Sposób, zakres i tryb sprawowania nadzoru penitencjarnego.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2003.152.1496
Akt obowiązujący Wersja od: 13 listopada 2010 r.
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia 26 sierpnia 2003 r.
w sprawie sposobu, zakresu i trybu sprawowania nadzoru penitencjarnego
Na podstawie art. 36 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.1)) zarządza się, co następuje:
1.
Nadzór nad legalnością i prawidłowością przebiegu wykonywania kary pozbawienia wolności, kary aresztu, tymczasowego aresztowania, zatrzymania oraz środka zabezpieczającego związanego z umieszczeniem w zakładzie zamkniętym, a także kar porządkowych i środków przymusu skutkujących pozbawienie wolności, zwany dalej "nadzorem penitencjarnym", sprawuje sędzia penitencjarny sądu okręgowego, w którego okręgu wykonywane są te kary lub środki.2. 1
Nadzór penitencjarny sprawuje się również nad wykonywaniem kary aresztu wojskowego, tymczasowego aresztowania zastosowanego przez sąd wojskowy, jak również zatrzymania i kary ograniczenia wolności wykonywanej w jednostce wojskowej. Nadzór ten sprawuje wojskowy sędzia penitencjarny wojskowego sądu garnizonowego, w którego okręgu wykonywane są te kary lub środki.3. 2
W wydzielonym pomieszczeniu Policji lub Straży Granicznej, o którym mowa w art. 223b § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy, nadzór penitencjarny sprawuje sędzia penitencjarny, a w wojskowych izbach zatrzymań - wojskowy sędzia penitencjarny.4.
Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do nadzoru penitencjarnego sprawowanego w pomieszczeniach przeznaczonych dla osób zatrzymanych.1.
Nadzór penitencjarny sprawowany w zakładzie karnym przez sędziego penitencjarnego sądu okręgowego lub wojskowego sędziego penitencjarnego wojskowego sądu garnizonowego, zwanego dalej "sędzią penitencjarnym", polega na kontroli i ocenie, w szczególności:1)
legalności wykonywania orzeczonej kary, legalności osadzenia i przebywania skazanych w zakładach karnych oraz ich zwalniania z tych zakładów;2)
wykonywania zadań penitencjarnych i działalności resocjalizacyjnej zakładu karnego oraz przebiegu procesu resocjalizacji skazanych, zwłaszcza przestrzegania praw i obowiązków skazanych oraz zasadności i skuteczności stosowanych metod i środków oddziaływania penitencjarnego, prawidłowości i terminowości dokonywania okresowych ocen postępów w resocjalizacji i opiniowania skazanych;3)
działalności zakładu karnego w zakresie rozpoznawania osobowości skazanych, zwłaszcza przeprowadzania badań psychologicznych i psychiatrycznych oraz gromadzenia informacji dotyczących osoby skazanego;4)
kwalifikowania skazanych do właściwych systemów wykonywania kary, ustalania indywidualnych programów oddziaływania oraz sposobu ich realizacji;5)
kwalifikowania skazanych jako niebezpiecznych;6)
prawidłowości zaliczenia skazanych do odpowiednich grup i podgrup klasyfikacyjnych, kierowania do właściwych zakładów karnych, rozmieszczania wewnątrz tych zakładów, jak również dokonywania zmian w tym zakresie;7)
różnicowania sposobu i warunków wykonywania kary pozbawienia wolności, kary aresztu i kary aresztu wojskowego;8)
ustalonego w zakładzie karnym porządku i dyscypliny;9)
wykorzystywania pracy jako środka oddziaływania penitencjarnego, przestrzegania przepisów dotyczących czasu, bezpieczeństwa i higieny pracy, kierowania w pierwszej kolejności do odpłatnego zatrudnienia zobowiązanych do świadczeń alimentacyjnych, a także skazanych mających szczególnie trudną sytuację materialną, osobistą lub rodzinną, oraz prawidłowości ustalania należności za pracę;10)
kierowania skazanych do nauczania ogólnego i zawodowego, jak również przestrzegania ustalonych zasad szkolenia i samokształcenia;11)
organizowania czasu wolnego skazanych, zwłaszcza organizowania zajęć kulturalno-oświatowych, zajęć wychowania fizycznego i sportowych, oraz pobudzania aktywności społecznej skazanych;12)
prawidłowości przyznawania nagród, ulg i zezwoleń na czasowe opuszczenie zakładu karnego oraz wymierzania kar dyscyplinarnych i wykorzystywania ich jako środka oddziaływania penitencjarnego;13)
współdziałania ze społeczeństwem, zwłaszcza z zakładami pracy zatrudniającymi skazanych, placówkami oświatowo-wychowawczymi i rodzinami skazanych, zwłaszcza młodocianych, oraz pozyskiwania ich do udziału w procesie wychowawczym;14)
przestrzegania praw skazanych w zakresie korzystania z praktyk i posług religijnych, uczestniczenia w prowadzonym nauczaniu religii i udziału w działalności charytatywnej i społecznej kościoła lub innego związku wyznaniowego;15)
warunków bytowych skazanych, stanu opieki medycznej i stanu sanitarnego;16)
prawidłowości i terminowości załatwiania próśb, skarg i wniosków skazanych;17)
kolejności wykonywania orzeczeń, jak również prawidłowości zawiadamiania o przystąpieniu do wykonania orzeczenia lub o braku możliwości przystąpienia do jego wykonywania oraz przesyłania obliczenia kary;18)
prawidłowości i terminowości realizacji świadczeń alimentacyjnych oraz innych należności stwierdzonych tytułem wykonawczym;19)
przestrzegania przepisów o bezpieczeństwie w zakładzie karnym, w tym przepisów dotyczących użycia broni, siły fizycznej i środków przymusu bezpośredniego;20)
prawidłowości postępowania administracji zakładu karnego w razie ujawnienia popełnienia przestępstwa, a także w wypadkach buntów, samouszkodzeń i zgonów;21)
zakresu, terminowości i trafności podejmowanych czynności mających na celu przygotowanie skazanego do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;22)
udzielania pomocy postpenitencjarnej, zwłaszcza w zakresie uzyskania przez skazanego dokumentów tożsamości, znalezienia pracy i zakwaterowania po zwolnieniu z zakładu karnego, a także pomocy w ustaleniu niezdolności do pracy i prawa do renty z tytułu tej niezdolności.2.
Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio do nadzoru penitencjarnego w aresztach śledczych, z tym że nadzór ten powinien uwzględniać również potrzebę zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania karnego, przestrzegania w stosunku do tymczasowo aresztowanych niezbędnej w tym zakresie izolacji oraz zapobiegania wzajemnej ich demoralizacji i zapewnienia bezpieczeństwa w areszcie.3. 3
Nadzór penitencjarny sprawowany przez sędziego penitencjarnego w pomieszczeniach, o których mowa w art. 223b § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy, oraz w pomieszczeniach wyznaczonych dla osób zatrzymanych obejmuje odpowiednio zakres określony w ust. 1, a nadto kontrolę i ocenę:1)
okresu pobytu osadzonych w tych pomieszczeniach;2)
prawidłowości rozmieszczenia osadzonych w pomieszczeniach, niezbędnego dla utrzymania porządku i zapobieżenia wzajemnej ich demoralizacji;3)
stanu zabezpieczenia technicznego i wyposażenia pomieszczeń, w których przebywają osadzeni.1.
Nadzór penitencjarny sprawowany przez sędziego penitencjarnego nad wykonywaniem środka zabezpieczającego związanego z umieszczeniem sprawcy w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym lub leczenia odwykowego polega na kontroli i ocenie:1)
legalności umieszczenia i przebywania sprawców w zakładach oraz ich zwalniania z tych zakładów;2)
warunków, w jakich przebywają sprawcy, a w szczególności warunków bytowych, stanu opieki medycznej i stanu sanitarnego oraz zasad postępowania z nimi w zakładzie;3)
środków przedsięwziętych w celu uniemożliwienia sprawcom umieszczonym w zakładzie ucieczki z tego zakładu;4)
przestrzegania obowiązku zawiadamiania sądu o stanie zdrowia sprawcy umieszczonego w zakładzie i postępach w leczeniu lub terapii oraz o braku potrzeby dalszego pozostawania sprawcy w zakładzie.2.
Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio przy sprawowaniu nadzoru penitencjarnego nad wykonywaniem tymczasowego aresztowania w postaci umieszczenia w zakładzie leczniczym, jak również przy sprawowaniu takiego nadzoru w zakładzie leczniczym, w którym przebywają osoby pozbawione wolności na obserwacji w związku z prowadzonym postępowaniem karnym.3.
Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio przy sprawowaniu nadzoru penitencjarnego w publicznych zakładach opieki zdrowotnej, w których umieszczone są osoby pozbawione wolności.1.
Sędzia penitencjarny sprawuje nadzór penitencjarny:1)
przeprowadzając, zgodnie z planem, wizytacje jednostek kontrolowanych obejmujące całokształt spraw podlegających kontroli i ocenie;2)
przeprowadzając, w uzasadnionych przypadkach z urzędu bądź na polecenie prezesa sądu okręgowego lub apelacyjnego, lustracje jednostek kontrolowanych w celu zbadania określonej problematyki z zakresu działalności jednostki;3)
wydając zalecenia powizytacyjne i polustracyjne oraz kontrolując prawidłowość i terminowość ich wykonania;4)
wydając decyzje i zarządzenia w przypadkach przewidzianych w ustawie;5)
podejmując inne niezbędne czynności.2.
Wizytacje zakładów karnych przeprowadza się nie rzadziej niż raz na cztery lata, a pozostałych jednostek nie rzadziej niż raz na dwa lata.3.
Jeśli zachodzi uzasadnione podejrzenie występowania uchybień w funkcjonowaniu jednostki, prezes sądu okręgowego lub apelacyjnego bezzwłocznie poleca sędziemu penitencjarnemu przeprowadzenie lustracji.1.
W razie stwierdzenia w toku wykonywania nadzoru penitencjarnego istotnych uchybień w działaniu organu orzekającego lub wykonującego orzeczenie, sędzia penitencjarny podejmuje niezwłocznie, w granicach swoich uprawnień, stosowne czynności zmierzające do usunięcia tych uchybień.2.
W przypadku zarządzenia, w razie potrzeby, zwolnienia osoby pozbawionej wolności niezgodnie z prawem, sędzia penitencjarny niezwłocznie przesyła dyrektorowi zakładu karnego lub aresztu śledczego stosowne zarządzenie wraz z nakazem zwolnienia.1.
Po zakończeniu wizytacji sędzia penitencjarny zapoznaje dyrektora jednostki kontrolowanej z wynikami wizytacji, umożliwiając mu ustosunkowanie się do dokonanych ustaleń i zaleceń powizytacyjnych.2.
W miarę potrzeby, zwłaszcza jeżeli w toku wizytacji stwierdzono istotne uchybienia w działalności kontrolowanej jednostki lub zastrzeżenia co do realizowanych przez nią zaleceń, o terminie i przedmiocie czynności, o której mowa w ust. 1, zawiadamia się właściwy organ nadrzędny nad kontrolowaną jednostką.1.
Z przebiegu wizytacji sędzia penitencjarny sporządza sprawozdanie w terminie 14 dni od jej zakończenia, które powinno zawierać:1)
wskazanie terminu przeprowadzenia wizytacji;2)
wskazanie zakresu czasowego i tematycznego wizytacji;3)
ocenę sposobu wykonania zaleceń wydanych w czasie poprzedniej wizytacji;4)
dokonane ustalenia;5)
szczegółową ocenę pracy wizytowanej jednostki;6)
ustalenie wyników przeprowadzonej wizytacji, w tym stwierdzonych uchybień;7)
w razie potrzeby zalecenia powizytacyjne, zmierzające do usunięcia stwierdzonych uchybień i zapobieżenia ich powstawaniu;8)
ewentualne wnioski o wytknięcie naruszeń służbowych;9)
podpis wizytatora;10)
datę sporządzenia sprawozdania.1a.
Sędzia penitencjarny wyznacza termin do poinformowania go o zakresie i sposobie wykonania zaleceń powizytacyjnych, a uzyskane informacje niezwłocznie przedstawia organom, którym przesłano odpis sprawozdania.2.
Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, przechowuje się we właściwym sądzie okręgowym lub wojskowym sądzie garnizonowym, jego odpis zaś przesyła, w terminie 14 dni od zakończenia wizytacji, dyrektorowi kontrolowanej jednostki, a w razie potrzeby również właściwemu organowi nadrzędnemu nad tą jednostką, w celu podjęcia stosownych czynności.3.
Odpisy sprawozdania przesyła się w terminie 30 dni od zakończenia wizytacji Ministrowi Sprawiedliwości oraz odpowiednio Ministrowi Obrony Narodowej, Komendantowi Głównemu Policji lub Komendantowi Głównemu Straży Granicznej, ministrowi właściwemu do spraw zdrowia oraz w przypadku, o którym mowa w art. 35 § 3 zdanie drugie ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy, ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
Przepisy § 6 i 7 stosuje się odpowiednio do lustracji, z tym że odpis sprawozdania z lustracji przesyła się Ministrowi Sprawiedliwości albo Ministrowi Obrony Narodowej, jeżeli zachodzi potrzeba:
1)
zawiadomienia właściwych organów o konieczności zmiany lub uchylenia przepisów sprzecznych z ustawą;2)
zawiadomienia o stwierdzonych w toku lustracji rażących uchybieniach w zakresie prawidłowości funkcjonowania kontrolowanej jednostki.1.
Prezes sądu okręgowego lub prezes wojskowego sądu garnizonowego raz na cztery lata ustala odrębne dla poszczególnych kontrolowanych jednostek plany wizytacji w zakresie nadzoru penitencjarnego.2.
Plan wizytacji podlega aktualizacji w przypadku utworzenia bądź likwidacji jednostki podlegającej wizytacji.3.
Zmiany zaplanowanych terminów wizytacji dopuszczalne są tylko w wyjątkowych okolicznościach i wymagają zgody prezesa sądu okręgowego lub prezesa wojskowego sądu garnizonowego.4.
Prezes sądu okręgowego lub prezes wojskowego sądu garnizonowego, w terminie do dnia 31 października roku kalendarzowego poprzedzającego upływ terminu, o którym mowa w ust. 1, przedstawia plany wizytacji właściwemu prezesowi sądu apelacyjnego lub prezesowi wojskowego sądu okręgowego, który w terminie 14 dni może wnieść do planów uzupełnienia i uwagi, które są wiążące dla prezesa sądu okręgowego lub prezesa wojskowego sądu garnizonowego.5.
Prezes sądu okręgowego lub prezes wojskowego sądu garnizonowego niezwłocznie zawiadamia prezesa sądu apelacyjnego lub prezesa wojskowego sądu okręgowego o okolicznościach, o których mowa w ust. 2 i 3.
Sędzia penitencjarny, w miarę potrzeby, udziela odpowiedniej pomocy administracji nadzorowanych jednostek, zwłaszcza w zakresie stosowania przepisów prawa.
______
1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 60, poz. 701 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 111, poz. 1194, z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 200, poz. 1679 oraz z 2003 r. Nr 111, poz. 1061 i Nr 142, poz. 1380.
2) Z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia traci moc rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 sierpnia 1998 r. w sprawie szczegółowego zakresu i trybu sprawowania nadzoru penitencjarnego (Dz. U. Nr 111, poz. 698).
1 § 1 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 13 października 2010 r. (Dz.U.10.202.1339) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 listopada 2010 r.
2 § 1 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 13 października 2010 r. (Dz.U.10.202.1339) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 listopada 2010 r.
3 § 2 ust. 3 zdanie wstępne zmienione przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 13 października 2010 r. (Dz.U.10.202.1339) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 listopada 2010 r.
4 § 4 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 13 października 2010 r. (Dz.U.10.202.1339) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 listopada 2010 r.
5 § 7 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 października 2010 r. (Dz.U.10.202.1339) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 listopada 2010 r.
6 § 7a dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 13 października 2010 r. (Dz.U.10.202.1339) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 listopada 2010 r.
7 § 7b dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 13 października 2010 r. (Dz.U.10.202.1339) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 listopada 2010 r.
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »