Rozdział 2 - Fundusze emerytalne - Organizacja i funkcjonowanie funduszy emerytalnych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2023.930 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 5 października 2023 r. do: 31 sierpnia 2024 r.

Rozdział  2

Fundusze emerytalne

Art.  9.  [Rodzaje funduszy i sposób ich tworzenia]

1. Fundusz jest tworzony jako otwarty, pracowniczy lub dobrowolny.

2. Fundusz tworzony jest wyłącznie przez towarzystwo.

Art.  10.  [Firma funduszu]

1. Nazwa otwartego funduszu zawiera określenie "otwarty fundusz emerytalny", nazwa pracowniczego funduszu zawiera określenie "pracowniczy fundusz emerytalny", a nazwa dobrowolnego funduszu zawiera określenie "dobrowolny fundusz emerytalny".

2. Wyłącznie fundusz utworzony zgodnie z niniejszą ustawą jest uprawniony do używania w swojej nazwie lub do określenia prowadzonej przez siebie działalności albo w reklamie określenia "fundusz emerytalny".

Art.  11.  [Czas trwania funduszu]

Czas trwania funduszu jest nieograniczony.

Art.  12.  [Warunki utworzenia funduszu]

1. Utworzenie funduszu wymaga:

1) nadania funduszowi statutu przez towarzystwo;

2) zawarcia przez towarzystwo z depozytariuszem umowy o przechowywanie aktywów funduszu;

3) uzyskania przez towarzystwo zezwolenia na utworzenie funduszu;

4) wpisania funduszu do rejestru funduszy.

2. Utworzenie dobrowolnego funduszu lub pracowniczego funduszu, będącego funduszem zdefiniowanej daty, nie wymaga uzyskania zezwolenia na jego utworzenie.

Art.  13.  [Treść statutu funduszu]

1. Statut funduszu jest uchwalany przez walne zgromadzenie towarzystwa.

2. Statut funduszu określa:

1) nazwę funduszu;

2) firmę, siedzibę i adres towarzystwa;

3) wysokość kapitału zakładowego towarzystwa, skład akcjonariuszy towarzystwa i ilość posiadanych przez nich akcji;

4) sposób reprezentacji funduszu przez towarzystwo;

5) firmę (nazwę), siedzibę i adres depozytariusza;

6) rodzaje, maksymalną wysokość, sposób oraz tryb kalkulacji i pokrywania kosztów obciążających fundusz, z wyłączeniem kosztów wskazanych w art. 136a, w tym koszty, o których mowa w art. 182a;

6a) wysokość opłaty, o której mowa w art. 134 ust. 1;

7) sposób informowania przez fundusz o zmianach statutu;

8) inne dane przewidziane w przepisach ustawy.

3. Poza danymi, o których mowa w ust. 2, statut otwartego funduszu określa:

1) dziennik o zasięgu krajowym przeznaczony do ogłoszeń funduszu;

2) terminy ogłaszania przez fundusz prospektu informacyjnego.

4. Poza danymi, o których mowa w ust. 2, statut pracowniczego funduszu określa:

1) terminy oraz formę i tryb wypłaty środków zgromadzonych na rachunkach członków;

2) zasady prowadzenia działalności lokacyjnej przez fundusz, wraz z informacją o tym, czy fundusz będzie sam zarządzał aktywami, czy też powierzy zarządzanie aktywami osobie trzeciej;

3) zasady przyjmowania składek pracowników zagranicznych, firmę (nazwę), siedzibę i adres zakładu ubezpieczeń na życie oraz zasady odpowiedzialności związanej z ryzykami biometrycznymi lub gwarancjami - w przypadku gdy w statucie funduszu określono możliwość przyjmowania składek pracowników zagranicznych;

4) tryb oraz warunki zawarcia i rozwiązania umowy o prowadzenie PPK, o której mowa w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, jeżeli pracowniczy fundusz jest funduszem zdefiniowanej daty;

5) sposób dokonania ogłoszenia o zamiarze połączenia funduszu z innym pracowniczym funduszem - w przypadku pracowniczych funduszy będących funduszami zdefiniowanej daty.

4a. Poza danymi, o których mowa w ust. 2, statut dobrowolnego funduszu określa:

1) tryb oraz warunki zawarcia i rozwiązania umowy o prowadzenie IKE oraz IKZE w przypadku dobrowolnego funduszu prowadzącego IKE lub IKZE;

2) zasady prowadzenia działalności lokacyjnej przez fundusz;

3) tryb oraz warunki zawarcia i rozwiązania umowy o prowadzenie PPK, o której mowa w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, jeżeli dobrowolny fundusz jest funduszem zdefiniowanej daty;

4) sposób dokonania ogłoszenia o zamiarze połączenia funduszu z innym dobrowolnym funduszem - w przypadku dobrowolnych funduszy będących funduszami zdefiniowanej daty.

4b. W przypadku gdy założycielem lub akcjonariuszem pracowniczego towarzystwa jest pracodawca zagraniczny i z przepisów jego krajowego prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy wynika taki wymóg, statut pracowniczego funduszu może zawierać postanowienia dotyczące przekazywania przez fundusz temu pracodawcy lub jego pracownikom dodatkowych informacji, w szczególności dotyczących:

1) rodzaju ryzyka finansowego, technicznego i innych ryzyk związanych z realizacją programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego;

2) podziału ryzyka, o którym mowa w pkt 1;

3) docelowego poziomu świadczenia, w przypadku gdy program emerytalny pracodawcy zagranicznego przewiduje pokrycie ryzyk biometrycznych lub gwarancji;

4) kwoty wypłaty lub świadczenia z programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego przewidującego pokrycie ryzyk biometrycznych lub gwarancji, w przypadku zaprzestania zatrudnienia;

5) w przypadku gdy uczestnicy programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego ponoszą ryzyko inwestycyjne - zakresu wyboru polityki inwestycyjnej, jeżeli ma zastosowanie, oraz rzeczywistych portfeli inwestycyjnych, a także informacji dotyczących ryzyka i kosztów związanych z inwestycjami;

6) postanowień odnoszących się do przeniesienia praw do wypłaty z programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego na inną instytucję pracowniczych programów emerytalnych, w przypadku rozwiązania stosunku pracy.

4c. W przypadku zawarcia w statucie pracowniczego funduszu możliwości przyjmowania składek pracowników zagranicznych do statutu dołącza się pisemne zobowiązanie pracodawcy zagranicznego do przejęcia odpowiedzialności od zakładu ubezpieczeń na życie w zakresie, w jakim wynika to z umowy o przyjmowanie składek, w szczególności w przypadku zaniechania przez pracodawcę zagranicznego regularnego opłacania składek pracowników zagranicznych na pokrycie w całości albo w części ryzyk biometrycznych lub gwarancji.

5. Prezes Rady Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, dodatkowe dane, jakie powinny być zamieszczone w statucie funduszu, jeżeli wymaga tego interes członków funduszu.

Art.  14.  [Wniosek o utworzenie funduszu]

1. Do wniosku towarzystwa o wydanie zezwolenia na utworzenie funduszu należy dołączyć:

1) statut funduszu;

2) umowę z depozytariuszem;

3) (uchylony);

4) dane osobowe osób zatrudnionych w towarzystwie lub osób, które towarzystwo zamierza zatrudnić, mających istotny wpływ na gospodarkę finansową funduszu;

5) listę osób wyznaczonych przez depozytariusza bezpośrednio odpowiedzialnych za należyte wykonywanie obowiązków określonych w umowie;

6) informacje o kwalifikacjach i doświadczeniu zawodowym osób, o których mowa w pkt 4 i 5, ze wskazaniem, które z tych osób są doradcami inwestycyjnymi.

2. Do wniosku pracowniczego towarzystwa o wydanie zezwolenia na utworzenie pracowniczego funduszu należy także dołączyć umowę o przyjmowanie składek oraz informację o państwach, z których będą przekazywane środki do pracowniczego funduszu, jeżeli statut pracowniczego funduszu przewiduje możliwość przyjmowania składek pracowników zagranicznych.

Art.  14a. 

(uchylony).

Art.  15.  [Zezwolenie na utworzenie funduszu]

1. Komisja Nadzoru Finansowego, działająca na podstawie odrębnych przepisów, zwana dalej "organem nadzoru", wydaje zezwolenie na utworzenie funduszu w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Zezwolenie jest równoznaczne z zatwierdzeniem statutu funduszu.

2. Organ nadzoru odmawia zezwolenia, jeżeli:

1) wniosek i dołączone do niego dokumenty nie spełniają warunków określonych w ustawie;

2) statut funduszu nie zabezpiecza należycie interesów członków funduszu;

3) osoby, o których mowa w art. 14 ust. 1 pkt 4 i 5, nie dają rękojmi należytego wykonywania powierzonych obowiązków.

3. W przypadku udzielenia zezwolenia na utworzenie pracowniczego funduszu, organ nadzoru zawiadamia Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych o udzieleniu tego zezwolenia, dołączając informację o jego treści.

Art.  16.  [Wniosek o wpis funduszu do rejestru funduszy]

1. Po uzyskaniu zezwolenia na utworzenie funduszu towarzystwo niezwłocznie składa do sądu rejestrowego wniosek o wpisanie funduszu do rejestru funduszy.

2. Do wniosku należy dołączyć:

1) zezwolenie na utworzenie funduszu, jeżeli fundusz nie jest funduszem zdefiniowanej daty;

2) statut funduszu;

3) statut towarzystwa tworzącego fundusz,

4) listę członków zarządu towarzystwa.

2a. (uchylony).

3. Rozpoznanie wniosku przez sąd rejestrowy następuje w terminie 14 dni od dnia jego złożenia.

4. Sąd rejestrowy odmawia wpisania funduszu do rejestru funduszy, jeżeli nie zostały spełnione warunki określone ustawą.

5. Niezwłocznie po wpisaniu funduszu do rejestru funduszy fundusz doręcza organowi nadzoru odpis z tego rejestru.

Art.  17.  [Treść wpisu do rejestru funduszy]

1. Wpis do rejestru funduszy obejmuje:

1) nazwę funduszu;

2) firmę, siedzibę i adres towarzystwa, sposób reprezentacji towarzystwa oraz numer wpisu towarzystwa do rejestru przedsiębiorców i oznaczenie sądu prowadzącego ten rejestr;

3) imiona i nazwiska członków zarządu towarzystwa oraz prokurentów, jeżeli zostali ustanowieni;

4) firmę (nazwę), siedzibę i adres depozytariusza;

5) informację o państwach, z których są przekazywane środki do pracowniczego funduszu, jeżeli statut pracowniczego funduszu przewiduje możliwość przyjmowania składek pracowników zagranicznych.

2. O każdej zmianie danych określonych w ust. 1 pkt 5 pracowniczy fundusz jest obowiązany niezwłocznie poinformować organ nadzoru. Niezwłocznie po wpisaniu zmiany do rejestru funduszy pracowniczy fundusz przekazuje organowi nadzoru odpis z tego rejestru potwierdzający dokonanie zmiany.

Art.  17a.  [Przekazywanie informacji o pracowniczym funduszu do Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych]

1. Organ nadzoru przekazuje informacje na temat pracowniczego funduszu, który został wpisany do rejestru funduszy, do Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych w celu ich publikacji na stronie internetowej tego urzędu. Zakres przekazywanych informacji określa art. 17 ust. 1.

2. Informacje, o których mowa w ust. 1, organ nadzoru przekazuje do Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych drogą elektroniczną niezwłocznie po otrzymaniu od pracowniczego funduszu odpisu z rejestru funduszy, zgodnie z art. 16 ust. 5 oraz art. 17 ust. 2.

Art.  18.  [Wygaśnięcie zezwolenia na utworzenie funduszu]

Zezwolenie na utworzenie funduszu wygasa, jeżeli w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia zezwolenia towarzystwo nie złożyło wniosku o wpisanie funduszu do rejestru funduszy.

Art.  19.  [Charakter prawny czynności dotyczących utworzenia funduszu]

1. Do dnia wpisania funduszu do rejestru funduszy towarzystwo dokonuje czynności prawnych, mających na celu utworzenie funduszu, we własnym imieniu i na własny rachunek.

2. Z chwilą wpisania funduszu do rejestru funduszy fundusz wstępuje w prawa i obowiązki towarzystwa z tytułu umowy z depozytariuszem, o której mowa w art. 14 ust. 1 pkt 2.

Art.  20.  [Nabycie osobowości prawnej]

1. Fundusz nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru funduszy.

2. Z chwilą wpisania do rejestru funduszy towarzystwo staje się organem funduszu.

Art.  21.  [Rejestr funduszy]

1. Rejestr funduszy prowadzi Sąd Okręgowy w Warszawie, zwany dalej "sądem rejestrowym".

2. Rejestr funduszy jest jawny i dostępny dla osób trzecich.

3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia rejestru funduszy, wzór tego rejestru oraz szczegółowy tryb postępowania w sprawach o wpis do rejestru funduszy.

Art.  22.  [Zmiana statutu funduszu]

1. Zmiana statutu funduszu wymaga zezwolenia organu nadzoru.

Do wniosku o wydanie zezwolenia dołącza się:

1) uchwałę walnego zgromadzenia w sprawie zmiany statutu;

2) w przypadku pracowniczego funduszu ponadto:

a) uchwałę rady nadzorczej,

b) projekt umowy o przyjmowanie składek, jeżeli zmiana statutu pracowniczego funduszu przewiduje możliwość przyjmowania składek pracowników zagranicznych.

2. Organ nadzoru odmawia zezwolenia, jeżeli zmiana jest sprzeczna z prawem lub interesem członków funduszu.

2a. Organ nadzoru odmawia także zezwolenia, jeżeli zmiana statutu pracowniczego funduszu jest sprzeczna z interesem pracowników zagranicznych.

3. Decyzję w sprawie zmiany statutu otwartego lub dobrowolnego funduszu podejmuje powszechne towarzystwo w formie uchwały walnego zgromadzenia.

4. Decyzję w sprawie zmiany statutu pracowniczego funduszu podejmuje pracownicze towarzystwo w formie uchwały rady nadzorczej, zaś w przypadku zmiany statutu pracowniczego funduszu będącego funduszem zdefiniowanej daty - pracownicze towarzystwo w formie uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała rady nadzorczej wymaga zatwierdzenia przez walne zgromadzenie.

Art.  23.  [Termin wejścia w życie zmian statutu]

1. Zmianę statutu otwarty fundusz ogłasza w dzienniku o zasięgu krajowym przeznaczonym do ogłoszeń funduszu, nie później niż w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia otwartemu funduszowi zezwolenia na zmianę statutu.

2. Zmiana statutu wchodzi w życie w terminie wskazanym w ogłoszeniu o jego zmianie, jednak nie wcześniej niż z upływem 5 miesięcy od dnia dokonania ogłoszenia.

3. Organ nadzoru może zezwolić na skrócenie terminu 5 miesięcy, o którym mowa w ust. 2, jeżeli nie naruszy to interesu członków funduszu albo jeżeli wymaga tego interes członków funduszu.

4. Fundusz zawiadamia organ nadzoru o dokonaniu ogłoszenia i jego terminie, dołączając jednolity tekst statutu, oraz składa wniosek do sądu rejestrowego o wpisanie do rejestru zmiany statutu, dołączając do wniosku zezwolenie organu nadzoru na zmianę statutu, uchwałę zmieniającą statut wraz z jednolitym tekstem statutu oraz informację o dokonaniu ogłoszenia i jego terminie.

4a. Jeżeli otwarty fundusz nie dokona ogłoszenia zmian statutu zgodnie z ust. 1, organ nadzoru stwierdza wygaśnięcie zezwolenia na zmianę statutu.

5. Sąd rejestrowy wpisuje do rejestru informację o zmianie statutu wraz z datą wejścia w życie zmiany. Przepis art. 16 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

Art.  24.  [Zmiana statutu funduszu pracowniczego]

1. Zmiana statutu pracowniczego funduszu wymaga zawiadomienia na piśmie akcjonariuszy pracowniczego towarzystwa i wchodzi w życie w terminie wskazanym w zawiadomieniu, jednak nie wcześniej niż z upływem miesiąca od dnia doręczenia zawiadomienia ostatniemu akcjonariuszowi.

2. Zmiana statutu wywołująca skutki finansowe w stosunku do członków pracowniczego funduszu, polegające na zwiększeniu obciążeń finansowych funduszu lub pogorszeniu warunków dysponowania przez członków środkami zgromadzonymi na ich rachunkach, wchodzi w życie na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych.

3. Przepisy art. 23 ust. 3-5 stosuje się odpowiednio, z tym że do wniosku o wpisanie do rejestru zmiany statutu dołącza się także uchwałę walnego zgromadzenia zatwierdzającą uchwałę zmieniającą statut.

Art.  25.  [Zmiana danych w rejestrze funduszy]

1. W razie zmiany danych wymienionych w art. 17 ust. 1 pkt 3 fundusz składa niezwłocznie wniosek o ich wpisanie do rejestru funduszy.

1a. (uchylony).

2. Wpisanie zmian związanych z przejęciem zarządzania funduszem przez inne towarzystwo może nastąpić dopiero po przedstawieniu zezwolenia organu nadzoru na przejęcie zarządzania tym funduszem.

3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio w przypadku połączenia towarzystw.

Art.  26.  [Rachunkowość funduszy]

1. Rachunkowość funduszy oraz terminy sporządzania, badania i składania do ogłoszenia sprawozdań finansowych regulują przepisy ustawy o rachunkowości.

2. Roczne sprawozdania finansowe funduszu zatwierdza towarzystwo w formie uchwały walnego zgromadzenia.

3. Pracownicze towarzystwo może zlecić w całości lub w części innym podmiotom, upoważnionym na podstawie odrębnych przepisów, wykonywanie obowiązków w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych pracowniczego funduszu.