Art. 14. - [Utworzenie Funduszu Pomocy; pochodzenie i przeznaczenie środków Funduszu Pomocy] - Pomoc obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2024.167 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 22 marca 2024 r. do: 31 grudnia 2029 r.

Art.  14.  [Utworzenie Funduszu Pomocy; pochodzenie i przeznaczenie środków Funduszu Pomocy]

1. W Banku Gospodarstwa Krajowego tworzy się Fundusz Pomocy, zwany dalej "Funduszem", w celu finansowania lub dofinansowania realizacji zadań na rzecz pomocy Ukrainie, w szczególności obywatelom Ukrainy dotkniętym konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy, w tym zadań realizowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza nim, a także realizacji zadań związanych z bezpieczeństwem żywnościowym kraju w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy.

2. Prezes Rady Ministrów zawiera z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowę określającą w szczególności zasady dokonywania wypłat ze środków Funduszu, na finansowanie lub dofinansowanie realizowanych zadań, o których mowa w ust. 1, oraz zasady zawierania porozumień, o których mowa w ust. 10.

3. Wypłaty ze środków Funduszu są realizowane na podstawie dyspozycji wypłaty składanej do Banku Gospodarstwa Krajowego przez Prezesa Rady Ministrów.

4. Prezes Rady Ministrów może upoważnić do składania dyspozycji wypłaty ze środków Funduszu dysponenta części budżetowej lub ministra kierującego określonym działem administracji rządowej zgodnie z ustawą z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2512 oraz z 2023 r. poz. 2029), określając jednocześnie zakres tego upoważnienia.

4a. Prezes Rady Ministrów może upoważnić ministra właściwego do spraw wewnętrznych do składania dyspozycji wypłaty ze środków Funduszu, w celu finansowania, o którym mowa w ust. 6 pkt 1, 4 i 6, określając jednocześnie zakres tego upoważnienia.

4b. Finansowanie, o którym mowa w ust. 4a, udzielane jest za pośrednictwem poszczególnych dysponentów części budżetowych, zgodnie z zakresem ich działania.

4c. Jednostki sektora finansów publicznych odsetki od środków z Funduszu zgromadzonych na wydzielonym rachunku przeznaczają na realizację zadań, o których mowa w ust. 1.

4d. Niewykorzystane odsetki, o których mowa w ust. 4c, podlegają zwrotowi na rachunek, z którego otrzymano środki z Funduszu, z wyjątkiem niewykorzystanych odsetek od środków z Funduszu zgromadzonych na wydzielonym rachunku jednostki samorządu terytorialnego, które są przekazywane na rachunek właściwego wojewody.

5. Środki Funduszu pochodzą:

1) z wpłat środków pieniężnych jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 5-8 i 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, z wyłączeniem samorządowych osób prawnych, z wyjątkiem środków pochodzących z dotacji z budżetu i środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;

2) ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, które za zgodą Komisji Europejskiej mogą zostać przeznaczone na wsparcie realizacji zadań, o których mowa w ust. 1;

3) z wpłat z budżetu państwa;

4) z wpływów ze skarbowych papierów wartościowych, o których mowa w art. 15;

5) ze środków z wyemitowanych obligacji, o których mowa w art. 16 ust. 3;

6) z innych przychodów, w tym darowizn;

7) ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;

8) z odsetek od środków Funduszu pozostających na wydzielonych rachunkach bankowych, których obowiązek utworzenia wynika z obowiązujących przepisów lub umów, będących w dyspozycji kierownika jednostki organizacyjnej realizującej zadania finansowane ze środków Funduszu.

6. Środki Funduszu mogą być przeznaczane na:

1) finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań, o których mowa w ust. 1;

2) wykup i zapłatę odsetek od obligacji, o których mowa w art. 16 ust. 3, oraz pokrycie kosztów ich emisji;

3) zwrot Bankowi Gospodarstwa Krajowego środków, o których mowa w art. 16 ust. 2, wraz z wynagrodzeniem w wysokości ustalonej z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych;

4) zwrot wydatków lub kosztów poniesionych na realizację zadań, o których mowa w ust. 1;

5) udzielanie pożyczek;

6) finansowanie poniesionych wydatków podmiotów, o których mowa w art. 12 ust. 3, podczas realizacji zadań, o których mowa w ust. 1.

6a. Środki Funduszu mogą być przeznaczone na finansowanie działań, polegających na zapewnieniu bezpieczeństwa osób, o których mowa w art. 1 ust. 1, oraz ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego w miejscach gromadzenia się i pobytu tych osób, w tym w szczególności wydatków związanych z przemieszczaniem się, zakwaterowaniem, wyżywieniem i wyposażeniem funkcjonariuszy służb podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, a także na zwrot wydatków lub kosztów poniesionych na realizację tych zadań.

6b. W przypadku finansowania, o którym mowa w ust. 6 pkt 6, wyłącza się możliwość korzystania ze świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 13.

6c. Finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań, o którym mowa w ust. 6 pkt 1, zwrot wydatków lub kosztów, o którym mowa w ust. 6 pkt 4, oraz finansowanie poniesionych wydatków, o którym mowa w ust. 6 pkt 6, może nastąpić według stawek ryczałtowych.

6d. Środki Funduszu mogą być przeznaczone na finansowanie zadań Polskiego Czerwonego Krzyża, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy, realizowanych przez Krajowe Biuro Informacji i Poszukiwań, przewidziane w konwencjach międzynarodowych o traktowaniu jeńców wojennych oraz o ochronie osób cywilnych podczas wojny.

6e. Środki Funduszu mogą być przeznaczone na realizację zadań związanych z integracją społeczną.

6f. Środki Funduszu mogą być przeznaczone na finansowanie lub dofinansowanie budowy, modernizacji, wyposażania i utrzymania przejść granicznych z Ukrainą.

7. Ze środków Funduszu dokonuje się wypłaty wynagrodzenia prowizyjnego przysługującego Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Wysokość wynagrodzenia jest ustalana w umowie, o której mowa w ust. 2.

8. Środki Funduszu mogą być przeznaczone na:

1) finansowanie, dofinansowanie lub zwrot wydatków lub kosztów poniesionych na realizację zadań, o których mowa w ust. 6 pkt 1 i 4,

2) finansowanie i zwrot wydatków, o których mowa w ust. 6 pkt 6,

3) finansowanie lub zwrot wydatków lub kosztów poniesionych na realizację zadań, o których mowa w ust. 6a i 6d-6f

- również w przypadku, gdy ustawa lub przepisy odrębne przewidują finansowanie tego rodzaju zadań z budżetu państwa, w tym w formie wpłat lub dotacji z budżetu państwa.

9. Środki Funduszu mogą być przeznaczone na zwrot wydatków lub kosztów, o których mowa w ust. 6 pkt 4 i 6, ust. 6a i 8, poniesionych na realizację zadań, na rzecz pomocy obywatelom Ukrainy od dnia 24 lutego 2022 r., przy czym nie później niż do dnia 31 grudnia 2022 r.

9a. Środki Funduszu mogą być przeznaczone na zwrot wydatków lub kosztów, o których mowa w ust. 6 pkt 4 i 6, ust. 6a, 6d-6f i 8, poniesionych na realizację zadań, na rzecz pomocy obywatelom Ukrainy od dnia 1 stycznia 2023 r.

10. Finansowanie lub dofinansowanie może zostać udzielone za pośrednictwem poszczególnych dysponentów części budżetowych, a środki dla poszczególnych dysponentów są gromadzone na wyodrębnionych rachunkach pomocniczych Funduszu. Bank Gospodarstwa Krajowego na podstawie dyspozycji Prezesa Rady Ministrów zawiera z dysponentami części budżetowych porozumienia określające sposób i terminy przekazywania, rozliczania i zwrotu środków oraz ich sprawozdawczości.

11. Finansowanie lub dofinansowanie ze środków Funduszu może być udzielone jednostkom sektora finansów publicznych oraz jednostkom spoza tego sektora.

11a. Ze środków Funduszu mogą być finansowane zadania z zakresu zarządzania, w tym zabezpieczenia obiektów historycznych lub zabytkowych, i digitalizacji obiektów materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego w Ukrainie.

11b. Przekazanie środków finansowych na realizację zadania określonego w ust. 11a następuje na podstawie umowy zawartej między ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego a Fundacją Solidarności Międzynarodowej. Przekazane środki finansowe nie stanowią przychodu Fundacji Solidarności Międzynarodowej.

11c. Środki finansowe, o których mowa w ust. 11a, niewykorzystane do dnia 30 listopada 2024 r. podlegają zwrotowi do Funduszu do dnia 31 grudnia 2024 r.

12. Finansowanie lub dofinansowanie ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, przekazanych przez Komisję Europejską oraz art. 5 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, na wsparcie realizacji zadań, o których mowa w ust. 1, jest udzielane zgodnie z procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu lub określonymi w deklaracji dawcy.

13. Minister albo inny dysponent części budżetowej nadzorujący może zlecić podległym i nadzorowanym jednostkom sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 5-10 i 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, z wyłączeniem samorządowych osób prawnych, oraz podległym i nadzorowanym jednostkom badawczym, szkołom wyższym oraz innym podmiotom realizującym pomoc obywatelom Ukrainy, realizację zadań, o których mowa w ust. 1, zapewniając wsparcie ze środków Funduszu.

14. Państwowe jednostki budżetowe i jednostki samorządu terytorialnego gromadzą środki z Funduszu na wydzielonym rachunku dochodów i przeznaczają na wydatki, o których mowa w ust. 1, w ramach planu finansowego tego rachunku.

15. Wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu oraz zarząd województwa dysponują środkami oraz opracowują plan finansowy dla rachunku, o którym mowa w ust. 14.

16. Jednostki sektora finansów publicznych, w tym również jednostki podległe i nadzorowane przez te jednostki, realizujące zadania Funduszu, w terminie 15 dni od dnia upływu każdego kwartału danego roku, informują dysponenta części budżetowej, od którego otrzymały środki z Funduszu, lub Prezesa Rady Ministrów, w przypadku gdy środki otrzymały od niego, o wysokości niewykorzystanych środków pochodzących z Funduszu oraz o wysokości niewykorzystanych odsetek, o których mowa w ust. 4c, według stanu na koniec każdego kwartału.

16a. Jednostki samorządu terytorialnego, realizujące zadania Funduszu, w terminie 15 dni od zakończenia kwartału, informują właściwego wojewodę o wysokości niewykorzystanych środków pochodzących z Funduszu oraz o wysokości niewykorzystanych odsetek, o których mowa w ust. 4c, według stanu na koniec każdego kwartału.

17. Dysponent części budżetowej oraz właściwy wojewoda w zakresie środków wydatkowanych przez jednostki samorządu terytorialnego przekazują Prezesowi Rady Ministrów odpowiednio informację, o której mowa w ust. 16 i 16a, w terminie 10 dni od dnia jej otrzymania.

18. W terminie wskazanym przez Prezesa Rady Ministrów, jednostki, o których mowa w ust. 16, zwracają niewykorzystane środki pochodzące z Funduszu, na wyodrębniony rachunek Funduszu.

19. Po zakończeniu roku budżetowego organy, o których mowa w ust. 15, przedkładają organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego informację o wykonaniu planu finansowego rachunku, o którym mowa w ust. 14.

20. Finansowanie lub dofinansowanie ze środków Funduszu stanowi przychód jednostki sektora finansów publicznych, o której mowa w art. 9 pkt 5-8 i 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. W planie finansowym jednostka wyodrębnia przychody z tytułu wsparcia i koszty związane z realizacją zadań, o których mowa w ust. 1.

21. Prezes Rady Ministrów może zwrócić się z wiążącym poleceniem do dysponentów części budżetowych, którym podlegają albo którzy nadzorują jednostki sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 5-8 i 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, z wyłączeniem samorządowych osób prawnych, o informacje dotyczące w szczególności:

1) wysokości środków pieniężnych jednostek na dzień przekazania informacji, z wyodrębnieniem środków z dotacji z budżetu i środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,

2) znanych w dniu przekazania informacji zobowiązań jednostki dotyczących danego roku

- w terminie wyznaczonym, informując równocześnie ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

22. Prezes Rady Ministrów na podstawie informacji, o których mowa w ust. 17 i 21, może wydać jednostkom sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 5-8 i 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, z wyłączeniem samorządowych osób prawnych, wiążące polecenie dokonania wpłaty środków pieniężnych do Funduszu, określając ich wysokość oraz termin wpłaty.

22a. W przypadku, o którym mowa w ust. 22, do zmian w planie finansowym jednostek sektora finansów publicznych wymogów określonych w art. 52 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz innych przepisach regulujących zwiększenie kosztów tych jednostek nie stosuje się.

22b. W przypadku, o którym mowa w ust. 22, w planie finansowym:

1) agencji wykonawczej - mogą być dokonywane zmiany przychodów lub kosztów mimo niespełnienia wymogów określonych w art. 21 ust. 4-6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,

2) instytucji gospodarki budżetowej - mogą być dokonywane zmiany przychodów lub kosztów mimo niespełnienia wymogów określonych w art. 24 ust. 5 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,

3) państwowego funduszu celowego - mogą być dokonywane zmiany mimo niespełnienia wymogów określonych w art. 29 ust. 12 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych

- oraz innych przepisach regulujących zmianę planów finansowych tych jednostek.

22c. O zmianach, o których mowa w ust. 22a i 22b, informuje się niezwłocznie ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

23. Wpłaty środków pieniężnych, o których mowa w ust. 22, stanowią koszty tych jednostek, które ich dokonały.

24. Prezes Rady Ministrów może nakazać Bankowi Gospodarstwa Krajowego zwrócić z Funduszu niewykorzystane w całości albo w części środki pieniężne tym jednostkom, które dokonały ich wpłaty, z wyłączeniem wpłat z budżetu państwa.

25. Zwrot środków dokonany w bieżącym roku budżetowym stanowi zmniejszenie:

1) wpływów Funduszu;

2) wydatków lub kosztów jednostki sektora finansów publicznych, która otrzymała zwrot środków pieniężnych.

26. Zwrot środków dokonany w kolejnym roku budżetowym stanowi:

1) wydatki Funduszu;

2) wpływy jednostki sektora finansów publicznych, która otrzymała zwrot środków pieniężnych.

27. Bank Gospodarstwa Krajowego sporządza plan finansowy Funduszu, który określa w szczególności:

1) przeznaczenie środków Funduszu zgodnie z ust. 6;

2) kwotę planowanych do wyemitowania przez Bank Gospodarstwa Krajowego obligacji w kraju i za granicą na rzecz Funduszu, o których mowa w art. 16 ust. 3;

3) maksymalną kwotę oraz termin obowiązywania gwarancji, o których mowa w art. 16 ust. 4.

28. Bank Gospodarstwa Krajowego przedstawia Prezesowi Rady Ministrów do dnia 15 kwietnia danego roku bilans oraz rachunek zysków i strat za rok poprzedni.

29. Bank Gospodarstwa Krajowego przekazuje Prezesowi Rady Ministrów sprawozdanie z realizacji planu finansowego Funduszu w trybie i terminach określonych w przepisach dotyczących sprawozdawczości budżetowej.

30. Bank Gospodarstwa Krajowego przedstawia projekt planu finansowego Funduszu do:

1) uzgodnienia - ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych w terminie do dnia 15 czerwca roku poprzedzającego rok, którego dotyczy ten plan;

2) zatwierdzenia - Prezesowi Rady Ministrów.

31. Prezes Rady Ministrów zatwierdza projekt planu finansowego Funduszu w terminie do dnia 31 lipca roku poprzedzającego rok, którego dotyczy ten plan.

32. Plan finansowy Funduszu stanowi podstawę dokonywania wypłat ze środków Funduszu oraz podstawę do przeprowadzenia emisji obligacji, o których mowa w art. 16 ust. 3.

33. Okresowo wolne środki Funduszu Bank Gospodarstwa Krajowego może lokować w formie depozytu, o którym mowa w art. 78b ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.