Rozdział 1 - Początek i koniec obowiązku podatkowego. (do art. art. 75 , 76 i 77 ustawy). - Przepisy wykonawcze do ustawy o państwowym podatku dochodowym i podatku majątkowym.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1921.48.298

Akt utracił moc

Wersja od: 15 czerwca 1921 r.

Rozdział  I.

Początek i koniec obowiązku podatkowego.

(do art. art. 75, 76 i 77 ustawy).

§ 140. Celem oznaczenia początku i końca obowiązku podatkowego należy z reguły przestrzegać następujących zasad:

1) Osoby fizyczne i prawne, na które po raz pierwszy spada obowiązek podatkowy, podlegają opodatkowaniu od początku tego roku podatkowego, który następuje po zaistnieniu stosunków, uzasadniających obowiązek podatkowy;

2) osoby fizyczne i prawne przestają podlegać obowiązkowi podatkowemu z końcem tego roku, w którym zaistniały okoliczności, uzasadniające zgaśnięcie obowiązku podatkowego.

§ 141. Od zasady wyrażonej w ustępie 1 § 140 nin. rozp. przewiduje ustawa następujące wyjątki:

a) gdy osoby fizyczne i prawne, które mieszkały lub miały siedzibę poza obszarem Rzeczypospolitej i nie osiągały żadnych dochodów ze źródeł, znajdujących się na tutejszym obszarze, obrały sobie w Polsce miejsce zamieszkania lub siedzibę;

b) gdy osoby fizyczne i prawne, które mieszkały lub miały siedzibę poza obszarem Rzeczypospolitej i nie osiągały żadnych dochodów ze źródeł, znajdujących się na tutejszym Obszarze, przybyły do Polski dla zarobku lub otworzyły w Polsce przedsiębiorstwo i pobierają dochody w wysokości podlegającej opodatkowaniu;

c) gdy osoby fizyczne, które dotychczas nie podlegały podatkowi dochodowemu, uzyskały stałe uposażenie służbowe (art. 3 ustawy ustęp 6) w wysokości, uzasadniającej obowiązek podatkowy, bądź tym sposobem, że wogóle po raz pierwszy osiągają dochód z tego uposażenia służbowego, bądź tym sposobem, że to uposażenie służbowe, które dotychczas nie przekraczało sumy wolnej od opodatkowania, zostało odpowiednio podwyższone.

W wypadkach pod a), b) i c) wyliczonych osoby te podlegają podatkowi z początkiem najbliższego miesiąca, który następuje po zajściu tychże wypadków. Za podstawę wymiaru podatku w roku pierwszym dla wspomnianych osób fizycznych i prawnych, z wyjątkiem obowiązanych do publicznego składania rachunków, przyjmuje się dochód, spodziewany w ciągu pełnych miesięcy, pozostałych do końca tego roku. Z dochodu, obliczonego w stosunku do całego roku, określa się przypadającą stawkę podatkową, podatek zaś wynosi tyle dwunastych części tej stawki, ile pełnych miesięcy, pozostało do końca roku. Za podstawę zaś wymiaru podatku w roku następnym przyjąć należy dochód, obliczony w powyższy sposób za cały rok.

Przykłady:

Podatnik przybył do Polski w lipcu 1920 i osiągnął w miesiącach sierpniu i wrześniu tegoż roku 4000 mk. dochodu, czyli miesięcznie 2000 mk.

Wymiar za rok 1920.

Spodziewany dochód do końca roku wynosi (2000 x 5) = 10000 mk., czyli obliczony w stosunku do całego roku	24.000	mk.
Od tego dochodu, przypadająca stawka podatkowa	1.128	"
przeto podatek za czas od 1/8 1920 do 31/12 1920 wynosi 5/12 t. j. 1128: 12x5	470
Wymiar podatku na rok 1921.
Dochód osiągnięty od 1/8 1920 do 31/12 1920 t. j. za pięć miesięcy 10.000 mk., czyli miesięcznie 2000 mk., przeto za 12 miesięcy 2000x12-	24.000	mk.
Podatek	1.128	"

Jeżeli podatek wymierza się dopiero po upływie roku podatkowego, wówczas dla obliczenia dochodu w stosunku do całego roku przyjmuje się dochód rzeczywiście osiągnięty i oblicza się podatek w sposób wyżej wskazany.

Nowopowstające na obszarze Rzeczypospolitej towarzystwa i zakłady, obowiązane do publicznego składania rachunków, podlegają opodatkowaniu dopiero po złożeniu pierwszego sprawozdania rachunkowego, które służy za podstawę do wymierzenia podatku zarówno za pierwszy, jak i za drugi rok podatkowy od czasu ich powstania, przyczem za pierwszy rok podatkowy podatek wymierza się od dochodu, obliczonego w stosunku do całego roku za czas od dnia powstania do końca tego roku, za drugi zaś rok podatkowy podatek wymierza się za cały rok od dochodu, obliczonego w stosunku do całego roku.

Przykłady:

1. Towarzystwo rozpoczęło czynności 4/5 z okresem operacyjnym od 4/5 1920 do 3/5 1921 i osiągnęło za ten czas, wedle zamknięcia rachunkowego dochodu 131.547 mk.

Wymiar za rok 1920.

Dochód za czas od 4/5 1920 do 3/5 1921 t. j. za 12 miesięcy.	131.547	mk.
Podatek według skali	17.360	"
przeto podatek za czas od 4/5 1920 do 31/12 1920 (t. j. za pełnych 5 miesięcy) wynosi x: 5 = 17.360: 12 czyli

Wymiar za rok 1921.

Dochód osiągnięty od 4/5 1920 do 3/5 1921 t. j. za 12 miesięcy	131.547	mk.
przeto podatek według skali	17.360	"

Wymiar podatku za r. 1922 ma nastąpić wedle ogólnych zasad, t. j. na podstawie zamknięcia roku operacyjnego, poprzedzającego rok podatkowy.

2. Towarzystwo rozpoczęło czynności 4/5 1920 z okresem operacyjnym" zgodnym z rokiem kalendarzowym i osiągnęło wedle zamknięcia rachunkowego za czas od 4/5 1920 do 31/12 1920 68.000 mk. dochodu.

Wymiar za rok 1920.

Dochód za czas od 4/5 1920 do 31/12 1920, czyli za 242 dni wynosi- 68.000 mk., przeto za cały rok wynosi z obliczenia:

68.000 : 242 = x : 365 dni (w roku przestępnym 366 dni)

Podatek według skali za cały rok	12.485	mk.
przeto podatek za czas od 1/6 1920 do 31/12 1920 (t. j. za pełnych 7 miesięcy) wynosi:

Wymiar za rok 1921.

Dochód za cały rok obliczony w sposób przy wymiarze za rok 1920 wskazany	102.562	mk.
Podatek według skali..	12.485	"

Wymiar podatku za rok 1922 nastąpi na podstawie zamknięcia rachunkowego za rok operacyjny 1921.

Postępowanie wymiarowe w wypadkach § 140 nin. rozp.

(do art. 78 ustawy).

§ 142. Osoby fizyczne i prawne, wymienione w ustępie 1 § 140 nin. rozp., z wyjątkiem towarzystw i zakładów, obowiązanych do publicznego składania rachunków, powinny w ciągu dni 14 po zajściu okoliczności, uzasadniających ich obowiązek podatkowy, złożyć pisemne zeznanie, w którem należy podać dochód spodziewany do końca roku.

Nowopowstające zaś towarzystwa i zakłady, obowiązane do publicznego składania rachunków, powinny w terminie jednomiesięcznym po zatwierdzeniu zamknięcia rachunkowego złożyć zeznanie w sposób w § 111 nin rozp. wskazany. Zauważa się jednak, że tylko te osoby fizyczne i prawne.

obowiązane są składać zeznania, których dochód, na cały rok obliczony, przekracza granicę dochodu zakreśloną w art. 2 ustawy.

Dla wszystkich nowopowstałych podatników sporządzić należy niezwłocznie arkusze wymiarowe i przechowywać je oddzielnie od arkuszy wymiarowych innych osób, opodatkowanych przez komisje szacunkowe lub władze skarbowe.

Wymiary podatku dla powyżej wspomnianych osób, z wyjątkiem towarzystw i zakładów, obowiązanych do publicznego składania rachunków, uskutecznia przewodniczący właściwej Komisji szacunkowej, wymiary zaś dla nowopowstałych towarzystw i zakładów, obowiązanych do publicznego składania rachunków, uskuteczniają właściwe Izby skarbowe. Wszelkie dochodzenia, dotyczące badania zeznań, przedstawiania wątpliwości, oszacowania spodziewanego dochodu oraz wyznaczenia stawki podatkowej, przeprowadza przewodniczący Komisji szacunkowej lub władza skarbowa wymierzająca podatek, postępując pod tym względem w myśl postanowień, zawartych w §§ 112-121 nin. rozp.,

Wymiary za pierwszy rok podatkowy uskutecznić należy na arkuszach wymiarowych oraz wpisać dane, służące za podstawę wymiaru, do rejestru szacunkowego. Zarówno arkusze wymiarowe, jak i rejestr szacunkowy dla tych wymiarów prowadzi się w oddzielnej ewidencji.

Równocześnie sporządza się nakazy płatnicze oraz rejestr bierczy.

Przeciwko tym wymiarom mogą być wnoszone odwołania w myśl art. 68 i 71 ustawy.

Wymiary za następny rok podatkowy uskuteczniają właściwe Komisje szacunkowe, względnie Izby skarbowe.

Zgaśnięcie obowiązku podatkowego.

(do art. 79 i 80 ustawy).

§ 143. Wyjątki od zasady, wyłuszczonej w ustępie 2 § 140 nin. rozp. zajść mogą w następujących wypadkach:

1) z powodu śmierci podatnika, jeżeli wskutek tego dochód jego zupełnie przestaje płynąć;

2) z powodu wyprowadzenia się z obszaru Rzeczypospolitej i utraty dochodów na tym obszarze;

3) z powodu ustania lub zmniejszenia się stałych uposażeń służbowych poniżej wysokości, uzasadniającej obowiązek podatkowy;

4) z powodu zaniechania działalności w ciągu roku podatkowego przez towarzystwa i zakłady, obowiązane do publicznego składania rachunków.

We wszystkich tych wypadkach gaśnie obowiązek podatkowy z końcem tego miesiąca, w którym wydarzenia te zaszły; umorzenie zaś podatku następuje od najbliższego miesiąca po zajściu tychże wydarzeń. Z wymierzonego przeto podatku należy umorzyć tyle 12 części tego podatku, ile pełnych miesięcy pozostaje jeszcze do końca roku podatkowego.

§ 144. Umorzenie podatku w wypadkach, wymienionych w ustępie 1 i 2 § 143 nin. rozp., może nastąpić pod warunkiem, że dochody ze źródeł znajdujących się na obszarze Rzeczypospolitej przestały zupełnie płynąć wskutek śmierci podatnika lub wyprowadzenia się jego z tegoż obszaru.

Umorzenie podatku w wypadku, przewidzianym w ustępie 3 § 143 nin. rozp., następuje wtedy, gdy osoba podlegająca dotychczas podatkowi nie osiąga żadnych innych dochodów, oprócz uposażeń służbowych, które utraciła, względnie które się zmniejszyły poniżej wysokości, uzasadniającej obowiązek podatkowy.

§ 145. Jeżeli wskutek śmierci podatnika dochód, jaki tenże osiągał, nie całkiem przestał płynąć, wówczas wymierzony podatek powinien być zapłacony za pozostałą część roku przez masę spadkową, w stosunku do pozostałej części dochodu. Wynika z tego, że np. w razie śmierci podatnika, osiągającego za życia dochód z nieruchomości, nie może nastąpić umorzenie podatku. Wypadki częściowego umorzenia podatku zachodzą wtedy, gdy zmarły, oprócz dochodu z nieruchomości, osiągał nadto rentę dożywotnią, uposażenie służbowe i t. p.

Postępowanie przy umorzeniu podatku w ciągu roku podatkowego.

(do art. 81 ustawy).

§ 146. Podatek przypadający od dochodów, które całkiem gasną wskutek śmierci podatnika, umarza się z urzędu (ustęp 1 § 143 nin. rozp.).

Umorzenie podatku w wypadkach, wymienionych w ustępach 2), 3) i 4) § 143 nin. rozp., może nastąpić tylko na prośbę podatników, wniesioną do przewodniczącego właściwej komisji szacunkowej, względnie właściwej Izby skarbowej w ciągu dni 14 po nastaniu tych wypadków.

Częściowe umorzenie podatku w wypadkach wymienionych w § 145 nin. rozp. następuje tylko na doniesienie spadkobierców (zarządców, kuratorów masy spadkowej), które z uzasadnieniem żądania zniżenia podatku, powinno być wniesione do przewodniczącego właściwej Komisji szacunkowej w ciągu trzech miesięcy, licząc od dnia śmierci.

Prośby podatników i doniesienia spadkobierców (zarządców, kuratorów masy spadkowej) wniesione po terminie odrzuca się bez prawa odwołania.

§ 147. Obliczając podatek, który ma być częściowo umorzony na doniesienie spadkobierców, należy przedewszystkiem dokładnie oznaczyć, jaka kwota wymierzonego podatku przypada stosunkowo na wygasłą część całorocznego dochodu; z kwoty częściowej, w ten sposób oznaczonej, umarza się tę kwotę, która przypada na miesiące, następujące po dniu śmierci podatnika.

Przykład:

Opodatkowany dochód zmarłego wynosił	60.000	mk.
Z tego dochodu ubyła wskutek śmierci renta dożywotnia w sumie	12.000	"
Podatek od całego opodatkowanego dochodu	5.070	"
Stosunkowo przypadający podatek od wygasłego dochodu x : 5070 = 12.000:60.000 =	1.014	"
Jeżeli śmierć nastąpiła 15 sierpnia, należy z podatku 1.012 mk. odpisać od 1 września część przypadającą na cztery miesiące t. j.	338	"

Jeżeli istniały odliczenia od całego dochodu, wówczas odliczenia te należy rozdzielić proporcjonalnie na wygasłą część dochodu, a następnie za podstawę obliczenia w sposób powyższy dokonanego przyjąć tylko podatek przypadający na pozostałą część dochodu.

Przykład:

Dochód	z	budynków	20.000	mk.
"	"	kapitałów	20000	"
"	"	renty dożywotniej	12.000	"
Razem dochód..			52.000	mk.
Odliczenia nie związane z żadnym źródłem			6.000	mk.
Dochód podlegający opodatkowaniu			46.000	mk.
Podatek według skali			3 875	mk»
Stosunek odliczeń do dochodu wygasłego 6.000:52.000 = 12.000=			1 384	"
Odliczenia od pozostałych 40.000 wynoszą stosunkowo			4.616	"
Dochód wygasły = 12.000 - 1.384=			10.616	"
Stosunkowo przypadający podatek od wygasłego dochodu x : 3.875 = 10.616 : 35.384 =			1.179	"
(35.384 jest różnicą między 40.000 a 4.616)
Jeżeli śmierć podatnika nastąpiła 12 kwietnia, należy z kwoty 1.179 odpisać od 1 maja część przypadającą za 8 miesięcy t.j.			788	mk.

Dopóki osoby powołane do dziedziczenia spadku nie wejdą w używanie tegoż, spadek wakujący (nieobjęty) należy na następne lata pociągnąć do opodatkowania w mysi ogólnych zasad podatkowych.

Pod względem początku i końca obowiązku podatkowego spadków wakujących (nieobjętych) należy stosować analogicznie postanowienia, dotyczące osób fizycznych.

§ 148. Od decyzji przewodniczącego Komisji lub władzy skarbowej na prośby lub doniesienia, wniesione w terminie według § 146 nin. rozp., można odwołać się do przewodniczącego Komisji odwoławczej lub do Ministerstwa Skarbu.

§ 149. Przewodniczący Komisji szacunkowej lub władza skarbowa, dowiedziawszy o śmierci podatnika, zarządza zbadanie opodatkowanego dochodu na podstawie aktów spadkowych względnie spisu inwentarza i oszacowania majątku spadkowego. Gdyby się okazało, że nie cały dochód zmarłego wliczono do podstaw opodatkowania, wówczas należy uskutecznić opodatkowanie uzupełniające.