Dział 2 - Dzieci z małżeństwa. - Prawo rodzinne.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1946.6.52
Akt utracił moc Wersja od: 21 maja 1946 r.
Dział II.
Dzieci z małżeństwa.
Dzieci z małżeństwa.
Pochodzenie z małżeństwa.
Pochodzenie z małżeństwa.
Dziecko, które urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego rozwiązania, ma za sobą domniemanie urodzenia z małżeństwa.
§ 1.
Mąż matki może zaprzeczyć urodzenie dziecka z małżeństwa w ciągu trzech miesięcy od uzyskania wiadomości o urodzeniu się dziecka. Bieg tego terminu zawiesza się, jeżeli uprawniony do zaprzeczenia doznał przeszkody wskutek siły wyższej.§ 2.
Zaprzeczenie może być oparte tylko na tym, że zachodziło oczywiste niepodobieństwo, aby mąż mógł być ojcem dziecka. Jednak gdy dziecko urodziło się przed sto osiemdziesiątym dniem od zawarcia małżeństwa, wystarcza samo zaprzeczenie, jeżeli nie będzie uprawdopodobnione, że mąż obcował z matką dziecka w czasie od trzechsetnego do sto osiemdziesiątego dnia przed urodzeniem się dziecka.Mąż nie może zaprzeczyć urodzenia dziecka z małżeństwa, jeżeli w chwili zawierania związku małżeńskiego wiedział o ciąży matki albo jeżeli w jakikolwiek sposób uznał dziecko za swoje, chyba że uznanie spowodowane zostało podstępem.
Zaprzeczenia dokonywa się drogą powództwa przeciwko dziecku i matce lub przeciw jednej z tych osób, jeżeli druga nie żyje.
§ 1.
Mąż ubezwłasnowolniony częściowo może zaprzeczyć urodzenie dziecka z małżeństwa bez zgody swego przedstawiciela ustawowego.§ 2.
Za męża ubezwłasnowolnionego całkowicie z powodu choroby psychicznej, w którą popadł przed upływem terminu do zaprzeczenia, może wytoczyć powództwo jego przedstawiciel ustawowy w ciągu trzech miesięcy od daty swego ustanowienia, a gdy o urodzeniu się dziecka dowiedział się później - od daty otrzymania wiadomości. Jeżeli przedstawiciel ustawowy tego nie uczynił, mąż może po ustaniu niezdolności sam zaprzeczyć urodzenie dziecka z małżeństwa; termin trzymiesięczny do wytoczenia powództwa liczy się wówczas od ustania niezdolności do działań prawnych.§ 1.
W razie śmierci męża przed upływem terminu do zaprzeczenia może osoba, uprawniona do dziedziczenia po nim obok lub zamiast dziecka, zaprzeczyć jego urodzenie z małżeństwa w ciągu trzech miesięcy od daty śmierci męża, a jeżeli w dniu tym nie wiedziała o urodzeniu się dziecka - w ciągu trzech miesięcy od daty otrzymania wiadomości, nie później jednak niż w ciągu trzech lat od daty śmierci męża.§ 2.
Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w razie zaginięcia męża przed upływem terminu do zaprzeczenia, jeżeli zaginiony został następnie uznany za zmarłego. W tym przypadku zamiast daty śmierci miarodajną jest data uprawomocnienia się postanowienia o uznaniu za zmarłego.§ 1.
Po upływie terminu zaprzeczenie jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy zaniechanie zaprzeczenia albo uznanie przez męża dziecka za swoje spowodowane zostało podstępem.§ 2.
Pozew wnosi się w tych przypadkach w ciągu trzech miesięcy od wykrycia podstępu.§ 1.
Dziecko może nie później niż przed upływem roku od uzyskania pełnoletności zaprzeczyć w drodze powództwa swoje urodzenie z małżeństwa, jeżeli zachodziło oczywiste niepodobieństwo, aby mąż matki mógł być jego ojcem.§ 2.
Pozew wnosi się przeciwko mężowi matki, a gdy on już nie żyje lub jest nieznany z miejsca pobytu - przeciwko kuratorowi, ustanowionemu przez władzę opiekuńczą celem obrony urodzenia dziecka z małżeństwa.§ 1.
Do wytoczenia powództwa przez dziecko potrzeba zgody matki, jeżeli jeszcze żyje i nie jest niezdolna do działań prawnych. Zgoda musi być stwierdzona dokumentem dołączonym do pozwu.§ 2.
Dziecko nie mające pełnej zdolności do działań prawnych musi mieć nadto zezwolenie władzy opiekuńczej na wytoczenie powództwa.§ 1.
Jeżeli dziecko urodziło się w takim okresie czasu po zawarciu przez matkę ponownego małżeństwa, że istnieje wątpliwość, z którego małżeństwa dziecko pochodzi, domniemywa się, że dziecko urodziło się z małżeństwa drugiego.§ 2.
Dowód pochodzenia z małżeństwa pierwszego może być przeprowadzony bez zachowania warunków, przewidzianych przy zaprzeczeniu urodzenia dziecka z małżeństwa.
Stanowisko prawne dzieci z małżeństwa.
Stanowisko prawne dzieci z małżeństwa.
Przepisy ogólne.
Przepisy ogólne.
§ 1.
Rodzice ponoszą ciężary, związane z wychowaniem dzieci. Obowiązek utrzymania dziecka ciąży na rodzicach aż do uzyskania przez dziecko możności samodzielnego utrzymania się.§ 2.
Dziecko, które pozostaje we wspólności rodzinnej na utrzymaniu rodziców, ma obowiązek świadczenia usług we wspólnym gospodarstwie.§ 1.
Rodzice mają obowiązek w granicach swej możności dania dziecku wyposażenia w razie zawarcia przez nie związku małżeńskiego lub założenia własnego gospodarstwa.§ 2.
Dochodzenie wyposażenia w drodze sądowej nie jest dopuszczalne.
Władza rodzicielska w ogólności.
Władza rodzicielska w ogólności.
§ 1.
Małżonkowie sprawują wspólnie władzę rodzicielską.§ 2.
W razie niezgodności rodziców rozstrzyga władza opiekuńcza.§ 3.
Obowiązkiem rodziców jest sprawować władzę rodzicielską tak, jak tego wymaga dobro dzieci i interes społeczeństwa.§ 1.
W razie śmierci małżonka, zawieszenia lub odebrania władzy rodzicielskiej władzę tę sprawuje drugi z małżonków.§ 2.
W przypadku rozwodu lub unieważnienia małżeństwa władza rodzicielska przypada temu małżonkowi, któremu sąd powierzył dziecko. Zakres uprawnień drugiego z małżonków określa sąd według przepisów prawa małżeńskiego.§ 3.
Jeżeli sąd, orzekając rozwód lub unieważnienie małżeństwa, powierzył dziecko osobie trzeciej, władza rodzicielska małżonków ogranicza się do uprawnień, ustalonych w orzeczeniu sądowym stosownie do przepisów prawa małżeńskiego.§ 1.
Każde z rodziców jest w zakresie swej władzy rodzicielskiej przedstawicielem ustawowym dziecka i reprezentuje je w sądzie i poza sądem. Nie narusza to prawa dziecka do osobistego działania w granicach jego zdolności do działań prawnych.§ 2.
W razie sprzeczności między interesem dziecka a interesem choćby jednego z rodziców lub między interesami dzieci władza opiekuńcza ustanowi kuratora dla ochrony praw dziecka.
Władza rodzicielska w stosunku do osoby dziecka.
Władza rodzicielska w stosunku do osoby dziecka.
Rodzice kierują wychowaniem dziecka. Obowiązani są przygotować je do zawodu odpowiednio do swej możności z uwzględnieniem fizycznych i duchowych właściwości i skłonności dziecka.
§ 1.
Dziecko winno rodzicom posłuszeństwo, dopóki pozostaje pod ich władzą.§ 2.
Rodzice mogą karcić dzieci, będące pod ich władzą, jednak bez szkody dla ich zdrowia fizycznego lub moralnego i w granicach wskazanych celem wychowania.§ 1.
Rodzice mają prawo żądać wydania dzieci, pozostających pod władzą rodzicielską, od osób nieuprawnionych do ich zatrzymania.§ 2.
Przy poszukiwaniu dzieci zaginionych rodzice mogą żądać pomocy władz publicznych.
Władza rodzicielska w stosunku do majątku dziecka.
Władza rodzicielska w stosunku do majątku dziecka.
§ 1.
Rodzice zarządzają majątkiem dziecka, nad którym wykonują władzę rodzicielską.§ 2.
W czasie sprawowania tej władzy rodzice nie są obowiązani do składania rachunków z zarządu, co jednak nie uwłacza prawu władzy opiekuńczej do wkroczenia, jeżeli działają na szkodę dziecka.§ 3.
Rodzice winni wykonywać zarząd zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki.Władza opiekuńcza wyznaczy kuratora w przypadku, gdy rodzice nie mogą sprawować zarządu, albo dla majątku, który dziecko otrzymało z wyłączeniem zarządu rodziców.
§ 1.
Zezwolenie władzy opiekuńczej wymagane jest do ważności następujących czynności prawnych, dotyczących dziecka, pozostającego pod władzą rodzicielską: 1)
do zbywania i obciążania nieruchomości; 2)
do nabywania, zakładania, wydzierżawiania i zbywania przedsiębiorstwa zarobkowego oraz do przystępowania do spółki handlowej w charakterze osobiście odpowiedzialnego spólnika; 3)
do udzielania prokury; 4)
do zaciągania pożyczek i zobowiązań wekslowych; 5)
do udzielania poręczeń i przejmowania cudzych długów; 6)
do zawierania umów najmu lub dzierżawy, jeżeli stosunek umowny ma trwać po dojściu dziecka do pełnoletności; 7)
do czynienia darowizn, chyba że odpowiadają one obowiązkowi moralnemu, względom przyzwoitości lub zwyczajowi; 8)
do zrzekania się lub odrzucania spadków; 9)
do zawierania ugód lub czynienia zapisów na sąd polubowny, jeżeli przedmiotem ich jest czynność prawna, wymieniona w pkt 1)-8).§ 2.
Władza opiekuńcza może udzielić ogólnego upoważnienia do czynności prawnych, wymienionych w § 1 pkt 4) i 5), gdy jest to niezbędne do prawidłowego zarządu majątkiem, a zwłaszcza do prowadzenia przedsiębiorstwa zarobkowego.§ 1.
W razie śmierci jednego z małżonków, unieważnienia małżeństwa lub rozwodu, tudzież na żądanie władzy opiekuńczej w innych ważnych przypadkach małżonek który sprawuje władzę rodzicielską nad dzieckiem, ma obowiązek przedłożenia władzy opiekuńczej inwentarza majątku dziecka i donoszenia o ważniejszych zmianach w stanie jego majątku.§ 2.
Inwentarz może być spisany bądź przez małżonka, który sprawuje władzę rodzicielską, bądź na jego żądanie lub na żądanie władzy opiekuńczej przez organ, powołany do spisywania inwentarza w postępowaniu spadkowym.§ 1.
Rodzice mają prawo pobierania pożytków z majątku dziecka w czasie wykonywania władzy rodzicielskiej.§ 2.
Czysty dochód z tego majątku ma być przede wszystkim obracany na utrzymanie i wychowanie dziecka i jego rodzeństwa, którego utrzymanie jest obowiązkiem rodziców.§ 3.
Rodzicom przypada reszta dochodów w stosunku, w jakim każde z nich ma ponosić ciężary utrzymania rodziny.§ 1.
Prawo rodziców do pobierania pożytków jest niezbywalne i nie podlega egzekucji.§ 2.
Część dochodu, potrzebna na utrzymanie i wychowanie dziecka i jego rodzeństwa, nie podlega egzekucji na rzecz wierzycieli rodziców.§ 3.
Wierzyciele dziecka mogą domagać się zaspokojenia bez względu na prawo pobierania pożytków przez rodziców.§ 1.
Rodzice nie sprawują zarządu ani nie mają prawa pobierania pożytków z majątku zarobionego przez dziecko lub z majątku danego mu za zgodą przedstawiciela ustawowego do swobodnego użytku.§ 2.
Dziecko, pozostające we wspólności rodzinnej, obowiązane jest w razie potrzeby przyczyniać się do ciężarów utrzymania rodziny.§ 1.
Rodzice nie sprawują zarządu ani nie pobierają pożytków, jeżeli prawa te zostały wyłączone przez osobę, od której dziecko otrzymało majątek.§ 2.
Rodzice nie mają prawa pobierania pożytków z odziedziczonego przez dziecko majątku, jeżeli dopuścili się czynu, który by pociągał za sobą wyłączenie od dziedziczenia, gdyby byli powołani do tego spadku.§ 1.
Rodzice nie sprawują zarządu ani nie pobierają pożytków, jeżeli sąd, orzekając rozwód lub unieważnienie małżeństwa, powierzył dziecko osobie trzeciej.§ 2.
W tym przypadku osoba trzecia jako kurator zarządza majątkiem dziecka.§ 1.
W razie odebrania władzy rodzicielskiej rodzice tracą też prawo pobierania pożytków z majątku dziecka, chyba że odebranie to nastąpiło bez winy rodziców.§ 2.
Pozbawienie rodziców prawa pobierania pożytków nie może nastąpić bez równoczesnego odebrania im władzy rodzicielskiej z zastrzeżeniem wyjątku, przewidzianego w artykule poprzedzającym.§ 1.
Po ustaniu zarządu rodzice mają obowiązek oddać dziecku lub jego przedstawicielowi ustawowemu majątek dziecka z równoczesnym złożeniem obrachunku co do substancji, jak również co do dochodów, o ile rodzicom nie służyło prawo pobierania pożytków.§ 2.
Rodzice odpowiadają za szkodę wyrządzoną w majątku dziecka przez nienależyte wykonywanie władzy rodzicielskiej. Odpowiedzialność ta przedawnia się z upływem lat trzech od uzyskania przez dziecko pełnoletności.§ 1.
Rodzice, którym służyło prawo pobierania pożytków z majątku dziecka, nie mogą żądać zwrotu wartości nakładów, chyba że przekraczają one zakres zwykłej gospodarki i poczynione zostały z innych funduszów niż dochody z majątku dziecka.§ 2.
W tym przypadku stosuje się przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Rodzice mogą jednak zabrać nakłady z powrotem, przywracając rzecz do stanu pierwotnego.Przepisy o użytkowaniu stosuje się odpowiednio do prawa pobierania pożytków przez rodziców.
Ograniczenie, zawieszenie i odebranie władzy rodzicielskiej.
Ograniczenie, zawieszenie i odebranie władzy rodzicielskiej.
Jeżeli rodzice przy wykonywaniu władzy rodzicielskiej dopuszczają się zaniedbań lub czynów, które zagrażają poważnie dobru dziecka, władza opiekuńcza może wydać zarządzenia konieczne w celu usunięcia tych uchybień.
Władza rodzicielska ojca lub matki ulega zawieszeniu, jeżeli przez czas dłuższy doznają przeszkód w jej wykonywaniu. O zawieszeniu lub ustaniu zawieszenia orzeka władza opiekuńcza.
§ 1.
Władza opiekuńcza odbierze rodzicom lub jednemu z nich władzę rodzicielską, jeżeli nie są w stanie jej wykonywać albo jeżeli dopuszczają się takich nadużyć lub zaniedbań, które nie pozwalają na dalsze pozostawienie w ich rękach władzy rodzicielskiej, albo gdy sprawujący władzę rodzicielską wstąpił w ponowny związek małżeński, a szczególne okoliczności wymagają odebrania władzy rodzicielskiej.§ 2.
Władza opiekuńcza orzeka również o przywróceniu władzy rodzicielskiej na wniosek któregokolwiek z rodziców.§ 1.
W przypadkach zawieszenia lub odebrania władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom władza opiekuńcza ustanowi opiekę nad dzieckiem.§ 2.
Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli zawieszenie lub odebranie władzy rodzicielskiej dotyczy tego z rodziców, któremu została powierzona władza rodzicielska nad dzieckiem w związku z rozwodem lub z unieważnieniem małżeństwa.§ 1.
Przez zawieszenie lub odebranie władzy rodzicielskiej nie ustaje obowiązek rodziców do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci.§ 2.
Władza opiekuńcza może przyznać rodzicom, pozbawionym władzy rodzicielskiej, prawo widzenia się z dzieckiem.§ 1.
W razie naruszenia przez rodziców swych obowiązków przy wykonywaniu zarządu majątkiem dziecka władza opiekuńcza wyda zarządzenia konieczne do ochrony tego majątku.§ 2.
W szczególności władza opiekuńcza może postanowić, że rodzice będą podlegali tym samym przepisom, jakim podlega opiekun w zakresie spraw majątkowych dziecka, a nawet może odebrać rodzicom prawo zarządu majątkiem dziecka, w całości lub częściowo, i ustanowić kuratora.1 Numeracja oddziału zmieniona przez pkt 2 obwieszczenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 kwietnia 1946 r. o sprostowaniu błędów (Dz.U.46.16.113).