Rozdział 3 - Zasady i tryb postępowania przy rozpoznawaniu spraw i orzekaniu - Organizacja sądów honorowych i koleżeńskich, właściwość, skład i sposób ich wybierania oraz zasady i tryb postępowania przed tymi sądami, a także wykonywanie orzeczeń i sprawowanie nadzoru nad sądami honorowymi.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1994.88.409
Akt utracił moc Wersja od: 12 sierpnia 1994 r.
Rozdział 3
Zasady i tryb postępowania przy rozpoznawaniu spraw i orzekaniu
Zasady i tryb postępowania przy rozpoznawaniu spraw i orzekaniu
§ 9.
1.
Postępowanie honorowe składa się z postępowania wyjaśniającego i postępowania orzekającego.2.
Celem postępowania wyjaśniającego jest stwierdzenie, czy został naruszony honor lub godność żołnierska.3.
Celem postępowania orzekającego jest orzeczenie o winie lub niewinności obwinionego, a w przypadku uznania go za winnego - zastosowanie środka wychowawczego.§ 10.
1.
W postępowaniu honorowym za strony uważa się pokrzywdzonego i obwinionego.2.
Za obwinionego uważa się żołnierza, przeciwko któremu wszczęto postępowanie honorowe.§ 11.
Obwinionego nie uważa się za winnego dopóty, dopóki nie została mu udowodniona wina w trybie określonym w niniejszym rozporządzeniu.§ 12.
Obwiniony nie ma obowiązku dowodzenia swojej niewinności.§ 13.
Nie dających się usunąć wątpliwości nie wolno rozstrzygać na niekorzyść obwinionego.§ 14.
Jeśli strona nie może z przyczyn zdrowotnych osobiście prowadzić swojej sprawy i nie ustanowi pełnomocnika, sąd ustanawia go z urzędu lub odracza rozpoznanie sprawy.§ 15.
1.
Wniosek o wszczęcie postępowania przed sądem honorowym (koleżeńskim) kieruje się do właściwego sądu za pośrednictwem męża zaufania.2.
Po otrzymaniu wniosku, o którym mowa w ust. 1, sąd honorowy (koleżeński) wszczyna postępowanie honorowe i przeprowadza postępowanie wyjaśniające.3.
W postępowaniu wyjaśniającym należy obwinionemu umożliwić złożenie wszystkich wyjaśnień, mogących mieć - jego zdaniem - znaczenie dla sprawy. Obwiniony ma prawo zgłaszać wnioski o przesłuchanie wskazanych świadków i o przeprowadzenie innych dowodów. Sąd uwzględnia wnioski obwinionego.§ 16.
1.
Z każdej czynności przeprowadzonej w postępowaniu wyjaśniającym sporządza się protokół, który powinien zawierać:1)
nazwę i skład sądu honorowego (koleżeńskiego);2)
oznaczenie czynności, jej terminu i miejsca oraz osób w niej uczestniczących;3)
przebieg czynności oraz oświadczenia i wnioski jej uczestników;4)
w miarę potrzeby, stwierdzenie innych okoliczności dotyczących przebiegu czynności.2.
Protokół podpisują przewodniczący i protokolant sądu honorowego (koleżeńskiego).3.
Wniosek o sprostowanie protokołu strony zgłaszają do przewodniczącego sądu honorowego (koleżeńskiego), który decyduje o naniesieniu poprawki.§ 17.
Jeżeli wyniki postępowania wyjaśniającego wskazują, że sprawa kwalifikuje się do rozpoznania w innym trybie, albo jeżeli ujawni ono, że obwiniony oprócz czynu podlegającego orzecznictwu sądu honorowego (koleżeńskiego) popełni także czyn zawierający znamiona przestępstwa, wykroczenia lub przewinienia dyscyplinarnego, postępowanie honorowe umarza się, a zgromadzone w sprawie materiały przekazuje się dowódcy właściwej jednostki (instytucji) wojskowej.§ 18.
1.
Jeżeli sąd honorowy (koleżeński) uzna, że czyn zarzucony obwinionemu nie naruszył honoru lub godności żołnierskiej, stwierdza to w swoim postanowieniu i umarza postępowanie honorowe.2.
Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać:1)
nazwę i skład sądu honorowego (koleżeńskiego);2)
stopień wojskowy, imię i nazwisko obwinionego;3)
dokładne określenie czynu zarzuconego obwinionemu, ze wskazaniem czasu, miejsca i okoliczności jego popełnienia;4)
rozstrzygnięcie sprawy;5)
uzasadnienie oparte na wynikach postępowania wyjaśniającego.3.
Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, doręcza się stronom.4.
Na postanowienie, o którym mowa w ust. 1, stronom przysługuje odwołanie do sądu honorowego drugiej instancji w terminie 14 dni od daty doręczenia postanowienia.§ 19.
1.
Jeżeli sąd honorowy (koleżeński) uzna, że czyn zarzucony obwinionemu naruszył honor lub godność żołnierską, stwierdza to w swoim postanowieniu kończącym postępowanie wyjaśniające i rozpoczyna postępowanie orzekające.2.
Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać:1)
nazwę i skład sądu honorowego (koleżeńskiego);2)
stopień wojskowy, imię i nazwisko obwinionego;3)
dokładne określenie czynu zarzuconego obwinionemu, ze wskazaniem czasu, miejsca i okoliczności jego popełnienia;4)
rozstrzygnięcie sprawy;5)
uzasadnienie oparte na wynikach postępowania wyjaśniającego;6)
wskazanie dowodów, które mają być przeprowadzone na rozprawie.3.
Przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) zapoznaje strony z treścią postanowienia, o którym mowa w ust. 1, oraz z innymi materiałami postępowania wyjaśniającego.§ 20.
1.
Postępowania honorowego nie wszczyna się, a wszczęte umarza się wtedy, gdy:1)
obwiniony zmarł, chyba że członek najbliższej rodziny zmarłego wystąpił z wnioskiem o dalsze prowadzenie postępowania;2)
wniosek o wszczęcie postępowania został wycofany przez osobę lub organ, który go wniósł;3)
obwiniony został zwolniony z czynnej służby wojskowej;4)
zostało ujawnione, że sprawa nie podlega właściwości tego sądu honorowego (koleżeńskiego) albo że postępowanie honorowe co do tego samego czynu zostało prawomocnie zakończone lub toczy się postępowanie honorowe wszczęte wcześniej;5)
nastąpiło przedawnienie.2.
Postępowanie honorowe umarza się również w przypadkach, o których mowa w § 17 i 18 ust. 1.§ 21.
1.
O terminie rozprawy przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) zawiadamia pisemnym wezwaniem strony i ich pełnomocników oraz świadków.2.
Strony mają prawo ustanowić pełnomocników, którymi mogą być żołnierze należący do tego samego lub wyższego korpusu osobowego.3.
Po wydaniu postanowienia, o którym mowa w § 18 ust. 1 i § 19 ust. 1, strony i ich pełnomocnicy mogą przeglądać w obecności sędziego sądu honorowego (koleżeńskiego) akta sprawy oraz sporządzać z nich odpisy i notatki.§ 22.
1.
W rozprawie mogą uczestniczyć żołnierze uprawnieni do udziału w zebraniu właściwym dla wyboru sądu honorowego (koleżeńskiego), przed którym toczy się postępowanie honorowe.2.
Sąd honorowy (koleżeński) z urzędu lub na wniosek strony może wyłączyć jawność rozprawy, jeśli przemawia za tym uzasadniony interes którejkolwiek ze stron.§ 23.
1.
Rozprawę otwiera przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego), sprawdzając obecność wezwanych osób.2.
Nie usprawiedliwione niestawienie się na rozprawę stron lub ich pełnomocników nie stanowi przeszkody do przeprowadzenia rozprawy, chyba że na rozprawę nie stawił się pełnomocnik obwinionego, ustanowiony przez sąd honorowy (koleżeński) z urzędu.3.
W razie uznania przez sąd honorowy (koleżeński) nieobecności stron lub ich pełnomocników na rozprawie za usprawiedliwioną, sąd odracza rozprawę, ustalając jej nowy termin.§ 24.
1.
Podczas rozprawy przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) przedstawia obwinionemu zarzuty oraz umożliwia stronom i ich pełnomocnikom ustosunkowanie się do tych zarzutów.2.
Po wysłuchaniu stron przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) poucza o przysługującym im prawie zadawania pytań świadkom oraz do wypowiadania się co do każdego przeprowadzonego dowodu.3.
Obwiniony ma prawo składania wyjaśnień; może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień.4.
Na rozprawie odczytuje się dokumenty z postępowania wyjaśniającego, a także przesłuchuje się świadków i przeprowadza inne dowody. Osoba najbliższa dla obwinionego, przesłuchiwana jako świadek, może odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić złożenia zeznań.§ 25.
Jeżeli wyjaśnienia obwinionego, który na rozprawie przyznaje się do winy, nie budzą wątpliwości, sąd honorowy (koleżeński) może, za zgodą stron, ograniczyć dalsze postępowanie dowodowe.§ 26.
1.
Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) udziela głosu stronom i ich pełnomocnikom, z tym że obwiniony zabiera głos jako ostatni.2.
Po zamknięciu postępowania dowodowego sąd honorowy (koleżeński) niezwłocznie przystępuje do narady celem wydania orzeczenia.3.
Przebieg narady i głosowania są tajne.4.
Rozstrzygnięcia, o których mowa w § 18 ust. 1, § 19 ust. 1 i § 27 ust. 1, są podejmowane zwykłą większością głosów.5.
Narada i głosowanie odbywają się osobno co do winy i co do środka wychowawczego. Przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) głosuje ostatni.§ 27.
1.
Sąd honorowy (koleżeński) wydaje orzeczenie:1)
o uniewinnieniu obwinionego od zarzutu popełnienia czynu;2)
o uznaniu obwinionego za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu i zastosowaniu środka wychowawczego.2.
Przy określaniu środka wychowawczego bierze się pod uwagę okoliczności i skutki czynu, stopień winy, postawę etyczną, a także zachowanie się obwinionego przed i po popełnieniu czynu, oceniając czyn na podstawie zapisów odpowiednio Kodeksu honorowego oficera sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej lub Karty żołnierza zasadniczej służby wojskowej.§ 28.
1.
Z przebiegu rozprawy sporządza się protokół, który powinien zawierać:1)
nazwę i skład sądu honorowego (koleżeńskiego), termin i miejsce rozprawy oraz oznaczenie stron i ich pełnomocników;2)
przebieg rozprawy oraz oświadczenia i wnioski jej uczestników;3)
wydane w toku rozprawy postanowienia;4)
stwierdzenie innych okoliczności dotyczących przebiegu rozprawy.2.
Przepisy § 16 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.§ 29.
1.
Orzeczenie sądu honorowego (koleżeńskiego) sporządza się na piśmie. Orzeczenie powinno zawierać:1)
nazwę sądu honorowego (koleżeńskiego) oraz termin i miejsce rozpoznania sprawy i wydania orzeczenia;2)
stopnie wojskowe, imiona i nazwiska członków sądu honorowego (koleżeńskiego);3)
stopnie wojskowe, imiona i nazwiska, imiona ojców, daty urodzenia i stanowiska służbowe stron;4)
dokładne określenie czynu zarzuconego obwinionemu;5)
rozstrzygnięcie sądu;6)
pouczenie o prawie i sposobie wniesienia odwołania.2.
Po sporządzeniu i podpisaniu orzeczenia, przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) ogłasza je publicznie oraz podaje ustnie najważniejsze powody rozstrzygnięcia sądu.3.
Przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) sporządza z urzędu uzasadnienie orzeczenia na piśmie, w terminie siedmiu dni od daty jego ogłoszenia.4.
Uzasadnienie orzeczenia powinno zawierać ustalenia faktyczne, przez wskazanie, jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nie udowodnione, na jakich - w tym względzie - oparł się dowodach i dlaczego nie dał wiary dowodom przeciwnym, a także przytoczenie okoliczności, które sąd wziął pod uwagę przy określaniu środka wychowawczego.5.
Orzeczenie i uzasadnienie orzeczenia podpisują wszyscy członkowie sądu honorowego (koleżeńskiego).§ 30.
Orzeczenie, wraz z uzasadnieniem, doręcza się na piśmie stronom, dowódcy właściwej jednostki (instytucji) wojskowej oraz osobie lub organowi, który wystąpił z wnioskiem o wszczęcie postępowania.§ 31.
1.
Orzeczenie sądu honorowego, od którego nie wniesiono odwołania w trybie § 32 ust. 1, oraz orzeczenie sądu koleżeńskiego jest ostateczne.2.
Orzeczenie jest przechowywane w aktach personalnych obwinionego przez okres:1)
wobec żołnierzy pełniących zawodową służbę wojskową - dwóch lat, chyba że żołnierz został w międzyczasie zwolniony z zawodowej służby wojskowej;2)
wobec pozostałych żołnierzy - do czasu zwolnienia z czynności służby wojskowej.