Rozdział 10 - Węzły - Przepisy techniczno-budowlane dotyczące autostrad płatnych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2002.12.116

Akt utracił moc
Wersja od: 30 sierpnia 2020 r.

Rozdział  10

Węzły

§  37. 
1. 
W celu określenia wymagań technicznych i użytkowych wprowadza się następujący podział węzłów na autostradach:
1)
bezkolizyjny typu WA, na którym nie występuje przecinanie torów jazdy, a relacje skrętne są realizowane tylko jako manewry wyłączania, włączania i przeplatania się potoków ruchu,
2)
częściowo bezkolizyjny typu WB, na którym występuje przecinanie torów jazdy niektórych relacji na drodze krzyżującej się z autostradą; w ramach węzła funkcjonuje wówczas na tej drodze skrzyżowanie lub zespół skrzyżowań, jednak relacje o dominujących natężeniach są prowadzone bezkolizyjnie.
2.  8
 Zakres stosowania węzłów, o których mowa w ust. 1, określa tabela:
Klasa drogi krzyżującej się z autostradąASGPG
Typ węzłaWAWAWA, WBWB, (WA)

Użyte w tabeli symbole oznaczają:

A, S, GP, G - klasy dróg w rozumieniu przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie,

WA, WB - typy węzłów,

(WA) - rozwiązanie dopuszczalne wyjątkowo w uzasadnionych przypadkach.

3.  9
 Przejazd drogowy stosuje się w przypadku, gdy w § 8 ust. 1 pkt 1 nie przewidziano możliwości połączenia autostrady z drogą danej klasy albo gdy nie zachodzi potrzeba wykonania węzła.
§  38. 
1. 
Węzeł powinien zawierać stację lub stacje poboru opłat, zwane dalej "SPO", chyba że sposób ustalania i pobierania opłat za przejazd nie przewiduje pobierania opłat na wjazdach i wyjazdach.
2. 
Usytuowanie SPO w węźle powinno być dostosowane do układu węzła i nie powinno ograniczać jego właściwości użytkowych określonych w rozporządzeniu i w przepisach odrębnych.
§  39. 
W węźle nie należy lokalizować żadnych obiektów usługowych, do których wjazd odbywałby się z jezdni autostrady lub z wykorzystaniem łącznicy lub jezdni zbierająco-rozprowadzającej jako dojazdu.
§  40. 
1. 
W węźle typu WA:
1)
wyjazdy i wjazdy powinny być zlokalizowane po prawej stronie jezdni autostrady,
2)
wyjazd z jezdni autostrady powinien być usytuowany przed wjazdem na tę jezdnię,
3)
wyjazdy powinny być wyposażone w pas wyłączania, z zachowaniem wymagań, o których mowa w § 49 i 50,
4)
wjazd powinien być wyposażony w pas włączania, z zachowaniem wymagań, o których mowa w § 51 i 52.
2. 
W węźle typu WB:
1)
autostrada powinna być prowadzona bez zakłóceń, natomiast droga krzyżująca się z autostradą powinna być dostosowana do warunków lokalnych,
2)
wyjazd z jezdni autostrady powinien być usytuowany przed wjazdem na tę jezdnię,
3)
wyjazd z jezdni autostrady i wjazd na jezdnię autostrady powinny być zlokalizowane po prawej stronie tej jezdni,
4)
wyjazd z jezdni autostrady i wjazd na jezdnię autostrady powinny być wyposażone w pasy wyłączania i włączania z zachowaniem wymagań, o których mowa w § 49 i 51,
5)
wyjazdy z drogi krzyżującej się z autostradą i wjazdy na drogę krzyżującą się z autostradą powinny odbywać się na skrzyżowaniach.
§  41. 
Graniczne prędkości projektowe łącznic na węzłach określa tabela:

tabela

*) Łącznice zaczynające się pasem wyłączania na jezdni autostrady lub na jezdni zbierająco-rozprowadzającej i kończące się pasem włączania na jezdni autostrady lub na jezdni zbierająco-rozprowadzającej.

**) Łącznice zakończone na jednym końcu skrzyżowaniem.

§  42. 
1. 
Jednopasowa łącznica jednokierunkowa, oznaczona dalej symbolem "P1", powinna mieć jezdnię wraz z opaskami razem o szerokości nie mniejszej niż 6,0 m oraz obustronne gruntowe pobocza, każde o szerokości nie mniejszej niż 1,0 m.
2. 
Dwupasowa łącznica jednokierunkowa, oznaczona dalej symbolem "P2", powinna mieć jezdnię wraz z opaskami razem o szerokości nie mniejszej niż 8,0 m oraz obustronne gruntowe pobocza, każde o szerokości nie mniejszej niż 1,0 m.
3. 
Dwupasowa łącznica jednokierunkowa z pasem awaryjnym, oznaczona dalej symbolem "P3", powinna mieć jezdnię wraz z opaską z lewej strony razem o szerokości nie mniejszej niż 7,5 m, pas awaryjny o szerokości 2,0 m po prawej stronie jezdni oraz obustronne gruntowe pobocza, każde o szerokości nie mniejszej niż 1,0 m.
4. 
Dwupasowa łącznica dwukierunkowa, oznaczona dalej symbolem "P4", powinna mieć jezdnię wraz z opaskami razem o szerokości nie mniejszej niż 8,0 m oraz obustronne gruntowe pobocza, każde o szerokości nie mniejszej niż 1,0 m.
5. 
Łącznica P4 powinna mieć ze względów bezpieczeństwa ruchu prędkość projektową nie większą niż 40 km/h.
6. 
Typ łącznicy, o którym mowa w § 41, należy dostosować do przewidywanego natężenia ruchu oraz długości łącznicy.
§  43. 
1. 
Jezdnia wraz z opaskami na łącznicy P1, P2, lub P3 powinna mieć na odcinku prostym w planie jednostronne pochylenie poprzeczne nie mniejsze niż 2% i nie większe niż 3%.
2. 
Jezdnia wraz z opaskami na łącznicy P4 powinna mieć na odcinku prostym w planie dwustronne pochylenie poprzeczne, nie mniejsze niż 2% i nie większe niż 3%, z wyjątkiem odcinków usytuowanych pomiędzy łukami w planie, gdzie jezdnia powinna mieć jednostronne pochylenie poprzeczne nie mniejsze niż 2%.
3. 
Jezdnia wraz z opaskami na łącznicy P1, P2, P3 lub P4 powinna mieć na łuku kołowym w planie jednostronne pochylenie poprzeczne o wartości określonej w tabeli:
Prędkość projektowaWartość promienia łuku w planie [m] przy przechyłce
łącznicy

[km/h]

2%3%4%5%6%7%
80≥580420-579350-419290-349270-289250-269
70≥365290-364235-289215-234195-214185-194
60≥250190-249155-189140-154130-139120-129
50≥160125-159100-12490-9985-8975-84
40≥9575-9460-7455-5950-5445-49
30≥6050-5940-4935-3930-3425-29
4. 
Zachowanie wartości pochylenia poprzecznego jezdni łącznicy, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie jest wymagane na krzywych przejściowych i na prostych przejściowych przed i za łukiem kołowym, na których następuje zmiana kierunku pochylenia poprzecznego. Strefy te należy kształtować tak, żeby był zapewniony sprawny odpływ wody.
§  44. 
1. 
Szerokość jezdni łącznicy należy zwiększyć na łuku kołowym w planie o promieniu R mniejszym niż 150 m o wartość:
1)
50/R na łącznicy P1,
2)
70/R na łącznicy P2, P3 lub P4.
2. 
Zwiększenie szerokości jezdni, o którym mowa w ust. 1, wykonuje się na krzywej przejściowej lub prostej przejściowej, jeśli krzywa przejściowa nie występuje.
§  45. 
1. 
Oś jezdni łącznicy w planie powinna składać się z odcinków prostych i odcinków krzywoliniowych.
2. 
Odcinek krzywoliniowy może zawierać łuk kołowy, kombinacje łuków kołowych i krzywych przejściowych, a także inne rodzaje krzywych.
3. 
Łącznica powinna być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, żeby było zachowane bezpieczeństwo ruchu pojazdu poruszającego się z prędkością projektową po nawierzchni zwilżonej wodą.
4. 
Wymagania, o których mowa w ust. 3, uznaje się za spełnione, jeżeli:
1)
wartości promienia łuku kołowego w planie oraz pochylenia poprzecznego jezdni łącznicy odpowiadają wymaganiom określonym w § 43 ust. 3,
2)
parametry geometryczne łącznicy nie przekraczają wartości granicznych określonych w poniższej tabeli:
Prędkość projektowaNajmniejszyDopuszczalne pochylenie podłużne [%]Najmniejszy promień łuku w przekroju podłużnym [m]
łącznicy

[km/h]

parametr klotoidyłącznicy zjazdowejłącznicy wjazdowejwypukłegowklęsłego
[m]na wzniesieniuna spadkuna wzniesieniuna spadkuna łuku w planiena prostej w planie
8010054454.5003.0002.000
709054453.2002.0001.400
607565562.7001.7001.000
506065561.4001.000750
40406667700500500
30256667500200250
3)
odległość widoczności na łącznicy jest nie mniejsza niż określona w § 117.
§  46. 
1. 
Jezdnię zbierająco-rozprowadzającą można stosować na węźle lub na odcinku autostrady między węzłami, jeżeli taka potrzeba wynika z kierunkowego rozkładu ruchu lub lokalizacji wyjazdów i wjazdów.
2. 
Prędkość projektowa jezdni zbierająco-rozprowadzającej powinna wynosić 60 km/h, a wyjątkowo 70 lub 80 km/h.
3. 
Jezdnia zbierająco-rozprowadzającą powinna być jednokierunkowa i w zależności od przewidywanego natężenia ruchu o takim przekroju poprzecznym jak łącznica typu P1, P2 lub P3.
4. 
Ukształtowanie jezdni zbierająco-rozprowadzającej w planie i w przekroju podłużnym powinno odpowiadać wymaganiom dotyczącym łącznic, o których mowa w § 45.
§  47. 
Pochylenie poprzeczne gruntowego pobocza łącznicy i jezdni zbierająco-rozprowadzającej należy ustalać z zachowaniem warunków, o których mowa w § 28 ust. 2.
§  48. 
Pochylenia skarp nasypów i wykopów łącznicy i jezdni zbierająco-rozprowadzającej należy ustalać z zachowaniem warunków, o których mowa w § 30.
§  49. 
1. 
Wyjazd z jezdni autostrady powinien mieć, z zastrzeżeniem ust. 9, równoległy pas wyłączania, umieszczony z prawej strony tej jezdni.
2. 
Do pasa wyłączania, o którym mowa w ust. 1, należy:
1)
klin, na którego długości pas wyłączania uzyskuje pełną szerokość,
2)
odcinek zwalniania, którego długość jest mierzona od końca klina do początku łuku kołowego łącznicy.
3. 
Pas wyłączania na łącznice P1, P2 lub P3 powinien mieć:
1)
klin o długości nie mniejszej niż 100 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady wynosi 120 km/h, i nie mniejszej niż 75 m w pozostałych przypadkach,
2)
odcinek zwalniania o długości nie mniejszej niż określona w poniższej tabeli:
Różnica prędkościDługość odcinka zwalniania [m] przy pochyleniu podłużnym pasa wyłączania
ΔV [km/h]-5%-4%-3%-2%0%2%3%4%
60280250230210190170160150
50250230210190170150140130
40220200180170150130120110
3017016015014012011010090
≤201201101009585757065

Oznaczenia: ΔV = n x Vpa - Vp

n = 0,75, gdy Vpa = 120 km/h

n = 0,82, gdy Vpa = 100 km/h

n = 0,94, gdy Vpa = 80 km/h

gdzie: Vpa - prędkość projektowa autostrady w km/h,

Vp - prędkość projektowa łącznicy w km/h.

4. 
Odcinek zwalniania, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, powinien mieć pas ruchu o szerokości 3,5 m, jeśli prędkość projektowa autostrady jest większa od 80 km/h, i 3,0 m w pozostałych przypadkach oraz pas awaryjny o szerokości 2,0 m lub opaskę o szerokości co najmniej 0,5 m, w zależności od tego, który z elementów występuje na łącznicy.
5. 
Podwójny pas wyłączania na łącznicę P3, bez zmniejszenia liczby pasów ruchu na jezdni autostrady, powinien mieć:
1)
klin o długości nie mniejszej niż 200 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady wynosi 120 km/h, i nie mniejszej niż 150 m w pozostałych przypadkach,
2)
wspólną krawędź pasa wyłączania o pełnej szerokości i jezdni autostrady o długości nie mniejszej niż 400 m.
6. 
Podwójny pas wyłączania na łącznicę P3, ze zmniejszeniem o jeden liczby pasów ruchu na jezdni autostrady, powinien mieć:
1)
klin o długości nie mniejszej niż 100 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady wynosi 120 km/h, i nie mniejszej niż 75 m w pozostałych przypadkach,
2)
wspólną krawędź pasa wyłączania o pełnej szerokości i jezdni autostrady o długości nie mniejszej niż 450 m.
7. 
Odcinek, o którym mowa w ust. 5 pkt 2 i ust. 6 pkt 2, powinien mieć dwa pasy ruchu o szerokości nie mniejszej niż 7,0 m oraz pas awaryjny o szerokości 2,0 m.
8. 
Pas wyłączania, o którym mowa w ust. 3, powinien mieć wspólną krawędź odcinka pasa o pełnej szerokości i jezdni autostrady o długości nie mniejszej niż 200 m przy prędkości projektowej 120 km/h, nie mniejszej niż 175 m przy prędkości projektowej 100 km/h i nie mniejszej niż 150 m przy prędkości projektowej 80 km/h.
9. 
W przypadku dobrej widoczności wyjazdu z jezdni autostrady na łącznicę P1 może być stosowany kierunkowy pas wyłączania, jeżeli prędkość projektowa autostrady wynosi 100 lub 80 km/h. Kierunkowy pas wyłączania powinien mieć:
1)
klin o długości 75 m i o skosie 1 : 30,
2)
odcinek zwalniania o długości nie mniejszej niż określona w tabeli w ust. 3,
3)
pas awaryjny o szerokości 2,0 m lub opaskę o szerokości co najmniej 0,5 m, w zależności od tego, który z elementów występuje na łącznicy.
10. 
Pochylenie podłużne i poprzeczne pasa wyłączania oraz jego ukształtowanie w planie sytuacyjnym powinny być dostosowane do jezdni autostrady.
§  50. 
1. 
Wyjazd z łącznicy i jezdni zbierająco-rozprowadzającej powinny mieć, z zastrzeżeniem ust. 8, równoległe pasy wyłączania.
2. 
Pas wyłączania z łącznicy P1 na łącznicę P1 powinien mieć:
1)
klin o długości nie mniejszej niż 60 m,
2)
odcinek zwalniania o długości nie mniejszej niż 150 m, jeżeli jest to węzeł typu WA, i nie mniejszej niż 100 m w pozostałych przypadkach.
3. 
Odcinek zwalniania, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, powinien mieć pas ruchu o szerokości 3,0 m oraz opaskę o szerokości co najmniej 0,5 m.
4. 
Pas wyłączania z łącznicy P2 lub P3 na łącznicę P1 powinien mieć:
1)
klin o długości nie mniejszej niż 60 m,
2)
odcinek zwalniania o długości nie mniejszej niż 150 m, jeżeli jest to łącznica P3, i nie mniejszej niż 100 m, jeżeli jest to łącznica P2.
5. 
Odcinek zwalniania, o którym mowa w ust. 4 pkt 2, powinien mieć pas ruchu o szerokości 3,0 m oraz opaskę o szerokości co najmniej 0,5 m.
6. 
Pas wyłączania z łącznicy P3 na łącznicę P3 powinien mieć:
1)
klin o długości nie mniejszej niż 60 m,
2)
odcinek zwalniania o wymiarach jak w ust. 4 pkt 2.
7. 
Odcinek zwalniania, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, powinien mieć dwa pasy ruchu oraz pas awaryjny o szerokościach jak na łącznicy P3.
8. 
W przypadku dobrej widoczności wyjazdu z łącznicy i z jezdni zbierająco-rozprowadzającej, może być stosowany kierunkowy pas wyłączania.
9. 
Pochylenie podłużne i poprzeczne pasa wyłączania oraz jego ukształtowanie w planie sytuacyjnym powinny być dostosowane do jezdni łącznicy lub jezdni zbierająco-rozprowadzającej.
§  51. 
1. 
Wjazd na jezdnię autostrady powinien mieć równoległy pas włączania, umieszczony z prawej strony jezdni.
2. 
Do pasa włączania, o którym mowa w ust. 1, należy:
1)
odcinek przyspieszania, którego długość jest mierzona od końca łuku kołowego na łącznicy do początku klina,
2)
klin, na którego długości zanika pas włączania.
3. 
Pas włączania z łącznic P1 lub P2 powinien mieć:
1)
odcinek przyspieszania o długości nie mniejszej niż określona w poniższej tabeli:
Różnica prędkościDługość odcinka przyspieszania [m] przy pochyleniu podłużnym pasa włączania
ΔV [km/h]-5%-4%-3%-2%0%2%3%4%
60190200210230270340390450
50170180200210250320370430
40150160180190230290330400
30130140150160200250290350
≤2090100110120160200240300

Oznaczenia: ΔV = n x Vpa - Vp

n = 0,75, gdy Vpa = 120 km/h

n = 0,82, gdy Vpa = 100 km/h

n = 0,94, gdy Vpa = 80 km/h

gdzie: Vpa - prędkość projektowa autostrady w km/h,

Vp - prędkość projektowa łącznicy w km/h.

2)
klin o długości nie mniejszej niż 100 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady wynosi 120 km/h, i nie mniejszej niż 75 m w pozostałych przypadkach.
4. 
Odcinek przyspieszania, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, powinien mieć pas ruchu o szerokości 3,5 m, jeśli prędkość projektowa autostrady jest większa od 80 km/h, i 3,0 m w pozostałych przypadkach oraz pas awaryjny o szerokości 2,0 m lub opaskę o szerokości co najmniej 0,5 m, w zależności od tego, który z elementów występuje na łącznicy.
5. 
Na pasie włączania, o którym mowa w ust. 3, należy zapewnić wspólną krawędź odcinka pasa o pełnej szerokości i jezdni autostrady na długości nie mniejszej niż 250 m przy prędkości projektowej 120 km/h, nie mniejszej niż 200 m przy prędkości projektowej 100 km/h i nie mniejszej niż 150 m przy prędkości projektowej 80 km/h.
6. 
Podwójny pas włączania z łącznicy P3 powinien mieć:
1)
dwa następujące po sobie odcinki równoległego względem krawędzi jezdni autostrady pasa włączania, każdy o długości nie mniejszej niż 500 m,
2)
kliny na końcach odcinków, o których mowa w ust. 2, o długości nie mniejszej niż 100 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady wynosi 120 km/h, i nie mniejszej niż 75 m w pozostałych przypadkach,
3)
szerokość dwóch pasów ruchu na pierwszym odcinku przyspieszania - 7,0 m i na drugim odcinku 3,5 m oraz pas awaryjny o szerokości 2,0 m.
7. 
Podwójny pas włączania z łącznicy P3, ze zwiększeniem o jeden liczby pasów ruchu na jezdni autostrady, powinien mieć:
1)
odcinek równoległego względem krawędzi jezdni autostrady pasa włączania o długości nie mniejszej niż 500 m,
2)
klin o długości nie mniejszej niż 100 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady wynosi 120 km/h, i nie mniejszej niż 75 m w pozostałych przypadkach,
3)
szerokość pasa ruchu na odcinku przyspieszania 3,5 m oraz pas awaryjny o szerokości 2,0 m.
8. 
Pochylenie podłużne i poprzeczne pasa włączania oraz jego ukształtowanie w planie sytuacyjnym powinno być dostosowane do jezdni autostrady.
§  52. 
1. 
Wjazd na łącznicę i jezdnię zbierająco-rozprowadzającą powinien mieć równoległy pas włączania.
2. 
Pas włączania, o którym mowa w ust. 1, powinien mieć:
1)
odcinek przyspieszania o długości nie mniejszej niż 90 m i o szerokości 3,0 m oraz opaskę o szerokości co najmniej 0,5 m,
2)
klin o długości nie mniejszej niż 60 m.
§  53. 
1. 
Obszar przeplatania w węźle może występować na jezdni drogi niższej klasy niż autostrada, na łącznicy oraz na jezdni zbierająco-rozprowadzającej.
2. 
Na obszarze przeplatania należy zwiększyć liczbę pasów ruchu nie mniej niż o jeden, na długości dostosowanej do wielkości i prędkości ruchu oraz warunków drogowo-ruchowych, lecz nie krótszej niż 100 m.
8 § 37 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. a rozporządzenia z dnia 1 sierpnia 2019 r. (Dz.U.2019.1644) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 września 2019 r.
9 § 37 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 5 lit. b rozporządzenia z dnia 1 sierpnia 2019 r. (Dz.U.2019.1644) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 września 2019 r.