Rozdział 12 - Likwidacja spadku. - Postępowanie spadkowe.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1946.63.346

Akt utracił moc

Wersja od: 5 lipca 1963 r.

Rozdział  XII.

Likwidacja spadku.

Art.  107.

§ 1. Postępowanie likwidacyjne nie może być wszczęte, jeżeli toczy się postępowanie upadłościowe przeciwko spadkodawcy.

§ 2. Po wszczęciu postępowania likwidacyjnego nie może być wszczęte postępowanie o ogłoszenie upadłości spadkodawcy.

Art.  108.

§ 1. Spadkobierca może uiścić należność, przypadającą żądającemu likwidacji, chociażby termin uiszczenia jeszcze nie nastąpił. Po uiszczeniu postępowanie będzie umorzone.

§ 2. Postępowanie również będzie umorzone, jeżeli spadkobierca zabezpieczy w sposób dostateczny należność, której istnieniu zaprzecza albo która nie jest jeszcze płatna.

§ 3. Umorzenie postępowania nie nastąpi, jeżeli sprzeciwią się temu inni uprawnieni do żądania likwidacji.

Art.  109.

Do wniosku o przeprowadzenie likwidacji należy dołączyć spis wierzycieli, którzy mają prawo do zaspokojenia ze spadku, z podaniem w miarę możności ich adresów i podstaw prawnych wierzytelności.

Art.  110.

§ 1. Postanowienie o likwidacji spadku może zapaść tylko po przeprowadzeniu rozprawy.

§ 2. Na postanowienie sądu drugiej instancji, kończące postępowanie w tym przedmiocie, służy skarga kasacyjna.

Art.  111.

W postanowieniu uwzględniającym wniosek sąd wyznaczy likwidatora spadku. Likwidatorem może być spadkobierca lub wykonawca testamentu.

Art.  112.

Likwidator obejmuje z mocy samego prawa zarząd majątku spadkowego. W razie potrzeby przekazanie majątku likwidatorowi dokonane będzie przez komornika na podstawie postanowienia o wyznaczeniu likwidatora.

Art.  113.

Pieniądze i papiery wartościowe likwidator składa do depozytu sądowego. Składa również do depozytu kosztowności, jeżeli uzna to za potrzebne albo jeżeli sąd tak zarządzi.

Art.  114. ²⁰

Przed rozpoczęciem likwidacji sąd na wniosek likwidatora może wydać postanowienie o zezwoleniu na sprzedaż ruchomości o ile to jest potrzebne na zaspokojenie kosztów postępowania, oraz na sprzedaż ruchomości, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub wskutek opóźnienia sprzedaży straciłyby znacznie na wartości, albo których przechowanie pociąga za sobą koszty zbyt wielkie w stosunku do ich wartości. Na postanowienie to służy zażalenie. Postanowienie sądu jest natychmiast wykonalne.

Art.  115.

Po wydaniu postanowienia o przeprowadzeniu likwidacji sąd wzywa wierzycieli przez ogłoszenie, aby zgłosili na piśmie swoje wierzytelności w sądzie w ciągu trzech miesięcy od daty ogłoszenia w piśmie urzędowym przeznaczonym do ogłoszeń. Nadto wezwania będą wysłane imiennie wierzycielom, których adresy zostały wskazane.

Art.  116.

§ 1. Po zgłoszeniu wniosku o przeprowadzenie likwidacji sąd na wniosek może zawiesić egzekucję, skierowaną do spadku. Postanowienie sądu jest natychmiast wykonalne.

§ 2. Po uprawomocnieniu się postanowienia o przeprowadzeniu likwidacji nie może być kierowana egzekucja do spadku, a egzekucja wszczęta wcześniej będzie zawieszona z samego prawa.

§ 3. Przepisów powyższych nie stosuje się do egzekucji z przedmiotu zabezpieczenia wierzytelności, zabezpieczonych hipoteką, zastawem lub prawem zatrzymania, jeżeli zabezpieczenie powstało przed otwarciem spadku.

Art.  117.

§ 1. Wierzyciel powinien zgłosić swoją wierzytelność, jeżeli chce brać udział w postępowaniu likwidacyjnym.

§ 2. Wierzytelności, do których w myśl artykułu poprzedzającego nie stosuje się przepisów o zawieszeniu egzekucji, winny być zgłoszone, jeżeli wierzyciel chce brać udział w postępowaniu dotyczącym likwidacji majątku, na którym nie ma zabezpieczenia.

Art.  118.

§ 1. Wierzyciel w zgłoszeniu winien wymienić swoje imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, wierzytelność, jej podstawy i dowody, a w miarę możności dowody złożyć; nadto winien podać stan sprawy, jeżeli co do wierzytelności toczy się postępowanie.

§ 2. Wierzyciel, zamieszkały za granicą obowiązany jest obrać sobie w Polsce zamieszkanie dla doręczeń. W przeciwnym razie pisma dla niego przeznaczone pozostawione będą w aktach sprawy.

Art.  119.

§ 1. Niezwłocznie po upływie terminu do zgłaszania się wierzycieli likwidator układa projekt listy wierzytelności.

§ 2. Wierzytelności w walucie obcej wciąga się na listę w przerachowaniu na walutę polską według kursu obowiązującego w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przeprowadzeniu likwidacji.

§ 3. Likwidator składa sądowi projekt listy wierzytelności oraz spis wierzytelności, których nie wciągnięto na listę. Sąd po zbadaniu projektu i wysłuchaniu likwidatora ustala listę wierzytelności, a następnie niezwłocznie zawiadamia spadkobiercę i wszystkich wierzycieli o ustaleniu listy, przy czym wierzycieli pominiętych zawiadamia nadto o niewciągnięciu ich wierzytelności na listę.

Art.  120.

Jeżeli wierzytelność została zgłoszona po upływie terminu, wyznaczonego do zgłoszeń, zgłoszenie będzie rozpoznane według przepisów poprzedzających. Czynności już dokonane obowiązują zgłaszającego wierzyciela, a jego wierzytelność, o ile będzie wciągnięta na listę, będzie uwzględniona tylko w tych podziałach funduszów masy spadkowej, które nastąpią po wciągnięciu na listę.

Art.  121.

§ 1. W ciągu dwóch tygodni od dnia otrzymania zawiadomienia o ustaleniu listy wierzytelności może złożyć do sądu sprzeciw: co do wciągnięcia wierzytelności na listę - spadkobierca i każdy z pozostałych wierzycieli, którzy zgłosili swoje wierzytelności, a co do odmowy wciągnięcia na listę - ten komu odmówiono wciągnięcia zgłoszonej wierzytelności.

§ 2. Sąd orzeka o sprzeciwie po przeprowadzeniu rozprawy. Na postanowienie sądu służy zażalenie.

§ 3. Postanowienie sądu nie tamuje możności wytoczenia procesu o ustalenie istnienia lub nieistnienia wierzytelności. W procesie uczestniczą spadkobierca, likwidator, wierzyciel, który zgłosił sprzeciw, i wierzyciel, przeciwko któremu sprzeciw był skierowany.

Art.  122.

Na wniosek wierzyciela, złożony w ciągu dwóch tygodni od dnia uprawomocnienia się postanowienia o ustaleniu listy wierzytelności, sąd po wysłuchaniu spadkobiercy może za zgodą wszystkich wierzycieli przysądzić im na własność majątek spadkowy w miejsce zapłaty ich należności, jeżeli długi przekraczają wartość stanu czynnego spadku albo jeżeli spadkobierca wyraził na to zgodę. Nie jest wymagana zgoda wierzyciela, jeżeli jest on jednocześnie spadkobiercą.

Art.  123.

Jeżeli wniosku o przysądzenie w przypisanym terminie nie złożono albo jeżeli wniosek prawomocnie został oddalony, spadkobierca może wnieść do sądu w ciągu dwóch tygodni od upływu terminu do złożenia wniosku o przysądzenie lub od uprawomocnienia się postanowienia, oddalającego ten wniosek, podanie z oświadczeniem, że najpóźniej w ciągu miesiąca od daty zebrania wierzycieli wypłaci na całkowite zaspokojenie sumę, odpowiadającą przynajmniej oznaczonej w spisie inwentarza wartości stanu czynnego spadku. Do podania należy dołączyć odpisy dla wierzycieli.

Art.  124.

§ 1. Sąd wyznacza zebranie wierzycieli, które winno się odbyć nie wcześniej niż po upływie miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia o ustaleniu listy wierzytelności.

§ 2. O terminie i miejscu zebrania sąd zawiadamia wciągniętych na listę wierzycieli przynajmniej na tydzień przed terminem. Na zebranie wzywa się spadkobiercę i likwidatora.

§ 3. Zawiadamia się również wierzycieli, którzy zgłosili swoje wierzytelności, lecz nie zostali wciągnięci na listę, jeżeli w czasie właściwym złożyli sądowi dowód wytoczenia powództwa o ustalenie wierzytelności.

Art.  125.

§ 1. Na zebraniu pod przewodnictwem sędziego, po wysłuchaniu sprawozdania likwidatora oraz po przeprowadzonej dyskusji, wierzyciele przyjmują lub odrzucają propozycję spadkobiercy.

§ 2. W głosowaniu uczestniczą wierzyciele, wciągnięci na listę z wyłączeniem jednak spadkobiercy, będącego zarazem wierzycielem spadku.

§ 3. Sędzia po wysłuchaniu spadkobiercy likwidatora i wierzycieli postanowi, czy będzie dopuszczony do głosowania: a) wierzyciel, nie wciągnięty na listę, który wniósł powództwo o ustalenie wierzytelności, b) wierzyciel, którego wierzytelność jest zabezpieczona, lecz zabezpieczenie jest niewystarczające, c) wierzyciel, którego wierzytelność uzależniona jest od warunku zawieszającego. W tych przypadkach sędzia oznacza sumę, według której będzie obliczony głos dopuszczonego wierzyciela.

§ 4. Propozycja spadkobiercy jest przyjęta, jeżeli na nią zgodzi się większość wierzycieli, mających łącznie co najmniej trzy czwarte ogólnej sumy wierzytelności osób, uprawnionych do uczestniczenia w głosowaniu.

Art.  126.

Po przyjęciu propozycji i po złożeniu przez spadkobiercę do depozytu sądowego sumy, do której złożenia zobowiązał się, sąd wyda postanowienie co do objęcia spadku przez spadkobiercę.

Art.  127.

§ 1. Jeżeli majątku spadkowego nie przysądzono wierzycielom i jeżeli spadkobierca nie zgłosił propozycji co do wypłaty wierzycielom oznaczonej sumy albo jeżeli propozycja nie została przyjęta, na wniosek spadkobiercy, likwidatora lub wierzyciela zgromadzenie wierzycieli ustali sposób likwidacji spadku.

§ 2. Uchwała zapada większością głosów wierzycieli, mających co najmniej trzy czwarte ogólnej sumy wierzytelności osób, uprawnionych do uczestniczenia w głosowaniu. Do ważności uchwały potrzebna jest nadto zgoda spadkobiercy oraz zatwierdzenie sądu.

Art.  128.

§ 1. Likwidacja spadku, o ile uchwała wierzycieli inaczej nie stanowi, następuje przez sprzedaż ruchomości i nieruchomości, przez ściągnięcie wierzytelności od dłużników i zrealizowanie innych praw majątkowych, wchodzących w skład spadku.

§ 2. Sprzedaż odbywa się według przepisów kodeksu postępowania cywilnego o sprzedaży w drodze egzekucji.

§ 3. Sprzedaż może być dokonana także przez likwidatora z zezwolenia sądu na warunkach przez sąd ustalonych.

§ 4. Spadkobierca nie jest wyłączony z liczby nabywców.

Art.  129.

Po złożeniu przez spadkobiercę sumy, do której złożenia zobowiązał się, albo przy przeprowadzeniu likwidacji sąd dokona podziału funduszów między wierzycieli jednorazowo lub kilkakrotnie w miarę postępującej likwidacji.

Art.  130.

Podział funduszów, osiągniętych ze sprzedaży nieruchomości, będzie dokonany przed podziałem innych funduszów albo jednocześnie.

Art.  131.

W podziale będą uwzględnione wierzytelności, nie wciągnięte na listę lub wykreślone z listy na skutek sprzeciwów, jeżeli przed przystąpieniem do podziału złożony będzie dowód, że wierzyciel wytoczył proces o ustalenie wierzytelności.

Art.  132.

§ 1. O sporządzeniu planu podziału sąd zawiadamia spadkobiercę i wierzycieli.

§ 2. W ciągu dwóch tygodni od daty doręczenia zawiadomienia spadkobierca i każdy wierzyciel może zgłosić zarzuty przeciwko planowi podziału.

§ 3. W razie wniesienia zarzutów sąd po wysłuchaniu osób zainteresowanych plan zatwierdzi albo odpowiednio zmieni.

§ 4. Jeżeli zarzutów nie wniesiono w terminie przepisanym, sąd zarządzi wykonanie planu.

Art.  133.

§ 1. Z oceny osiągniętej za nieruchomość oraz za rzeczy, które stosownie do kodeksu postępowania cywilnego ulegają egzekucji według przepisów o egzekucji z nieruchomości, zaspokojone będą w następującej kolejności:

1) koszty niezbytkownego pogrzebu spadkodawcy, o ile nie mogą być zaspokojone z innych źródeł;

2) koszty związane z wystawieniem nieruchomości na licytację, a mianowicie: opłaty sądowe, koszty opisu, oszacowania i ogłoszeń, a nadto wynagrodzenie likwidatora, o ile nie może być zaspokojone z innych źródeł;

3) należności pracowników zatrudnionych w sprzedanej nieruchomości lub w przedsiębiorstwach, znajdujących się na tej nieruchomości i wchodzących w skład spadku, byleby nie przewyższały rocznej należności pracownika;

4) podatki i inne daniny publiczne, należne ze sprzedanej nieruchomości za bieżący rok kalendarzowy oraz za dwa lata poprzedzające wraz z dodatkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi;

5) należności instytucyj ubezpieczeń społecznych z tytułu ubezpieczenia pracowników, wymienionych w pkt 3, za rok ostatni przed licytacją;

6) wierzytelności i prawa, zabezpieczone hipotecznie (również i raty amortyzacyjne), przed otwarciem spadku lub na podstawie umowy zawartej ze spadkodawcą, w kolejności według przepisów prawa rzeczowego;

7) podatki i inne daniny publiczne, niewymienione w pkt 4 i 5, a stanowiące dług spadkowy, zaległe za rok ostatni przed licytacją, wraz z dodatkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi,

§ 2. Pozostała reszta dołączona będzie do sumy, osiągniętej z innych źródeł.

§ 3. Sprzedaż, dokonana w postępowaniu likwidacyjnym, ma te same skutki prawne, jakie ma sprzedaż w postępowaniu egzekucyjnym.

§ 4. Sprzedaż z wolnej ręki nie narusza praw korzystających z rzeczowego zabezpieczenia na nieruchomości.

§ 5. Jeżeli suma przeznaczona do podziału nie wystarcza na zaspokojenie w całości wszystkich należności, należności dalszej kategorii będą uiszczone dopiero po zupełnym zaspokojeniu należności poprzedzającej kategorii, a gdy majątek nie wystarcza na pokrycie w całości wszystkich należności tej samej kategorii, należności te będą zaspokojone stosunkowo do wysokości każdej z nich.

Art.  134.

§ 1. Z ceny osiągniętej ze sprzedaży rzeczy ruchomej, obciążonej prawem zastawu, będą zaspokojone w następującej kolejności:

1) koszty sprzedaży rzeczy;

2) podatki i inne daniny publiczne, należne ze sprzedanej rzeczy za bieżący rok kalendarzowy oraz za dwa lata poprzedzające, wraz z dodatkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi;

3) wierzytelności zabezpieczone prawem zastawu na sprzedanej rzeczy.

§ 2. Pozostała reszta dołączona będzie do sumy osiągniętej z innych źródeł.

§ 3. Jeżeli suma przeznaczona do podziału nie wystarcza na zaspokojenie w całości wszystkich należności, należności dalszej kategorii będą uiszczone dopiero po zupełnym zaspokojeniu należności poprzedzającej kategorii, a gdy majątek nie wystarcza na pokrycie w całości wszystkich należności tej samej kategorii, należności te będą zaspokojone stosunkowo do wysokości każdej z nich.

Art.  135.

§ 1. Z funduszów, osiągniętych z innych źródeł, będą zaspokojone w następującej kolejności:

1) koszty niezbytkownego pogrzebu spadkodawcy;

2) koszty sprzedaży majątku, koszty likwidacji i zarządu spadku, nie wyłączając powstałych w czasie postępowania likwidacyjnego podatków i danin publicznych wraz z dodatkami na zwłokę i kosztami egzekucyjnymi oraz powstałych w tymże czasie należności z tytułu umów o pracę, o ile należności te nie zostały pokryte z bieżących wpływów;

3) należności przypadające za rok ostatni pracownikom domowym, lecz tylko z sum uzyskanych ze sprzedaży urządzenia domowego, oraz pracownikom przedsiębiorstwa, lecz tylko z sum uzyskanych z tego przedsiębiorstwa;

4) koszty ostatniej choroby spadkodawcy;

5) podatki i inne daniny, nie wymienione w pkt 2, należne za rok ostatni, wraz z dodatkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi;

6) należności instytucyj ubezpieczeń społecznych, powstałe z tytułu ubezpieczenia pracowników, wymienionych w pkt 3, za rok ostatni;

7) inne należności przypadające od spadkodawcy;

8) wierzytelności z tytułu zachowku;

9) wierzytelności z tytułu zapisów.

§ 2. Jeżeli suma przeznaczona do podziału nie wystarcza na zaspokojenie w całości wszystkich należności, należności dalszej kategorii będą uiszczone dopiero po zupełnym zaspokojeniu należności poprzedzającej kategorii, a gdy majątek nie wystarcza na pokrycie w całości wszystkich należności tej samej kategorii, należności te będą zaspokojone stosunkowo do wysokości każdej z nich.

Art.  136.

Sumy, przypadające na wierzytelności sporne albo na wierzytelności warunkowe, co do których warunek nie ziścił się jeszcze, będą pozostawione w depozycie sądowym.

Art.  137.

§ 1. Nadwyżkę, która pozostanie po dokonaniu podziału, wydaje się spadkobiercy.

§ 2. Wierzyciele, których wierzytelności zostały pominięte przy podziale, mogą dochodzić swoich należności z nadwyżki, przypadającej spadkobiercy.

§ 3. Jeżeli nie mogą odzyskać swoich należności z nadwyżki, mają prawo dochodzić ich tylko od zapisobierców w granicach wartości otrzymanych przez nich zapisów. Roszczenie przeciwko zapisobiercom przedawnia się z upływem lat trzech od ukończenia likwidacji.

Art.  138.

§ 1. Likwidatorowi należy się wynagrodzenie i zwrot wydatków; wysokość wynagrodzenia i wydatków oznacza sąd.

§ 2. Jeżeli likwidatorem jest spadkobierca, wynagrodzenie będzie mu przyznane, o ile sąd uzna to za słuszne ze względu na okoliczności sprawy.

§ 3. Likwidator traci prawo do otrzymania wynagrodzenia i zwrotu wydatków, jeżeli nie zażąda ich przed przystąpieniem do ostatniego podziału.

§ 4. 21 Na postanowienie co do wynagrodzenia służy zażalenie.

Art.  139.

Mienie, które będzie ujawnione po dokonaniu podziałów, o ile wszystkie wierzytelności nie zostały zaspokojone, poddane będzie likwidacji stosownie do powyższych przepisów. Likwidacja ta może być zarządzona również na wniosek wierzyciela, którego należność była wciągnięta na listę wierzytelności i nie została w całości zaspokojona.

Art.  140.

Zawieszona egzekucja z przedmiotów, poddanych likwidacji, będzie umorzona po ukończeniu likwidacji.

²⁰ Art. 114 zmieniony przez art. 9 pkt 18 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.50.38.349) z dniem 2 października 1950 r.

²¹ Art. 138 § 4 dodany przez art. 9 pkt 19 ustawy z dnia 20 lipca 1950 r. o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.50.38.349) z dniem 2 października 1950 r.