Dział 1 - Postanowienia wstępne. - Organizacja nauki i szkolnictwa wyższego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1947.66.415

Akt utracił moc
Wersja od: 7 lutego 1952 r.

Dział  I.

Postanowienia wstępne.

Przepisy ogólne.

1.
Badania naukowe są wolne.
2.
Twórcza praca pozostaje pod szczególną opieką Państwa.
1.
W celu prowadzenia badań naukowych i prac z nimi związanych organizuje się placówki naukowo-badawcze.
2.
Placówki te mogą być tworzone jako:
a)
zakłady i instytuty w obrębie szkół wyższych,
b)
zakłady i instytuty międzyszkolne dla dwu lub więcej szkół wyższych,
c)
zakłady i instytuty samodzielne (pozaszkolne).
3.
Zakłady i instytuty w obrębie szkół wyższych i międzyszkolne służą równocześnie celom nauczania i kształcenia pracowników naukowych.
1.
Szkolnictwo wyższe obejmuje szkoły wyższe zawodowe i szkoły wyższe akademickie.
2.
Szkoły wyższe mogą dzielić się na wydziały, wydziały na oddziały; w obrębie wydziałów lub niezależnie od organizacji wydziałowej można również tworzyć studia specjalne.

Zadaniem szkół wyższych zawodowych jest kształcenie kandydatów na pracowników o najwyższym dla danego zawodu przygotowaniu praktycznym.

1.
Zadaniem szkół wyższych akademickich jest:
a)
organizowanie i prowadzenie badań naukowych,
b)
kształcenie i przygotowywanie kandydatów do naukowej pracy teoretycznej,
c)
kształcenie kandydatów do zawodów praktycznych, przygotowanych równocześnie do samodzielnej pracy badawczej przy wykonywaniu zawodów praktycznych.
2.
Szkoły wyższe akademickie mogą równocześnie spełniać zadania szkół wyższych zawodowych.
3.
Ponadto szkoły wyższe zawodowe i akademickie współdziałają w szerzeniu wiedzy w społeczeństwie.
1.
Nazwę "szkoła wyższa" zastrzega się wyłącznie dla szkół wyższych, zorganizowanych zgodnie z niniejszym dekretem.
2.
Nazw: akademia, politechnika, szkoła akademicka, szkoła główna, uniwersytet, wszechnica - mogą używać wyłącznie szkoły wyższe akademickie w rozumieniu niniejszego dekretu.
3.
Nazwy "instytut" mogą używać wyłącznie państwowe placówki naukowo-badawcze.

Zarząd sprawami nauki i szkolnictwa wyższego.

Minister Oświaty jest władzą naczelną w sprawach organizacji nauki, szkół wyższych i placówek naukowo-badawczych z zastrzeżeniami wynikającymi z art. 16, 112 i 116 niniejszego dekretu. W tym zakresie sprawuje on kierownictwo naczelne oraz opiekę i zwierzchni nadzór nad instytucjami, podlegającymi przepisom niniejszego dekretu.

1.
Szkoły wyższe, jak również samodzielne placówki naukowo-badawcze przedstawiają Ministrowi Oświaty roczne sprawozdania z całokształtu swej działalności oraz programy prac na rok następny, udzielają na jego życzenie wszelkich wyjaśnień i dostarczają danych faktycznych.
2.
Przedstawiciele Ministra Oświaty mogą brać udział z głosem doradczym w posiedzeniach kolegialnych organów szkół wyższych oraz placówek naukowo-badawczych.
1.
Minister Oświaty wykonywa swe zadania przy współudziale Rady Głównej do spraw nauki i szkolnictwa wyższego, zwanej w dalszych postanowieniach dekretu Radą Główną.
2.
Z Ministrem Oświaty współdziała z głosem stanowczym lub doradczym Rada Główna stosownie do postanowień niniejszego dekretu i przepisów szczególnych.
1.
Rada Główna składa się:
a)
z przewodniczącego, którym jest z urzędu Minister Oświaty lub reprezentujący go podsekretarz stanu,
b)
z 15 członków powołanych na przeciąg lat trzech przez Prezydenta Rzeczypospolitej na wniosek Ministra Oświaty uzgodniony z Prezesem Rady Ministrów. Co najmniej 2/3 członków Rady powołuje się spośród czynnych pracowników naukowych.
2.
Rada Główna wybiera spośród swoich członków zastępcę przewodniczącego i sekretarza generalnego Rady.
3.
Zastępca przewodniczącego i sekretarz generalny pobierają stałe uposażenie, a mianowicie: zastępca przewodniczącego równe uposażeniu podsekretarza stanu, a sekretarz generalny - dyrektora departamentu. Inni członkowie Rady i jej sekcji pobierają zwrot kosztów podróży i diety za udział w posiedzeniach Rady, Prezydium i sekcji w wysokości ustalonej na wniosek Rady przez Ministra Oświaty w porozumieniu z Ministrem Skarbu. Poza tym zarówno członkowie Rady, jak i powołani rzeczoznawcy mogą pobierać wynagrodzenie za wykonanie specjalnych prac w wysokości oznaczonej przez Prezydium Rady w granicach kredytów budżetowych.

Przewodniczący Rady, jego zastępca, sekretarz generalny i dwaj inni członkowie, wybrani przez Radę z jej grona, stanowią Prezydium Rady Głównej. W czasie pomiędzy posiedzeniami Rady Głównej Prezydium załatwia sprawy bieżące i przedstawia je do zatwierdzenia Radzie na najbliższym posiedzeniu.

1.
Rada Główna wykonuje swoje zadania na zebraniach plenarnych lub przy pomocy Prezydium i sekcyj fachowych, do których powołuje bądź swoich członków, bądź osoby z poza swego grona. Prezydium i sekcje przygotowują projekty uchwał Rady. Rada może upoważnić Prezydium lub sekcję do podjęcia uchwał w swoim zastępstwie w określonym zakresie.
2.
Rada Główna uchwala swój regulamin, który określi szczegółowo organizację wewnętrzną i tryb załatwiania spraw, a w szczególności także zakres działania zastępcy przewodniczącego Rady i sekretarza generalnego.
3.
Obsługę biurową i techniczną Rady wykonuje Ministerstwo Oświaty. Wydatki Rady Głównej pokrywa się z budżetu Ministerstwa Oświaty.
1.
Poza sprawami, przewidzianymi w dekrecie niniejszym lub w przepisach szczególnych, do zakresu działania Rady Głównej należy:
a)
prowadzenie badań w zakresie spraw nauki i szkolnictwa wyższego,
b)
współdziałanie w sprawach nauki i szkolnictwa wyższego przy układaniu i wykonywaniu planów państwowych,
c)
inicjowanie projektów, dotyczących finansowania potrzeb nauki i szkół wyższych,
d)
projektowanie zasad specjalnego kształcenia kandydatów na pracowników naukowych i udzielania stypendiów naukowych.
2.
Rada Główna może, a na żądanie Ministra Oświaty jest obowiązana, wypowiadać opinie we wszystkich sprawach dotyczących nauki i szkół wyższych.
1.
Rada Główna może żądać wyjaśnień od organów szkół wyższych i samodzielnych placówek naukowo-badawczych we wszystkich sprawach, wchodzących w zakres jej kompetencji.
2.
Rada Główna po uprzednim zawiadomieniu właściwego ministra (art. 7 lub 16) może przez swoich delegatów badać bezpośrednio na terenie szkół wyższych i samodzielnych placówek naukowo-badawczych poszczególne zagadnienia, wchodzące w jej zakres działania.

Udzielanie subwencyj na popieranie nauki, placówek naukowo-badawczych i szkolnictwa wyższego z funduszów państwowych może być dokonywane jedynie po wysłuchaniu opinii Rady Głównej.

Bezpośredni zarząd lub nadzór nad szkołą wyższą, placówką międzyszkolną lub samodzielną placówką naukowo-badawczą, podlegającą przepisom niniejszego dekretu, może być w drodze rozporządzenia Rady Ministrów powierzony innemu ministrowi, aniżeli Ministrowi Oświaty. Uprawnienia zastrzeżone w niniejszym dekrecie Ministrowi Oświaty służą wtedy innemu właściwemu ministrowi. Jednakże właściwy minister podejmuje wszelkie decyzje w sprawach organizacji, programów nauczania oraz w sprawach personelu naukowego i nauczającego w porozumieniu z Ministrem Oświaty. Prawa i obowiązki Rady Głównej pozostają w tym przypadku nieuszczuplone.

Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Ministra Oświaty uchwalony przez Radę Ministrów może rozwiązać Radę Główną przed upływem kadencji jej członków i powołać nowych członków. Do chwili ukonstytuowania się Rady Głównej w nowym składzie wszystkie uprawnienia i obowiązki Rady Głównej wykonuje Prezydium Rady Głównej w składzie poprzednim.

1.
Minister Oświaty przy współudziale Rady Głównej zwołuje co najmniej raz na dwa lata kongres nauki polskiej, na którym powinny być reprezentowane wszystkie dziedziny nauki bez względu na jej formy organizacyjne.
2.
Zadaniem kongresów jest rozważenie potrzeb nauki polskiej i zagadnień jej organizacji, tudzież ustalanie postulatów i wypowiadanie opinii w tych sprawach.