Protokół z 1997 r. uzupełniający Międzynarodową konwencję o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973, zmodyfikowaną przynależnym do niej Protokółem z 1978 r. Londyn.1997.09.26.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2005.202.1679

Akt obowiązujący
Wersja od: 29 lipca 2005 r.

PROTOKÓŁ Z 1997 R.
uzupełniający Międzynarodową konwencję o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973, zmodyfikowaną przynależnym do niej Protokółem z 1978 r.

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości

W dniu 26 września 1997 r. został przyjęty w Londynie Protokół wprowadzający Załącznik VI do Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973, zmodyfikowanej przynależnym do niej Protokółem z 1978 r. (MARPOL 73/78) - Przepisy o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza przez statki wraz z Kodeksem technicznym kontroli emisji tlenków azotu z okrętowych silników wysokoprężnych.

Przekład

PROTOKÓŁ Z 1997 R.

UZUPEŁNIAJĄCY MIĘDZYNARODOWĄ KONWENCJĘ O ZAPOBIEGANIU ZANIECZYSZCZANIU MORZA PRZEZ STATKI, 1973, ZMODYFIKOWANĄ PRZYNALEŻNYM DO NIEJ PROTOKÓŁEM Z 1978 r.

STRONY NINIEJSZEGO PROTOKÓŁU,

BĘDĄC STRONAMI Protokółu z 1997 r. odnoszącego się do Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973,

UZNAJĄC, potrzebę kontroli i zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza przez statki,

PRZYWOŁUJĄC 15 regułę Deklaracji z Rio dotyczącej środowiska i rozwoju, wzywającą do podjęcia przedsięwzięć zapobiegających,

UWAŻAJĄC, że cel ten najpełniej można osiągnąć przez przyjęcie Protokółu 1997 r. jako uzupełnienia do Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973/78,

UZGODNIŁY, co następuje:

Dokument, do którego odnoszą się zmiany

Dokumentem, do którego odnosi się niniejszy Protokół, jest Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973/78 (dalej zwana Konwencją).

Dodanie Załącznika VI do Konwencji

Dodaje się Załącznik VI zatytułowany Przepisy o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza przez statki, którego tekst przedstawiony jest w Załączniku do niniejszego Protokółu.

Zobowiązania ogólne

1. Konwencja i niniejszy Protokół, również dla Stron niniejszego Protokółu, mają być odczytywane i interpretowane łącznie, tak jakby stanowiły jeden dokument.

2. Każde powołanie się na niniejszy Protokół stanowi jednocześnie powołanie się na Załącznik do niego.

Procedura wprowadzania poprawek

Stosując artykuł 16 Konwencji przy wprowadzaniu poprawek do Załącznika VI i jego dodatków, Stronę Konwencji wymienioną w art. 16 należy rozumieć jako Państwo-Stronę niniejszego Załącznika.

ARTYKUŁY KOŃCOWE

Podpisanie, ratyfikacja, przyjęcie, zatwierdzenie i przystąpienie

1. Niniejszy Protokół będzie otwarty do podpisu w siedzibie Międzynarodowej Organizacji Morskiej (dalej zwanej Organizacją) od dnia 1 stycznia 1998 r. do dnia 31 grudnia 1998 r., a następnie otwarty do przystąpienia. Stroną niniejszego Protokółu mogą stać się tylko państwa, które ratyfikowały Protokół 1978 do Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973 (dalej zwany Protokółem 1978) przez:

(a) podpisanie bez zastrzeżeń;

(b) podpisanie z zastrzeżeniem ratyfikacji, przyjęcia lub zatwierdzenia, po którym nastąpi ratyfikacja, przyjęcie lub zatwierdzenie lub

(c) przystąpienie.

2. Ratyfikacja, przyjęcie, zatwierdzenie lub przystąpienie następuje przez złożenie w tym celu odpowiedniego dokumentu Sekretarzowi Generalnemu Organizacji (dalej zwanemu Sekretarzem Generalnym).

Wejście w życie

1. Niniejszy Protokół wejdzie w życie po upływie dwunastu miesięcy od dnia, w którym co najmniej piętnaście państw, których floty handlowe stanowią łącznie nie mniej niż 50 procent pojemności brutto światowej floty handlowej, stanie się stronami, zgodnie z artykułem 5 niniejszego Protokółu.

2. Każdy dokument dotyczący ratyfikacji, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia, złożony po dacie wejścia w życie niniejszego Protokółu, nabiera mocy po trzech miesiącach od daty jego złożenia.

3. Po dniu, w którym poprawka do niniejszego Protokółu została przyjęta zgodnie z artykułem 16 Konwencji, każdy złożony dokument dotyczący ratyfikacji, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia będzie odnosić się do niniejszego Protokółu wraz z poprawką.

Wypowiedzenie

1. Niniejszy Protokół może być wypowiedziany przez Stronę Protokółu w każdym czasie po upływie pięciu lat od daty wejścia w życie Protokółu w stosunku do danej Strony.

2. Wypowiedzenie ma być dokonane przez złożenie dokumentu Sekretarzowi Generalnemu.

3. Wypowiedzenie nabierze mocy po upływie dwunastu miesięcy od daty otrzymania notyfikacji przez Sekretarza Generalnego albo po upływie dłuższego okresu, który może być określony w tej notyfikacji.

4. Przez wypowiedzenie Protokółu 1978 zgodnie z artykułem VII należy rozumieć również wypowiedzenie niniejszego Protokółu zgodnie z powyższym artykułem. Takie wypowiedzenie wchodzi w życie z datą, z którą wchodzi w życie wypowiedzenie Protokółu 1978 zgodnie z artykułem VII tego Protokółu.

Depozytariusz

1. Niniejszy Protokół zostanie złożony Sekretarzowi Generalnemu (zwanemu dalej Depozytariuszem).

2. Depozytariusz:

(a) zawiadomi wszystkie państwa, które podpisały ten Protokół lub przystąpiły do niego, o:

(i) każdym nowym podpisaniu lub złożeniu dokumentu dotyczącego ratyfikacji, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia i dacie powyższego;

(ii) dacie wejścia w życie niniejszego Protokółu; i

(iii) złożeniu każdego dokumentu wypowiedzenia niniejszego Protokółu wraz z datą jego otrzymania i datą, od której wypowiedzenie to nabiera mocy i

(b) przekaże uwierzytelnione odpisy niniejszego Protokółu wszystkim państwom, które podpisały Protokół lub do niego przystąpiły.

3. Z chwilą wejścia w życie niniejszego Protokółu, Depozytariusz przekaże jego uwierzytelniony odpis Sekretarzowi Narodów Zjednoczonych w celu zarejestrowania i ogłoszenia, zgodnie z artykułem 102 Karty Narodów Zjednoczonych.

Języki

Niniejszy Protokół został sporządzony w jednym egzemplarzu w językach arabskim, chińskim, angielskim, francuskim, rosyjskim i hiszpańskim, przy czym tekst ich jest identyczny.

NA DOWÓD POWYŻSZEGO niżej podpisani, należycie upoważnieni w tym celu przez swoje Rządy, podpisali niniejszy Protokół.

SPORZĄDZONO W LONDYNIE dnia dwudziestego szóstego września tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego siódmego roku.

ZAŁĄCZNIK

ZAŁĄCZNIK VI DO MIĘDZYNARODOWEJ KONWENCJI O ZAPOBIEGANIU ZANIECZYSZCZANIU MORZA PRZEZ STATKI, 1973, ZMIENIONEJ PRZYNALEŻNYM DO NIEJ PROTOKÓŁEM 1978.

Dodaje się następujący Załącznik VI po istniejącym Załączniku V:

"ZAŁĄCZNIK VI

PRZEPISY O ZAPOBIEGANIU ZANIECZYSZCZANIU POWIETRZA PRZEZ STATKI

Rozdział  I

- POSTANOWIENIA OGÓLNE

Prawidło 1
Zastosowanie

Postanowienia niniejszego Załącznika mają zastosowanie do wszystkich statków, z wyłączeniem tych, o których mowa w Prawidłach 3, 5, 6, 13, 15, 18 i 19 niniejszego Załącznika.

Prawidło 2
Definicje

W niniejszym Załączniku:

(1) Podobne stadium budowy oznacza stadium, w którym:

(a) rozpoczyna się budowa, którą można zidentyfikować jako budowę określonego statku, i

(b) rozpoczął się montaż statku, obejmując co najmniej 50 t lub 1 % założonej masy wszystkich materiałów konstrukcyjnych, przy czym należy wziąć pod uwagę mniejszą z wymienionych wartości masy.

(2) Zasilanie ciągłe zdefiniowane jest jako proces, w którym odpadki wprowadzane są do komory spalania bez ludzkiej pomocy podczas normalnej pracy spalarki, pracującej przy temperaturze w komorze spalania od 850 °C do 1.200 °C.

(3) Emisja oznacza substancje wydalane ze statków do atmosfery lub wody, które są przedmiotem kontroli wymienionej w niniejszym Załączniku.

(4) Nowa instalacja, w nawiązaniu do Prawidła 12 niniejszego Załącznika, oznacza instalacje systemów, wyposażenie, włączając w to nowe przenośne zespoły gaśnicze, izolacje lub inne materiały znajdujące się na statku po dacie wejścia niniejszego Załącznika w życie, lecz bez remontowania lub dopełniania wcześniej zamontowanych instalacji, wyposażenia, izolacji lub innych materiałów, lub dopełniania przenośnych zespołów gaśniczych.

(5) Kodeks techniczny NOx oznacza Kodeks techniczny kontroli emisji tlenków azotu z okrętowych silników wysokoprężnych uchwalony Rezolucją nr 2 Konferencji, z poprawkami dodanymi przez Organizację, pod warunkiem że poprawki te zostaną uchwalone i wejdą w życie zgodnie z postanowieniami artykułu 16 niniejszej Konwencji, dotyczącymi procedury wprowadzania poprawek, mającej zastosowanie do dodatku do Załącznika.

(6) Substancje niszczące warstwę ozonową oznaczają kontrolowane substancje zdefiniowane w 4 paragrafie 1 artykułu Protokółu Montrealskiego dotyczącego substancji niszczących warstwę ozonową, 1987, wymienione w Załącznikach A, B, C lub E tego Protokółu, w tekście obowiązującym w momencie zastosowania lub interpretacji niniejszego Załącznika.

Substancje niszczące warstwę ozonową mogące znajdować się na statku obejmują, lecz nie są ograniczone do niżej wymienionych:

Halon 1211 Bromochlorodifluorometan

Halon 1301 Bromotrifluorometan

Halon 2402 1,2-Dibromo-1,1,2,2-tetrafluoroetan (znany też jako Halon 114B2)

CFC-11 Trichlorofluorometan

CFC-12 Dichlorodifluorometan

CFC-113 1,1,2-Trichloro-1,2,2-trifluoroetan

CFC-114 1,2-Dichloro-1,1,2,2-tetrafluoroetan

CFC-115 Chloropentafluoroetan

(7) Olej szlamowy oznacza szlam z wirówek paliwa lub oleju, odpadki olejowe z systemów smarowych napędów głównych i pomocniczych lub odpadki z odolejaczy, urządzeń filtrujących lub wanien ściekowych.

(8) Spalanie na statku oznacza spalanie odpadów lub innych rzeczy - takich, które wytwarzane są na statku podczas jego normalnej eksploatacji.

(9) Spalarka okrętowa oznacza urządzenie przeznaczone przede wszystkim do spopielania odpadków.

(10) Statki budowane oznaczają statki, dla których położono stępkę lub które znajdują się w podobnym stadium budowy.

(11) Obszar kontroli emisji SOx oznacza obszar, gdzie pomiar emisji SOx ze statków jest obowiązkowo wymagany w celu zapobiegania, redukcji i kontroli zanieczyszczenia powietrza przez SOx, a ich oddziaływanie na obszary lądowe i powietrza poddawane jest uważnej obserwacji. Obszary kontroli emisji SOx obejmą obszary wymienione w Prawidle 14 niniejszego Załącznika.

(12) Zbiornikowiec oznacza zbiornikowiec olejowy zdefiniowany w Prawidle 1 (4) Załącznika I lub chemikaliowiec zdefiniowany w Prawidle 1 (1) Załącznika II tej Konwencji.

(13) Protokół 1997 oznacza Protokół 1997 uchwalony jako uzupełnienie do Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973, uzupełnionej Protokółem 1978 do niej przynależnym.

Prawidło 3
Wyjątki ogólne

Prawidła niniejszego Załącznika nie mają zastosowania do:

(a) jakiejkolwiek emisji niezbędnej do utrzymania bezpieczeństwa statku lub ratowania życia na morzu lub

(b) jakiejkolwiek emisji będącej skutkiem uszkodzenia statku lub jego wyposażenia:

(i) zapewniając, że zostały podjęte wszystkie niezbędne środki ostrożności przeznaczone do zapobiegania lub minimalizacji emisji po wystąpieniu uszkodzenia lub wykryciu emisji i

(ii) z wyjątkiem przypadku, jeżeli armator lub kapitan działał z zamiarem uszkodzenia lub nierozważnie, mając świadomość, że prawdopodobnie spowoduje to uszkodzenie.

Prawidło 4
Urządzenia równoważne

(1) Administracja może zezwolić na zamontowanie na statku osprzętu, materiału, urządzenia lub aparatu, innych niż wymagane niniejszym Załącznikiem, jeśli taki osprzęt, materiał, urządzenie lub aparat są co najmniej równie skuteczne jak te, które są wymagane niniejszym Załącznikiem.

(2) Administracja, która wyrazi zgodę na zamontowanie na statku osprzętu, materiału, urządzenia lub aparatu, innego niż wymagane niniejszym Załącznikiem, ma poinformować o tym Organizację, w celu rozesłania szczegółów takiej zgody Stronom Konwencji do ich wiadomości i w celu podjęcia przez nie odpowiedniego działania, jeśli zaistnieje taka potrzeba.

Rozdział  II

- PRZEGLĄD, CERTYFIKACJA I ŚRODKI KONTROLI

Prawidło 5
Przeglądy i inspekcje

(1) Na każdym statku, o pojemności brutto 400 ton rejestrowych i większej, oraz na każdym posadowionym i pływającym urządzeniu wiertniczym lub innej platformie mają być przeprowadzane niżej określone przeglądy:

(a) przegląd zasadniczy, przed oddaniem statku do eksploatacji lub przed wydaniem po raz pierwszy świadectwa wymaganego w Prawidle 6 niniejszego Załącznika. Przegląd ten ma być taki, aby dawał pewność, że wyposażenie, instalacje, osprzęt, urządzenia i materiały w pełni odpowiadają mającym do nich zastosowanie wymaganiom niniejszego Załącznika;

(b) przeglądy okresowe, przeprowadzane w odstępach czasu ustalonych przez administrację, lecz nieprzekraczających pięciu lat, tak przeprowadzane, aby upewnić się, że wyposażenie, instalacje, osprzęt, urządzenia i materiały w pełni odpowiadają mającym do nich zastosowanie wymaganiom niniejszego Załącznika.

(c) co najmniej jeden przegląd pośredni, w okresie ważności certyfikatu i dający pewność, że wyposażenie i urządzenia są w pełni zgodne z wymaganiami niniejszego Załącznika i znajdują się w dobrym stanie zapewniającym ich odpowiednią pracę. W przypadku gdy taki przegląd jest przeprowadzony tylko jeden raz w okresie ważności certyfikatu i gdy okres certyfikatu przekracza dwa i pół roku, to ma być on przeprowadzony na sześć miesięcy przed lub sześć miesięcy po upływie połowy okresu ważności certyfikatu. Przeprowadzenie takiego przeglądu pośredniego ma być odnotowane w certyfikacie wydanym na podstawie Prawidła 6 niniejszego Załącznika.

(2) W przypadku statków o pojemności brutto mniejszej niż 400 ton rejestrowych administracja może ustalić odpowiednie sposoby upewnienia się, że są spełnione mające do nich zastosowanie postanowienia niniejszego Załącznika.

(3) Przeglądy statków w zakresie dotyczącym egzekwowania postanowień niniejszego Załącznika mają być wykonywane przez funkcjonariuszy administracji. Administracja może jednak powierzyć przeglądy mianowanym w tym celu inspektorom lub upoważnionym przez siebie organizacjom. Takie organizacje mają spełniać wytyczne uchwalone przez Organizację*. W każdym przypadku zainteresowana administracja powinna mieć całkowitą pewność, że nadzór jest przeprowadzony skutecznie i w pełnym zakresie.

(4) Nadzór nad silnikami i wyposażeniem na zgodność z Prawidłem 13 niniejszego Załącznika powinien być przeprowadzony zgodnie z wymaganiami Kodeksu technicznego NOx.

(5) Administracja ma wydać zarządzenia dotyczące nieplanowanych inspekcji, które mają być przeprowadzane w okresie trwania świadectwa. Inspekcje takie mają zapewnić, że statek i jego wyposażenie są nadal pod każdym względem w stanie wystarczającym do prawidłowego funkcjonowania, zgodnie z przeznaczeniem statku. Inspekcje tego rodzaju mogą być przeprowadzane przez własne służby inspekcyjne lub przez inspektorów mianowanych, lub - na prośbę administracji - przez organa innych Stron Konwencji. W przypadku gdy administracja na podstawie ustępu (1) niniejszego Prawidła wprowadzi obowiązkowe przeglądy roczne, powyższe nieplanowane inspekcje nie są wymagane.

(6) Jeżeli mianowany inspektor lub upoważniona organizacja stwierdza, że stan wyposażenia w znacznym stopniu nie odpowiada danym zawartym w świadectwie, to taki inspektor lub organizacja ma niezwłocznie zapewnić, aby zostały podjęte działania mające na celu dokonanie napraw, oraz powinien we właściwym czasie powiadomić administrację. Jeżeli nie zostaną podjęte działania w celu dokonania napraw, to świadectwo należy wycofać i niezwłocznie powiadomić administrację. Jeżeli statek znajduje się w porcie innej Strony Konwencji, to również należy powiadomić niezwłocznie odpowiednie władze państwa portu. Jeżeli funkcjonariusz administracji, mianowany inspektor lub uznana organizacja powiadomiła odpowiednie władze państwa portu, to rząd zainteresowanego państwa portu ma udzielić takiemu funkcjonariuszowi, inspektorowi lub organizacji niezbędnej pomocy w wykonaniu ich obowiązków, określonych w niniejszym Prawidle.

(7) Wyposażenie ma być utrzymane zgodnie z postanowieniami niniejszego Załącznika i żadne zmiany w wyposażeniu, instalacjach, osprzęcie, urządzeniach lub materiałach objętych nadzorem nie mogą być wykonane bez wyraźnej zgody administracji. Bezpośrednia wymiana tego wyposażenia i osprzętu na wyposażenie i osprzęt, zgodne z postanowieniami niniejszego Załącznika, jest dozwolona.

(8) Ilekroć zdarzy się wypadek na statku lub zostanie wykryta awaria wpływająca poważnie na poprawność działania bądź kompletność wyposażenia objętego niniejszym Załącznikiem, kapitan lub armator statku, przy pierwszej nadarzającej się okazji, powinni powiadomić o tym administrację, upoważnioną organizację lub mianowanego inspektora, którzy wydali odpowiedni certyfikat.

_________

* Patrz: Wytyczne dotyczące autoryzacji organizacji działających w zastępstwie administracji, uchwalone przez Organizację Rezolucją A.739(18), i wykazy funkcji nadzoru i certyfikacji organizacji działających w zastępstwie administracji, uchwalone przez Organizację Rezolucją A.789(19).

Prawidło 6
Wydawanie Międzynarodowego certyfikatu o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza

(1) Międzynarodowy certyfikat o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza powinien być wydany po dokonaniu przeglądu, zgodnie z postanowieniami Prawidła 5 niniejszego Załącznika dla:

(a) każdego statku o pojemności brutto 400 ton rejestrowych lub większej, który odbywa podróże do portów lub terminali podlegających jurysdykcji innych państw będących Stronami Konwencji, i

(b) platform i urządzeń wiertniczych, które odbywają podróże na wody będące własnością lub podlegające jurysdykcji innych państw będących stronami Protokółu 1997.

(2) Statkom zbudowanym przed datą wejścia w życie Protokółu 1997 należy wydać Międzynarodowy certyfikat o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza zgodnie z ustępem (1) niniejszego Prawidła, nie później niż przy pierwszym planowanym dokowaniu po wejściu w życie Protokółu 1997, lecz w żadnym przypadku nie później niż 3 lata od wejścia w życie Protokółu 1997.

(3) Certyfikat taki ma być wydany albo przez administrację, albo przez osobę lub organizację należycie przez nią upoważnione. W każdym przypadku administracja ponosi pełną odpowiedzialność za certyfikat.

Prawidło 7
Wydawanie certyfikatu przez inny Rząd

(1) Rząd kraju będącego Stroną Konwencji może na prośbę administracji spowodować przeprowadzenie przeglądu statku i jeśli uzna on, iż postanowienia niniejszego Załącznika zostały spełnione, to powinien on wydać lub upoważnić do wydania statkowi Międzynarodowego certyfikatu o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza zgodnie z niniejszym Załącznikiem.

(2) Kopia certyfikatu i sprawozdania mają być przekazane - tak szybko, jak to będzie możliwe - administracji, która prosiła o ich wydanie.

(3) Certyfikat w ten sposób wydany ma zawierać oświadczenie stwierdzające, iż został wydany na prośbę administracji, ma taką samą moc prawną i jest tak samo uznawany jak certyfikat wydany na zgodność z Prawidłem 6 niniejszego Załącznika.

(4) Nie należy wydawać Międzynarodowego certyfikatu o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza statkowi, który jest uprawniony do pływania pod banderą państwa, które nie jest stroną Protokółu 1997.

Prawidło 8
Formularz certyfikatu

Międzynarodowy certyfikat o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza ma być napisany w oficjalnym języku wystawiającego go kraju, w formie odpowiadającej wzorowi podanemu w Uzupełnieniu I do niniejszego Załącznika. Jeżeli zastosowany język nie jest ani językiem angielskim, ani francuskim, to tekst certyfikatu ma zawierać tłumaczenie na jeden z tych języków.

Prawidło 9
Okres ważności certyfikatu i jego przedłużanie

(1) Międzynarodowy certyfikat o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza ma być wydawany na okres ważności określony przez administrację, lecz nie powinien on przekraczać 5 lat od daty wydania.

(2) Pięcioletni okres ważności Międzynarodowego certyfikatu o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza nie może zostać przedłużony, z wyjątkiem spełnienia warunków ustępu (3) niniejszego Prawidła.

(3) Jeżeli statek w czasie, gdy Międzynarodowy certyfikat o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza traci ważność, nie znajduje się w porcie państwa, którego flagę podnosi lub w którym będzie poddany przeglądowi, administracja może przedłużyć certyfikat na czas nie dłuższy niż 5 miesięcy. Takie przedłużenie ma być przyznane tylko w celu zezwolenia na dokończenie statkowi podróży do portu państwa, którego flagę podnosi lub do tego, w którym będzie poddany przeglądowi, i tylko w przypadkach, gdy jest to uzasadnione i właściwe. Po przybyciu statku do portu państwa, którego flagę podnosi lub do tego, w którym będzie poddany przeglądowi, statek nie może być upoważniony na mocy wyżej wymienionego przedłużenia do opuszczenia portu państwa bez uzyskania nowego Międzynarodowego certyfikatu o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza.

(4) Międzynarodowy certyfikat o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza ma tracić ważność w każdej z niżej wymienionych okoliczności:

(a) jeżeli inspekcje i przeglądy nie zostaną przeprowadzone w terminach określonych w Prawidle 5 niniejszego Załącznika;

(b) jeżeli bez zgody administracji miały miejsce istotne zmiany w wyposażeniu, systemach, osprzęcie, urządzeniach lub materiałach, do których ma zastosowanie niniejszy Załącznik, z wyjątkiem wymiany tego osprzętu lub wyposażenia na wyposażenie lub osprzęt zgodny z wymaganiami niniejszego Załącznika. Dla celów Prawidła 13, jako istotne zmiany należy rozumieć jakąkolwiek zmianę lub regulację systemu, osprzętu lub urządzeń silnika, których efektem jest to, że mające zastosowanie do tego silnika ograniczenia emisji tlenku azotu nie będą już dłużej spełnione;

(c) podczas przejścia statku pod banderę innego państwa. Nowy certyfikat powinien być wydany tylko wtedy, gdy rząd wydający nowy certyfikat jest w pełni przekonany, że statek całkowicie spełnia wymagania Prawidła 5 niniejszego Załącznika. W przypadku przekazywania statku pomiędzy państwami będącymi Stronami Konwencji, na życzenie, które można wystosować w okresie trzech miesięcy od daty przekazania statku, rząd państwa będącego Stroną Konwencji, którego banderę statek uprzednio podnosił, powinien przekazać administracji tak szybko, jak będzie to możliwe, kopię Międzynarodowego certyfikatu o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza posiadanego przez statek przed przekazaniem oraz, jeżeli to możliwe, kopię związanego z nim sprawozdania z odpowiedniego przeglądu.

Prawidło 10
Kontrola przez państwo portu spełnienia wymagań eksploatacyjnych

(1) Jeżeli zaistnieją wyraźne podstawy do powzięcia przekonania, że kapitan statku lub załoga nie są dostatecznie zaznajomieni z zasadniczymi dla statku procedurami, odnoszącymi się do zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza przez statki, to statek taki będzie w czasie postoju w porcie lub pozabrzegowej przystani morskiej (offshore terminal) będącym pod jurysdykcją innej Strony Protokółu 1997 poddany inspekcji w przedmiocie wymagań eksploatacyjnych określonych przez niniejszy Załącznik, przeprowadzanej przez należycie upoważnionego przez tę Stronę inspektora.

(2) W okolicznościach wskazanych w ustępie (1) niniejszego Prawidła, Strona podejmie takie kroki, aby wyjście statku w morze nie nastąpiło do czasu, gdy sytuacja będzie zgodna z wymaganiami niniejszego Załącznika.

(3) W celu spełnienia niniejszego prawidła należy stosować procedury dotyczące kontroli państwa portu zapisane w artykule 5 niniejszej Konwencji.

(4) Prawidło niniejsze nie dopuszcza jakiejkolwiek interpretacji zmierzającej do ograniczenia praw i obowiązków Strony przeprowadzającej kontrolę spełnienia wymagań eksploatacyjnych zawartych w niniejszej Konwencji.

Prawidło 11
Wykrywanie naruszeń i zapewnienie przestrzegania niniejszego Załącznika

(1) Strony niniejszego Załącznika będą współpracować w wykrywaniu naruszeń i zapewnianiu przestrzegania postanowień niniejszego Załącznika przy użyciu wszystkich właściwych i dostępnych środków wykrywania i kontroli parametrów środowiska oraz odpowiednich sposobów przekazywania informacji i gromadzenia dowodów.

(2) Statek, do którego stosuje się niniejszy Załącznik, może w jakimkolwiek porcie Strony lub przystani przeładunkowej podlegać inspekcji przez urzędników wyznaczonych lub upoważnionych przez Stronę w celu ustalenia, czy statek nie wyemitował jakichkolwiek substancji ujętych w niniejszym Załączniku z naruszeniem jego postanowień. Jeżeli inspekcja wykaże naruszenie niniejszego Załącznika, sprawozdanie z takiej inspekcji zostanie przesłane administracji w celu podjęcia odpowiedniego działania.

(3) Każda Strona dostarczy administracji dowód, jeżeli taki istnieje, na to, że statek wyemitował jakiekolwiek substancje ujęte w niniejszym Załączniku z naruszeniem jego postanowień. Jeżeli jest to wykonalne, właściwe władze tej strony powiadomią kapitana statku o domniemanym naruszeniu.

(4) Po otrzymaniu takiego dowodu administracja, poinformowana w ten sposób, zbada sprawę i może zażądać, aby druga Strona dostarczyła dalszy lub bardziej przekonujący dowód dotyczący domniemanego naruszenia. Jeżeli administracja uzna, że istnieje wystarczający dowód do wszczęcia postępowania w sprawie domniemanego naruszenia, spowoduje ona, że postępowanie takie zostanie wszczęte zgodnie z jej prawem - tak szybko, jak jest to możliwe. Administracja powinna bezzwłocznie poinformować o podjętych działaniach Stronę, która udzieliła informacji o naruszeniu, oraz Organizację.

(5) Strona może także poddać inspekcji statek, do którego niniejszy Załącznik ma zastosowanie, gdy wejdzie on do portów lub przystani przeładunkowych, podlegających jej jurysdykcji, jeżeli otrzyma od jakiejkolwiek Strony prośbę o przeprowadzenie dochodzenia wraz z dostarczonymi dowodami na to, że statek wyemitował jakiekolwiek substancje ujęte w niniejszym Załączniku w jakimkolwiek miejscu z naruszeniem jego postanowień. Sprawozdanie z takiego dochodzenia należy przesłać Stronie, która zgłosiła prośbę, oraz administracji, tak aby odpowiednie działanie mogło być podjęte zgodnie z obecną Konwencją.

(6) Międzynarodowe prawo dotyczące zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego przez statki, włączając tu prawo związane z zapewnieniem przestrzegania Konwencji i jej egzekwowania, obowiązujące podczas zastosowania lub interpretacji niniejszego Załącznika, powinno być stosowane mutatis mutandis, uwzględniając istotne różnice w stosunku do przepisów i standardów podanych w niniejszym Załączniku.

Rozdział  III

- WYMAGANIA DOTYCZĄCE KONTROLI EMISJI ZE STATKÓW

Prawidło 12
Substancje niszczące warstwę ozonową

(1) Każda rozmyślna emisja substancji niszczących warstwę ozonową, zgodnie z postanowieniami Prawidła 3, jest zabroniona. Umyślna emisja oznacza tu emisję następującą w trakcie konserwacji, obsługi, napraw lub przemieszczania i użytkowania systemów lub wyposażenia, z wyjątkiem gdy taka umyślna emisja zawiera minimalne wycieki związane z odzyskiwaniem lub przetwarzaniem substancji niszczących warstwę ozonową. Emisja, wynikająca z przecieków substancji niszczących warstwę ozonową czy też z przecieków nieumyślnych, może być uregulowana przez Strony Protokółu 1997.

(2) Na wszystkich statkach nowe instalacje zawierające substancje niszczące warstwę ozonową mają być zabronione, z wyjątkiem takich nowych instalacji stosujących chlorowcopochodne węglowodorów (HCFC), których użytkowanie dozwolone jest do 1 stycznia 2020 r.

(3) Substancje, których dotyczy to prawidło, i wyposażenie zawierające takie substancje mają być dostarczane, gdy będą ze statku usuwane, do specjalnych urządzeń odbiorczych.

Prawidło 13
Tlenki azotu (NOx)

(1) (a) Niniejsze Prawidło ma zastosowanie do:

(i) każdego silnika wysokoprężnego o mocy większej niż 130 kW zainstalowanego na statku zbudowanym 1 stycznia 2000 r. lub po tej dacie i

(ii) każdego silnika wysokoprężnego o mocy większej niż 130 kW poddanego znacznej przebudowie 1 stycznia 2000 r. lub po tej dacie.

(b) Niniejsze Prawidło nie ma zastosowania do:

(i) silników wysokoprężnych agregatów awaryjnych, silników instalowanych na łodziach ratunkowych i na urządzeniach lub wyposażeniu przeznaczonym wyłącznie na użytek w stanach awaryjnych i

(ii) silników zainstalowanych na statkach odbywających podróże wyłącznie na wodach będących we władaniu lub pod jurysdykcją państwa, którego banderę statek podnosi, pod warunkiem że silniki takie są poddane alternatywnym, ustalonym przez administrację, środkom kontroli NOx.

(c) Niezależnie od postanowień podpunktu (a) niniejszego ustępu, administracja może dopuścić wyłączenie z zastosowania niniejszego Prawidła do każdego silnika zainstalowanego na statku zbudowanym lub statku poddanym znacznej przebudowie przed datą wejścia w życie obecnego Protokółu, pod warunkiem że statek ten odbywa podróże wyłącznie do portów lub przystani przeładunkowych w granicach państwa, którego banderę podnosi.

(2) (a) W niniejszym Prawidle, znaczna przebudowa oznacza modyfikację silnika, gdy:

(i) silnik jest zastąpiony nowym silnikiem zbudowanym 1 stycznia 2000 r. lub po tej dacie, lub

(ii) silnik jest poddany znacznej modyfikacji w zakresie podanym w Kodeksie technicznym NOx, lub

(iii) maksymalna moc ciągła silnika została zwiększona o więcej niż o 10 %.

(b) Emisja NOx, będąca rezultatem modyfikacji przytoczonych w podpunkcie (a) niniejszego ustępu ma być udokumentowana do zatwierdzenia przez administrację zgodnie z Kodeksem technicznym NOx.

(3) (a) Z uwzględnieniem Prawidła 3 niniejszego Załącznika, praca silnika, zgodnie z postanowieniami niniejszego Prawidła, jest zabroniona, z wyjątkiem gdy emisja tlenków azotu (obliczona jako całkowita ważona emisja NO2) z silnika jest w granicach podanych poniżej:

(i) 17,0 g/kWh gdy n jest mniejsze niż 130 obr/min,

(ii) 45,0 x n(-0,2) g/kWh gdy n wynosi 130 lub więcej, lecz mniej niż 2.000 obr/min,

(iii) 9,8 g/kWh gdy n jest 2.000 obr/min lub więcej,

gdzie n = nominalna prędkość silnika (obroty wału korbowego na minutę)

Gdy użyte jest paliwo składające się z mieszanki węglowodorów, uzyskiwanej z rafinacji ropy naftowej, to procedura prób i metod pomiarowych ma być zgodna z Kodeksem technicznym NOx, uwzględniającym cykle prób i współczynniki obciążenia przedstawione w Uzupełnieniu II do niniejszego Załącznika.

(b) Niezależnie od postanowień podpunktu (a) niniejszego ustępu, praca silnika wysokoprężnego jest dozwolona, gdy:

(i) zastosowany jest na silniku w celu redukcji emisji NOx, co najmniej w granicach podanych w podpunkcie (a), system oczyszczania spalin zatwierdzony przez administrację zgodnie z Kodeksem technicznym NOx, lub

(ii) są zastosowane inne równoważne metody do redukcji emisji NOx, co najmniej w granicach podanych w podpunkcie (a), zatwierdzone przez administrację stosownie do wytycznych, które mają być opracowane przez Organizację.

Prawidło 14
Tlenki siarki (SOx)

Wymagania ogólne

(1) Zawartość siarki w każdym paliwie używanym na statku nie powinna przekraczać 4,5 % m/m.*

(2) Średnia światowa zawartości siarki w paliwie ciężkim dostarczanym do użycia na statku ma być kontrolowana, biorąc pod uwagę stosowne wytyczne, które mają być opracowane przez Organizację.**

Wymagania w granicach obszarów kontroli emisji SOx

(3) W niniejszym Prawidle, obszary kontroli emisji SOx obejmują:

(a) obszar Morza Bałtyckiego zdefiniowany w Prawidle 10(1)(b) Załącznika I i

(b) każdy inny obszar morza, włączając obszary portu, wyznaczony przez Organizację zgodnie z kryteriami i procedurami do wyznaczania obszarów kontroli emisji SOx pod względem zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza przez statki określonymi w Uzupełnieniu III niniejszego Załącznika.

(4) Podczas przebywania statku na obszarach kontroli emisji SOx, co najmniej jeden z podanych poniżej warunków powinien być spełniony:

(a) zawartość siarki w paliwie używanym na statku w obszarach kontroli emisji SOx nie przekracza 1,5 % m/m;

(b) zastosowany jest, w celu redukcji emisji tlenków siarki ze statków, system oczyszczania spalin zatwierdzony przez administrację z uwzględnieniem wytycznych, które mają być opracowane przez Organizację, system ten włącza oba rodzaje silników - pomocnicze i napędu głównego, zmniejszając emisję do poziomu 6,0 g SOx/kWh lub mniej, obliczoną jako całkowita ważona emisja dwutlenku siarki. Odpadki będące wynikiem używania takiego wyposażenia nie mogą być zrzucane w zamkniętych portach, przystaniach i ujściach rzek, chyba że będzie dobrze udokumentowane przez statek, że odpadki te nie mają ujemnego wpływu na ekosystemy tych zamkniętych portów, przystani i ujść rzek; udokumentowanie to winno być oparte na kryteriach przekazywanych przez władze Państwa portu do Organizacji. Organizacja powinna rozpowszechnić takie kryteria wszystkim Stronom Konwencji lub

(c) zastosowane są inne metody technologicznie sprawdzalne i zapewniające ograniczenie emisji SOx do poziomu równoważnego z opisanym w podpunkcie (b). Metody te powinny być zatwierdzone przez administrację z uwzględnieniem stosownych wytycznych, które mają być opracowane przez Organizację**.

(5) Zawartość siarki w paliwie odnosząca się do ustępu (1) i ustępu (4)(a) niniejszego Prawidła powinna być udokumentowana przez dostawcę zgodnie z wymaganiami Prawidła 18 niniejszego Załącznika.

(6) Te statki, które używają osobnych paliw w celu spełnienia wymagań ustępu (4)(a) niniejszego Prawidła, powinny posiadać w pełni przepłukany system paliwowy z całego paliwa przekraczającego zawartość 1,5 % m/m siarki przed wejściem do obszaru kontroli emisji SOx, uwzględniając wystarczający czas na przeprowadzenie tej operacji. Ilość paliwa o niskiej zawartości siarki (mniejszej lub równej 1,5 % zawartości siarki) w każdym zbiorniku oraz data, godzina i pozycja statku po zakończeniu operacji przejścia na inny rodzaj paliwa, powinny być zapisane w Dzienniku pokładowym według zaleceń administracji.

(7) W okresie pierwszych 12 miesięcy następujących po dacie wejścia w życie obecnego Protokółu lub poprawek do niego, określających dokładnie obszar kontroli emisji SOx zgodnie z ustępem (3)(b) niniejszego Prawidła, statki wchodzące na obszar kontroli emisji SOx, przywołany w ustępie (3)(a) niniejszego Prawidła lub wskazany w ustępie (3)(b), są zwolnione z wymagań zawartych w ustępach (4) i (6) niniejszego Prawidła i z wymagań ustępu (5) niniejszego Prawidła w takim stopniu, w jakim odnosi się do nich ustęp (4)(a) niniejszego Prawidła.

_________

* % m/m oznacza udział wagowy, wyrażony w procentach.

** Patrz: Rezolucja MEPC.82(43) uchwalona 1 lipca 1999 r., pt. "Guidelines for monitoring the world-wide average sulphur content of residual fuel oils supplied for use on board ships".

Prawidło 15
Lotne związki organiczne

(1) Jeżeli emisje lotnych związków organicznych (VOCs) ze zbiornikowców będą regulowane przez porty lub terminale, będące pod jurysdykcją Strony Protokółu 1997, to powinny być one regulowane zgodnie z postanowieniami niniejszego Prawidła.

(2) Strona Protokółu 1997, która wyznacza porty lub terminale będące pod jej jurysdykcją, w których będzie ograniczana emisja VOCs, powinna powiadomić Organizację. Informacja powinna zawierać dane o wielkości zbiornikowców, które będą kontrolowane, o ładunkach wymagających systemowej kontroli emisji oparów i o dacie rozpoczęcia kontroli. Zawiadomienie to ma być dostarczone co najmniej na 6 miesięcy przed tą datą.

(3) Rząd każdej ze Stron Protokółu 1997, który wyznacza porty lub terminale, w których ograniczana będzie emisja VOCs ze zbiornikowców, powinien swoją formalną decyzją wprowadzić systemy kontroli emisji oparów, biorąc pod uwagę standardy bezpieczeństwa opracowane przez Organizację,* już zastosowane w wyznaczonych portach i terminalach, pracujące tam bezpiecznie i w taki sposób, że unika się nadmiernego opóźniania statków.

(4) Organizacja będzie rozpowszechniać listę takich portów i terminali wyznaczonych przez Strony Protokołu 1997, w celu poinformowania innych Stron Protokółu 1997 i Państw-Członków Organizacji.

(5) Wszystkie zbiornikowce podlegające kontroli emisji oparów zgodnie z postanowieniami ustępu (2) niniejszego Prawidła powinny być wyposażone w system gromadzenia oparów zatwierdzony przez administrację z uwzględnieniem standardów bezpieczeństwa opracowanych przez Organizację*; system ten powinien pracować podczas załadunku tego typu ładunków. Terminale, które posiadają zainstalowane systemy kontroli emisji oparów zgodne z niniejszym Prawidłem, mogą przyjmować istniejące zbiornikowce, które nie są wyposażone w system gromadzenia oparów, w ciągu 3 lat po dacie rozpoczęcia kontroli wymienionej w ustępie (2).

(6) Niniejsze Prawidło powinno się stosować do gazowców tylko wtedy, gdy system załadunkowy i system pomieszczania ładunku umożliwiają bezpieczne zatrzymywanie na statku niemetanowych związków VOCs lub ich bezpieczne zdawanie na ląd.

_________

* Patrz: MSC/Circ.585, Standardy dotyczące systemów kontroli emisji oparów.

Prawidło 16
Spalanie na statku

(1) Z wyjątkiem ustaleń w ustępie (5), spalanie na statku może być dopuszczone tylko w spalarkach okrętowych.

(2) (a) Z wyjątkiem ustaleń w podpunkcie (b) niniejszego ustępu, każda spalarka zainstalowana na statku 1 stycznia 2000 r. lub po tej dacie ma spełniać wymagania zawarte w Uzupełnieniu IV do niniejszego Załącznika. Każda spalarka ma być zatwierdzona przez administrację, biorąc pod uwagę standardowe wymagania techniczne dla spalarek okrętowych opracowane przez Organizację*.

(b) Administracja może zezwolić na odstąpienie od zastosowania wymagania, jak w podpunkcie (a), w stosunku do jakiejkolwiek spalarki zamontowanej na statku przed datą wejścia w życie Protokółu 1997, z zapewnieniem, że odbywa on podróże wyłącznie na wodach będących we władaniu lub pod jurysdykcją państwa, którego banderę statek podnosi.

(3) Prawidło to w żaden sposób nie narusza postanowień i wymagań Konwencji o zapobieganiu zanieczyszczeniom morza przez zatapianie odpadów i innych substancji, 1972, z poprawkami i Protokółu 1996 z nią związanego.

(4) Na statku ma być zabronione spalanie następujących substancji:

(a) pozostałości ładunków objętych postanowieniami Załącznika I, II i III niniejszej Konwencji i związanych z nimi zanieczyszczonych opakowań;

(b) chlorowcopochodnych bifenylu (PCBs);

(c) śmieci, jak zdefiniowano w Załączniku V tej Konwencji, zawierające więcej niż śladowe ilości metali ciężkich; i

(d) produkty rafinacji ropy naftowej zawierające związki chlorowcowe.

(5) Spalanie na statku ścieków fekalnych i szlamów olejowych pochodzących z normalnej pracy statku może ponadto odbywać się w głównej lub pomocniczej siłowni lub kotłach, lecz w tych przypadkach nie powinno się to odbywać wewnątrz zamkniętych portów, przystani i w ujściach rzek.

(6) Spalanie na statku polichlorku winylu (PVCs) powinno być zakazane, z wyjątkiem spalania w spalarkach okrętowych posiadających Świadectwa uznania typu na zgodność z zaleceniami IMO.

(7) Wszystkie statki ze spalarkami, których dotyczy niniejsze Prawidło, mają posiadać instrukcję obsługi opracowaną przez producenta, w której będą sprecyzowane warunki pracy zapewniające zachowanie limitów podanych w ustępie 2 Uzupełnienia IV do niniejszego Załącznika.

(8) Personel odpowiedzialny za obsługę jakiejkolwiek spalarki ma być przeszkolony i zdolny do wykonywania procedur zawartych w instrukcji obsługi spalarki.

(9) Wymagany jest ciągły monitoring temperatury spalin, a odpadki nie powinny być wprowadzane do spalarki z zasilaniem ciągłym, gdy temperatura spalania jest poniżej minimalnej dopuszczalnej temperatury wynoszącej 850 °C. Dla spalarek okrętowych ładowanych partiami, urządzenie należy skonstruować w taki sposób, aby temperatura w komorze spalania osiągała 600 °C w pięć minut po uruchomieniu.

(10) Niniejsze Prawidło nie wyklucza rozwoju, opracowania i instalowania alternatywnie skonstruowanych urządzeń do obróbki cieplnej odpadów, które spełniałyby lub przewyższały wymagania niniejszego Prawidła.

_________

* Patrz: Rezolucja MEPC 76(40), Standardowe wymagania techniczne dotyczące spalarek okrętowych.

Prawidło 17
Urządzenia odbiorcze

(1) Rząd każdej Strony Protokółu 1997 podejmuje się zapewnić urządzenia odpowiednie do:

(a) potrzeb statków korzystających z jego warsztatów portowych, w których są urządzenia do odbioru substancji niszczących warstwę ozonową i w których statek może zdać swoje wyposażenie zawierające takie substancje, gdy będą one usuwane ze statków;

(b) potrzeb statków korzystających z jego terminali lub warsztatów portowych, w których odbierane będą pozostałości z oczyszczania spalin z zatwierdzonego systemu oczyszczania spalin, w przypadku gdy usuwanie tych pozostałości do środowiska morskiego nie jest dozwolone według Prawidła 14 niniejszego Załącznika;

obsługi bez powodowania nadmiernego opóźnienia statków, i

(c) potrzeb, w przypadku złomowania statku, do odbioru substancji niszczących warstwę ozonową i odbioru urządzeń zawierających takie substancje, gdy są one usuwane ze statku.

(2) Każda Strona Protokółu 1997 ma powiadomić Organizację w celu przekazania jej członkom informacji o wszystkich przypadkach, gdy urządzenia, wymagane przez niniejsze Prawidło, są niedostępne lub uważane za nieodpowiednie.

Prawidło 18
Jakość paliwa

(1) Paliwo przeznaczone do spalania dostarczane i używane na statkach, do których ma zastosowanie niniejszy Załącznik, powinno spełniać następujące wymagania:

(a) z wyjątkiem postanowień w podpunkcie (b):

(i) paliwo ma być mieszanką węglowodorów uzyskaną z rafinacji ropy naftowej. Nie wyklucza to stosowania małych dodatków, których celem jest poprawienie pewnych parametrów paliwa;

(ii) paliwo nie powinno zawierać żadnego kwasu nieorganicznego;

(iii) paliwo nie powinno zawierać żadnej dodatkowej substancji lub odpadów chemicznych, które:

(1) narażają bezpieczeństwo statku lub oddziałują niekorzystnie na pracę siłowni lub

(2) są szkodliwe dla personelu, lub

(3) ogólnie przyczyniają się do dodatkowego zanieczyszczenia powietrza i

(b) paliwo przeznaczone do spalania uzyskane metodami innymi niż rafinacja ropy naftowej nie powinno:

(i) przekraczać zawartości siarki podanych w Prawidle 14 niniejszego Załącznika;

(ii) powodować przekroczenie przez silnik limitów emisji NOx podanych w Prawidle 13(3)(a) niniejszego Załącznika;

(iii) zawierać kwasu nieorganicznego i

(iv) (1) narażać bezpieczeństwo statku lub oddziaływać niekorzystnie na pracę siłowni lub

(2) być szkodliwe dla personelu, lub

(3) ogólnie przyczyniać się do dodatkowego zanieczyszczenia powietrza.

(2) Prawidło niniejsze nie ma zastosowania do węgla w stałej postaci lub paliw jądrowych.

(3) Dla każdego statku, którego dotyczą postanowienia Prawideł 5 i 6 niniejszego Załącznika, szczegóły dotyczące paliwa, dostarczanego i używanego na statku, mają być odnotowane w dokumencie dostawy paliwa, który powinien mieć zakres informacji nie mniejszy od podanego w Uzupełnieniu V do niniejszego Załącznika.

(4) Dokument dostawy paliwa powinien znajdować się na statku w miejscu, gdzie będzie łatwo dostępny do inspekcji w uzasadnionych przypadkach. Dokument ten należy przechowywać na statku przez okres 3 lat po dostarczeniu paliwa na statek.

(5) (a) Właściwy organ rządowy* Strony Protokółu może sprawdzić dokumenty dostawy paliwa na każdym statku, do którego odnosi się niniejszy Załącznik, podczas postoju statku w porcie lub w terminalu off shore, może wykonać kopię z każdego dokumentu dostawy i może wymagać od kapitana lub osoby pełniącej jego obowiązki potwierdzenia autentyczności danego dokumentu dostawy paliwa. Organ ten może ponadto zweryfikować zawartość każdego dokumentu poprzez konsultacje z portem, w którym dokument został wydany.

(b) Sprawdzenie dokumentów dostawy paliwa i odbiór kopii potwierdzonej przez właściwy urząd, zgodnie z niniejszym ustępem, powinno odbyć się możliwie szybko, nie powodując nadmiernego opóźnienia statku.

(6) Dokument dostawy paliwa powinien być dostarczany na statek wraz z jego reprezentatywną próbką, z uwzględnieniem wytycznych opracowanych przez Organizację.** Próbka powinna być opieczętowana i podpisana przez przedstawiciela dostawcy i kapitana lub oficera odpowiedzialnego za operację bunkrowania i obecnego przy zakończeniu tej operacji; próbka ta powinna być przechowywana na statku dopóki paliwo nie zostanie prawie całkowicie zużyte, lecz w żadnym przypadku nie krócej niż przez okres 12 miesięcy od daty dostawy paliwa.

(7) Strony Protokółu 1997 podejmują się zapewnić, że właściwe władze przez nie wyznaczone będą:

(a) prowadzić wykaz lokalnych dostawców paliwa;

(b) wymagać od lokalnych dostawców dostarczenia dokumentu dostawy paliwa i jego próbki zgodnie z wymogami niniejszego Prawidła; dokument dostawy potwierdzony przez dostawcę powinien stwierdzać, że paliwo spełnia wymagania Prawidła 14 i 18 niniejszego Załącznika;

(c) wymagać, aby lokalni dostawcy przechowywali kopię dokumentu dostarczania paliwa przez okres nie krótszy niż 3 lata oraz aby była ona dostępna podczas inspekcji i weryfikacji przez administrację portu, gdy zajdzie taka konieczność;

(d) podejmować odpowiednie działania przeciw dostawcom paliwa, jeżeli stwierdzono, że dostarczone paliwo nie spełnia wymogów, jakie zapisano w dokumencie dostawy paliwa;

(e) informować administrację o każdym wykryciu statku przyjmującego paliwo niespełniające wymagań Prawideł 14 i 18 niniejszego Załącznika; i

(f) informować Organizację o przekazaniu Stronom Protokółu 1997 wszystkich przypadków, w których dostawcy paliwa nie spełnili wymagań wymienionych w Prawidłach 14 lub 18 niniejszego Załącznika.

(8) W związku z państwowymi inspekcjami urzędów portowych przeprowadzanymi przez Strony Protokółu 1997, Strony podejmują się ponadto:

(a) informować Strony lub Państwa, które nie są Stronami Protokółu, pod których jurysdykcją został wydany dokument dostawy paliwa, o przypadkach dostawy nieodpowiedniego paliwa, podając wszystkie stosowne informacje i

(b) zapewnić, że zostało podjęte odpowiednie działanie w celu spełnienia wymagań jakościowych paliw bunkrowanych na statki.

_________

* Patrz: Rezolucja A.787(19), Procedury kontroli dla urzędów portowych.

** Patrz: Rezolucja MEPC.82(43) Guidelines for monitoring the world-wide average sulphur content of residual fuel oils supplied for use on board ships.

Prawidło 19
Wymagania dla platform i urządzeń wiertniczych

(1) Zgodnie z postanowieniami ustępów (2) i (3) niniejszego Prawidła platformy i urządzenia wiertnicze stałe i ruchome powinny spełniać wymagania niniejszego Załącznika.

(2) Emisje bezpośrednio wynikające z poszukiwania, eksploatacji i związanego z tym przetwarzania na morzu zasobów mineralnych dna morskiego są zgodne z artykułem 2 (3)(b)(ii) niniejszej Konwencji i tym samym są zwolnione ze spełnienia postanowień niniejszego Załącznika. Do emisji takich zalicza się:

(a) emisje będące rezultatem spalania substancji wyłącznie i bezpośrednio wynikającym z poszukiwania, eksploatacji i związanego z tym przetwarzania na morzu zasobów mineralnych dna morskiego, do których zalicza się spalanie węglowodorów w pochodniach szybów, spalanie pozostałości po wierceniu, szlamów i/lub płynów wypierających, występujących przy budowie odwiertu i operacjach sprawdzających oraz palnych gazów powstałych w warunkach awaryjnych;

(b) uwalnianie się gazów i lotnych związków występujących w płynach wiertniczych i pozostałościach po wierceniu;

(c) emisje związane wyłącznie i bezpośrednio z obróbką, przeładunkiem lub składowaniem zasobów mineralnych dna morskiego i

(d) emisje z silników wysokoprężnych pracujących wyłącznie w celach poszukiwania, eksploatacji i związanego z tym przetwarzania na morzu zasobów mineralnych dna morskiego.

(3) Jeżeli administracja wyrazi zgodę, to wymagania Prawidła 18 niniejszego Załącznika nie będą stosowane, jeśli wydobywane węglowodory będą na miejscu użytkowane jako paliwo.".

UZUPEŁNIENIE I

Formularz Certyfikatu IAPP

(Prawidło 8)

MIĘDZYNARODOWY CERTYFIKAT O ZAPOBIEGANIU ZANIECZYSZCZANIU POWIETRZA IAPP

Wydany na podstawie Protokółu 1997 jako uzupełnienie do

Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza

przez statki, 1973, zmodyfikowanej przynależnym do niej

Protokółem z 1978 r. (zwanej dalej Konwencją) w imieniu

Rządu:

..............................................................

(Pełna nazwa państwa)

przez ........................................................

(Pełne określenie kompetentnej osoby lub organizacji

upoważnionej na podstawie postanowień Konwencji)

Nazwa statkuSygnał rozpoznawczyNumer IMOPort

macierzysty

Pojemność brutto

Rodzaj statku: ? zbiornikowiec

? statek inny niż zbiornikowiec

NINIEJSZYM STWIERDZA SIĘ:

1 że statek został poddany przeglądowi zgodnie z wymaganiami

Prawidła 5 Załącznika VI do Konwencji; i

2 że przegląd wykazał, iż konstrukcja, wyposażenie, instalacje,

osprzęt, urządzenia i materiały w pełni spełniają mające tu

zastosowanie wymagania Załącznika VI do Konwencji.

Niniejszy certyfikat jest ważny do ............................

pod warunkiem przeprowadzenia przeglądów zgodnie z Prawidłem 5

Załącznika VI do Konwencji.

Wydano w ......................................................

(Miejscowość wydania certyfikatu)

................... ....................................

(Data wydania) (Podpis osoby upoważnionej

wydającej certyfikat)

(Pieczęć lub stempel urzędu wydającego)

POTWIERDZENIA PRZEGLĄDÓW ROCZNYCH I POŚREDNICH

NINIEJSZYM STWIERDZA SIĘ, że podczas przeglądu wymaganego

Prawidłem 5 Załącznika VI stwierdzono, iż statek czyni zadość

odpowiednim postanowieniom Konwencji:

Przegląd roczny: Podpis: ...........................

(Podpis osoby upoważnionej)

Miejscowość: ......................

Data: .............................

(Pieczęć organu władzy)

Przegląd roczny*/pośredni* Podpis: ...........................

(Podpis osoby upoważnionej)

Miejscowość: ......................

Data: .............................

(Pieczęć organu władzy)

Przegląd roczny*/pośredni* Podpis: ...........................

(Podpis osoby upoważnionej)

Miejscowość: ......................

Data: .............................

(Pieczęć organu władzy)

Przegląd roczny Podpis: ...........................

(Podpis osoby upoważnionej)

Miejscowość: ......................

Data: .............................

(Pieczęć organu władzy)

_________

* Niepotrzebne skreślić.

ZAŁĄCZNIK

DO MIĘDZYNARODOWEGO CERTYFIKATU O ZAPOBIEGANIU ZANIECZYSZCZANIU POWIETRZA(OZNACZONEGO DALEJ JAKO "CERTYFIKAT IAPP")

OPIS KONSTRUKCJI I WYPOSAŻENIA

z uwzględnieniem wymagań Załącznika VI do Międzynarodowej

konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki,

1973, zmodyfikowanej przynależnym do niej Protokółem z 1978 r.

(zwanej dalej Konwencją).

UWAGI:
1.Niniejszy formularz powinien być załączony na stałe do "Certyfikatu IAPP", a certyfikat ten ma być na statku zawsze dostępny.
3.Jeżeli formularz wypełniony został w języku innym niż angielski, francuski lub hiszpański, to jego tekst powinien zawierać również tłumaczenie na jeden z tych języków.
4.Zapisy w kratkach mają być dokonane odpowiednio: krzyżykiem (x) dla odpowiedzi "tak" i dla odpowiedzi "mające zastosowanie", oraz kreską (-) dla odpowiedzi "nie" i "niemające zastosowania".
5.Jeżeli nie ustalono inaczej, przywołane w niniejszym formularzu prawidła pochodzą z Załącznika VI do Konwencji, zaś przywołane rezolucje lub okólniki są postanowieniami uchwalonymi przez IMO.

1. Dane statku:

1.1 Nazwa statku .............................................

1.2 Numer lub sygnał rozpoznawczy ............................

1.3 Numer IMO ................................................

1.4 Port macierzysty .........................................

1.5 Pojemność brutto .........................................

1.6 Data położenia stępki albo podobnego stadium budowy

statku ...................................................

1.7 Data rozpoczęcia znacznej przebudowy silnika (jeśli ma

zastosowanie) (Prawidło 13): .............................

..........................................................

2. Kontrola emisji ze statków

2.1 Substancje niszczące warstwę ozonową (Prawidło 12)

2.1.1 Następujące systemy gaśnicze i wyposażenie zawierające

halony mogą być dalej eksploatowane:

...................................................... ?

Wyposażenie systemuUmiejscowienie na statku

2.1.2 Następujące systemy i wyposażenie zawierające CFCs mogą

być dalej eksploatowane:

...................................................... ?

Wyposażenie systemuUmiejscowienie na statku

2.1.3 Następujące systemy zawierające chlorowcopochodne

węglowodorów (HCFCs) zainstalowane przed 1 stycznia 2020

r. mogą być dalej eksploatowane:

...................................................... ?

Wyposażenie systemuUmiejscowienie na statku

2.2 Tlenki azotu (NOx) (Prawidło 13)

2.2.1 Następujące silniki wysokoprężne o mocy większej niż 130

kW i zainstalowane na statku zbudowanym 1 stycznia 2000

r. lub po tej dacie spełniają standardy emisji ujęte w

Prawidle 13(3)(a) zgodnie z Kodeksem technicznym NOx:

...................................................... ?

Producent i modelNumer seryjnyZastosowanieMoc na wale (kW)Znamionowa prędkość obrotowa (obr/min)

2.2.2 Następujące silniki wysokoprężne o mocy większej niż 130

kW i poddane znacznej przebudowie zgodnie z Prawidłem

13(2) 1 stycznia 2000 r. lub po tej dacie spełniają

standardy emisji ujęte w Prawidle 13(3)(a) zgodnie z

Kodeksem technicznym NOx: ........................... ?

Producent i modelNumer seryjnyZastosowanieMoc na wale

(kW)

Znamionowa prędkość obrotowa (obr/min)

2.2.3 Następujące silniki wysokoprężne o mocy większej niż 130

kW i zainstalowane na statku zbudowanym 1 stycznia 2000

r. lub po tej dacie, lub o mocy większej niż 130 kW,

poddane znacznej przebudowie zgodnie z Prawidłem 13(2) 1

stycznia 2000 r. lub po tej dacie są wyposażone w system

oczyszczania spalin lub inne równoważne metody zgodnie z

Prawidłem 13(3)(a) i Kodeksem technicznym NOx: ....... ?

Producent i modelNumer seryjnyZastosowanieMoc na wale (kW)Znamionowa prędkość obrotowa (obr/min)

2.2.4 Następujące silniki wysokoprężne z punktów 2.2.1, 2.2.2

i 2.2.3 są wyposażone w monitoring emisji NOx i

urządzenia rejestrujące zgodnie z Kodeksem technicznym

NOx: ................................................. ?

Producent i modelNumer seryjnyZastosowanieMoc na wale (kW)Znamionowa prędkość obrotowa (obr/min)

2.3 Tlenki siarki (SOx) (Prawidło 14)

2.3.1 Podczas eksploatacji w obszarze kontroli emisji SOx

wymienionych w Prawidle 14(3), statek używa:

1) paliwa, w którym zawartość siarki nie przekracza 1,5 %

m/m i jest to wykazane w dokumentach dostawy paliwa

lub ................................................ ?

2) zatwierdzonego systemu oczyszczania spalin w celu

zmniejszenia emisji SOx poniżej 6,0 g SOx/kWh,

lub ................................................ ?

3) innej zatwierdzonej technologii w celu zmniejszenia

emisji SOx poniżej 6,0 g SOx/kWh ................... ?

2.4 Lotne związki organiczne (VOCs) (Prawidło 15)

2.4.1 Zbiornikowiec posiada system gromadzenia oparów

zainstalowany i zatwierdzony zgodnie z MSC/Circ.585

....................................................... ?

2.5 Statek posiada spalarkę:

1) zgodną z Rezolucją MEPC.76(40) z poprawkami .......... ?

2) zainstalowaną przed 1 stycznia 2000 r., która nie jest

zgodna z Rezolucją MEPC.76(40) z poprawkami .......... ?

NINIEJSZYM ZAŚWIADCZA SIĘ, że ten opis jest prawidłowy pod

każdym względem.

Wydany w ......................................................

(Miejsce wydania opisu)

.................... ...........................

(Data wydania) (Podpis osoby upoważnionej

wydającej certyfikat)

(Pieczęć lub stempel urzędu wydającego)

UZUPEŁNIENIE II

Cykle prób i współczynniki wagowe

(Prawidło 13)

W celu stwierdzenia zgodności okrętowych silników wysokoprężnych z limitami emisji NOx powinny być zastosowane do weryfikacji następujące cykle prób i współczynniki wagowe, zgodnie z Prawidłem 13 niniejszego Załącznika, według procedury prób i metody obliczeniowej wymienionych w Kodeksie technicznym NOx.

1. W przypadku silników okrętowych pracujących ze stałą prędkością obrotową, przeznaczonych do napędu głównego, włącznie z silnikami napędów spalinowo-elektrycznych, należy stosować cykl prób E2.

2. W przypadku układów ze śrubą nastawną należy stosować cykl prób E2.

3. W przypadku silników głównych i pomocniczych pracujących według krzywej śrubowej należy zastosować cykl prób E3.

4. W przypadku silników pomocniczych pracujących ze stałą prędkością obrotową należy stosować cykl prób D2.

5. W przypadku silników pomocniczych pracujących ze zmienną prędkością obrotową i obciążeniem, których nie wymieniono wyżej, należy stosować cykl prób C1.

Cykl próby przy zastosowaniu silnika do napędu głównego ze stałą prędkością obrotową (włącznie z napędem spalinowo-elektrycznym oraz układami ze śrubą nastawną)

Cykl prób E2Prędkość100%100%100%100%
Moc100%75%50%25%
Współczynnik wagowy0,20,50,150,15

Cykl prób przy zastosowaniu silnika jako silnika napędu głównego oraz napędu pomocniczego pracującego według krzywej śrubowej

Cykl prób E3Prędkość100%91%80%63%
Moc100%75%50%25%
Współczynnik wagowy0,20,50,150,15

Cykl prób przy zastosowaniu silnika jako silnika pomocniczego pracującego ze stałą prędkością obrotową

Cykl prób D2Prędkość100%100%100%100%100%
Moc100%75%50%25%10%
Współczynnik wagowy0,050,250,30,30,1

Cykl prób przy zastosowaniu silnika jako silnika pomocniczego pracującego ze zmienną prędkością obrotową i zmiennym obciążeniem

Cykl prób C1PrędkośćZnamianowaPośredniaBieg jałowy
Moment %100%75%50%10%100%75%50%0%
Współczynnik wagowy0,150,150,150,10,10,10,10,15

UZUPEŁNIENIE III

Kryteria i procedury do wyznaczania obszarów kontroli emisji SOx

(Prawidło 13)

1 Cel

1.1 Tematem niniejszego uzupełnienia jest ustalenie kryteriów i procedur do wyznaczania obszarów kontroli emisji SOx. Celem bezpośrednim wyznaczania obszarów kontroli emisji SOx jest zapobieganie, zmniejszenie i kontrola zanieczyszczenia powietrza przez emisje SOx ze statków oraz notowanie skutków ich oddziaływania na obszary morza i lądu.

1.2 Dany obszar kontroli emisji SOx powinien być przedmiotem uchwały Organizacji, po rozważeniu potrzeby zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia powietrza przez emisję SOx ze statków.

2 Propozycja kryteriów kontroli emisji SOx

2.1 Projekt wyznaczania obszaru kontroli emisji SOx może być przesłany do Organizacji tylko przez państwa, które ratyfikowały Protokół 1997. Gdy dwa lub więcej takich państw jest wspólnie zainteresowanych szczególnym obszarem, mogą wystąpić ze wspólnym projektem.

2.2 Projekt powinien zawierać:

1) jasne linie graniczne proponowanego obszaru kontroli emisji SOx ze statków wraz z odpowiednią mapą, na której zaznaczony jest ten obszar;

2) opis obszarów lądu i morza narażonych na ryzyko oddziaływania emisji SOx ze statków;

3) oszacowanie, z którego wynika, że emisja SOx ze statków eksploatowanych na proponowanym obszarze kontroli emisji SOx przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza przez SOx i wzrostu osadów powierzchniowych SOx, co ma niekorzystny wpływ na te obszary lądowe i morskie. Oszacowanie takie powinno zawierać opis wpływu emisji SOx na ekosystemy lądowe i wodne, obszary produkcji naturalnej (leśnej i rolnej), szczególnie wrażliwe środowiska naturalne, jakość wody, zdrowie ludzkie oraz na obszary ważne ze względów kulturalnych i naukowych, jeśli takie są na proponowanym obszarze. Należy też podać źródła powyższych informacji łącznie z opisem zastosowanej metrologii;

4) odpowiednie informacje dotyczące warunków meteorologicznych w proponowanym obszarze kontroli emisji SOx oraz zagrożonych obszarów lądowych i morskich, a w szczególności charakterystyki wiatrów, także warunki topograficzne, geologiczne, oceanograficzne, morfologiczne i inne, mogące prowadzić do zwiększenia prawdopodobieństwa wyższego miejscowego zanieczyszczenia powietrza lub zwiększonego zakwaszenia środowiska;

5) rodzaj żeglugi na proponowanym obszarze kontroli emisji SOx, charakter i natężenie ruchu statków;

6) opis sposobów kontroli podjętych przez wnioskujące państwo lub państwa będące Stronami Protokółu 1997, ze wskazaniem umiejscowionych lądowych źródeł emisji SOx mających wpływ na obszar, działających zbieżnie ze środkami, które będą przyjęte w myśl postanowień Prawidła 14 Załącznika VI niniejszej Konwencji.

2.3 Geograficzne granice obszaru kontroli emisji SOx będą wyznaczone w oparciu o odpowiednie kryteria podanych wyżej, włączając emisje i osady SOx ze statków eksploatowanych na proponowanym obszarze, charakter i natężenie ich ruchu oraz warunki pogodowe.

2.4 Projekt wyznaczenia danego obszaru jako obszaru kontroli emisji SOx powinien zostać przesłany do Organizacji zgodnie z przepisami i procedurami przez nią ustanowionymi.

3 Procedury oceny i uchwalania obszarów kontroli emisji SOx przez Organizację*

3.1 Organizacja powinna rozpatrzyć każdą przedłożoną przez państwo lub państwa będące Stronami Protokółu 1997 propozycję.

3.2 Obszar kontroli emisji SOx ma być wyznaczony jako poprawka do niniejszego Załącznika, rozważona, uchwalona i wprowadzona w życie zgodnie z artykułem 16 niniejszej Konwencji.

3.3 Przy ocenie propozycji, Organizacja powinna wziąć pod uwagę kryteria, które będą zawarte w każdej propozycji zgłaszanej do przyjęcia, tak jak podano w rozdziale 2, oraz związane z tym koszty zmniejszenia osadów siarki pochodzących ze statków w porównaniu z kosztami ponoszonymi przy zmniejszeniu takich osadów, gdy pochodzą z lądu. Należy też wziąć pod uwagę wpływ czynników ekonomicznych na transport morski związany z handlem międzynarodowym.

4 Realizacja ograniczeń emisji SOx na wyznaczonym obszarze

4.1 Organizacja wzywa Strony eksploatujące swoje statki na wyznaczonym obszarze o przekazywanie swoich uwag i zastrzeżeń odnoszących się do żeglugi na tym obszarze.

_________

* Patrz: Rezolucja A.885(21) Procedures for the identification ot particulary sensitive sea areas and the adoption of associated protective measures and amendments to the guidelines contained in Resolution A.720(17).

UZUPEŁNIENIE IV

Uznanie typu i limity pracy spalarek okrętowych

(Prawidło 16)

(1) Spalarki okrętowe opisane w Prawidle 16(2) powinny posiadać Świadectwo uznania typu na zgodność z zaleceniami IMO dla każdej spalarki. W celu uzyskania takiego świadectwa spalarka powinna być zaprojektowana i zbudowana zgodnie z zatwierdzonymi wymaganiami opisanymi w Prawidle 16(2). Administracja jest odpowiedzialna za to, aby każdy model spalarki został poddany określonemu programowi próby typu w wytwórni lub na uznanym stanowisku próbnym przy użyciu niżej określonego standardowego paliwa i standardowych spalanych odpadów w celu określenia, czy działa ona w warunkach podanych w ustępie (2) niniejszego uzupełnienia:

Szlam olejowy składający się z: 75 % szlamu z paliwa ciężkiego,

5 % odpadowego oleju smarującego i

20 % wody zemulgowanej

Odpady stałe składające się z: 50 % odpadów żywnościowych

50 % śmieci zawierających:

około 30 % papieru,

około 40 % kartonu,

około 10 % szmat,

około 20 % tworzyw sztucznych

Mieszanka może mieć do 50 % wilgotności oraz 7 % niepalnych ciał stałych.

(2) Spalarki opisane w Prawidle 16(2) powinny pracować w niżej podanych granicach:

zawartość O2 w komorze spalania: 6-12 %

maksymalna zawartość CO w spalinach: 200 mg/MJ

nie spalone składniki w popiołach: maksimum 10 % wagowo

maksymalna zawartość sadzy: 3 w skali Bacharacha lub

1 w skali Ringelmana (20 % zaczernienia)

(Wyższa zawartość sadzy jest dopuszczalna tylko podczas bardzo krótkich procesów jak rozruch)

zakres temperatury spalin

na wylocie z komory spalania: 850-1.200 °C

UZUPEŁNIENIE V

Informacje, które powinny być zawarte w dokumencie dostawy paliwa

(Prawidło 18(3))

Nazwa i numer IMO przyjmującego statku

Port

Data rozpoczęcia załadunku

Nazwa, adres i numer telefonu dostawcy paliwa okrętowego

Nazwa(y) produktu

Ilość (tony metryczne)

Gęstość w 15 °C (kg/m3)*

Zawartość siarki (% m/m)**

Deklaracja podpisana i poświadczona przez reprezentanta dostawcy paliwa, że dostarczone paliwo jest zgodne z Prawidłem 14(1) lub (4)(a) i Prawidłem 18(1) niniejszego Załącznika.

_________

* Paliwo powinno być sprawdzone zgodnie z ISO 3675.

** Paliwo powinno być sprawdzone zgodnie z ISO 8754.

Rezolucje Konferencji MARPOL 1997

Rezolucja 1

Przegląd Protokółu 1997

KONFERENCJA,

PO UCHWALENIU Protokółu 1997 jako uzupełnienia do Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973, zmodyfikowanej przynależnym do niej Protokółem z 1978 r. (Protokół 1997),

MAJĄC NA UWADZE, że artykuł 6(1) Protokółu 1997 postanawia, że wejdzie on w życie po upływie dwunastu miesięcy od dnia, w którym co najmniej piętnaście państw, których floty handlowe stanowią łącznie nie mniej niż 50 procent pojemności brutto światowej floty handlowej, stanie się Stronami tego Protokółu, zgodnie z Artykułem 5 tego Protokółu.

PRAGNĄC, aby warunki wejścia w życie Protokółu 1997 były spełnione do 31 grudnia 2002 r., umożliwiając w ten sposób, by wymagania dotyczące zanieczyszczenia powietrza miały obowiązującą moc międzynarodową tak szybko, jak to możliwe,

MAJĄC ŚWIADOMOŚĆ, że szczególne charakterystyki zanieczyszczenia powietrza przez statki i postanowienia Załącznika do Protokółu 1997 mogą wymagać okresowego przeglądu jego postanowień,

1. WZYWA państwa członkowskie Organizacji do podjęcia kroków koniecznych, aby zgoda na przystąpienie do Protokółu 1997 nastąpiła nie później niż 31 grudnia 2002 r.

2. PROSI Sekretarza Generalnego, aby śledził postępy Państw członkowskich w wyrażaniu zgody na przystąpienie do Protokółu 1997, którą należy zadeklarować nie później niż 31 grudnia 2002 r.

3. PROSI także by, jeżeli warunki wejścia w życie Protokółu 1997 nie zostały spełnione do 31 grudnia 2002 r., Komitet Ochrony Środowiska Morskiego, na swoim pierwszym spotkaniu po tej dacie, zainicjował, jako sprawę bardzo pilną, dokonanie przeglądu w celu zidentyfikowania przeszkód, które stoją na drodze wejścia w życie tego Protokółu, i podjął wszelkie konieczne działania, aby te przeszkody ominąć.

Rezolucja 2

Kodeks techniczny kontroli emisji tlenków azotu z okrętowych silników wysokoprężnych

KONFERENCJA,

POWOŁUJĄC SIĘ na uchwaloną przez Zgromadzenie Międzynarodowej Organizacji Morskiej Rezolucję A.719(17), która wskazuje, iż cel zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza przez statki najpełniej można osiągnąć przez ustanowienie nowego Załącznika do Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973/78 (MARPOL 73/78), ustalającego przepisy dla ograniczenia i kontroli emisji szkodliwych substancji ze statków do atmosfery,

UZNAJĄC, że emisja tlenków azotu z okrętowych silników wysokoprężnych zainstalowanych na statkach ma niekorzystny wpływ na środowisko, powodując zakwaszenie gleb, tworzenie się ozonu, wzbogacanie w azot środków odżywczych, przyczyniając się globalnie do powstawania negatywnego oddziaływania na zdrowie.

MAJĄC ŚWIADOMOŚĆ, że protokoły i deklaracje do Konwencji o dalekosiężnym rozprzestrzenianiu się zanieczyszczania powietrza, 1979, dotyczącej, między innymi, zmniejszenia emisji tlenków azotu lub ich przepływów ponad granicami,

PO UCHWALENIU Protokółu 1997 uzupełniającego Międzynarodową konwencję o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973, zmodyfikowaną przynależnym do niej Protokółem z 1978 r. (Protokół 1997),

MAJĄC NA UWADZE Prawidło 13 Załącznika VI do MARPOL 73/78, które czyni obowiązującym Kodeks techniczny kontroli emisji tlenków azotu z okrętowych silników wysokoprężnych,

PO ROZWAŻENIU zaleceń Komitetu Ochrony Środowiska Morskiego z jego 39 Sesji,

1. UCHWALA Kodeks techniczny kontroli emisji tlenków azotu z okrętowych silników wysokoprężnych (Kodeks techniczny NOx), którego tekst jest zamieszczony w załączniku do niniejszej rezolucji;

2. POSTANAWIA, że wymagania Kodeksu technicznego NOx wejdą w życie jako obowiązkowe wymagania dla wszystkich Stron Protokółu 1997 w tym samym dniu, gdy zacznie obowiązywać Protokół;

3. PROSI Strony Konwencji MARPOL 73/78 o wdrożenie postanowień Kodeksu technicznego NOx zgodnie z postanowieniami Prawidła 13 Załącznika VI; i

4. WZYWA Strony Konwencji MARPOL 73/78, aby niezwłocznie przekazały Kodeks techniczny NOx pod uwagę armatorom, eksploatatorom statków, stoczniom je budującym, producentom okrętowych silników wysokoprężnych i innym zainteresowanym stronom.

ZAŁĄCZNIK

Kodeks techniczny kontroli emisji tlenków azotu z okrętowych silników wysokoprężnych

Wstęp

26 września 1997 r. Konferencja Stron Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973, zmodyfikowanej przynależnym do niej Protokółem z 1978 r. (MARPOL 73/78), przyjęła Rezolucją nr 2 Konferencji Kodeks techniczny kontroli emisji tlenków azotu z okrętowych silników wysokoprężnych. Zgodnie z postanowieniami Załącznika VI do Konwencji MARPOL 73/78 - Przepisy o zapobieganiu zanieczyszczeniu powietrza przez statki i w następstwie wejścia w życie Załącznika VI, każdy okrętowy silnik wysokoprężny, do którego ma zastosowanie Prawidło 13 tego załącznika, musi spełniać postanowienia niniejszego Kodeksu.

Jak wynika z ogólnych informacji, składnikami prowadzącymi do tworzenia się tlenków azotu podczas procesu spalania są azot i tlen, stanowiące łącznie 99 % masy powietrza doprowadzonego do silnika. Tlen zostaje zużyty w trakcie spalania, przy czym pozostaje pewna jego nadwyżka, zależna od współczynnika nadmiaru powietrza. Azot nie podlega w większości reakcji podczas procesu spalania, jednakże mały procent zostaje utleniony, tworząc różne tlenki azotu. Tlenki azotu, które mogą powstać, zawierają NO i NO2, a ich ilość jest głównie funkcją temperatury płomienia lub temperatury spalania oraz, o ile ma to miejsce, ilości azotu organicznie związanego z paliwem. Jest również funkcją czasu, w jakim azot i nadmiar tlenu są poddane działaniu wysokich temperatur, towarzyszących procesowi spalania w silnikach wysokoprężnych. Innymi słowy, im wyższa temperatura spalania (np. duża wartość szczytowa ciśnienia, duży stopień sprężania, duża szybkość podawania paliwa itp.), tym większa ilość tworzących się NOx. Generalnie - wolnoobrotowe silniki wysokoprężne mają tendencję do tworzenia większej ilości NOx niż silniki szybkoobrotowe. Tlenki azotu mają niekorzystny wpływ na środowisko powodując zakwaszenie gleb, tworzenie się ozonu, wzbogacanie w azot środków odżywczych i negatywnie oddziałują na zdrowie.

Celem niniejszego Kodeksu jest ustanowienie obowiązujących procedur prób, przeglądu i certyfikacji okrętowych silników wysokoprężnych, które będą pozwalały producentom silników, armatorom i administracjom zapewnić, że wszystkie stosowane okrętowe silniki wysokoprężne spełniają odpowiednie ograniczenia wartości emisji NOx, określone w Prawidle 13 Załącznika VI do Konwencji MARPOL 73/78. Doceniono trudność dokładnego określenia rzeczywistej średniej ważonej emisji NOx z okrętowych silników wysokoprężnych w trakcie ich eksploatacji na statkach i sformułowano prosty, praktyczny zestaw wymagań, w którym zdefiniowano środki zapewniające zgodność z dopuszczalnymi emisjami NOx.

Zachęca się administracje do oceniania charakterystyki emisji silników napędu głównego i pomocniczych na stanowisku prób, gdzie mogą być przeprowadzone dokładne badania we właściwie kontrolowanych warunkach. Ustalanie zgodności z Prawidłem 13 Załącznika VI na tymże wstępnym stadium jest zasadniczą ideą niniejszego Kodeksu. Dalsze próby na statku mogą być ograniczone zakresem i dokładnością, a ich celem powinno być wyciągnięcie wniosków odnośnie do wartości emisji i potwierdzenie, że silniki te zostały zainstalowane, pracują i są obsługiwane zgodnie z wymaganiami technicznymi producenta oraz żadne regulacje lub modyfikacje nie powodują pogorszenia charakterystyki emisji, określonej przez producenta przy próbach na stanowisku prób i certyfikacji.

Skróty, indeksy i symbole

Poniżej, w tabelach 1, 2, 3 i 4, podano skróty, symbole i indeksy użyte w niniejszym Kodeksie, a także w warunkach technicznych przyrządów analitycznych, zawartych w Uzupełnieniu 3, wymogach odnośnie do ich kalibracji, zawartych w Uzupełnieniu 4 oraz zależnościach, służących do obliczenia masowego przepływu gazów, zawartych w rozdziale 5, 6 i Uzupełnieniu 6 do niniejszego Kodeksu.

1. Tabela 1: symbole użyte w niniejszym Kodeksie do oznaczenia związków chemicznych, wchodzących w skład emisji gazów z silników wysokoprężnych.

2. Tabela 2: skróty nazw analizatorów, używanych do pomiaru emisji gazów z silników wysokoprężnych, wyszczególnionych w Uzupełnieniu 3 do niniejszego Kodeksu.

3. Tabela 3: symbole i indeksy terminów i zmiennych, używanych we wszystkich wzorach służących do obliczenia masowego przepływu spalin odnośnie do pomiarów wykonywanych na stanowisku prób, wymienionych w rozdziale 5 niniejszego Kodeksu.

4. Tabela 4: określenia i indeksy terminów i zmiennych, używanych we wszystkich wzorach służących do obliczeń masowego przepływu spalin według metody bilansu węgla, wymienionej w Uzupełnieniu 6 do niniejszego Kodeksu.

Tabela 1 - Symbole związków chemicznych wchodzących w skład emisji gazów z silników wysokoprężnych

SymbolZwiązek chemicznySymbolZwiązek chemiczny
C3H8propanNOtlenek azotu
COtlenek węglaNO2dwutlenek azotu
CO2dwutlenek węglaNOxtlenki azotu
HCwęglowodoryO2tlen
H2Owoda

Tabela 2 - Skróty nazw analizatorów do pomiaru emisji gazów z silników wysokoprężnych (patrz Uzupełnienie 3 do niniejszego Kodeksu)

SkrótTerminSkrótTermin
CFVzwężka krytyczna VenturiegoHFIDpodgrzewany detektor jonizacji płomienia
CLDdetektor chemiluminescencyjnyNDIRniedyspersyjny analizator pracujący w podczerwieni
ECSczujnik elektrochemicznyPDPpompa wyporowa
FIDdetektor jonizacji płomieniaPMDdetektor paramagnetyczny
FTIRanalizator pracujący w podczerwieni z transformacją FourieraUVDdetektor ultrafioletowy
HCLDpodgrzewany detektor chemiluminescencyjnyZRDOczujnik z dwutlenkiem cyrkonu

Tabela 3 - Symbole i indeksy terminów i zmiennych używanych we wzorach służących do pomiarów wykonywanych na stanowisku prób (patrz rozdział 5 niniejszego Kodeksu)

SymbolTerminWymiar
ATpole przekroju poprzecznego rurociągu wydechowegom2
C1węglowodory w przeliczeniu na metan-
concstężenieppm lub % objętości
conccstężenie skorygowaneppm lub % objętości
EAF*stosunek A/F (kg suchego powietrza przez kg paliwa)kg/kg
EAFRef*stosunek A/F (kg suchego powietrza przez kg paliwa) w warunkach odniesieniakg/kg
faparametr fa warunków pomiarów (stosowany tylko dla rodziny silników) (patrz zależności (1) i (2) par. 5.2.1)-
FFCBwspółczynnik, zależny od stosowanego paliwa, służący do obliczenia bilansu węgla-
FFDwspółczynnik, zależny od stosowanego paliwa, służący do obliczenia natężenia przepływu spalin suchych-
FFHwspółczynnik, służący do przeliczenia stężeń mierzonych w spalinach suchych na stężenia w spalinach mokrych, zależny od stosowanego paliwa-

_________

* W literaturze polskiej jako współczynnik nadmiaru powietrza

mpow

określamy inną wartość, a mianowicie ------------,

mpalxLo

gdzie Lo - teoretyczna ilość powietrza do spalania; w

literaturze anglosaskiej natomiast jest to stosunek

mpow

A/F = ---------,

mpal

a zatem różny o 1/Lo - stały dla danego paliwa. (uwaga

tłumacza)

SymbolTerminWymiar
FFWwspółczynnik, służący do obliczenia natężenia przepływu spalin mokrych, zależny od stosowanego paliwa-
GAIRWmasowe natężenie przepływu wilgotnego powietrza dolotowegokg/h
GAIRDmasowe natężenie przepływu suchego powietrza dolotowegokg/h
GEXHWmasowe natężenie przepływu spalinkg/h
GFUELmasowe natężenie przepływu paliwakg/h
GASxśrednia ważona wartość emisji NOxg/kWh
HREFwartość odniesienia wilgotności bezwzględnej (10.71 g/kg; do obliczenia współczynników korygujących zawartość NOx oraz poszczególnych wartości wilgotności)g/kg
Hawilgotność bezwzględna powietrza dolotowegog/kg
HTCRATstosunek wodoru do węgla H/Cmol/mol
iindeks oznaczający indywidualny (poszczególny) pomiar/tryb-
KHDIESwspółczynnik korekcyjny zawartości NOx w spalinach silników wysokoprężnych ze względu na wilgotność-
KW,awspółczynnik korekcyjny przeliczenia z warunków suchych na warunki mokre dla powietrza dolotowego (zależność (12) par. 5.12.2.3)-
KW,rwspółczynnik korekcyjny przeliczenia z warunków suchych na warunki mokre dla spalin (zależności (7), (8), (9) itd. par. 5.12.2)-
Lprocent momentu odniesiony do momentu maksymalnego przy danej prędkości obrotowej silnika w czasie próby%
massmasowe natężenie przepływu emitowanych substancjig/h
paciśnienie pary nasyconej powietrza dolotowego do silnika (w ISO 3046-1, 1995: psy = PSY, ciśnienie prężności par powietrza otoczenia w czasie próby)kPa
pBcałkowite ciśnienie barometryczne (w ISO 3046-1, 1995: px = PX, miejscowe całkowite ciśnienie otoczenia; py = PY, ciśnienie całkowite otoczenia w czasie próby)kPa
psciśnienie atmosferyczne powietrza suchegokPa
Pmoc na hamulcu, nieskorygowanakW
PAUXdeklarowana moc całkowita pochłaniana przez urządzenia pomocnicze zainstalowane na silniku tylko na potrzeby prób, lecz niewymagane po instalacji silnika na statkukW
Pmmaksymalna zmierzona lub deklarowana moc przy prędkości obrotowej silnika w warunkach próbykW
rstosunek pól przekrojów poprzecznych sondy izokinetycznej i rurociągu wydechowego-
Rawilgotność względna powietrza dolotowego%
Rfwspółczynnik odpowiedzi detektora FID-
RfMwspółczynnik odpowiedzi detektora FID metanolu-
Snastawa dynamometrukW
Tatemperatura bezwzględna powietrza dolotowegoK
TDdtemperatura bezwzględna punktu rosyK
TSCtemperatura schłodzonego powietrza doładowującegoK
Tref.temperatura odniesienia (powietrza do spalania: 298K)K
TSCReftemperatura odniesienia schłodzonego powietrza doładowującegoK
VAIRDobjętościowe natężenie przepływu suchego powietrza dolotowegom3/h
VAIRWobjętościowe natężenie przepływu wilgotnego powietrza dolotowegom3/h
VEXHDobjętościowe natężenie przepływu spalin suchychm3/h
VEXHWobjętościowe natężenie przepływu spalin mokrychm3/h
WFwspółczynnik wagowy-

Tabela 4 - Określenia i indeksy terminów i zmiennych używanych we wzorach w metodzie bilansu węgla (patrz Uzupełnienie 6 do niniejszego Kodeksu)

SymbolTerminWymiarUwaga
ALFzawartość wodoru H w paliwie% m/m
AWCmasa atomowa C
AWHmasa atomowa H
AWNmasa atomowa N
AWOmasa atomowa O
AWSmasa atomowa S
BETzawartość węgla C w paliwie% m/m
CO2Dstężenie CO2% V/V*w spalinach suchych
CO2Wstężenie CO2% V/V (wilgotne)w spalinach mokrych
CODstężenie COppmw spalinach suchych
COWstężenie COppmw spalinach mokrych
CWzawartość sadzymg/m3w spalinach mokrych
DELzawartość azotu N% m/m
EAFCDOwspółczynnik nadmiaru powietrza, obliczony na podstawie stężenia CO2, przy założeniu spalania całkowitego i zupełnego, lV,CO2kg/kg
EAFEXHwspółczynnik nadmiaru powietrza, obliczany na podstawie stężeń substancji zawierających węgiel, mierzony w spalinach, lv - uwagi jak na str. 48kg/kg
EPSzawartość tlenu O w paliwie% m/m
ETAzawartość azotu w wilgotnym powietrzu doprowadzonym do spalania% m/m
EXHCPNudział w spalinach związków zawierających węgiel, CV/V
EXHDENSgęstość spalinkg/m3
FFCBwspółczynnik, zależny od stosowanego paliwa, służący do obliczeń bilansu węgla
FFDwspółczynnik, zależny od stosowanego paliwa, służący do obliczenia natężenia przepływu spalin suchychwarunki suche
FFHwspółczynnik, zależny od stosowanego paliwa, służący do przeliczeń stężeń z warunków suchych na warunki wilgotne (mokre)
FFWwspółczynnik, zależny od stosowanego paliwa, służący do obliczenia natężenia przepływu spalin mokrychwarunki mokre
GAIRDmasowe natężenie przepływu powietrza do spalaniakg/hsuche powietrze do spalania
GAIRWmasowe natężenie przepływu powietrza do spalaniakg/hwilgotne powietrze do spalania
GAMzawartość siarki S w paliwie% m/m
GCOemisja COg/h
GCO2emisja CO2g/h
GEXHDmasowe natężenie przepływu spalinkg/hspaliny suche
gexhwmasowe natężenie przepływu spalin, obliczone metodą bilansu węgla, GEXHW
GEXHWmasowe natężenie przepływu spalinkg/hspaliny mokre
GFUELmasowe natężenie przepływu paliwakg/h
GHCemisja HCg/hwęglowodory
GH2Oemisja H2Og/h
GN2emisja N2g/h
GNOemisja NOg/h
GNO2emisja NO2g/h
GO2emisja O2g/h
GSO2emisja SO2g/h
HCDwęglowodory (w przeliczeniu na metan CH4)ppm C1spaliny suche
HCWwęglowodory (w przeliczeniu na metan CH4)ppm C1spaliny mokre
HTCRATstosunek zawartości wodoru do węgla w paliwie, amol/mol
MV...objętość molowa ...1/molposzczególne gazy
MW...masa cząsteczkowa ...g/molposzczególne gazy
NO2Wstężenie NO2ppmw spalinach mokrych
NOWstężenie NOppmw spalinach mokrych
NUEzawartość wody w powietrzu do spalania% m/m
O2Dstężenie O2% V/Vw spalinach suchych
O2Wstężenie O2% V/V

(wilgotne)

w spalinach mokrych
STOIARstechiometryczne zapotrzebowanie powietrza do spalania na 1 kg paliwakg/kg
TAUzawartość tlenu w wilgotnym powietrzu do spalania% m/mpowietrze wilgotne
TAU1zawartość tlenu w wilgotnym powietrzu do spalania, która zostaje wyemitowana% m/mpowietrze wilgotne
TAU2zawartość tlenu w wilgotnym powietrzu do spalania, która zostaje spalona% m/mpowietrze wilgotne
VCOobjętościowe natężenie przepływu COm3/h(składnik spalin)
VCO2objętościowe natężenie przepływu CO2m3/h(składnik spalin)
VH2Oobjętościowe natężenie przepływu H2Om3/h(składnik spalin)
VHCobjętościowe natężenie przepływu HCm3/h(składnik spalin)
VN2objętościowe natężenie przepływu N2m3/h(składnik spalin)
VNOobjętościowe natężenie przepływu NOm3/h(składnik spalin)
VNO2objętościowe natężenie przepływu NO2m3/h(składnik spalin)
VO2objętościowe natężenie przepływu O2m3/h(składnik spalin)
VSO2objętościowe natężenie przepływu SO2m3/h(składnik spalin)

_________

* % V/V oznacza udział objętościowy wyrażony w procentach.

Uwagi: - W celu oznaczenia objętości w warunkach normalnych, tzn. normalnego m3 lub normalnego litra użyto wymiarów odpowiednio [nm3] i [nl]; wartość objętości normalnej gazu jest odniesiona do temperatury 273,15 K i ciśnienia 101,3 kPa,

- stała równowagi pary wodnej = 3,5.

Rozdział  1

Postanowienia ogólne

1.1 Cel

Celem niniejszego Kodeksu technicznego kontroli emisji tlenków azotu z okrętowych silników wysokoprężnych, dalej zwanego Kodeksem, jest sprecyzowanie wymagań odnośnie prób, przeglądu i certyfikacji okrętowych silników wysokoprężnych w celu zapewnienia ich zgodności z limitami emisji tlenków azotu (NOx), zawartymi w Prawidle 13 Załącznika VI do MARPOL 73/78.

1.2 Zastosowanie

1.2.1 Niniejszy Kodeks stosuje się do wszystkich silników wysokoprężnych o mocy większej niż 130 kW, które są zainstalowane lub zaprojektowane i przeznaczone do instalacji na jakimkolwiek statku, do którego ma zastosowanie Załącznik VI, z wyjątkiem silników wymienionych w ustępie 1(b) Prawidła 13. Odnośnie do wymogów dotyczących przeglądu i certyfikacji, zgodnie z Prawidłem 5 Załącznika VI niniejszy Kodeks przywołuje tylko te wymagania, które mają zastosowanie w celu uzyskania przez silniki zgodności z limitami emisji tlenków azotu (NOx).

1.2.2 W celu stosowania niniejszego Kodeksu, administracje są upoważnione do przekazania wszystkich funkcji wymaganych od administracji przez niniejszy Kodeks organizacjom upoważnionym do działania w imieniu administracji.* W każdym przypadku administracja przyjmuje pełną odpowiedzialność za przegląd i certyfikat.

1.2.3 Dla celów niniejszego Kodeksu każdy silnik należy uznać za pracujący zgodnie z limitami NOx, zawartymi w Prawidle 13 Załącznika VI, jeżeli w trakcie przeglądu zasadniczego, przeglądów pośrednich i innych tego typu przeglądów, gdy są one wymagane, może być wykazane, że ważone emisje NOx z silnika spełniają te limity.

1.3 Definicje

1.3.1 Emisja tlenków azotu (NOx) oznacza całkowitą emisję tlenków azotu, obliczaną jako całkowitą ważoną emisję NO2 i określoną przy użyciu odpowiednich cykli prób oraz metod pomiarowych, wyszczególnionych w niniejszym Kodeksie.

1.3.2 Znaczna modyfikacja okrętowego silnika wysokoprężnego oznacza:

1. Dla silników zainstalowanych na statkach zbudowanych 1 stycznia 2000 r. lub po tej dacie, znaczna modyfikacja oznacza jakąkolwiek modyfikację silnika, która może potencjalnie spowodować przekroczenie przez silnik norm emisji ustanowionych w Prawidle 13 Załącznika VI. Rutynowa wymiana części składowych silnika na części wyszczególnione w Kartotece technicznej, które nie zmieniają charakterystyki emisji, nie może być uważana za "znaczną modyfikację", bez względu na to czy wymieniono jedną, czy więcej części.

2. Dla silników zainstalowanych na statkach zbudowanych przed 1 stycznia 2000 r., znaczna modyfikacja oznacza każdą modyfikację silnika, która zwiększa istniejącą emisję silnika, określoną uproszczoną metodą pomiaru opisaną w 6.3, z uwzględnieniem dopuszczalnych przekroczeń ustanowionych w 6.3.11. Zmiany te obejmują zmiany parametrów konstrukcyjnych /ustawień układów i systemów silnika (np. zmiana wału rozrządu, systemu wtrysku paliwa, systemu układu dolotowego, konfiguracji komory spalania lub ustawienia faz rozrządu), lecz nie są do nich wyłącznie ograniczone.

1.3.3 Elementy składowe są to takie wymienne części, które mają wpływ na poziom emisji NOx, identyfikowane poprzez numer/typ części.

1.3.4 Nastawa oznacza ustalone czasowo położenie (pozycję) nastawianego organu mającego wpływ na poziom emisji NOx przez silnik.

1.3.5 Wartości eksploatacyjne są to parametry pracy silnika, takie jak: maksymalne ciśnienie spalania, temperatura spalin itp., odczytywane z dziennika maszynowego, mające związek z poziomem emisji NOx. Parametry te zależne są od obciążenia silnika.

1.3.6 Certyfikat EIAPP jest to Międzynarodowy certyfikat o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza przez silnik, odnoszący się do emisji NOx.

1.3.7 Certyfikat IAPP jest to Międzynarodowy certyfikat o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza.

1.3.8 Administracja ma takie samo znaczenie, jak w artykule 2 podpunktu (5) MARPOL 73/78.

1.3.9 Statkowe procedury sprawdzania emisji NOx oznaczają procedury określone przez wytwórcę silnika i zatwierdzone przez administrację, mogące zawierać wymagania dotyczące wyposażenia, które zależnie od wymagań powinny być użyte na statku podczas przeglądu zasadniczego lub podczas przeglądów okresowych i pośrednich w celu potwierdzenia zgodności z dowolnym z wymagań niniejszego Kodeksu.

1.3.10 Okrętowy silnik wysokoprężny oznacza każdy silnik spalinowy tłokowy pracujący na paliwie płynnym lub dwupaliwowy, do którego mają zastosowanie Prawidła 5, 6 i 13 Załącznika VI, łącznie z urządzeniami wspomagającymi, jeżeli są zastosowane.

1.3.11 Moc znamionowa oznacza moc maksymalną ciągłą rozwijaną na wale, podaną na tabliczce znamionowej i w danych technicznych okrętowego silnika wysokoprężnego, do którego ma zastosowanie Prawidło 13 Załącznika VI i Kodeks techniczny NOx.

1.3.12 Prędkość znamionowa oznacza prędkość obrotową w obr/min wału korbowego, przy których osiągana jest moc znamionowa, podana na tabliczce znamionowej i w Kartotece technicznej okrętowego silnika wysokoprężnego.

1.3.13 Moc na hamulcu jest to rzeczywista moc zmierzona na wale korbowym lub elemencie mu równoważnym, dotycząca silnika wyposażonego w podstawowe urządzenia pomocnicze potrzebne do jego pracy na stanowisku prób.

1.3.14 Warunki na statku; oznacza to, że silnik:

1) jest zainstalowany i połączony z rzeczywistymi urządzeniami, z niego napędzanymi, i

2) znajduje się w stanie pracy, zapewniającym działanie tych urządzeń zgodnie z ich przeznaczeniem.

1.3.15 Kartoteka techniczna jest to zapis zawierający wszystkie szczegóły parametrów, włączając w to części składowe i nastawy silnika, które mogą mieć wpływ na emisję NOx silnika, zgodnie z 2.4 niniejszego Kodeksu.

1.3.16 Dziennik parametrów silnika jest to dokument służący do zapisywania zmian wszystkich parametrów, włączając w to części składowe i nastawy silnika, które mogą mieć wpływ na emisję NOx przez silnik.

_________

* Patrz: Wytyczne dotyczące autoryzacji organizacji działających w zastępstwie administracji, zaadaptowane przez Organizację Rezolucją A.739(18) i Wykazy funkcji nadzoru i certyfikacji organizacji działających w zastępstwie administracji, zaadaptowane przez Organizację Rezolucją A.789(19).

Rozdział  2

Przeglądy i certyfikacja

2.1 Postanowienia ogólne

2.1.1 Każdy okrętowy silnik wysokoprężny wymieniony w 1.2, z wyjątkiem gdy niniejszy Kodeks dopuszcza inaczej, należy poddać niżej wymienionym przeglądom:

1. Przeglądowi wstępnemu, który należy przeprowadzić, tak by zapewnić, że silnik, w danym układzie konstrukcyjnym i wyposażeniu, spełnia limity emisji NOx zawarte w Prawidle 13 Załącznika VI. Jeżeli taki przegląd potwierdzi zgodność, administracja wyda Międzynarodowy certyfikat o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza przez silnik - Certyfikat (EIAPP).

2. Przeglądowi zasadniczemu, który należy przeprowadzić na statku po zamontowaniu silnika, lecz przed rozpoczęciem jego eksploatacji. Taki przegląd należy przeprowadzić, tak by zapewnić, że silnik, zamontowany na statku, włączając w to - o ile ma to zastosowanie - jakiekolwiek modyfikacje i/lub zmiany nastaw od czasu przeglądu wstępnego, spełnia limity emisji NOx zawarte w Prawidle 13 Załącznika VI. Taki przegląd, jako część przeglądu zasadniczego statku, może prowadzić albo do wydania dla statku zasadniczego Międzynarodowego certyfikatu o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza - Certyfikat (IAPP), albo poprawki do ważnego Certyfikatu IAPP, uwzględniającej instalację nowego silnika.

3. Przeglądom okresowym i pośrednim, które należy przeprowadzić jako część przeglądów statku, wymaganych przez Prawidło 5 Załącznika VI, w celu zapewnienia, że silnik nadal całkowicie spełnia wymagania niniejszego Kodeksu.

4. Przeglądowi zasadniczemu silnika, który należy przeprowadzić na statku za każdym razem, gdy dokonana zostanie znaczna modyfikacja silnika, w celu zapewnienia, że zmodyfikowany silnik spełnia limity emisji NOx zawarte w Prawidle 13 Załącznika VI.

2.1.2 W celu spełnienia wymagań odnośnie do przeglądu i certyfikacji, wymienionych w 2.1.1, istnieje pięć możliwych, niżej podanych metod, zawartych w niniejszym Kodeksie, które może wybrać producent silnika, stocznia budująca statek lub armator, w zależności od tego, która z nich jest właściwa do pomiaru, obliczeń lub próby silnika pod względem emisji NOx. Są to:

1) próby na stanowisku prób odnośnie do przeglądu wstępnego zgodnie z Rozdziałem 5;

2) próby na statku silnika uprzednio niepoddanego przeglądowi wstępnemu w celu połączonego przeglądu wstępnego i zasadniczego, zgodnego w pełni z wymaganiami prób zdawczych, podanymi w Rozdziale 5;

3) metoda kontroli parametrów silnika na statku, zgodnie z 6.2 w celu potwierdzenia zgodności z normami przy zasadniczych, okresowych i pośrednich przeglądach silników poddanych uprzednio przeglądowi wstępnemu lub silników, których wyszczególnione części składowe lub nastawy poddane zostały modyfikacjom lub regulacjom od czasu ostatniego przeglądu;

4) uproszczona metoda pomiaru na statku, zgodna z 6.3, w celu potwierdzenia zgodności z normami przy okresowych i pośrednich przeglądach lub w trakcie przeglądu zasadniczego dla potwierdzenia zgodności silników poddanych uprzednio przeglądowi wstępnemu, gdy jest to wymagane; lub

5) bezpośredni pomiar na statku oraz monitoring w celu potwierdzenia zgodności tylko przy przeglądach okresowych i pośrednich, zgodnie z 2.3.4, 2.3.5, 2.3.7, 2.3.8, 2.3.11, 2.4.4 i 5.5.

2.2 Procedury wstępnej certyfikacji silnika

2.2.1 Przed instalacją na statku, każdy okrętowy silnik wysokoprężny, z wyjątkiem określonych w 2.2.2 i 2.2.4, ma:

1) być wyregulowany tak, aby spełnić odpowiednie limity emisji NOx,

2) posiadać pomierzone emisje NOx na stanowisku prób, zgodnie z procedurami określonymi w Rozdziale 5 niniejszego Kodeksu, i

3) być poddany przeglądowi wstępnemu przez administrację, co należy udokumentować wydaniem Certyfikatu EIAPP.

2.2.2 W celu wstępnej certyfikacji silników produkowanych seryjnie, zależnie od zatwierdzenia przez administrację, może być zastosowana koncepcja rodziny silników* lub grupy silników**(patrz Rozdział 4). W takim przypadku próba określona w 2.2.1.2 jest wymagana tylko dla silnika(ów) macierzystego(ych)*** z grupy silników lub z rodziny silników.

2.2.3 Metoda uzyskiwania certyfikacji wstępnej**** silnika służy administracji do:

1) poświadczenia próby silnika na stanowisku prób;

2) stwierdzenia, że wszystkie silniki poddane próbom, włączając w to - o ile ma to zastosowanie - te silniki, które mają być dostarczone w ramach rodziny lub grupy silników, spełniają limity NOx i

3) stwierdzenia - o ile ma to zastosowanie, że wybrany silnik(i) macierzysty(e) jest reprezentatywny dla rodziny silników lub grupy silników.

2.2.4 Są silniki, które ze względu na rozmiar, konstrukcję i harmonogram dostawy, nie mogą być wstępnie certyfikowane na stanowisku prób. W tych przypadkach producent silnika, armator lub stocznia budująca statek powinien wystąpić do administracji o wykonanie próby na statku (patrz 2.1.2.2). Występujący musi wykazać administracji, że próba na statku całkowicie spełni wymagania procedury próby zdawczej na stanowisku prób, określonej w Rozdziale 5 niniejszego Kodeksu. Tego typu przegląd może być zaakceptowany w przypadku pojedynczego silnika lub grupy silników, reprezentowanej tylko przez silnik macierzysty, lecz nie może być zaakceptowany do certyfikacji rodziny silników. W żadnym przypadku nie można zezwolić na przekroczenie limitów emisji ze względu na możliwe odchyłki pomiarowe, jeśli przegląd zasadniczy jest przeprowadzany na statku bez jakiejkolwiek ważnej próby certyfikacji wstępnej.

2.2.5 Jeżeli wyniki próby certyfikacji wstępnej wykażą, że dany silnik nie spełnia limitów emisji NOx wymaganych przez Prawidło 13 Załącznika VI, może zostać zainstalowane urządzenie do redukcji NOx. Takie urządzenie, po zainstalowaniu na danym silniku, musi być uznane jako podstawowa część składowa silnika i jego obecność będzie zapisana w Kartotece technicznej silnika. W celu otrzymania Certyfikatu EIAPP takiego zestawienia, silnik wraz z zainstalowanym urządzeniem redukującym musi być ponownie poddany próbie w celu wykazania zgodności z limitami emisji NOx. Jakkolwiek w tym przypadku, takie zestawienie może być poddane próbie zgodnie z uproszczoną metodą pomiaru, wymienioną w 6.3. Urządzenie redukujące NOx należy włączyć do Certyfikatu EIAPP wraz ze wszystkimi innymi zapisami, wymaganymi przez administrację. Ponadto Kartoteka techniczna silnika musi zawierać procedurę weryfikacji na statku urządzenia redukującego ze względu na emisję NOx, w celu zapewnienia, że urządzenie pracuje poprawnie.

2.2.6 W celu certyfikacji wstępnej silników w ramach rodziny silników lub grupy silników, Certyfikat EIAPP może zostać wydany, zgodnie z procedurami ustanowionymi przez administrację, dla silnika(ów) macierzystego i każdego silnika - przynależnego do rodziny lub grupy, produkowanego zgodnie z taką certyfikacją, i towarzyszyć tym silnikom przez czas ich eksploatacji na statkach, podlegających władzy tej administracji.

2.2.7.1 Gdy silnik jest produkowany poza krajem administracji statku, na którym ma być zamontowany, administracja właściwa dla statku może poprosić administrację kraju, w którym silnik jest produkowany, o wykonanie jego odbioru. Po upewnieniu się, że wymagania Prawidła 13 Załącznika VI są spełnione stosownie do niniejszego Kodeksu technicznego NOx, administracja, w której kraju silnik jest produkowany wyda lub uwierzytelni wydanie Certyfikatu EIAPP.

2.2.7.2 Kopię certyfikatu(ów) i kopię sprawozdania z przeglądu należy przekazać tak szybko, jak to możliwe administracji, która wystąpiła o jego wydanie.

2.2.7.3 Certyfikat w ten sposób wydany ma zawierać oświadczenie stwierdzające, iż zostało wydane na prośbę administracji.

2.2.8 Schemat blokowy, dający wskazania do zapewnienia zgodności z wymaganiami przeglądu wstępnego okrętowych silników wysokoprężnych, przeznaczonych do instalacji na statkach, jest pokazany na rys. 1 w Uzupełnieniu 2 do niniejszego Kodeksu.

2.2.9 Wzór formularza Certyfikatu EIAPP załączony jest w Uzupełnieniu 1 do niniejszego Kodeksu.

2.3 Procedury certyfikacji silnika

2.3.1 Odnośnie do tych silników, które nie zostały poddane regulacji lub modyfikacji w stosunku do oryginalnych warunków technicznych producenta, warunek posiadania ważnego Certyfikatu EIAPP powinien być wystarczający do wykazania zgodności z mającymi zastosowanie limitami NOx.

2.3.2 Po instalacji na statku należy określić, w jakim zakresie silnik będzie poddany późniejszym regulacjom i/lub modyfikacjom, które mogą wpływać na emisję NOx. Dlatego też, po zainstalowaniu na statku, lecz przed wydaniem Certyfikatu IAPP, należy poddać silnik inspekcji ze względu na modyfikacje oraz zatwierdzeniu przy użyciu statkowych procedur sprawdzania emisji NOx i jednej z metod opisanych w 2.1.2.

2.3.3 Istnieją silniki, które po certyfikacji wstępnej wymagają końcowej regulacji lub modyfikacji w celu optymalizacji ich osiągów. W tym przypadku należy zastosować koncepcję grupy silników do zapewnienia, że silnik nadal spełnia limity emisji.

2.3.4 Armator musi mieć możliwość wykonania bezpośredniego pomiaru emisji NOx podczas pracy silnika. Dane takie mogą przyjąć formę pomiarów indywidualnych, wykonywanych regularnie w pełnym zakresie pracy silnika i zapisywanych łącznie z innymi parametrami pracy silnika lub mogą pochodzić z ciągłego monitoringu i gromadzenia danych. Dane muszą być aktualne (pobrane w okresie 30 ostatnich dni) i muszą zostać zebrane przy użyciu procedur prób wymienionych w niniejszym Kodeksie technicznym NOx. Takie zapisy monitoringu należy przechowywać na statku przez trzy miesiące w celu kontroli przez strony Protokółu 1997. Ponadto dane należy skorygować do warunków otoczenia i własności paliwa, a aparatura pomiarowa musi być sprawdzona pod względem poprawności kalibracji i działania, zgodnie z procedurami wyszczególnionymi przez producenta aparatury pomiarowej, zawartymi w Kartotece technicznej silnika. W przypadkach gdy zamontowano urządzenia do oczyszczania spalin, mające wpływ na emisję NOx, punkt lub punkty pomiarowe muszą być umieszczone za tymi urządzeniami.

2.3.5 W celu wykazania zgodności z normami przez zastosowanie metody bezpośredniego pomiaru należy zebrać wystarczającą ilość danych do obliczenia średniej ważonej emisji NOx zgodnie z niniejszym Kodeksem.

2.3.6 Każdy okrętowy silnik wysokoprężny zainstalowany na statku należy zaopatrzyć w Kartotekę techniczną. Kartoteka ta powinna zostać sporządzona przez producenta silnika i zatwierdzona przez administrację, przy czym wymagane jest, aby towarzyszyła ona silnikowi przez czas jego eksploatacji na statku. Kartoteka techniczna powinna zawierać dane wyszczególnione w 2.4.1.

2.3.7 W przypadku gdy zainstalowane jest urządzenie do oczyszczania spalin i jest ono potrzebne do zapewnienia zgodności z limitami NOx, jedną z możliwości, zapewniających prosty sposób weryfikacji zgodności z Prawidłem 13 Załącznika VI, jest bezpośredni pomiar NOx i monitoring zgodnie z 2.3.4. Jakkolwiek, w zależności od możliwości technicznych zastosowanego urządzenia, w celu zatwierdzenia przez administracje, mogą być monitorowane inne odpowiednie parametry.

2.3.8 Gdy w celu osiągnięcia zgodności z normami NOx wprowadzana jest dodatkowa substancja, taka jak: amoniak, mocznik, para, woda, dodatki do paliwa itp., należy zapewnić środki monitoringu zużycia tych substancji. Kartoteka techniczna powinna dostarczać wystarczających informacji, pozwalających w prosty sposób wykazać, że zużycie tych dodatkowych substancji jest zgodne z zapewnieniem spełnienia odpowiednich limitów NOx.

2.3.9 Jeżeli w silniku dokonano jakiejkolwiek regulacji lub modyfikacji po jego precertyfikacji, to w Książce zapisów parametrów silnika należy odnotować kompletny zapis takich regulacji lub modyfikacji.

2.3.10 Jeżeli wszystkie silniki zainstalowane na statku zostały sprawdzone i wszystkie ich parametry, części składowe i nastawy pozostają w granicach zapisanych w Kartotece technicznej, wówczas silniki należy uznać za spełniające limity NOx, określone w Prawidle 13 Załącznika VI. W takim przypadku, w świetle postanowień niniejszego Kodeksu, powinien zostać wydany Certyfikat IAPP dla statku.

2.3.11 Jeżeli dokonano jakiejkolwiek regulacji lub modyfikacji przekraczającej zatwierdzone granice, zapisane w Kartotece technicznej, Certyfikat IAPP może zostać wydany tylko wówczas, jeżeli zostanie sprawdzone, że całkowita emisja NOx znajduje się w zakresie wymaganych limitów poprzez: bezpośredni zatwierdzony przez administrację; monitoring NOx na statku lub uproszczony pomiar NOx na statku, lub przez odniesienie się do prób na stanowisku próbnym wykonanych dla właściwej grupy silników, wykazujących, że takie regulacje lub modyfikacje nie powodują przekroczenia limitów emisji NOx.

2.3.12 Zgodnie z niniejszym Kodeksem, administracja może, według własnego uznania, skrócić lub ograniczyć wszystkie części przeglądu na statku w stosunku do silnika, dla którego został wydany Certyfikat EIAPP. Jednakże na statku musi być przeprowadzony całkowity przegląd co najmniej jednego cylindra i/lub jednego silnika z rodziny silników lub grupy silników, lub części zamiennej, o ile ma to zastosowanie, a skrócenie może być dokonane tylko, jeśli możliwe jest, że wszystkie pozostałe cylindry i/lub silniki lub części zamienne działają w ten sam sposób, jak silnik i/lub cylinder lub część zamienna poddane przeglądowi.

2.3.13 Schemat blokowy, dający wskazania do zapewnienia zgodności z wymaganiami przeglądów zasadniczych, okresowych i pośrednich odnośnie do certyfikacji okrętowych silników wysokoprężnych na statkach, jest pokazany na rys. 2 i 3 w Uzupełnieniu 2 do niniejszego Kodeksu.

2.4 Kartoteka techniczna i statkowe procedury sprawdzania NOx

2.4.1 W celu umożliwienia administracji przeprowadzenia przeglądów silnika opisanych w 2.1, Kartoteka techniczna wymagana przez 2.3.6 powinna zawierać co najmniej następujące informacje:

1) identyfikację tych części składowych, nastaw i parametrów pracy silnika, które mają wpływ na emisje NOx;

2) identyfikację pełnego zakresu dopuszczalnych regulacji lub zamienników części składowych silnika;

3) pełen rejestr parametrów pracy silnika, włącznie z prędkością znamionową i mocą znamionową silnika;

4) system statkowych procedur sprawdzania emisji NOx do weryfikacji zgodności z limitami emisji NOx podczas przeglądów sprawdzających na statku, zgodnie z Rozdziałem 6;

5) kopię raportu z prób wymaganego w 5.10;

6) jeżeli ma zastosowanie, oznaczenie i ograniczenia dotyczące silnika będącego członkiem grupy silników lub rodziny silników;

7) specyfikację techniczną tych części zamiennych/składowych silnika, których zastosowanie, o ile jest zgodne z tą specyfikacją, prowadzi do ciągłego zapewnienia zgodności silnika z limitami emisji NOx i

8) Certyfikat EIAPP, o ile ma to zastosowanie.

2.4.2 W celu zapewnienia, że silniki są zgodne z Prawidłem 13 Załącznika VI po instalacji na statku, każdy silnik z Certyfikatem EIAPP powinien być sprawdzony co najmniej raz zanim zostanie wydany Certyfikat IAPP. Taka kontrola może być przeprowadzona, używając statkowych procedur sprawdzania emisji NOx, określonych w Kartotece technicznej silnika lub jedną z innych metod, jeżeli przedstawiciel armatora nie życzy sobie kontroli przy użyciu statkowych procedur sprawdzania emisji NOx.

2.4.3 Główną zasadą jest, że statkowe procedury sprawdzania emisji NOx mają umożliwiać inspektorowi łatwe określenie, czy silnik pozostaje w zgodności z Prawidłem 13 Załącznika VI. Równocześnie, nie powinny być one uciążliwe, jak choćby powodując nadmierne opóźnienie statku lub wymagając dogłębnej wiedzy dotyczącej własności poszczególnego silnika, czy też wymagając specjalistycznych urządzeń pomiarowych niedostępnych na statku.

2.4.4 Statkowe procedury sprawdzania emisji NOx powinny być określone przy użyciu jednej z następujących metod:

1) kontroli parametrów silnika zgodnie z 6.2 w celu sprawdzenia, czy części składowe silnika, nastawy, parametry pracy nie wykazują odchyleń od specyfikacji zawartej w Kartotece technicznej;

2) uproszczonej metody pomiaru, zgodnie z 6.3 lub

3) metody pomiaru bezpośredniego i monitoringu, zgodnie z 2.3.4, 2.3.5, 2.3.7, 2.3.8, 2.3.11, i 5.5.

2.4.5 Gdy urządzenie do monitoringu i rejestracji emisji NOx jest wyspecyfikowane w statkowych procedurach sprawdzania emisji NOx, to powinno być zatwierdzone przez administrację w oparciu o wytyczne, które mają być opracowane przez Organizację. Wytyczne te powinny zawierać co najmniej:

1) definicję ciągłego monitoringu NOx, z uwzględnieniem zarówno ustalonych, jak i przejściowych stanów pracy silnika;

2) sposób zapisu danych, ich przetwarzanie i przechowywanie;

3) warunki dotyczące urządzeń w celu zapewnienia, że ich niezawodność zostaje utrzymana w trakcie eksploatacji;

4) warunki prób środowiskowych urządzeń;

5) warunki testowania aparatury, aby wykazać jej odpowiednią dokładność, powtarzalność oraz wzajemną wrażliwość w porównaniu do wymagań odpowiednich paragrafów niniejszego Kodeksu i

6) formularz świadectwa zatwierdzenia, które ma być wydane przez administrację.

2.4.6 Rozważając, która statkowa procedura sprawdzania emisji NOx powinna zostać zawarta w Kartotece technicznej silnika do sprawdzenia czy silnik spełnia limity emisji NOx podczas jakichkolwiek wymaganych przeglądów sprawdzających na statku, przeprowadzonych już po wydaniu Certyfikatu IAPP, producent silnika lub armator może wybrać jakąkolwiek (dowolną) z trzech metod określonych w 6.1.

_________

* Rodzina silników - tłumaczenie angielskiego określenia "engine family".

** Grupa silników - tłumaczenie angielskiego określenia "engine group".

*** Silnik macierzysty - tłumaczenie angielskiego określenia "parent engine".

**** Certyfikacja wstępna - angielski termin "pre-certification", w dalszym tekście Kodeksu stosujemy również jako odpowiednik: precertyfikacja.

Rozdział  3

Normy emisji tlenków azotu

3.1 Maksymalne dopuszczalne limity emisji NOx dotyczące okrętowych silników wysokoprężnych

3.1.1 Wykres na rys. 1 przedstawia maksymalny dopuszczalny limit wartości emisji NOx, określony w oparciu o zależność zawartą w ustępie 3(a) Prawidła 13 Załącznika VI. Całkowita ważona emisja NOx, zmierzona i obliczona zgodnie z procedurami niniejszego Kodeksu, powinna być mniejsza lub równa odpowiedniej wartości z wykresu w zależności od prędkości znamionowej silnika.

Cykle D2/E2/E3/C1 przy zasilaniu silnika olejem napędowym (MDO - marine diesel oil)

wzór

Rys. 1 - Maksymalna dopuszczalna emisja NOx z okrętowych silników wysokoprężnych

3.1.2 Gdy silnik pracuje na oleju napędowym (MDO), zgodnie z 5.3, całkowitą emisję tlenków azotu (obliczoną jako całkowita ważona emisja NO2) należy określić, używając stosownych cykli prób i metod pomiarowych wymienionych w niniejszym Kodeksie.

3.1.3 Odpowiednia wartość limitu emisji w spalinach silnika określona z rys. 1 oraz obliczona rzeczywista wartość emisji powinny być wyszczególnione w Certyfikacie EIAPP silnika.

3.2 Stosowane cykle prób i współczynniki wagowe

3.2.1 W celu sprawdzenia zgodności emisji NOx z limitami zgodnie z Prawidłem 13 Załącznika VI, dla każdego pojedynczego silnika lub silnika macierzystego z grupy lub rodziny silników należy zastosować tylko cykle prób wymienione w 3.2.2 do 3.2.6.

3.2.2 Dla silników okrętowych pracujących ze stałą prędkością obrotową, przeznaczonych do napędu głównego, włącznie z silnikami napędów spalinowo-elektrycznych, należy stosować cykl prób E2 zgodnie z tabelą 1.

3.2.3 Dla układów ze śrubą nastawną należy stosować cykl prób E2 zgodnie z tabelą 1.

Tabela 1 - Cykl próby przy zastosowaniu silnika do napędu głównego ze stałą prędkością obrotową (włącznie z napędem spalinowo-elektrycznym oraz układami ze śrubą nastawną)

Cykl prób E2Prędkość100%100%100%100%
Moc100%75%50%25%
Współczynnik wagowy0,20,50,150,15

3.2.4 Dla silników głównych i pomocniczych pracujących według krzywej śrubowej należy zastosować cykl prób E3 zgodnie z tabelą 2.

Tabela 2 - Cykl prób przy zastosowaniu silnika jako silnika napędu głównego oraz napędu pomocniczego, pracującego według krzywej śrubowej

Cykl prób E3Prędkość100%91%80%63%
Moc100%75%50%25%
Współczynnik wagowy0,20,50,150,15

3.2.5 Dla silników pomocniczych pracujących ze stałą prędkością obrotową należy stosować cykl prób D2 zgodnie z tabelą 3.

Tabela 3 - Cykl prób przy zastosowaniu silnika jako silnika pomocniczego pracującego ze stałą prędkością obrotową

Cykl prób D2Prędkość100%100%100%100%100%
Moc100%75%50%25%10%
Współczynnik wagowy0,050,250,30,30,1

3.2.6 Dla silników pomocniczych pracujących ze zmienną prędkością obrotową i zmiennym obciążeniem, których nie wymieniono wyżej, należy stosować cykl prób C1 zgodnie z tabelą 4.

Tabela 4 - Cykl prób przy zastosowaniu silnika jako silnika pomocniczego pracującego ze zmienną prędkością obrotową i zmiennym obciążeniem

Cykl prób C1PrędkośćZnamionowaPośredniaBieg jałowy
Moment %100%75%50%10%100%75%50%0%
Współczynnik wagowy0,150,150,150,10,10,10,10,15

3.2.7 Wartości momentu podane w cyklu prób C1 dla danego trybu pracy określają procentowo wartość wymaganego momentu w stosunku do momentu maksymalnego, jaki silnik może rozwinąć przy danej prędkości obrotowej.

3.2.8 Prędkość pośrednia przy przeprowadzeniu próby według cyklu C1 musi zostać określona przez producenta silnika, biorąc pod uwagę następujące wymagania:

1) Dla silników, które są tak skonstruowane, że w całym zakresie prędkości obrotowej mogą pracować na charakterystyce momentu maksymalnego, prędkością pośrednią powinna być prędkość, deklarowana przez wytwórcę silnika, taka, przy której występuje moment maksymalny pod warunkiem, że mieści się ona w zakresie od 60 do 75 % prędkości znamionowej.

2) Jeżeli deklarowana prędkość obrotowa dla momentu maksymalnego jest mniejsza niż 60 % prędkości znamionowej, wówczas jako prędkość pośrednią należy przyjąć prędkość równą 60 % prędkości znamionowej.

3) Jeżeli deklarowana prędkość obrotowa dla maksymalnego momentu jest większa niż 75 % prędkości znamionowej, wówczas jako prędkość pośrednią należy przyjąć prędkość równą 75 % prędkości znamionowej.

4) Dla silników, które są tak skonstruowane, że nie mogą w sposób ciągły pracować na charakterystyce pełnej mocy w całym zakresie prędkości obrotowych, typowa prędkość pośrednia znajduje się pomiędzy 60 a 70 % prędkości znamionowej.

3.2.9 Jeżeli producent silnika występuje o zastosowanie nowego cyklu prób dla silnika już certyfikowanego w oparciu o inny cykl prób, wymieniony w 3.2.2 do 3.2.6, wówczas może nie być konieczne, by taki silnik poddany został pełnemu procesowi certyfikacji do nowego zastosowania. W takim przypadku producent silnika może wykazać zgodność z normami metodą obliczeniową, stosując wyniki pomiarów z poszczególnych faz pierwotnej próby certyfikacyjnej do obliczenia całkowitej ważonej emisji dla nowego zastosowania silnika, używając współczynników wagowych odpowiednich do nowego cyklu prób.

Rozdział  4

Zatwierdzanie silników produkowanycyh seryjnie: koncepcja rodziny silników i grupy silników

4.1 Uwagi ogólne

4.1.1 W celu uniknięcia prób certyfikacyjnych każdego silnika na zgodność z limitami emisji NOx może zostać przyjęta jedna z dwóch koncepcji zatwierdzenia, a mianowicie koncepcja rodziny silników lub grupy silników.

4.1.2 Koncepcja rodziny silników może być zastosowana do wszelkich seryjnie produkowanych silników, których konstrukcja zapewnia, podobną charakterystykę emisji NOx i które są używane tak bez przeróbek, a podczas instalacji na statku nie wymagają żadnych regulacji lub modyfikacji, które mogłyby negatywnie wpływać na emisję NOx.

4.1.3 Koncepcja grupy silników może być zastosowana do silników produkowanych w mniejszych seriach, przeznaczonych do podobnych zastosowań i które wymagają drobnych regulacji i modyfikacji podczas instalacji lub w trakcie eksploatacji na statku. Takimi silnikami są zazwyczaj silniki dużej mocy przeznaczone na napęd główny.

4.1.4 Producent silnika może wstępnie, według swego uznania, określić, czy silniki powinny być rozpatrywane jako rodzina silników, czy grupa silników. Ogólnie biorąc, wybór będzie oparty na tym, czy i do jakiego stopnia silniki zostaną zmodyfikowane po wykonaniu próby na stanowisku prób.

4.2 Dokumentacja

4.2.1 Cała dokumentacja do certyfikacji musi być skompletowana i odpowiednio ostemplowana przez odpowiednio uprawnione władze. Dokumentacja ta powinna również zawierać wszystkie warunki, włącznie z wymianą części zamiennych, dla zapewnienia, że silnik zachowuje zgodność z wymaganymi normami emisji.

4.2.2 Dla silnika należącego do grupy silników wymagana dokumentacja, niezbędna do metody kontroli parametrów silnika jest wymieniona w 6.2.3.6.

4.3 Zastosowanie koncepcji rodziny silników

4.3.1 Koncepcja rodziny silników daje możliwość ograniczenia liczby silników, które muszą być poddane próbie zatwierdzającej, jednocześnie zapewniając, że wszystkie silniki danej rodziny spełniają wymagania procedury zatwierdzenia. W przypadku koncepcji rodziny silników, silniki posiadające podobne charakterystyki emisji oraz konstrukcję są reprezentowane przez silnik macierzysty wybrany spośród rodziny.

4.3.2 Silniki, które są produkowane seryjnie i nie są przeznaczone do modyfikacji, mogą być traktowane jak rodzina silników.

4.3.3 Procedura wyboru silnika macierzystego polega na wyselekcjonowaniu silnika o właściwościach najbardziej niekorzystnie wpływających na poziom emisji NOx. Taki silnik powinien mieć najwyższy poziom emisji NOx spośród wszystkich silników w rodzinie.

4.3.4 Na podstawie prób i wiedzy inżynierskiej, producent powinien zaproponować, które silniki należą do rodziny silników, który silnik(i) wykazuje najwyższą emisję NOx oraz który silnik(i) powinien być wybrany do prób certyfikacyjnych.

4.3.5 Administracja powinna w trakcie certyfikacji dokonać przeglądu wyboru silnika macierzystego w rodzinie, a także mieć możliwość wyboru innego silnika, albo do prób zatwierdzenia, albo prób zgodności wyrobu, w celu upewnienia się, że cała rodzina silników spełnia wymagania odnośnie do limitów emisji NOx.

4.3.6 Koncepcja rodziny silników dopuszcza drobne regulacje dokonywane urządzeniami regulacyjnymi. Silniki okrętowe wyposażone w urządzenia regulacyjne muszą spełniać wszystkie wymagania przy każdej regulacji, leżącej w dostępnym fizycznie zakresie. Urządzenie nie jest uważane za nastawialne (regulowane), gdy jest trwale zapieczętowane, jeśli zaś nie jest trwale zapieczętowane - wtedy, gdy normalnie jest niedostępne. Administracja może wymagać, by w celu wykonania próby certyfikacyjnej lub próby w trakcie eksploatacji, mającej określić zgodność z wymaganiami, urządzenia regulacyjne były ustawione w dowolnym położeniu znajdującym się w ich zakresie regulacji.

4.3.7 Przed zatwierdzeniem rodziny silników, administracja powinna przedsięwziąć niezbędne środki do sprawdzenia, że podjęto odpowiednie postępowanie zapewniające skuteczną kontrolę zgodności wyrobu.

4.3.8 Wytyczne do selekcji rodziny silników

4.3.8.1 Rodzina silników powinna zostać określona przez podanie jej podstawowej charakterystyki, jednakowej dla wszystkich silników należących do rodziny. W niektórych przypadkach może mieć miejsce wzajemne oddziaływanie parametrów; te oddziaływania muszą także być uwzględnione w celu zapewniania, że tylko silniki o podobnej charakterystyce emisji NOx w spalinach znajdą się w rodzinie silników, np. w niektórych silnikach, ze względu na zastosowany układ dolotowy lub zasilania, liczba cylindrów może być parametrem mającym wpływ na emisję, a w innych konstrukcjach - charakterystyka emisji w spalinach może być niezależna od liczby lub układu cylindrów.

4.3.8.2 Producent silnika jest odpowiedzialny za wybór spośród różnych modeli tych silników, które mają być włączone do rodziny. Następujące podstawowe charakterystyki, lecz nie rozwiązania techniczne, muszą być wspólne dla wszystkich silników należących do rodziny silników:

1) cykl pracy:

- dwusuwowy (2-s),

- czterosuwowy (4-s),

2) czynnik chłodzący:

- powietrze,

- woda,

- olej,

3) objętość skokowa poszczególnego cylindra:

- może się różnić co najwyżej o 15 %,

4) liczba cylindrów i ich układ:

- stosuje się tylko w pewnych przypadkach, np. w połączeniu z zastosowaniem urządzeń do oczyszczania spalin,

5) sposób zasysania powietrza:

- niedoładowany,

- doładowany,

6) rodzaj paliwa:

- olej napędowy/paliwo ciężkie,

- silnik dwupaliwowy,

7) komora spalania:

- komora niedzielona,

- komora dzielona,

8) układ zaworów, kanałów, rozmiar i liczba:

- w głowicy,

- w tulei cylindrowej,

9) rodzaj układu paliwowego:

- pompa wtryskowa - przewód wysokociśnieniowy - wtryskiwacz,

- z pompą rzędową,

- z pompą rozdzielaczową,

- z pojedynczym wtryskiwaczem,

- z zespołem wtryskiwaczy,

- z zaworem gazowym,

10) inne urządzenia:

- recyrkulacja spalin,

- wtrysk wody/stosowanie emulsji paliwowo-wodnej,

- wtrysk powietrza,

- układ chłodzenia powietrza doładowującego,

- układ oczyszczania spalin:

- z katalizatorem redukującym,

- z katalizatorem utleniającym,

- z reaktorem termicznym,

- z oddzielaczem cząstek stałych.

4.3.8.3 Jeżeli w rodzinie silników są silniki wyposażone w inne urządzenia, które mogą być uważane za mające wpływ na emisję NOx w spalinach, to muszą one zostać zidentyfikowane i wzięte pod uwagę podczas wyboru silników, które będą włączone do rodziny.

4.3.9 Wytyczne zmierzające do wyboru silnika macierzystego rodziny silników

4.3.9.1 Metodę wyboru silnika macierzystego w celu pomiaru emisji NOx należy uzgodnić i zatwierdzić przez administrację. Metoda powinna być oparta na wyborze silnika posiadającego takie urządzenia i mającego taką charakterystykę, o których wiadomo, że powodują najwyższą emisję NOx wyrażoną w gramach na kilowatogodzinę (g/kWh). Wymaga to szczegółowej wiedzy odnośnie do silników występujących w obrębie rodziny. W pewnych warunkach administracja może wyciągnąć wniosek, że najgorszy przypadek ze względu na emisję NOx wśród rodziny silników może zostać najlepiej określony poprzez próby drugiego silnika. W ten sposób administracja może wybrać dodatkowy silnik do próby w oparciu o cechy, które wskazują, że może on mieć najwyższy poziom emisji NOx spośród silników z rodziny. Jeżeli silniki z rodziny posiadają zmienne właściwości, które mogą być uważane za mające wpływ na emisje NOx, to te właściwości muszą być także zidentyfikowane i wzięte pod uwagę przy selekcji silnika macierzystego.

4.3.9.2 Przy wyborze silnika macierzystego do kontroli emisji NOx należy rozważyć kryteria wymienione niżej, przy czym należy brać również pod uwagę kombinacje różnych innych podstawowych własności silnika.

1) główne kryterium selekcji:

- większe natężenie podawania paliwa;

2) uzupełniające kryteria selekcji:

- wyższe średnie ciśnienie użyteczne,

- wyższa maksymalna wartość szczytowa ciśnienia w cylindrze,

- większy stosunek ciśnienia powietrza doładowującego do ciśnienia końca sprężania,

- dp/α, mniejszy kąt nachylenia krzywej spalania,

- wyższe ciśnienie powietrza doładowującego,

- wyższa temperatura powietrza doładowującego.

4.3.9.3 Jeżeli silniki w rodzinie posiadają inne zmienne cechy, które mogą wpływać na emisję NOx, to cechy te muszą zostać także zidentyfikowane i wzięte pod uwagę przy wyborze silnika macierzystego.

4.3.10 Certyfikacja rodziny silników

4.3.10.1 Certyfikacja powinna zawierać wykaz wszystkich silników i ich danych technicznych zatwierdzonych w ramach tej samej rodziny silników, a także ograniczenia co do parametrów ich pracy, i części składowych oraz granice zmian regulacji silnika, które mogą być dopuszczalne. Wykaz ten musi być przygotowany i prowadzony przez producenta silnika oraz zatwierdzony przez administrację.

4.3.10.2 Zgodnie z niniejszym Kodeksem dla silnika - członka całej rodziny powinien zostać wydany certyfikat wstępny lub Certyfikat EIAPP zaświadczający, że silnik macierzysty spełnia limity emisji NOx określone w Prawidle 13 Załącznika VI.

4.3.10.3 Gdy silnik macierzysty z rodziny silników został poddany próbom w najbardziej niekorzystnych warunkach określonych w niniejszym Kodeksie i potwierdzone zostało, że spełnia maksymalne dopuszczalne ograniczenia emisji (patrz 3.1), wyniki próby i pomiaru NOx należy odnotować w Certyfikacie EIAPP wydanym dla danego silnika macierzystego oraz dla wszystkich silników - członków rodziny silników.

4.3.10.4 Jeżeli dwie lub więcej administracji zgadza się na wzajemne uznanie Międzynarodowych certyfikatów o zapobieganiu zanieczyszczaniu powietrza przez silnik (Certyfikaty EIAPP), wówczas cała rodzina silników, certyfikowana przez jedną z tych administracji, musi być zaakceptowana przez inne administracje, które zawarły takie porozumienie z administracją wystawiającą świadectwo oryginalne. Świadectwa wydane zgodnie z takimi porozumieniami należy bez zagłębiania się w sprawę uznać jako dowód, że wszystkie silniki objęte certyfikacją rodziny silników spełniają poszczególne wymagania dotyczące emisji NOx. Nie ma potrzeby dostarczania kolejnych dowodów zgodności z Prawidłem 13 Załącznika VI, o ile zostanie sprawdzone, że zainstalowany silnik nie został zmodyfikowany i regulacja silnika zawiera się w zakresie dopuszczonym przez certyfikat wystawiony dla rodziny silników.

4.3.10.5 Jeżeli silnik macierzysty z rodziny silników ma zostać poddany certyfikacji zgodnie z alternatywną normą lub cyklem prób, innym niż dopuszczony przez niniejszy Kodeks, wytwórca musi dowieść administracji, zanim wyda ona Certyfikat EIAPP, że średnia ważona emisja NOx dla właściwych cykli prób jest zgodna z odpowiednimi wartościami granicznymi - zgodnie z Prawidłem 13 Załącznika VI oraz niniejszym Kodeksem.

4.3.10.6 Przed przyznaniem rodzinie silników uznania dla nowych, seryjnie produkowanych silników, administracja podejmie niezbędne środki w celu sprawdzenia, że zapewniona została efektywna kontrola zgodności produkcji. To wymaganie może nie być potrzebne dla rodzin silników ustanowionych w celu objęcia tą koncepcją silników po modyfikacji przeprowadzonej na statku już po wydaniu Certyfikatu EIAPP.

4.4 Zastosowanie koncepcji grupy silników

4.4.1 Silniki te stosowane są przede wszystkim jako napęd główny statków. Normalnie wymagają one, odpowiednio do warunków pracy na statku, regulacji lub modyfikacji, które jednakże nie powinny powodować przekroczenia limitów emisji NOx podanych w punkcie 3.1 niniejszego Kodeksu.

4.4.2 Dla silników będących w produkcji lub w eksploatacji koncepcja grupy silników dostarcza także możliwość ograniczenia prób zatwierdzających ze względu na dokonane modyfikacje.

4.4.3 Koncepcja grupy silników może zostać zastosowana do każdego silnika, mającego takie same właściwości konstrukcyjne, jak wymienione w 4.4.5, dla których dopuszczona jest regulacja lub modyfikacja danego silnika po pomiarze wykonanym na stanowisku prób. Zakres silników włączonych do grupy silników oraz wybór silnika macierzystego musi być uzgodniony i zatwierdzony przez administrację.

4.4.4 Wniosek dotyczący zastosowania koncepcji grupy silników, o ile wystąpił z nim wytwórca silnika lub inna strona, ma zostać rozważony przez administrację pod względem wydania uznań/świadectw. Jeżeli właściciel silnika (armator), działając z/lub bez technicznego wsparcia ze strony wytwórcy, zdecyduje się na dokonanie modyfikacji pewnej liczby podobnych silników, znajdujących się we flocie tegoż armatora, wówczas armator może wystąpić o dokonanie certyfikacji w ramach grupy silników. W ramach tej grupy może znaleźć się silnik badany na stanowisku prób. Typowe zastosowania to podobne modyfikacje silników podobnych, będących w eksploatacji, lub silników podobnych, pracujących w podobnych warunkach eksploatacyjnych.

4.4.5 Wytyczne zmierzające do wyboru grupy silników

4.4.5.1 Grupa silników może zostać określona przez podanie jej podstawowej charakterystyki oraz warunków technicznych dodatkowych do parametrów, określonych w 4.3.8 dla rodziny silników.

4.4.5.2 Dla silników należących do grupy silników wspólne muszą być następujące parametry i rozwiązania techniczne:

1) średnica cylindra i skok tłoka,

2) sposób rozwiązania i cechy konstrukcyjne układu doładowania i układu wydechowego:

- system stałociśnieniowy,

- system pulsacyjny;

3) rodzaj układu chłodzenia powietrza doładowującego:

- z/lub bez chłodnicy powietrza doładowującego;

4) cechy konstrukcyjne komory spalania, które mają wpływ na emisję NOx;

5) cechy konstrukcyjne układu wtryskowego, tłoczka i krzywki wtryskowej, które mogą kształtować podstawową charakterystykę emisji NOx oraz

6) maksymalna moc znamionowa z cylindra przy maksymalnej prędkości znamionowej. W grupie silników dopuszczalny zakres obniżania wartości znamionowych powinien zostać określony przez producenta i zatwierdzony przez administrację.

4.4.5.3 Ogólnie, jeżeli parametry wymagane w 4.4.5.2 nie są wspólne dla wszystkich silników w przyszłej grupie silników, wówczas silniki te mogą nie być uznane jako grupa silników. Jednakże, grupa silników może zostać zatwierdzona, jeżeli tylko jeden z tych parametrów lub rozwiązań technicznych nie jest wspólny dla wszystkich silników w przyszłej grupie silników pod warunkiem, że producent silnika lub armator może, w ramach Kartoteki technicznej, dowieść administracji, że takie naruszenie tego jednego parametru lub rozwiązania technicznego dałoby w rezultacie to, że wszystkie silniki należące do grupy nadal spełniałyby ograniczenia emisji NOx.

4.4.6 Wytyczne odnośnie do dopuszczalnej regulacji i modyfikacji w ramach grupy silników

4.4.6.1 Zgodnie z koncepcją grupy silników nieznaczne regulacje lub modyfikacje są dozwolone w grupie silników po dokonaniu wstępnej certyfikacji lub końcowym pomiarze na stanowisku prób za porozumieniem zainteresowanych stron i z zatwierdzeniem przez administrację, o ile:

1) kontrola parametrów silnika powiązanych z emisją i/lub zaopatrzenie silnika w statkowe procedury sprawdzania emisji NOx i/lub dane dostarczone przez producenta potwierdzą, że wyregulowany lub zmodyfikowany silnik spełnia odpowiednie limity emisji NOx. Wyniki pomiarów emisji NOx, wykonanych na stanowisku prób, powinny zostać zaakceptowane jako jedna z możliwości sprawdzania regulacji lub modyfikacji na statku dla silnika należącego do grupy silników lub

2) pomiary wykonane na statku potwierdzą, że wyregulowany lub zmodyfikowany silnik spełnia odpowiednie limity emisji NOx.

4.4.6.2 Przykłady regulacji lub modyfikacji, które mogą być dozwolone w ramach grupy silników, nie są jednak ograniczone do podanych poniżej:

1) dla warunków na statku, regulacja:

- kąta wyprzedzenia wtrysku dla kompensacji różnic we własnościach paliwa,

- kąta wyprzedzenia wtrysku dla optymalizacji maksymalnego ciśnienia w cylindrze,

- różnic dawki paliwa pomiędzy cylindrami;

2) dla optymalizacji osiągów, modyfikacja:

- turbosprężarki,

- części składowych pompy wtryskowej:

- rozwiązania konstrukcyjnego i wykonania tłoczka,

- rozwiązania konstrukcyjnego i wykonania zaworu tłocznego

- rozpylaczy,

- profili krzywek:

- zaworu ssącego i/lub wydechowego,

- krzywki pompy wtryskowej,

- komory spalania.

4.4.6.3 Wyżej wymienione przykłady modyfikacji po próbach na stanowisku prób dotyczą istotnych usprawnień, dotyczących elementów składowych lub parametrów pracy silnika podczas jego życia. Jest to jednym z głównych powodów istnienia koncepcji grupy silników. Administracja, w oparciu o wniosek, może zaakceptować wyniki otrzymane z próby pokazowej, przeprowadzonej na jednym silniku, może nawet na silniku badawczym, pokazującej wpływ modyfikacji na poziom emisji NOx, który może zostać zaakceptowany dla wszystkich silników w obrębie grupy silników bez wymagania wykonania pomiarów certyfikacyjnych na każdym silniku z grupy.

4.4.7 Wytyczne odnośnie do wyboru silnika macierzystego z grupy silników

4.4.7.1 Selekcja silnika macierzystego ma być odpowiednio zgodna z kryteriami podanymi w 4.3.9. Nie zawsze jest możliwe dokonanie wyboru silnika macierzystego z małej ilościowo produkcji silników w ten sam sposób, jak dla silników produkowanych seryjnie (rodzina silników). Pierwszy zamówiony silnik może być zarejestrowany jako silnik macierzysty. Metodę użytą do wyboru silnika macierzystego do reprezentowania grupy silników należy uzgodnić i zatwierdzić przez administrację.

4.4.8 Certyfikacja grupy silników

Wymagania punktu 4.3.10 mają zastosowanie, uwzględniając istniejące różnice odnoszące się do niniejszej części.

Rozdział  5

Procedury pomiarów emisji NOx na stanowisku prób

5.1 Uwagi ogólne

5.1.1 Niniejszą procedurę należy zastosować do każdej próby zasadniczej silnika okrętowego bez względu na miejsce wykonania tych prób (metody opisane w 2.1.2.1 i 2.1.2.2).

5.1.2 Niniejszy rozdział określa metody pomiaru i obliczeń emisji składników gazowych w spalinach silników spalinowych tłokowych (silniki RIC) w ustalonych warunkach pracy, niezbędne do określania średniej ważonej wielkości emisji NOx w spalinach.

5.1.3 Wiele z procedur opisanych poniżej jest szczegółowym zestawieniem metod laboratoryjnych, jako że określenie wartości emisji wymaga wykonania złożonego zestawu pojedynczych pomiarów, a nie uzyskania tylko jednej zmierzonej wartości. W związku z tym uzyskane wyniki zależą w takim samym stopniu od sposobu przeprowadzenia pomiarów, jak od silnika i metody prób.

5.1.4 Niniejszy rozdział zawiera metody prób i metody pomiarowe, przebieg pomiaru oraz raport z prób stanowiące procedurę pomiaru na stanowisku prób.

5.1.5 W zasadzie podczas prób emisji silnik powinien być wyposażony w urządzenia pomocnicze w taki sam sposób, w jaki będzie stosowany na statku.

5.1.6 Dla wielu typów silników objętych zakresem niniejszego Kodeksu urządzenia pomocnicze, które mogą być zamontowane na silniku w eksploatacji, mogą nie być znane w czasie produkcji lub certyfikacji. Z tego powodu przyjmuje się emisje jednostkowe wyrażone w oparciu o moc na hamulcu, zdefiniowaną w 1.3.13.

5.1.7 Gdy nie jest właściwe poddanie silnika próbie w warunkach określonych w 5.2.3, np. jeżeli silnik i przekładnia stanowią jeden integralny zespół, silnik może być poddany tylko próbie z zamontowanymi na nim urządzeniami pomocniczymi. W tym przypadku nastawy dynamometru należy określić zgodnie z 5.2.3 i 5.9. Straty związane z urządzeniami pomocniczymi nie powinny przekraczać 5 % maksymalnej mierzonej mocy. Straty przekraczające 5 % należy zatwierdzić przez administrację przed wykonaniem próby.

5.1.8 Wszystkie pomiary objętości i objętościowego natężenia przepływu należy odnieść do temperatury 273 K (0°C) i ciśnienia 101,3 kPa.

5.1.9 O ile nie wyszczególniono inaczej, wszystkie wyniki pomiarów, dane z prób lub obliczenia wymagane przez niniejszy rozdział należy zapisać w sprawozdaniu z prób silnika zgodnie z 5.10.

5.2 Warunki wykonania próby

5.2.1 Parametry warunków wykonania próby i ważności próby dla zatwierdzenia rodziny silników

Parametr fa należy określić zgodnie z następującymi zależnościami:

1) silniki niedoładowane i silniki doładowane mechanicznie:

wzór

(1)

2) silniki doładowane turbosprężarkowo z lub bez chłodzenia powietrza doładowującego:

wzór

(2)

i próbę uznaje się za ważną, jeżeli parametr fa spełnia następujący warunek:

0,98 ≤ fa ≤ 1,02 (3)

Jeżeli, z oczywistych przyczyn technicznych, nie jest możliwe spełnienie niniejszego wymagania, fa powinien zawierać się pomiędzy 0,93 i 1,07*.

5.2.2 Silniki z chłodzeniem powietrza doładowującego

5.2.2.1 Należy zapisać temperaturę czynnika chłodzącego i temperaturę powietrza doładowującego. Układ chłodzenia należy wyregulować przy silniku pracującym z prędkością i obciążeniem znamionowym. Temperatura powietrza doładowującego i spadek ciśnienia na chłodnicy powinny zawierać się odpowiednio w granicach ±4K i ±2kPa od wartości wyspecyfikowanych przez wytwórcę silnika.

5.2.2.2 Wszystkie silniki wyposażone tak, jakby były przeznaczone do instalacji na statkach, muszą być zdolne do pracy w granicach dopuszczalnych poziomów emisji NOx, zawartych w Prawidle 13(3) Załącznika VI, przy temperaturze wody morskiej wynoszącej 25°C**.

5.2.3 Moc

5.2.3.1 Podstawą pomiaru emisji jednostkowej jest nieskorygowana moc na hamulcu.

5.2.3.2 Urządzenia pomocnicze niepotrzebne do pracy silnika, które mogą być na nim zamontowane, mogą zostać odłączone na czas próby. Patrz także 5.1.5 i 5.1.6.

5.2.3.3 Gdy nieistotne urządzenia pomocnicze nie zostały odłączone, wówczas należy określić moc przez nie pobieraną dla poszczególnych prędkości obrotowych, występujących w trakcie próby po to, by można było określić nieskorygowaną moc na hamulcu zgodnie ze wzorem (18). Patrz także 5.12.5.1.

5.2.4 Układ dolotowy silnika

Silnik poddany próbie należy wyposażyć w układ dolotowy, zapewniający opory przepływu na dolocie powietrza, zgodne z wyszczególnionymi przez wytwórcę silnika dla danego punktu pracy, tak by reprezentowały one niezanieczyszczony filtr powietrza i pozwalały na maksymalny przepływ powietrza w danym zastosowaniu silnika.

5.2.5 Układ wydechowy silnika

Silnik poddany próbie należy wyposażyć w układ wydechowy zapewniający takie opory przepływu na wylocie, zgodne z wyszczególnionymi przez wytwórcę dla danego punktu pracy, które pozwalają na uzyskanie maksymalnej mocy deklarowanej dla danego zastosowania silnika.

5.2.6 Układ chłodzenia

Należy użyć układu chłodzenia silnika o wystarczającej pojemności dla utrzymania silnika w normalnych temperaturach roboczych wyszczególnionych przez wytwórcę silnika.

5.2.7 Olej smarujący

Należy zapisać dane techniczne oleju smarującego użytego na próbie.

5.3 Paliwa używane do próby

5.3.1 Właściwości paliwa mogą oddziaływać na emisję gazowych składników spalin. Dlatego też właściwości paliwa użytego do próby należy określić i zapisać. Tam, gdzie są używane paliwa odniesienia, należy dostarczyć kod paliwa lub jego właściwości oraz analizę paliwa.

5.3.2 Wybór paliwa do próby zależy od celu próby. Jeżeli nie zostało inaczej uzgodnione z administracją i gdy nie są dostępne odpowiednie paliwa odniesienia, należy użyć paliwa klasy DM zgodnie z normą ISO 8217, 1996, o własnościach odpowiednich dla danego typu silnika.

5.3.3 Temperatura paliwa musi być zgodna z zaleceniami wytwórcy silnika. Temperaturę paliwa należy mierzyć na dolocie do pompy wtryskowej lub w miejscu określonym przez wytwórcę, zapisując wartość temperatury i miejsce jej pomiaru.

5.4 Aparatura pomiarowa

5.4.1 Emisję gazowych składników spalin przez silnik poddany próbie należy mierzyć za pomocą analizatorów/metod, których wymagania techniczne określono w Uzupełnieniu 3 do niniejszego Kodeksu.

5.4.2 Za zgodą administracji mogą być zastosowane inne systemy pomiarowe lub analizatory, o ile dają wyniki równoważne do uzyskiwanych urządzeniami wymienionymi w 5.4.1.

5.4.3 Niniejszy Kodeks nie zawiera szczegółów dotyczących sprzętu pomiarowego do pomiaru natężenia przepływu, ciśnienia i temperatury. Zamiast tego, w 1.3.1 w Uzupełnieniu 4 do niniejszego Kodeksu są podane tylko wymagania dotyczące dokładności takiego sprzętu, konieczne do przeprowadzenia prób emisji.

5.4.4 Warunki techniczne hamulca

5.4.4.1 Należy użyć hamulca o charakterystyce odpowiedniej do zastosowanego cyklu prób opisanego w 3.2.

5.4.4.2 Oprzyrządowanie do pomiaru prędkości i momentu obrotowego ma pozwalać na pomiar mocy na wale w całym zakresie pracy na stanowisku prób, zgodnie z wyszczególnieniem przez wytwórcę. Jeżeli ten przypadek nie ma miejsca, wówczas wymagane jest wykonanie dodatkowych obliczeń i ich zapis.

5.4.4.3 Dokładność sprzętu pomiarowego ma być taka, by maksymalne odchyłki, podane w 1.3.1 w Uzupełnieniu 4 do niniejszego Kodeksu, nie zostały przekroczone.

5.5 Określanie przepływu spalin

Przepływ spalin należy określić poprzez jedną z metod podanych w 5.5.1, 5.5.2 lub 5.5.3.

5.5.1 Pomiar bezpośredni

Metoda ta wymaga bezpośredniego pomiaru przepływu spalin przy użyciu zwężek przepływowych lub równoważnego układu pomiarowego i musi być zgodna z uznaną normą międzynarodową.

Uwaga: Bezpośredni pomiar przepływu gazowego jest trudnym zadaniem. Powinny być zastosowane środki ostrożności w celu uniknięcia błędów pomiaru, które będą wpływać na błędy określania wartości emisji.

5.5.2 Metoda pomiaru zużycia powietrza i paliwa

5.5.2.1 Metoda określania przepływu spalin przy użyciu metody pomiaru zużycia powietrza i paliwa powinna być przeprowadzona zgodnie z uznaną normą międzynarodową.

5.5.2.2 Należy użyć przepływomierzy powietrza i przepływomierzy paliwa o dokładności określonej w 1.3.1 w Uzupełnieniu 4 do niniejszego Kodeksu.

5.5.2.3 Natężenie przepływu spalin należy obliczać następująco:

.1 GEXHW = GAIRW + GFUEL (masa spalin mokrych) (4)

lub

.2 VEXHD = VAIRD + FFD x GFUEL (objętość spalin suchych) (5)

lub

.3 VEXHW = VAIRW + FFW x GFUEL (objętość spalin mokrych) (6)

Uwaga: Wartości FFD i FFW ulegają zmianom w zależności od rodzaju paliwa (patrz tabela 1 w Uzupełnieniu 6 do niniejszego Kodeksu).

5.5.3 Metoda bilansu węgla

Metoda ta wymaga obliczenia masowego przepływu spalin na podstawie zużycia paliwa i stężeń składników spalin przy użyciu metody bilansu węgla i tlenu, określonej w Uzupełnieniu 6 do niniejszego Kodeksu.

5.6 Dopuszczalne odchyłki urządzeń do pomiaru parametrów związanych z silnikiem i innych istotnych parametrów

Kalibracja wszystkich narzędzi pomiarowych musi być dokonana według uznanej normy międzynarodowej i zgodnie z wymaganiami podanymi w Uzupełnieniu 4 do niniejszego Kodeksu.

5.7 Analizatory do określania zawartości składników gazowych

Analizatory do określania zawartości składników gazowych muszą spełniać warunki techniczne zamieszczone w Uzupełnieniu 3 do niniejszego Kodeksu.

5.8 Kalibracja przyrządów analitycznych

Każdy analizator użyty do pomiaru parametrów silnika, jak to omówiono w Uzupełnieniu 3 do niniejszego Kodeksu, należy kalibrować tak często, jak jest to niezbędne, jak pokazano w Uzupełnieniu 4 do niniejszego Kodeksu.

5.9 Przebieg pomiaru

5.9.1 Uwagi ogólne

5.9.1.1 Szczegółowe opisy zalecanych układów analizowania i pobierania próbek są zawarte w 5.9.2 do 5.9.4. Ponieważ różne układy mogą dawać równoważne wyniki, ścisłe stosowanie się do ww. punktów nie jest wymagane. Dodatkowe elementy składowe, takie jak przyrządy, zawory, cewki, pompy i przełączniki, mogą być użyte w celu dostarczenia dodatkowych informacji i koordynacji funkcji poszczególnych części układu. Inne elementy, które nie są potrzebne do utrzymania dokładności niektórych układów, mogą zostać odłączone, o ile jest to oparte na właściwym osądzie inżynierskim.

5.9.1.2 Nastawy oporów dolotu i przeciwciśnienia wylotu należy ustawić w górnym limicie określonym przez wytwórcę zgodnie, z 5.2.4 i 5.2.5, odpowiednio.

5.9.2 Podstawowe analizowane składniki spalin

5.9.2.1 Do pomiaru składników (CO, CO2, HC, NOx, O2) w surowych (nierozcieńczonych) spalinach należy używać układu analitycznego, opartego na następujących analizatorach:

1) analizator HFID do pomiaru zawartości węglowodorów,

2) analizator NDIR do pomiaru tlenku węgla i dwutlenku węgla,

3) analizator HCLD lub jemu równoważny do pomiaru tlenków azotu i

4) PMD, ECS lub ZRDO do pomiaru zawartości tlenu.

5.9.2.2 Dla pomiarów w spalinach surowych, próbkę do oznaczenia wszystkich składników można pobrać jedną lub dwiema sondami, umieszczonymi w bliskiej odległości z wewnętrznym rozdziałem dla różnych analizatorów. Należy zachować ostrożność, by w żadnym z punktów układu pomiarowego nie nastąpiła kondensacja żadnego ze składników spalin (włącznie z wodą i kwasem siarkowym).

5.9.2.3 Dane techniczne i kalibracja tychże analizatorów musi być taka jak wyszczególniono odpowiednio w Uzupełnieniu 5 i 6 do niniejszego Kodeksu.

5.9.3 Pobieranie próbek do oznaczenia składników gazowych

5.9.3.1 Sondy do pobierania próbek do oznaczenia składników gazowych należy umieścić w odległości co najmniej 0,5 m lub w odległości równej co najmniej 3-krotnej średnicy rurociągu wydechowego - w zależności od tego, która z nich jest większa - przed przekrojem wylotowym układu wydechowego na tyle daleko, na ile jest to wykonalne, lecz dostatecznie blisko wylotu z cylindrów silnika, aby zapewnić, że temperatura gazu wydechowego w sondzie wynosi co najmniej 343 K (70°C).

5.9.3.2 W przypadku silnika wielocylindrowego z rozwidlonym kolektorem wydechowym, wlot do sondy należy umieścić dostatecznie daleko od silnika, aby zapewnić, że próbka jest reprezentatywna dla średniej emisji ze wszystkich cylindrów. W wielocylindrowych silnikach mających wyraźnie rozdzielone grupy kolektorów wydechowych, tak jak w silnikach w układzie widlastym (typu V), dopuszczalne jest pobranie próbki z każdej grupy indywidualnie i obliczenie emisji średniej. Mogą być użyte metody, które wykazują korelację z metodami wymienionymi wyżej. Do obliczenia emisji w spalinach należy użyć całkowitego masowego przepływu spalin.

5.9.3.3 Jeżeli na skład gazów wydechowych ma wpływ jakikolwiek zastosowany układ oczyszczania spalin, to próbkę spalin należy pobrać za tym układem.

5.9.4 Sprawdzanie analizatorów

Analizatory emisji należy wyzerować i wzorcować.

5.9.5 Cykle prób

Wszystkie silniki należy poddać próbom zgodnie z cyklami prób zdefiniowanymi w 3.2, biorąc pod uwagę przeznaczenie danego silnika.

5.9.6 Sekwencje pomiarowe

5.9.6.1 Po zakończeniu procedur podanych w 5.9.1 do 5.9.5, należy rozpocząć sekwencje pomiarowe. Silnik powinien pracować w każdej fazie cyklu zgodnie z odpowiednimi cyklami prób określonymi w 3.2.

5.9.6.2 Podczas każdej fazy cyklu prób, po zakończeniu początkowego okresu przejściowego, należy utrzymywać wyszczególnioną prędkość obrotową w granicach ±1 % prędkości znamionowej lub 3 obr/min, w zależności od tego, która jest większa, z wyjątkiem biegu jałowego, dla którego prędkość powinna mieścić się w granicach tolerancji określonych przez producenta. Określony moment obrotowy, wyszczególniony dla danej fazy, należy utrzymywać w taki sposób, by jego średnia wartość w czasie wykonywania pomiarów zmieniała się maksymalnie w granicach 2 % maksymalnego momentu obrotowego dla danej prędkości obrotowej.

5.9.7 Sygnał wyjściowy (odpowiedź) analizatora

Sygnał wyjściowy (odpowiedź) analizatora należy zarejestrować, zarówno w trakcie pomiarów, jak też w czasie wszelkich sprawdzianów funkcjonowania (zerowanie, wzorcowanie), przy pomocy plotera bądź równoważnego systemu pobierania danych pomiarowych, przy czym spaliny muszą przepływać przez analizatory co najmniej przez ostatnie 10 minut każdej fazy próby.

5.9.8 Warunki silnika

Prędkość obrotową i obciążenie silnika, temperaturę powietrza dolotowego i przepływ paliwa należy mierzyć w każdej fazie próby zaraz po osiągnięciu przez silnik ustalonego stanu pracy. Należy mierzyć lub obliczyć i zarejestrować natężenie przepływu spalin.

5.9.9 Powtórne sprawdzanie analizatora

Po zakończeniu pomiarów emisji należy powtórnie sprawdzić kalibrację analizatorów przy użyciu gazu zerowego i tego samego gazu wzorcowego, który był użyty w trakcie wzorcowania wykonanego przed rozpoczęciem pomiarów. Próbę należy uznać za akceptowalną, jeżeli różnica pomiędzy tymi dwiema kalibracjami jest mniejsza niż 2 %.

5.10 Raport z prób

5.10.1 Dla każdego silnika poddanego próbom w celu certyfikacji lub zasadniczej certyfikacji na statku bez uprzedniej certyfikacji wstępnej, wytwórca silnika musi przygotować raport z prób, który ma zawierać, jako minimum, takie dane jak zamieszczone w Uzupełnieniu 5 do niniejszego Kodeksu. Oryginał raportu z prób musi być przechowywany w dokumentach wytwórcy silnika, zaś potwierdzona kopia w dokumentach znajdujących się w administracji.

5.10.2 Raport z prób, albo oryginał, albo poświadczona kopia, musi być dołączony jako stały element Kartoteki technicznej silnika.

5.11 Ocena danych emisji składników gazowych

Do oceny emisji składników gazowych należy uśrednić zapis (odczyt) z ostatnich 60 sekund każdej fazy, zaś średnie stężenie (conc) CO, CO2, HC, NOx, i O2 podczas każdej fazy należy określić w oparciu o uśrednione zapisy wyników pomiarów oraz odpowiednie dane z kalibracji.

5.12 Obliczanie emisji składników gazowych

Końcowe wyniki do raportu z prób należy określić przy użyciu kolejnych kroków podanych w 5.12.1 do 5.12.4.

5.12.1 Określanie przepływu spalin

Natężenie przepływu spalin (GEXHW, VEXHW lub VEXHD) należy określić dla każdej fazy zgodnie z metodami opisanymi w 5.5.1 do 5.5.3.

5.12.2 Korekcja warunków pomiaru w spalinach suchych do warunków w spalinach mokrych

Stosując GEXHW lub VEXHW, zmierzone stężenie, o ile nie zostało już zmierzone w spalinach mokrych, należy przekształcić na stężenie w spalinach mokrych, zgodnie z następującym wzorem:

conc (mokre) = Kw x conc (suche)

5.12.2.1 Dla spalin surowych (nierozcieńczonych):

wzór (8)

wzór (9)

wzór (10)

gdzie:

Ha = masa wody w powietrzu (g wody / kg suchego powietrza)

Ra = wilgotność względna powietrza dolotowego, %

pa = ciśnienie pary nasyconej powietrza dolotowego, kPa

pB = całkowite ciśnienie barometryczne, kPa

Uwaga: Wzory używające FFH są uproszczonymi wersjami wzorów przytoczonych w paragrafie 3.7 w Uzupełnieniu 6 do niniejszego Kodeksu (wzór (2-44) i (2-45)); gdy są zastosowane, dają wyniki porównywalne w stosunku do uzyskiwanych przy stosowaniu pełnych wzorów.

5.12.2.2 Alternatywnie:

wzór (11)

5.12.2.3 Dla powietrza dolotowego:

KW,a = 1 - KW2 (12)

5.12.2.4 Wzór (8) należy uznać za definicję współczynnika FFH zależnego od własności stosowanego paliwa. Zdefiniowany w ten sposób współczynnik FFH określa zawartość wody w spalinach w zależności od stosunku paliwa do powietrza.

5.12.2.5 Typowe wartości FFH można znaleźć w Uzupełnieniu 6 do niniejszego Kodeksu. Tabela 1 w Uzupełnieniu 6 zawiera wykaz wartości FFH dla różnych paliw. FFH jest nie tylko zależny od własności paliwa, lecz także, w mniejszym stopniu, od stosunku paliwa do powietrza występującego w silniku.

5.12.2.6 Paragraf 3.9 w Uzupełnieniu 6 do niniejszego Kodeksu zawiera wzory do obliczania FFH na podstawie zawartości wodoru w paliwie i stosunku paliwa do powietrza.

5.12.2.7 Wzór (8) traktuje wodę powstałą wskutek spalania i wodę zawartą w powietrzu dolotowym jako wielkości wzajemnie niezależne i addytywne. Wzór (2-45) w paragrafie 3.7 w Uzupełnieniu 6 do niniejszego Kodeksu pokazuje, że te dwa czynniki nie są addytywne. Wzór (2-45) stanowi wersję poprawną, lecz jest bardzo skomplikowany i dlatego należy używać zależności (8) i (11), bardziej przydatnych w praktyce.

5.12.3 Korekcja NOx ze względu na wilgotność i temperaturę

5.12.3.1 Ponieważ emisja NOx zależy od warunków otoczenia, stężenie NOx należy skorygować ze względu na temperaturę otoczenia i wilgotność przez pomnożenie przez współczynniki podane we wzorach (13) i (14).

5.12.3.2 We wszystkich obliczeniach dotyczących korekcji wilgotności podanych w niniejszym Kodeksie należy używać standardowej wartości odniesienia 10,71 g/kg w standardowej temperaturze odniesienia 25°C. Nie wolno używać innych wartości odniesienia niż 10,71 g/kg.

5.12.3.3 Za zgodą zainteresowanych stron i po zatwierdzeniu przez administrację można używać innych wzorów korekcyjnych, jeżeli mogą one być uzasadnione lub potwierdzone.

5.12.3.4 Woda lub para wprowadzana do powietrza doładowującego (nawilżanie powietrza) jest uważana jako instrument kontroli emisji i dlatego nie należy jej uwzględniać przy dokonywaniu korekcji ze względu na wilgotność. Woda, która skrapla się w chłodnicy powietrza doładowującego, może zmienić wilgotność powietrza doładowującego i dlatego należy ją uwzględnić przy korekcji ze względu na wilgotność.

5.12.3.5 Ogólnie dla silników wysokoprężnych

Generalnie dla silników wysokoprężnych należy używać następującego wzoru do obliczania KHDIES:

wzór (13)

gdzie:

A = 0,309 GFUEL/GAIRD - 0,0266

B = - 0,209 GFUEL/GAIRD - 0,00954

Ta = temperatura powietrza w K

Ha = wilgotność powietrza dolotowego, wyrażona w g wody na kg suchego powietrza (określona wzorem (10))

5.12.3.6 Silniki wysokoprężne z chłodnicami międzystopniowymi

Dla silników wysokoprężnych z chłodnicami międzystopniowymi należy używać następującego wzoru alternatywnego (14):

wzór (14)

gdzie:

TSC = temperatura schłodzonego powietrza

TSCRef = temperatura odniesienia dla schłodzonego powietrza odpowiadająca temperaturze powietrza przy temperaturze wody morskiej równej 25°C. TSCRef musi zostać określona przez wytwórcę silnika.

1. Aby uwzględnić wilgotność powietrza doładowującego, dodano następujące rozważania:

HSC = wilgotność powietrza doładowującego, w gramach wody na kilogram suchego powietrza, w której:

Hsc = 6,220 x Psc x 100 / (PC - Psc)

gdzie:

Psc = ciśnienie pary nasyconej powietrza doładowującego, kPa

PC = ciśnienie powietrza doładowującego, kPa

2. Jeżeli, Ha ≥ Hsc wówczas należy we wzorze (14) zamiast Ha ująć Hsc. W takim przypadku wartość GEXHW określoną w 5.5.2.3 należy skorygować następująco:

GEXHW Skorygowane = GEXHW (5.5.2.3) x (1 - (Ha - Hsc) / 1.000))

3. Jeżeli Ha ≤ Hsc, wówczas we wzorze (14) należy używać Ha.

Uwaga: W celu wyjaśnienia innych zmiennych patrz wzór (13).

5.12.4 Obliczanie masowego natężenia przepływu

5.12.4.1 Masowe natężenie przepływu poszczególnych składników gazowych należy dla każdej fazy cyklu obliczyć następująco (dla spalin surowych - nierozcieńczonych):

masa gazu = u x conc x GEXHW (15)

lub

masa gazu = v x conc x VEXHD (16)

lub

masa gazu = w x conc x GEXHW (17)

5.12.4.2 Współczynniki odnoszące się do: u - do spalin mokrych, v - do spalin suchych i w - do spalin wilgotnych należy używać w postaci występującej w tabeli 5.

Tabela 5 - Współczynniki u, v, w

GazuVwStężenie (conc) wyrażone w
NOx