Rozdział 4 - O prowadzeniu ksiąg stanu cywilnego. - Prawo o aktach stanu cywilnego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1945.48.272

Akt utracił moc

Wersja od: 20 kwietnia 1951 r.

Rozdział  IV

O prowadzeniu ksiąg stanu cywilnego.

Art.  19.

(1) Akta stanu cywilnego sporządza się równolegle w dwóch księgach: księdze miejscowej i księdze wtóropisów.

(2) Najpóźniej w dniu następnym po dokonaniu wpisu w księdze miejscowej urzędnik stanu cywilnego winien sporządzić i uwierzytelnić odpis w księdze wtóropisów.

Art.  20.

Po upływie roku urzędnik stanu cywilnego zamyka obie księgi i odsyła księgę wtóropisów na przechowanie do archiwum władzy, którą oznaczy rozporządzenie wykonawcze; księga miejscowa pozostaje w archiwum urzędu.

Art.  21.

Uwierzytelniony odpis wpisu, dokonanego w księdze miejscowej po odesłaniu księgi wtóropisów, należy przesłać władzy, która sprawuje pieczę nad księgą wtóropisów, celem dokonania wpisu w tej księdze.

Art.  22.

Akta urodzenia, małżeństwa i zejścia sporządza się w oddzielnych księgach stanu cywilnego.

Art.  23.

Urzędnik stanu cywilnego czuwa z urzędu nad swą właściwością.

Art.  24. ³

 Urzędnik stanu cywilnego może żądać dowodów prawdziwości oświadczenia, zgłoszonego do wpisu. Jeżeliby je uznał za nieprzekonywające, zbada stan faktyczny i oceni go według własnego uznania. Jednak urzędnik stanu cywilnego nie jest uprawniony do swobodnej oceny stanu faktycznego, którego ustalenie należy do właściwości sądu lub innej władzy.

Art.  25.

 Kto, będąc na stanowisku urzędnika stanu cywilnego lub jego zastępcy, ma zgłosić oświadczenie do aktu stanu cywilnego albo sporządzić akt, dotyczący jego osoby lub jego małżonka, wstępnych, zstępnych, osób pozostających z nim w stosunku przysposobienia lub rodzeństwa, winien wyłączyć się od sporządzenia takiego aktu.

Art.  26.

(1) Akta stanu cywilnego sporządza się w urzędzie miejsca, gdzie zaszedł fakt urodzenia lub zejścia albo w którym nastąpiło zawarcie małżeństwa.

(2) Spór o właściwość miejscową dwóch lub kilku urzędów stanu cywilnego rozstrzyga ich wspólna władza nadzorcza.

(3) O ile zachodzą wątpliwości co do tego, czy zdarzenie, będące przedmiotem rejestracji stanu cywilnego, nastąpiło w kraju lub zagranicą, Minister Administracji Publicznej rozstrzyga, czy zdarzenie to ma być zarejestrowane w Polsce i w którym urzędzie stanu cywilnego.

Art.  27. ⁴

 Księgami właściwymi do wpisywania aktów stanu cywilnego, sporządzonych za granicą, są księgi urzędu stanu cywilnego, obwodu miejsca zamieszkania osoby, której akt dotyczy; w braku takiego miejsca - księgi urzędu stanu cywilnego ostatniego miejsca zamieszkania tej osoby w Polsce, a gdyby takiego miejsca nie było lub gdyby było ono nieznane, - księgi urzędu stanu cywilnego w Warszawie, wyznaczonego przez Ministra Administracji Publicznej.

Art.  28.

(1) Akt stanu cywilnego, sporządzony zagranicą nie przed polskim urzędnikiem stanu cywilnego, może być wpisany do właściwych ksiąg jedynie na mocy zezwolenia okręgowej władzy nadzorczej.

(2) Przepis ust. (1) dotyczy również wpisania wzmianki dodatkowej na marginesie w księgach stanu cywilnego na podstawie aktów stanu cywilnego, orzeczeń sądowych lub innych dokumentów, pochodzących od władz obcych.

Art.  29.

Urodzenia i zgony obywateli polskich, które nastąpiły zagranicą, oraz zawarte przez nich zagranicą małżeństwa mogą być w wyjątkowych przypadkach wpisywane na podstawie zarządzenia Ministra Administracji Publicznej do ksiąg urzędu stanu cywilnego, wyznaczonego przez tegoż Ministra, zwłaszcza w przypadku, gdy w danym kraju rejestracja stanu cywilnego nie jest zorganizowana lub też jest zorganizowana w sposób niedostateczny lub wadliwy.

Art.  30.

Urzędnik stanu cywilnego obowiązany jest sporządzić akt w dniu, w którym dokonano zgłoszenia ustnego, a najpóźniej w ciągu trzech dni po nadejściu zgłoszenia na piśmie lub zarządzenia władzy nadzorczej.

Art.  31.

(1) Rozporządzenie wykonawcze unormuje sprawę wzmianek dodatkowych na marginesie aktu i przypisków (adnotacyj) pod tekstem aktu.

(2) 5  Wzmianki dodatkowe, dotyczące okoliczności, które mają wpływ na treść lub ważność aktu albo dotyczące trwania małżeństwa, będą dokonywane na podstawie orzeczeń sądowych, decyzji administracyjnych, zarządzeń władz nadzorczych, wypisów aktów stanu cywilnego oraz innych dokumentów, które mają wpływ na treść lub ważność aktu.

(3)  Przypiski pod tekstem mają na celu powiązanie aktów, dotyczących tej samej osoby, przez umieszczenie wzmianek informacyjnych o aktach sporządzonych wcześniej lub później.

(4) Rozporządzenie wykonawcze unormuje współdziałanie sądów, notariuszów, urzędów stanu cywilnego i władz administracji ogólnej, polegające na zawiadamianiu właściwych urzędów stanu cywilnego o zdarzeniach i aktach, będących podstawą wpisu wzmianek dodatkowych i przypisków.

Art.  32.

(1) Akta stanu cywilnego sporządza się w formie rubrykowanej.

(2) Rozporządzenie wykonawcze unormuje stronę techniczną prowadzenia ksiąg.

Art.  33.

(1) W razie całkowitej lub częściowej utraty jednego z dwóch egzemplarzy księgi stanu cywilnego okręgowa władza nadzorcza zarządza sporządzenie uwierzytelnionego odpisu pozostałego egzemplarza, który zastąpi utracony egzemplarz.

(2) W razie całkowitej lub częściowej utraty obydwóch egzemplarzy księgi stanu cywilnego Minister Administracji Publicznej może zarządzić, że księga ma być założona na nowo. Rozporządzenie wykonawcze unormuje sposób założenia na nowo księgi stanu cywilnego.

(3) W razie całkowitej lub częściowej utraty obydwóch egzemplarzy księgi stanu cywilnego, o ile nie zostanie z urzędu wszczęte postępowanie celem odtworzenia księgi, odtworzenie poszczególnych aktów nastąpi w ten sposób, że sąd grodzki miejsca, w którym akt został sporządzony, na wniosek władzy nadzorczej, prokuratora lub osoby interesowanej ustali w trybie postępowania niespornego treść aktu na podstawie dokumentów i zeznań świadków i zarządzi wpisanie go do ksiąg stanu cywilnego.

Art.  34. ⁶

 Przepisy art. 33 ust. (3) stosuje się odpowiednio w przypadku:

a) gdy akt unieważniony trzeba zastąpić nowym aktem;

b) gdy akt urodzenia bądź akt małżeństwa nie został sporządzony w czasie właściwym i nie można go sporządzić w zwykłym trybie.

Art.  35.

(1) Obywatel polski może otrzymać potrzebne do sporządzenia aktu stanu cywilnego za granicą zaświadczenie o tym, że ma zdolność prawną, wymaganą według prawa polskiego do sporządzenia danego aktu.

(2) Zaświadczenie takie wydaje Minister Administracji Publicznej lub okręgowa władza nadzorcza, w której okręgu znajduje się urząd właściwy do sporządzenia danego aktu w Polsce.

Art.  36.

(1) Minister Administracji Publicznej wyda w drodze rozporządzenia:

a) w porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych - przepisy o prowadzeniu ksiąg stanu cywilnego przez polskich urzędników stanu cywilnego za granicą;

b) 7  w porozumieniu z tymże Ministrem oraz Ministrem Obrony Narodowej - przepisy o prowadzeniu ksiąg stanu cywilnego dla wojska poza granicami Państwa oraz przepisy o sporządzaniu protokółów, stwierdzających zdarzenia, wymagające sporządzenia aktu stanu cywilnego, przez dowódców (kapitanów) polskich okrętów wojennych na morzu oraz dowódców (kapitanów) polskich statków powietrznych wojennych.

c) 8  w porozumieniu z Ministrem Żeglugi - przepisy, wymienione w pkt b), gdy chodzi o dowódców (kapitanów) polskich statków pasażerskich i handlowych morskich, a z Ministrem Komunikacji - gdy chodzi o dowódców statków powietrznych.

(2)  Przepisy, o których mowa w ust. (1) pkt b), unormują również sprawę sporządzania aktów stanu cywilnego na obszarze Państwa przez osoby wojskowe dla wojska i miejscowej ludności cywilnej w przypadku, gdy w danym obwodzie urząd stanu cywilnego zawiesił działalność z powodu działań wojennych lub wydarzeń związanych z wojną.

³ Art. 24 zmieniony przez art. IX pkt 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1950 r. Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny (Dz.U.50.34.309) z dniem 1 października 1950 r.

⁴ Art. 27 zmieniony przez art. IX pkt 2 ustawy z dnia 27 czerwca 1950 r. Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny (Dz.U.50.34.309) z dniem 1 października 1950 r.

⁵ Art. 31 ust. (2) zmieniony przez art. IX pkt 3 ustawy z dnia 27 czerwca 1950 r. Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny (Dz.U.50.34.309) z dniem 1 października 1950 r.

⁶ Art. 34 zmieniony przez art. 1 pkt 3 dekretu z dnia 28 lipca 1948 r. (Dz.U.48.36.252) zmieniającego nin. dekret z dniem 3 sierpnia 1948 r.

⁷ Art. 36 ust. (1) lit. b) zmieniona przez art. IX pkt 4 ustawy z dnia 27 czerwca 1950 r. Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny (Dz.U.50.34.309) z dniem 1 października 1950 r.

⁸ Art. 36 ust. (1) lit. c) dodana przez art. IX pkt 4 ustawy z dnia 27 czerwca 1950 r. Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny (Dz.U.50.34.309) z dniem 1 października 1950 r.