Rozpuszczalniki ekstrakcyjne, które mogą być stosowane w produkcji żywności.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2020.1011 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 8 czerwca 2020 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ZDROWIA ¹

z dnia 4 września 2008 r.

w sprawie rozpuszczalników ekstrakcyjnych, które mogą być stosowane w produkcji żywności ²

Na podstawie art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2019 r. poz. 1252 oraz z 2020 r. poz. 284 i 285) zarządza się, co następuje:

§  1. 

1. Rozporządzenie określa:

1) maksymalne dopuszczalne poziomy zawartości w rozpuszczalnikach ekstrakcyjnych pierwiastków szkodliwych dla zdrowia;

2) wykaz substancji i materiałów dopuszczonych do stosowania w produkcji żywności jako rozpuszczalniki ekstrakcyjne;

3) warunki stosowania rozpuszczalników ekstrakcyjnych;

4) maksymalne dopuszczalne poziomy pozostałości rozpuszczalników ekstrakcyjnych w żywności lub w składnikach żywności;

5) szczegółowe wymagania w zakresie oznakowania rozpuszczalników ekstrakcyjnych.

2. Rozporządzenie nie dotyczy rozpuszczalników ekstrakcyjnych stosowanych w produkcji dozwolonych substancji dodatkowych, witamin i innych składników żywności, z zastrzeżeniem § 5 i 6.

§ 2. W 1 kg rozpuszczalnika ekstrakcyjnego nie mogą znajdować się pierwiastki szkodliwe dla zdrowia w ilości większej niż 1 mg arsenu oraz 1 mg ołowiu.

§  3. 

1. Dopuszcza się stosowanie w produkcji żywności jako rozpuszczalników ekstrakcyjnych substancji i materiałów określonych w § 4 oraz w załącznikach do rozporządzenia.

2. Wykaz substancji i materiałów dopuszczonych do stosowania w produkcji żywności jako rozpuszczalniki ekstrakcyjne oraz maksymalne poziomy pozostałości tych substancji i materiałów w żywności lub w składnikach żywności określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

3. W produkcji środków spożywczych lub składników żywności mogą być również stosowane jako rozpuszczalniki ekstrakcyjne:

1) woda, do której mogą być dodane substancje regulujące kwasowość lub zasadowość;

2) inne substancje spożywcze posiadające właściwości rozpuszczalnika.

§  4. 

1. Dopuszcza się do stosowania w produkcji żywności, zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną, rozpuszczalniki ekstrakcyjne, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, o nazwie:

1) propan;

2) butan;

3) octan etylu;

4) etanol;

5) dwutlenek węgla;

6) aceton, z wyłączeniem, o którym mowa w ust. 3;

7) podtlenek azotu.

2. Stosowanie rozpuszczalników ekstrakcyjnych w produkcji żywności uważa się za zgodne z dobrą praktyką produkcyjną, jeżeli w wyniku ich użycia pozostałości tych rozpuszczalników lub ich pochodnych będą występowały w ilościach technicznie nieuniknionych, które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia człowieka.

3. Zabronione jest stosowanie acetonu do rafinacji oliwy z wytłoków z oliwek.

§  5. 

1. (uchylony).

2. Wykaz rozpuszczalników ekstrakcyjnych, które mogą być stosowane do produkcji aromatów z naturalnych produktów posiadających właściwości aromatyzujące, oraz maksymalne poziomy pozostałości tych rozpuszczalników w żywności lub w składnikach żywności określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 6. Substancje dodatkowe, witaminy i inne składniki żywności mogą być dodawane do żywności pod warunkiem, że nie spowoduje to obecności w środkach spożywczych pozostałości rozpuszczalników ekstrakcyjnych, pochodzących od tych substancji dodatkowych, witamin i innych składników odżywczych, na poziomie mogącym stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka.

§  7. 

1. Substancje przeznaczone do stosowania jako rozpuszczalniki ekstrakcyjne w produkcji środków spożywczych, wprowadzane do obrotu, na opakowaniach, pojemnikach lub etykietach muszą być oznakowane informacjami zawierającymi:

1) nazwę handlową określoną w § 4 lub w załącznikach do rozporządzenia;

2) jednoznaczne wskazanie, że dana substancja lub materiał jest odpowiedniej jakości do zastosowania w ekstrakcji żywności lub jej składników;

3) dane umożliwiające identyfikację partii lub serii;

4) dane identyfikujące podmiot działający na rynku spożywczym, który produkuje lub pakuje rozpuszczalniki lub, jeżeli jego działalność jest zarejestrowana w państwie członkowskim Unii Europejskiej, wprowadza rozpuszczalniki do obrotu, obejmujące firmę, a w przypadku podmiotu niebędącego przedsiębiorcą nazwę (imię i nazwisko), oraz adres siedziby lub miejsca zamieszkania;

5) zawartość netto podaną w jednostkach objętości;

6) szczególne warunki stosowania lub magazynowania - jeżeli jest to konieczne ze względu na bezpieczeństwo żywności.

2. Od obowiązku umieszczenia na opakowaniach, pojemnikach lub etykietach informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 3-6, można odstąpić w przypadku umieszczenia tych informacji w dokumentach handlowych dotyczących danej partii lub serii substancji i dostarczenia tych dokumentów do odbiorcy razem z dostawą danej substancji lub wcześniej.

3. W zakresie nieuregulowanym w ust. 1 i 2 do oznakowania rozpuszczalników ekstrakcyjnych stosuje się przepisy w sprawie znakowania środków spożywczych.

§ 8. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1 

WYKAZ SUBSTANCJI I MATERIAŁÓW DOPUSZCZONYCH DO STOSOWANIA W PRODUKCJI ŻYWNOŚCI JAKO ROZPUSZCZALNIKI EKSTRAKCYJNE ORAZ MAKSYMALNE POZIOMY POZOSTAŁOŚCI TYCH SUBSTANCJI I MATERIAŁÓW W ŻYWNOŚCI LUB W SKŁADNIKACH ŻYWNOŚCI

Lp.	Nazwa rozpuszczalnika	Warunki stosowania	Maksymalna pozostałość w ekstrahowanej żywności lub w składnikach żywności
1	2	3	4
1	Heksan^1)	Produkcja lub frakcjonowanie tłuszczów i olejów lub produkcja tłuszczu kakaowego	1 mg/kg tłuszczu, oleju lub tłuszczu kakaowego
		Produkcja odtłuszczonych produktów białkowych i odtłuszczonej mąki	10 mg/kg środka spożywczego zawierającego odtłuszczone produkty białkowe i odtłuszczone mąki
			30 mg/kg odtłuszczonego produktu sojowego sprzedawanego konsumentowi finalnemu
		Produkcja odtłuszczonych zarodków zbożowych	5 mg/kg odtłuszczonych zarodków zbożowych
2	Octan metylu	Produkcja kawy i herbaty bezkofeinowej oraz kawy i herbaty pozbawionej substancji drażniących i zgorzkniających	20 mg/kg kawy lub herbaty
		Produkcja cukru z melasy	1 mg/kg cukru
3	Keton metyloetylowy^2)	Frakcjonowanie tłuszczów i olejów	5 mg/kg tłuszczu lub oleju
		Produkcja kawy i herbaty bezkofeinowej oraz kawy i herbaty pozbawionej substancji drażniących i zgorzkniających	20 mg/kg kawy lub herbaty
4	Dichlorometan (chlorek metylenu)	Produkcja kawy i herbaty bezkofeinowej oraz kawy i herbaty pozbawionej substancji drażniących i zgorzkniających	2 mg/kg kawy palonej 5 mg/kg herbaty
5	Metanol	Do wszystkich zastosowań	10 mg/kg
6	Propan-2-ol	Do wszystkich zastosowań	10 mg/kg
7	Eter dimetylowy	Przygotowanie odtłuszczonych białkowych produktów zwierzęcych, włącznie z żelatyną^3)	0,009 mg/kg w odtłuszczonych białkowych produktach zwierzęcych, włącznie z żelatyną
		Przygotowanie kolagenu^4) i pochodnych kolagenu, z wyjątkiem żelatyny	3 mg/kg w kolagenie i pochodnych kolagenu, z wyjątkiem żelatyny

Objaśnienia:

¹⁾ Heksan oznacza produkt handlowy składający się głównie z acyklicznych nasyconych węglowodorów, zawierających 6 atomów węgla i podlegających destylacji w temperaturze pomiędzy 64 °C a 70 °C. Połączone użycie heksanu i ketonu metyloetylowego jest niedozwolone.

²⁾ Zawartość n-heksanu w tym rozpuszczalniku nie powinna przekraczać 50 mg/kg; rozpuszczalnik ten nie może być użyty w połączeniu z heksanem.

³⁾ Żelatyna oznacza naturalne rozpuszczalne białko, żelujące lub nieżelujące, uzyskane w wyniku częściowej hydrolizy kolagenu pochodzącego z kości, skóry i skórek oraz ścięgien zwierząt zgodnie z odpowiednimi wymogami rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 55, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, str. 14), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 853/2004".

⁴⁾ Kolagen oznacza produkt na bazie białka pochodzący ze zwierzęcych kości, skór, skórek i ścięgien, wytworzony zgodnie z odpowiednimi wymogami rozporządzenia nr 853/2004.

ZAŁĄCZNIK Nr  2 

WYKAZ ROZPUSZCZALNIKÓW EKSTRAKCYJNYCH, KTÓRE MOGĄ BYĆ STOSOWANE DO PRODUKCJI AROMATÓW Z NATURALNYCH PRODUKTÓW POSIADAJĄCYCH WŁAŚCIWOŚCI AROMATYZUJĄCE, ORAZ MAKSYMALNE POZIOMY POZOSTAŁOŚCI TYCH ROZPUSZCZALNIKÓW W ŻYWNOŚCI LUB W SKŁADNIKACH ŻYWNOŚCI

Lp.	Nazwa rozpuszczalnika	Maksymalna pozostałość w żywności lub w składnikach żywności
1	2	3
1	Butan-1-ol	1 mg/kg
2	Butan-2-ol	1 mg/kg
3	Cykloheksan	1 mg/kg
4	1,1,1,2-tetrafluoroetan	0,02 mg/kg
5	Dichlorometan (chlorek metylenu)	0,02 mg/kg
6	Eter dietylowy	2 mg/kg
7	Heksan^1)	1 mg/kg
8	Keton metyloetylowy^1)	1 mg/kg
9	Octan metylu	1 mg/kg
10	Propan-1-ol	1 mg/kg
11	Metanol	1,5 mg/kg
12	Propan-2-ol	1 mg/kg

Objaśnienie:

¹⁾ Połączone użycie heksanu i ketonu metyloetylowego jest niedozwolone.

¹ Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. poz. 2269).

² Przepisy niniejszego rozporządzenia w zakresie swojej regulacji wdrażają postanowienia:

1) dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/32/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych państw członkowskich dotyczących rozpuszczalników do ekstrakcji stosowanych w produkcji środków spożywczych i składników żywności (Dz. Urz. UE L 141 z 06.06.2009, str. 3);

2) dyrektywę Komisji 2010/59/UE z dnia 26 sierpnia 2010 r. zmieniającą dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/32/WE w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych państw członkowskich dotyczących rozpuszczalników do ekstrakcji stosowanych w produkcji środków spożywczych i składników żywności (Dz. Urz. UE L 225 z 27.08.2010, str. 10);

3) dyrektywę Komisji (UE) 2016/1855 z dnia 19 października 2016 r. zmieniającą dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/32/WE w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych państw członkowskich dotyczących rozpuszczalników do ekstrakcji stosowanych w produkcji środków spożywczych i składników żywności (Dz. Urz. UE L 284 z 20.10.2016, str. 19).