Rozdział 1 - Przepisy wspólne - Postępowanie egzekucyjne w administracji.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2023.2505 t.j.
Akt obowiązujący Wersja od: 25 marca 2024 r.
Rozdział 1
Przepisy wspólne
Przepisy wspólne
§ 1.
Organ egzekucyjny dokonuje zabezpieczenia należności pieniężnej lub wykonania obowiązku o charakterze niepieniężnym, jeżeli brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić egzekucję, w szczególności jeżeli stwierdzono:-
brak płynności finansowej zobowiązanego,-
unikanie wykonania przez zobowiązanego obowiązku przez nieujawnianie zobowiązań powstających z mocy prawa lub nierzetelne prowadzenie ksiąg podatkowych,-
dokonywanie przez zobowiązanego wyprzedaży majątku,-
niezłożenie oświadczenia, o którym mowa w art. 39 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, mimo wezwania do jego złożenia albo niewykazanie w złożonym oświadczeniu wszystkich rzeczy lub praw podlegających ujawnieniu.§ 2.
Zabezpieczenie może być dokonane także przed terminem płatności należności pieniężnej lub przed terminem wykonania obowiązku o charakterze niepieniężnym.§ 3.
Zabezpieczenie należności pieniężnych może dotyczyć również przyszłych powtarzających się świadczeń.§ 4.
Zajęcie zabezpieczające przekształca się w zajęcie egzekucyjne:1)
z dniem wystawienia tytułu wykonawczego, pod warunkiem że nastąpiło nie później niż przed upływem 2 miesięcy od dnia doręczenia ostatecznej decyzji lub innego orzeczenia podlegającego wykonaniu w sprawie, w której dokonano zabezpieczenia, bądź doręczenia postanowienia o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności;2)
z dniem wygaśnięcia decyzji, o której mowa w art. 61 ust. 3 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. - Prawo celne (Dz. U. z 2023 r. poz. 1590 i 1598) pod warunkiem wystawienia tytułu wykonawczego nie później niż przed upływem 14 dni od dnia jej wygaśnięcia;3)
z dniem podjęcia zawieszonego postępowania egzekucyjnego w przypadkach określonych w art. 32a § 2, art. 32c § 1 i art. 35 § 1, a także w przypadkach określonych w art. 79 ust. 5 ustawy o wzajemnej pomocy.§ 5.
W przypadku wniesienia skargi do sądu administracyjnego i wstrzymania wykonania decyzji, o której mowa w § 4 pkt 1, zajęcie zabezpieczające przekształca się w zajęcie egzekucyjne z dniem wystawienia tytułu wykonawczego, pod warunkiem że nastąpiło nie później niż przed upływem 2 miesięcy od dnia doręczenia odpisu prawomocnego orzeczenia o oddaleniu lub odrzuceniu skargi bądź umorzeniu postępowania sądowego.§ 6.
Zajęcie zabezpieczające nie przekształca się w zajęcie egzekucyjne w przypadku uchylenia przez organ odwoławczy lub sąd administracyjny decyzji stanowiącej podstawę do dokonania zabezpieczenia, o ile wydanie nowej decyzji nakładającej obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie nastąpi w terminie 6 miesięcy od dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego lub prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego organowi właściwemu do wydania decyzji.§ 7.
W dniu przekształcenia się zajęcia, o którym mowa w § 4 i 5, powstają skutki związane z zastosowaniem środka egzekucyjnego.§ 8.
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej lub organ egzekucyjny, na wniosek wierzyciela, nie postanowi inaczej, zabezpieczenie, o którym mowa w art. 164 § 1 pkt 2-5, wygasa po upływie 2 miesięcy od dnia doręczenia decyzji lub innego orzeczenia podlegającego wykonaniu w sprawie, w której dokonano zabezpieczenia, albo doręczenia postanowienia o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności, chyba że wierzyciel wystawił tytuł wykonawczy na zabezpieczoną należność pieniężną.Zabezpieczenie może być dokonane również przed ustaleniem albo określeniem kwoty należności pieniężnej lub obowiązku o charakterze niepieniężnym, jeżeli brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić skuteczne przeprowadzenie egzekucji, a przepisy odrębne zezwalają na takie zabezpieczenie.
§ 1.
Organ egzekucyjny dokonuje zabezpieczenia:1)
na wniosek wierzyciela i na podstawie wydanego przez niego zarządzenia zabezpieczenia;2)
na wniosek wierzyciela lub innego organu egzekucyjnego, który prowadzi postępowanie egzekucyjne, i na podstawie dalszego tytułu wykonawczego, w przypadkach określonych odpowiednio w art. 32a § 3 albo art. 35 § 2;3)
na wniosek państwa członkowskiego i na podstawie zarządzenia zabezpieczenia, zagranicznego tytułu wykonawczego, dokumentu zabezpieczenia albo jednolitego tytułu wykonawczego określonych w przepisach ustawy o wzajemnej pomocy, w zakresie należności pieniężnych, o których mowa w art. 2 § 1 pkt 8 lit. a-f;4)
na wniosek państwa członkowskiego lub państwa trzeciego i na podstawie zarządzenia zabezpieczenia albo zagranicznego tytułu wykonawczego wystawionych zgodnie z przepisami ustawy o wzajemnej pomocy, w zakresie należności, o których mowa w art. 2 § 1 pkt 9.§ 1a.
Organ egzekucyjny może z urzędu dokonać zabezpieczenia na podstawie tytułu wykonawczego, w przypadkach określonych w art. 32a § 3, art. 32c § 2 i art. 35 § 2 oraz w przypadkach określonych w art. 79 ust. 5 ustawy o wzajemnej pomocy.§ 2.
(uchylony).§ 3.
Jeżeli wniosek o zabezpieczenie jest zgłaszany po wszczęciu albo zakończeniu postępowania podatkowego lub kontrolnego, we wniosku tym wyszczególnia się składniki majątkowe zobowiązanego, które mogą być przedmiotem zabezpieczenia.§ 1.
Organ egzekucyjny lub egzekutor, przystępując do czynności zabezpieczających, doręcza zobowiązanemu odpowiednio:1)
odpis zarządzenia zabezpieczenia;2)
dokument zabezpieczenia;3)
odpis tytułu wykonawczego, o ile nie został wcześniej doręczony, wraz z zawiadomieniem o przystąpieniu do zabezpieczenia;4)
zawiadomienie o przystąpieniu do zabezpieczenia, jeżeli odpis tytułu wykonawczego został doręczony w egzekucji administracyjnej.§ 1a.
W przypadku gdy doręczenie odpisu zarządzenia po doręczeniu decyzji o zabezpieczeniu, o której mowa w art. 33 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, mogłoby utrudnić lub udaremnić dokonanie zabezpieczenia, organ egzekucyjny lub egzekutor wraz z odpisem zarządzenia zabezpieczenia doręcza zobowiązanemu tę decyzję o zabezpieczeniu.§ 2.
W przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 4, nie stosuje się przepisów art. 33 i art. 34.§ 1.
Zarządzenie zabezpieczenia zawiera:1)
oznaczenie wierzyciela;2) 131
dane zobowiązanego będącego:a)
osobą fizyczną:–
imię i nazwisko oraz adres jego miejsca zamieszkania,–
imię ojca i imię matki oraz datę urodzenia zobowiązanego, o ile są znane wierzycielowi,–
numer PESEL, NIP lub numer REGON, jeżeli zobowiązany taki numer posiada, albo inny numer identyfikacyjny ze wskazaniem jego rodzaju, o ile jest znany wierzycielowi,b)
osobą prawną lub jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną:–
nazwę i adres jego siedziby,–
NIP, numer REGON lub numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, jeżeli zobowiązany taki numer posiada, albo inny numer identyfikacyjny ze wskazaniem jego rodzaju, o ile jest znany wierzycielowi;3)
podanie treści obowiązku podlegającego zabezpieczeniu, podstawy prawnej tego obowiązku, a w przypadku zabezpieczania należności pieniężnej - także określenie jej wysokości i rodzaju;4)
wskazanie podstawy prawnej zabezpieczenia obowiązku;5)
wskazanie okoliczności świadczących o wystąpieniu możliwości utrudnienia bądź udaremnienia egzekucji;6) 132
datę wydania i numer zarządzenia zabezpieczenia;6a) 133
imię i nazwisko osoby upoważnionej do działania w imieniu wierzyciela, a także jej stanowisko służbowe, jeżeli sposób opatrzenia zarządzenia zabezpieczenia podpisem albo pieczęcią, o których mowa w art. 26e § 1, umożliwia podanie tego stanowiska;6b) 134
podpis osoby upoważnionej do działania w imieniu wierzyciela albo pieczęć, o której mowa w art. 26e § 1 pkt 4 albo 5;6c) 135
datę podpisania zarządzenia zabezpieczenia przez osobę upoważnioną do działania w imieniu wierzyciela, a jeżeli zarządzenie zabezpieczenia zostało opatrzone pieczęcią, o której mowa w art. 26e § 1 pkt 4 albo 5 - datę opatrzenia tą pieczęcią;7) 136
(uchylony);8)
pouczenie zobowiązanego o przysługującym mu prawie wniesienia do wierzyciela, za pośrednictwem organu egzekucyjnego, zarzutu w sprawie zabezpieczenia oraz o skutkach wniesienia zarzutu w terminie nie później niż 7 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu odpisu zarządzenia zabezpieczenia i po upływie tego terminu;8a)
pouczenie zobowiązanego o skutkach niezawiadomienia organu egzekucyjnego o każdej zmianie adresu miejsca zamieszkania lub siedziby;8b)
pouczenie zobowiązanego o przysługującym jego małżonkowi prawie do wniesienia sprzeciwu w sprawie zabezpieczenia na majątku wspólnym;9)
sposób i zakres zabezpieczenia obowiązku o charakterze niepieniężnym.§ 1a.
W zarządzeniu zabezpieczenia wierzyciel wskazuje jako adres zobowiązanego ostatni znany mu adres miejsca zamieszkania lub siedziby zobowiązanego.§ 2.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór:1)
zarządzenia zabezpieczenia, o którym mowa w § 1,2)
kolejnego zarządzenia zabezpieczenia, o którym mowa w art. 156a § 1- mając na względzie jednoznaczną identyfikację odpowiednio zobowiązanego i małżonka zobowiązanego, możliwość elektronicznego przetwarzania danych zawartych w tym zarządzeniu oraz sprawne dokonanie zabezpieczenia.
§ 1.
Wierzyciel wystawia kolejne zarządzenie zabezpieczenia w razie potrzeby zabezpieczenia na nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego - w przypadku gdy odpowiedzialność zobowiązanego za należność pieniężną i odsetki z tytułu niezapłacenia jej w terminie obejmuje majątek osobisty zobowiązanego i majątek wspólny.§ 2. 137
Kolejne zarządzenie zabezpieczenia zawiera dane i informacje, o których mowa w art. 156 § 1 pkt 1-6 i 8-8b oraz § 1a, aktualne na dzień jego wystawienia, a także datę wystawienia i numer porządkowy kolejnego zarządzenia zabezpieczenia oraz oznaczenie celu, dla którego zostało wydane, oraz:1)
dane małżonka zobowiązanego;2) 138
imię i nazwisko osoby upoważnionej do działania w imieniu wierzyciela, a także jej stanowisko służbowe, jeżeli sposób opatrzenia kolejnego zarządzenia zabezpieczenia podpisem albo pieczęcią, o których mowa w art. 26e § 1, umożliwia podanie tego stanowiska;2a) 139
podpis osoby upoważnionej do działania w imieniu wierzyciela albo pieczęć, o której mowa w art. 26e § 1 pkt 4 albo 5;2b) 140
datę podpisania kolejnego zarządzenia zabezpieczenia przez osobę upoważnioną do działania w imieniu wierzyciela, a jeżeli kolejne zarządzenie zabezpieczenia zostało opatrzone pieczęcią, o której mowa w art. 26e § 1 pkt 4 albo 5 - datę opatrzenia tą pieczęcią;3) 141
(uchylony).§ 3.
Do kolejnego zarządzenia zabezpieczenia przepisy art. 26c § 4 i art. 26ca § 3 stosuje się odpowiednio.§ 1.
Jeżeli obowiązek, którego dotyczy zarządzenie zabezpieczenia, nie podlega zabezpieczeniu w trybie administracyjnym lub zarządzenie zabezpieczenia nie zawiera treści określonej w art. 156 § 1, organ egzekucyjny nie przystępuje do zabezpieczenia. Na postanowienie organu egzekucyjnego odmawiające dokonania zabezpieczenia przysługuje wierzycielowi niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym zażalenie.§ 2. 142
Organ egzekucyjny może uzależnić przystąpienie do zabezpieczenia od złożenia przez wierzyciela kaucji na zabezpieczenie roszczeń zobowiązanego o naprawienie szkód spowodowanych wskutek wykonania zarządzenia zabezpieczenia.Organ egzekucyjny może w każdym czasie uchylić lub zmienić sposób lub zakres zabezpieczenia. Na postanowienie w sprawie zmiany lub uchylenia zabezpieczenia służy zażalenie.
W przypadku potrzeby organ egzekucyjny może stosować kilka sposobów zabezpieczenia.
§ 1.
Organ egzekucyjny na żądanie zobowiązanego uchyla zabezpieczenie obowiązku o charakterze niepieniężnym, jeżeli wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie został zgłoszony w terminie 3 miesięcy od dnia dokonania tego zabezpieczenia.§ 1a.
O uchyleniu zabezpieczenia organ egzekucyjny wydaje postanowienie. Na postanowienie to przysługuje zażalenie zobowiązanemu i wierzycielowi niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym.§ 2.
Termin określony w § 1 może być przez organ egzekucyjny przedłużony na wniosek wierzyciela o okres do 3 miesięcy, jeżeli z uzasadnionych przyczyn postępowanie egzekucyjne nie mogło być wszczęte.§ 3.
Na postanowienie organu egzekucyjnego w sprawie przedłużenia terminu określonego w § 1 lub odmowy przedłużenia tego terminu służy wierzycielowi i zobowiązanemu zażalenie.§ 1.
Zabezpieczenie nie może zmierzać do tego, aby stanowiło wykonanie obowiązku.§ 2.
W drodze zabezpieczenia nie można stosować przeciw zobowiązanemu przymusu bezpośredniego.Zajęte w celu zabezpieczenia ruchomości, o których mowa w art. 104 § 2 pkt 1 i 2, albo które mogą stracić na wartości w przypadku ich przechowywania, mogą być sprzedane bezpośrednio po ich zajęciu. Zajęte w celu zabezpieczenia inne ruchomości mogą być sprzedane w drodze egzekucji administracyjnej, jeżeli w razie niesprzedania straciłyby znacznie na wartości albo jeżeli dozór zajętych przedmiotów powoduje znaczne koszty. Dotyczy to również zajętego w celu zabezpieczenia inwentarza żywego, w razie gdy dłużnik odmawia przyjęcia go pod dozór. Uzyskana ze sprzedaży kwota podlega złożeniu do depozytu organu egzekucyjnego.
W przypadku zbiegu zabezpieczeń administracyjnych lub zabezpieczenia administracyjnego i sądowego do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego przepisy art. 62-63a, art. 69a i art. 89a § 2a-2c stosuje się odpowiednio.
§ 1.
W przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej i zabezpieczenia administracyjnego, egzekucji administracyjnej i zabezpieczenia sądowego lub zabezpieczenia administracyjnego i egzekucji sądowej do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego prowadzenie łącznie egzekucji i zabezpieczenia do tej rzeczy albo prawa majątkowego przejmuje organ, który prowadzi egzekucję. Jeżeli egzekucja lub zabezpieczenie dotyczą należności, o których mowa w art. 2 § 1 pkt 8 lit. a-f i pkt 9, lub świadczeń, o których mowa w art. 62 § 3, prowadzenie łącznie egzekucji i zabezpieczenia do rzeczy albo prawa majątkowego, do których nastąpił zbieg, przejmuje organ, który prowadzi egzekucję, wskazany odpowiednio w art. 62 § 2, 3 lub 4.§ 2.
Do zbiegu egzekucji i zabezpieczenia do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego przepisy art. 62a-63a, art. 89a § 2a-2c, art. 115 i art. 115a stosuje się odpowiednio.§ 1.
Przepisy art. 64 § 10 i 12, art. 64a-64cc oraz art. 64e-65a stosuje się odpowiednio do opłat za czynności zabezpieczające i wydatków związanych z postępowaniem zabezpieczającym, jeżeli postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte.§ 2.
Organ egzekucyjny obciąża wierzyciela opłatami za czynności zabezpieczające oraz wydatkami związanymi z zabezpieczeniem, jeżeli postępowanie egzekucyjne nie zostało wszczęte wskutek braku wniosku, o którym mowa w art. 159 § 2, lub wniosek ten nie został uwzględniony, a jeżeli nie zostało wszczęte z innych powodów - wydatkami związanymi z postępowaniem zabezpieczającym. Przepisy art. 64c § 5, 6 i § 9 pkt 2 oraz § 10 i 11 stosuje się odpowiednio.§ 2a.
(uchylony).§ 3.
Organ egzekucyjny może zażądać od wierzyciela wpłaty zaliczki na pokrycie wydatków związanych z postępowaniem zabezpieczającym i uzależnić zabezpieczenie od wpłacenia tej zaliczki.§ 4.
Przepisy art. 65 stosuje się również do wydatków postępowania zabezpieczającego.131 Art. 156 § 1 pkt 2 zmieniony przez art. 1 pkt 55 lit. a ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
132 Art. 156 § 1 pkt 6 zmieniony przez art. 1 pkt 55 lit. b ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
133 Art. 156 § 1 pkt 6a dodany przez art. 1 pkt 55 lit. c ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
134 Art. 156 § 1 pkt 6b dodany przez art. 1 pkt 55 lit. c ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
135 Art. 156 § 1 pkt 6c dodany przez art. 1 pkt 55 lit. c ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
136 Art. 156 § 1 pkt 7 uchylony przez art. 1 pkt 55 lit. d ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
137 Art. 156a § 2 zdanie wstępne zmienione przez art. 1 pkt 56 lit. a ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
138 Art. 156a § 2 pkt 2 zmieniony przez art. 1 pkt 56 lit. b ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
139 Art. 156a § 2 pkt 2a dodany przez art. 1 pkt 56 lit. c ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
140 Art. 156a § 2 pkt 2b dodany przez art. 1 pkt 56 lit. c ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
141 Art. 156a § 2 pkt 3 uchylony przez art. 1 pkt 56 lit. d ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
142 Art. 157 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 57 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
143 Art. 162 zmieniony przez art. 1 pkt 58 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.
144 Art. 162a dodany przez art. 1 pkt 59 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.556) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 marca 2024 r.