Dział 13 - Nadzór nad systemem szkolnictwa wyższego i nauki - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2023.742 t.j.
Akt obowiązujący Wersja od: 7 marca 2024 r. do: 30 września 2024 r.
DZIAŁ XIII
Nadzór nad systemem szkolnictwa wyższego i nauki
Nadzór nad systemem szkolnictwa wyższego i nauki
1.
W ramach nadzoru nad systemem szkolnictwa wyższego i nauki minister sprawuje nadzór nad:1)
uczelniami w zakresie zgodności działania z przepisami prawa oraz prawidłowości wydatkowania środków publicznych;2)
instytutami PAN, instytutami badawczymi i instytutami międzynarodowymi w zakresie zgodności działania z przepisami dotyczącymi kształcenia w szkole doktorskiej oraz prawidłowości wydatkowania środków publicznych przekazanych przez ministra;3)
PAU, CMKP, RGNiSW, PSRP, KRD oraz podmiotami, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 8, w zakresie prawidłowości wydatkowania środków publicznych przekazanych przez ministra;4)
NAWA, NCBiR, NCN, Centrum Łukasiewicz i instytutami Sieci Łukasiewicz, w zakresie prawidłowości wydatkowania środków z budżetu państwa.2.
Minister sprawuje nadzór również w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów nad PAN, instytutami PAN, instytutami badawczymi, instytutami Sieci Łukasiewicz, Centrum Łukasiewicz, instytutami międzynarodowymi, NAWA, NCBiR i NCN.Art. 427. [Uprawnienia nadzorcze ministra; stwierdzenie nieważności aktu uczelni niezgodnego z prawem; zawieszenie rekrutacji]
1.
Minister może żądać informacji i wyjaśnień od podmiotów, o których mowa w art. 426 ust. 1, a także dokonywać kontroli ich działalności w zakresie określonym w tym przepisie. Minister może żądać informacji i wyjaśnień również od założyciela.2.
Minister stwierdza nieważność:1)
aktu wydanego przez organy uczelni, z wyłączeniem uchwały, o której mowa w art. 192 ust. 2 i 3 oraz art. 221 ust. 14, i decyzji administracyjnej,2)
aktu dotyczącego kształcenia w szkole doktorskiej wydanego w instytucie PAN, instytucie badawczym lub instytucie międzynarodowym, z wyłączeniem decyzji administracyjnej,3)
aktu założyciela w sprawie nadania statutu- w przypadku stwierdzenia ich niezgodności z przepisami prawa.
3.
Na rozstrzygnięcie w sprawie stwierdzenia nieważności aktu służy, w terminie 30 dni od dnia jego doręczenia, skarga do sądu administracyjnego. Przepisy o zaskarżaniu do sądu administracyjnego decyzji administracyjnych stosuje się odpowiednio.4.
Minister, w przypadku gdy:1)
uczelnia lub założyciel narusza przepisy prawa lub pozwolenie na utworzenie studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu,2)
instytut PAN, instytut badawczy lub instytut międzynarodowy narusza przepisy dotyczące kształcenia w szkole doktorskiej- wzywa do zaprzestania tej działalności i usunięcia naruszenia, określając termin usunięcia naruszenia.
5.
Jeżeli uczelnia, założyciel, instytut PAN, instytut badawczy, Centrum Łukasiewicz, instytut Sieci Łukasiewicz, instytut międzynarodowy lub CMKP nie zrealizowali wniosków lub zaleceń sporządzonych w wyniku kontroli, o której mowa w ust. 1, przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.6.
W przypadku niezrealizowania wezwania, o którym mowa w ust. 4, minister, w drodze decyzji administracyjnej, może zawiesić rekrutację na studia lub do szkoły doktorskiej na kolejny rok akademicki. Decyzji nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.7.
W przypadku stwierdzenia, że uczelnia prowadzi studia z naruszeniem przepisów art. 53, art. 57 lub art. 60 ust. 2, minister, w drodze decyzji administracyjnej, nakazuje uczelni zaprzestanie tej działalności. Decyzji nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.Art. 428. [Przebieg kontroli - stosowanie przepisów o kontroli w administracji rządowej; udział ekspertów w kontroli]
1.
Do kontroli, o której mowa w art. 427 ust. 1, stosuje się przepisy o kontroli w administracji rządowej.2.
Do kontroli mogą zostać powołani eksperci.3.
Ekspertem nie może być osoba, która jest lub była w okresie 5 lat poprzedzających kontrolę zatrudniona w podmiocie kontrolowanym albo jest lub była wykonawcą zadania, którego dotyczy kontrola. Ekspertem nie może być również osoba, w stosunku do której zachodzą okoliczności faktyczne lub prawne mogące wpłynąć na bezstronność przeprowadzenia kontroli.Rektor zawiadamia ministra i ministra nadzorującego uczelnię oraz PKA o:
1)
utworzeniu studiów na podstawie art. 53 ust. 7-9,2)
rozpoczęciu i zaprzestaniu prowadzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu,3)
zaprzestaniu spełniania warunków do prowadzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu- w terminie miesiąca od dnia zaistnienia tych okoliczności.
1.
Minister, w drodze decyzji administracyjnej, może nakazać założycielowi likwidację uczelni niepublicznej, w przypadku gdy:1)
po dniu wydania decyzji o wpisie do ewidencji zaistniały przesłanki określone w art. 40 ust. 1 pkt 1-5;2)
uczelnia nie posiada żadnego pozwolenia na utworzenie studiów;3)
działania lub zaniechania założyciela lub organów uczelni uniemożliwiają funkcjonowanie uczelni zgodnie z prawem;4)
uczelnia uniemożliwia lub utrudnia przeprowadzenie oceny programowej lub ewaluacji jakości kształcenia w szkole doktorskiej;5)
uczelnia lub założyciel uniemożliwiają lub utrudniają przeprowadzenie kontroli, o której mowa w art. 427 ust. 1, lub nie zrealizowali wniosków lub zaleceń z tej kontroli, lub w wyznaczonym terminie nie zastosowali się do wezwania, o którym mowa w art. 427 ust. 4 pkt 1.2.
Minister, w drodze decyzji administracyjnej, nakazuje założycielowi likwidację uczelni niepublicznej w przypadku nieprzekazania środków finansowych, o których mowa w art. 38 ust. 2 pkt 4, w terminie określonym w art. 38 ust. 3.3.
Uczelnia niepubliczna jest postawiona w stan likwidacji od dnia, w którym decyzja w sprawie, o której mowa w ust. 1 lub 2, stała się ostateczna.4.
Przepisy art. 45 ust. 4-7, art. 46, art. 82 i art. 206 stosuje się odpowiednio.5.
W przypadku nieprzystąpienia przez założyciela do likwidacji w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 1, lub nieprowadzenia likwidacji wykonanie obowiązku przystąpienia do likwidacji, jej prowadzenia lub zakończenia następuje w sposób określony w przepisach ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.6.
Do postępowań w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, nie stosuje się przepisów art. 35-37 oraz art. 96a-96n Kpa.1.
Minister może nałożyć na uczelnię administracyjną karę pieniężną w wysokości do:1)
100 000 zł w przypadku prowadzenia studiów z naruszeniem przepisów art. 53, art. 57 lub art. 60 ust. 2;2)
50 000 zł w przypadku:a)
naruszenia obowiązków, o których mowa w art. 82, art. 119 ust. 3 i 4, art. 188, art. 206 ust. 1 i 2, art. 222, art. 358 oraz art. 429,b)
niewprowadzenia do Systemu POL-on danych, o których mowa w art. 343 ust. 1, art. 344 ust. 1, art. 345 ust. 1, art. 346 ust. 1, art. 348 ust. 1 lub w przepisach wydanych na podstawie art. 353, a także w przypadku ich niezaktualizowania, niezarchiwizowania lub nieusunięcia z tego systemu,c)
pobierania od studentów opłat z naruszeniem przepisów art. 79, art. 80 lub przepisów wydanych na podstawie art. 81 w zakresie, o którym mowa w art. 81 pkt 12 i 13;3)
5000 zł w przypadku naruszenia terminu, o którym mowa w art. 77 ust. 2.2.
Minister może nałożyć na instytut PAN, instytut badawczy, Centrum Łukasiewicz, instytut Sieci Łukasiewicz, lub instytut międzynarodowy administracyjną karę pieniężną w wysokości do 50 000 zł w przypadku:1)
naruszenia obowiązków, o których mowa w art. 188, art. 206 ust. 1 i 2, art. 222 oraz art. 358;2)
niewprowadzenia do Systemu POL-on danych, o których mowa w art. 343 ust. 1, art. 345 ust. 1, art. 346 ust. 1, art. 348 ust. 1 lub w przepisach wydanych na podstawie art. 353, a także w przypadku ich niezaktualizowania, niezarchiwizowania lub nieusunięcia z tego systemu.3.
Wpływy z kar, o których mowa w ust. 1 i 2, stanowią dochód budżetu państwa.1.
W przypadku stwierdzenia naruszenia przez rektora przepisów prawa, minister może wystąpić do kolegium elektorów albo podmiotu, który dokonał wyboru rektora, albo go powołał z wnioskiem o odwołanie rektora.2.
Wniosek o odwołanie rektora jest rozpatrywany w terminie 30 dni od dnia jego doręczenia.3.
Do czasu rozpatrzenia wniosku o odwołanie rektora minister może zawiesić go w pełnieniu funkcji.4.
Rektor zostaje zawieszony w pełnieniu funkcji z mocy prawa, w przypadku gdy toczy się przeciwko niemu postępowanie karne z oskarżenia publicznego o przestępstwo umyślne lub postępowanie o umyślne przestępstwo skarbowe. Przepis art. 24 ust. 8 stosuje się odpowiednio.5.
Jeżeli rektor rażąco lub uporczywie narusza przepisy prawa, minister może go odwołać, po zasięgnięciu opinii RGNiSW oraz właściwej konferencji, o której mowa w art. 329 ust. 1 pkt 2-4. Opinie są przedstawiane w terminie 30 dni od dnia doręczenia wniosku o ich wydanie. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, wymóg zasięgnięcia opinii uważa się za spełniony. W przypadku odwołania rektora przez ministra, przepisy art. 24 ust. 7 i 8 stosuje się odpowiednio.5a. 78
W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów prawa przez pierwszego rektora nowo utworzonej uczelni publicznej minister może odwołać tego rektora. Przepisu ust. 5 nie stosuje się. Minister powołuje nowego rektora na czas do końca okresu, na który został powołany dotychczasowy rektor.6.
W przypadku stwierdzenia naruszenia przez radę uczelni przepisów prawa, minister występuje do senatu z wnioskiem o skrócenie kadencji rady. Przepisy ust. 2-5 stosuje się odpowiednio.7.
W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 6, uchwałę podejmuje się bezwzględną większością głosów.8.
W terminie 30 dni od dnia podjęcia uchwały o skróceniu kadencji rady uczelni senat powołuje nową radę uczelni na okres do końca kadencji dotychczasowej rady uczelni. Okresu tego nie wlicza się do liczby kadencji, o której mowa w art. 21 ust. 2.78 Art. 432 ust. 5a dodany przez art. 2 ustawy z dnia 16 stycznia 2024 r. (Dz.U.2024.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 2 lutego 2024 r.