Dział 2 - Sprawy cywilne. - Regulamin czynności sądów wojewódzkich i powiatowych w sprawach cywilnych i karnych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1969.37.325

Akt utracił moc

Wersja od: 1 lipca 1985 r.

Dział  II.

Sprawy cywilne.

Rozdział  1.

Przepisy wspólne dla spraw cywilnych.

Oddział  1.

Czynności wstępne.

§  71.

1. Jeżeli pismo wszczynające postępowanie nie odpowiada warunkom formalnym, a z treści pisma wynika, że podlega ono odrzuceniu albo że sprawę należy przekazać innemu sądowi lub innemu organowi, przewodniczący wydziału wyznacza posiedzenie niejawne bez wzywania strony do usunięcia braków pisma, chyba że bez ich usunięcia nie można wydać postanowienia w przedmiocie odrzucenia pisma lub przekazania sprawy.

2. W wypadku określonym w ust. 1 nie zachodzi również potrzeba sprawdzenia wartości przedmiotu sprawy, chyba że od wartości tej zależy właściwość sądu. Nie wzywa się także do uiszczenia opłat sądowych ani nie rozpoznaje wniosku o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych, chyba że składający pismo wniósł środek odwoławczy od postanowienia o odrzuceniu pisma lub przekazaniu sprawy.

§ 72. Jeżeli sprawa należy do właściwości państwowego biura notarialnego, należy przekazać ją właściwemu biuru ze skutkami przewidzianymi w art. 200 Kpc.

§  73.

1. Jeżeli z treści pisma wszczynającego postępowanie wynika, że sprawa powinna być rozpoznana w innym trybie niż wskazany w tym piśmie, a rozpoznanie sprawy w trybie właściwym wymaga poprawienia lub uzupełnienia pisma, przewodniczący wydziału na podstawie art. 130 Kpc wzywa stronę do usunięcia braków pisma i zawiadamia ją o odmiennym zakwalifikowaniu pisma.

2. Jeżeli sprawa prowadzona jest w trybie niewłaściwym, rozpoznanie jej w trybie właściwym wymaga wydania przez sąd postanowienia.

§ 74. W sprawie o roszczenie majątkowe niepieniężne w razie niewskazania w piśmie wszczynającym postępowanie wartości przedmiotu sprawy, przewodniczący wydziału wzywa stronę do usunięcia tego braku na zasadach ogólnych (art. 130 Kpc), chyba że w sprawie tej należy pobrać wpis tymczasowy.

§ 75. Jeżeli przepisy niniejszego regulaminu nie stanowią inaczej, przy nadawaniu biegu pismom wszczynającym postępowanie przewodniczący wydziału powinien rozważyć, czy nie zachodzi potrzeba skierowania sprawy na posiedzenie niejawne w celu wydania postanowienia o sprawdzeniu wartości przedmiotu sprawy.

§ 76. Sprawdzenie wartości przedmiotu sprawy powinno nastąpić w każdym wypadku, w którym podana wartość nasuwa uzasadnione wątpliwości, a od wartości tej zależy właściwość sądu albo wysokość opłat sądowych.

§ 77. Sprawdzając wartość przedmiotu sprawy, sąd powinien przeprowadzić stosowne dochodzenie, a w razie potrzeby zasięgnąć również opinii biegłego. Dochodzenie można przeprowadzić także za pośrednictwem sądu powiatowego, w którego okręgu znajduje się przedmiot sprawy.

§ 78. W zarządzeniu o wezwaniu do usunięcia braków pisma przewodniczący wydziału powinien dokładnie wskazać wszystkie braki pisma oraz sposób ich usunięcia.

§ 79. Jeżeli pismo nie jest należycie opłacone, a ponadto wymaga poprawienia lub uzupełnienia, należy wezwanie do usunięcia braków pisma i uiszczenia opłat objąć jednym zarządzeniem.

§ 80. W skierowanym do strony wezwaniu o usunięcie braków pisma należy zamieścić pełny tekst zarządzenia przewodniczącego wydziału ze wskazaniem terminu wykonania i pouczeniem o skutkach niewykonania zarządzenia. Jeżeli ze względu na rozmiar zarządzenia jego treści nie da się zamieścić w formularzu wezwania, należy do wezwania dołączyć odpis zarządzenia i powołać się na nie w tekście wezwania.

§ 81. W wypadku gdy pomimo wezwania pismo nie zostało w zakreślonym terminie poprawione lub uzupełnione, jednakże wskutek tego nie może otrzymać prawidłowego biegu tylko co do niektórych żądań, przewodniczący wydziału nadaje bieg pismu w części, co do której nie zachodzą przeszkody formalne. Zwrotu pozostałej części pisma dokonuje się przez doręczenie stronie odpisu zarządzenia.

§ 82. 7 (skreślony).

§ 83. Jeżeli strona domagająca się zwolnienia od kosztów sądowych nie przedstawiła zaświadczenia organu administracji państwowej o stanie rodzinnym, majątku i dochodach, przewodniczący wydziału wyznacza jej odpowiedni termin do złożenia tego zaświadczenia, bez rygoru z art. 130 Kpc.

Oddział  2.

Przygotowanie posiedzenia.

§  84.

1. Jeżeli w sprawie zachodzi potrzeba przeprowadzenia odpowiednich dochodzeń, w szczególności co do stosunków osobistych i majątkowych stron, przewodniczący posiedzenia jeszcze przed posiedzeniem zwraca się do właściwych państwowych lub społecznych jednostek organizacyjnych o nadesłanie odpowiednich informacji.

2. O informacje dotyczące stanu rodzinnego i majątkowego stron oraz miejsca ich pracy należy zwracać się do właściwego do spraw zdrowia i opieki społecznej organu prezydium miejskiej (dzielnicowej, osiedlowej, gromadzkiej) rady narodowej, a o informacje dotyczące wysokości wynagrodzenia stron - bezpośrednio do ich zakładu pracy.

3. Termin posiedzenia powinien być tak wyznaczony, aby żądana informacja mogła nadejść przed tym terminem.

§ 85. Jeżeli strony powołały dowód z akt innej sprawy, przewodniczący posiedzenia zarządza dołączenie akt jeszcze przed terminem posiedzenia i w razie potrzeby zwraca się do właściwego organu o ich nadesłanie.

§ 86. Jeżeli strona nie dołączyła do pisma procesowego dokumentów zgłoszonych jako dowód, przewodniczący posiedzenia wzywa stronę do złożenia odpisów tych dokumentów, a na żądanie strony przeciwnej - ich oryginałów. O złożeniu oryginałów dokumentów zawiadamia się stronę żądającą ich złożenia.

§ 87. Jeżeli z mocy ustawy lub zarządzenia przewodniczącego posiedzenia pozwany ma obowiązek wnieść odpowiedź na pozew, termin pierwszego posiedzenia powinien być wyznaczony w sposób umożliwiający należyte przygotowanie odpowiedzi na pozew.

§ 88. Poza wypadkami wskazanymi w ustawie przewodniczący posiedzenia zarządza wezwanie stron do osobistego stawienia się na posiedzeniu, jeżeli zachodzi potrzeba ich przesłuchania albo gdy istnieją możliwości zawarcia ugody. Przy wzywaniu strony na posiedzenie należy wskazać cel wezwania oraz że osobiste stawienie się strony jest obowiązkowe.

§ 89. 8 W wezwaniu określonym w art. 472 Kpc należy podać wszystkie dane i pouczenia, jak w wezwaniu dokonywanym na zasadach ogólnych. O dokonaniu wezwania sporządza się wzmiankę w aktach sprawy.

§ 90. W sprawie o rozwód termin pierwszej rozprawy powinien być wyznaczony w taki sposób, aby okres dzielący posiedzenie pojednawcze od rozprawy pozwalał małżonkom na ponowne przemyślenie sprawy.

Oddział  3.

Udział prokuratora oraz organizacji społecznych ludu pracującego.

§  91.

1. Poza szczególnymi wypadkami wskazanymi w ustawie prokuratora należy zawiadamiać o sprawie wówczas, gdy wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli, interesu społecznego lub własności społecznej.

2. W zawiadomieniu należy podać zwięźle stan sprawy. W miarę potrzeby należy wraz z zawiadomieniem przesłać prokuratorowi akta sprawy.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy prokurator zwrócił się do sądu o zawiadamianie go o wszystkich sprawach określonego rodzaju.

§  92.

1. Zawiadomienia skierowane do prokuratora doręcza się prokuratorowi wojewódzkiemu lub powiatowemu w zależności od tego, czy postępowanie w sprawie toczy się przed sądem wojewódzkim, czy powiatowym.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio przy doręczaniu prokuratorowi innych pism sądowych.

§  93.

1. Osobie, na której rzecz prokurator wytoczył powództwo, doręcza się niezwłocznie odpis pozwu, a jeżeli termin pierwszego posiedzenia został już wyznaczony - również pisemną informację o wyznaczeniu terminu posiedzenia. Jednocześnie należy pouczyć tę osobę, że służy jej prawo wstąpienia do sprawy w każdym jej stanie w charakterze powoda i że o skorzystaniu z tego prawa powinna zawiadomić sąd przez złożenie odpowiedniego pisma albo oświadczenia do protokołu.

2. Przepis ust. l stosuje się odpowiednio w razie wytworzenia powództwa na rzecz oznaczonej osoby przez organizację społeczną ludu pracującego.

§ 94. Za pogląd organizacji społecznej ludu pracującego uważa się uchwałę, podjętą w sposób wymagany przez statut tej organizacji, lub pisemne oświadczenie jej należycie umocowanych organów. W razie potrzeby dodatkowego wyjaśnienia tego poglądu sąd udziela głosu obecnej na posiedzeniu osobie uprawnionej do działania w imieniu tej organizacji.

Oddział  4.

Strony.

§  95.

1. W razie stwierdzenia, że nie występują w procesie wszystkie osoby, których łączny udział jest konieczny (art. 195 Kpc), lub że nie wszyscy zainteresowani w sprawie są uczestnikami postępowania nieprocesowego (art. 510 Kpc), należy zażądać od powoda lub wnioskodawcy informacji o osobach nie biorących udziału i o ich adresach oraz zażądać odpisów pism procesowych i załączników dla każdej z tych osób, chyba że informacje te lub odpisy znajdują się już w aktach sprawy.

2. 9 Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie konieczności zawiadomienia o toczącym się procesie osoby wskazanej przez powoda (art. 196 Kpc) albo wezwania do udziału w sprawie osoby, która powinna lub mogła być pozwana (art. 194 § 1 i 3 Kpc), i to także wówczas, gdy to wezwanie ma być dokonane z urzędu (art. 194 § 4 i art. 477 Kpc). W tym ostatnim wypadku, w razie niezłożenia przez powoda odpisów pism i załączników, przewodniczący posiedzenia zarządza sporządzenie tych odpisów przez sekretariat.

§  96.

1. W przedmiocie zawiadomienia o toczącym się procesie oraz wezwania do udziału w sprawie, w tym także w razie nieuwzględnienia wniosku o zawiadomienie lub wezwanie, sąd wydaje postanowienie.

2. Osobie zawiadomionej o toczącym się procesie oraz wezwanej do udziału w sprawie doręcza się odpisy pism wymienionych w § 95 wraz z odpisem postanowienia (ust. 1). Osobie zawiadomionej, która przystąpiła do sprawy, oraz osobie wezwanej dokonuje się również wszelkich dalszych doręczeń w sprawie.

§ 97. Jeżeli w miejsce jednej z dotychczasowych stron wstąpiła osoba zawiadomiona (art. 196 § 2 Kpc) lub wezwana (art. 194 § 2 Kpc), przewodniczący posiedzenia zarządza dokonywanie tej osobie dalszych doręczeń dla danej strony.

§ 98. W wypadku gdy strona przypozwała osobę trzecią należy, niezależnie od doręczenia tej osobie odpisu pisma wniesionego przez stronę (art. 84 Kpc), zawiadomić ją o terminie najbliższego posiedzenia. Dalszych doręczeń tej osobie dokonuje się tylko w razie przystąpienia jej do strony w charakterze interwenienta ubocznego.

Oddział  5.

Doręczenia.

§ 99. Wezwanie strony do stawienia się osobiście na posiedzenie należy doręczyć bezpośrednio stronie również w wypadku, gdy ustanowiła ona pełnomocnika.

§ 100. Jeżeli w sprawie występuje kilku pełnomocników danej strony, należy przed zarządzeniem doręczenia pisma jednemu z nich (art. 141 § 3 Kpc) sprawdzić, czy strona w treści pełnomocnictwa lub w inny sposób nie wskazała, któremu z pełnomocników należy dokonywać doręczeń.

§  101.

1. W razie niedoręczenia pozwanemu lub uczestnikowi postępowania pisma wszczynającego postępowanie, należy wezwać powoda lub wnioskodawcę do wskazania sądowi właściwego adresu i w tym celu wyznaczyć mu odpowiedni termin.

2. 10 Po bezskutecznym upływie tego terminu postępowanie może być zawieszone do czasu wskazania właściwego adresu lub złożenia wniosku o ustanowienie kuratora, chyba że kuratora należy ustanowić z urzędu. Jednakże w sprawach o roszczenia alimentacyjne, o ustalenie ojcostwa i związane z tym roszczenia przewodniczący posiedzenia przed zawieszeniem postępowania przeprowadza odpowiednie dochodzenie w celu ustalenia właściwego adresu.

§ 102. Kuratorem strony, której miejsce pobytu nie jest znane albo która nie ma zdolności procesowej ani przedstawiciela ustawowego lub organu powołanego do jej reprezentowania, sąd albo przewodniczący posiedzenia powinien w miarę możności ustanowić osobę obeznaną ze stanem spraw strony. O wskazanie kandydata na kuratora można zwrócić się do odpowiednich organów.

Oddział  6.

Protokoły.

§  103.

1. Jeżeli na posiedzeniu niejawnym nie wydano orzeczenia, sporządza się notatkę urzędową ze wskazaniem daty posiedzenia i jego przedmiotu.

2. Jeżeli na posiedzeniu niejawnym wysłuchano określone osoby lub dokonano innych czynności sądowych, należy sporządzić protokół, choćby na posiedzeniu tym wydane zostało orzeczenie.

§  104.

1. Protokół posiedzenia powinien zawierać wzmiankę o tym, że strony były nakłaniane do ugody oraz która z nich sprzeciwiła się pojednaniu i z jakich powodów, a także, w razie potrzeby, że udzielono stronom pouczeń i wskazówek.

2. W protokole należy również odnotować przeprowadzenie dowodu z akt innej sprawy.

3. Wszelkie poprawki i uzupełnienia treści protokołu należy omówić w końcowej części protokołu przed jego podpisaniem albo w osobnej uwadze podpisanej przez protokolanta i przewodniczącego posiedzenia.

§ 105. Wzmiankę zastępującą protokół przy wydaniu wyroku zaocznego (art. 157 § 2 Kpc) umieszcza się nad sentencją wyroku. Wzmianka obejmuje: datę rozprawy, dane co do obecności powoda, stwierdzenie, że pozwany nie stawił się mimo należytego powiadomienia go o terminie posiedzenia, nie żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności i nie składał wyjaśnień albo że mimo stawienia się nie brał udziału w sprawie, oraz dane dotyczące ogłoszenia wyroku. Wzmiankę podpisują przewodniczący posiedzenia i protokolant.

§ 106. Przewodniczący posiedzenia zarządza spisanie protokołu, gdy wyrok zaoczny dotyczy tylko niektórych z kilku pozwanych, inni zaś pozwani stawili się, jak również gdy powód złożył oświadczenia istotne dla sprawy albo gdy na posiedzeniu były dokonane czynności, wchodzące w zakres postępowania dowodowego.

§ 107. Jeżeli po przesłuchaniu stron, które nie wyjaśniło dostatecznie faktów, sąd przesłuchał ponownie jedną ze stron po uprzednim odebraniu od niej przyrzeczenia, a strona potwierdziła w całości swe poprzednie zeznania, ponowne zaprotokołowanie złożonych zeznań nie jest konieczne. Można wówczas ograniczyć się do zaznaczenia w protokole, że strona w całości potwierdziła swoje poprzednie zeznanie. Jeżeli ponowne zeznanie strony zawiera tylko niewielkie zmiany w stosunku do poprzedniego zeznania, można ograniczyć się do zaprotokołowania tylko zmienionej części zeznań z zaznaczeniem, że w pozostałej części strona powtórzyła zeznania poprzednie.

Oddział  7.

Ogłoszenia sądowe.

§ 108. W zarządzeniu o dokonaniu ogłoszenia należy podać istotną treść ogłoszenia i sposób jego publikacji.

§  109.

1. Tekst ogłoszenia przesyła się administracji czasopisma po wpłaceniu przez stronę zaliczki na koszty ogłoszenia albo po złożeniu dowodu przekazania należności za ogłoszenie bezpośrednio do administracji czasopisma, chyba że strona jest zwolniona od obowiązku uiszczenia tych kosztów.

2. Pismo sądowe wraz z tekstem ogłoszenia można wydać stronie z zaznaczeniem, że koszty ogłoszenia wyłoży ta strona.

§ 110. W razie przekazania przez stronę należności za ogłoszenie bezpośrednio do administracji czasopisma, należy w aktach sprawy zachować dowód wpłaty. Przesyłając tekst ogłoszenia do administracji czasopisma, wskazuje się nadawcę należności, przekazaną sumę, urząd pocztowy oraz datę i numer nadania.

§ 111. Po otrzymaniu zawiadomienia o dokonaniu ogłoszenia należy zawiadomienie to dołączyć do akt sprawy. Jeżeli zawiadomienie dotyczy jednocześnie większej liczby spraw, należy dołączyć je do akt jednej ze spraw, a w aktach innych spraw zamieścić wzmiankę zawierającą nazwę czasopisma, jego numer i datę oraz sygnaturę akt, do których dołączono zawiadomienie.

§ 112. O dokonaniu ogłoszenia w budynku sądowym zamieszcza się w aktach sprawy wzmiankę obejmującą datę wywieszenia ogłoszenia, a gdy przepisy szczególne tego wymagają, również datę jego zdjęcia z tablicy ogłoszeń. Wzmiankę tę zamieszcza się na samym ogłoszeniu.

§ 113. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, ogłoszenia sądowe wywiesza się w lokalu prezydium rady narodowej właściwej ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania lub pobytu osoby nieobecnej, a w braku tej podstawy - w prezydium powiatowej (miejskiej, dzielnicowej) rady narodowej właściwej ze względu na siedzibę sądu.

§ 114. Przepisy § 109-113 stosuje się odpowiednio w wypadku dokonywania ogłoszeń w inny sposób.

Oddział  8.

Posiedzenia.

§ 115. Wniosek pozwanego, który mimo doręczenia mu we właściwym terminie odpisu pozwu nie wniósł odpowiedzi na pozew, o wyznaczenie dodatkowego terminu do zajęcia stanowiska w sprawie na piśmie nie może stanowić wyłącznej podstawy do odroczenia posiedzenia.

§ 116. Jeżeli powód występuje w nieobecności pozwanego z nowym roszczeniem zamiast lub obok roszczenia pierwotnego (art. 193 § 3 i 444 Kpc), posiedzenie ulega odroczeniu.

§ 117. Jeżeli na posiedzeniu w danym dniu mogą być przeprowadzone w sprawie tylko niektóre z dopuszczonych dowodów, sąd powinien odroczyć posiedzenie dopiero po przeprowadzeniu tych dowodów, chyba że byłoby to oczywiście niecelowe.

§  118.

1. Gdy strona nie wypowiedziała się co do okoliczności istotnej dla rozstrzygnięcia sprawy, przewodniczący posiedzenia w razie potrzeby zwraca jej na to uwagę ze wskazaniem skutków z art. 230 Kpc.

2. Jeżeli w sprawie występuje adwokat lub radca prawny, przewodniczący posiedzenia może wskazać na potrzebę wypowiedzenia się przez nich co do występujących w sprawie zagadnień prawnych.

§ 119. Jeżeli w sprawie o ustalenie ojcostwa pozwany wyraził na posiedzeniu gotowość uznania dziecka, sąd rozpoznający sprawę o ustalenie ojcostwa przyjmuje w trybie postępowania nieprocesowego oświadczenie o uznaniu oraz umarza postępowanie w sprawie w części, w której stało się ono bezprzedmiotowe. Odpis protokołu aktu uznania sąd przesyła właściwemu urzędowi stanu cywilnego i sądowi opiekuńczemu.

§ 120. Jeżeli orzeczenie zasądza należność, której ze względu na jej rodzaj przysługuje pierwszeństwo egzekucyjne (art. 1025 § 1 Kpc), sąd wymienia w sentencji orzeczenia przy oznaczaniu przedmiotu sprawy także rodzaj należności.

Oddział  9.

Czynności po wydaniu orzeczenia.

§ 121. W wypadku wniesienia zażalenia na postanowienie, przewodniczący posiedzenia, na którym zostało wydane zaskarżone postanowienie, a w razie istnienia przeszkody - inny sędzia powinien rozważyć, czy nie zachodzi potrzeba skierowania sprawy na posiedzenie niejawne w celu uchylenia tego postanowienia i rozpoznania sprawy na nowo.

§  122.

1. Sąd pierwszej instancji przedstawia sądowi rewizyjnemu akta sprawy z rewizją po dołączeniu do nich dowodu doręczenia odpisu rewizji stronie przeciwnej.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do zażalenia, chyba że doręczenie odpisów zażalenia nie jest wymagane.

3. W razie wniesienia przez stronę przeciwną odpowiedzi na rewizję lub zażalenie do sądu pierwszej instancji, sąd ten przesyła ją niezwłocznie sądowi rewizyjnemu, który dokonuje doręczenia odpisu odpowiedzi na rewizję lub zażalenie stronie skarżącej.

§ 123. Jeżeli w myśl przepisów szczególnych odpis orzeczenia należy doręczyć z urzędu właściwemu organowi państwowemu, przewodniczący zarządzając doręczenie odpisu orzeczenia wskazuje nazwę i siedzibę tego organu.

Oddział  10.

Czynności w postępowaniu rewizyjnym.

§ 124. O uchyleniu orzeczenia na posiedzeniu niejawnym z powodu nieważności postępowania (art. 376 Kpc) sąd rewizyjny orzeka postanowieniem.

§ 125. Przed rozprawą powinna odbyć się narada wstępna, jeżeli w sprawie występują skomplikowane zagadnienia faktyczne lub prawne.

§ 126. Po wywołaniu sprawy i po sprawozdaniu sędziego sprawozdawcy przewodniczący posiedzenia udziela głosu stronom. Pierwsza zabiera głos strona, która złożyła środek odwoławczy. W razie złożenia środka odwoławczego przez obie strony kolejność zabierania przez nie głosu ustala przewodniczący. Każda ze stron przemawia tylko raz, chyba że przewodniczący uzna dalsze wywody za potrzebne.

§  127.

1. Jeżeli pozew ulega odrzuceniu albo zachodzi podstawa do umorzenia postępowania, sąd rewizyjny wydaje postanowienie o uchyleniu orzeczenia i odrzuceniu pozwu lub umorzeniu postępowania.

2. 11 Jeżeli w sprawie o roszczenia pracownika z zakresu prawa pracy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ, sąd rewizyjny wydaje postanowienie o uchyleniu orzeczenia i przekazaniu sprawy temu organowi.

§ 128. W wypadku uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania innemu sądowi pierwszej instancji, sąd rewizyjny przesyłając akta temu sądowi przesyła równocześnie odpis swego orzeczenia sądowi, który wydał uchylone orzeczenie.

§  129.

1. Jeżeli sąd rewizyjny uchylił po rozprawie orzeczenie sądu pierwszej instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania z powodu nieważności postępowania, a rewizja była oparta również lub wyłącznie na innych podstawach - powinien wypowiedzieć się w uzasadnieniu swego orzeczenia także co do pozostałych podstaw rewizji oraz co do podstaw, które należy brać pod rozwagę z urzędu.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy uchylenie wyroku następuje w oparciu o jedną z kilku podstaw rewizyjnych, innych niż nieważność postępowania.

Oddział  11.

Inne czynności w postępowaniu cywilnym.

§  130.

1. Przy zobowiązaniu strony do dokonania czynności należy w postanowieniu lub zarządzeniu oznaczyć termin jej wykonania i wskazać skutki uchybienia tego terminu.

2. W razie nieuiszczenia przez stronę zaliczki na wydatki sąd oceni, czy okoliczności sprawy uzasadniają wyłożenie przez Skarb Państwa kwoty potrzebnej dla dokonania czynności połączonej z wydatkami.

§ 131. Jeżeli zarządzenie oględzin z udziałem biegłego nie jest celowe, a przed wydaniem opinii zachodzi potrzeba obejrzenia przez biegłego rzeczy znajdującej się w posiadaniu strony, należy w postanowieniu o dopuszczeniu dowodu z biegłego zobowiązać jednocześnie stronę do udostępnienia biegłemu rzeczy w czasie przez niego określonym.

§ 132. Jeżeli zachodzi potrzeba przechowania przedmiotu oględzin dostarczonego do sądu, stosuje się odpowiednio przepisy § 228-233.

§ 133. 12 W wypadku gdy cofnięcie pozwu lub środka zaskarżenia, zrzeczenie się roszczenia lub ograniczenie roszczenia albo zawarcie ugody byłoby niedopuszczalne (art. 184, 203 § 4, 223 § 2, 349 § 2, 393 § 2, 469 oraz art. 497 § 1 Kpc), sąd mimo złożenia przez stronę odpowiedniego oświadczenia kontynuuje postępowanie, o czym zawiadamia strony, a o przyczynach uznania tych czynności za niedopuszczalne wypowiada się w uzasadnieniu orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

§ 134. W razie przekazania sprawy przez sąd powiatowy sądowi wojewódzkiemu w trybie art. 18 Kpc, sąd wojewódzki powinien zawiadomić sąd powiatowy o sposobie rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego, przez przesłanie temu sądowi odpisu orzeczenia.

§ 135. Jeżeli z orzeczenia sądowego lub z ugody sądowej wynikają zmiany w osobie właściciela nieruchomości albo w zakresie obszaru i granic nieruchomości, odpis prawomocnego orzeczenia lub ugody sąd przesyła do właściwego do spraw geodezji organu prezydium powiatowej (miejskiej, dzielnicowej) rady narodowej w celu uwidocznienia tych zmian w ewidencji gruntów.

§ 136. Jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że dane określone w wyciągu z ewidencji gruntów nie odpowiadają rzeczywistemu stanowi rzeczy, sąd zawiadamia o tej niezgodności organ wymieniony w § 135.

Rozdział  2. ¹³

Proces

Oddział  1

Przepisy ogólne

§ 137. W postępowaniu pojednawczym (art. 184-186 Kpc) sąd w wypadku niedojścia do ugody lub nie usprawiedliwionego niestawiennictwa strony stwierdza w protokole, że do pojednania nie doszło.

§ 138. Jeżeli uzasadnienie wyroku zaocznego sporządza się z urzędu, wyrok ten doręcza się wraz z uzasadnieniem.

Oddział  2

Sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

§ 139. Po wpłynięciu pisma wszczynającego postępowanie w sprawie o roszczenia pracownika z zakresu prawa pracy lub akt sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych wraz z odwołaniem albo akt takiej sprawy nadesłanych na żądanie sądu w związku z odwołaniem złożonym w sądzie - przewodniczący wydziału przeprowadza niezwłocznie wstępne badanie sprawy lub wyznacza sędziego, który powinien dokonać tej czynności w tym samym dniu.

§ 1391. Wzywając do uzupełnienia braków pisma stosownie do przepisu § 78, należy stronę pouczyć o skutkach niewykonania zarządzenia w tym przedmiocie w oznaczonym terminie.

§  139².

1. W razie gdy jest to możliwe, uzupełnienie pisma może nastąpić również w drodze złożenia przez stronę oświadczenia do protokołu w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy.

2. Jeżeli pracownik lub ubezpieczony, działający bez adwokata, złoży pozew lub odwołanie do sądu bez dołączenia odpisu dla strony przeciwnej i nie uzupełni tego braku we wskazanym terminie, przewodniczący wydziału w uzasadnionych wypadkach zarządza sporządzenie odpisu przez sekretariat.

§ 1393. Jeżeli pismu wszczynającemu postępowanie w sprawie o roszczenia pracownika z zakresu prawa pracy lub odwołaniu w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych można nadać bieg, mimo że nie odpowiada ono warunkom formalnym, uzupełnienie braków takiego pisma (odwołania) może nastąpić w toku czynności wyjaśniających lub na rozprawie.

§ 1394. Czynności wyjaśniające lub przeprowadzenie dowodu mogą być wyznaczone poza lokalem sądu, w szczególności gdy z roszczeniem w sprawie występuje większa liczba pracowników, gdy zachodzi potrzeba przeprowadzenia dowodu z oględzin lub zeznań większej liczby świadków, a ponadto gdy przyczyni się to do przyspieszenia postępowania lub znacznej oszczędności kosztów.

§ 1395. W protokole (notatce urzędowej) z czynności wyjaśniających należy w sposób zwięzły i przejrzysty przedstawić wynik tych czynności oraz ewentualne informacje co do istnienia określonych dowodów lub konieczności ich przeprowadzenia.

§ 1396. Jeżeli zarządzenie oględzin z udziałem biegłego nie jest celowe, a przed wydaniem opinii zachodzi potrzeba obejrzenia przez biegłego rzeczy znajdującej się w posiadaniu strony, w postanowieniu o dopuszczeniu dowodu z biegłego należy jednocześnie zobowiązać stronę do udostępnienia biegłemu rzeczy w czasie przez niego określonym.

§  139⁷.

1. Jeżeli biegły zobowiązany jest do złożenia opinii na piśmie, powinien złożyć tę opinię wraz z odpisami dla stron, chyba że przewodniczący wydziału zarządzi inaczej.

2. Przewodniczący wydziału zarządza niezwłoczne doręczenie stronom odpisów opinii biegłego złożonej przed rozprawą lub zawiadomienie stron w sposób określony w art. 472 Kpc o możliwości zapoznania się z treścią opinii złożonej do akt sprawy.

§  139⁸.

1. W zawiadomieniach i wezwaniach należy podawać, w jakiej sprawie, w jakim charakterze, miejscu i czasie ma się stawić wzywana osoba oraz czy jej stawiennictwo jest obowiązkowe, a także uprzedzić o skutkach niestawiennictwa.

2. Wezwanie pracownika dokonywane w sposób określony w art. 472 Kpc (§ 89) może być w szczególności dokonane telefonicznie za pośrednictwem zakładu pracy, w którym pracownik ten jest zatrudniony. O czynności tej należy uczynić wzmiankę w aktach sprawy, ze szczególnym uwzględnieniem nazwiska osoby, której przekazano informację.

§  139⁹.

1. W razie niedoręczenia stronie pisma sądowego z powodu zmiany jej miejsca zamieszkania, pismo pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, jeżeli strona została pouczona o obowiązku zawiadomienia sądu o każdej zmianie miejsca zamieszkania i o skutkach zaniedbania tego obowiązku.

2. Jeżeli strona nie została pouczona o okolicznościach wymienionych w ust. 1, postępowanie zawiesza się (art. 177 § 1 pkt 6 Kpc). Jednakże w sprawie o roszczenia pracownika z zakresu prawa pracy, w razie niedoręczenia pisma stronie pozwanej, przewodniczący posiedzenia przed zawieszeniem postępowania przeprowadza odpowiednie dochodzenie w celu ustalenia właściwego adresu.

§  139¹⁰.

1. W sprawach o roszczenia pracownika z zakresu prawa pracy oraz w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych termin rozprawy powinien być wyznaczony tak, aby rozprawa odbyła się w ciągu 14 dni od daty zakończenia czynności wyjaśniających, a jeżeli nie podjęto tych czynności - od daty wniesienia pozwu lub odwołania, chyba że zachodzą nie dające się usunąć przeszkody.

2. Rozprawa powinna być tak przygotowana i przeprowadzona, aby sprawę można było rozpoznać na jednym posiedzeniu bez jej odraczania. Jeżeli okaże się to niemożliwe z powodu konieczności przeprowadzenia dowodów ujawnionych w toku posiedzenia, przed odroczeniem tego posiedzenia należy przeprowadzić postępowanie dowodowe, chyba że byłoby to oczywiście niecelowe.

§ 13911. Uznając potrzebę przeprowadzenia dowodu na okoliczności związane z inwalidztwem, uszczerbkiem na zdrowiu lub stanem zdrowia będącym podstawą przyznania zwiększonego świadczenia, przewodniczący posiedzenia zbada uprzednio, czy akta sprawy zawierają niezbędną dla danego rodzaju sprawy dokumentację dotyczącą leczenia, uzyskiwanych zarobków i charakteru zatrudnienia, a w razie stwierdzenia braku takiej dokumentacji - zarządzi jej uzyskanie lub uzupełnienie.

§  139¹².

1. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których kwestią sporną jest data lub okres powstania inwalidztwa, sąd podejmie w razie potrzeby czynności zmierzające do uzyskania dokumentacji pochodzącej z okresu, na który ma być ustalona data lub okres powstania inwalidztwa.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w sprawach o rolnicze renty inwalidzkie w razie braku dokumentacji dotyczącej obszaru i struktury gospodarstwa rolnego, jego wyposażenia, rodzaju produkcji oraz zakresu prac wykonywanych w gospodarstwie rolnym przez osobę ubiegającą się o rentę.

§  139¹³.

1. W postanowieniu o dokonaniu czynności wyjaśniających, połączonych z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego lekarza, należy ściśle określić, do jakich faktów, a w razie potrzeby także dowodów, biegły powinien się ustosunkować.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do dowodu z zeznań świadka.

§  139¹⁴.

1. Opinia w sprawie dotyczącej inwalidztwa powinna być wydana łącznie przez co najmniej dwóch lekarzy, w zasadzie z udziałem lekarza internisty, albo stosownie do art. 290 Kpc. Jednakże, gdy przedmiotem opinii ma być wyłącznie jedno schorzenie, opinia może być wydana przez jednego lekarza specjalistę z tego zakresu.

§ 13915. W razie gdy biegli lekarze zajmują odmienne stanowiska co do wyników badań i oceny stanu zdrowia badanego, każdy z biegłych składa odrębną, szczegółowo uzasadnioną opinię.

§  139¹⁶.

1. Jeżeli opinia biegłych lekarzy została złożona przed rozprawą, odpis opinii doręcza się niezwłocznie stronom, z pouczeniem o celowości zgłoszenia ewentualnych uwag jeszcze przed rozprawą.

2. Jeżeli strony biorące udział w przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłych lekarzy przez sędziego wyznaczonego lub sąd wezwany albo w czynnościach wyjaśniających, połączonych z przeprowadzeniem takiego dowodu, zgłoszą uwagi co do treści złożonej opinii, sędzia wyznaczony lub sąd wezwany powinien - stosownie do potrzeby - zażądać od biegłych wyjaśnienia lub uzupełnienia opinii. Jeżeli jednak niezwłoczne uzupełnienie opinii nie byłoby możliwe, sąd wyznacza biegłym w tym celu stosowny termin.

§ 13917. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w razie uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania innemu organowi rentowemu, sąd przesyła akta temu organowi, a odpis swego orzeczenia - również organowi, który wydał uchylone orzeczenie.

Rozdział  3.

Postępowanie nieprocesowe.

Oddział  1.

Sprawy o uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu.

§ 140. Dane dotyczące osoby zaginionej stwierdza się na podstawie aktu stanu cywilnego, a gdyby to nie było możliwe - na podstawie innych dowodów. Miejsce zamieszkania osoby zaginionej stwierdza się na podstawie odpowiednich dokumentów urzędowych lub innych dowodów.

§ 141. Jeżeli zaginięcie osoby pozostaje w związku z wojną, należy w razie potrzeby zwrócić się o informacje dotyczące osoby zaginionej do Polskiego Czerwonego Krzyża albo do odpowiednich organizacji międzynarodowych.

Oddział  2.

Sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli dotyczące osób pełnoletnich.

§ 142. W postanowieniu o udzieleniu zezwolenia na zawarcie małżeństwa dane osobiste kandydatów na małżonków określa się w sposób stosowany w dowodach osobistych.

§ 143. W wypadku wydania przez sąd postanowienia nakazującego wypłatę wynagrodzenia za pracę lub innych należności przypadających jednemu małżonkowi do rąk drugiego małżonka, sąd przesyła wypis postanowienia pracodawcy lub dłużnikowi innej wierzytelności z wezwaniem, aby przypadające od nich wynagrodzenie za pracę lub inne należności wypłacali wyłącznie do rąk drugiego małżonka.

§ 144. W razie zbiegu postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej z postępowaniem o ustalenie nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym, o zwrot wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie albo o rozstrzygnięcie sporu między małżonkami, czy pewien przedmiot wchodzi w skład majątku wspólnego, stosuje się odpowiednio przepis § 155.

§ 145. W razie wydania zarządzeń w wypadkach nagłych przez sąd opiekuńczy miejscowo niewłaściwy, należy zawiadomić o tym właściwy sąd opiekuńczy przez przesłanie odpisów tych zarządzeń, a jeżeli ustała już potrzeba dalszego działania sądu niewłaściwego - przez przesłanie akt sprawy.

§ 146. Kwalifikacje moralne i wychowawcze kandydata na opiekuna należy zbadać przez zebranie potrzebnych opinii i informacji w drodze wywiadu w jego zakładzie pracy i wywiadu środowiskowego.

§ 147. Sąd opiekuńczy powinien okresowo wysłuchiwać osoby poddane opiece, chyba że ze względu na ich stan psychiczny i umysłowy byłoby to oczywiście niecelowe. Sąd opiekuńczy może połączyć wysłuchanie osoby poddanej opiece z odebraniem sprawozdania od opiekuna.

§ 148. Sąd opiekuńczy może zobowiązać opiekuna, aby bieżące zapiski co do dochodów i wydatków osoby pozostającej pod opieką prowadził w specjalnym zeszycie. Jeżeli majątek osoby pozostającej pod opieką jest znaczny, sąd może nakazać prowadzenie księgowości dostosowanej do potrzeb tego majątku.

§ 149. Zatwierdzenie złożonych przez opiekuna rachunków z zarządu majątkiem osoby poddanej opiece następuje w formie postanowienia.

§ 150. Kuratorem należy ustanowić osobę mającą kwalifikacje odpowiednie do potrzeb danego rodzaju kurateli.

§ 151. W wypadku ustania opieki lub kurateli z mocy prawa, sąd opiekuńczy umarza postępowanie opiekuńcze i wydaje odpowiednie zarządzenia.

Oddział  3.

Sprawy z zakresu prawa rzeczowego.

§  152.

1. Jeżeli do wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości wnioskodawca nie dołączył mapy nieruchomości sporządzonej według zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych, przewodniczący posiedzenia wzywa go do złożenia w odpowiednim terminie takiej mapy. W wypadku gdy wnioskodawca napotyka znaczne trudności przy wykonaniu tego zarządzenia, sąd może zlecić sporządzenie mapy na koszt wnioskodawcy.

2. Złożenie mapy nieruchomości nie jest konieczne, gdy postępowanie dotyczy całej nieruchomości, która ma urządzoną księgę wieczystą.

3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie niedołączenia przez wnioskodawcę do wniosku:

1) informacji władzy podatkowej co do osoby posiadacza nieruchomości oraz osoby opłacającej podatek gruntowy lub podatek od nieruchomości za okres objęty wnioskiem,

2) wyciągu z ewidencji gruntów

- z tym że przewodniczący posiedzenia może zwrócić się do właściwych organów administracji państwowej o nadesłanie tych informacji lub wyciągu.

§ 153. O wezwaniu innych zainteresowanych w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości (art. 609 § 2 Kpc) ogłasza się również w miejscu położenia nieruchomości.

§ 154. W postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie własności nieruchomości lub praw rzeczowych ograniczonych należy określić nieruchomość według zasad obowiązujących w przepisach o prowadzeniu ksiąg wieczystych. Jeżeli nieruchomość ma urządzoną księgę wieczystą lub zbiór dokumentów, a przedmiotem nabycia jest cala nieruchomość, wystarcza określenie nieruchomości według oznaczenia księgi lub zbioru. W postanowieniu należy wskazać również datę zasiedzenia.

§  155.

1. W postępowaniu o zniesienie współwłasności rzeczy sąd sprawdza, czy między współwłaścicielami toczy się postępowanie o prawo własności rzeczy, o prawo żądania zniesienia współwłasności lub o wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. W wypadku stwierdzenia, że postępowanie takie toczy się w innym sądzie, sąd rozpoznający sprawę o zniesienie współwłasności powinien zażądać przekazania mu tych spraw. W żądaniu tym należy określić przedmiot i uczestników postępowania o zniesienie współwłasności.

2. Również w postępowaniu o prawo własności rzeczy wspólnej, o prawo żądania zniesienia współwłasności albo o wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy sąd sprawdza, czy toczy się postępowanie o zniesienie współwłasności rzeczy. W wypadku ustalenia, że postępowanie takie toczy się przed innym sądem, sąd rozpoznający sprawę o prawo własności rzeczy wspólnej, o prawo żądania zniesienia współwłasności albo o wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy, powinien przekazać rozpoznawane sprawy sądowi, przed którym toczy się postępowanie o zniesienie współwłasności.

§ 156. W sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości rolnej przewodniczący posiedzenia zwraca się do właściwego do spraw geodezji organu prezydium powiatowej (miejskiej, dzielnicowej) rady narodowej o nadesłanie danych geodezyjnych i klasyfikacyjnych dotyczących tej nieruchomości.

§ 157. Jeżeli w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości rolnej potrzebne jest stwierdzenie przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, że współwłaściciel nieruchomości jest trwale niezdolny do pracy (art. 216 § 1 pkt 3 Kpc), sąd z urzędu zwraca się do tej komisji o dokonanie badania.

§ 158. Projektowany sposób ustanowienia drogi koniecznej powinien być zaznaczony na mapie sporządzonej według zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych.

Oddział  4.

Sprawy z zakresu prawa spadkowego.

§ 159. W wypadku wniesienia do sądu skargi na czynności państwowego biura notarialnego (art. 630 § 2 Kpc) sąd powinien zażądać z tego biura notarialnego akt sprawy, chyba że akta te są zbędne do rozpoznania skargi.

§ 160. Odbierając oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku sąd nie bada, czy oświadczenie to składane jest z zachowaniem terminów przewidzianych przez prawo oraz czy jest ważne.

§  161.

1. Jeżeli składający oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku nie złożył wypisu aktu zgonu spadkodawcy, sąd zakreśla mu odpowiedni termin. Do czasu złożenia tego dokumentu nie dokonuje się zawiadomień określonych w art. 643 Kpc.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w wypadku nieprzedstawienia wymaganego przez prawo zezwolenia organów państwowych na przyjęcie spadku. Jednakże w takim wypadku sąd może również z urzędu zwrócić się do właściwego organu o wydanie decyzji w przedmiocie zezwolenia.

§ 162. Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku składane jest przez pełnomocnika (art. 1018 § 3 Kpc), pełnomocnictwo powinno być dołączone do akt.

§  163.

1. Odbierając oświadczenie o gotowości prowadzenia gospodarstwa rolnego sąd nie bada, czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne, czy składający oświadczenie ma kwalifikacje do prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz czy oświadczenie złożone zostało w terminie.

2. Jeżeli jednak oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, jest oczywiście spóźnione, sąd powinien poinformować uczestnika postępowania, który złożył to oświadczenie, o uchybieniu ustawowego terminu.

§  164.

1. Jeżeli ogłoszenia testamentu dokonuje sąd w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, należy sporządzić oddzielny protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu.

2. Po uprawomocnieniu się postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, w której sąd dokonał ogłoszenia testamentu, testament wraz z protokołem otwarcia i ogłoszenia przekazuje się do biura spadku.

§ 165. W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku należy przy dziedziczeniu ustawowym wskazać także, czy spadkobierca był małżonkiem spadkodawcy, czy jego krewnym i w jakim stopniu, a przy dziedziczeniu testamentowym - określić testament.

§  166.

1. W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, w którego skład wchodzi gospodarstwo rolne, wszelkie doręczenia w stosunku do Skarbu Państwa, w tym także doręczenia odpisów prawomocnych orzeczeń o stwierdzeniu nabycia spadku przez Skarb Państwa, powinny być dokonywane właściwemu do spraw rolnictwa i leśnictwa organowi prezydium powiatowej (miejskiej, dzielnicowej) rady narodowej.

2. W wypadkach określonych w ust. 1 nie dokonuje się oddzielnych doręczeń właściwemu do spraw finansowych organowi prezydium rady narodowej, chyba że obowiązek doręczenia wynika z przepisów dotyczących podatków.

§ 167. Jeżeli konieczne jest stwierdzenie, że spadkobierca jest trwale niezdolny do pracy, stosuje się odpowiednio przepis § 157.

§ 168. Jeżeli spadkobiercą ustawowym gospodarstwa rolnego jest Skarb Państwa na skutek tego, że do dziedziczenia uprawnione są wyłącznie osoby, które w chwili otwarcia spadku były trwale niezdolne do pracy, w postanowieniu o nabyciu spadku wymienia się również te osoby i określa się, w jakich częściach przysługują im spłaty przewidziane w art. 1063 § 2 Kc.

§ 169. Po uprawomocnieniu się postanowienia uchylającego lub zmieniającego postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, sąd z urzędu wzywa zainteresowanych do zwrotu odpisów postanowienia, które zostało uchylone lub zmienione.

§ 170. W sprawach o dział spadku, w którego skład wchodzi gospodarstwo rolne, stosuje się odpowiednio przepis § 156.

§ 171. W razie zbiegu postępowania o dział spadku z postępowaniem o istnienie zapisów, o wzajemne roszczenia pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów oraz nakładów poczynionych na spadek i spłaconych długów spadkowych, o istnienie uprawnienia do żądania działu spadku albo o rozstrzygnięcie sporu między współspadkobiercami, czy pewien przedmiot należy do spadku, stosuje się odpowiednio przepis § 155.

Oddział  5.

Postępowanie rejestrowe.

§  172.

1. W postępowaniu rejestrowym należy czuwać, aby potrzebne inwentarze i bilanse były przedstawiane sądowi rejestrowemu we właściwym terminie.

2. Kierownik sekretariatu prowadzący kontrolę przedstawianych inwentarzy i bilansów obowiązany jest zawiadomić sędziego o każdym zaniedbaniu w spełnieniu tego obowiązku.

§  173.

1. Na przedstawionym inwentarzu i bilansie sąd rejestrowy umieszcza po podpisach kupca rejestrowego i księgowego zaświadczenie, w którym wymienia datę zaświadczenia, nazwę sądu, określenie kupca, datę przedstawienia inwentarza i bilansu oraz datę ich sporządzenia.

2. Zaświadczenie podpisuje kierownik sekretariatu i umieszcza na nim pieczęć urzędową sądu.

§ 174. Zgłaszającego wniosek o wpis do rejestru kierownik sekretariatu informuje o konieczności dołączenia wymaganych dokumentów oraz poświadcza w razie potrzeby zgodność przedstawionych odpisów tych dokumentów, oryginały zaś zwraca zgłaszającemu za pokwitowaniem na odpisach. Poświadczenia odpisów nie dokonuje się, jeżeli zgłaszający przedstawia odpisy dokumentów urzędowo poświadczone.

Rozdział  4.

Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne.

§  175.

1. Wydając wierzycielowi tytuł wykonawczy na podstawie postanowienia w sprawie zarządzenia tymczasowego (art. 740 § 1 Kpc), sąd dołącza również odpis tego postanowienia z uzasadnieniem celem przekazania go organowi egzekucyjnemu dla doręczenia dłużnikowi.

2. W sprawach, w których wykonanie postanowienia następuje z urzędu, odpis postanowienia z uzasadnieniem przeznaczonym dla dłużnika sąd przesyła bezpośrednio organowi egzekucyjnemu.

§ 176. Zabezpieczając przed urodzeniem się dziecka przyszłe roszczenia alimentacyjne związane z ustaleniem ojcostwa (art. 754 Kpc), należy określić oddzielnie sumy zabezpieczone na rzecz matki i oddzielnie sumy zabezpieczone na rzecz dziecka. Termin płatności sum dla matki określa się datą ścisłą. Termin płatności sum dla dziecka określa się datą urodzenia dziecka, którą należy wykazać w postępowaniu egzekucyjnym.

§ 177. W postanowieniu co do nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, nie pochodzącemu od sądu powszechnego lub szczególnego, zamieszcza się dane dotyczące tytułu egzekucyjnego, stron oraz świadczenia będącego przedmiotem egzekucji.

§ 178. Na tytule egzekucyjnym zamieszcza się wypis sentencji postanowienia dotyczącego nadania klauzuli wykonalności, a poniżej klauzulę wykonalności. Jeżeli na tytule egzekucyjnym nie ma dostatecznej ilości wolnego miejsca, klauzulę można umieścić na doszytej lub doklejonej do tytułu egzekucyjnego karcie, przy czym początek klauzuli powinien być umieszczony na tytule egzekucyjnym.

§  179.

1. Sąd nadaje klauzulę wykonalności w następującym brzmieniu: "W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dnia ......... 19... r., Sąd ......... w ......... poleca i rozkazuje wszystkim urzędom oraz osobom, których to dotyczyć może, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały oraz gdy o to prawnie wezwane będą, udzieliły pomocy".

2. Jeżeli klauzulę wykonalności umieszcza się na wyroku, opuszcza się wyrazy: "W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej".

§ 180. Jeżeli wykonanie zarządzenia tymczasowego lub nieprawomocnego wyroku uzależnione jest od złożenia zabezpieczenia przez wierzyciela, klauzula wykonalności może być nadana dopiero po złożeniu tego zabezpieczenia.

§ 181. Jeżeli wniosek o nadanie klauzuli wykonalności zostanie zgłoszony ustnie, należy sporządzić protokół z tej czynności.

§ 182. 14

1. Jeżeli tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie sądu powszechnego lub szczególnego albo ugoda zawarta przed takim sądem, sąd nie wydaje oddzielnego postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, chyba że klauzula ma być nadana na rzecz lub przeciwko osobom, które nie są wymienione w tytule egzekucyjnym jako uprawnione lub zobowiązane.

2. 15 Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio przy nadawaniu przez sąd rejonowy klauzuli wykonalności ugodzie zawartej przed zakładową komisją pojednawczą lub przed komisją pojednawczą przy sądzie pracy, po stwierdzeniu przez sąd wykonalności tej ugody.

§  183.

1. Jeżeli dłużnikiem należności pieniężnej jest Skarb Państwa lub inna państwowa osoba prawna, sąd wydaje wierzycielowi tytuł egzekucyjny (art. 1060 Kpc) ze wzmianką o jego natychmiastowej wykonalności lub prawomocności.

2. Nadanie klauzuli wykonalności przeciwko przedsiębiorstwu państwowemu może nastąpić po przedstawieniu przez wierzyciela dowodu pisemnego, że co najmniej na miesiąc przed złożeniem wniosku o nadanie klauzuli złożył dłużnikowi tytuł egzekucyjny (art. 1062 Kpc).

§  184.

1. Jeżeli nadanie klauzuli wykonalności następuje bez oddzielnego postanowienia w tym przedmiocie, na oryginale orzeczenia lub protokołu ugody sądowej należy zamieścić adnotację wymieniającą osobę, której wydano tytuł wykonawczy, i opatrzoną podpisem kierownika sekretariatu oraz datą wydania, a w wypadku gdy uprawniony odbiera tytuł bezpośrednio w sekretariacie - również potwierdzenie odbioru tytułu.

2. Adnotację o wydaniu tytułu wykonawczego umieszcza się na oryginale orzeczenia sądu pierwszej instancji, jednakże w wypadku gdy orzeczenie sądu pierwszej instancji zostało zmienione przez sąd rewizyjny, adnotację o wydaniu tytułu wykonawczego zamieszcza się na oryginale orzeczenia sądu rewizyjnego, a gdy sądem rewizyjnym był Sąd Najwyższy - na dołączonym do akt sprawy odpisie orzeczenia tego sądu.

3. 16 Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio przy nadawaniu przez sąd rejonowy klauzuli wykonalności ugodzie zawartej przed zakładową komisją pojednawczą lub przed komisją pojednawczą przy sądzie pracy, po stwierdzeniu przez sąd wykonalności ugody.

4. 17 W razie nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności z urzędu, należy w adnotacji zamieścić wyrazy "z urzędu".

§ 185. Jeżeli tytuł wykonawczy wydaje się wierzycielowi, który w postępowaniu rozpoznawczym zwolniony był od kosztów sądowych, należy na tytule zamieścić wyrazy: "wierzyciel zwolniony od kosztów sądowych".

§  186.

1. W tytule wykonawczym wymienia się osobę, której tytuł został wydany.

2. W razie wydania kilku tytułów wykonawczych należy je oznaczyć kolejnymi numerami.

§ 187. W wypadku odmowy nadania klauzuli wykonalności sąd wydaje odpowiednie postanowienie.

§ 188. Jeżeli wniesiono skargę na czynności komornika, należy zażądać akt sprawy egzekucyjnej jedynie wówczas, gdy akta te są niezbędne dla rozpoznania skargi. Również tylko w uzasadnionych wypadkach należy zażądać od komornika dodatkowych wyjaśnień, w miarę możności na piśmie.

§  189.

1. Odpis prawomocnego postanowienia wydanego na skutek skargi na czynności komornika sąd przesyła komornikowi, na którego czynności skargę wniesiono.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w wypadku wymienionym w art. 759 § 2 Kpc.

§ 190. Postanowienie co do przybicia przy egzekucji z nieruchomości zamieszcza się w sądowych aktach egzekucyjnych.

§ 191. Przybicie na skutek przejęcia nieruchomości rolnej po licytacji, na której nikt nie przystąpił do przetargu, nie może nastąpić wcześniej niż po upływie tygodnia od daty licytacji (art. 982 i 984 Kpc).

§  192.

1. W postanowieniu o przysądzeniu własności nieruchomości należy stwierdzić, czy cała cena nabycia została zapłacona lub czy na jej poczet zaliczona została wierzytelność nabywcy lub innego wierzyciela.

2. Zarządzenie w przedmiocie utrzymania w mocy służebności gruntowych (art. 1001 Kpc) zamieszcza się w sentencji postanowienia, o którym mowa w ust. 1.

§ 193. W sprawach, w których zasądzono alimenty, egzekucję z urzędu wszczyna się zwłaszcza wówczas, gdy wierzyciel działający bez adwokata lub pełnomocnika określonego w art. 87 § 3 Kpc wykazuje nieporadność.

§ 194. O zobowiązaniu sprawcy szkody do uiszczenia odpowiedniej sumy na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża na mocy art. 448 Kc sąd zawiadamia właściwy zarząd wojewódzki tej organizacji.

⁷ § 82 skreślony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 10 czerwca 1985 r. (Dz.U.85.28.122) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1985 r.

⁸ § 89 zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 10 czerwca 1985 r. (Dz.U.85.28.122) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1985 r.

⁹ § 95 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 10 czerwca 1985 r. (Dz.U.85.28.122) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1985 r.

¹⁰ § 101 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 10 czerwca 1985 r. (Dz.U.85.28.122) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1985 r.

¹¹ § 127 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 10 czerwca 1985 r. (Dz.U.85.28.122) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1985 r.

¹² § 133 zmieniony przez § 1 pkt 10 rozporządzenia z dnia 10 czerwca 1985 r. (Dz.U.85.28.122) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1985 r.

¹³ Rozdział 2 zmieniony przez § 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 10 czerwca 1985 r. (Dz.U.85.28.122) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1985 r.

¹⁴ § 182 zmieniony przez § 100 pkt 2 rozporządzenia z dnia 24 stycznia 1975 r. Regulamin czynności okręgowych sądów pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz.U.75.5.30) z dniem 19 lutego 1975 r.

¹⁵ § 182 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 12 rozporządzenia z dnia 10 czerwca 1985 r. (Dz.U.85.28.122) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1985 r.

¹⁶ § 184 ust. 3:

- dodany przez § 100 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 24 stycznia 1975 r. Regulamin czynności okręgowych sądów pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz.U.75.5.30) z dniem 19 lutego 1975 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 13 rozporządzenia z dnia 10 czerwca 1985 r. (Dz.U.85.28.122) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1985 r.

¹⁷ § 184 ust. 4 według numeracji ustalonej przez § 100 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 24 stycznia 1975 r. Regulamin czynności okręgowych sądów pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz.U.75.5.30) z dniem 19 lutego 1975 r.