Dział 2 - AUTOSTRADA I JEJ POŁĄCZENIA Z DROGAMI - Przepisy techniczno-budowlane dotyczące autostrad płatnych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1997.62.392
Akt utracił moc Wersja od: 19 czerwca 1997 r.
DZIAŁ II
AUTOSTRADA I JEJ POŁĄCZENIA Z DROGAMI
AUTOSTRADA I JEJ POŁĄCZENIA Z DROGAMI
Wymagania ogólne
Wymagania ogólne
§ 2.
1.
Usytuowanie autostrady powinno wynikać z istniejących i prognozowanych potrzeb transportowych, wyrażonych potokami ruchu drogowego, wywołanych przez rozmieszczone w korytarzu oddziaływania autostrady tereny zurbanizowane i przeznaczone do urbanizacji, w tym w szczególności duże miasta i inne centra powstawania ruchu.2.
Usytuowanie autostrady powinno być potwierdzone analizą ekonomiczną efektywności jej budowy. Przy wyborze usytuowania autostrady należy uwzględniać ponadto wymagania ochrony środowiska, walory krajobrazowe terenu, jak też inne wymagania określone w rozporządzeniu.§ 3.
1.
Autostrada powinna mieć:1)
miejsca poboru opłat za przejazdy,2)
urządzenia łączności alarmowej i służbowej,3)
obwody utrzymania.2.
Krzyżowanie się lub połączenie autostrady z inną drogą, zapewniające pełną lub częściową możliwość wyboru kierunku jazdy, zwane dalej "węzłem", powinno następować na różnych poziomach.3.
Krzyżowanie się autostrady z inną drogą, nie umożliwiające wyboru kierunku jazdy, zwane dalej "przejazdem drogowym", powinno następować na różnych poziomach.§ 4.
Pas drogowy autostrady powinien być ogrodzony.§ 5.
Na koronie autostrady, określonej w załączniku nr 1 do rozporządzenia, mogą znajdować się jezdnie, pasy dzielące i pobocza.§ 6.
Autostrada, odpowiednio do potrzeb, powinna być wyposażona w systemy sterowania, zarządzania i kontroli ruchu.
Podstawowe parametry techniczne
Podstawowe parametry techniczne
§ 7.
1.
W celu określenia warunków technicznych i użytkowych ustala się dla autostrad prędkość projektową 120 km/h, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.2.
W trudnych warunkach terenowych lub w razie konieczności ochrony wartościowych obiektów przyrodniczych lub zabytkowego zagospodarowania terenu dopuszcza się obniżenie prędkości projektowej do 100 km/h.3.
W miastach na terenie intensywnie zurbanizowanym dopuszcza się obniżenie prędkości projektowej, jednak nie więcej niż do 80 km/h.4.
Do trudnych warunków terenowych, o których mowa w ust. 2, zalicza się w szczególności: obszar zabudowany, niekorzystne warunki gruntowo-wodne i geologiczne, jak osuwiska, szkody górnicze.5.
Obniżenie prędkości projektowej na odcinku autostrady, o którym mowa w ust. 2 i 3, powinno dotyczyć jedynie tych parametrów autostrady, które są bezpośrednio związane z utrudnieniami.6.
Prędkość projektowa powinna być stała na możliwie długim odcinku autostrady, a przejście z jednej prędkości do drugiej powinno odbywać się na odcinku przejściowym umożliwiającym dostosowanie się uczestników ruchu.§ 8.
1.
Ograniczenie dostępności do autostrady może polegać na:1)
dopuszczeniu połączenia z wybranymi drogami publicznymi, które koncentrują ruch z sieci dróg o znaczeniu krajowym, oraz wyjątkowo z innymi drogami, pełniącymi ważne funkcje ponadregionalne,2)
dopuszczeniu połączenia z obiektami o zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowania autostrady.2.
Dostępność do autostrady należy zapewniać za pomocą pasów wyłączania i włączania.
Jezdnie
Jezdnie
§ 9.
1.
Na każdej jezdni autostrady powinny być wyznaczone nie mniej niż dwa zasadnicze pasy ruchu oraz dodatkowy pas ruchu, jeżeli są spełnione warunki, o których mowa w § 10.2.
Szerokość zasadniczego pasa ruchu powinna wynosić:1)
3,75 m - jeżeli prędkość projektowa autostrady wynosi 120 km/h,2)
3,50 m - dla pozostałych prędkości projektowych.§ 10.
1.
Na wzniesieniu autostrady powinien być stosowany dodatkowy pas ruchu, jeżeli są spełnione równocześnie następujące warunki:1)
średnia prędkość obliczeniowa samochodów ciężarowych w ruchu swobodnym obniża się względem prędkości na poziomym odcinku więcej niż o 20 km/h na długości nie mniejszej niż 500 m,2)
efektywność budowy dodatkowego pasa ruchu potwierdza analiza ekonomiczna.2.
Dodatkowy pas ruchu na wzniesieniu powinien mieć:1)
klin początkowy długości nie mniejszej niż 100 m przy prędkości projektowej autostrady 120 km/h i nie mniejszej niż 75 m przy prędkości projektowej 100 i 80 km/h,2)
pas ruchu szerokości 3,5 m, a przy prędkości projektowej 80 km/h dopuszcza się w szczególnie uzasadnionych wypadkach 3,0 m i długości nie mniejszej niż długość wzniesienia, na którym są spełnione warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 1,3)
klin końcowy długości nie mniejszej niż 150 m, przy prędkości projektowej autostrady 120 km/h i nie mniejszej niż 100 m przy prędkości projektowej 100 i 80 km/h,4)
pochylenie poprzeczne i podłużne takie same jak zasadniczych pasów ruchu.3.
Dodatkowy pas ruchu na wzniesieniu powinien być wyznaczony na jezdni autostrady zgodnie z warunkami określonymi w przepisach w sprawie znaków i sygnałów drogowych.§ 11.
1.
Szerokość jezdni autostrady wynika z przyjętej liczby i szerokości pasów ruchu i powinna być dostosowana do przewidywanego natężenia ruchu.2.
Szerokość jezdni autostrady na obiekcie mostowym powinna być taka sama jak przed obiektem.§ 12.
1.
Jezdnia autostrady powinna mieć jednostronne pochylenie poprzeczne, umożliwiające spływ wody.2.
Wymagania, o których mowa w ust. 1, uznaje się za spełnione, jeżeli pochylenie poprzeczne jezdni jest nie mniejsze niż 2%, z zastrzeżeniem ust. 4 oraz z zachowaniem warunków, o których mowa w § 16 ust. 3.3.
Jezdnia autostrady na prostym odcinku w planie powinna mieć pochylenie poprzeczne od 2% do 2,5% i skierowane na zewnątrz korony autostrady.4.
Zachowanie pochyleń poprzecznych, o których mowa w ust. 2 i 3, nie jest wymagane na tych odcinkach krzywych przejściowych i na prostych przejściowych przed i za łukiem kołowym w planie, na których następuje zmiana pochylenia poprzecznego jezdni, jeśli:1)
pochylenie podłużne osi jezdni autostrady jak i obu jej krawędzi jest większe od dodatkowego pochylenia podłużnego nie mniej niż o 0,2%,2)
dodatkowe pochylenie podłużne zewnętrznej krawędzi jezdni wynosi co najmniej 0,3% na odcinku zmiany kierunku pochylenia poprzecznego jezdni od -2% do +2%,3)
jest spełniony warunek, o którym mowa w § 13 ust. 3.§ 13.
1.
Zmianę pochylenia poprzecznego jezdni autostrady należy wykonywać na krzywej przejściowej, prostej przejściowej, jeżeli krzywa przejściowa nie jest wymagana, lub na łuku kołowym o większym promieniu, jeżeli jest to łuk koszowy.2.
Lokalizacja osi obrotu jezdni autostrady powinna być tak dobrana, aby był zapewniony sprawny odpływ wody oraz płynny przebieg krawędzi jezdni, o którym mowa w § 20 ust. 2 pkt 1.3.
Zmiana pochylenia poprzecznego jezdni autostrady powinna być tak wykonana, by dodatkowe pochylenia podłużne obu krawędzi jezdni wynosiły nie więcej niż 0,75%.§ 14.
Oś jezdni autostrady w planie może składać się z odcinków prostych i krzywoliniowych.§ 15.
Jeżeli pozwalają na to warunki miejscowe, długość odcinka prostego o stałym lub zmiennym pochyleniu podłużnym nie ograniczającym widoczności nie powinna przekraczać wartości określonych w poniższej tabeli:| Prędkość projektowa | [km/h] | 120 | 100 | 80 |
| Największa długość odcinka prostego | [m] | 2.000 | 2.000 | 1.500 |
| Najmniejsza długość odcinka prostego między odcinkami krzywoliniowymi o zgodnym kierunku zwrotu | [m] | 500 | 400 | 350 |
§ 16.
1.
Odcinek krzywoliniowy może zawierać łuk kołowy, kombinacje łuków kołowych i krzywych przejściowych, a także inne rodzaje krzywych.2.
Łuk kołowy powinien być zaprojektowany i wykonany w taki sposób, aby stateczność ruchu i kierowalność pojazdu były zachowane przy ruchu z prędkością projektową po nawierzchni zwilżonej wodą.3.
Wymaganie, o którym mowa w ust. 2, uznaje się za spełnione, jeśli wartości promienia łuku kołowego w planie oraz pochylenia poprzecznego (przechyłki) są ustalone według poniższej tabeli:| Prędkość | Promień łuku kołowego w planie [m] | ||||||
| projektowa | z pochyleniem | przy przechyłce [%]*) | |||||
| [km/h] | jak na odc. prostym | 2 do 2,5 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 120 | ł 4.000 | ł 3.000 | 2.000 | 1.500 | 1.200 | 900 | 750 |
| 100 | ł 3.000 | ł 2.500 | 1.800 | 1.300 | 1.000 | 800 | 500-600 |
| 80 | ł 2.000 | ł 1.800 | 1.400 | 1.000 | 800 | 600 | 300-500 |
*) Przechyłkę dla promienia o wartości pośredniej należy interpolować i zaokrąglać do 0,5%.
§ 17.
1.
Dwa odcinki, które mają stałe i o różnej wartości krzywizny w planie, powinny być połączone krzywą przejściową, z zastrzeżeniem ust. 2. Krzywa przejściowa powinna być tak wykonana, aby:1)
przyrost przyspieszenia dośrodkowego działającego na pojazd poruszający się z prędkością projektową nie był większy niż 0,4 m/s3,2)
kąt zwrotu trasy na długości krzywej przejściowej wynosił od 3o do 30o, z zastrzeżeniem ust. 3,3)
dodatkowe pochylenie podłużne zewnętrznej krawędzi jezdni na krzywej przejściowej spełniało warunki, o których mowa w § 12 ust. 4 pkt 2 oraz § 13 ust. 3.2.
W wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych warunkami miejscowymi lub względami użytkowymi, można nie stosować krzywej przejściowej, jeżeli promienie krzywizn odcinków, o których mowa w ust. 1, są większe od 1.500 m przy prędkości projektowej 80 km/h i 3.000 m przy prędkości projektowej 120 lub 100 km/h. Przy kącie zwrotu trasy mniejszym niż 9o długość odcinka krzywoliniowego bez krzywych przejściowych nie powinna być mniejsza niż 300 m, 200 m i 150 m dla prędkości projektowej odpowiednio 120, 100 i 80 km/h.3.
Warunek, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie musi być spełniony przy kątach zwrotu trasy mniejszych niż 9o.§ 18.
1.
Niweleta jezdni autostrady może składać się z odcinków o stałym pochyleniu, krzywych wypukłych i krzywych wklęsłych.2.
Pochylenie niwelety jezdni autostrady nie powinno być większe niż określa poniższa tabela:| Prędkość projektowa | [km/h] | 120 | 100 | 80 |
| Pochylenie niwelety jezdni | [%] | 4 | 5 | 6 |
3.
Pochylenie niwelety jezdni autostrady powinno wynosić nie mniej niż 0,3%, z zastrzeżeniem § 12 ust. 4 pkt 1.4.
Dopuszcza się mniejsze pochylenie niwelety niż określone w ust. 3, jeżeli autostrada przebiega po terenie bagiennym, zalesionym, bardzo płaskim i o dużej przepuszczalności gruntu, a także na krzywej wypukłej lub wklęsłej, pod warunkiem należytego odwodnienia jezdni i korpusu autostrady.§ 19.
1.
Załom niwelety jezdni autostrady powinien być wyokrąglony krzywą wypukłą lub krzywą wklęsłą.2.
Promienie krzywych wypukłych i wklęsłych, z zastrzeżeniem § 117, nie powinny być mniejsze niż określa poniższa tabela:| Prędkość projektowa | [km/h] | 120 | 100 | 80 |
| Promień krzywej wypukłej | [m] | 12.000 | 7.000 | 3.500 |
| Promień krzywej wklęsłej | [m] | 4.500 | 3.000 | 2.000 |
§ 20.
1.
Jeżeli na to pozwalają warunki miejscowe, należy zapewnić prawidłową kompozycję przestrzenną elementów geometrycznych autostrady w planie i w przekroju podłużnym.2.
Wymagania, o których mowa w ust. 1, uznaje się za zachowane, jeżeli w szczególności:1)
jest zapewniona ciągłość pola widzenia jezdni oraz płynność jej krawędzi i brak jest wzrokowych złudzeń deformacji jezdni na odległość nie mniejszą niż 300 m przy prędkości projektowej 120 km/h oraz nie mniejszą niż 250 m i 200 m przy prędkości projektowej odpowiednio 100 km/h i 80 km/h,2)
unika się stosowania długich prostych w planie oraz elementów krzywoliniowych wymagających przechyłki większej niż 5%.§ 21.
1.
Usytuowanie autostrady powinno uwzględniać walory estetyczne i użytkowe terenu.2.
Zapewnienie wymagań związanych z estetyczną formą architektoniczną autostrady nie powinno ograniczać jej właściwości użytkowych, a w szczególności obniżać poziomu bezpieczeństwa ruchu.
Pasy dzielące
Pasy dzielące
§ 22.
1.
Pas dzielący jezdnie autostrady powinien mieć szerokość i konstrukcję odpowiednią do przeznaczenia oraz wymagań bezpieczeństwa ruchu.2.
Pas dzielący powinien umożliwiać umieszczenie na nim bariery ochronnej.3.
Obiekty i urządzenia umieszczone w pasie dzielącym, stanowiące zagrożenie bezpieczeństwa ruchu, a zwłaszcza podpory obiektów mostowych, słupy latarń i znaków drogowych, powinny być osłonięte barierą ochronną.4.
Obiekty i urządzenia powinny być tak umieszczone w pasie dzielącym, aby były zapewnione wymagania widoczności, o których mowa w § 117 i 118.§ 23.
1.
Pas dzielący jezdnie autostrady powinien mieć po obu stronach opaski, każdą o szerokości 0,5 m.2.
Właściwości użytkowe opaski, a także jej pochylenie poprzeczne i podłużne powinny być takie same, jak pasa ruchu przylegającego do niej.3.
Na opasce nie należy umieszczać żadnych urządzeń, a zwłaszcza kratek ściekowych.§ 24.
1.
Pas dzielący, z wyłączeniem opasek, szerokości mniejszej niż 2,50 m, powinien być utwardzony i mieć:1)
pochylenie poprzeczne o wartości takiej jak jezdnia, skierowane na zewnątrz korony autostrady, jeżeli pochylenie poprzeczne obu jezdni autostrady jest też skierowane na zewnątrz (odcinek prosty lub krzywoliniowy bez przechyłki),2)
pochylenie poprzeczne o wartości nie mniejszej niż 4%, skierowane do osi autostrady, jeżeli pochylenie poprzeczne jednej z jezdni ma też ten sam kierunek (odcinek z przechyłką).2.
W wypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, dopuszcza się spływ wody z utwardzonego pasa dzielącego przez jezdnię autostrady pod warunkiem, że materiał utwardzający pas dzielący nie będzie zanieczyszczać jezdni, a spływ z całej powierzchni pasa dzielącego będzie równomierny.3.
W wypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, należy uwzględnić potrzebę umieszczenia na pasie dzielącym urządzeń odwadniających.4.
Pas dzielący, z wyłączeniem opasek, szerokości 2,50 m i większej, powinien być pokryty obudową roślinną i mieć pochylenie poprzeczne nie mniejsze niż 4% skierowane do osi autostrady.5.
W wypadku, o którym mowa w ust. 4, nie ma zwykle potrzeby lokalizowania urządzeń odwadniających na pasie dzielącym, gdy jego szerokość jest mniejsza niż 5,0 m, a obie jezdnie autostrady mają pochylenie poprzeczne skierowane na zewnątrz korony autostrady.§ 25.
1.
Zmiany szerokości pasa dzielącego powinny być przeprowadzone płynnie z zastosowaniem parametrów określonych dla osi jezdni, przy której się ten pas znajduje.2.
W pasie dzielącym jezdnie autostrady należy wykonać przejazdy awaryjne zgodnie z wymaganiami, o których mowa w § 101.§ 26.
Pas dzielący, oddzielający jezdnię autostrady od jezdni zbierająco-rozprowadzającej, powinien spełniać wymagania określone dla pasa dzielącego jezdnie autostrady, z wyłączeniem wymagań, o których mowa w § 23.
Pobocza
Pobocza
§ 27.
1.
Pobocze autostrady składa się z umieszczonego przy jezdni pasa awaryjnego postoju, zwanego dalej "pasem awaryjnym", i gruntowego pobocza.2.
Szerokość pasa awaryjnego powinna wynosić nie mniej niż 2,50 m i nie więcej niż 3,0 m, a gruntowego pobocza - od 1,25 m do 1,50 m.3.
Szerokość gruntowego pobocza, o której mowa w ust. 2, może być większa, jeżeli wynika to z warunków lokalizacji urządzeń organizacji, bezpieczeństwa ruchu lub ochrony środowiska.4.
Przy przebudowie i modernizacji dopuszcza się szerokość gruntowego pobocza nie mniejszą niż 0,75 m, jeżeli szerokość pasa awaryjnego spełnia wymagania, o których mowa w ust. 2.§ 28.
1.
Pochylenie poprzeczne pasa awaryjnego oraz pochylenia podłużne pasa awaryjnego i gruntowego pobocza powinny być, co do wartości i kierunku, takie same jak jezdni autostrady.2.
Pochylenie poprzeczne gruntowego pobocza powinno wynosić:1)
od 6% do 8% na odcinku prostym oraz na odcinku krzywoliniowym nie wymagającym przechyłki,2)
od 2% do 3% więcej niż jezdni na odcinku krzywoliniowym z przechyłką, jeżeli jest to pobocze po wewnętrznej stronie łuku,3)
od 3% do 4% w kierunku przeciwnym niż jezdnia na odcinku krzywoliniowym z przechyłką, jeżeli jest to pobocze po zewnętrznej stronie łuku.§ 29.
1.
Na pasie awaryjnym nie należy lokalizować żadnych obiektów ani urządzeń.2.
Na gruntowym poboczu można lokalizować urządzenia odwadniające, organizacji i bezpieczeństwa ruchu oraz ochrony środowiska.3.
Gruntowe pobocze powinno być umocnione obudową roślinną.
Skarpy nasypów i wykopów
Skarpy nasypów i wykopów
§ 30.
1.
Skarpę nasypu autostrady należy wykonywać, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, o pochyleniu:1)
1:3 przy wysokości skarpy nasypu do 2,0 m, z zastrzeżeniem § 55 ust. 3,2)
1:1,5 przy wysokości skarpy nasypu większej niż 2,0 m do 8,0 m.2.
Skarpę wykopu autostrady należy wykonywać, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, o pochyleniu:1)
1:3 przy wysokości skarpy wykopu do 1,0 m, z zastrzeżeniem § 55 ust. 3,2)
1:2 przy wysokości skarpy wykopu większej niż 1,0 m do 2,0 m,3)
1:1,5 przy wysokości skarpy wykopu większej niż 2,0 m do 8,0 m.3.
Pochylenie i konstrukcję urządzeń wzmacniających skarpy nasypów i wykopów autostrad należy ustalać na podstawie obliczeń ich stateczności zgodnie z obowiązującą Polską Normą, w szczególności wtedy, gdy:1)
skarpa nasypu lub wykopu ma wysokość większą niż 8,0 m,2)
skarpa nasypu lub wykopu ma wysokość większą niż 6,0 m, a zbocze ma pochylenie większe niż 1:3,3)
autostradowa budowla ziemna będzie budowana z materiału lub w gruncie wymagającym szczególnych procedur technicznych i technologicznych,4)
nasyp będzie budowany na gruntach o małej nośności, w terenie osuwiskowym lub szkód górniczych,5)
skarpa nasypu będzie narażona na działanie wód stojących lub płynących na terenie zalewowym.4.
Pochylenie skarpy nasypu lub wykopu może być mniejsze niż określone w ust. 1 i 2, jeżeli nie występuje żaden z wypadków, o których mowa w ust. 3, a za zmianą pochylenia przemawiają względy utrzymania, ekonomiczne lub estetyczne.5.
W wypadkach, o których mowa w ust. 3 i 4, mogą być stosowane w szczególności zmienne pochylenia skarp zależne od ich wysokości, ławy oraz przypory skarp.6.
Skarpy nasypów i wykopów powinny być umocnione obudową roślinną, chyba że występuje jeden z wypadków, o których mowa w ust. 3, i z obliczeń wynika inaczej.
Zieleń w pasie drogowym
Zieleń w pasie drogowym
§ 31.
1.
W pasie drogowym autostrady może znajdować się zieleń, jeżeli pełni ona funkcje ochronne lub stanowi element ukształtowania krajobrazu.2.
Zieleń w pasie drogowym nie powinna zagrażać bezpieczeństwu ruchu, ograniczać wymaganego pola widoczności oraz utrudniać utrzymania autostrady.3.
Wymiary i zagospodarowanie pasa zieleni izolacyjnej, ograniczającego wzajemnie negatywne oddziaływanie autostrady i środowiska, należy określać odpowiednio do wskazań ocen oddziaływania autostrady na środowisko, grunty rolne i leśne oraz na dobra kultury objęte ochroną, zwane dalej "ocenami oddziaływania na środowisko".§ 32.
1.
Odległości drzew od urządzeń infrastruktury technicznej określa się na podstawie rozporządzenia oraz obowiązujących Polskich Norm.2.
W wypadku drzew lub terenów wpisanych do rejestru zabytków lub obszarów objętych ochroną konserwatorską ustalenie odległości urządzeń inżynieryjnych, drogowych i budowlanych od wymienionych drzew lub terenów wymaga uzgodnienia z właściwym terenowo konserwatorem zabytków.
Skrajnia
Skrajnia
§ 33.
1.
Nad każdą jezdnią autostrady, pasem awaryjnym i gruntowym poboczem o szerokości 1,25 m lub spełniającym wymagania, o których mowa w § 27 ust. 4, oraz nad przylegającą do jezdni częścią pasa dzielącego o szerokości 1,0 m powinna być zachowana wolna przestrzeń, zwana dalej "skrajnią autostrady", o wysokości 4,70 m, z zastrzeżeniem ust. 3, przeznaczona dla pojazdów samochodowych.2.
Wysokość skrajni, o której mowa w ust. 1, zawiera rezerwę 0,20 m przeznaczoną na zwiększenie grubości konstrukcji nawierzchni autostrady.3.
Przestrzeń, o której mowa w ust. 1, jest w górnych narożach ścięta o 0,5 m.4.
Skrajnię autostrady określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.§ 34.
W obrębie skrajni autostrady można umieszczać bariery ochronne, słupki prowadzące oraz pionowe znaki drogowe.
Pas drogowy autostrady
Pas drogowy autostrady
§ 35.
1.
Pas drogowy autostrady powinien być usytuowany pomiędzy liniami rozgraniczającymi, określonymi w decyzji o ustaleniu lokalizacji autostrady.2.
Pomiędzy liniami rozgraniczającymi, o których mowa w ust. 1, można w szczególności umieścić pasy drogowe innych dróg, które są niezbędne do odtworzenia połączeń przerwanych w wyniku budowy lub eksploatacji autostrady.§ 36.
1.
W skład pasa drogowego autostrady wchodzą: jezdnie autostrady, pobocza, jezdnie zbierająco-rozprowadzające, pasy dzielące jezdnie, skarpy nasypów i wykopów, węzły i przejazdy z przecinającymi ją drogami i innymi liniami komunikacyjnymi wraz z budowlami, urządzeniami związanymi z obsługą i ochroną autostrady, urządzeniami organizacji i bezpieczeństwa ruchu oraz ochrony środowiska, a także pasami terenu, o których mowa w ust. 6, zapewniającymi możliwość użytkowania autostrady zgodnie z jej przeznaczeniem.2.
Budowlami, o których mowa w ust. 1, są w szczególności: mosty, wiadukty, estakady, konstrukcje oporowe, tunele, przejazdy gospodarcze, przepusty, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych oraz dla zwierząt.3.
Urządzeniami związanymi z obsługą i ochroną autostrady, o których mowa w ust. 1, są urządzenia odwadniające oraz odprowadzające wodę, urządzenia obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek - miejsca obsługi podróżnych, zwane dalej "MOP", przeznaczone wyłącznie dla jej użytkowników, obwody utrzymania autostrady, zwane dalej "OUA", miejsca poboru opłat, zwane dalej "MPO", i, w zależności od potrzeb, pasy technologiczne, miejsca do pomiaru ruchu, kontroli pojazdów, urządzenia oświetlenia.4.
Urządzeniami organizacji i bezpieczeństwa ruchu, o których mowa w ust. 1, są znaki i sygnały drogowe, urządzenia monitorowania i kontroli ruchu, urządzenia łączności, ogrodzenie pasa drogowego autostrady i, w zależności od potrzeb, osłony przeciwolśnieniowe, energochłonne i przeciwwietrzne oraz bariery ochronne.5.
Urządzeniami ochrony środowiska, o których mowa w ust. 1, są w szczególności: ekrany przeciwhałasowe, ekrany tłumiące drgania w podłożu, urządzenia do oczyszczania ścieków odprowadzanych z pasa drogowego autostrady, pasy zieleni izolacyjnej.6.
Szerokość pasa drogowego autostrady jest sumą szerokości obiektów i urządzeń, o których mowa w ust. 1-5, powiększoną obustronnie nie mniej niż o 2,0 m.
Węzły
Węzły
§ 37.
1.
W celu określenia wymagań technicznych i użytkowych wprowadza się następujący podział węzłów:1)
bezkolizyjny, typu WA, na którym nie występuje przecinanie torów jazdy, a relacje skrętne są realizowane tylko jako manewry wyłączania, włączania i przeplatania się potoków ruchu,2)
częściowo bezkolizyjny, typu WB, na którym występuje przecinanie torów jazdy niektórych relacji na drodze krzyżującej się z autostradą; w ramach węzła funkcjonuje wówczas na tej drodze skrzyżowanie lub zespół skrzyżowań, jednak relacje o dominujących natężeniach są prowadzone bezkolizyjnie.2.
Zakres stosowania węzłów, o których mowa w ust. 1, określa tabela:| Klasa drogi krzyżującej się z autostradą | autostrada | droga ekspresowa | droga główna ruchu przyspieszonego | droga główna |
| Typ węzła | WA | WA | WA, WB | (WB), P |
Oznaczenia w tabeli:
WA, WB - węzeł,
P - przejazd drogowy (różnopoziomowy),
(WB) - rozwiązanie dopuszczalne wyjątkowo.
§ 38.
1.
Węzeł powinien zawierać stację lub stacje poboru opłat, zwane dalej "SPO", chyba że sposób ustalania i pobierania opłat za przejazd nie przewiduje pobierania opłat na wjazdach i zjazdach.2.
Usytuowanie SPO w węźle powinno być dostosowane do układu węzła i nie powinno ograniczać jego właściwości użytkowych określonych w rozporządzeniu i w odrębnych przepisach.§ 39.
W węźle nie należy lokalizować żadnych obiektów usługowych, do których wjazd odbywałby się z jezdni autostrady lub z wykorzystaniem łącznic jako dojazdów.§ 40.
1.
W węźle typu WA:1)
zjazdy i wjazdy powinny być zlokalizowane po prawej stronie jezdni autostrady,2)
zjazd z jezdni autostrady powinien poprzedzać wjazd na nią,3)
zjazdy powinny być wyposażone w pasy wyłączania, z zachowaniem wymagań, o których mowa w § 49 i 50,4)
wjazdy powinny być wyposażone w pasy włączania, z zachowaniem wymagań, o których mowa w § 51 i 52.2.
W węźle typu WB:1)
autostrada powinna być prowadzona bez zakłóceń, natomiast droga krzyżująca się z autostradą powinna być dostosowana do warunków lokalnych,2)
zjazd z jezdni autostrady powinien poprzedzać wjazd na nią,3)
zjazd z jezdni autostrady i wjazd na jezdnię autostrady powinny być zlokalizowane po prawej stronie tej jezdni,4)
zjazd z jezdni autostrady i wjazd na jezdnię autostrady powinny być wyposażone w pasy wyłączania i włączania, z zachowaniem wymagań, o których mowa w § 49 i 51,5)
zjazdy z drogi krzyżującej się z autostradą i wjazdy na drogę krzyżującą się z autostradą powinny odbywać się na skrzyżowaniach.§ 42.
1.
Jednopasowa łącznica jednokierunkowa, oznaczona dalej skrótem "P1", powinna mieć jezdnię, wraz z opaskami, szerokości nie mniejszej niż 6,0 m oraz obustronne gruntowe pobocza, każde szerokości nie mniejszej niż 1,0 m.2.
Dwupasowa łącznica jednokierunkowa, oznaczona dalej skrótem "P2", powinna mieć jezdnię, wraz z opaskami, szerokości nie mniejszej niż 8,0 m oraz obustronne gruntowe pobocza, każde szerokości nie mniejszej niż 1,0 m.3.
Dwupasowa łącznica jednokierunkowa z pasem awaryjnym, oznaczona dalej skrótem "P3", powinna mieć jezdnię, wraz z opaską z lewej strony, szerokości nie mniejszej niż 7,5 m, pas awaryjny szerokości 2,0 m po prawej stronie jezdni oraz obustronne gruntowe pobocza, każde szerokości nie mniejszej niż 1,0 m.4.
Dwupasowa łącznica dwukierunkowa, oznaczana dalej skrótem "P4", powinna mieć jezdnię, wraz z opaskami, szerokości nie mniejszej niż 8,0 m oraz obustronne gruntowe pobocza, każde szerokości nie mniejszej niż 1,0 m.5.
Typ łącznicy należy dostosować do przewidywanego natężenia ruchu oraz długości łącznicy.§ 43.
1.
Jezdnia, wraz z opaskami na łącznicach P1, P2 i P3, powinna mieć na odcinku prostym w planie jednostronne pochylenie poprzeczne nie mniejsze niż 2% i nie większe niż 3%.2.
Jezdnia, wraz z opaskami na łącznicy P4, powinna mieć na odcinku prostym w planie dwustronne pochylenie poprzeczne nie mniejsze niż 2% i nie większe niż 3%.3.
Jezdnia, wraz z opaskami na łącznicach P1, P2, P3 i P4, powinna mieć na łuku kołowym w planie jednostronne pochylenie poprzeczne o wartości podanej w tabeli:| Prędkość projektowa | Wartość promienia łuku w planie [m] przy przechyłce [%] | |||||
| łącznicy [km/h] | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 80 | ł580 | 420-579 | 350-419 | 290-349 | 270-289 | 250-269 |
| 70 | ł365 | 290-364 | 235-289 | 215-234 | 195-214 | 185-194 |
| 60 | ł250 | 190-249 | 155-189 | 140-154 | 130-139 | 120-129 |
| 50 | ł160 | 125-159 | 100-124 | 90-99 | 85-89 | 75-84 |
| 40 | ł95 | 75-94 | 60-74 | 55-59 | 50-54 | 45-49 |
| 30 | ł60 | 50-59 | 40-49 | 35-39 | 30-34 | 25-29 |
4.
Zachowanie wartości pochylenia poprzecznego jezdni łącznicy, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie jest wymagane na krzywych przejściowych i na prostych przejściowych przed i za łukiem kołowym, na których następuje zmiana kierunku pochylenia poprzecznego. Strefy te należy kształtować tak, żeby był zapewniony odpływ wody.§ 44.
1.
Szerokość jezdni łącznicy należy zwiększyć na łuku kołowym w planie o promieniu R mniejszym niż 150 m o wartość:1)
50/R na łącznicy P1,2)
70/R na łącznicy P2, P3 lub P4.2.
Zwiększenie szerokości jezdni, o którym mowa w ust. 1, wykonuje się na krzywej przejściowej lub prostej przejściowej, jeśli krzywa przejściowa nie występuje.§ 45.
1.
Oś jezdni łącznicy w planie powinna składać się z odcinków prostych i odcinków krzywoliniowych.2.
Odcinek krzywoliniowy może zawierać łuk kołowy, kombinacje łuków kołowych i krzywych przejściowych, a także inne rodzaje krzywych.3.
Łącznica powinna być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, żeby była zachowana stateczność ruchu i kierowalność pojazdu poruszającego się z prędkością projektową po nawierzchni zwilżonej wodą.4.
Wymagania, o których mowa w ust. 3, uznaje się za spełnione, jeżeli:1)
wartości promienia łuku kołowego w planie oraz pochylenia poprzecznego jezdni łącznicy odpowiadają wymaganiom określonym w § 43 ust. 3,2)
parametry geometryczne łącznicy nie przekraczają wartości granicznych określonych w poniższej tabeli:| Prędkość | Najmniejszy | Dopuszczalne pochylenie podłużne [%] | Najmniejszy promień łuku w przekroju podł. [m] | |||||
| projektowa łącznicy [km/h] | parametr klotoidy [m] | łącznicy zjazdowej | łącznicy wjazdowej | wypukłego | wklęsłego | |||
| na wzniesieniu | na spadku | na wzniesieniu | na spadku | na łuku w planie | na prostej w planie | |||
| 80 | 100 | 5 | 4 | 4 | 5 | 4.500 | 3.000 | 2.000 |
| 70 | 90 | 5 | 4 | 4 | 5 | 3.200 | 2.000 | 1.400 |
| 60 | 75 | 6 | 5 | 5 | 6 | 2.700 | 1.700 | 1.000 |
| 50 | 60 | 6 | 5 | 5 | 6 | 1.400 | 1.000 | 750 |
| 40 | 40 | 6 | 6 | 6 | 7 | 700 | 500 | 500 |
| 30 | 25 | 6 | 6 | 6 | 7 | 500 | 200 | 250 |
3)
odległość widoczności na łącznicy jest nie mniejsza niż określona w § 117.§ 46.
1.
Jezdnię zbierająco-rozprowadzającą należy stosować na węźle lub na odcinku autostrady między węzłami, jeżeli taka potrzeba wynika z kierunkowego rozkładu ruchu lub lokalizacji zjazdów i wjazdów.2.
Prędkość projektowa jezdni zbierająco-rozprowadzającej powinna wynosić 60, 70 lub 80 km/h.3.
Jezdnia zbierająco-rozprowadzająca powinna być jednokierunkowa i, w zależności od przewidywanego natężenia ruchu, o takim przekroju poprzecznym jak łącznica typu P1, P2 lub P3.4.
Ukształtowanie jezdni zbierająco-rozprowadzającej w planie i w przekroju podłużnym powinno odpowiadać wymaganiom dotyczącym łącznic, o których mowa w § 45.§ 47.
Pochylenie poprzeczne gruntowego pobocza łącznicy i jezdni zbierająco-rozprowadzającej należy ustalać z zachowaniem warunków, o których mowa w § 28 ust. 2.§ 48.
Pochylenia skarp nasypów i wykopów łącznicy i jezdni zbierająco-rozprowadzającej należy ustalać z zachowaniem warunków, o których mowa w § 30.§ 49.
1.
Zjazd z jezdni autostrady powinien mieć, z zastrzeżeniem ust. 9, równoległy pas wyłączania, umieszczony z prawej strony tej jezdni.2.
Do pasa wyłączania, o którym mowa w ust. 1, należy:1)
klin, na którego długości pas wyłączania uzyskuje pełną szerokość,2)
odcinek zwalniania, którego długość jest mierzona od końca klina do początku łuku kołowego łącznicy.3.
Pas wyłączania na łącznice P1, P2 lub P3 powinien mieć:1)
klin długości nie mniejszej niż 100 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady jest 120 km/h, i nie mniejszej niż 75 m - w pozostałych wypadkach,2)
odcinek zwalniania długości nie mniejszej niż podana w poniższej tabeli:| Różnica prędkości | Długość odcinka zwalniania [m] przy pochyleniu podłużnym pasa wyłączania [%] | |||||||
| ΔV [km/h] | -5 | -4 | -3 | -2 | 0 | 2 | 3 | 4 |
| 60 | 280 | 250 | 230 | 210 | 190 | 170 | 160 | 150 |
| 50 | 250 | 230 | 210 | 190 | 170 | 150 | 140 | 130 |
| 40 | 220 | 200 | 180 | 170 | 150 | 130 | 120 | 110 |
| 30 | 170 | 160 | 150 | 140 | 120 | 110 | 100 | 90 |
| Ł20 | 120 | 110 | 100 | 95 | 85 | 75 | 70 | 65 |
Oznaczenia: ΔV = n x Vpa - Vp
n = 0,75, gdy Vpa = 120 km/h
n = 0,82, gdy Vpa = 100 km/h
n = 0,94, gdy Vpa = 80 km/h
gdzie: Vpa - prędkość projektowa autostrady w km/h,
Vp - prędkość projektowa łącznicy w km/h.
4.
Odcinek zwalniania, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, powinien mieć pas ruchu szerokości 3,5 m, jeśli prędkość projektowa autostrady jest większa od 80 km/h, i 3,0 m - w pozostałych wypadkach, oraz pas awaryjny szerokości 2,0 m lub opaskę szerokości co najmniej 0,5 m, w zależności od tego, który z elementów występuje na łącznicy.5.
Podwójny pas wyłączania na łącznicę P3, bez zmniejszenia liczby pasów ruchu na jezdni autostrady, powinien mieć:1)
klin długości nie mniejszej niż 200 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady jest 120 km/h, i nie mniejszej niż 150 m - w pozostałych wypadkach,2)
wspólną krawędź pasa wyłączania o pełnej szerokości i jezdni autostrady długości nie mniejszej niż 400 m.6.
Podwójny pas wyłączania na łącznicę P3, ze zmniejszeniem o jeden liczby pasów ruchu na jezdni autostrady, powinien mieć:1)
klin długości nie mniejszej niż 100 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady jest 120 km/h, i nie mniejszej niż 75 m - w pozostałych wypadkach,2)
wspólną krawędź pasa wyłączania o pełnej szerokości i jezdni autostrady długości nie mniejszej niż 450 m.7.
Odcinek, o którym mowa w ust. 5 pkt 2 i ust. 6 pkt 2, powinien mieć dwa pasy ruchu szerokości nie mniejszej niż 7,0 m oraz pas awaryjny szerokości 2,0 m.8.
Pas wyłączania, o którym mowa w ust. 3, powinien mieć wspólną krawędź odcinka pasa o pełnej szerokości i jezdni autostrady, długości nie mniejszej niż 200 m przy prędkości projektowej 120 km/h, 175 m przy prędkości projektowej 100 km/h i 150 m przy prędkości projektowej 80 km/h.9.
W wypadku dobrej widoczności zjazdu z jezdni autostrady na łącznicę P1 może być stosowany kierunkowy pas wyłączania, jeżeli prędkość projektowa autostrady jest 100 lub 80 km/h. Kierunkowy pas wyłączania powinien mieć:1)
skos 1:30 z klinem długości 75 m,2)
odcinek zwalniania długości nie mniejszej niż określa tabela w ust. 3,3)
pas awaryjny szerokości 2,0 m lub opaskę szerokości co najmniej 0,5 m, w zależności od tego, który z elementów występuje na łącznicy.10.
Pochylenie podłużne i poprzeczne pasa wyłączania oraz jego ukształtowanie w planie sytuacyjnym powinny być dostosowane do jezdni autostrady.§ 50.
1.
Zjazd z łącznicy i jezdni zbierająco-rozprowadzającej powinien mieć, z zastrzeżeniem ust. 8, równoległy pas wyłączania.2.
Pas wyłączania z łącznicy P1 na łącznicę P1 powinien mieć:1)
klin długości nie mniejszej niż 60 m,2)
odcinek zwalniania długości nie mniejszej niż 150 m, jeżeli jest to węzeł typu WA, i nie mniejszej niż 100 m - w pozostałych wypadkach.3.
Odcinek zwalniania, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, powinien mieć pas ruchu szerokości 3,0 m oraz opaskę szerokości co najmniej 0,5 m.4.
Pas wyłączania z łącznicy P2 lub P3 na łącznicę P1 powinien mieć:1)
klin długości nie mniejszej niż 60 m,2)
odcinek zwalniania długości nie mniejszej niż 150 m, jeżeli jest to łącznica P3, i nie mniejszej niż 100 m, jeżeli jest to łącznica P2.5.
Odcinek zwalniania, o którym mowa w ust. 4 pkt 2, powinien mieć pas ruchu szerokości 3,0 m oraz opaskę szerokości co najmniej 0,5 m.6.
Pas wyłączania z łącznicy P3 na łącznicę P3 powinien mieć:1)
klin długości nie mniejszej niż 60 m,2)
odcinek zwalniania o wymiarach jak w ust. 4 pkt 2.7.
Odcinek zwalniania, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, powinien mieć dwa pasy ruchu oraz pas awaryjny o szerokościach jak na łącznicy P3.8.
W wypadku dobrej widoczności zjazdu z łącznicy i z jezdni zbierająco-rozprowadzającej może być stosowany kierunkowy pas wyłączania.9.
Pochylenie podłużne i poprzeczne pasa wyłączania oraz jego ukształtowanie w planie sytuacyjnym powinny być dostosowane do jezdni łącznicy lub jezdni zbierająco-rozprowadzającej.§ 51.
1.
Wjazd na jezdnię autostrady powinien mieć równoległy pas włączania, umieszczony z prawej strony jezdni.2.
Do pasa włączania, o którym mowa w ust. 1, należy:1)
odcinek przyspieszania, którego długość jest mierzona od końca łuku kołowego na łącznicy do początku klina,2)
klin, na którego długości zanika pas włączania.3.
Pas włączania z łącznic P1 lub P2 powinien mieć:1)
odcinek przyspieszania długości nie mniejszej niż podana w poniższej tabeli:| Różnica prędkości | Długość odcinka przyspieszania [m] przy pochyleniu podłużnym pasa włączania [%] | |||||||
| ΔV [km/h] | -5 | -4 | -3 | -2 | 0 | 2 | 3 | 4 |
| 60 | 190 | 200 | 210 | 230 | 270 | 340 | 390 | 450 |
| 50 | 170 | 180 | 200 | 210 | 250 | 320 | 370 | 430 |
| 40 | 150 | 160 | 180 | 190 | 230 | 290 | 330 | 400 |
| 30 | 130 | 140 | 150 | 160 | 200 | 250 | 290 | 350 |
| Ł20 | 90 | 100 | 110 | 120 | 160 | 200 | 240 | 300 |
Oznaczenia: V = n x Vpa - Vp
n = 0,75, gdy Vpa = 120 km/h
n = 0,82, gdy Vpa = 100 km/h
n = 0,94, gdy Vpa = 80 km/h
gdzie: Vpa - prędkość projektowa autostrady w km/h,
Vp - prędkość projektowa łącznicy w km/h.
2)
klin długości nie mniejszej niż 100 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady jest 120 km/h, i nie mniejszej niż 75 m - w pozostałych wypadkach.4.
Odcinek przyspieszania, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, powinien mieć pas ruchu szerokości 3,5 m, jeśli prędkość projektowa autostrady jest większa od 80 km/h, i 3,0 m - w pozostałych wypadkach, oraz pas awaryjny o szerokości 2,0 m lub opaskę szerokości co najmniej 0,5 m, w zależności od tego, który z elementów występuje na łącznicy.5.
Na pasie włączania, o którym mowa w ust. 3, należy zapewnić wspólną krawędź odcinka pasa o pełnej szerokości i jezdni autostrady na długości nie mniejszej niż 250 m przy prędkości projektowej 120 km/h, 200 m przy prędkości projektowej 100 km/h i 150 m przy prędkości projektowej 80 km/h.6.
Podwójny pas włączania z łącznicy P3 powinien mieć:1)
dwa następujące po sobie odcinki równoległego względem krawędzi jezdni autostrady pasa włączania, każdy długości nie mniejszej niż 500 m,2)
kliny na końcach odcinków, o których mowa w ust. 2, długości nie mniejszej niż 100 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady jest 120 km/h, i nie mniejszej niż 75 m - w pozostałych wypadkach,3)
szerokość dwóch pasów ruchu na pierwszym odcinku przyspieszania - 7,0 m i na drugim odcinku - 3,5 m oraz pas awaryjny szerokości 2,0 m.7.
Podwójny pas włączania z łącznicy P3, ze zwiększeniem o jeden liczby pasów ruchu na jezdni autostrady, powinien mieć:1)
odcinek równoległego względem krawędzi jezdni autostrady pasa włączania długości nie mniejszej niż 500 m,2)
klin długości nie mniejszej niż 100 m, jeżeli prędkość projektowa autostrady jest 120 km/h, i nie mniejszej niż 75 m - w pozostałych wypadkach,3)
szerokość pasa ruchu na odcinku przyspieszania 3,5 m oraz pas awaryjny szerokości 2,0 m.8.
Pochylenie podłużne i poprzeczne pasa włączania oraz jego ukształtowanie w planie sytuacyjnym powinno być dostosowane do jezdni autostrady.§ 52.
1.
Wjazd na łącznicę i jezdnię zbierająco-rozprowadzającą powinien mieć równoległy pas włączania.2.
Pas włączania, o którym mowa w ust. 1, powinien mieć:1)
odcinek przyspieszania długości nie mniejszej niż 90 m i szerokości 3,0 m oraz opaskę szerokości co najmniej 0,5 m,2)
klin długości nie mniejszej niż 60 m.§ 53.
1.
Obszar przeplatania może występować na jezdni drogi niższej klasy niż autostrada oraz na jezdni zbierająco-rozprowadzającej.2.
Na obszarze przeplatania należy zwiększyć liczbę pasów ruchu nie mniej niż o jeden, na długości od 100 do 300 m, odpowiednio do potrzeb i warunków użytkowych.