Rozdział 11 - Odpowiedzialność dyscyplinarna strażaków - Państwowa Straż Pożarna.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2024.127 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 lutego 2024 r.

Rozdział  11

Odpowiedzialność dyscyplinarna strażaków

Art.  115.  [Zakres odpowiedzialności dyscyplinarnej]

1. Strażak odpowiada dyscyplinarnie za zawinione, nienależyte wykonywanie obowiązków służbowych oraz za czyny sprzeczne ze złożonym ślubowaniem.

2. Strażak odpowiada dyscyplinarnie również za popełnione przestępstwa lub wykroczenia, niezależnie od odpowiedzialności karnej.

Art.  116.  [Kontratyp rozkazu; odpowiedzialność za niewykonanie rozkazu]

1. Przepisy art. 115 § 18 oraz art. 318 i 344 Kodeksu karnego mają odpowiednie zastosowanie do strażaków.

2. Za czyn stanowiący wykroczenie, popełniony w wyniku wykonania polecenia służbowego, strażak ponosi odpowiedzialność tylko dyscyplinarną, chyba że wykonując polecenie służbowe umyślnie popełnia wykroczenie.

Art.  117.  [Kary dyscyplinarne]

1. Kary dyscyplinarne są następujące:

1) upomnienie;

2) nagana;

3) wyznaczenie na niższe stanowisko służbowe;

4) obniżenie stopnia;

5) wydalenie ze służby.

2. Wymierzenie kary, określonej w ust. 1 pkt 3 i 4, pozbawia możliwości awansowania strażaka odpowiednio na wyższe stanowisko albo stopień przez okres roku od jej wykonania.

Art.  118.  [Kara upomnienia]

1. Za przewinienie dyscyplinarne mniejszej wagi, nieuzasadniające wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, przełożony dyscyplinarny może wymierzyć karę upomnienia na piśmie, nie później jednak niż przed upływem 3 miesięcy od powzięcia wiadomości o przewinieniu.

2. Od kary upomnienia wymierzonej przez przełożonego dyscyplinarnego przysługuje ukaranemu odwołanie do właściwej komisji dyscyplinarnej. W takim przypadku komisja nie może orzec na niekorzyść ukaranego.

Art.  119.  [Przedawnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej; przedawnienie wykonania kary]

1. Odpowiedzialność dyscyplinarna strażaka ustaje, jeżeli od czasu popełnienia przewinienia dyscyplinarnego upłynął rok; jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie dyscyplinarne, odpowiedzialność dyscyplinarna ustaje z upływem 2 lat od popełnienia czynu (przedawnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej).

1a. W razie uchylenia prawomocnego rozstrzygnięcia przedawnienie biegnie od daty tego uchylenia.

1b. Orzeczona kara dyscyplinarna nie podlega wykonaniu, jeżeli od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia upłynęły 3 lata (przedawnienie wykonania kary).

2. Jeżeli popełniony czyn zawiera znamiona przestępstwa, przedawnienie dyscyplinarne nie może nastąpić wcześniej niż przedawnienie przewidziane w przepisach Kodeksu karnego.

Art.  120.  [Przełożony dyscyplinarny]

Przełożonym dyscyplinarnym strażaka jest właściwy przełożony uprawniony do mianowania lub powołania.

Art.  121.  [Komisje dyscyplinarne]

1. W sprawach dyscyplinarnych orzekają komisje dyscyplinarne:

1) dla strażaków pełniących służbę kandydacką:

a) w pierwszej instancji - komisja dyscyplinarna działająca przy Rektorze-Komendancie Akademii Pożarniczej,

b) w drugiej instancji - Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej;

2) dla strażaków pełniących służbę przygotowawczą i strażaków mianowanych na stałe, z wyjątkiem wymienionych w pkt 3:

a) w pierwszej instancji - komisje dyscyplinarne działające przy komendantach wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej,

b) w drugiej instancji - komisja, o której mowa w pkt 1 lit. b;

3) dla strażaków pełniących służbę w Komendzie Głównej, Akademii Pożarniczej i instytutach badawczych, z wyjątkiem wymienionych w pkt 4:

a) w pierwszej instancji - komisja dyscyplinarna działająca przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej,

b) w drugiej instancji - komisja, o której mowa w pkt 1 lit. b;

4) dla Komendanta Głównego i jego zastępców, komendantów wojewódzkich i ich zastępców, komendantów szkół Państwowej Straży Pożarnej i ich zastępców, dyrektorów instytutów badawczych i ich zastępców oraz dyrektora Centralnego Muzeum Pożarnictwa i jego zastępców:

a) w pierwszej instancji - komisja, o której mowa w pkt 1 lit. b,

b) w drugiej instancji - Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna przy ministrze właściwym do spraw wewnętrznych.

2. Komisje dyscyplinarne, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, pkt 2 lit. a i pkt 3 lit. a, są powoływane na okres 4 lat przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej i składają się z dziesięciu do trzynastu strażaków: odwoławcze komisje dyscyplinarne są powoływane na okres 4 lat przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych i składają się z dziesięciu do trzynastu strażaków.

2a. Skład komisji dyscyplinarnej może być uzupełniony w każdym czasie. Przepisy ust. 3 i 3a stosuje się odpowiednio.

3. Powołanie komisji dyscyplinarnych, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a, następuje po uzgodnieniu ich składu z ogólnokrajowymi organizacjami związkowymi.

3a. W przypadku braku uzgodnienia, o którym mowa w ust. 3, albo niezaakceptowania kandydatury w terminie 30 dni od dnia jej przedstawienia, przedstawia się niezwłocznie kolejną kandydaturę. W przypadku nieuzgodnienia tej kandydatury w terminie 14 dni od dnia jej przedstawienia, członka komisji dyscyplinarnej powołuje Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej na wniosek komendanta, przy którym działa komisja dyscyplinarna, a członka odwoławczej komisji dyscyplinarnej minister właściwy do spraw wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej.

4. Członkowie komisji dyscyplinarnych wybierają spośród siebie przewodniczącego i dwóch zastępców.

5. Członkowie komisji dyscyplinarnych są niezawiśli w zakresie orzecznictwa dyscyplinarnego oraz nie są związani rozstrzygnięciami innych organów stosujących prawo, z wyjątkiem prawomocnych wyroków sądowych.

Art.  122.  [Skład orzekający komisji dyscyplinarnej]

1. Komisja dyscyplinarna orzeka w składzie trzech członków, a odwoławcza komisja dyscyplinarna w składzie pięciu członków.

2. Skład orzekający komisji dyscyplinarnej i odwoławczej komisji dyscyplinarnej wyznacza przewodniczący, a w razie jego nieobecności - zastępca.

3. Składowi orzekającemu komisji dyscyplinarnej i odwoławczej komisji dyscyplinarnej przewodniczy przewodniczący lub zastępca.

Art.  123.  [Rzecznik dyscyplinarny]

1. Oskarżycielem w postępowaniu dyscyplinarnym jest rzecznik dyscyplinarny.

2. Rzecznika dyscyplinarnego wyznacza w danej sprawie komendant, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, spośród oficerów pełniących służbę w kierowanej przez niego jednostce organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. W przypadku, o którym mowa w art. 121 ust. 1 pkt 4 lit. a, rzecznika dyscyplinarnego wyznacza minister właściwy do spraw wewnętrznych.

Art.  124.  [Wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego]

1. Rzecznik dyscyplinarny składa wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego na żądanie przełożonego dyscyplinarnego, po uprzednim przeprowadzeniu czynności sprawdzających.

2. Rzecznik dyscyplinarny jest związany wskazaniami przełożonego dyscyplinarnego.

Art.  124a.  [Obrońca]

1. Obwiniony ma prawo korzystania z pomocy obrońcy.

2. Obrońcą w postępowaniu dyscyplinarnym może być wskazany przez obwinionego strażak, adwokat albo radca prawny. Obrońca jest uprawniony do reprezentowania obwinionego w granicach udzielonego pełnomocnictwa.

Art.  124b.  [Przebieg postępowania dyscyplinarnego]

1. Komisja dyscyplinarna wydaje orzeczenie po przeprowadzeniu rozprawy oraz po wysłuchaniu głosów rzecznika dyscyplinarnego, obwinionego lub jego obrońcy.

2. Po otrzymaniu wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przewodniczący komisji wyznacza termin rozprawy i zawiadamia o nim rzecznika dyscyplinarnego, obwinionego oraz obrońcę, a w razie potrzeby wzywa świadków i biegłych.

3. Postępowanie dyscyplinarne w pierwszej instancji powinno być zakończone w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku. W uzasadnionych przypadkach postępowanie może być przedłużone na czas oznaczony.

4. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo rzecznika dyscyplinarnego, obwinionego lub jego obrońcy nie wstrzymuje rozpoznania sprawy.

Art.  124c.  [Wydanie orzeczenie co do innego przewinienia ujawnionego w toku postępowania dyscyplinarnego]

Jeżeli w toku rozprawy zostanie ujawnione inne przewinienie oprócz objętego wnioskiem o wszczęcie postępowania, komisja może wydać co do tego przewinienia orzeczenie tylko za zgodą rzecznika dyscyplinarnego i obwinionego lub jego obrońcy; w razie braku zgody przełożony dyscyplinarny może żądać złożenia odrębnego wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.

Art.  124d.  [Prowadzenie postępowania dyscyplinarnego po rozwiązaniu stosunku służbowego]

W razie rozwiązania stosunku służbowego w toku postępowania dyscyplinarnego, postępowanie toczy się nadal.

Art.  124e.  [Orzeczenia dyscyplinarne - uzasadnienie, doręczanie, podanie do publicznej wiadomości]

1. Uzasadnienie orzeczenia komisji dyscyplinarnej sporządza się na piśmie w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia orzeczenia.

2. Orzeczenie, wraz z uzasadnieniem, doręcza się rzecznikowi dyscyplinarnemu i obwinionemu lub jego obrońcy.

3. Orzeczenie dyscyplinarne można podać do publicznej wiadomości po jego uprawomocnieniu się, na podstawie uchwały komisji dyscyplinarnej.

Art.  124f.  [Odwołanie]

Od orzeczenia komisji dyscyplinarnej wydanego w pierwszej instancji przysługuje odwołanie obwinionemu lub jego obrońcy i rzecznikowi dyscyplinarnemu. Odwołanie powinno być rozpoznane w terminie 7 dni od dnia jego wpływu do odwoławczej komisji dyscyplinarnej.

Art.  124g.  [Koszty postępowania dyscyplinarnego]

1. Koszty funkcjonowania komisji dyscyplinarnej ponosi Skarb Państwa. O kosztach postępowania dyscyplinarnego orzeka komisja dyscyplinarna.

1a. Koszty obrońcy z wyboru ponosi obwiniony. W razie uniewinnienia albo umorzenia postępowania o kosztach obrony rozstrzyga komisja dyscyplinarna.

2. Do ustalania kosztów postępowania dyscyplinarnego stosuje się odpowiednio przepisy o kosztach sądowych w sprawach karnych.

Art.  124h.  [Przesłanie odpisu orzeczenia Komendantowi Głównemu Państwowej Straży Pożarnej oraz przełożonemu dyscyplinarnemu]

1. Po uprawomocnieniu się orzeczenia przewodniczący komisji dyscyplinarnej lub jego zastępca przesyła odpis orzeczenia Komendantowi Głównemu Państwowej Straży Pożarnej oraz przełożonemu dyscyplinarnemu.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do informacji o ukaraniu przez przełożonego dyscyplinarnego w trybie art. 118 ust. 1.

Art.  124i.  [Dołączenie orzeczenia do akt osobowych; zatarcie ukarania]

1. Odpis prawomocnego orzeczenia skazującego na karę dyscyplinarną dołącza się do akt osobowych ukaranego.

1a. Ukaranie uważa się za niebyłe, jeżeli od wykonania albo przedawnienia wykonania kary:

1) upłynął rok w przypadku kary, o której mowa w art. 117 ust. 1 pkt 1,

2) upłynęły 3 lata w przypadku kar, o których mowa w art. 117 ust. 1 pkt 2-4,

3) upłynęło 5 lat w przypadku kary, o której mowa w art. 117 ust. 1 pkt 5,

jeśli w tym okresie nie wydano przeciwko ukaranemu innego orzeczenia skazującego.

2. Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, na wniosek ukaranego, zarządza usunięcie odpisu orzeczenia o ukaraniu z akt osobowych w przypadkach, o których mowa w ust. 1a.

Art.  124j.  [Skarga do sądu administracyjnego]

Na orzeczenie kończące postępowanie dyscyplinarne w drugiej instancji stronie przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

Art.  124k.  [Wznowienie postępowania dyscyplinarnego]

1. O wznowienie postępowania dyscyplinarnego może wystąpić ukarany lub jego obrońca, przełożony dyscyplinarny albo minister właściwy do spraw wewnętrznych.

2. Wznowienie postępowania dyscyplinarnego na niekorzyść ukaranego może nastąpić, jeżeli umorzenie postępowania lub wydanie orzeczenia nastąpiło wskutek przestępstwa albo jeżeli w ciągu 10 lat od umorzenia lub wydania orzeczenia wyjdą na jaw nowe okoliczności lub dowody, które mogą uzasadniać skazanie lub wymierzenie kary surowszej.

3. Wznowienie postępowania na korzyść ukaranego może nastąpić w terminie 10 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, jeżeli wyjdą na jaw nowe okoliczności lub dowody, które mogą uzasadniać uniewinnienie lub wymierzenie kary łagodniejszej albo prowadzone o ten sam czyn postępowanie karne, karne skarbowe lub w sprawach o wykroczenia zostało zakończone prawomocnym wyrokiem uniewinniającym albo orzeczeniem o umorzeniu postępowania ze względu na okoliczności określone w art. 17 § 1 pkt 1 lub 2 Kodeksu postępowania karnego albo w art. 5 § 1 pkt 1 lub 2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

3a. Termin określony w ust. 3 nie ma zastosowania do spraw o wznowienie postępowania dyscyplinarnego zakończonego prawomocnym orzeczeniem o wydaleniu ze służby.

3b. Postępowania dyscyplinarnego nie wznawia się na niekorzyść ukaranego po ustaniu karalności czynu.

4. W razie śmierci ukaranego wniosek o wznowienie postępowania mogą złożyć jego małżonek, krewni w linii prostej, rodzeństwo, przysposabiający lub przysposobiony oraz rzecznik dyscyplinarny.

Art.  124l.  [Zawiadomienie o wymierzeniu strażakowi kary za wykroczenie]

Organy powołane do orzekania w sprawach o wykroczenia zawiadamiają właściwego przełożonego dyscyplinarnego o wymierzeniu kary strażakowi.

Art.  124m.  [Delegacja ustawowa]

Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółową organizację komisji dyscyplinarnych oraz szczegółowe zasady wykonywania kar dyscyplinarnych.

Art.  124n.  [Stosowanie przepisów k.p.k.]

W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale, w zakresie postępowania dyscyplinarnego stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego.