Dział 2 - Kierowcy pojazdów samochodowych. - Ruch na drogach publicznych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1968.27.183

Akt utracił moc

Wersja od: 1 lipca 1976 r.

Dział  II

Kierowcy pojazdów samochodowych.

Rozdział  1

Prawa jazdy.

Rodzaje praw jazdy i warunki podstawowe otrzymywania prawa jazdy.

§  193.

1. Do kierowania na drogach publicznych pojazdami samochodowymi uprawnione są osoby, które posiadają odpowiednie prawo jazdy.

2. Prawa jazdy dzielą się na kategorie w zależności od zawartych w nich uprawnień.

3. Ustala się następujące kategorie praw jazdy:

1) kategoria A;

2) kategoria B;

3) kategoria C;

4) kategoria D;

5) kategoria E;

6) kategoria M;

7) kategoria T.

4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do kierowców w czynnej służbie wojskowej kierujących pojazdami specjalnymi Sił Zbrojnych, określonymi przez Ministra Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrami Komunikacji i Spraw Wewnętrznych.

5. Kierowcy pojazdów określonych w ust. 4 posiadają uprawnienia do kierowania tymi pojazdami, wydane przez właściwy organ wojskowy.

6. Zasady i tryb wydawania uprawnień do kierowania pojazdami specjalnymi Sił Zbrojnych (ust. 4) normują przepisy wydane przez Ministra Obrony Narodowej.

§  194.

1. 80 Prawo jazdy kategorii A uprawnia do kierowania motocyklami, motocyklami o trzech kołach i podobnymi im pojazdami samochodowymi o ciężarze własnym nie przekraczającym 400 kg.

2. Prawo jazdy kategorii A może otrzymać osoba, która:

1) 81 ukończyła kurs programowy lub odbyła naukę kierowania motocyklem w ośrodku szkolenia kierowców;

2) posiada wykształcenie co najmniej w zakresie szkoły podstawowej;

3) posiada odpowiedni stan zdrowia stwierdzony przez społeczny zakład służby zdrowia;

4) posiada znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy, w szczególności w razie urazu głowy, złamania i zwichnięcia kończyn, krwawienia, krwotoku, ran, omdlenia, oparzenia oraz porażenia prądem elektrycznym;

5) wykaże się przed komisją egzaminacyjną (§ 210) posiadaniem kwalifikacji fachowych w zakresie programu egzaminacyjnego ustalonego przez Ministra Komunikacji.

§  195.

1. Prawo jazdy kategorii B uprawnia do kierowania samochodami osobowymi i samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym do 3,5 t.

2. 82 Prawo jazdy kategorii B może otrzymać osoba, która odpowiada warunkom określonym w § 194 ust. 2 pkt 2-5 oraz ukończyła kurs programowy lub odbyła naukę kierowania samochodem w ośrodku szkolenia kierowców.

§  196.

1. Prawo jazdy kategorii C uprawnia do kierowania pojazdami samochodowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 t, z wyjątkiem autobusów.

2. 83 Prawo jazdy kategorii C może otrzymać osoba, która ukończyła 18 lat życia, odpowiada warunkom określonym w § 194 ust. 2 pkt 2-5 oraz:

1) ukończyła zasadniczą szkołę zawodową kierowców samochodowych lub inną o zbliżonej specjalności, równorzędną lub stopnia wyższego i odbyła w czasie nauki ćwiczenia w kierowaniu pojazdami wymienionymi w ust. 1 albo

2) ukończyła podstawowy kurs programowy, albo

3) ma co najmniej 1 rok pracy w uspołecznionym zakładzie, jako kierowca mający prawo jazdy kategorii B, odbytej bezpośrednio przed ubieganiem się o prawo jazdy kategorii C, oraz ukończyła dokształcający kurs programowy.

3. 84 Osoba ubiegająca się o prawo jazdy kategorii C na warunkach określonych w ust. 2 pkt 1 lub 2, jednocześnie z prawem jazdy tej kategorii otrzyma prawo jazdy kategorii B, jeżeli w czasie nauki w szkole lub na kursie odbyła ćwiczenia w kierowaniu samochodem osobowym i złożyła egzamin z umiejętności kierowania takim pojazdem.

§  197.

1. Prawo jazdy kategorii D uprawnia do kierowania autobusami.

2. 85 Prawo jazdy kategorii D może otrzymać osoba, która ukończyła 22 lata życia, odpowiada warunkom określonym w § 194 ust. 2 pkt 2-5 oraz:

1) ukończyła podstawowy kurs programowy albo

2) ma prawo jazdy kategorii C i co najmniej 3 lata praktyki zawodowej w kierowaniu samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 t oraz ukończyła dokształcający kurs programowy.

§  198.

1. Prawo jazdy kategorii E uprawnia kierowcę posiadającego prawo jazdy kategorii B, C lub D do kierowania wymienionymi w prawie jazdy pojazdami samochodowymi z przyczepami o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 750 kg.

2. 86 Prawo jazdy kategorii E może otrzymać osoba, która:

1) odbyła co najmniej 1 rok praktyki jako kierowca mający prawo jazdy kategorii C lub D albo

2) wykazała się jako kierowca mający prawo jazdy:

a) kategorii C - umiejętnością kierowania samochodem ciężarowym o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 t z przyczepą o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 750 kg,

b) kategorii D - umiejętnością kierowania autobusem z przyczepą autobusową lub autobusem przegubowym albo

3) 87 odbyła co najmniej 1 rok praktyki jako kierowca mający prawo jazdy kategorii B, oraz wykazała się umiejętnością kierowania samochodem osobowym lub ciężarowym o dopuszczalnym ciężarze całkowitym do 3,5 t, z przyczepą o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 750 kg.

§  199.

1. Prawo jazdy kategorii M uprawnia do kierowania:

1) maszynami samobieżnymi;

2) pojazdami samochodowymi o cechach konstrukcyjnych ograniczających szybkość do 20 km na godzinę, do których mogą być doczepione wozy mieszkalne, cyrkowe, itp. oraz maszyny rolnicze, leśne i budowlane;

3) motokultywatorami z przyczepą.

2. Prawo jazdy kategorii M może otrzymać osoba, która odpowiada warunkom określonym w § 194 ust. 2 pkt 2-5.

§  200.

1. 88 Prawo jazdy kategorii T uprawnia do kierowania:

1) ciągnikami rolniczymi,

2) innymi ciągnikami, których cechy konstrukcyjne ograniczają szybkość do 25 km na godzinę

- łącznie z przyczepami o dopuszczalnym ciężarze całkowitym przyczepy lub przyczep do 12 ton.

2. Prawo jazdy kategorii T może otrzymać osoba, która odpowiada warunkom określonym w § 194 ust. 2 pkt 2-5 oraz:

1) odbyła przeszkolenie według programu i na warunkach ustalonych przez Ministra Komunikacji w porozumieniu z Ministrami Oświaty i Szkolnictwa Wyższego, Spraw Wewnętrznych, Obrony Narodowej i Rolnictwa albo

2) posiada ukończone technikum rolnicze, technikum mechanizacji rolnictwa lub zasadniczą szkołę rolniczo-mechanizacyjną, której program nauczania obejmuje nauczanie w celu uzyskania prawa jazdy kategorii T, albo

3) posiada ukończony kurs traktorzysty według programu określonego przez Ministra Rolnictwa w porozumieniu z Ministrami Oświaty i Szkolnictwa Wyższego oraz Komunikacji.

3. 89 Indywidualni rolnicy posiadający w swoim gospodarstwie ciągnik rolniczy oraz członkowie ich najbliższej rodziny mogą otrzymać prawo jazdy kategorii T bez odbycia przeszkolenia określonego w ust. 2, jeżeli odbyli ćwiczenia w kierowaniu takim ciągnikiem w jednostce uprawnionej do szkolenia kierowców lub traktorzystów i odpowiadają warunkom określonym w § 194 ust. 2 pkt 2-5.

§  201.

1. Posiadacz prawa jazdy kategorii B, C, D, M lub T może otrzymać prawo jazdy kategorii A po wykazaniu się umiejętnością kierowania motocyklem, a posiadacz prawa jazdy kategorii B - również prawo jazdy kategorii T po wykazaniu się umiejętnością kierowania ciągnikiem.

2. Osoba ubiegająca się o prawo jazdy kategorii B, C, D, M lub T może równocześnie z prawem jazdy tych kategorii otrzymać prawo jazdy kategorii A po wykazaniu się umiejętnością kierowania motocyklem, a osoba ubiegająca się o prawo jazdy kategorii B - również prawo jazdy kategorii T po wykazaniu się umiejętnością kierowania ciągnikiem.

3. Prawa jazdy kategorii B, C i D uprawniają również do kierowania wymienionymi w nich pojazdami samochodowymi z przyczepą o dopuszczalnym ciężarze całkowitym do 750 kg, a prawo jazdy kategorii B - także z przyczepą mieszkalną (campingową) o większym ciężarze, jeżeli dopuszczalny ciężar całkowity tej przyczepy nie przekracza ciężaru własnego pojazdu samochodowego oraz jeżeli dopuszczalny ciężar całkowity złączonych pojazdów nie przekracza 3,5 t.

4. 90 Prawa jazdy kategorii B, C i T obejmują uprawnienia prawa jazdy kategorii M.

Warunki dodatkowe otrzymania prawa jazdy, ograniczenia, zwolnienia.

§  202.

1. 91 (skreślony).

2. Do kierowania autobusami w komunikacji publicznej uprawniona jest osoba posiadająca, oprócz prawa jazdy kategorii D, świadectwo kierowcy takiego autobusu.

3. Do kierowania taksówkami (dorożkami) samochodowymi przeznaczonymi do przewozu osób uprawniona jest osoba posiadająca, oprócz prawa jazdy odpowiedniej kategorii, świadectwo kierowcy taksówki (dorożki) samochodowej.

4. 92 Świadectwa wymienione w ust. 2 i 3 wydają i cofają na warunkach ustalonych przez Ministra Komunikacji w porozumieniu z Ministrem Gospodarki Komunalnej właściwe terenowe organy administracji państwowej stopnia powiatowego.

5. W ruchu krajowym - w odchyleniu od przepisu § 196 ust. 1 prawo jazdy kategorii C uprawnia również do kierowania autobusami o liczbie miejsc nie przekraczającej 14.

6. Do kierowania pojazdami samochodowymi przewożącymi materiały niebezpieczne oraz pojazdami samochodowymi uprzywilejowanymi w ruchu drogowym, z wyjątkiem przypadku określonego w ust. 7 i w § 204 ust. 5, uprawnia prawo jazdy kategorii C lub D.

7. Funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej uprawniony jest do kierowania powierzonymi mu pojazdami uprzywilejowanymi Milicji Obywatelskiej określonymi w posiadanym prawie jazdy.

8. Minister Komunikacji w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej może uzależniać kierowanie pojazdami samochodowymi o specjalnych urządzeniach napędowych od wykazania się przez kierowcę umiejętnością obsługi tych urządzeń; posiadanie tych umiejętności powinno być stwierdzone w prawie jazdy kierowcy.

9. 93 Właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego może dopuścić w uzasadnionych przypadkach do ubiegania się o prawo jazdy kategorii A, B, C, M lub T osobę nie posiadającą wykształcenia w zakresie szkoły podstawowej.

§ 202a. 94 Minister Komunikacji w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych może skrócić czas praktyki w kierowaniu pojazdami samochodowymi, wymaganej przy ubieganiu się o prawo jazdy poszczególnych kategorii, oraz zmienić warunki dotyczące uprawnień do kierowania, praktyki i przeszkolenia.

§ 203. Prawo jazdy może zawierać ograniczenia wynikające ze stanu zdrowia kierowcy.

§  204.

1. 95 (skreślony).

2. 96 Inżynierowie i technicy samochodowi zatrudnieni przy budowie, badaniu i eksploatacji pojazdów samochodowych oraz kontrolerzy ruchu drogowego będący absolwentami szkół ruchu drogowego Milicji Obywatelskiej mogą otrzymać prawo jazdy kategorii C lub D bez odbycia kursu określonego w § 196 ust. 2 pkt 2 i 3 lub w § 197 ust. 2, jeżeli:

1) odpowiadają warunkom określonym w § 194 ust. 2 pkt 3-5,

2) mają:

a) przy ubieganiu się o prawo jazdy kategorii C - co najmniej od 2 lat prawo jazdy kategorii B albo

b) przy ubieganiu się o prawo jazdy kategorii D - co najmniej od 2 lat prawo jazdy kategorii C,

3) ukończyli dokształcający kurs programowy w zakresie nauki kierowania pojazdem samochodowym.

3. Osoby wymienione w ust. 2 równocześnie z prawem jazdy kategorii D lub C mogą otrzymać prawo jazdy kategorii E po wykazaniu się umiejętnością kierowania pojazdami z przyczepą o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 750 kg.

4. 97 (skreślony).

5. 98 Właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego może zezwolić osobie posiadającej prawo jazdy kategorii B na kierowanie samochodami gaśniczymi lub innymi pożarniczymi ochotniczych straży pożarnych na obszarach gromad i miast nie stanowiących powiatów miejskich.

Kierowcy wojskowi.

§ 205. Kierowcy w czynnej służbie wojskowej, posiadający prawo jazdy kategorii B, uprawnieni są do kierowania powierzonymi im wojskowymi pojazdami samochodowymi bez względu na rodzaj pojazdu i ładunku.

Prawa jazdy w ruchu międzynarodowym.

§  206.

1. Prawa jazdy kategorii A, B, C, D i E uprawniają do kierowania określonymi w nich pojazdami w ruchu międzynarodowym. Jeżeli jednak władze niektórych państw będą tego wymagały, osoba zamierzająca kierować pojazdem za granicą powinna zaopatrzyć się w międzynarodowe prawo jazdy według wzoru podanego w załączniku 10 do Konwencji o ruchu drogowym, podpisanej w Genewie dnia 19 września 1949 r. (Dz. U. z 1959 r. Nr 54, poz. 321), lub międzynarodowe prawo jazdy wydane według wzoru i wskazówek zamieszczonych w załącznikach D i E do Konwencji międzynarodowej dotyczącej ruchu samochodowego, podpisanej w Paryżu dnia 24 kwietnia 1926 r. (Dz. U. z 1930 r. Nr 21, poz. 177).

2. 99 Międzynarodowe prawa jazdy (ust. 1) ważne na okres jednego roku wydają na podstawie ważnych praw jazdy kategorii A, B, C, D lub E właściwe terenowe organy administracji państwowej stopnia powiatowego.

3. Minister Komunikacji może upoważnić do wydawania międzynarodowych praw jazdy (ust. 1) odpowiednią organizację społeczną.

§  207.

1. Wydane za granicą prawo jazdy krajowe według wzoru podanego w załączniku 9 do Konwencji o ruchu drogowym, podpisanej w Genewie dnia 19 września 1949 r. (Dz. U. z 1959 r. Nr 54, poz. 321), lub międzynarodowe prawo jazdy, wydane według wzoru zamieszczonego w załączniku 10 do tej konwencji, albo międzynarodowe prawo jazdy, wydane według wzoru i wskazówek zamieszczonych w załącznikach D i E do Konwencji międzynarodowej dotyczącej ruchu samochodowego, podpisanej w Paryżu dnia 24 kwietnia 1926 r. (Dz. U. z 1930 r. Nr 21, poz. 177), upoważniają cudzoziemca lub obywatela polskiego, stale zamieszkałego za granicą, do kierowania na drogach publicznych w Polsce pojazdami samochodowymi kategorii określonej w prawie jazdy.

2. Minister Komunikacji w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych może zezwolić:

1) na czasowe kierowanie na drogach publicznych pojazdami samochodowymi osobom posiadającym prawa jazdy inne niż określone w ust. 1, wydane za granicą, oraz

2) na wydawanie - pod warunkiem wzajemności - polskich praw jazdy odpowiedniej kategorii szefom i cudzoziemskiemu personelowi przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych w Polsce oraz innym osobom korzystającym z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych na mocy ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych - na podstawie ważnych praw jazdy wydanych za granicą lub na podstawie złożonego egzaminu.

§  208.

1. 100 Kierowcy posiadającemu prawo jazdy określone w § 207 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, który popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które przewidziane jest cofnięcie prawa jazdy, może być cofnięte prawo korzystania z posiadanego prawa jazdy przez właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego, na którego obszarze działania przestępstwo lub wykroczenie zostało popełnione.

2. Cofając kierowcy prawo korzystania z prawa jazdy określonego w § 207 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, organ wymieniony w ust. 1 może:

1) zatrzymać prawo jazdy na okres, na który cofnięto kierowcy prawo korzystania z prawa jazdy, albo do czasu opuszczenia przez kierowcę Polski, jeżeli jego wyjazd nastąpi przed upływem tego okresu;

2) zawiadomić o cofnięciu uprawnienia do korzystania z prawa jazdy władzę, która je wydała lub w imieniu której prawo jazdy zostało wydane;

3) jeżeli kierowca posiada międzynarodowe prawo jazdy - zamieścić w miejscu do tego przewidzianym wzmiankę, że prawo jazdy nie jest już ważne na obszarze Polski.

3. Przepisy § 216 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do kierowców posiadających prawo jazdy określone w § 207 ust. 1 i ust. 2 pkt 1.

4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do szefów i cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych w Polsce oraz innych osób korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych na mocy ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych. Do osób tych stosuje się przepisy § 214 ust. 3 i § 216 ust. 2.

§  209.

1. 101 Obywatel polski w ciągu 12 miesięcy po powrocie z zagranicy do kraju i cudzoziemiec nie korzystający z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych może otrzymać prawo jazdy odpowiedniej kategorii, jeżeli:

1) przedstawi ważne prawo jazdy wydane za granicą oraz

2) odpowiada warunkom określonym w § 194 ust. 2 pkt 3 i 4.

2. 102 Właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego może poddać osobę wymienioną w ust. 1 egzaminowi ze znajomości przepisów ruchu drogowego.

Sprawdzenie kwalifikacji fachowych.

§ 210. 103

1. Sprawdzenie kwalifikacji fachowych osób ubiegających się o prawo jazdy obejmuje sprawdzenie znajomości przepisów o ruchu drogowym, umiejętności kierowania pojazdem samochodowym i obsługi technicznej pojazdów w zakresie niezbędnym dla bezpieczeństwa jazdy; sprawdzenie umiejętności kierowania pojazdem samochodowym dokonywane jest w obecności instruktora nauki jazdy, który prowadził naukę kierowania pojazdem.

2. Sprawdzenia kwalifikacji fachowych osób ubiegających się o prawo jazdy dokonują:

1) egzaminatorzy, powołani przez terenowe organy administracji państwowej stopnia powiatowego spośród osób mających odpowiednie kwalifikacje, określone w odrębnych przepisach, albo

2) komisje egzaminacyjne powołane przez terenowe organy administracji państwowej stopnia wojewódzkiego, działające przy urzędach wojewódzkich (miejskich w miastach wyłączonych z województw) lub powiatowych (miast i powiatów, miejskich, dzielnicowych w miastach wyłączonych z województw),

3. Komisje egzaminacyjne działają w zespołach 3-osobowych. W skład zespołu wchodzą:

1) jako przewodniczący - wyznaczony przez terenowy organ administracji państwowej stopnia wojewódzkiego pracownik urzędu wojewódzkiego (miejskiego w mieście wyłączonym z województwa) lub powiatowego (miasta i powiatu, miejskiego, dzielnicowego w mieście wyłączonym z województwa),

2) jako członkowie - funkcjonariusz właściwego organu Milicji Obywatelskiej oraz inna osoba mająca kwalifikacje fachowe niezbędne do przeprowadzenia egzaminu w zakresie ustalonym programem egzaminacyjnym.

4. W skład zespołu nie może wchodzić osoba, która brała udział w szkoleniu osób poddawanych egzaminowi.

5. Zasadnicze szkoły zawodowe kierowców samochodowych, technika samochodowe, technika rolnicze i technika mechanizacji rolnictwa, zasadnicze szkoły rolnicze i mechanizacji rolnictwa, jak również inne szkoły, których program nauczania obejmuje szkolenie kierowców, stałe ośrodki szkolenia traktorzystów, oraz jednostki wojskowe, instytucje i organizacje społeczne, szkolące kierowców na potrzeby wojska i instytucje szkolące kierowców na potrzeby Milicji Obywatelskiej dokonują sprawdzenia kwalifikacji fachowych osób szkolonych przez siebie we własnym zakresie, z tym że:

1) do przewodniczącego komisji egzaminacyjnej stosuje się przepis ust. 3 pkt 1,

2) w skład komisji powołanej w instytucji lub organizacji społecznej w celu sprawdzenia kwalifikacji fachowych osób szkolonych na potrzeby wojska wchodzą, oprócz przewodniczącego, dwaj przedstawiciele wyznaczeni przez właściwy organ wojskowy.

Rozdział  2

Wydawanie praw jazdy.

§ 211. 104

1. Prawo jazdy wydaje właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego.

2. Jeżeli osoba ubiegająca się o prawo jazdy przebywa poza stałym miejscem zamieszkania i jest zameldowana na pobyt okresowy lub czasowy w miejscu, w którym uczęszcza na kurs kierowców, prawo jazdy może wydać terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego właściwy według miejsca okresowego lub czasowego pobytu, pod warunkiem że o wydaniu prawa jazdy zawiadomi niezwłocznie terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego właściwy według miejsca stałego zamieszkania zainteresowanego i prześle temu organowi akta ewidencyjne kierowcy.

3. Żołnierzom w czynnej służbie wojskowej wydaje prawo jazdy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego właściwy według miejsca postoju jednostki wojskowej.

4. Szefom oraz cudzoziemskiemu personelowi przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych w Polsce oraz innym osobom korzystającym z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych na mocy ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych wydaje prawo jazdy właściwy terenowy organ administracji państwowej w m. st. Warszawie, na wniosek Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

5. Szczegółowe warunki wydawania praw jazdy określa załącznik nr 2 do niniejszego rozporządzania. Osobie głuchoniemej lub głuchej może być wydane prawo jazdy uprawniające do kierowania samochodem osobowym lub motocyklem na warunkach określonych w załączniku nr 3 do niniejszego rozporządzenia.

6. Właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego wyda prawo jazdy odpowiedniej kategorii po stwierdzeniu, że osoba ubiegająca się odpowiada warunkom określonym w §§ 194, 195, 196, 197, 198, 199 lub 200.

7. Właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego odmówi wydania prawa jazdy, jeżeli osoba ubiegająca się, mimo posiadania warunków wymienionych w §§ 194, 195, 196, 197, 198, 199 lub 200:

1) nadużywa alkoholu lub innych podobnie działających środków, co zostało stwierdzone przez badanie lekarskie;

2) została pozbawiona prawa kierowania pojazdami samochodowymi, a okres, na który prawo jazdy cofnięto, jeszcze nie upłynął;

3) została pozbawiona prawomocnym orzeczeniem sądu prawa uzyskania uprawnień do prowadzenia pojazdów samochodowych, a okres, na który orzeczono pozbawienie tego prawa, jeszcze nie upłynął.

8. Właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego może odmówić wydania prawa jazdy, jeżeli osoba ubiegająca się o prawo jazdy została ukarana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo popełnione przeciwko życiu, zdrowiu, mieniu, bezpieczeństwu publicznemu lub za naruszenie przepisów o zwalczaniu alkoholizmu.

9. Wzory praw jazdy oraz wzory innych druków używanych przy wydawaniu praw jazdy określi Minister Komunikacji w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej.

§  212.

1. 105 Kierowca obowiązany jest zawiadomić o każdej zmianie stałego miejsca zamieszkania terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego właściwy według nowego miejsca zamieszkania, w celu uzyskania w prawie jazdy adnotacji o zmianie miejsca zamieszkania. Zawiadomienie powinno być dokonane w ciągu 14 dni od dnia zmiany miejsca zamieszkania.

2. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy kierowców odbywających zasadniczą służbę wojskową.

3. Kierowcy zwolnieni z zasadniczej służby wojskowej dopełniają obowiązku określonego w ust. 1 w ciągu 30 dni, licząc od dnia zwolnienia ze służby.

§  213.

1. 106 W razie utraty prawa jazdy kierowca powinien zwrócić się do właściwego terenowego organu administracji państwowej stopnia powiatowego o wydanie wtórnika prawa jazdy.

2. W razie odnalezienia utraconego prawa jazdy kierowca obowiązany jest zwrócić wtórnik.

Rozdział  3

Cofanie praw jazdy.

§ 214. 107

1. Prawo jazdy cofa właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego.

2. Cofnięcie prawa jazdy żołnierzom w czynnej służbie wojskowej następuje na wniosek właściwego organu wojskowego, a funkcjonariuszom Milicji Obywatelskiej - na wniosek właściwego organu Milicji Obywatelskiej.

3. Osobom określonym w § 211 ust. 4 cofa prawo jazdy właściwy terenowy organ administracji państwowej w m. st. Warszawie w porozumieniu z Ministerstwem Spraw Zagranicznych.

§  215.

1. 108 Terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego wyda postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy do czasu zakończenia postępowania karnego lub postępowania w sprawach o wykroczenia prawomocnym orzeczeniem - w związku z uzasadnionym przypuszczeniem, że zaistniały podstawy do orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych (samochodowych) lub do cofnięcia prawa jazdy.

2. Zatrzymanie prawa jazdy żołnierzom w czynnej służbie wojskowej może nastąpić na wniosek właściwego organu wojskowego, a funkcjonariuszowi Milicji Obywatelskiej - na wniosek właściwego organu Milicji Obywatelskiej.

§  216.

1. Organ kontroli ruchu drogowego zatrzyma prawo jazdy:

1) w razie stwierdzenia, że kierowca prowadząc pojazd znajduje się w stanie wskazującym na użycie alkoholu lub innego podobnie działającego środka;

2) w razie nieudzielenia przez kierowcę pomocy ofiarom wypadku drogowego - w razie uczestniczenia w tym wypadku;

3) 109 w innych przypadkach uzasadniających przypuszczenie, że zaistniały podstawy do orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych (samochodowych) lub do cofnięcia prawa jazdy.

2. W przypadku określonym w ust. 1 pkt 1 organ kontroli ruchu drogowego uniemożliwi kierowcy dalsze kierowanie pojazdem.

3. 110 Zatrzymując prawo jazdy organ kontroli ruchu drogowego wyda kierowcy pokwitowanie ze wskazaniem właściwego terenowego organu administracji państwowej stopnia powiatowego, do którego prawo jazdy będzie odesłane.

4. 111 Zatrzymane przez organ kontroli ruchu drogowego prawo jazdy powinno być bezzwłocznie przesłane do właściwego terenowego organu administracji państwowej stopnia powiatowego z zawiadomieniem stwierdzającym powód zatrzymania.

5. 112 Właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego po rozpatrzeniu powodów zatrzymania prawa jazdy obowiązany jest wydać w terminie 14 dni od dnia otrzymania prawa jazdy (ust. 4) postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy.

6. Minister Komunikacji w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej ustali wytyczne w sprawie zasad postępowania z zatrzymywanymi prawami jazdy i w sprawie zasad cofania praw jazdy.

§  217.

1. Kierowcy pozbawionemu prawa jazdy wskutek cofnięcia lub zatrzymania na okres krótszy niż rok lub na okres jednego roku zwraca się prawo jazdy po upływie tego czasu.

2. Kierowcy pozbawionemu prawa jazdy wskutek cofnięcia lub zatrzymania na okres dłuższy niż rok zwraca się prawo jazdy po upływie tego czasu i po stwierdzeniu, że kierowca posiada odpowiedni stan zdrowia i wystarczające kwalifikacje fachowe (§ 194 ust. 2 pkt 3 i 5).

3. Kierowca pozbawiony prawa jazdy kategorii D i C wskutek cofnięcia lub zatrzymania na okres dłuższy niż rok może kierować autobusami nie wcześniej niż po upływie 2 lat od dnia zwrotu prawa jazdy; odpowiednie zastrzeżenie powinno być zamieszczone w prawie jazdy kierowcy.

§ 218. 113

1. Właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego może w razie wątpliwości, czy kierowca posiada odpowiedni stan zdrowia i wystarczające kwalifikacje fachowe, wezwać kierowcę do poddania się w określonym terminie zbadaniu stanu zdrowia lub kwalifikacji fachowych. Niestawienie się w wyznaczonym terminie bez uzasadnionej przyczyny powoduje zatrzymanie prawa jazdy do czasu zgłoszenia się kierowcy do zbadania.

2. W stosunku do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej uprawnienia wymienione w ust. 1 przysługują właściwym organom wojskowym, a w stosunku do funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej - właściwym organom Milicji Obywatelskiej, w porozumieniu z właściwym terenowym organem administracji państwowej stopnia powiatowego.

Rozdział  4

Badanie lekarskie kandydatów na kierowców i kierowców.

§  219.

1. Badanie lekarskie kandydatów na kierowców i kierowców obejmuje ogólne badanie stanu zdrowia, uzupełnione badaniem okulistycznym. Badanie to może być uzupełnione innymi badaniami specjalistycznymi oraz psychologicznymi.

2. Celem badania lekarskiego jest ocena sprawności fizycznej i umysłowej kandydata na kierowcę lub kierowcy, w szczególności ustalenie:

1) czy kandydat na kierowcę lub kierowca jest zdolny fizycznie i umysłowo do kierowania pojazdem samochodowym przez długie okresy;

2) czy kandydat na kierowcę lub kierowca posiada dostateczną zdolność widzenia i słyszenia;

3) czy istnieje ryzyko utraty przez kandydata na kierowcę lub kierowcę świadomości podczas jazdy;

4) czy kandydat na kierowcę lub kierowca wykazuje skłonność do znacznego męczenia się pod koniec dnia pracy.

§  220.

1. Badaniu lekarskiemu podlegają:

1) kandydaci na kierowców przed rozpoczęciem szkolenia;

2) kierowcy:

a) co do których istnieje obawa, że nie posiadają odpowiedniego stanu zdrowia,

b) 114 po wypadku, w razie uczestniczenia w wypadku z ofiarami w ludziach,

c) ubiegający się o prawo jazdy wyższej kategorii,

d) którym zwraca się prawo jazdy cofnięte lub zatrzymane na okres dłuższy niż rok (§ 217 ust. 2).

2. Osoby wykonujące zawód kierowcy oprócz badań określonych w ust. 1 podlegają badaniu okresowemu, które przeprowadza się:

1) 115 kierowców autobusów oraz pojazdów uprzywilejowanych w ruchu - raz na rok;

2) kierowców innych pojazdów samochodowych:

a) w wieku do 50 roku życia - raz na 5 lat,

b) w wieku od 50 do 60 lat - raz na 3 lata,

c) w wieku powyżej 60 lat - raz na rok.

§  221.

1. 116 Badanie lekarskie kandydatów na kierowców i kierowców przeprowadzają wyznaczone przez właściwy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego (terenowy organ administracji państwowej miasta stanowiącego powiat, rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) zakłady społeczne służby zdrowia właściwe ze względu na miejsce zamieszkania kandydata na kierowcę lub kierowcy.

2. 117 Badanie lekarskie osób odbywających szkolenie (kandydatów na kierowców, kierowców ubiegających się o prawo jazdy wyższej kategorii) może być przeprowadzone na wniosek kierownika placówki prowadzącej szkolenie (szkoły kierowców, ośrodka lub kursu szkolenia kierowców) w wyznaczonym przez terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego (terenowy organ administracji państwowej miasta stanowiącego powiat miejski, rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) zakładzie społecznym służby zdrowia mającym siedzibę w tej samej miejscowości, co placówka prowadząca szkolenie.

3. Badanie lekarskie kandydatów na kierowców i kierowców w czynnej służbie wojskowej oraz kandydatów na kierowców i kierowców pełniących służbę lub zatrudnionych w jednostkach podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych, z wyjątkiem Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii oraz przedsiębiorstw podległych temu ministrowi, przeprowadzają i świadectwa lekarskie wystawiają lekarze służby zdrowia właściwych dla nich resortów, a kandydatów na kierowców i kierowców zatrudnionych w kolejowych zakładach pracy - zakłady kolejowej służby zdrowia.

4. 118 Badania lekarskie kandydatów na kierowców poborowych i przedpoborowych przewidzianych do szkolenia dla potrzeb wojska przeprowadzają powiatowe (miejskie, dzielnicowe) komisje poborowe.

§ 222. Minister Komunikacji ustali:

1) w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych, Obrony Narodowej oraz Zdrowia i Opieki Społecznej - sposób kierowania kandydatów na kierowców i kierowców na badanie lekarskie oraz wydawania świadectw lekarskich i wzory druków stosowanych w związku z badaniami lekarskimi;

2) w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej - sposób i zakres badań psychologicznych kandydatów na kierowców i kierowców, przypadki, w których badania te są obowiązkowe, jednostki uprawnione do przeprowadzania powyższych badań oraz sposób kierowania kandydatów na kierowców i kierowców na badania psychologiczne, wydawania odpowiednich świadectw i wzory druków stosowanych w związku z badaniami psychologicznymi.

⁸⁰ § 194 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.

⁸¹ § 194 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁸² § 195 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁸³ § 196 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁸⁴ § 196 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁸⁵ § 197 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁸⁶ § 198 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.

⁸⁷ § 198 ust. 2 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁸⁸ § 200 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 7 lit. a) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.

⁸⁹ § 200 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 7 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.

⁹⁰ § 201 ust. 4 dodany przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.

⁹¹ § 202 ust. 1 skreślony przez § 1 pkt 8 lit. a) rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁹² § 202 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁹³ § 202 ust. 9:

- zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 8 lit. b) rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁹⁴ § 202a:

- dodany przez § 1 pkt 10 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁹⁵ § 204 ust. 1 skreślony przez § 1 pkt 10 lit. a) rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁹⁶ § 204 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 10 lit. b) rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁹⁷ § 204 ust. 4 skreślony przez § 1 pkt 10 lit. a) rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁹⁸ § 204 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

⁹⁹ § 206 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹⁰⁰ § 208 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹⁰¹ § 209 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.

¹⁰² § 209 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 11 i 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹⁰³ § 210 zmieniony przez § 1 pkt 12 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹⁰⁴ § 211 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹⁰⁵ § 212 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹⁰⁶ § 213 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹⁰⁷ § 214 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹⁰⁸ § 215 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 13 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹⁰⁹ § 216 ust. 1 pkt 3:

- skreślony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.

- dodany przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹¹⁰ § 216 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹¹¹ § 216 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹¹² § 216 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹¹³ § 218 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹¹⁴ § 220 ust. 1 pkt 2 lit. b) zmieniona przez § 1 pkt 15 lit. a) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.

¹¹⁵ § 220 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 15 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.

¹¹⁶ § 221 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹¹⁷ § 221 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 1974 r. (Dz.U.74.23.140) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 czerwca 1974 r.

¹¹⁸ § 221 ust. 4 dodany przez § 1 pkt 16 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 1972 r. (Dz.U.72.55.382) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1973 r.