Rozdział 2 - Organy informacji finansowej - Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2023.1124 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 7 stycznia 2024 r.

Rozdział  2

Organy informacji finansowej

Art.  10.  [Katalog organów informacji finansowej; powołanie, odwołanie i status Generalnego Inspektora Informacji Finansowej]

1. Organami administracji rządowej właściwymi w sprawach przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, zwanymi dalej "organami informacji finansowej", są:

1) minister właściwy do spraw finansów publicznych jako naczelny organ informacji finansowej;

2) Generalny Inspektor Informacji Finansowej, zwany dalej "Generalnym Inspektorem".

2. Generalnego Inspektora powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych po zasięgnięciu opinii ministra - członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych, jeżeli został wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów.

3. (uchylony).

Art.  11.  [Wymagania na stanowisku Generalnego Inspektora]

1. Generalnym Inspektorem może być osoba, która:

1) posiada wyłącznie obywatelstwo polskie;

2) korzysta z pełni praw publicznych;

3) wykazuje nieskazitelną postawę moralną, obywatelską i patriotyczną;

4) nie była skazana za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe;

5) spełnia wymagania określone w przepisach o ochronie informacji niejawnych w zakresie dostępu do informacji niejawnych o klauzuli "ściśle tajne";

6) posiada tytuł zawodowy magistra lub tytuł równorzędny w zakresie prawa, ekonomii lub finansów;

7) posiada wiedzę z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;

8) nie pełniła służby zawodowej ani nie pracowała w organach bezpieczeństwa państwa wymienionych w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2023 r. poz. 342 i 497), ani nie była ich współpracownikiem.

2. Generalny Inspektor nie może należeć do partii politycznej.

Art.  11a.  [Kadencja Generalnego Inspektora]

1. Kadencja Generalnego Inspektora trwa 6 lat.

2. Kadencja Generalnego Inspektora rozpoczyna się z dniem jego powołania.

3. Ta sama osoba nie może być Generalnym Inspektorem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.

4. Kadencja Generalnego Inspektora wygasa w razie jego śmierci.

Art.  11b.  [Odwołanie Generalnego Inspektora przed upływem kadencji]

Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych, może odwołać Generalnego Inspektora przed upływem kadencji w przypadku:

1) niewykonywania przez niego zadań na skutek długotrwałej choroby trwającej co najmniej 6 miesięcy;

2) zaprzestania spełniania warunków, o których mowa w art. 11 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 i ust. 2;

3) złożenia rezygnacji.

Art.  11c.  [Okres wykonywania zadań przez Generalnego Inspektora po upływie kadencji; osoba wykonująca zadania Generalnego Inspektora po jego odwołaniu lub wygaśnięciu kadencji]

1. Po upływie kadencji Generalny Inspektor wykonuje swoje zadania do czasu powołania nowego Generalnego Inspektora, nie dłużej jednak niż przez 3 miesiące po upływie kadencji.

2. W przypadku:

1) wygaśnięcia kadencji Generalnego Inspektora,

2) odwołania Generalnego Inspektora przed upływem kadencji

- zadania Generalnego Inspektora do czasu powołania nowego Generalnego Inspektora wykonuje osoba kierująca komórką organizacyjną, o której mowa w art. 12 ust. 2, nie dłużej jednak niż przez 3 miesiące.

Art.  11d.  [Powrót na wcześniej zajmowane stanowisko po upływie kadencji Generalnego Inspektora albo odwołaniu z tego stanowisk]

Po upływie kadencji Generalnego Inspektora albo odwołania z tego stanowiska osoba je zajmująca ma prawo powrócić na stanowisko zajmowane przed powołaniem na stanowisko Generalnego Inspektora lub otrzymać stanowisko równorzędne z zajmowanym przed powołaniem na stanowisko Generalnego Inspektora.

Art.  11e.  [Ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej przez Generalnego Inspektora]

Do Generalnego Inspektora stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1110 oraz z 2023 r. poz. 497), z tym że oświadczenie o stanie majątkowym Generalny Inspektor składa Prezesowi Rady Ministrów.

Art.  11f.  [Wynagrodzenie Generalnego Inspektora]

1. Prezes Rady Ministrów ustala wynagrodzenie zasadnicze Generalnemu Inspektorowi na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, z tym że wynagrodzenie to nie może przekroczyć najwyższej kwoty miesięcznego wynagrodzenia ustalanej na podstawie ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2136).

2. Do Generalnego Inspektora stosuje się odpowiednio przepisy art. 4, art. 5 i art. 5b ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 624), a także art. 22, art. 23, art. 26 i art. 28 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2290 oraz z 2023 r. poz. 181) oraz przepisy wydane na podstawie art. 24 ust. 2 tej ustawy.

Art.  11g.  [Generalny Inspektor jako sekretarz stanu lub podsekretarz stanu]

1. Generalny Inspektor może być sekretarzem stanu albo podsekretarzem stanu w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Zakres czynności sekretarza stanu albo podsekretarza stanu ustalony zgodnie z art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2022 r. poz. 1188) nie obejmuje zadań Generalnego Inspektora wykonywanych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

2. W przypadku odwołania ze stanowiska sekretarza stanu albo podsekretarza stanu przepis art. 11f ust. 1 stosuje się.

Art.  12.  [Zadania Generalnego Inspektora]

1. Do zadań Generalnego Inspektora należy podejmowanie działań w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, w szczególności:

1) analizowanie informacji dotyczących wartości majątkowych, co do których Generalny Inspektor powziął podejrzenie, że mają one związek z przestępstwem prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu;

2) przeprowadzanie procedury wstrzymania transakcji lub blokady rachunku;

3) żądanie przekazania informacji o transakcjach i ich udostępnianie;

4) przekazywanie uprawnionym organom informacji i dokumentów uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa;

5) wymiana informacji z jednostkami współpracującymi;

6) sporządzanie krajowej oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu oraz strategii przeciwdziałania tym przestępstwom we współpracy z jednostkami współpracującymi i instytucjami obowiązanymi;

7) sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;

8) wydawanie decyzji w sprawach wpisu na listę osób i podmiotów, wobec których stosuje się szczególne środki ograniczające, o których mowa w art. 117, lub skreślenia z niej oraz prowadzenie tej listy;

9) współpraca z właściwymi organami innych państw, a także zagranicznymi instytucjami i międzynarodowymi organizacjami zajmującymi się przeciwdziałaniem praniu pieniędzy lub finansowaniu terroryzmu;

9a) wymiana informacji z zagranicznymi jednostkami analityki finansowej, w tym prowadzenie punktu kontaktowego na potrzeby tej wymiany;

10) nakładanie kar administracyjnych, o których mowa w ustawie;

11) udostępnianie wiedzy i informacji z zakresu przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych;

12) przetwarzanie informacji w trybie określonym w ustawie;

13) inicjowanie innych działań w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

2. Generalny Inspektor wykonuje swoje zadania w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych przy pomocy komórki organizacyjnej wyodrębnionej w tym urzędzie w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań Generalnego Inspektora.

3. W celu skutecznego i efektywnego wykonywania zadań Generalny Inspektor może wydać, z zachowaniem wymogów dotyczących ochrony informacji niejawnych, instrukcję dotyczącą sposobu realizacji zadań przez komórkę organizacyjną, o której mowa w ust. 2, w zakresie gromadzenia, przetwarzania i analizy informacji w trybie ustawy.

4. Generalny Inspektor jest administratorem systemu teleinformatycznego służącego przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

5. Generalny Inspektor realizuje zadania jednostki analityki finansowej w rozumieniu dyrektywy 2015/849.

Art.  12a.  [Wyznaczenie organu Krajowej Administracji Skarbowej do wykonywania zadań ministra właściwego do spraw finansów publicznych]

W przypadku wyznaczenia organu Krajowej Administracji Skarbowej do wykonywania zadań ministra właściwego do spraw finansów publicznych określonych w ustawie przepis art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000 i 2185) stosuje się odpowiednio, przy czym wyznaczony organ jest właściwy do rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy załatwionej przez ten organ.

Art.  12b.  [Siedziba, obsługa prawna i organizacyjno-techniczna Generalnego Inspektora oraz ponoszenie wydatków związanych z jego działalnością]

Minister właściwy do spraw finansów publicznych zapewnia siedzibę, obsługę prawną i organizacyjno-techniczną Generalnego Inspektora, a także ponosi wydatki finansowane z budżetu państwa związane z jego funkcjonowaniem i wypłatą wynagrodzenia.

Art.  13.  [Przekazywanie informacji i dokumentów na żądanie Generalnego Inspektora]

1. W celu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu izby rozliczeniowe utworzone na podstawie art. 67 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe oraz instytucje utworzone na podstawie art. 105 ust. 4 tej ustawy przekazują Generalnemu Inspektorowi, na jego żądanie, informacje oraz dokumenty objęte tym żądaniem.

2. Żądania, informacje oraz dokumenty, o których mowa w ust. 1, mogą być przekazywane przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego.

Art.  14.  [Roczne sprawozdanie z działalności Generalnego Inspektora; obowiązek przekazywania Generalnemu Inspektorowi określonych informacji]

1. Generalny Inspektor przedstawia Prezesowi Rady Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw finansów publicznych, roczne sprawozdanie ze swojej działalności w terminie 3 miesięcy od zakończenia roku, za który jest składane sprawozdanie.

2. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, zawiera w szczególności informacje o:

1) poszczególnych kategoriach instytucji obowiązanych i znaczeniu gospodarczym sektorów rynku, do których należą, według stanu na dzień 31 grudnia tego roku, za który jest składane sprawozdanie;

2) liczbie przekazanych przez instytucje obowiązane informacji w trybie przewidzianym w ustawie;

3) liczbie przekazanych przez jednostki współpracujące informacji w trybie przewidzianym w ustawie;

4) działaniach podjętych przez Generalnego Inspektora na podstawie przekazanych informacji, o których mowa w pkt 2 i 3, wraz z opisem tych działań;

5) liczbie postępowań karnych wszczętych i zakończonych w sprawach dotyczących prania pieniędzy i liczbie postępowań karnych wszczętych i zakończonych w sprawach dotyczących finansowania terroryzmu;

6) liczbie osób, którym przedstawiono zarzut prania pieniędzy, i liczbie osób, którym przedstawiono zarzut finansowania terroryzmu;

7) liczbie osób prawomocnie skazanych za pranie pieniędzy i liczbie osób prawomocnie skazanych za finansowanie terroryzmu;

8) rodzajach przestępstw bazowych, o których mowa w art. 1 lit. e Konwencji Rady Europy o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu, sporządzonej w Warszawie dnia 16 maja 2005 r. (Dz. U. z 2008 r. poz. 1028 oraz z 2018 r. poz. 1328), do których odnoszą się informacje wskazane w pkt 5-7;

9) wartościach majątkowych, w stosunku do których dokonano zamrożenia, wstrzymania transakcji i blokady lub orzeczono zajęcie, zabezpieczenie majątkowe lub przepadek;

10) danych statystycznych dotyczących informacji od instytucji obowiązanych i jednostek współpracujących, przekazanych przez Generalnego Inspektora do prokuratury i innych organów oraz jednostek administracji publicznej w trybie przewidzianym w ustawie;

11) danych statystycznych dotyczących informacji, o których mowa w pkt 10, w wyniku których prokurator, inny organ lub jednostka administracji publicznej podjęły dalsze czynności, w tym dotyczących przekazania innemu organowi lub jednostce administracji publicznej, a w przypadku czynności podjętych przez prokuratora - wszczęcia postępowania przygotowawczego, postawienia zarzutu popełnienia przestępstwa, dokonania blokady rachunku albo wstrzymania transakcji, wydania postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym;

12) liczbie wniosków o udzielenie informacji, które zostały przekazane przez zagraniczne jednostki analityki finansowej, w tym wniosków rozpatrzonych przez Generalnego Inspektora, wraz z informacją o sposobie ich rozpatrzenia, w podziale na państwa, z których wnioski zostały przekazane;

12a) liczbie wniosków o udzielenie informacji skierowanych przez Generalnego Inspektora do zagranicznych jednostek analityki finansowej, wraz z informacją o sposobie ich rozpatrzenia, w podziale na państwa, do których wnioski zostały skierowane;

13) liczbie kontroli instytucji obowiązanych przeprowadzonych na podstawie przepisów ustawy oraz liczbie stwierdzonych nieprawidłowości;

14) karach administracyjnych nałożonych na instytucje obowiązane na podstawie przepisów ustawy;

15) działalności Komitetu Bezpieczeństwa Finansowego;

16) działalności Generalnego Inspektora oraz podmiotów, o których mowa w art. 130 ust. 2, w zakresie zadań związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, w szczególności z uwzględnieniem danych na temat zasobów ludzkich i finansowych zaangażowanych w realizację tych zadań.

3. Minister Sprawiedliwości przekazuje Generalnemu Inspektorowi informacje, o których mowa w ust. 2 pkt 5-9, w terminie miesiąca od zakończenia roku, za który są przekazywane informacje.

4. Podmioty, o których mowa w art. 130 ust. 2, w zakresie swoich właściwości przekazują Generalnemu Inspektorowi posiadane informacje, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 16, w terminie miesiąca od zakończenia roku, za który są przekazywane informacje.

5. Podmioty, o których mowa w art. 105 ust. 1-4, przekazują Generalnemu Inspektorowi informacje, o których mowa w ust. 2 pkt 11, w terminie miesiąca od zakończenia roku, za który są przekazywane informacje.

6. Minister Sprawiedliwości oraz podmioty, o których mowa w art. 105 ust. 1-4 i art. 130 ust. 2, przekazują informacje w trybie i formacie uzgodnionych z Generalnym Inspektorem.

7. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, po przekazaniu go Prezesowi Rady Ministrów, Generalny Inspektor udostępnia w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz przekazuje Komisji Europejskiej.

Art.  15.  [Wyłączenie od wykonywania zadań w przypadku wątpliwości co do bezstronności]

1. Generalny Inspektor oraz pracownicy komórki organizacyjnej, o której mowa w art. 12 ust. 2, podlegają wyłączeniu od wykonywania zadań, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1-5 i 7-10, w przypadku wystąpienia okoliczności mogącej wywołać wątpliwość co do ich bezstronności, w tym w przypadku spraw dotyczących ich praw lub obowiązków albo praw lub obowiązków ich małżonka lub osoby pozostającej z nimi we wspólnym pożyciu, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia albo osób związanych z nimi z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli. Powody wyłączenia trwają mimo ustania małżeństwa, wspólnego pożycia, przysposobienia, opieki lub kurateli.

2. O wyłączeniu, o którym mowa w ust. 1, rozstrzyga z urzędu lub na wniosek:

1) minister właściwy do spraw finansów publicznych - w przypadku Generalnego Inspektora;

2) Generalny Inspektor - w przypadku kierownika komórki organizacyjnej, o której mowa w art. 12 ust. 2;

3) bezpośredni przełożony - w przypadku innych pracowników komórki organizacyjnej, o której mowa w art. 12 ust. 2.

3. W przypadku wyłączenia:

1) Generalnego Inspektora - jego zadania wykonuje minister właściwy do spraw finansów publicznych;

2) kierownika lub pracownika komórki organizacyjnej, o której mowa w art. 12 ust. 2 - ich zadania wykonuje pracownik tej komórki wyznaczony odpowiednio przez Generalnego Inspektora albo bezpośredniego przełożonego.

Art.  16.  [Delegowanie pracowników i funkcjonariuszy do komórki organizacyjnej obsługującej Generalnego Inspektora]

1. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, na wniosek Generalnego Inspektora mogą delegować pracowników lub funkcjonariuszy jednostek i organów im podległych lub przez nich nadzorowanych do pracy lub służby w komórce organizacyjnej, o której mowa w art. 12 ust. 2.

2. Szczegółowe warunki i tryb delegowania pracowników lub funkcjonariuszy jednostek i organów, o których mowa w ust. 1, regulują odrębne przepisy określające sposób działania tych jednostek i organów.

3. Minister Obrony Narodowej w przypadku uzgodnienia z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych obsady stanowiska w komórce organizacyjnej, o której mowa w art. 12 ust. 2, może oddelegować żołnierza zawodowego do pełnienia obowiązków służbowych w trybie art. 209 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. poz. 2305 oraz z 2023 r. poz. 347 i 641) w celu wyznaczenia go przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych do pełnienia zawodowej służby wojskowej w tej komórce.

Art.  17.  [Informacje uzyskiwane przez Generalnego Inspektora na podstawie porozumień z podmiotami innymi niż instytucje obowiązane]

1. Generalny Inspektor może zawierać porozumienia z podmiotami innymi niż instytucje obowiązane w zakresie gromadzenia informacji istotnych dla realizacji jego zadań. W porozumieniu określa się zakres, formę i tryb przekazania informacji.

2. Generalny Inspektor może przetwarzać informacje, o których mowa w ust. 1.

Art.  18.  [Udostępnianie przez Generalnego Inspektora informacji kontrolerom NIK]

W przypadku prowadzenia postępowania kontrolnego w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o Najwyższej Izbie Kontroli Generalny Inspektor udostępnia kontrolerom informacje uzyskane w wyniku realizacji zadań, o których mowa w art. 12 ust. 1, na podstawie odrębnego upoważnienia Prezesa NIK. Przepis art. 101 ust. 1 stosuje się.