzależność zjawisk z różnych poziomów;
8) kultura masowa i kultura popularna; zmiany społeczno-kulturowe;
9) religia jako instytucja społeczna.
C.
Przedmioty kierunkowe
Przedmioty kierunkowe
1) przedmiot i zadania pedagogiki społecznej;
2) środowisko jako zespół czynników współwyznaczających rozwój jednostki;
3) rodzina jako środowisko wychowawcze;
4) grupy rówieśnicze i ich oddziaływania wychowawcze;
5) szkoła jako środowisko społeczno-wychowawcze i społeczno-instytucjonalne;
6) nieprzystosowanie społeczne;
7) specyfika oddziaływań wychowawczych związanych ze środowiskiem pracy;
8) społeczny sens kształcenia ustawicznego;
9) człowiek stary - zadania pedagogiki społecznej.
2. Psychologia społeczna:
1) psychologia społeczna jako nauka;
2) poznanie społeczne; błędy percepcyjne;
3) postawy społeczne;
4) propaganda i przekonywanie;
5) małe grupy społeczne;
6) konformizm;
7) dysonans poznawczy;
8) agresja i przemoc;
9) uprzedzenia;
10) atrakcyjność interpersonalna.
3. Podstawy komunikacji interpersonalnej:
1) modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej;
2) komunikacja werbalna i niewerbalna;
3) wybrane teorie komunikacji interpersonalnej;
4) bariery komunikacyjne;
5) aktywne słuchanie;
6) asertywność;
7) konflikt interpersonalny w komunikacji;
8) podstawowe zasady negocjacji.
4. Patologie społeczne:
1) pojęcie i koncepcje teoretyczne patologii społecznej;
2) typy i rozkład patologii społecznych we współczesnym społeczeństwie polskim;
3) zmiany obrazu i nasilenia patologii;
4) alkoholizm, narkomania i inne toksykomanie;
5) epidemiologia AIDS;
6) przestępczość;
7) patologie nieformalnych i formalnych relacji międzyludzkich;
8) związki między patologiami.
D.
Przedmioty specjalnościowe
Przedmioty specjalnościowe
1) relacje między polityką gospodarczą a społeczną;
2) potrzeby społeczne;
3) ekonomiczne uwarunkowania potrzeb społecznych i ich zaspokajania;
4) zróżnicowanie potrzeb społecznych;
5) modele i instrumenty polityki społecznej;
6) zabezpieczenie społeczne;
7) samorząd terytorialny jako podmiot realizujący zadania z zakresu polityki społecznej;
8) zróżnicowanie rozwoju gospodarczego a budżety gmin w aspekcie lokalnej polityki społecznej;
9) kwestie społeczne;
10) polityka społeczna wobec kwestii społecznych.
2. Statystyka społeczna z elementami demografii:
1) przedmiot i metody statystyki;
2) opracowanie i prezentacja materiału statystycznego;
3) metody analizy: struktury zbiorowości, współzależności i zmian w czasie;
4) podstawowe zagadnienia z zakresu demografii.
3. System prawny pomocy społecznej:
1) pojęcie prawa i jego rola w państwie i społeczeństwie;
2) system i źródła prawa w Rzeczypospolitej Polskiej;
3) proces tworzenia prawa i jego obowiązywanie;
4) organy ochrony prawnej;
5) podstawowe zagadnienia dotyczące: prawa karnego, cywilnego, administracyjnego, pracy i prawa finansowego;
6) zabezpieczenie społeczne;
7) pomoc społeczna w strukturze administracyjnej;
8) ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm.) i przepisy wykonawcze;
9) ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.);
10) ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143, z późn. zm.);
11) ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, z późn. zm.) i przepisy wykonawcze;
12) ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231, z późn. zm.);
13) wspieranie zatrudnienia oraz rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych;
14) zastosowanie przepisów Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania administracyjnego w pomocy społecznej.
4. Pedagogika specjalna:
1) przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej;
2) relacje pedagogiki specjalnej z innymi dyscyplinami naukowymi;
3) rozmiary niepełnosprawności w populacji generalnej i młodzieżowej;
4) zasady i metody pracy pedagogicznej z osobami niepełnosprawnymi;
5) system kształcenia specjalnego w Polsce na tle systemów w innych państwach;
6) zagadnienia szczegółowe pedagogiki specjalnej;
7) postawy społeczne wobec niepełnosprawnych (deontologia w praktyce), idea integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem;
8) problemy osób niepełnosprawnych dorosłych funkcjonujących samodzielnie, w rodzinach i wspólnotach.
5. Socjologia rozwoju i strategie rozwoju lokalnego:
1) teorie rozwoju społecznego, modernizacji, konwergencji i zależności;
2) typy społeczeństw;
3) globalizm i lokalizm;
4) społeczeństwo obywatelskie;
5) lokalne programy rozwoju;
6) strategie, elementy i obszary rozwoju lokalnego;
7) narzędzia budowania strategii rozwoju lokalnego i pomiar efektów.
6. Socjologia i psychologia rodziny:
1) rodzina jako grupa społeczna i instytucja;
2) teoretyczne interpretacje instytucji małżeństwa i rodziny;
3) funkcje rodziny;
4) przeobrażenia w makrostrukturach społecznych a przemiany rodziny;
5) przystosowawcze i ochronne funkcje rodziny, dysfunkcjonalność i jej skutki;
6) rodzina jako system;
7) cykl życia rodzinnego;
8) komunikacja w rodzinie;
9) kryzysy rozwojowe i sytuacyjne w przebiegu życia rodziny;
10) metody i techniki diagnozowania rodziny;
11) terapie rodzinne.
7. Metodologia i metodyka pracy socjalnej:
1) teoretyczne podstawy pracy socjalnej;
2) metodologia i metodyka działania w pracy socjalnej;
3) metodyczne działania bezpośrednie i pośrednie w pracy socjalnej;
4) fazy metodycznego działania w pracy socjalnej;
5) podejścia (modele) w pracy socjalnej;
6) metody pracy socjalnej;
7) techniki pracy socjalnej;
8) narzędzia pracy pracownika socjalnego;
9) role pracownika socjalnego w pracy w indywidualnych przypadkach, z grupą, ze społecznością;
10) warsztat pracy pracownika socjalnego;
11) podstawowe umiejętności pracownika socjalnego;
12) podstawowe prawa i wolności człowieka a praca socjalna;
13) prawa socjalne w Polsce.
8. Elementy psychoterapii:
1) kierunki i szkoły psychoterapeutyczne;
2) metody i techniki psychoterapii indywidualnej i grupowej;
3) przygotowanie i przebieg procesu psychoterapii;
4) zjawiska w psychoterapii;
5) specyfika psychoterapii w przypadku zaburzeń nerwicowych, zaburzeń nastroju, psychoz schizofrenicznych;
6) rodzaje terapii i sposoby radzenia sobie z lękiem, agresją oraz skutkami przemocy.
9. Organizacja i zarządzanie:
1) podstawowe pojęcia teorii organizacji i zarządzania;
2) kadra kierownicza, władza i wpływy w organizacji;
3) proces i zakres zarządzania;
4) podejmowanie decyzji, rozwiązywanie problemów;
5) grupowa organizacja, zarządzanie procesami interpersonalnymi i grupowymi;
6) motywacja w organizacji;
7) komunikacja;
8) strategie zarządzania;
9) zarządzanie potencjałem społecznym;
10) kultura organizacji i zagadnienia etyczne.
10. Problemy i kwestie społeczne:
1) źródła i charakter problemów społecznych;
2) ontologiczny status problemów społecznych;
3) ubóstwo i marginalizacja społeczna;
4) cykl życiowy jednostki i związane z tym kwestie społeczne;
5) problemy współczesnej rodziny;
6) dezorganizacja, patologia społeczna i dewiacje;
7) problemy społeczne związane ze zdrowiem; alkoholizm, narkomania, HIV/AIDS;
8) kwestie społeczne w środowisku wielkomiejskim i wiejskim;
9) zapobieganie oraz zwalczanie wykorzystania seksualnego kobiet i dzieci;
10) zjawisko handlu ludźmi, zapobieganie, zwalczanie oraz karanie handlu ludźmi, udzielanie pomocy ofiarom handlu ludźmi;
11) zagadnienia dotyczące integracji cudzoziemców;
12) degradacja środowiska naturalnego jako kwestia społeczna.
11. Podstawy psychopatologii:
1) pojęcie normy i patologii;
2) diagnozowanie i klasyfikacja zaburzeń psychicznych;
3) lęk i zaburzenia psychosomatyczne;
4) depresja i schizofrenia;
5) zaburzenia społeczne i interpersonalne;
6) zaburzenia psychiczne na przestrzeni życia.
12. Aksjologia pracy socjalnej:
1) jednostkowy, społeczny i kulturowy wymiar wartości;
2) etyka a cele i zadania pracy socjalnej;
3) wartości moralne i etyka zawodu pracownika socjalnego;
4) kodeks etyczny;
5) dylematy etyczne w pracy socjalnej;
6) świat wartości człowieka wspomaganego i etyka pomagania;
7) kwestie winy i odpowiedzialności;
8) moralne i instrumentalne aspekty pomagania;
9) system wartości społecznych a legitymizacja polityki społecznej i pracy socjalnej.
13. Prawo rodzinne i opiekuńcze:
1) stosunki majątkowe między małżonkami;
2) odpowiedzialność małżonków za zobowiązania (w czasie trwania i po ustaniu ustroju wspólności majątkowej);
3) pochodzenie dziecka;
4) władza rodzicielska;
5) obowiązek alimentacyjny;
6) przysposobienie;
7) ogólna charakterystyka funkcjonowania rodzin zastępczych oraz innych instytucji o charakterze opiekuńczo-wychowawczym;
8) małżeństwo, ustanie małżeństwa, separacja;
9) opieka prawna, kuratela.
E.
Przedmioty specjalizacyjne
Przedmioty specjalizacyjne
1) wpływ czynników społeczno-kulturowych na rozwój teorii i praktyki pracy socjalnej;
2) historia pomocy człowiekowi i rozwój nowoczesnej pracy socjalnej;
3) zawód pracownika socjalnego, profesjonalizacja i specjalizacja zawodowa;
4) etyka i prawo w praktyce pracy socjalnej;
5) przegląd współczesnych modeli pracy socjalnej.
2. Projekt socjalny:
1) typy projektów socjalnych;
2) poszukiwanie mocnych stron osób korzystających z pomocy społecznej i zasobów środowiska jako główne podejście do tworzenia projektu;
3) reguły tworzenia projektu socjalnego i etapy pracy nad projektem oraz czynniki wpływające na jego realizację;
4) metody, techniki i narzędzia stosowane podczas realizacji projektu socjalnego;
5) partnerzy i koordynowanie działań;
6) znaczenie i konstrukcja budżetu związanego z projektem socjalnym;
7) rola i znaczenie działalności wolontariuszy biorących udział w realizacji projektu;
8) monitorowanie i ocena projektu;
9) realizowanie wybranych projektów socjalnych.
3. Struktura i organizacja pomocy społecznej:
1) pomoc społeczna w systemie zabezpieczenia społecznego;
2) podmiotowy i przedmiotowy zakres pomocy społecznej;
3) diagnozowanie i planowanie społeczne;
4) regulacje prawne i finansowanie pomocy społecznej;
5) pracownicy realizujący zadania pomocy społecznej;
6) struktura organizacyjna pomocy społecznej;
7) osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej - standard usług socjalnych;
8) jednostki organizacyjne pomocy społecznej - funkcje i zadania;
9) rola i znaczenie organizacji pozarządowych w działalności z zakresu pomocy społecznej;
10) nowe zagadnienia dotyczące pomocy społecznej wynikające z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.
4. Przedmiot specjalizacyjny do wyboru:
1) rehabilitacja osób niepełnosprawnych:
a) rodzaje niepełnosprawności,
b) psychospołeczne problemy osób niepełnosprawnych, ich rodzin i środowiska lokalnego,
c) cele, rodzaje i zadania rehabilitacji,
d) diagnozowanie potrzeb socjalnych i rehabilitacyjnych osób niepełnosprawnych,
e) aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych,
f) rola pracy i spółdzielni socjalnych w rehabilitacji osób niepełnosprawnych,
g) realizowanie wybranego projektu w ramach zajęć specjalizacyjnych;
2) rynek pracy i bezrobocie:
a) ekonomiczne problemy rynku pracy,
b) mierniki sytuacji na rynku pracy,
c) lokalne rynki pracy, europejski rynek pracy,
d) psychospołeczne skutki bezrobocia,
e) kategorie społeczne szczególnie narażone na bezrobocie i marginalizację społeczną,
f) prawne aspekty zatrudnienia i bezrobocia,
g) demograficzne przesłanki polityki rynku pracy,
h) publiczne służby zatrudnienia - struktura, zadania i instrumenty,
i) programy przeciwdziałania bezrobociu i łagodzenia jego skutków,
j) organizowanie spółdzielni socjalnych,
k) rozwój zawodowy człowieka,
l) informacja zawodowa i doradztwo zawodowe,
m) praca socjalna z różnymi kategoriami bezrobotnych osób korzystających z pomocy społecznej,
n) realizowanie wybranego projektu w ramach zajęć specjalizacyjnych;
3) organizowanie społeczności lokalnych:
a) problematyka społeczności lokalnych w teoriach socjologicznych,
b) tradycje pracy ze społecznością lokalną,
c) modele i podejścia do pracy ze społecznością lokalną,
d) rozwój i aktywizacja społeczności lokalnej,
e) rola spółdzielni socjalnych w aktywizacji społeczności lokalnej,
f) etapy pracy ze społecznością,
g) metody, techniki i narzędzia pracy ze społecznością lokalną,
h) wiedza i umiejętności organizatora społeczności lokalnej,
i) dokumentacja organizatora społeczności lokalnej,
j) realizowanie wybranego projektu w ramach zajęć specjalizacyjnych.
5. Rodzinne poradnictwo socjalne:
1) rodzinne poradnictwo socjalne - podstawowe pojęcia;
2) diagnoza aktualnego stanu rodziny;
3) marketing rodzinnych usług socjalnych;
4) wybrane formy wspierania rodziny.
6. Superwizja:
1) omawianie doświadczeń nabytych podczas praktyk;
2) analizowanie własnych działań wobec osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej;
3) praca nad emocjami powstającymi podczas praktyk w relacjach z osobami i rodzinami korzystającymi z pomocy społecznej;
4) analiza dylematów etyczno-moralnych w pracy socjalnej.
7. Warsztaty terapii zajęciowej:
1) rola terapii zajęciowej w leczeniu usprawniającym oraz aktywizacji osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej;
2) rodzaje i stopnie niepełnosprawności i odpowiadające im typy terapii zajęciowej;
3) terapia zajęciowa przez sport i teatr;
4) pracownia plastyczna - ćwiczenie różnych technik: malarstwo, tkactwo, wyroby ze skóry, praca w drewnie, metaloplastyka, haft, dziewiarstwo, garncarstwo;
5) zajęcia kulturalno-oświatowe;
6) terapeuta zajęciowy - rola zawodowa, zadania realizowane w placówkach pomocy społecznej, kwestie etyczne, organizacja pracy, dokumentacja.
V.
Wymagane umiejętności
Wymagane umiejętności
1) prawidłowe rozpoznawanie sytuacji osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej, określanie celów pomocy;
2) zaplanowanie form pomocy oraz stosowanie skutecznych w danym przypadku metod i technik w pracy socjalnej;
3) monitorowanie i dokonywanie ewaluacji podejmowanych działań;
4) zaprojektowanie swojego warsztatu pracy;
5) doskonalenie organizacji pracy;
6) efektywną współpracę ze specjalistami;
7) popularyzowanie celów pomocy i pracy socjalnej;
8) przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu.
W toku kształcenia rozwijane są u słuchacza umiejętności:
1) metodyczne;
2) interpersonalne;
3) kooperacji;
4) menedżerskie;
5) z zakresu public relations.
Podczas praktyk zawodowych słuchacz nabywa umiejętności:
1) praktycznego działania przez wypróbowanie swych umiejętności i skorygowanie ewentualnych pomyłek z pomocą osoby nadzorującej;
2) aktywnego i kompleksowego poszukiwania informacji niezbędnych do uzyskania pełnej wiedzy o problemie;
3) posługiwania się w praktyce wiedzą dotyczącą procedury postępowania oraz pracy i zadań organizacji i instytucji działających w obszarze pomocy społecznej;
4) samodzielnego prowadzenia pracy socjalnej za pomocą poznanych metod, z uwzględnieniem wszystkich jej efektów.
Słuchacz powinien stosować zasady etyki zawodowej pracownika socjalnego, do których należą:
1) udzielanie pomocy wszystkim osobom znajdującym się w trudnej sytuacji i zwracającym się o pomoc społeczną;
2) respektowanie praw tych osób do poszanowania ich godności osobistej;
3) działanie jako rzecznik interesów osób zwracających się o pomoc społeczną;
4) wzmacnianie samodzielności osób korzystających z pomocy socjalnej i przeciwdziałanie uzależnieniu się od niej.
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »