Rozdział 3 - Skład i organizacja Rady Dialogu Społecznego - Rada Dialogu Społecznego i inne instytucje dialogu społecznego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2018.2232 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 29 sierpnia 2023 r.

Rozdział  3

Skład i organizacja Rady Dialogu Społecznego

Art.  22.  [Skład Rady]

1. W skład Rady wchodzą przedstawiciele strony rządowej, strony pracowników oraz strony pracodawców.

2. W pracach Rady:

1) biorą udział, z głosem doradczym, przedstawiciele Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego i Głównego Inspektora Pracy;

2) mogą brać udział, na zaproszenie przewodniczącego Rady, przedstawiciele innych wybranych i zainteresowanych organizacji oraz instytucji - zgodnie z ich zakresem działania.

Art.  23.  [Zasady reprezentacji i kryteria reprezentatywności organizacji związkowych]

1. Stronę pracowników w Radzie reprezentują przedstawiciele reprezentatywnych organizacji związkowych.

2. Za reprezentatywne organizacje związkowe uznaje się ogólnokrajowe związki zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) związków zawodowych i ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje), które spełniają łącznie następujące kryteria:

1) 2  zrzeszają więcej niż 300 000 członków będących osobami wykonującymi pracę zarobkową, o których mowa w art. 1¹ pkt 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych;

2) działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określony w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej.

3. 3  Przy ustalaniu kryterium liczebności, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, uwzględnia się nie więcej niż po 100 000 członków organizacji związkowej będących osobami wykonującymi pracę zarobkową zatrudnionymi w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określony w jednej sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej. Organizacja związkowa ubiegająca się o uznanie jej za reprezentatywną organizację związkową przy ustalaniu liczby osób wykonujących pracę zarobkową, o której mowa w ust. 2 pkt 1, nie uwzględnia osób wykonujących pracę zarobkową zrzeszonych w tych spośród jej organizacji członkowskich, które są lub w okresie roku przed złożeniem wniosku o stwierdzenie reprezentatywności były zrzeszone w reprezentatywnej organizacji związkowej mającej przedstawicieli w składzie Rady.

4. Strona pracowników może zapraszać do udziału w pracach Rady, z głosem doradczym, przedstawicieli związków zawodowych i organizacji związkowych niespełniających kryteriów określonych w ust. 2 i 3 oraz przedstawicieli organizacji społecznych i zawodowych.

Art.  24.  [Zasady i kryteria reprezentatywności organizacji pracodawców]

1. Stronę pracodawców w Radzie reprezentują przedstawiciele reprezentatywnych organizacji pracodawców.

2. Za reprezentatywne organizacje pracodawców uznaje się ogólnokrajowe organizacje pracodawców o charakterze ponadbranżowym, funkcjonujące na podstawie ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (Dz. U. z 2015 r. poz. 2029 oraz z 2018 r. poz. 1608) lub ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. z 2018 r. poz. 1267), spełniające łącznie następujące kryteria:

1) 4  zrzeszają pracodawców, o których mowa w art. 1¹ pkt 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, zwanych dalej "pracodawcami", zatrudniających łącznie co najmniej 300 000 osób wykonujących pracę zarobkową, z zastrzeżeniem ust. 3;

2) zrzeszają pracodawców prowadzących podstawowy rodzaj działalności gospodarczej w co najmniej połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4;

3) posiadają wśród członków regionalne organizacje pracodawców o charakterze ponadbranżowym, mające siedziby w co najmniej połowie województw.

3. 5  Przy ustalaniu kryterium liczebności, o którym mowa w ust. 2 pkt 1:

1) w przypadku pracodawcy prowadzącego działalność w zakresie jednej sekcji PKD wszystkie osoby wykonujące pracę zarobkową są przyporządkowywane do tej sekcji albo

2) w przypadku pracodawcy prowadzącego działalność w więcej niż jednej sekcji PKD wszystkie zatrudnione osoby wykonujące pracę zarobkową zostają przyporządkowane do sekcji obejmującej podstawowy rodzaj działalności danego podmiotu

- przy czym uwzględnia się nie więcej niż 100 000 osób wykonujących pracę zarobkową w danej sekcji PKD.

4. 6  Przy ustalaniu liczby sekcji, o których mowa w ust. 2 pkt 2, uwzględnia się sekcje obejmujące co najmniej 3000 osób wykonujących pracę zarobkową.

5. Strona pracodawców może zapraszać do udziału w pracach Rady, z głosem doradczym, przedstawicieli organizacji pracodawców niespełniających kryteriów określonych w ust. 2-4 oraz przedstawicieli organizacji społecznych i zawodowych.

Art.  25.  [Tryb orzekania o reprezentatywności]

1. Wnioski organizacji związkowych, o których mowa w art. 23 ust. 2, i organizacji pracodawców, o których mowa w art. 24 ust. 2, o stwierdzenie ich reprezentatywności rozpatruje Sąd Okręgowy w Warszawie, który wydaje w tej sprawie orzeczenie w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku w trybie przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1360, z późn. zm.) o postępowaniu nieprocesowym.

2. Z wnioskami, o których mowa w ust. 1, organizacje związkowe i organizacje pracodawców występują co 4 lata. Okres 4 lat liczy się od dnia uprawomocnienia się uprzednio wydanego orzeczenia.

3. Z upływem 4 lat od uprawomocnienia się orzeczenia sądu w sprawie wniosku o ponowne stwierdzenie reprezentatywności organizacja związkowa i organizacja pracodawców traci uprawnienia organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 23 i art. 24, chyba że udokumentuje Prezydium Rady złożenie wniosku o ponowne stwierdzenie reprezentatywności. W takim przypadku organizacja ta zachowuje status organizacji reprezentatywnej do czasu uprawomocnienia się orzeczenia sądu w sprawie wniosku o ponowne stwierdzenie reprezentatywności.

Art.  26.  [Zasady reprezentacji organizacji pracowników i pracodawców oraz Rady Ministrów]

1. Każda z organizacji, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1, oraz strona rządowa są reprezentowane w Radzie przez swych przedstawicieli.

2. Liczbę przedstawicieli każdej z organizacji, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1, w składzie Rady ustalają wspólnie strony pracowników i strony pracodawców.

3. Strona pracowników i strona pracodawców Rady mają równą liczbę przedstawicieli, nie więcej niż 25 każda ze stron.

4. Każda z organizacji, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1, ma równą liczbę przedstawicieli w ramach danej strony.

4a. W przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie równej liczby przedstawicieli każdej z organizacji, której przedstawiciele reprezentują stronę pracowników lub stronę pracodawców w Radzie, każda ze stron Rady może ustalić różną liczbę przedstawicieli każdej z organizacji, której przedstawiciele reprezentują stronę pracowników lub stronę pracodawców w Radzie, przy czym ta różnica nie może wynosić więcej niż 1.

5. Liczbę członków Rady Ministrów, będących przedstawicielami strony rządowej w składzie Rady, ustala Prezes Rady Ministrów.

6. Liczby przedstawicieli, o których mowa w ust. 2, zatwierdza Rada w drodze uchwały.

Art.  27.  [Powoływanie członków Rady i ich uprawnienia]

1. Członków Rady będących:

1) przedstawicielami strony pracowników i strony pracodawców, na wniosek każdej z organizacji, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1,

2) przedstawicielami strony rządowej - członków Rady Ministrów oraz po jednym przedstawicielu ministra właściwego do spraw pracy odpowiedzialnego za dialog społeczny i ministra właściwego do spraw finansów publicznych odpowiedzialnego za budżet, w randze sekretarza lub podsekretarza stanu, na wniosek Prezesa Rady Ministrów

- powołuje i odwołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej powołuje do udziału i odwołuje z udziału w pracach Rady swojego przedstawiciela oraz przedstawicieli:

1) Prezesa Narodowego Banku Polskiego - na jego wniosek;

2) Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego - na jego wniosek;

3) Głównego Inspektora Pracy - na jego wniosek.

2a. 7  (uchylony).

2b. 8  (uchylony).

3. Osoby powołane do składu Rady albo do udziału w jej pracach uczestniczą osobiście w pracach Rady.

4. Za udział w pracach Rady przysługuje ryczałt miesięczny:

1) przewodniczącemu oraz wiceprzewodniczącym Rady, z wyłączeniem przedstawicieli strony rządowej - w wysokości 76% przeciętnego wynagrodzenia w roku poprzednim ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu, zwanego dalej "przeciętnym wynagrodzeniem";

2) członkom Rady, pełniącym funkcje przewodniczących zespołów problemowych, o których mowa w art. 34, z wyłączeniem przedstawicieli strony rządowej - w wysokości 65% przeciętnego wynagrodzenia;

3) pozostałym członkom Rady oraz sekretarzom Prezydium Rady, z wyłączeniem przedstawicieli strony rządowej - w wysokości 57% przeciętnego wynagrodzenia.

5. Uprawnienie do ryczałtu przysługuje wyłącznie z jednego z tytułów wymienionych w ust. 4.

6. Zwrot kosztów podróży, zakwaterowania i diety w wysokości i na warunkach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 77⁵ § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, mogą uzyskać:

1) członkowie Rady i sekretarze Prezydium Rady, z wyłączeniem przedstawicieli strony rządowej;

2) członkowie zespołów problemowych, o których mowa w art. 34, i eksperci niebędący członkami Rady, którzy są członkami organizacji, której przedstawiciele reprezentują stronę pracowników i stronę pracodawców w Radzie, jeżeli środki przekazane tym organizacjom w ramach umów, o których mowa w ust. 7, taki zwrot umożliwiają.

7. W celu realizacji zadań strony pracowników i strony pracodawców Rady, wynikających z ustawy, w ramach umów zawieranych między Biurem Rady Dialogu Społecznego a organizacjami, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1, wchodzącymi w skład Rady:

1) wiceprzewodniczący Rady mogą zlecać:

a) wykonanie ekspertyz, badań i raportów oraz innych dokumentów,

b) prace techniczno-organizacyjne,

c) zakup usług i materiałów,

d) organizowanie konferencji, zjazdów, spotkań i szkoleń promujących dialog społeczny;

2) mogą być zwracane koszty podróży, zakwaterowania i diety, o których mowa w ust. 6 pkt 2.

8. Ryczałt miesięczny, o którym mowa w ust. 4, zwrot kosztów podróży, zakwaterowania i diety, o których mowa w ust. 6 pkt 1, oraz wydatki na pokrycie zlecanych prac, o których mowa w ust. 7, wypłaca Biuro Rady Dialogu Społecznego.

Art.  28.  [Zasady podejmowania uchwał trójstronnych na posiedzeniach plenarnych Rady]

1. Rada obraduje na posiedzeniach plenarnych.

2. Rada podejmuje decyzje w drodze uchwały na posiedzeniach plenarnych, jeżeli w posiedzeniu biorą udział:

1) przedstawiciele więcej niż połowy organizacji, o których mowa w art. 23 ust. 1;

2) przedstawiciele więcej niż połowy organizacji, o których mowa w art. 24 ust. 1;

3) co najmniej jeden przedstawiciel Rady Ministrów.

3. Przyjęcie uchwały Rady wymaga zgody każdej ze stron. Stanowiska strony pracowników i strony pracodawców są przyjmowane zwykłą większością, przy czym wymagane jest uczestniczenie w głosowaniu co najmniej 2/3 członków Rady reprezentujących daną stronę. Stanowisko strony rządowej przyjmowane jest jednomyślnie przez obecnych na posiedzeniu członków Rady Ministrów oraz przedstawicieli ministra właściwego do spraw pracy i ministra właściwego do spraw finansów publicznych, o których mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2.

Art.  29.  [Zasady podejmowania uchwał strony pracowników i pracodawców na posiedzeniach plenarnych Rady]

1. Strona pracowników i strona pracodawców uzgadnia wniosek, wyraża swoją opinię lub zajmuje stanowisko w drodze uchwały podejmowanej na posiedzeniu plenarnym, jeżeli w posiedzeniu biorą udział:

1) przedstawiciele więcej niż połowy organizacji, o których mowa w art. 23 ust. 1;

2) przedstawiciele więcej niż połowy organizacji, o których mowa w art. 24 ust. 1.

2. Przyjęcie uchwały wymaga zgody strony pracowników i strony pracodawców.

3. Uchwała przyjmowana jest zwykłą większością, przy czym wymagane jest uczestniczenie w głosowaniu co najmniej 2/3 członków Rady reprezentujących daną stronę.

Art.  30.  [Podejmowanie uchwał w drodze głosowania korespondencyjnego]

1. Rada może podejmować uchwały w drodze głosowania korespondencyjnego. Przyjęcie uchwały w drodze głosowania korespondencyjnego może odbywać się przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.

2. Przy podejmowaniu uchwały w drodze głosowania korespondencyjnego głos w imieniu strony rządowej oraz organizacji, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1, oddają przewodniczący i każdy wiceprzewodniczący Rady.

3. Głosowanie korespondencyjne jest ważne, jeżeli wzięły w nim udział wszystkie organizacje, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1, oraz strona rządowa.

4. Uchwała w drodze głosowania korespondencyjnego jest podejmowana jednomyślnie.

Art.  30a.  [Podejmowanie uchwał w drodze głosowania korespondencyjnego]

1. Strona pracowników i strona pracodawców może uzgodnić wniosek, wyrazić swoją opinię lub zająć stanowisko w drodze uchwały podejmowanej w drodze głosowania korespondencyjnego. Przyjęcie uchwały w drodze głosowania korespondencyjnego może odbywać się przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.

2. Przy podejmowaniu uchwały w drodze głosowania korespondencyjnego głos w imieniu organizacji, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1, oddają przewodniczący i każdy wiceprzewodniczący Rady reprezentujący stronę pracowników i stronę pracodawców.

3. Głosowanie korespondencyjne jest ważne, jeżeli wzięły w nim udział wszystkie organizacje, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1.

4. Uchwała w drodze głosowania korespondencyjnego jest podejmowana jednomyślnie.

Art.  31.  [Prezydium Rady]

1. Pracami Rady kieruje Prezydium Rady, w skład którego wchodzą przewodniczący Rady i wiceprzewodniczący Rady.

2. Przedstawiciele każdej z organizacji, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1, oraz Prezes Rady Ministrów - w imieniu strony rządowej - wskazują po jednym wiceprzewodniczącym Rady, przy czym nie wskazuje wiceprzewodniczącego organizacja lub strona rządowa, której przedstawiciel jest przewodniczącym Rady.

3. Prezydium Rady koordynuje pracę Rady i jej zespołów problemowych, o których mowa w art. 34, w szczególności ustala harmonogram prac Rady, porządek posiedzenia Rady oraz rozpatruje sprawy przekazane przez Radę.

4. Prezydium Rady przy wykonywaniu zadań korzysta z pomocy sekretarzy Prezydium Rady.

Art.  32.  [Wybór i zadania przewodniczącego Rady]

1. Na czele Rady stoi przewodniczący Rady.

2. Do zadań przewodniczącego należy:

1) zwoływanie i przewodniczenie posiedzeniom Rady i Prezydium Rady;

2) reprezentowanie Rady w kontaktach zewnętrznych;

3) kierowanie w imieniu Rady wniosków i zapytań do właściwych organów;

4) wykonywanie innych czynności zleconych przez Radę.

3. Przewodniczący Rady przedstawia Sejmowi i Senatowi corocznie, nie później niż do dnia:

1) 15 października - informację o działalności Rady za okres swojej kadencji;

2) 31 maja - sprawozdanie z działalności Rady w roku poprzednim.

3a. Informacja o działalności Rady, o której mowa w ust. 3 pkt 1, jest podawana do wiadomości publicznej.

4. Kadencja przewodniczącego Rady trwa 1 rok.

5. Przewodniczącym Rady jest naprzemiennie przedstawiciel strony pracowników i strony pracodawców, wskazany przez daną stronę i będący członkiem Rady, oraz strony rządowej, wskazany przez Prezesa Rady Ministrów spośród członków Rady Ministrów będących w składzie Rady.

6. Wybór kolejności przewodniczenia Radzie uzgadniają strony Rady.

Art.  33.  [Posiedzenia Rady i Prezydium Rady]

1. Posiedzenia Rady oraz jej Prezydium odbywają się w zależności od potrzeb, nie rzadziej jednak niż raz na 2 miesiące.

2. Rada, w drodze uchwały, może przekazać Prezydium Rady rozpatrzenie sprawy należącej do jej kompetencji, z wyjątkiem zadań, których realizacja przez Radę wynika z odrębnych ustaw.

Art.  34.  [Stałe i doraźne zespoły problemowe Rady]

W ramach Rady tworzone są stałe lub doraźne zespoły problemowe.

Art.  35.  [Jawność posiedzeń Rady]

1. Posiedzenia Rady są jawne.

2. Z ważnych powodów Prezydium Rady może zdecydować o wyłączeniu jawności posiedzenia.

3. Z posiedzenia Rady sporządza się komunikat.

Art.  36.  [Regulamin organizacyjny Rady]

Rada uchwala swój regulamin, określający:

1) tryb i sposób pracy oraz tryb zwoływania posiedzeń Rady oraz Prezydium Rady;

2) tryb powoływania i sposób funkcjonowania zespołów problemowych, o których mowa w art. 34;

3) formę i sposób udostępniania komunikatu, o którym mowa w art. 35 ust. 3;

4) sposób informowania o przebiegu posiedzeń Rady;

5) sposób zapraszania do udziału w pracach Rady przedstawicieli z głosem doradczym;

6) tryb powoływania i zadania sekretarzy Prezydium Rady;

7) organizację, sposób działania i tryb pracy Biura Rady Dialogu Społecznego;

8) zasady współpracy Rady z wojewódzkimi radami dialogu społecznego, w zakresie wskazanym w ustawie.

Art.  37.  [Biuro Rady]

1. Tworzy się Biuro Rady Dialogu Społecznego, zapewniające obsługę techniczną, organizacyjną i kancelaryjno-biurową oraz ekspercką Rady, zwane dalej "Biurem".

2. Biuro jest wydzieloną komórką organizacyjną państwowej jednostki budżetowej, podległej ministrowi właściwemu do spraw pracy.

Art.  38.  [Kierowanie pracami Biura Rady]

1. Pracami Biura kieruje dyrektor Biura.

2. Dyrektora Biura powołuje minister właściwy do spraw pracy na wniosek Rady.

3. Minister właściwy do spraw pracy odwołuje dyrektora Biura na wspólny wniosek co najmniej dwóch stron Rady.

4. Dyrektor Biura, w zakresie obowiązków związanych z realizacją zadań Rady, Prezydium i zespołów problemowych, o których mowa w art. 34, podlega przewodniczącemu Rady.

Art.  39.  [Finansowanie funkcjonowania Rady i Biura Rady]

1. Wydatki związane z funkcjonowaniem Rady i Biura są pokrywane z budżetu państwa z części 31 - Praca, w ramach wyodrębnionego rozdziału klasyfikacji budżetowej.

2. Projekt planu finansowego Biura jest przygotowywany przez dyrektora Biura i podlega zatwierdzeniu przez Radę.

3. Wydatki, o których mowa w ust. 1, są ujmowane w planie finansowym jednostki, o której mowa w art. 37 ust. 2.

4. W terminie do dnia 31 stycznia każdego roku dyrektor Biura przedstawia Radzie sprawozdanie z wykonania planu finansowego Biura za rok poprzedni.

5. Rada zatwierdza sprawozdanie w terminie do końca lutego danego roku.

Art.  40.  [Kompetencje ministra właściwego ds. pracy w zakresie koordynacji prac strony rządowej w Radzie]

1. Prace strony rządowej w Radzie koordynuje minister właściwy do spraw pracy.

2. Minister właściwy do spraw pracy i urząd go obsługujący współpracuje z Radą i wojewódzkimi radami dialogu społecznego, o których mowa w art. 41 ust. 1, oraz przedstawia Radzie informacje o działaniach i inicjatywach strony rządowej.

3. Minister właściwy do spraw pracy, na wniosek strony pracowników i strony pracodawców Rady, powołuje - niezależne od Rady - zespoły, dla prowadzenia branżowego dialogu społecznego. Powołanie zespołu poprzedzone jest konsultacją z właściwym ministrem.

² Art. 23 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez art. 15 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. (Dz.U.2018.1608) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2019 r.

³ Art. 23 ust. 3 zmieniony przez art. 15 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. (Dz.U.2018.1608) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2019 r.

⁴ Art. 24 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez art. 15 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. (Dz.U.2018.1608) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2019 r.

⁵ Art. 24 ust. 3 zmieniony przez art. 15 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. (Dz.U.2018.1608) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2019 r.

⁶ Art. 24 ust. 4 zmieniony przez art. 15 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. (Dz.U.2018.1608) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2019 r.

⁷ Art. 27 ust. 2a uchylony przez art. 3 ustawy z dnia 27 listopada 2020 r. (Dz.U.2020.2157) zmieniającej nin. ustawę z dniem 5 grudnia 2020 r.

⁸ Art. 27 ust. 2b uchylony przez art. 3 ustawy z dnia 27 listopada 2020 r. (Dz.U.2020.2157) zmieniającej nin. ustawę z dniem 5 grudnia 2020 r.