Rachunkowość.
Dz.U.2023.120 t.j.
Akt obowiązującyUSTAWA
z dnia 29 września 1994 r.
o rachunkowości 1
Przepisy ogólne
Przepisy ogólne
Ustawa określa zasady rachunkowości oraz zasady wykonywania działalności w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.
W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, wartości niematerialne i prawne zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4. Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych;
Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4;
- w stosunku, do których organ zatwierdzający podjął decyzję w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47 ust. 4 pkt 4, art. 48 ust. 3, art. 48a ust. 3, art. 48b ust. 4 lub art. 49 ust. 4.
- w stosunku do których organ zatwierdzający podjął decyzję w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 5, art. 47 ust. 4 pkt 5, art. 48 ust. 4, art. 48a ust. 4, art. 48b ust. 5 lub art. 49 ust. 5.
- mogą dokonywać kwalifikacji umów, o których mowa w ust. 4, według zasad określonych w przepisach podatkowych i nie stosować przepisów ust. 4 i 5.
Prowadzenie ksiąg rachunkowych
Prowadzenie ksiąg rachunkowych
Księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i w walucie polskiej.
W przypadku gdy księgi rachunkowe są prowadzone poza siedzibą jednostki lub miejscem sprawowania zarządu, kierownik jednostki jest obowiązany:
- w ciągu 15 dni od dnia zaistnienia tych zdarzeń.
- nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zaistnienia tych zdarzeń.
Obroty tego zestawienia powinny być zgodne z obrotami dziennika lub obrotami zestawienia obrotów dzienników częściowych.
Inwentaryzacja
Inwentaryzacja
Wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego
Wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego
Do kosztów wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów:
Koszty te wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione.
- mogą przy obliczaniu kosztu wytworzenia produktu zgodnie z ust. 3 do kosztów bezpośrednich doliczyć koszty pośrednie związane z wytworzeniem tego produktu, niezależnie od poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych. Ustalony w ten sposób koszt wytworzenia nie może być wyższy od możliwej do uzyskania ceny sprzedaży netto.
Jednostka mikro nie wycenia aktywów i pasywów według wartości godziwej i skorygowanej ceny nabycia.
- mogą nie stosować przepisów wydanych na podstawie art. 81 ust. 2 pkt 4.
- jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki. Zasady, o których mowa w pkt 2, nie mogą być stosowane do produkcji o przewidywanym czasie wykonania dłuższym niż 3 miesiące, przeznaczonej do sprzedaży lub na rzecz środków trwałych w budowie jednostki. Nie dotyczy to jednak produkcji rolnej.
- jeżeli wyrażają w sposób wiarygodny stopień zaawansowania usługi.
Przepisów art. 34a i 34c można nie stosować, jeżeli udział przychodów z niezakończonych usług na dzień bilansowy nie jest istotny w całości przychodów operacyjnych okresu sprawozdawczego.
Jeżeli przekwalifikowana inwestycja długoterminowa była uprzednio przeszacowana, a skutki przeszacowania ujęte są w kapitale (funduszu) z aktualizacji wyceny, to nierozliczoną na dzień przekwalifikowania nadwyżkę z tytułu przeszacowania inwestycji długoterminowej zalicza się do kosztów lub przychodów finansowych.
W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów, w tym również odpisu z tytułu trwałej utraty wartości, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego zwiększa wartość danego składnika aktywów i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych.
Wykazywana w rachunku zysków i strat część odroczona stanowi różnicę pomiędzy stanem rezerw i aktywów z tytułu podatku odroczonego na koniec i początek okresu sprawozdawczego, z uwzględnieniem przepisów ust. 9.
- mogą odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe i zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych.
- to przychody i koszty działalności lokacyjnej wykazuje się w technicznym rachunku ubezpieczeń.
Łączenie się spółek
Łączenie się spółek
Przepisy art. 44a-44c stosuje się odpowiednio w przypadku nabycia przez jednostkę zorganizowanej części innej jednostki, w tym również w razie podziału spółek.
Sprawozdania finansowe jednostki
Sprawozdania finansowe jednostki
Przyjmuje się, że sprawozdanie finansowe sporządzone przez jednostkę mikro z zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47 ust. 4 pkt 4, art. 48 ust. 3, art. 48a ust. 3, art. 48b ust. 4 lub art. 49 ust. 4 przedstawia rzetelnie i jasno sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy tej jednostki.
- zawiera dodatkowo w sprawozdaniu z działalności - jako wyodrębnioną część - oświadczenie na temat informacji niefinansowych.
Można nie dokonywać wyłączeń, o których mowa w pkt 2-4, jeżeli nie wpływa to ujemnie na spełnienie obowiązków określonych w art. 4 ust. 1.
Skonsolidowane sprawozdania finansowe grupy kapitałowej
Skonsolidowane sprawozdania finansowe grupy kapitałowej
- zawiera dodatkowo w sprawozdaniu z działalności grupy kapitałowej - jako wyodrębnioną część - oświadczenie grupy kapitałowej na temat informacji niefinansowych sporządzone odpowiednio według wymogów określonych w art. 49b ust. 2-8.
W przypadku trwałej utraty wartości udziałów w jednostkach podporządkowanych, ustalona na dzień nabycia udziałów wartość firmy lub ujemna wartość firmy podlega odpisaniu na wynik finansowy odpowiednio w kwocie równej różnicy pomiędzy dotychczasową wartością udziałów a ich wartością ustaloną po uwzględnieniu trwałej utraty wartości.
Skonsolidowane sprawozdania finansowe oraz sprawozdania z działalności grup kapitałowych, w przypadku gdy jednostkami dominującymi są emitenci papierów wartościowych dopuszczonych, emitenci zamierzający ubiegać się lub ubiegający się o ich dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym jednego z krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego, sporządza się na podstawie przepisów ustawy, z uwzględnieniem przepisów o obrocie papierami wartościowymi.
Sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej
Sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej
Ilekroć w rozdziale jest mowa o:
- oraz jeżeli pojedyncza płatność lub suma płatności powiązanych dokonanych przez tę jednostkę stanowiła w roku obrotowym co najmniej równowartość kwoty 424 700 zł.
Jednostki określone w art. 63f ust. 1 lub art. 63g ust. 1, które sporządzają i ogłaszają sprawozdanie z płatności lub skonsolidowane sprawozdanie z płatności zgodnie z przepisami prawa państwa spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego uznanych przez Komisję Europejską za równoważne z przepisami unijnymi, mogą nie stosować przepisów ustawy w zakresie sporządzania tych sprawozdań, pod warunkiem złożenia sprawozdania z płatności lub skonsolidowanego sprawozdania z płatności we właściwym rejestrze sądowym.
Do sprawozdania z płatności i skonsolidowanego sprawozdania z płatności stosuje się odpowiednio przepisy art. 52 ust. 1-2e, z tym że nie podpisuje ich osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych.
Sprawozdanie z płatności i skonsolidowane sprawozdanie z płatności sporządza się w postaci elektronicznej oraz opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Badanie, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych
Badanie, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych
- jest nieważne z mocy prawa.
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, towarzystwa reasekuracji wzajemnej, spółki akcyjne, proste spółki akcyjne oraz spółdzielnie są obowiązane do udostępnienia wspólnikom, akcjonariuszom lub członkom rocznego sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności jednostki, a jeżeli sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowi badania - także sprawozdania z badania - najpóźniej na 15 dni przed zgromadzeniem wspólników, walnym zgromadzeniem akcjonariuszy lub walnym zgromadzeniem członków albo przedstawicieli członków spółdzielni. Spółka akcyjna oraz prosta spółka akcyjna udostępnia ponadto akcjonariuszom sprawozdanie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej albo organu administrującego.
- w ciągu 30 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania, o którym mowa w pkt 1, nie później niż w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego jednostki dominującej niesporządzającej skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Kierownik jednostki będącej spółką jawną osób fizycznych lub spółką partnerską, której przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły mniej niż równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro i która nie stosuje zasad rachunkowości określonych ustawą na podstawie art. 2 ust. 2, składa we właściwym rejestrze sądowym w terminie 6 miesięcy od dnia kończącego rok obrotowy, oświadczenie o braku obowiązku sporządzenia i złożenia rocznego sprawozdania finansowego.
Ochrona danych
Ochrona danych
Udostępnienie osobie trzeciej zbiorów lub ich części:
chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.
Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych
Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych
Odpowiedzialność karna
Odpowiedzialność karna
Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do:
- podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2 albo obu tym karom łącznie.
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
Kto wbrew przepisom ustawy:
- podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
Przepisy szczególne i przejściowe
Przepisy szczególne i przejściowe
- uwzględniając specyfikę działalności spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, w tym małych kas;
Minister właściwy do spraw finansów publicznych może w drodze rozporządzenia:
Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe
Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1995 r. i ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych za rok obrotowy rozpoczynający się w 1995 r.
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK Nr 1
ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM, O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY, DLA JEDNOSTEK INNYCH NIŻ BANKI, ZAKŁADY UBEZPIECZEŃ I ZAKŁADY REASEKURACJI
ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM, O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY, DLA JEDNOSTEK INNYCH NIŻ BANKI, ZAKŁADY UBEZPIECZEŃ I ZAKŁADY REASEKURACJI
obejmuje w szczególności:
Bilans
Aktywa
A. Aktywa trwałe
I. Wartości niematerialne i prawne
II. Rzeczowe aktywa trwałe
III. Należności długoterminowe
IV. Inwestycje długoterminowe
V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
B. Aktywa obrotowe
I. Zapasy
II. Należności krótkoterminowe
III. Inwestycje krótkoterminowe
IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
C. Należne wpłaty na kapitał (fundusz) podstawowy
D. Udziały (akcje) własne
Aktywa razem
Pasywa
A. Kapitał (fundusz) własny
I. Kapitał (fundusz) podstawowy
II. Kapitał (fundusz) zapasowy, w tym:
- nadwyżka wartości sprzedaży (wartości emisyjnej) nad wartością nominalną udziałów (akcji)
III. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, w tym:
- z tytułu aktualizacji wartości godziwej
IV. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe, w tym:
- tworzone zgodnie z umową (statutem) spółki
- na udziały (akcje) własne
V. Zysk (strata) z lat ubiegłych
VI. Zysk (strata) netto
VII. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)
B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania
I. Rezerwy na zobowiązania
- długoterminowa
- krótkoterminowa
- długoterminowe
- krótkoterminowe
II. Zobowiązania długoterminowe
III. Zobowiązania krótkoterminowe
IV. Rozliczenia międzyokresowe
- długoterminowe
- krótkoterminowe
Pasywa razem
Rachunek zysków i strat
(wariant kalkulacyjny)
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym:
- od jednostek powiązanych
I. Przychody netto ze sprzedaży produktów
II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów
B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym:
- jednostkom powiązanym
I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów
II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów
C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B)
D. Koszty sprzedaży
E. Koszty ogólnego zarządu
F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)
G. Pozostałe przychody operacyjne
I. Zysk z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych
II. Dotacje
III. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych
IV. Inne przychody operacyjne
H. Pozostałe koszty operacyjne
I. Strata z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych
II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych
III. Inne koszty operacyjne
I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G-H)
J. Przychody finansowe
I. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:
II. Odsetki, w tym:
III. Zysk z tytułu rozchodu aktywów finansowych, w tym:
IV. Aktualizacja wartości aktywów finansowych
V. Inne
K. Koszty finansowe
I. Odsetki, w tym:
II. Strata z tytułu rozchodu aktywów finansowych, w tym:
III. Aktualizacja wartości aktywów finansowych
IV. Inne
L. Zysk (strata) brutto (I+J-K)
M. Podatek dochodowy
N. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)
O. Zysk (strata) netto (L-M-N)
(wariant porównawczy)
A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym:
I. Przychody netto ze sprzedaży produktów
II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie - wartość dodatnia, zmniejszenie - wartość ujemna)
III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki
IV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów
B. Koszty działalności operacyjnej
I. Amortyzacja
II. Zużycie materiałów i energii
III. Usługi obce
IV. Podatki i opłaty, w tym:
V. Wynagrodzenia
VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, w tym:
VII. Pozostałe koszty rodzajowe
VIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałów
C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)
D. Pozostałe przychody operacyjne
I. Zysk z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych
II. Dotacje
III. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych
IV. Inne przychody operacyjne
E. Pozostałe koszty operacyjne
I. Strata z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych
II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych
III. Inne koszty operacyjne
F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)
G. Przychody finansowe
I. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:
II. Odsetki, w tym:
III. Zysk z tytułu rozchodu aktywów finansowych, w tym:
IV. Aktualizacja wartości aktywów finansowych
V. Inne
H. Koszty finansowe
I. Odsetki, w tym:
II. Strata z tytułu rozchodu aktywów finansowych, w tym:
III. Aktualizacja wartości aktywów finansowych
IV. Inne
I. Zysk (strata) brutto (F+G-H)
J. Podatek dochodowy
K. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)
L. Zysk (strata) netto (I-J-K)
Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym
I. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO)
I.a. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO), po korektach
1.1. Zmiany kapitału (funduszu) podstawowego
...
...
1.2. Kapitał (fundusz) podstawowy na koniec okresu
2.1. Zmiany kapitału (funduszu) zapasowego
...
...
2.2. Stan kapitału (funduszu) zapasowego na koniec okresu
3.1. Zmiany kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny
...
...
3.2. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na koniec okresu
4.1. Zmiany pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowych
...
...
4.2. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na koniec okresu
5.1. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu
- zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości
- korekty błędów
5.2. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach
...
...
5.3. Zysk z lat ubiegłych na koniec okresu
5.4. Strata z lat ubiegłych na początek okresu
5.5. Strata z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach
...
...
5.6. Strata z lat ubiegłych na koniec okresu
5.7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na koniec okresu
II. Kapitał (fundusz) własny na koniec okresu (BZ)
III. Kapitał (fundusz) własny, po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku (pokrycia straty)
Rachunek przepływów pieniężnych
(metoda bezpośrednia)
A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
I. Wpływy
II. Wydatki
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I-II)
B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
I. Wpływy
II. Wydatki
III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II)
C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
I. Wpływy
II. Wydatki
III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)
D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III±B.III±C.III)
E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:
- zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
F. Środki pieniężne na początek okresu
G. Środki pieniężne na koniec okresu (F±D), w tym:
- o ograniczonej możliwości dysponowania
(metoda pośrednia)
A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
I. Zysk (strata) netto
II. Korekty razem
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I±II)
B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
I. Wpływy
II. Wydatki
III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II)
C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
I. Wpływy
II. Wydatki
III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)
D. Przepływy pieniężne netto razem (A.III±B.III±C.III)
E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:
- zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
F. Środki pieniężne na początek okresu
G. Środki pieniężne na koniec okresu (F±D), w tym:
- o ograniczonej możliwości dysponowania
Dodatkowe informacje i objaśnienia
obejmują w szczególności:
1.
2.
6.
7.
ZAŁĄCZNIK Nr 2
ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM, O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY, DLA BANKÓW
ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM, O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY, DLA BANKÓW
obejmuje zakres informacji określony w przepisach wydanych na podstawie art. 81 ust. 2 pkt 8 lit. a ustawy
Bilans
Aktywa
I. Kasa, operacje z Bankiem Centralnym
II. Dłużne papiery wartościowe uprawnione do redyskontowania w Banku Centralnym
III. Należności od sektora finansowego
IV. Należności od sektora niefinansowego
V. Należności od sektora budżetowego
VI. Należności z tytułu zakupionych papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu
VII. Dłużne papiery wartościowe
VIII. Udziały lub akcje w jednostkach zależnych
IX. Udziały lub akcje w jednostkach współzależnych
X. Udziały lub akcje w jednostkach stowarzyszonych
XI. Udziały lub akcje w innych jednostkach
XII. Pozostałe papiery wartościowe i inne aktywa finansowe
XIII. Wartości niematerialne i prawne, w tym:
- wartość firmy
XIV. Rzeczowe aktywa trwałe
XV. Inne aktywa
XVI. Rozliczenia międzyokresowe
XVII. Należne wpłaty na kapitał (fundusz) podstawowy
XVIII. Akcje własne
Aktywa razem
Pasywa
I. Zobowiązania wobec Banku Centralnego
II. Zobowiązania wobec sektora finansowego
III. Zobowiązania wobec sektora niefinansowego