Rozdział 3 - Świadczenia przemysłu. - Rzeczowe świadczenia wojenne.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1934.95.859
Akt utracił moc Wersja od: 29 października 1934 r.
Rozdział III.
Świadczenia przemysłu.
Świadczenia przemysłu.
(1)
Za przedsiębiorstwa przemysłowe w rozumieniu rozporządzenia niniejszego uważa się: 1)
wszelkie warsztaty pracy, wydobywające surowce, wytwarzające lub przetwarzające (fabryki, stocznie, huty, kopalnie i inne przedsiębiorstwa górnicze, urządzenia portowe i t. p.) niezależnie od rodzaju sił, jakiemi są poruszane, lub z jakich korzystają, oraz niezależnie od tego, czy prowadzone są w celu zysku, czy też w innym celu; 2)
przedsiębiorstwa handlowe, składowe, transportowe i komunikacyjne, z wyjątkiem podlegających Ministrowi Komunikacji; 3)
przedsiębiorstwa telekomunikacyjne, z wyjątkiem podlegających Ministrowi Poczt i Telegrafów; 4)
zakłady wytwarzające, przesyłające lub rozdzielające energję; 5)
zakłady wodociągowe i kanalizacyjne.(2)
Do przedsiębiorstw przemysłowych w rozumieniu rozporządzenia niniejszego zalicza, się również grupy i organizacje przemysłowe i handlowe (ust. 1) o charakterze administracyjno-gospodarczym (koncerny, syndykaty, kartele, związki przemysłowe i handlowe i t. p.).(1)
Minister Przemysłu i Handlu może już w czasie pokoju w porozumieniu z Ministrami: Spraw Wojskowych i Skarbu zarządzić przysposobienie przedsiębiorstwa do świadczeń rzeczowych i w tym celu nakładać na właścicieli lub posiadaczy lub też na zarządy (zarządców) przedsiębiorstw przemysłowych: 1)
obowiązek przygotowania przedsiębiorstw tak istniejących, jak i nowo zakładanych do wytwórczości lub działalności, odpowiadającej potrzebom obrony Państwa lub warunkom wojennym, a zwłaszcza - przez dostosowanie budowy lub przeróbki objektów przedsiębiorstwa do potrzeb tej wytwórczości lub działalności oraz przez stałe posiadanie i utrzymywanie w należytym stanie wskazanych przez tych ministrów urządzeń, maszyn, narzędzi, materjałów ruchu, surowców, półfabrykatów, fabrykatów i innych ruchomości; 2)
obowiązek przystosowania przedsiębiorstw do przejścia na wytwórczość wojenną lub działalność według zadań i wskazówek wymienionych ministrów, a zwłaszcza - przez uruchomienie tytułem próby wytwórczości wojennej, przez zmontowanie i zainstalowanie urządzeń technicznych i maszyn dla celów wytwórczości wojennej lub działalności wedle żądań i wskazówek wymienionych ministrów, oraz przez opracowanie elaboratu eksploatacyjnego, odpowiadającego potrzebom tej wytwórczości lub działalności, a obejmującego plan przeprowadzenia potrzebnych adaptacyj technicznych, plan uzupełnień personalnych, plan przeszkolenia personelu, plan gromadzenia i uzupełniania zapasów surowców i półfabrykatów oraz plan organizacji pracy.(2)
W sprawach, dotyczących przemysłu rolnego oraz wytwarzania nawozów sztucznych, maszyn i narzędzi rolniczych, powyższe zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu będą wydawane w porozumieniu również z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych, a w sprawach dotyczących przemysłu chemiczno-farmaceutycznego, wytwarzania przyrządów, narzędzi i przyborów lekarskich, dentystycznych, elektromedycznych oraz środków opatrunkowych - w porozumieniu z Ministrem Opieki Społecznej.(3)
W stosunku do przemysłu drzewnego, przerabiającego surowce, zarządzenia, objęte ust. 1, wydaje Minister Rolnictwa i Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrami: Przemysłu j Handlu, Spraw Wojskowych i Skarbu, albo też upoważnione przez nich władze podległe.(4)
W sprawach dotyczących aprowizacji zarządzenia, objęte ust. 1, wydaje Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrami: Spraw Wojskowych i Skarbu oraz innymi interesowanymi ministrami.Dostarczenie przez Państwo dla celów przysposobienia przedsiębiorstwa do świadczeń rzeczowych: urządzeń, maszyn, narządzi materjałów ruchu, surowców, półfabrykatów, fabrykatów i innych ruchomości me stwarza tytułu własności na nich dla właścicieli, posiadaczy lub dzierżycieli tych przedsiębiorstw, jeśli zawarta umowa nie stanowi inaczej.
(1)
Delegaci Ministerstwa Spraw Wojskowych, wyznaczeni przez Ministra Spraw Wojskowych w porozumieniu z interesowanymi ministrami, mają - niezależnie od warunków przewidzianych w art. 1 - prawo wstępu do wszystkich pomieszczeń i urządzeń przedsiębiorstw przemysłowych celem zebrania danych dotyczących przedmiotów świadczeń rzeczowych.(2)
Właściciele, posiadacze i zarządy (zarządcy) przedsiębiorstw przemysłowych, lub ich prawni zastępcy albo przedstawiciele obowiązani są na żądanie delegatów Ministerstwa Spraw Wojskowych, występujących w towarzystwie przedstawiciela właściwej władzy państwowej, przemysłowej, górniczej, kolejowej i t. p. lub okazujących polecenie tej władzy: 1)
poczynić wszelkie ułatwienia przy przeglądzie przedsiębiorstwa lub zdejmowaniu planów i szkiców: terenów z dojazdami, budowli, składów, magazynów, maszyn i urządzeń technicznych, okazując na żądanie również posiadane plany i rysunki zabudowań i poszczególnych urządzeń; 2)
udzielać informacyj i wyjaśnień, dotyczących maszyn i urządzeń technicznych, personelu, produkowania, zdolności wytwórczej, pojemności składów i magazynów i sposobu przechowywania i magazynowania; 3)
okazywać zapasy i podać ich ilość, a w szczególności paliwa i materjałów pędnych, surowców, półfabrykatów i fabrykatów, jak również narzędzi i innych ruchomości; 4)
podać do wiadomości wysokość i rodzaj kapitału przedsiębiorstwa.(3)
Otrzymane dane stanowią tajemnicę urzędową i mogą być zużytkowane tylko dla celów, przewidzianych przez rozporządzenie niniejsze.(1)
Do udzielania danych dotyczących przedmiotów świadczeń rzeczowych (art. 37) oraz do, załatwiania wszelkich spraw, związanych z przysposobieniem przedsiębiorstw przemysłowych do świadczeń rzeczowych (art. 35), ma przedsiębiorstwo obowiązek ustanowienia na własny koszt - stosownie do żądania właściwej wojewódzkiej władzy administracji ogólnej - stałego pełnomocnika upoważnionego do występowania wobec tej władzy imieniem przedsiębiorstwa.(2)
Jeżeli przedsiębiorstwo obejmuje kilka za« kładów pracy, będących odrębnemi jednostkami techniczno-administracyjnemi, ciąży na niem ponadto obowiązek ustanowienia - na żądanie właściwej wojewódzkiej władzy administracji ogólnej - stałych pełnomocników dla każdego zakładu zosobna.(3)
Na żądanie właściwej wojewódzkiej władzy administracji ogólnej ma przedsiębiorstwo również obowiązek ustanowienia stałego zastępcy pełnomocnika.(4)
Do zastępcy pełnomocnika stosuje się wszystkie przepisy odnoszące się do stałego pełnomocnika.(1)
Pełnomocnikiem można ustanowić osobę, która: 1)
posiada obywatelstwo polskie, 2)
włada biegle językiem polskim w słowie i piśmie, 3)
zajmuje kierownicze stanowisko w danem przedsiębiorstwie albo należy do zarządu danego przedsiębiorstwa, 4)
posiada pełne zaufanie władz państwowych.(2)
Wojewódzka władza administracji ogólnej może wyjątkowo zezwolić na ustanowienie pełnomocnikiem osoby, nieodpowiadającej warunkowi, określonemu w ust. 1 pkt. 3), lecz posiadającej odpowiednie kwalifikacje zawodowe.(3)
Obowiązki pełnomocnika może pełnić właściciel, współwłaściciel lub posiadacz przedsiębiorstwa, jeżeli odpowiada warunkom, określonym w ust. 1 pkt. 1), 2) i 4).(1)
Pełnomocnika należy ustanowić w terminie wyznaczonym przez właściwą wojewódzką władzę administracji ogólnej; termin ten nie będzie krótszy, niż dwa tygodnie.(2)
O ustanowieniu pełnomocnika należy zawiadomić władzę, która zażądała ustanowienia, dołączając równocześnie pisemną deklarację odnośnej osoby o gotowości przyjęcia obowiązków pełnomocnika.Pełnomocnik może spełniać czynności swe po zatwierdzeniu przez właściwą wojewódzką władzę administracji ogólnej, która może zatwierdzenia odmówić lub zatwierdzenie cofnąć, jeśli pełnomocnik nie odpowiada lub przestaje odpowiadać warunkom, określonym w art. 39. W tym przypadku wyznacza ona równocześnie termin, nie krótszy, niż dwa tygodnie, w którym przedsiębiorstwo ma obowiązek ustanowić innego pełnomocnika.
(1)
Jeżeli przedsiębiorstwo nie ustanowiło w terminie pełnomocnika, albo też jeżeli właściwa wojewódzka władza administracji ogólnej trzykrotnie odmówiła zatwierdzenia pełnomocnika, ustanowionego przez przedsiębiorstwo, wyznacza ona pełnomocnika komisarycznego.(2)
Pełnomocnik komisaryczny otrzymuje od przedsiębiorstwa wynagrodzenie w wysokości, ustalonej przez wojewódzką władzę administracji ogólnej według przeciętnego wynagrodzenia osób, zajmujących stanowiska kierownicze w danem przedsiębiorstwie. Przedsiębiorstwu służy prawo zgłoszenia - w nieprzekraczalnym terminie 14 dni po otrzymaniu odpisu decyzji wojewódzkiej władzy administracji ogólnej - wniosku do sądu okręgowego o ustaleniu wysokości wynagrodzenia. Sąd załatwia wniosek taki w postępowaniu niespornem (incydentalnem), którego koszty ponosi przedsiębiorstwo.(3)
Do pełnomocnika komisarycznego stosuje się wszystkie przepisy odnoszące się do pełnomocnika ustanowionego przez przedsiębiorstwo.(4)
Przedsiębiorstwo ma obowiązek przydzielić pełnomocnikowi komisarycznemu odpowiednio urządzony lokal służbowy i umożliwić mu uzyskiwanie wszelkich wiadomości, potrzebnych do wykonywania jego obowiązków.(5)
Pełnomocnik komisaryczny pełni swe czynności, dopóki przedsiębiorstwo nie ustanowi pełnomocnikiem osoby, którą właściwa wojewódzka władza administracji ogólnej zatwierdzi jako pełnomocnika.(1)
Przedsiębiorstwo może zwolnić pracownika, będącego pełnomocnikiem, stosownie do obowiązujących w tej mierze przepisów, ma jednak obowiązek ustanowić w terminie nie dłuższym, niż trzy dni innego pełnomocnika; przepisy art. 38-42 stosuje się odpowiednio.(2)
Jednocześnie z wypowiedzeniem pracy pracownikowi pełniącemu obowiązki pełnomocnika lub jednocześnie z rozwiązaniem z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia przedsiębiorstwo powinno zawiadomić o tem wojewódzką władzę administracji ogólnej.Od decyzji wojewódzkiej władzy administracji ogólnej w sprawach, objętych art. 38-43, służy odwołanie; odwołanie nie wstrzymuje wykonania decyzji.
(1)
Przygotowanie przedsiębiorstw do wytwórczości lub działalności wojennej, tudzież przystosowanie ich do przejścia na wytwórczość wojenną lub działalność wedle żądań i wskazówek władzy (art. 35) odbywa się na koszt Skarbu Państwa, jeżeli żądane przygotowanie lub przystosowanie wykracza poza własny gospodarczy interes przedsiębiorstwa.(2)
Jeżeli właściciel lub posiadacz przyjmie z mocy umowy na siebie obowiązki, wymienione w art. 35, stosuje się zamiast powyższych przepisów postanowienia umowy.(1)
W przypadku niewykonania w terminie oznaczonym czynności dotyczących przysposobienia do świadczeń rzeczowych, a nakazanych w myśl art. 35 lub wynikających z umowy, Minister Przemysłu i Handlu może w porozumieniu z Ministrami: Spraw Wojskowych i Skarbu oraz innymi interesowanymi ministrami (art. 35 ust. 2) zarządzić wykonanie nakazanych czynności w trybie administracyjnym.(2)
Jeśli Skarb Państwa nie jest obowiązany do poniesienia kosztów tych czynności w myśl art. 45 ust. 1, wykonanie odbędzie się na koszt obowiązanych do ich wykonania. W tym przypadku Minister Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrami: Spraw Wojskowych i Skarbu oraz innymi interesowanymi ministrami (art. 35 ust. 2) wyda orzeczenie w sprawie ściągnięcia z mienia osób obowiązanych do wykonania tych czynności sumy stanowiącej równowartość kosztów wykonania czynności.(3)
Orzeczenie stanowi tytuł wykonawczy. Osoby interesowane mogą żądać w trybie powództwa sądowego w terminie dni 14 od daty doręczenia im odpisu, orzeczenia obniżenia ustalonych niem kosztów. Sąd może w razie wniesienia powództwa wstrzymać na wniosek powoda wykonanie orzeczenia.(4)
W stosunku do przemysłu drzewnego, przerabiającego surowce, zarządzenia, i orzeczenia wydaje Minister Rolnictwa i Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrami: Przemysłu i Handlu, Spraw Wojskowych i Skarbu, w sprawach zaś, dotyczących aprowizacji - Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrami: Spraw Wojskowych i Skarbu oraz innymi interesowanymi ministrami.(1)
W warunkach, przewidzianych w art. 1, Minister Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych i Ministrem Skarbu może w każdem przedsiębiorstwie przemysłowem dokonać kosztem Skarbu Państwa wszelkich zmian i przeróbek według swego uznania w celu przygotowania przedsiębiorstwa do wymagań wytwórczości lub działalności wojennej, lub też w celu zmiany ich charakteru i rodzaju wytwórczości oraz działalności.(2)
W sprawach, dotyczących przemysłu rolnego, wytwarzania nawozów sztucznych, maszyn i narzędzi rolniczych, zarządzenia, wynikające z ust. 1, wydaje Minister Przemysłu i Handlu również w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych, a w sprawach dotyczących przemysłu chemiczno - farmaceutycznego, wytwarzania przyrządów, narzędzi i przyborów lekarskich, dentystycznych i elektromedycznych oraz środków opatrunkowych, - w porozumieniu z Ministrem Opieki Społecznej.(3)
W stosunku do przemysłu drzewnego, przerabiającego surowce, zarządzenia, wynikające z ust. 1, wydaje Minister Rolnictwa i Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrami: Przemyski i Handlu, Spraw Wojskowych i Skarbu, a w sprawach dotyczących aprowizacji - Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrami: Spraw Wojskowych i Skarbu oraz innymi interesowanymi ministrami.(1)
W warunkach, przewidzianych w art. 1, mogą wymienieni w art. 47 ministrowie używać według swego uznania całej zdolności wytwórczej przedsiębiorstw przemysłowych do celów obrony Państwa w takim zakresie, w jakim to jest bezpośrednio lub pośrednio potrzebne do osiągnięcia tych celów.(2)
Wymienieni w art. 47 ministrowie mogą przekazywać przysługujące im z mocy artykułu niniejszego uprawnienia władzom podległym.(1)
Wymienieni w art. 47 ministrowie lub upoważnione przez nich władze podległe mogą- stosownie do pierwotnego lub zmienionego charakteru przedsiębiorstwa (art. 47 ust. 1) - wydawać w warunkach, przewidzianych w art. 1, zarządzenia w kierunku: 1)
prowadzenia pewnego rodzaju wytwórczości przemysłowej lub wydobycia górniczego; 2)
oddawania Państwu ruchomości na własność, do użytkowania lub używania w ręce oznaczonych w nakazie osób, w miejscu i terminach tamże wskazanych. Przepis ten dotyczy zarówno już wytworzonych lub posiadanych przedmiotów, jak również tych, które zostaną wytworzone, wzniesione, ustanowione lub wydobyte, albo które powstaną jako przyrost naturalny, albo w inny sposób - po doręczeniu nakazu; 3)
wykonania oznaczonych w nakazie robót i czynności wszelkiego rodzaju; 4)
magazynowania i przechowywania oznaczonych w nakazie ruchomości; 5)
transportowania przez przedsiębiorstwa transportowe i komunikacyjne osób, zwierząt i wszelkiego rodzaju ruchomości.(2)
Ponadto wymieniem w art. 47 ministrowie lub upoważnione przez nich władze podległe mogą w warunkach, przewidzianych w art. 1: 1)
normować działalność przedsiębiorstw przemysłowych pod każdym względem, a w szczególności co do metod wytwórczości rodzaju i jakości wytworów, jako też rodzaju i jakości materjałów, surowców i półfabrykatów, jakie mają być przy tem użyte; 2)
zarządzać wytwarzanie lub wykonywanie robót i innych czynności we własnym zakresie działania przez swoje organy przy użyciu całości lub części należących do przedsiębiorstw przemysłowych: pomieszczeń, maszyn, silników, urządzeń, sprzętu inwentarza, fabrykatów, półfabrykatów, wszelkiego rodzaju zapasów i innych nieruchomości i ruchomości, stanowiących części lub przynależności tych przedsiębiorstw; 3)
mianować delegatów do przedsiębiorstw przemysłowych w charakterze: instruktorów, inspektorów, kontrolerów i dozorców robót; rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu, wydane w porozumieniu z Ministrami: Spraw Wojskowych, Rolnictwa i Reform Rolnych oraz Skarbu, oznaczy zakres działania tych delegatów; 4)
wziąć przedsiębiorstwa przemysłowe w przymusowy zarząd i zarządzać niemi przez osoby w tym celu delegowane, lub wziąć przedsiębiorstwa przemysłowe w przymusową dzierżawę, albo do użytkowania; 5)
łączyć przedsiębiorstwa przemysłowe w grupy i organizacje i nadawać im osobowość prawną zależnie od nadanego statutu; grupy te i organizacje mogą być wpisywane do rejestru handlowego; 6)
administrować zorganizowanym przemysłem (pkt. 5)) bezpośrednio lub przez osoby w tym celu wydelegowane; 7)
rozdzielać kontyngentowe materjały, surowce lub półfabrykaty pomiędzy poszczególne zakłady przemysłowe.(3)
Rozporządzenie ministrów, wymienionych w art. 47, może wprowadzać wyłączność, zarówno na rzecz Państwa jak innych podmiotów prawnych, wytwórczości i obrotu oznaczonych w tem rozporządzeniu surowców, półfabrykatów i fabrykatów.(1)
Przed objęciem przedsiębiorstwa przemysłowego lub jego części albo poszczególnych objektów w przymusowy zarząd, dzierżawę przymusową lub do użytkowania należy sporządzić w dwóch egzemplarzach protokół oględzin z dokładnem przedstawieniem stanu, w jakim się znajduje przedsiębiorstwo w chwili jego objęcia.(2)
Protokół sporządza się przy udziale co najmniej dwóch świadków, odpowiedniej ilości biegłych oraz właściciela, posiadacza, członka zarządu lub przedstawiciela przedsiębiorstwa.(3)
Jeżeli właściciel, posiadacz, członek zarządu lub przedstawiciel przedsiębiorstwa, będąc należycie wezwany nie stawi się do wzięcia udziału w oględzinach i spisaniu protokółu, czyni się o tem wzmianką w protokóle. Niestawiennictwo nie wstrzymuje toku postępowania i nie ma wpływu na ważność dokonanych czynności.(4)
Jeżeli osoby właściciela, posiadacza, członków zarządu lub przedstawiciela przedsiębiorstwa są niewiadome, lub jeżeli osoby te przebywają zagranicą, albo też jeżeli jest stwierdzone, że osoby te nie mogą przybyć celem wzięcia udziału w oględzinach i spisaniu protokółu, właściwa powiatowa komisja świadczeń rzeczowych wyznaczy z urzędu prawnego zastępcę tych osób.(1)
Biegłych powołują we wzajemnem porozumieniu: przedstawiciel władzy, któremu polecono dokonanie oględzin, oraz właściciel, posiadacz, członek zarządu, lub przedstawiciel przedsiębiorstwa, albo też ustanowiony zastępca tych osób, biorący udział w oględzinach. Gdyby takie porozumienie nie doszło do skutku, biegłych wyznaczy z urzędu właściwa powiatowa komisja świadczeń rzeczowych.(2)
Biegli otrzymują na żądanie wynagrodzenie ze Skarbu Państwa w wysokości i według zasad, ustalonych rozporządzeniem Ministra Skarbu, wydanem w porozumieniu z Ministrami: Przemysłu i Handlu, Rolnictwa i Reform Rolnych oraz Spraw Wojskowych.Jeżeli objęcie przedsiębiorstwa przemysłowego lub jego części, albo poszczególnego objektu w przymusowy zarząd, dzierżawę przymusowa lub do użytkowania jest rzeczą niecierpiąca zwłoki, a dokonanie oględzin i spisanie protokółu w sposób, określony w art. 50, napotyka na znaczne przeszkody, może nastąpić spisanie protokółu przed lub po objęciu przedsiębiorstwa, jego części lub poszczególnego objektu z częściowem lub całkowitem odstępstwem od zasad, określonych w art. 50, jednak w ten sposób, by protokół możliwie dokładnie i w sposób nie budzący wątpliwości przedstawiał stan przedsiębiorstwa w chwili jego objęcia.
W sposób, podany w art. 50, należy dokonać oględzin i spisać protokół również przy ustaniu przymusowego zarządu, dzierżawy przymusowej lub użytkowania, jako też przed zwrotem przedsiębiorstwa, jego części albo poszczególnych przedmiotów osobom uprawnionym.
(1)
D oprowadzenie do poprzedniego sianu przedsiębiorstwa, przysposobionego w warunkach przewidzianych w art. 1 ust. 1 do wytwórczości lub działalności wojennej, odbywa się na pisemne żądanie przedsiębiorstwa, zmieszone bezpośrednio po otrzymania nakazu przysposobienia lub leź najpóźniej do 30 dni od dnia zawiadomienia o zwolnieniu przedsiębiorstwa od obowiązku świadczenia.(2)
Doprowadzenie do poprzedniego stanu odbywa się na koszt Skarbu Państwa: 1)
jeżeli wytwórczość wojenna danego przedsiębiorstwa była prowadzona przez Państwo na własny rachunek i ryzyko; 2)
jeżeli przysposobienie przedsiębiorstwa dokonane zostało kosztem Skarbu Państwa.(3)
Doprowadzenie do poprzedniego stanu przedsiębiorstwa, przysposobionego do wytwórczości lub działalności wojennej w warunkach innych, niż przewidziane w art. 1 ust. 1, może nastąpić tylko na mocy pozwolenia, wydanego przez właściwego ministra w myśl art. 35 oraz na warunkach określonych w pozwoleniu.