Dział 2 - CZYNNOŚCI NOTARIALNE - Prawo o notariacie.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1989.33.176

Akt utracił moc

Wersja od: 29 grudnia 1989 r.

DZIAŁ  II

CZYNNOŚCI NOTARIALNE

Rozdział  1

Przepisy ogólne

Art.  49.

§ 1. Notariusze dokonują następujących czynności:

1) sporządzają akty notarialne,

2) sporządzają poświadczenia,

3) spisują protokoły,

4) sporządzają protesty weksli i czeków,

5) przyjmują na przechowanie dokumenty,

6) sporządzają odpisy i wyciągi,

7) sporządzają na żądanie stron projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów.

§ 2. Notariusze dokonują również czynności określonych w przepisach o postępowaniu wieczysto-księgowym oraz o postępowaniu spadkowym.

§ 3. Notariusze prowadzący indywidualne kancelarie notarialne dokonują czynności wymienionych w § 1, z wyjątkiem przechowywania dokumentów, oraz czynności wymienionych w § 2.

Art.  50.

Notariusz odmówi dokonania czynności notarialnej sprzecznej z prawem albo naruszającej zasady współżycia społecznego.

Art.  51.

Osobę, której odmówiono dokonania czynności notarialnej, należy pouczyć o prawie i trybie zaskarżenia odmowy, a na jej pisemne żądanie - podać w terminie 7 dni na piśmie przyczyny odmowy.

Art.  52.

§ 1. Na odmowę dokonania czynności notarialnej osoba zainteresowana może wnieść w terminie 7 dni zażalenie do sądu wojewódzkiego właściwego dla siedziby państwowego biura notarialnego. Zażalenie wnosi się za pośrednictwem notariusza, który jest obowiązany ustosunkować się do zażalenia w terminie 7 dni i wraz z zażaleniem przedstawić swoje stanowisko sądowi wojewódzkiemu. Sąd wojewódzki rozpoznaje zażalenie na rozprawie, stosując przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o środkach odwoławczych. Postanowienie sądu wojewódzkiego nie podlega zaskarżeniu.

§ 2. Notariusz może, jeżeli uzna zażalenie za słuszne, dokonać czynności notarialnej; w tym przypadku nie nadaje zażaleniu dalszego biegu.

§ 3. Przy rozpoznawaniu zażalenia przez sąd wojewódzki przepis art. 391 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego stosuje się odpowiednio.

§ 4. W razie dostrzeżenia w toku dokonywania czynności notarialnej, że przedstawiona przez stronę decyzja administracyjna lub zaświadczenie organu administracji państwowej budzą wątpliwości co do ich zgodności z prawem, notariusz wstrzymuje się z dokonaniem czynności oraz w ciągu 14 dni zwraca się do prokuratora, powiadamiając o tym równocześnie organ administracji państwowej, który wydał decyzję lub zaświadczenie. Notariusz dokonuje czynności, jeżeli w terminie 30 dni prokurator nie wniesie sprzeciwu od decyzji lub nie wniesie skargi na decyzję do sądu administracyjnego albo nie zakwestionuje prawnej mocy zaświadczenia.

Art.  53.

§ 1. Notariuszowi nie wolno dokonywać czynności notarialnych, które dotyczą:

1) samego notariusza,

2) jego małżonka,

3) krewnych lub powinowatych notariusza w linii prostej bez ograniczenia stopnia, w linii bocznej zaś krewnych i powinowatych do trzeciego stopnia włącznie,

4) osób związanych z notariuszem z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli.

§ 2. Zakaz przewidziany w § 1 stosuje się również wobec osoby, której powierzono pełnienie czynności notarialnych.

§ 3. Niezależnie od przyczyn wymienionych w § 1 sąd wojewódzki, w którego okręgu znajduje się siedziba państwowego biura notarialnego, wyłącza notariusza na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli między nim a jedną ze stron lub jej przedstawicielem zachodzi stosunek osobisty tego rodzaju, że mógłby wywołać wątpliwości co do bezstronności notariusza. Przed wydaniem orzeczenia sąd wojewódzki wysłucha wyjaśnień notariusza.

§ 4. Jeżeli wyłączenie dotyczy dyrektora państwowego biura notarialnego lub notariusza w biurze jednoosobowym albo notariusza prowadzącego indywidualną kancelarię notarialną, to notariusza wyznacza prezes sądu wojewódzkiego; w pozostałych wypadkach notariusza wyznacza dyrektor.

§ 5. Ograniczenia wymienione w § 1 pkt 2-4 trwają także po ustaniu małżeństwa, powinowactwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

Rozdział  2

Tryb dokonywania czynności notarialnych

Art.  54.

§ 1. Czynności notarialnych dokonuje się w lokalu państwowego biura notarialnego.

§ 2. Poza tym lokalem czynność notarialna może być dokonana wyjątkowo, jeżeli wymaga tego charakter czynności albo jeżeli strona nie może stawić się do państwowego biura notarialnego.

§ 3. Minister Sprawiedliwości może zarządzić dokonywanie czynności notarialnych poza lokalem i siedzibą państwowego biura notarialnego.

Art.  55.

§ 1. Przy dokonywaniu czynności notarialnej notariusz jest obowiązany stwierdzić tożsamość osób biorących udział w czynności.

§ 2. Stwierdzenie tożsamości powinno nastąpić na podstawie prawem przewidzianych dokumentów, a w braku takich dokumentów - w sposób wyłączający wszelką wątpliwość co do określenia tożsamości osoby biorącej udział w czynności notarialnej.

§ 3. Sposób stwierdzenia tożsamości notariusz określa w sporządzanym dokumencie.

Art.  56.

§ 1. Jeżeli osoba biorąca udział w czynnościach:

1) nie zna języka polskiego i do czynności nie jest dołączony przekład na inny, znany tej osobie język, notariusz powinien przetłumaczyć akt lub inny dokument, osobiście lub przy pomocy tłumacza,

2) jest głucha lub głuchoniema, notariusz jest obowiązany dokonać czynności przy udziale biegłego,

3) jest niewidoma, notariusz, na życzenie takiej osoby, powinien przywołać do czynności wskazaną przez nią zaufaną osobę; o powyższym notariusz powinien uprzedzić osobę niewidomą,

4) nie umie lub nie może pisać, powinna na dokumencie złożyć odcisk palca, obok tego zaś odcisku inna osoba wpisze imię i nazwisko osoby nie umiejącej lub nie mogącej pisać, umieszczając swój podpis,

5) może złożyć podpis jedynie w alfabecie nie znanym notariuszowi, należy stwierdzić, że jest to podpis tej osoby.

§ 2. O zachowaniu warunków przewidzianych w § 1 pkt 2 i 3 oraz o sposobie stwierdzenia okoliczności, o których mowa w § 1, notariusz czyni stosowną wzmiankę w treści sporządzanego dokumentu.

Art.  57.

§ 1. Jeżeli do dokonania czynności notarialnej jest niezbędny dokument właściwego organu administracji państwowej, na wniosek notariusza organ ten sporządza odpis lub wyciąg z takiego dokumentu, z przeznaczeniem na potrzeby czynności notarialnej.

§ 2. Przepis § 1 nie wyłącza obowiązku uiszczenia przez zainteresowanego stosownych opłat lub poniesienia innych kosztów związanych ze sporządzeniem dokumentu przez organ administracji państwowej.

Art.  58.

Podpisy na aktach notarialnych i poświadczanych dokumentach są składane w obecności notariusza. Jeżeli podpis na poświadczonym dokumencie był złożony nie w obecności notariusza, osoba, która podpisała, powinna uznać przed notariuszem złożony podpis za własnoręczny. Okoliczność tę notariusz zaznacza w sporządzanym dokumencie.

Art.  59.

§ 1. Za dokonanie czynności notarialnych państwowe biura notarialne pobierają opłaty.

§ 2. Opłaty nie uiszczone ściąga sąd rejonowy, tak jak należności sądowe. Na postanowienie państwowego biura notarialnego o obowiązku uiszczenia opłat przysługuje zażalenie do sądu wojewódzkiego. Do zażalenia stosuje się art. 52 § 2.

§ 3. W przypadkach dotyczących indywidualnych kancelarii notarialnych postanowienie o ściągnięciu nie uiszczonych opłat wydaje sąd rejonowy.

§ 4. Wysokość opłat, tryb ich pobierania oraz zasady zwalniania od opłat i wprowadzania ulg, a także przypadki, w których nie pobiera się opłat, określa w drodze rozporządzenia Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Finansów.

Art.  60.

§ 1. Niezależnie od opłaty za dokonanie czynności notarialnych, państwowe biuro notarialne pobiera, na rzecz Skarbu Państwa, podatki i opłatę skarbową należne w związku z dokonywaną czynnością.

§ 2. Strony czynności notarialnej odpowiadają solidarnie wobec Skarbu Państwa za opłatę przypadającą za dokonanie tej czynności.

§ 3. Notariusz wymienia na każdym sporządzonym dokumencie wysokość pobranych opłat, podatków i kosztów, powołując podstawę prawną.

Rozdział  3

Akty notarialne

Art.  61.

§ 1. Notariusz sporządza akt notarialny, jeżeli wymaga tego przepis prawa lub taka jest wola stron.

Art.  62.

§ 1. Akt notarialny powinien zawierać:

1) dzień, miesiąc i rok sporządzenia aktu, a w razie potrzeby lub na żądanie strony - godzinę i minutę rozpoczęcia i podpisania aktu,

2) miejsce sporządzenia aktu,

3) oznaczenie państwowego biura notarialnego oraz imię i nazwisko notariusza, jeżeli zaś akt sporządza osoba, której powierzono pełnienie czynności notarialnych - imię i nazwisko tej osoby,

4) imiona, nazwiska, imiona rodziców i miejsce zamieszkania osób fizycznych, nazwę i siedzibę osób prawnych lub innych podmiotów biorących udział w akcie, imiona, nazwiska i miejsce zamieszkania ich przedstawicieli lub pełnomocników, a także innych osób obecnych przy sporządzaniu aktu,

5) oświadczenia stron z powołaniem się, w razie potrzeby, na dołączone do aktu dokumenty,

6) stwierdzenie, na żądanie stron, faktów i istotnych okoliczności, które zaszły przy spisywaniu aktu,

7) stwierdzenie, że akt został odczytany, przyjęty i podpisany,

8) podpisy biorących udział w akcie oraz osób obecnych przy sporządzaniu aktu,

9) podpis notariusza.

§ 2. Jeżeli akt notarialny dotyczy czynności prawnej, akt ten powinien zawierać treści istotne dla tej czynności. Ponadto akt notarialny powinien zawierać inne stwierdzenia, których potrzeba umieszczenia w akcie wynika z niniejszej ustawy i przepisów szczególnych.

§ 3. Do aktu notariusz dołącza wyłącznie dokumenty wymagane przez prawo dla danej czynności. Dokumenty te parafują osoby podpisujące akt oraz notariusz.

Art.  63.

Jeżeli akt notarialny jest sporządzony na dwóch lub więcej arkuszach, to arkusze te powinny być ponumerowane, parafowane i połączone.

Art.  64.

Akt notarialny przed podpisaniem powinien być odczytany przez notariusza lub w jego obecności. Przy odczytaniu aktu notariusz powinien się przekonać, że osoby biorące udział w czynności dokładnie rozumieją treść oraz znaczenie aktu i akt jest zgodny z ich wolą. Na żądanie powinny być odczytane również załączniki do aktu.

Art.  65.

Oryginały aktów notarialnych nie mogą być wydawane poza państwowe biuro notarialne.

Rozdział  4

Poświadczenia

Art.  66.

§ 1. Notariusz poświadcza:

1) własnoręczność podpisu,

2) zgodność odpisu, wyciągu lub kopii z okazanym dokumentem,

3) datę okazania dokumentu,

4) pozostawanie osoby przy życiu lub w określonym miejscu.

§ 2. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, upoważnić organy administracji państwowej i banki mające swoją siedzibę w miejscowościach, w których nie ma państwowego biura notarialnego, do sporządzania niektórych poświadczeń dokonywanych przez państwowe biura notarialne.

Art.  67.

Każde poświadczenie notarialne powinno zawierać datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie - również godzinę dokonania czynności, oznaczenie państwowego biura notarialnego, podpis notariusza i pieczęć biura. Przepis art. 63 stosuje się odpowiednio.

Art.  68.

Notariusz poświadcza zgodność odpisu, wyciągu lub kopii z okazanym dokumentem. Jeżeli okazany dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki, uszkodzenia), notariusz stwierdza to w poświadczeniu.

Art.  69.

§ 1. Notariusz poświadcza na okazanym mu dokumencie datę, a na żądanie stron - także godzinę i minutę okazania tego dokumentu.

§ 2. W poświadczeniu notariusz stwierdza tożsamość osoby okazującej dokument.

Art.  70.

Pozostawanie osoby przy życiu lub w określonym miejscu poświadcza notariusz w razie stawiennictwa tej osoby w państwowym biurze notarialnym albo w razie przekonania się o tym fakcie przez notariusza poza biurem. Notariusz w poświadczeniu ustala tożsamość tej osoby oraz określa dzień, godzinę i minutę stwierdzenia pozostawania osoby przy życiu lub w określonym miejscu.

Rozdział  5

Protokoły

Art.  71.

§ 1. Notariusz spisuje protokoły walnych zgromadzeń organizacji społecznych, stowarzyszeń, spółdzielni, spółek i innych osób prawnych w przypadkach prawem przewidzianych.

§ 2. Jeżeli statut osoby prawnej, o której mowa w § 1, lub przepis szczególny nie stanowią inaczej, protokół podpisują przewodniczący zgromadzenia i notariusz.

§ 3. Notariusz również spisuje protokoły w celu stwierdzenia przebiegu pewnych czynności i zdarzeń wywołujących skutki prawne, a w szczególności dotyczące stawiennictwa stron i złożonych przez nie oświadczeń, a także - na żądanie strony stawającej - niestawiennictwa strony drugiej.

§ 4. Protokoły spisuje się w formie aktu notarialnego.

Rozdział  6

Protesty

Art.  72.

Przy sporządzaniu protestów weksli, czeków i innych dokumentów notariusz stosuje przepisy prawa właściwe dla tych czynności.

Rozdział  7

Przyjmowanie dokumentów na przechowanie.

Art.  73.

Z przyjęcia dokumentu na przechowanie spisuje się protokół, w którym wymienia się datę przyjęcia, ustala tożsamość osoby składającej dokument oraz wskazuje, komu i pod jakimi warunkami dokument bądź jego odpis ma być wydany. Przyjęty na przechowanie dokument wydaje się wyłącznie osobie wymienionej w protokole lub jej następcy prawnemu.

Rozdział  8

Wydawanie odpisów i wyciągów oraz przechowywanie aktów notarialnych

Art.  74.

§ 1. Odpisy aktu notarialnego wydaje się stronom aktu lub osobom, dla których zastrzeżono w akcie prawo otrzymania odpisu, a także ich następcom prawnym.

§ 2. Za zgodą stron lub na podstawie prawomocnego postanowienia sądu wojewódzkiego, w którego okręgu znajduje się państwowe biuro notarialne, odpis aktu notarialnego może być wydany także innym osobom. Sąd orzeka w tym przedmiocie, w trybie postępowania nieprocesowego, po wysłuchaniu stron aktu notarialnego, jeżeli stawią się na wezwanie. Postanowienie sądu wojewódzkiego nie podlega zaskarżeniu.

§ 3. W nagłówku odpisu aktu zaznacza się, że wydany dokument jest odpisem. Odpis powinien być dosłownym powtórzeniem oryginału, jednak poprawek i przekreśleń znajdujących się w oryginale nie należy zamieszczać na odpisie. Na końcu odpisu zaznacza się, komu i kiedy odpis wydano. Odpis podpisuje notariusz i opatruje pieczęcią. Odpis mający więcej niż jeden arkusz powinien być ponumerowany, połączony, parafowany i spojony pieczęcią.

Art.  75.

§ 1. Informacje pisemne i inne dokumenty wydaje się osobom, na których żądanie zostały dokonane czynności notarialne; jeżeli z treści stosunku prawnego to wynika, wydaje się je stronie, której czynność notarialna dotyczy.

§ 2. W przypadkach prawem przewidzianych państwowe biuro notarialne przesyła sądom i innym organom państwowym informacje pisemne o sporządzanych dokumentach i odpisy tych dokumentów.

§ 3. Informacji ustnych o dokonanych czynnościach notariusz może udzielić jedynie instytucjom i osobom, które mają prawo otrzymać odpisy dokumentów stwierdzających te czynności.

Art.  76.

§ 1. Do wydawania wyciągów stosuje się te same zasady, na jakich wydaje się odpisy.

§ 2. Przepis art. 74 § 3 stosuje się odpowiednio do wyciągów.

Art.  77.

Minister Sprawiedliwości wydaje, w drodze rozporządzenia, szczegółowe przepisy o przechowywaniu w państwowych biurach notarialnych aktów notarialnych i składaniu ich do archiwum ksiąg wieczystych oraz o księgach notarialnych, trybie ich prowadzenia, a także o sposobie czynienia wzmianek o wydaniu odpisów, wyciągów i innych dokumentów przez państwowe biura notarialne.