Nowość Rozdział 2 - Członkowie kas, ich prawa i obowiązki - Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2024.512 t.j.
Akt obowiązujący Wersja od: 5 kwietnia 2024 r. do: 31 maja 2024 r.
Rozdział 2
Członkowie kas, ich prawa i obowiązki
Członkowie kas, ich prawa i obowiązki
1.
Członkami kasy mogą być osoby fizyczne połączone więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym, a w szczególności:1)
pracownicy zatrudnieni w jednym lub kilku zakładach pracy;2)
osoby należące do tej samej organizacji społecznej lub zawodowej.1a.
Członkami kasy mogą być także, jeżeli statut kasy tak stanowi, spółki jawne, spółki partnerskie i spółki komandytowe, których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne będące członkami kasy.2.
Członkami kasy mogą być także - działające wśród członków, o których mowa w ust. 1 - organizacje pozarządowe w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2023 r. poz. 571), jednostki organizacyjne kościołów i związków wyznaniowych posiadające osobowość prawną, spółdzielnie, związki zawodowe oraz wspólnoty mieszkaniowe.Ustanie więzi, o której mowa w art. 10, stanowi przyczynę wykreślenia członka kasy, chyba że statut stanowi inaczej.
1.
Członek kasy jest obowiązany wpłacić wkład członkowski w celu korzystania przez spółdzielnię.2.
Wkład członkowski jest oprocentowany, jeżeli statut tak stanowi. Zasady ustalania wysokości oprocentowania wkładu członkowskiego i jego zmiany określa statut.3.
Kwoty wyliczone na podstawie ust. 2 zalicza się na poczet wkładu członkowskiego.4.
Wkład członkowski nie może być wypłacony przed ustaniem członkostwa. Nie dotyczy to kwot przewyższających obowiązkową wysokość wkładu członkowskiego.Każdy członek kasy obowiązany jest posiadać co najmniej jeden zadeklarowany i wpłacony udział. Minimalną wysokość udziału członkowskiego określa statut.
1.
Umowa imiennego rachunku członka kasy, o którym mowa w art. 28, ulega rozwiązaniu z:1)
dniem śmierci członka kasy albo2)
upływem 10 lat od dnia wydania przez członka kasy ostatniej dyspozycji dotyczącej tego rachunku, chyba że umowa lokaty była zawarta na czas oznaczony dłuższy niż 10 lat.2.
Dyspozycją, o której mowa w ust. 1 pkt 2, nie jest postanowienie umowne przewidujące, w razie braku wypowiedzenia, odnowienie umowy imiennego rachunku członka kasy, o której mowa w ust. 1, zawartej na czas oznaczony nie dłuższy niż 10 lat. Jeżeli na skutek odnowienia umowa wiązałaby dłużej niż 10 lat od jej zawarcia, warunkiem odnowienia jest wydanie przez członka kasy takiej dyspozycji. Brak dyspozycji skutkuje wygaśnięciem umowy.3.
Umowa lokaty zawarta na czas oznaczony dłuższy niż 10 lat może zostać odnowiona, jeżeli członek kasy wyda taką dyspozycję. Dyspozycją taką nie jest postanowienie umowne przewidujące, w razie braku jej wypowiedzenia, odnowienie umowy. Brak dyspozycji skutkuje wygaśnięciem umowy.4.
Jeżeli umowa imiennego rachunku członka kasy uległa rozwiązaniu na podstawie ust. 1, umowę uważa się za wiążącą do chwili wypłaty przez kasę środków pieniężnych osobie posiadającej tytuł prawny, chyba że stan środków pieniężnych na tym rachunku nie przekracza kwoty minimalnej określonej w umowie.5.
Od dnia wygaśnięcia umowy imiennego rachunku członka kasy na podstawie ust. 2 albo 3, do dnia wypłaty środków pieniężnych osobie posiadającej do nich tytuł prawny, środki te podlegają waloryzacji o prognozowany w ustawie budżetowej na dany rok średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. Waloryzacji dokonuje się na ostatni dzień roku kalendarzowego.6.
Z upływem 5 lat od dnia wydania przez członka kasy ostatniej dyspozycji dotyczącej rachunku, kasa jest obowiązana wystąpić do ministra właściwego do spraw informatyzacji o udostępnienie danych z rejestru Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) umożliwiających ustalenie, czy członek kasy żyje.7.
Na co najmniej 6 miesięcy przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, kasa jest obowiązana poinformować członka kasy o skutkach upływu tego okresu.8.
Przepisy ust. 1-7 nie dotyczą rachunku wspólnego.1.
Po śmierci przedsiębiorcy kasa nadal prowadzi imienny rachunek członka kasy związany z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jeżeli został ustanowiony zarząd sukcesyjny w rozumieniu ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. z 2021 r. poz. 170).2.
W okresie od ustanowienia do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego dostęp do środków pieniężnych zgromadzonych na imiennym rachunku członka kasy, o którym mowa w ust. 1, oraz prawo do wydawania dyspozycji przysługują zarządcy sukcesyjnemu.3.
Zarządca sukcesyjny niezwłocznie informuje kasę o osobach, które go powołały, a także o osobach, które uzyskały tytuł prawny do spadku po członku kasy.Z upływem 3 miesięcy od wygaśnięcia umowy imiennego rachunku członka kasy, o którym mowa w art. 28, zawartej na czas oznaczony, w razie braku wcześniejszej dyspozycji wypłaty środków pieniężnych, kasa jest obowiązana wystąpić do ministra właściwego do spraw informatyzacji o udostępnienie danych z rejestru PESEL umożliwiających ustalenie, czy członek kasy żyje.
Art. 13c. [Obowiązki informacyjne kasy wobec gminy w przypadku rozwiązania albo wygaśnięcia umowy imiennego rachunku członka kasy]
Po upływie 2 lat od dnia powzięcia przez kasę informacji o śmierci członka kasy, kasa jest obowiązana w terminie 7 dni, poinformować pisemnie organ wykonawczy gminy ostatniego miejsca zamieszkania członka kasy o:
1)
dacie powzięcia przez kasę informacji o śmierci członka kasy;2)
możliwości nabycia przez gminę prawa do środków pieniężnych, zgromadzonych przez członka kasy, zgodnie z art. 935 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610, 1615, 1890 i 1933).2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli:1)
przed upływem 2-letniego terminu, o którym mowa w ust. 1, do kasy zgłosi się osoba, która uzyskała tytuł prawny do spadku po członku kasy;2)
łączna wysokość środków pieniężnych zgromadzonych przez członka kasy jest niższa lub równa 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207 oraz z 2023 r. poz. 1667).1.
Kasa jest obowiązana udzielić członkowi kasy, osobie, która uzyskała tytuł prawny do spadku po członku kasy, oraz zarządcy sukcesyjnemu, zbiorczej informacji o:1)
imiennych rachunkach członka kasy, w tym rachunkach wspólnych - bez wskazania danych współposiadacza;2)
umowach imiennego rachunku członka kasy rozwiązanych albo wygasłych z przyczyn, o których mowa w art. 13a ust. 1-3;3)
rachunkach bankowych członka kasy, o których mowa w art. 59a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, w tym rachunkach wspólnych - bez wskazania danych współposiadacza;4)
umowach rachunku bankowego członka kasy rozwiązanych albo wygasłych z przyczyn, o których mowa w art. 59a ust. 1-3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe.2.
W zbiorczej informacji wskazuje się podmiot, który prowadzi albo prowadził rachunek, numery rachunków wynikające z umowy rachunku oraz informację, czy rachunki są nadal prowadzone.3.
Kasa jest obowiązana udzielić dostawcy, o którym mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1-3 i 9 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, z wyłączeniem Kasy Krajowej, informacji o:1)
imiennych rachunkach członka kasy, w tym rachunkach wspólnych - bez wskazania danych współposiadacza;2)
rachunkach bankowych członka kasy, w tym rachunkach wspólnych - bez wskazania danych współposiadacza.4.
W informacji, o której mowa w ust. 3, wskazuje się podmiot, który prowadzi rachunki.1.
Zbiorczą informację oraz informację, o której mowa w art. 13d ust. 3, kasa jest obowiązana pozyskać z centralnej informacji o rachunkach, o której mowa w art. 92bb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, zwanej dalej "Centralną informacją", niezwłocznie po otrzymaniu pisemnego żądania od osoby, o której mowa w art. 13d ust. 1, i zweryfikowaniu jej tytułu prawnego, lub od dostawcy, o którym mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1-3 i 9 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, z wyłączeniem Kasy Krajowej. Zbiorczą informację oraz informację, o której mowa w art. 13d ust. 3, kasa jest obowiązana dostarczyć osobie, która wystąpiła z żądaniem, lub dostawcy, o którym mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1-3 i 9 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, z wyłączeniem Kasy Krajowej, niezwłocznie po jej pozyskaniu z Centralnej informacji.2.
Zbiorcza informacja oraz informacja, o której mowa w art. 13d ust. 3, może być dostarczona odpłatnie, przy czym opłata nie może być wyższa niż koszt wygenerowania takiej informacji.1.
Kasa prowadząca imienny rachunek członka kasy jest obowiązana nieodpłatnie udzielić informacji, o których mowa w art. 13d ust. 1 i 3, Centralnej informacji. Obowiązek udzielenia informacji może być realizowany za pośrednictwem Kasy Krajowej.2.
Informacji, o których mowa w art. 13d ust. 1 i 3, kasa lub Kasa Krajowa udziela niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania zapytania od Centralnej informacji.1.
Kasa może prowadzić na rzecz członka kasy rachunek rodzinny.2.
Rachunek rodzinny członka kasy może być prowadzony wyłącznie dla osób fizycznych, którym przyznano niepodlegające egzekucji świadczenia, dodatki, zasiłki oraz inne kwoty, o których mowa w art. 833 § 6 i 7 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, z wyjątkiem świadczeń alimentacyjnych, zwane dalej "świadczeniami niepodlegającymi egzekucji".3.
Rachunek rodzinny członka kasy nie może być prowadzony dla kilku osób fizycznych.4.
Umowa rachunku rodzinnego członka kasy określa numery rachunków bankowych jednostek wypłacających świadczenia niepodlegające egzekucji, z których dokonywane są wpłaty na rachunek rodzinny członka kasy. Zaświadczenia o numerach tych rachunków, wydane przez jednostki wypłacające świadczenia niepodlegające egzekucji, stanowią załączniki do umowy rachunku rodzinnego członka kasy.5.
Otwarcie i prowadzenie rachunku rodzinnego członka kasy oraz wypłaty z tego rachunku w kasie, w której rachunek jest prowadzony, są wolne od jakichkolwiek opłat i prowizji. Kasa nie pobiera opłat i prowizji za wydanie instrumentu płatniczego do rachunku rodzinnego, o ile umowa przewiduje wydanie tego instrumentu, jego miesięczne utrzymanie oraz wypłaty z wykorzystaniem tego instrumentu przy użyciu bankomatów wskazanych przez kasę w umowie.6.
Na rachunek rodzinny członka kasy mogą być wpłacane wyłącznie środki pieniężne pochodzące ze świadczeń niepodlegających egzekucji. Wpłaty na rachunek rodzinny członka kasy mogą być dokonywane wyłącznie z rachunków bankowych jednostek wypłacających świadczenia niepodlegające egzekucji.1.
Kasa może prowadzić na rzecz członka kasy rachunek powierniczy.2.
Do rachunków powierniczych prowadzonych przez kasy stosuje się odpowiednio przepis art. 59 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe.1.
Kasa jest obowiązana wypłacić po śmierci członka kasy z jego wkładu członkowskiego i oszczędności:1)
kwotę wydatkowaną na koszty pogrzebu członka kasy w wysokości nieprzekraczającej kosztów urządzenia pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku - osobie, która przedłoży rachunek stwierdzający wysokość poniesionych przez nią wydatków;2)
kwotę nieprzekraczającą ogółem sumy przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, w okresie 5 lat kalendarzowych poprzedzających wypłatę - jeżeli członek kasy pisemnie wskazał kasie osoby, na których rzecz wypłata ma nastąpić; osobami wskazanymi przez członka kasy mogą być jego małżonek, zstępni, rodzice, dziadkowie i rodzeństwo;3)
kwotę równą wpłatom na rachunki, dokonanym przez organ rentowy z tytułu świadczeń z ubezpieczeń i zabezpieczeń społecznych, które nie przysługiwały za okres po śmierci posiadacza rachunków, wskazaną we wniosku organu rentowego skierowanym do kasy, wraz z podaniem numerów rachunków, na które dokonano wpłat.2.
Sumy określone w ust. 1 nie należą do spadku po członku kasy.2a.
Kasa jest obowiązana przy zawieraniu umowy imiennego rachunku członka kasy poinformować, w sposób zrozumiały, o możliwości pisemnego wskazania osób, na rzecz których ma nastąpić wypłata kwoty, o której mowa w ust. 1 pkt 2, oraz o treści ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2. Przepisu zdania pierwszego nie stosuje się do rachunku wspólnego.2b.
W przypadku powzięcia przez kasę informacji o śmierci członka kasy, który dokonał wskazania, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, kasa jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić wskazane przez członka kasy osoby o możliwości wypłaty określonej kwoty.3.
Kasa jest zwolniona od wypłaty pełnej lub częściowej kwoty, o której mowa w ust. 1 pkt 3, jeżeli przed otrzymaniem wniosku organu rentowego dokonała z tych rachunków wypłat innym uprawnionym osobom, które to wypłaty nie pozwalają zrealizować wniosku w całości lub części, oraz w ciągu 30 dni od otrzymania wniosku poinformuje o tym organ rentowy, wraz ze wskazaniem osób, które pobrały wypłaty.4.
Kasa nie odpowiada za szkody wynikające z wykonania czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 3 oraz ust. 3. Odpowiedzialność w tym zakresie ponosi organ rentowy, który wystąpił z wnioskiem.1.
Kasa i Kasa Krajowa jest obowiązana przeciwdziałać wykorzystaniu swojej działalności dla celów mających związek z przestępstwem, o którym mowa w art. 165a lub art. 299 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17).2.
Tryb postępowania kasy i Kasy Krajowej w razie wystąpienia okoliczności, o których mowa w ust. 1, określa odrębna ustawa.Art. 16. [Obowiązek zawiadomienia o podejrzeniu wykorzystywania działalności kasy w celach związanych z przestępstwami; wstrzymanie transakcji i blokada środków na rachunku]
1.
W razie zaistnienia uzasadnionego podejrzenia, że działalność kasy i Kasy Krajowej jest wykorzystywana w celu ukrycia działań przestępczych lub dla celów mających związek z przestępstwem skarbowym lub innym przestępstwem niż przestępstwo, o którym mowa w art. 165a lub art. 299 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - kasa lub Kasa Krajowa zawiadamia o tym prokuratora, Policję albo inny właściwy organ uprawniony do prowadzenia postępowania przygotowawczego.2.
Prokurator, Policja albo inny właściwy organ uprawniony do prowadzenia postępowania przygotowawczego, który otrzymał zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1, może żądać uzupełnienia informacji, także w toku czynności podejmowanych na podstawie art. 307 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 37).3.
W przypadku powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że zgromadzone na rachunku środki, w całości lub w części pochodzą z przestępstwa skarbowego lub przestępstwa innego niż przestępstwo, o którym mowa w art. 165a lub art. 299 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, lub mają z nim związek, kasa jest uprawniona do dokonania blokady środków na tym rachunku. Blokadę można ustanowić wyłącznie do wysokości zgromadzonych na rachunku środków, co do których zachodzi takie podejrzenie.4.
W przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa, o którym mowa w art. 165a lub art. 299 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, lub wykorzystywania działalności kasy w celu ukrycia działań przestępczych lub dla celów mających związek z przestępstwem lub przestępstwem skarbowym prokurator może, w drodze postanowienia, wstrzymać określoną transakcję lub dokonać blokady środków na rachunku na czas oznaczony, nie dłuższy niż 6 miesięcy, również pomimo braku zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1. W postanowieniu określa się zakres, sposób i termin wstrzymania transakcji lub blokady środków na rachunku.5.
Blokada środków na rachunku, dokonana w okolicznościach, o których mowa w ust. 3, nie może trwać dłużej niż 72 godziny.6.
Niezwłocznie po dokonaniu blokady, o której mowa w ust. 3, kasa zawiadamia prokuratora.7.
W terminie określonym w ust. 5 prokurator wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania albo o odmowie jego wszczęcia, o którym niezwłocznie zawiadamia właściwą kasę. Terminu określonego w art. 307 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego nie stosuje się. W razie wszczęcia postępowania prokurator może, w drodze postanowienia, wstrzymać określoną transakcję lub dokonać blokady środków na rachunku na czas oznaczony, nie dłuższy niż 6 miesięcy, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w ust. 6. W postanowieniu określa się zakres, sposób i termin wstrzymania transakcji lub blokady środków na rachunku.8.
Na postanowienie prokuratora w przedmiocie stosowania blokady środków na rachunku przysługuje zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy.8a.
Prokurator może przedłużyć wstrzymanie transakcji lub blokadę środków na rachunku, o których mowa w ust. 4 i 7, na dalszy czas oznaczony, nie dłuższy niż kolejne 6 miesięcy. Przepisy ust. 4 zdanie drugie, ust. 7 zdanie trzecie i ust. 8 stosuje się odpowiednio.9.
Wstrzymanie transakcji lub blokada środków na rachunku upada, jeżeli przed upływem czasu ich stosowania nie zostanie wydane postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym lub postanowienie w przedmiocie dowodów rzeczowych.10.
W sprawach dotyczących blokady środków na rachunku, nieuregulowanych w ustawie, stosuje się przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego.11.
Kasa nie ponosi odpowiedzialności za szkodę, która może wyniknąć z wykonania w dobrej wierze obowiązków określonych w ust. 3-6. W takim przypadku, jeżeli okoliczności, o których mowa w ust. 3-6, nie miały związku z przestępstwem lub ukrywaniem działań przestępczych, o których mowa w ust. 1, odpowiedzialność za szkodę wynikłą z dokonania blokady środków na rachunku ponosi Skarb Państwa.Art. 16b. [Przetwarzanie i wzajemne udostępnianie informacji przez spółdzielcze kasy; ograniczenie stosowania przepisów o ochronie danych osobowych ze względu na realizację zadań dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu]
Do działalności kas stosuje się odpowiednio przepisy art. 106d i art. 106e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe.