Rozdział 1 - Przepisy ogólne. - Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1964.6.40 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 1 lipca 1985 r.

Rozdział  I.

Przepisy ogólne.

Art.  1.

§ 1. 1 Sądami powszechnymi są sądy wojewódzkie i sądy rejonowe.

§ 2. Sądy powszechne nie sprawują wymiaru sprawiedliwości w sprawach przekazanych ustawami szczególnymi innym sądom lub organom.

Art.  2.

Wymiar sprawiedliwości w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ma za zadanie ochronę:

a) ustroju demokracji ludowej i jej rozwoju w kierunku socjalizmu;

b) mienia społecznego oraz praw i interesów instytucji państwowych, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych i spółdzielczych oraz organizacji społecznych;

c) zagwarantowanych przez ludowy porządek prawny osobistych i majątkowych praw i interesów obywateli.

Art.  3.

Sądy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej powinny całą swoją działalnością wychowywać obywateli w duchu wierności Polsce Ludowej, przestrzegania zasad praworządności ludowej, dyscypliny pracy i troski o mienie społeczne.

Art.  4.

§ 1. Dla każdego województwa oraz dla miasta wyłączonego z województwa tworzy się sąd wojewódzki. Może być utworzony jeden sąd wojewódzki dla województwa i miasta z niego wyłączonego.

§ 2. 2 Dla kilku lub kilkunastu gmin, miast i gmin, dla miast lub kilku miast oraz dla dwóch lub więcej dzielnic w mieście podzielonym na dzielnice tworzy się sąd rejonowy.

Art.  5.

§ 1. 3 Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska w drodze rozporządzenia tworzy i znosi sądy wojewódzkie i sądy rejonowe oraz ustala ich siedziby i obszar właściwości.

§ 2. Minister Sprawiedliwości może w drodze rozporządzenia tworzyć poza siedzibą sądu:

a) 4 wydziały zamiejscowe sądów rejonowych,

b) ośrodki zamiejscowe sądów wojewódzkich składające się z jednego lub kilku wydziałów

oraz ustalać ich siedzibę, obszar właściwości i organizację.

§ 3. Zniesienie ośrodka lub wydziału zamiejscowego następuje w drodze rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości. Członkowie zniesionego ośrodka lub wydziału zamiejscowego przechodzą do siedziby odpowiedniego sądu.

Art.  5¹. ⁵

§ 1. Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, tworzy w sądach wojewódzkich odrębne jednostki organizacyjne dla spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (sądy pracy i ubezpieczeń społecznych), a w sądach rejonowych - odrębne jednostki organizacyjne dla spraw z zakresu prawa pracy (sądy pracy).

§ 2. Minister Sprawiedliwości może, w drodze rozporządzenia, utworzyć w niektórych sądach wojewódzkich odrębne jednostki organizacyjne właściwe dla spraw z zakresu prawa pracy (sądy pracy) lub wyłącznie dla spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych (sądy ubezpieczeń społecznych).

§ 3. W tym samym trybie Minister Sprawiedliwości może przekazać jednemu sądowi wojewódzkiemu rozpoznawanie spraw z zakresu prawa pracy lub ubezpieczeń społecznych z właściwości innego sądu wojewódzkiego, a jednemu sądowi rejonowemu - rozpoznawanie spraw z zakresu prawa pracy z właściwości kilku sądów rejonowych położonych na obszarze działania tego samego województwa.

§ 4. Do orzekania w jednostkach, o których mowa w § 1-3, wyznacza się sędziów i ławników szczególnie obeznanych z problematyką spraw pracowniczych, celami ubezpieczenia i potrzebami ubezpieczonych.

§ 5. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, w drodze rozporządzenia, określa zasady i tryb wyznaczania sędziów i ławników, o których mowa w § 4.

Art.  6.

§ 1. 6 Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia tworzy wydziały rodzinne i nieletnich (sądy rodzinne) dla spraw:

1) z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego,

2) dotyczących leczenia osób uzależnionych od alkoholu,

3) dotyczących demoralizacji oraz czynów karalnych.

Inne wydziały mogą być tworzone w drodze zarządzenia.

§ 2. 7 Minister Sprawiedliwości może w drodze rozporządzenia przekazać jednemu sądowi rejonowemu rozpoznawanie spraw należących do kompetencji wydziału rodzinnego i nieletnich w zakresie właściwości kilku sądów rejonowych położonych na obszarze działania tego samego województwa.

§ 3. 8 Minister Sprawiedliwości może w drodze zarządzenia tworzyć w sądach wojewódzkich osobne wydziały penitencjarne, jak również w drodze rozporządzenia tworzyć takie wydziały jako ośrodki zamiejscowe sądów wojewódzkich.

Art.  7.

Sąd w pierwszej instancji rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego oraz dwóch ławników, jeżeli ustawa inaczej nie stanowi. W drugiej instancji oraz w innych przypadkach sąd rozpoznaje sprawy przy udziale trzech sędziów, jeżeli ustawa inaczej nie stanowi.

Art.  8.

Sąd może spełniać czynności poza swoją siedzibą, a w razie konieczności - i poza swoim okręgiem, jeżeli wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości lub jeżeli przez to oszczędzi się znacznie na kosztach.

Art.  9. ⁹

Minister Sprawiedliwości może zarządzić odbywanie poza siedzibą sądu stałych roków sądów wojewódzkich i rejonowych.

Art.  10. ¹⁰

Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia oznaczy urzędy mające prowadzić rejestry skazanych oraz sposób prowadzenia tych rejestrów jak również określi wysokość opłaty za udzielenie informacji z rejestru skazanych i zasady jej uiszczania.

Art.  11. ¹¹

Minister Sprawiedliwości może w drodze rozporządzenia powierzyć prowadzenie ksiąg wieczystych, rejestrów handlowych i innych, przekazane ustawami sądom rejonowym, jednemu z nich dla kilku tych sądów.

Art.  12.

Językiem sądowym jest język polski. Osoby nie władające tym językiem mają prawo zaznajomienia się z materiałami sprawy przy pomocy tłumacza, jak również prawo występowania przed sądem w języku ojczystym.

Art.  13. ¹²

Sąd wojewódzki składa okresowe sprawozdania ze swej pracy właściwej wojewódzkiej radzie narodowej, sąd rejonowy - właściwej powiatowej (miejskiej, dzielnicowej) radzie narodowej.

Art.  13¹. ¹³

§ 1. Prezes sądu wojewódzkiego zwołuje co najmniej raz w roku konferencję sędziów rozpoznających sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych w celu omówienia wniosków wypływających z okresowej analizy stanu przestrzegania prawa pracy i ubezpieczeń społecznych w świetle sporów z tego zakresu.

§ 2. Do udziału w konferencji prezes zaprasza przedstawicieli zainteresowanych zakładów pracy, organów i instytucji oraz związków zawodowych.

¹ Art. 1 § 1 zmieniony przez art. 20 pkt 1 ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U.75.16.91) z dniem 1 czerwca 1975 r.

² Art. 4 § 2 zmieniony przez art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U.75.16.91) z dniem 1 czerwca 1975 r.

³ Art. 5 § 1 zmieniony przez art. 20 pkt 3 ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U.75.16.91) z dniem 1 czerwca 1975 r.

⁴ Art. 5 § 2 lit. a) zmieniona przez art. 20 pkt 4 ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U.75.16.91) z dniem 1 czerwca 1975 r.

⁵ Art. 5¹ dodany przez art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz.U.85.20.85) z dniem 1 lipca 1985 r.

⁶ Art. 6 § 1:

- zmieniony przez art. 20 pkt 4 ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U.75.16.91) z dniem 1 czerwca 1975 r.

- zmieniony przez art. 101 pkt 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U.82.35.228) z dniem 13 maja 1983 r.

⁷ Art. 6 § 2:

- zmieniony przez art. 20 pkt 4 ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U.75.16.91) z dniem 1 czerwca 1975 r.

- zmieniony przez art. 101 pkt 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U.82.35.228) z dniem 13 maja 1983 r.

⁸ Art. 6 § 3 dodany przez art. 217 ustawy z dnia 19 kwietnia 1969 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U.69.13.98) z dniem 1 stycznia 1970 r.

⁹ Art. 9 zmieniony przez art. 20 pkt 4 ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U.75.16.91) z dniem 1 czerwca 1975 r.

¹⁰ Art. 10 zmieniony przez art. 10 pkt 1 ustawy z dnia 10 maja 1985 r. o zmianie niektórych przepisów prawa karnego i prawa o wykroczeniach (Dz.U.85.23.100) z dniem 1 lipca 1985 r.

¹¹ Art. 11 zmieniony przez art. 20 pkt 4 ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U.75.16.91) z dniem 1 czerwca 1975 r.

¹² Art. 13 zmieniony przez art. 20 pkt 4 ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U.75.16.91) z dniem 1 czerwca 1975 r.

¹³ Art. 13¹ dodany przez art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz.U.85.20.85) z dniem 1 lipca 1985 r.