Dział 5 - Zwierzchnik sądowo-karny. - Prawo o ustroju sądów wojskowych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1936.76.536
Akt utracił moc Wersja od: 19 marca 1943 r.
DZIAŁ V.
Zwierzchnik sądowo-karny.
Zwierzchnik sądowo-karny.
Przepisy ogólne.
Przepisy ogólne.
Zwierzchnikiem sądowo-karnym jest - jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej - wyższy dowódca (przełożony) wojskowy; wykonywa on w wojskowym postępowaniu karnym ustawą określoną władzę jako przedstawiciel interesu wojska w zakresie utrzymania w siłach zbrojnych karności i porządku prawnego.
§ 1.
Zwierzchnik sądowo-karny obowiązany jest w granicach swej właściwości do zarządzania ścigania karnego wszystkich przestępstw, które doszły do jego wiadomości, oraz do współdziałania w postępowaniu karnym w sposób prawem określony.§ 2.
W czynnościach swoich zwierzchnik sądowo-karny ma się stosować z równą dla wszystkich bezstronnością do przepisów prawa oraz do zleceń swych przełożonych.W razie przeszkody w urzędowaniu uprawnienia zwierzchnika sądowo-karnego przechodzą na czas trwania przeszkody na jego zastępcę w dowodzeniu.
Właściwość osobowa zwierzchnika sądowo-karnego.
Właściwość osobowa zwierzchnika sądowo-karnego.
§ 1.
Zwierzchnikiem sądowo-karnym w sprawach, należących do właściwości wojskowych sądów okręgowych, jest dowódca okręgu korpusu w stosunku do wszystkich żołnierzy, podporządkowanych mu służbowo lub mających przynależność służbową do jednostki, załogującej na obszarze danego okręgu korpusu, oraz w stosunku do innych osób podlegających lub poddanych sądownictwu wojskowemu, które na obszarze danego okręgu korpusu przestępstwo popełniły lub zostały ujęte.§ 2.
Minister Spraw Wojskowych może w razie potrzeby nadać uprawnienia zwierzchnika sądowo-karnego w sprawach, należących do właściwości wojskowych sądów okręgowych, również innym dowódcom (przełożonym) wojskowym w stosunku do żołnierzy, podporządkowanych im służbowo, albo w stosunku do innych osób, podlegających lub poddanych sądownictwu wojskowemu.§ 3.
Zwierzchnikiem sądowo-karnym w stosunku do Naczelnego Wodza, Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych oraz Ministra Spraw Wojskowych jest Prezydent Rzeczypospolitej, jako Zwierzchnik Sił Zbrojnych.§ 1.
Zwierzchnikiem sądowo-karnym w sprawach, należących do właściwości wojskowych sądów rejonowych, jest dowódca dywizji piechoty, mający swą siedzibę na obszarze działania danego wojskowego sądu rejonowego, w stosunku do żołnierzy, podporządkowanych mu służbowo lub mających przynależność służbową do jednostki, załogującej na obszarze działania danego sądu, oraz w stosunku do innych osób, podlegających lub poddanych sądownictwu wojskowemu, które na obszarze działania danego sądu przestępstwo popełniły lub zostały ujęte.§ 2.
Minister Spraw Wojskowych może w razie potrzeby nadać uprawnienia zwierzchnika sądowo-karnego w sprawach, należących do właściwości wojskowych sądów rejonowych, również innym dowódcom (przełożonym) wojskowym, w stosunku do żołnierzy, podporządkowanych im służbowo, albo w stosunku do innych osób, podlegających lub poddanych sądownictwu wojskowemu.§ 1.
Zwierzchnikiem sądowo-karnym w sprawach, należących do właściwości sądów admiralskich lub wojskowych sądów okręgowych jako admiralskich, jest szef Kierownictwa Marynarki Wojennej lub inny dowódca (przełożony) wyznaczony przez Ministra Spraw Wojskowych spośród dowódców (przełożonych) w marynarce wojennej.§ 2.
Zwierzchnika sądowo-karnego w sprawach, należących do właściwości wojskowych sądów marynarskich lub wojskowych sądów rejonowych jako marynarskich, wyznacza Minister Spraw Wojskowych spośród dowódców (przełożonych) w marynarce wojennej.Żołnierze, mający czasową przynależność służbową do jednostki wojskowej (formacji, zakładu, urzędu), podlegają w czasie tej przynależności właściwości osobowej zwierzchnika sądowo-karnego właściwego dla tej jednostki.
Uprawnienia zwierzchnika sądowo-karnego w stosunku do osób, podlegających lub poddanych sądownictwu wojskowemu, które nie podpadają pod żadne z powyższych przepisów, przysługują zwierzchnikowi sądowo-karnemu, mającemu swą siedzibę najbliżej miejsca popełnienia przestępstwa lub ujęcia sprawcy.
Właściwość zwierzchnika sądowo-karnego, uzasadniona ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa lub ujęcia sprawcy, ustaje, jeżeli zwierzchnik sądowo-karny, któremu sprawca jest podporządkowany służbowo, skorzysta sam z prawa zarządzenia ścigania karnego.
Jeżeli ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa lub ujęcia sprawcy byłaby uzasadniona właściwość kilku zwierzchników sądowo-karnych, wówczas właściwym jest ten, który najpierw zarządził ściganie karne sprawcy.
W przypadku wydania sprawcy przez inne państwo, uważa się miejsce wydania za miejsce ujęcia.
§ 1.
Jeżeli Naczelny Wódz nie zarządził inaczej, zwierzchnikiem sądowo-karnym w sprawach, należących do zakresu działania sądów wojennych, jest:a)
dowódca jednostki (formacji) wojskowej, przy której sąd wojenny został utworzony, w stosunku do wszystkich żołnierzy, podporządkowanych mu służbowo, oraz w stosunku do innych osób, podlegających lub poddanych sądownictwu wojskowemu, które na obszarze działania danej jednostki (formacji) przestępstwo popełniły lub zostały ujęte;b)
komendant obszaru, dla którego sąd wojenny został utworzony, w stosunku do wszystkich żołnierzy, podporządkowanych mu służbowo lub mających przynależność służbową do jednostki wojskowej (formacji), załogującej na tym obszarze a nie podporządkowanych dowódcy, wymienionemu pod lit. a), oraz w stosunku do innych osób, podlegających lub poddanych sądownictwu wojskowemu, które na tym obszarze przestępstwo popełniły lub zostały ujęte.§ 2.
Jeżeli na podstawie przepisu § 1 byłaby uzasadniona właściwość kilku zwierzchników sądowo-karnych, wówczas ma pierwszeństwo ten, który najpierw zarządził ściganie karne sprawcy. Sprawę należy jednak odstąpić innemu właściwemu zwierzchnikowi sądowo-karnemu, jeżeli przyśpieszyłoby to jej przeprowadzenie ze względu na okoliczności sprawy, a zwłaszcza ze względu na przynależność służbową oskarżonego, albo ze względu na miejsce pobytu oskarżonego lub świadków.§ 1.
Spory o właściwość między poszczególnymi dowódcami (przełożonymi) wojskowymi, będącymi zwierzchnikami sądowo-karnymi, rozstrzyga ostatecznie ich wspólny przełożony.§ 2.
W toku sporu o właściwość każdy ze zwierzchników sądowo-karnych oraz każdy z sądów, których spór dotyczy, jest obowiązany spełniać w zakresie swej właściwości wszelkie czynności nie cierpiące zwłoki.
Właściwość zwierzchników sądowo-karnych w przypadku łączenia spraw.
Właściwość zwierzchników sądowo-karnych w przypadku łączenia spraw.
§ 1.
Jeżeli tę samą osobę oskarżono o kilka przestępstw albo jeżeli jest kilku sprawców, lub są również podżegacze, pomocnicy albo inne osoby, których działanie przestępne pozostaje w ścisłym związku z działaniem sprawcy, wówczas postępowanie karne przeprowadza się łącznie, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej.§ 2.
Jeżeli sprawy wymienione w § 1 należą częściowo do właściwości wojskowego sądu okręgowego, częściowo zaś do właściwości podporządkowanego mu wojskowego sądu rejonowego, ściganie ich należy do zwierzchnika sądowo-karnego w sprawach, należących do właściwości wojskowych sądów okręgowych, a łączne przeprowadzenie postępowania karnego następuje w wojskowym sądzie okręgowym.§ 1.
Jeżeli w przestępstwie brały udział osoby, do których ścigania karnego powołani są zwierzchnicy sądowo-karni, nie pozostający między sobą w stosunku podporządkowania, łączne przeprowadzenie postępowania zarządza sąd postanowieniem na wniosek prokuratora wojskowego, jeżeli uzna, że przyczyni się to do uproszczenia lub przyśpieszenia postępowania.§ 2.
Połączenie spraw zarządza:a)
gdy chodzi o sprawy należące do właściwości wojskowych sądów rejonowych w okręgu tego samego wojskowego sądu okręgowego - ten wojskowy sąd okręgowy;b)
w innych przypadkach - Najwyższy Sąd Wojskowy.§ 3.
Zarządzając połączenie spraw karnych, sąd postanawia zarazem, który ze zwierzchników sądowo-karnych będzie właściwy dla spraw połączonych.§ 1.
W sprawach, należących do zakresu działania sądów wojennych, połączenie spraw przeciw osobom, do których ścigania karnego są powołani różni zwierzchnicy sądowo-karni, na wniosek jednego z nich lub z urzędu zarządza:a)
jeżeli pozostają między sobą w stosunku podporządkowania - przełożony podporządkowanego;b)
w innych przypadkach - wspólny przełożony.§ 2.
W zarządzeniu postanawia się zarazem, który z dotyczących zwierzchników sądowo-karnych będzie właściwy dla połączonych spraw.§ 3.
Połączenie spraw zarządza się tylko wtedy, jeżeli może się to przyczynić do uproszczenia lub przyśpieszenia postępowania.§ 1.
W przypadkach łącznego prowadzenia spraw może nastąpić wyłączenie sprawy co do pewnego przestępstwa lub co do pewnego oskarżonego, celem odrębnego rozpoznania jej, jeżeli może się to przyczynić do uproszczenia lub przyśpieszenia postępowania, lub jeżeli tego wymaga wzgląd na dyscyplinę wojskową albo też jeżeli przepis szczególny tak stanowi.§ 2.
Wyłączenie zarządza:a)
w toku dochodzenia - właściwy dla spraw połączonych zwierzchnik sądowo-karny;b)
po wszczęciu śledztwa - wojskowy sędzia śledczy, na wniosek prokuratora wojskowego;c)
po złożeniu sądowi wojskowemu aktu oskarżenia i w toku rozprawy - sąd wojskowy.§ 3.
Sprawa wyłączona należy nadal do właściwości zwierzchnika sądowo-karnego, właściwego dla spraw połączonych.§ 4.
Jeżeli ze względu na uproszczenie lub przyśpieszenie postępowania albo z innych ważnych powodów okaże się potrzebne przeniesienie wyłączonej sprawy do właściwości tego zwierzchnika sądowo-karnego, który byłby właściwy dla tej sprawy, gdyby nie zarządzono połączenia spraw - przeniesienie sprawy wyłączonej do jego właściwości zarządza na wniosek oskarżyciela publicznego:a)
w przypadkach, wskazanych w art. 92 § 2 - ten zwierzchnik sądowo-karny lub ten sąd wojskowy, który zarządził wyłączenie sprawy;b)
w innych przypadkach - ten sąd wojskowy, który zarządził połączenie spraw - a w sprawach, należących do zakresu działania sądów wojennych - wspólny przełożony zwierzchników sądowo-karnych.
Delegacja zwierzchnika sądowo-karnego.
Delegacja zwierzchnika sądowo-karnego.
§ 1.
Najwyższy Sąd Wojskowy może, na wniosek zwierzchnika sądowo-karnego, oskarżonego lub z urzędu, przenieść sprawę z właściwości tego zwierzchnika do właściwości innego zwierzchnika sądowo-karnego, jeżeli uzna to za potrzebne ze względu na zapewnienie prawidłowego wymiaru sprawiedliwości, interes służby wojskowej lub z innych ważnych powodów.§ 2.
Najwyższy Sąd Wojskowy postąpi w sposób, wskazany w § 1, na wniosek lub z urzędu, gdy w stosunku do zwierzchnika sądowo-karnego zachodzą takie okoliczności, które w myśl prawa wyłączają sędziego wojskowego od udziału w prowadzeniu sprawy.§ 3.
Uprawnienia wymienione w § 1, 2 przysługują w sprawach, należących do zakresu działania sądów wojennych, Naczelnemu Wodzowi; przeniesienie sprawy nastąpić może do właściwości zwierzchnika sądowo-karnego, podporządkowanego Naczelnemu Wodzowi.
Stosunek zwierzchnika sądowo-karnego do sądów wojskowych.
Stosunek zwierzchnika sądowo-karnego do sądów wojskowych.
§ 1.
Zwierzchnicy sądowo - karni współdziałają z sądami wojskowymi w sprawach, należących do właściwości wojskowych sądów okręgowych (admiralskich) i rejonowych (marynarskich), przez oskarżyciela publicznego, ustanowionego przy sądzie, właściwym miejscowo dla danej sprawy.§ 2.
W przypadku określonym w art. 82 § 3 zwierzchnik sądowo-karny współdziała z wojskowym sądem okręgowym, mającym swą siedzibę w stolicy Państwa, przez Naczelnego Prokuratora Wojskowego.§ 1.
Właściwym miejscowo jest ten sąd, na którego obszarze działania załogują jednostki wojskowe (formacje, zakłady, urzędy), podporządkowane służbowo dowódcy (przełożonemu) wojskowemu, będącemu zwierzchnikiem sądowo-karnym w danej sprawie.§ 2.
Jeżeli określone w § 1 jednostki wojskowe (formacje, zakłady, urzędy) załogują na obszarze działania kilku sądów, właściwym miejscowo spośród nich jest:a)
w sprawach przeciw osobom, podporządkowanym służbowo zwierzchnikowi sądowo-karnemu w danej sprawie - sąd, na którego obszarze działania załoguje jednostka wojskowa (formacja, zakład, urząd), w której osoby te pełnią służbę;b)
w sprawach przeciw innym osobom - sąd, na którego obszarze działania znajduje się siedziba dowódcy (przełożonego) wojskowego, będącego zwierzchnikiem sądowo-karnym w danej sprawie.§ 1.
Jeżeli w sprawie jest kilku oskarżonych, podlegających właściwości tego samego zwierzchnika sądowo-karnego, co do których w myśl art. 98 § 2 byłaby uzasadniona właściwość miejscowa kilku sądów, sąd miejscowo właściwy dla sprawy wyznaczy spośród tych sądów zwierzchnik sądowo-karny.§ 2.
Zwierzchnik sądowo-karny wyznaczy również spośród sądów, na których obszarze działania załogują podporządkowane mu służbowo jednostki wojskowe (formacje, zakłady, urzędy), sąd właściwy miejscowo dla sprawy w przypadkach, gdy rozpoznanie sprawy przez sąd inny, niż właściwy w myśl art. 98 § 2, uważa za potrzebne celem przyśpieszenia postępowania karnego lub zmniejszenia jego kosztów, albo z innych ważnych powodów.§ 3.
Jeżeli przestaną istnieć okoliczności, które spowodowały wyznaczenie sądu w myśl § 1, 2, może zwierzchnik sądowo-karny w danej sprawie zarządzić przekazanie sprawy sądowi, miejscowo właściwemu w myśl art. 98, jeśli uważa to za potrzebne celem przyśpieszenia postępowania karnego lub zmniejszenia jego kosztów, albo z innych ważnych powodów.W sprawach, należących do właściwości sądów wojennych, zwierzchnik sądowo-karny współdziała z sądem wojennym przez sędziego wojskowego, stojącego na czele sądu, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej.