Rozdział 2 - Instrumenty rekapitalizacji  - Rekapitalizacja niektórych instytucji oraz rządowe instrumenty stabilizacji finansowej.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2024.505 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 4 kwietnia 2024 r.

Rozdział  2

Instrumenty rekapitalizacji 

Art.  3.  [Przesłanki zastosowania instrumentów rekapitalizacji]

1. Skarb Państwa może zastosować instrumenty rekapitalizacji, w przypadku gdy Komisja Nadzoru Finansowego nakazała instytucji zwiększenie funduszy własnych zgodnie z art. 138 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe albo art. 110y ust. 1 pkt 7 i ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, a działania podjęte przez instytucję okazały się nieskuteczne.

2. Zwiększenie funduszy własnych objętych gwarancją ostrożnościową polega na emisji akcji skierowanych do jej dotychczasowych akcjonariuszy lub podmiotów trzecich.

3. Termin do zapisywania się na akcje nie może być dłuższy niż 14 dni od dnia otwarcia subskrypcji.

4. W przypadku subskrypcji zamkniętej, wykonanie prawa poboru następuje w jednym terminie, który wynosi 14 dni od dnia ogłoszenia. Przepisów art. 435 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych nie stosuje się.

5. Pokrycie niedoborów kapitałowych następuje przez nabycie lub objęcie przez Skarb Państwa, na warunkach nieodbiegających od warunków rynkowych, akcji lub obligacji kwalifikowanych do funduszy własnych, zgodnie z art. 52 i art. 63 rozporządzenia 575/2013, jako instrumenty w kapitale podstawowym Tier I, instrumenty dodatkowe w kapitale Tier I albo instrumenty w kapitale Tier II, w kwocie nie wyższej niż kwota zwiększenia funduszy własnych ustalona przez Komisję Nadzoru Finansowego w przypadkach określonych w ust. 1.

6. Akcje lub obligacje nabyte lub objęte zgodnie z ust. 5 są kwalifikowane:

1) do kapitału podstawowego Tier I, jako instrumenty dodatkowe w kapitale Tier I albo instrumenty w kapitale Tier II instytucji kredytowej, po uzyskaniu zgody Komisji Nadzoru Finansowego, o której mowa w art. 127 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe;

2) do kapitału podstawowego Tier I, jako instrumenty dodatkowe w kapitale Tier I firmy inwestycyjnej, po uzyskaniu zgody Komisji Nadzoru Finansowego, o której mowa w art. 110ea ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

7. Pokrycie niedoborów kapitałowych w banku spółdzielczym następuje przez nabycie lub objęcie przez Skarb Państwa obligacji wyemitowanych przez ten bank.

Art.  4.  [Wypłacalność jako warunek zastosowania instrumentu rekapitalizacji; wykonanie umowy gwarancji ostrożnościowej; wysokość gwarancji ostrożnościowej]

1. Instrumenty rekapitalizacji stosuje się wyłącznie do instytucji wypłacalnej, jeżeli po złożeniu wniosku o udzielenie gwarancji ostrożnościowej albo wniosku o pokrycie niedoborów kapitałowych Bankowy Fundusz Gwarancyjny poinformuje, że nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2022 r. poz. 2253 oraz z 2023 r. poz. 825, 1705, 1784 i 1843), i Komisja Nadzoru Finansowego poinformuje, że nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 101 ust. 3 pkt 1-3 tej ustawy, a w stosunku do akcjonariuszy lub udziałowców oraz wierzycieli podporządkowanych instytucji zostały zastosowane środki podziału obciążeń zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 4 ust. 4 albo zgodnie z planem pokrycia niedoborów kapitałowych, o którym mowa w art. 6 ust. 2a pkt 5.

2. Wykonanie umowy gwarancji ostrożnościowej następuje, gdy akcje wyemitowane przez instytucję w całości lub w części nie znajdą nabywców wśród dotychczasowych akcjonariuszy lub podmiotów trzecich.

3. Wysokość gwarancji ostrożnościowej nie może być wyższa niż kwota zwiększenia funduszy własnych określona przez Komisję Nadzoru Finansowego.

4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki podziału obciążeń przez akcjonariuszy, udziałowców i wierzycieli podporządkowanych, uwzględniając potrzebę zapewnienia zgodności szczegółowych warunków podziału obciążeń z unijnymi ramami pomocy państwa.

Art.  5.  [Sposób wykonania gwarancji ostrożnościowej]

1. Wykonanie gwarancji ostrożnościowej następuje:

1) w przypadku gdy dotychczasowi akcjonariusze lub podmioty trzecie objęły nie więcej niż 50% wielkości emisji akcji - przez objęcie całości lub części wyemitowanych akcji;

2) w przypadku gdy dotychczasowi akcjonariusze lub podmioty trzecie objęły więcej niż 50% wielkości emisji akcji - przez objęcie akcji o łącznej wartości nominalnej stanowiącej różnicę między wysokością gwarancji ostrożnościowej oraz łączną wartością akcji objętych przez dotychczasowych akcjonariuszy lub podmioty trzecie.

2. Szczegółowe warunki wykonania gwarancji, w tym warunki emisji akcji instytucji finansowej oraz ich objęcia przez Skarb Państwa, określa umowa, o której mowa w art. 6 ust. 5.

Art.  6.  [Wniosek o udzielenie gwarancji ostrożnościowej; wniosek o pokrycie niedoborów kapitałowych; zawarcie i elementy umowy w sprawie udzielenia gwarancji ostrożnościowej lub w sprawie pokrycia niedoborów kapitałowych]

1. Gwarancji ostrożnościowej może udzielić, w imieniu Skarbu Państwa, minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek instytucji.

1a. Pokrycie niedoborów kapitałowych może zastosować w imieniu Skarbu Państwa minister właściwy do spraw instytucji finansowych na wniosek instytucji.

2. Wniosek o udzielenie gwarancji ostrożnościowej obejmuje w szczególności:

1) nazwę instytucji;

2) przedmiot gwarancji ostrożnościowej;

3) wysokość wnioskowanej kwoty gwarancji ostrożnościowej;

4) informacje o aktualnej sytuacji ekonomiczno-finansowej instytucji, w tym ostatnie sprawozdanie finansowe oraz ostatnie zbadane sprawozdanie finansowe.

2a. Wniosek o pokrycie niedoborów kapitałowych obejmuje w szczególności:

1) nazwę instytucji;

2) wysokość niedoborów kapitałowych oraz analizę przyczyn ich powstania;

3) wysokość wnioskowanej kwoty pokrycia niedoborów kapitałowych;

4) informacje o aktualnej sytuacji ekonomiczno-finansowej instytucji, w tym ostatnie sprawozdanie finansowe oraz ostatnie zbadane sprawozdanie finansowe;

5) plan pokrycia niedoborów kapitałowych, który zawiera co najmniej:

a) proponowaną strategię prowadzenia działalności oraz informację o dopuszczalnym poziomie i rodzaju ryzyka,

b) opis planowanych środków pokrycia niedoborów kapitałowych i związanych z nimi kosztów,

c) harmonogram wdrożenia planu pokrycia niedoborów kapitałowych i końcowy termin jego realizacji,

d) opis metod i źródeł finansowania pokrycia niedoborów kapitałowych,

e) przewidywane zyski i straty w okresie pięciu lat od dnia złożenia planu pokrycia niedoborów kapitałowych, oparte na co najmniej dwóch prognozach finansowych,

f) imiona i nazwiska członków zarządu podpisujących plan pokrycia niedoborów kapitałowych;

6) warunki emisji obligacji - w przypadku pokrycia niedoborów kapitałowych przez objęcie obligacji.

3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego, Prezesa Narodowego Banku Polskiego i Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, może udzielić gwarancji ostrożnościowej tylko na podstawie umowy, w której określa się warunki udzielenia gwarancji ostrożnościowej oraz jej wysokość.

3a. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego, Prezesa Narodowego Banku Polskiego i Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, może pokryć niedobory kapitałowe tylko na podstawie umowy, w której określa się warunki i wysokość pokrycia niedoborów kapitałowych, określonych na podstawie planu pokrycia niedoborów kapitałowych, o którym mowa w ust. 2a pkt 5.

4. Warunkiem zawarcia umowy gwarancji ostrożnościowej pomiędzy ministrem właściwym do spraw instytucji finansowych oraz instytucją jest uzyskanie zgody walnego zgromadzenia tej instytucji na związanie umową. Walne zgromadzenie zwołuje się w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia. Przepisu art. 402 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych nie stosuje się.

5. Umowa gwarancji ostrożnościowej w szczególności:

1) zapewnia ministrowi właściwemu do spraw instytucji finansowych odpowiedni wpływ na politykę finansową instytucji, w tym udział wyznaczonych przez niego przedstawicieli w organach tej instytucji;

2) określa sposób obliczenia ceny obejmowanych akcji oraz warunki ich emisji;

3) określa wysokość udzielonej gwarancji ostrożnościowej;

4) wskazuje cele wykorzystania środków pochodzących z emisji akcji;

5) określa ograniczenia w zakresie wypłaty dywidendy bądź nadwyżki bilansowej;

6) określa ograniczenia w zakresie polityki wynagrodzeń wobec członków organów instytucji oraz kadry kierowniczej;

7) wskazuje obowiązek niezwłocznego dostosowania przepisów statutu, umowy spółki i innych regulacji wewnętrznych instytucji do postanowień umowy gwarancji ostrożnościowej;

8) określa sposób rozliczenia straty instytucji za okresy ubiegłe;

9) określa warunki podziału obciążeń przez akcjonariuszy i wierzycieli podporządkowanych instytucji.

6. Miesięczne wynagrodzenie członka organu instytucji nie może przekraczać dwunastokrotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, a dodatkowe składniki wynagrodzenia nie mogą przekraczać w skali roku trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia danego członka organu tej instytucji.

7. Odmowa zastosowania instrumentu rekapitalizacji nie stanowi podstawy roszczeń instytucji ani osób trzecich wobec Skarbu Państwa.

Art.  7.  [Akcje objęte przez Skarb Państwa w wyniku zastosowania instrumentu rekapitalizacji]

1. Zwiększenie funduszy własnych w wyniku wykonania gwarancji ostrożnościowej następuje z dniem objęcia akcji przez Skarb Państwa. Przepisu art. 441 § 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych nie stosuje się.

1a. Pokrycie niedoborów kapitałowych następuje z dniem nabycia lub objęcia akcji lub obligacji przez Skarb Państwa jako instrumentów w kapitale podstawowym Tier I, instrumentów dodatkowych w kapitale Tier I albo instrumentów w kapitale Tier II.

2. (uchylony).

3. Akcje objęte przez Skarb Państwa w wyniku zastosowania instrumentu rekapitalizacji są uprzywilejowane co do głosu i przyznają 2 głosy na akcję podczas głosowania uchwały o podziale zysku.

4. Do objęcia akcji instytucji przez Skarb Państwa w wyniku zastosowania instrumentów rekapitalizacji nie stosuje się przepisów art. 25 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, art. 69 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2554 oraz z 2023 r. poz. 825 i 1723) oraz art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

Art.  7a.  [Nadzór KNF nad realizacją planu pokrycia niedoborów kapitałowych]

Komisja Nadzoru Finansowego nadzoruje realizację planu pokrycia niedoborów kapitałowych, o którym mowa w art. 6 ust. 2a pkt 5, oraz umów, o których mowa w art. 6 ust. 3 i 3a.

Art.  8. 

(uchylony).

Art.  9.  [Następstwa niewywiązywania się z umowy]

1. W przypadku gdy instytucja nie wywiązuje się z umowy, o której mowa w art. 6 ust. 3 lub 3a, lub nie realizuje planu pokrycia niedoborów kapitałowych, o którym mowa w art. 6 ust. 2a pkt 5, Komisja Nadzoru Finansowego może zastosować wobec tej instytucji środki określone w art. 138 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe albo art. 110y ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi lub wystąpić do ministra właściwego do spraw instytucji finansowych o umorzenie akcji przez tę instytucję.

1a. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, gdy minister właściwy do spraw instytucji finansowych uzna umorzenie akcji za zasadne, przekazuje zarządowi instytucji wniosek o umorzenie akcji.

2. Umorzenie akcji, o których mowa w ust. 1a, następuje za wynagrodzeniem ustalonym przez zarząd instytucji zgodnie z art. 10 ust. 2.

3. Umorzenia akcji dokonuje zarząd instytucji w terminie 60 dni od dnia otrzymania wniosku, o którym mowa w ust. 1a. Przepisów art. 359 § 1 zdanie trzecie oraz § 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych nie stosuje się.

Art.  10.  [Sprzedaż akcji instytucji objętych przez Skarb Państwa w wyniku zastosowania instrumentu rekapitalizacji]

1. Do sprzedaży akcji instytucji objętych lub nabytych przez Skarb Państwa w wyniku zastosowania instrumentu rekapitalizacji stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 125).

2. Jeżeli wykup akcji instytucji objętych lub nabytych przez Skarb Państwa w wyniku zastosowania instrumentu rekapitalizacji następuje na podstawie uchwały walnego zgromadzenia o przymusowym wykupie akcji, cena akcji jest nie niższa niż najwyższa z wartości:

1) cena ustalona zgodnie z ust. 1;

2) średnia cena rynkowa z okresu 3 miesięcy poprzedzających uchwałę walnego zgromadzenia, w czasie których dokonywany był obrót tymi akcjami na rynku regulowanym;

3) iloczyn ceny objęcia tych akcji i współczynnika korygującego.

3. Za średnią cenę rynkową, o której mowa w ust. 2, uważa się cenę będącą średnią arytmetyczną ze średnich, dziennych cen ważonych wolumenem obrotu.

4. Przepisu art. 418 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych nie stosuje się.

5. Przypadki wykupu obligacji objętych lub nabytych w ramach pokrycia niedoborów kapitałowych oraz warunki wykupu tych obligacji są określane w warunkach emisji.

Art.  10a.  [Zbycie instrumentów rekapitalizacji nabytych lub objętych przez ministra w celu pokrycia niedoborów kapitałowych instytucji]

1. Zbycie instrumentów rekapitalizacji nabytych lub objętych przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych w celu pokrycia niedoborów kapitałowych instytucji może nastąpić tylko na wniosek Komisji Nadzoru Finansowego po zakończeniu realizacji planu pokrycia niedoborów kapitałowych, o którym mowa w art. 6 ust. 2a pkt 5.

2. Przed wystąpieniem do ministra właściwego do spraw instytucji finansowych z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, Komisja Nadzoru Finansowego zasięga opinii Prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Opinie stanowią załącznik do wniosku, o którym mowa w ust. 1.

3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, podejmując decyzję o zbyciu instrumentów, o których mowa w ust. 1, bierze pod uwagę opinie, o których mowa w ust. 2.

Art.  11.  [Opłata prowizyjna od gwarancji ostrożnościowej]

1. Skuteczność gwarancji ostrożnościowej jest uzależniona od wniesienia przez instytucję opłaty prowizyjnej od tej gwarancji.

2. Opłata prowizyjna jest naliczana od objętej gwarancją ostrożnościową kwoty zobowiązania.

3. Opłata prowizyjna od gwarancji ostrożnościowej jest wpłacana na rachunek rezerw poręczeniowych i gwarancyjnych Skarbu Państwa prowadzony przez Bank Gospodarstwa Krajowego.

Art.  12.  [Delegacja ustawowa - wyznaczenie współczynnika korygującego oraz wysokość, naliczanie i pobieranie opłaty prowizyjnej od gwarancji ostrożnościowej]

Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określi, w drodze rozporządzenia, sposób wyznaczenia współczynnika korygującego oraz naliczania i pobierania opłaty prowizyjnej od gwarancji ostrożnościowej oraz wysokość tej opłaty, uwzględniając:

1) uzależnienie wysokości opłaty prowizyjnej od okresu, na który jest udzielana gwarancja ostrożnościowa;

2) ryzyko związane z działalnością instytucji będącej beneficjentem gwarancji ostrożnościowej;

3) ustalenie stawek opłaty prowizyjnej od gwarancji ostrożnościowej, której udzielenie nie stanowi pomocy państwa w rozumieniu przepisów o pomocy publicznej.

Art.  13.  [Wyłączenie stosowania do gwarancji ostrożnościowej przepisów o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne]

Do gwarancji ostrożnościowej nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z 2024 r. poz. 291), z wyjątkiem art. 31 tej ustawy.