Rozdział 5 - Komisje wyborcze. - Ordynacja wyborcza do Sejmu.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1922.66.590

Akt utracił moc
Wersja od: 29 września 1922 r.

ROZDZIAŁ  V.

Komisje wyborcze.

1.
Dla przeprowadzenia wyborów będą ustanowione:
1)
Państwowa Komisja Wyborcza,
2)
okręgowe komisje wyborcze po jednej dla każdego okręgu wyborczego,
3)
obwodowe komisje wyborcze po jednej dla każdego obwodu głosowania.
2.
Państwowa Komisja Wyborcza i okręgowe komisje wyborcze będą ustanowione niezwłocznie po ogłoszeniu wyborów, obwodowe zaś komisje wyborcze-niezwłocznie po podziale okręgu na obwody.
3.
Okręgowe i obwodowe komisje wyborcze rozwiązują się po ukończeniu czynności wyborczych. Państwowa zaś Komisja Wyborcza urzęduje aż do wygaśnięcia mandatów (art. 11 Konstytucji), względnie aż do rozwiązania Sejmu (art. 26 Konstytucji).
1. 4
Nadzór nad czynnościami komisji wyborczych sprawuje Generalny Komisarz Wyborczy. Odnośnie do obwodowych komisji wyborczych sprawuje on ten nadzór za pośrednictwem komisarzy wyborczych, ustanowionych stosownie do art. 21 niniejszej ustawy.
2.
Generalnego Komisarza Wyborczego i jego zastępcę mianuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów Prezydent Rzeczypospolitej z pomiędzy trzech kandydatów, przedstawionych przez zebranie Prezesów Sądu Najwyższego.
1.
Państwowa Komisja Wyborcza składa się z Generalnego Komisarza Wyborczego, jako przewodniczącego, oraz z 8 członków, względnie 8 ich zastępców, przedstawionych Generalnemu Komisarzowi Wyborczemu przez ośm najliczniejszych klubów poselskich ustępującego Sejmu.
2.
Mężowie zaufania, delegowani przez pełno mocników ważnie zgłoszonych państwowych list wyborczych, po jednym od każdej listy, mają prawo uczestniczenia we wszystkich zebraniach Państwowej Komisji Wyborczej z głosem doradczym w sprawach, dotyczączch ich list.
3.
Zastępca Generalnego Komisarza Wyborczego, jakoteż zastępcy innych członków, wchodzą w skład komisji tylko w razie nieobecności osoby, którą zastępują.

Uprawnione kluby poselskie zakomunikują Generalnemu Komisarzowi Wyborczemu imię, nazwisko, zawód i dokładny adres każdego z wydelegowanych członków komisji i zastępców przed upływem 8 dni od dnia ogłoszenia wyborów.

1.
Okręgowa komisja wyborcza składa się z przewodniczącego i 5 członków. Przewodniczącym komisji, względnie jego zastępcą, jest sędzia, urzędujący w okręgu wyborczym, a mianowany prze; Generalnego Komisarza Wyborczego na wniosek prezesa sądu apelacyjnego, właściwego dla siedziby komisji.
2.
Jednego członka komisji, względnie jego zastępcę, mianuje wojewoda, właściwy dla siedziby komisji. W okręgu wyborczym № 1 (m. st. Warszawa) mianuje go Komisarz Rządu.
3.
Co do wyboru 4 członków komisji, tudzież 4 ich zastępców, mają zastosowanie przepisy następujące.
4.
W okręgach wyborczych Na 1, 13, 34, 41 i 50 (m. st. Warszawa, Łódź, Poznań, Kraków i Lwów) wybiera ich rada miejska,
5.
W innych okręgach wyborczych wybiera 2 członków komisji i ich zastępców rada miejska miasta, w którem komisja ma swoją siedzibę, 2 członków zaś i ich zastępców wybiera sejmik powiatowy tego powiatu, w obrębie którego komisja ma swoją siedzibę.
6.
Jeżeli w obrębie powiatu sejmik powiatowy nie istnieje, wybiera 2 członków komisji i ich zastępców zgromadzenie przełożonych gmin tego powiatu.
7.
Rady powiatowe w Małopolsce nie są uważane za sejmik powiatowy w myśl niniejszego artykułu.
8.
Zastępca przewodniczącego i zastępcy innych członków wchodzą w skład komisji tylko w razie nieobecności osoby, którą zastępują.
1.
Generalny Komisarz Wyborczy, względnie wojewoda (Komisarz Rządu) dokona nominacji, prze widzianych w art. 19, najpóźniej w 10 dni po dniu ogłoszenia wyborów. Nominacje należy ogłosić najpóźniej w 12 dniu po dniu ogłoszenia wyborów w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.
2.
Starosta, względnie prezydent miasta (burmistrz), zwoła bezzwłocznie po ogłoszeniu wyborów posiedzenie sejmiku, względnie rady miejskiej, celem dokonania wyboru członków komisji i ich zastępców.
3.
Przewodniczących gmin zaprasza starosta dla dokonania wyboru conajmniej na 4 dni przed dniem wyboru.
4.
Wybór powinien być w każdym razie dokonany w ciągu 12 dni od dnia ogłoszenia wyborów.
5.
Gdyby do dni dwunastu wybór z jakichkolwiek powodów nie był dokonany, mianuje przewodniczący okręgowej komisji wyborczej brakujących członków, którzy urzędować będą aż do chwili do konania prawomocnego wyboru. Mianowanie takie musi być niezwłocznie w okręgu specjalnie ogłoszone wraz z motywami.
6.
Wybór odbywa się kartkami. Za wybranych uważa się tych, którzy otrzymali największą ilość głosów. W razie równości rozstrzyga los, wyciągnięty przez, starostę" względnie prezydenta miasta (burmistrza).
7.
Przewodniczący zawiadomi zebranych bez zwłocznie o wynikach głosowania i prześle protokuł wyboru i dokładnym adresem wybranych przewodniczącemu okręgowej komisji wyborczej.
8.
Ewentualne protesty przeciwko wyborom należy wnieść najpóźniej przed upływem 14 dni od dnia ogłoszenia wyborów do przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej. Protesty rozstrzyga senat sądu okręgowego, składający sit; z trzech sędziów, wyznaczonych prze/ prezesa sądu, w byłej zaś dzielnicy pruskiej-wojewódzki sąd administracyjny.
9.
W razie unieważnienia wyborów należy za rządzić bezzwłocznie nowe wybory. Członkowie, wy brani w poprzednim wyborze, urzędują aż do dokonania nowego wyboru.
10.
Najpóźniej 14 dnia po dniu ogłoszenia wyborów ogłosi przewodniczący okręgowej komisji wyborczej jej skład w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.
1.
Przy okręgowych komisjach wyborczych ustanowieni będą komisarze wyborczy, mianowani przez Ministra Spraw Wewnętrznych.
2.
Okręgowe komisje wyborcze są obowiązane podawać swe decyzje na piśmie do wiadomości komisarza wyborczego w przeciągu 48 godzin.
3.
Komisarz wyborczy ma prawo w ciągu dal szych 48 godzin zaskarżania orzeczeń komisji do Sądu Najwyższego tylko z powodu niezachowania przepisów prawa.
4.
Zaskarżenie nie wstrzymuje postępowania wyborczego.
5. 5
Komisarzowi wyborczemu przysługuje prawo obecności na posiedzeniach komisji wyborczych oraz prawo przesiadania wszelkich aktów zarówno okręgowych komisji wyborczych, jak i obwodowych komisji wyborczych.
1.
Obwodowa komisja wyborcza składa się z przewodniczącego i 4 członków.
2.
Przewodniczącego komisji i jego zastępcę mianuje okręgowa komisja wyborcza na pierwszem swojem posiedzeniu.
3. 6
Jednego członka komisji i tegoż zastępcę mianuje władza administracyjna I instancji, 3 zaś członków i tyluż zastępców wybiera rada gminna gminy, w której jest położony lokal wyborczy, prze znaczony dla komisji, tam zaś, gdzie rady gminnej niema, uprawnienie to przechodzi na zebranie sołtysów wsi, wchodzących w skład gminy, a w b. dzielnicy austrjacko-węgierskiej na komisarza rządowego, który dokonywa nominacji na podstawie propozycji rady przybocznej. Do obwodowej komisji wyborczej, ustanowionej w b. dzielnicy pruskiej, dla obwodu, obejmującego wyłącznie obszar dworski lub jego część, - 3 członków i tyluż ich zastępców wyznacza właściwy wydział powiatowy.
4.
Zastępcy wchodzą w skład komisji tylko w razie nieobecności członka, którego zastępują.
5.
Przewodniczący i wszyscy członkowie komisji i ich zastępcy powinni być wyborcami obwodu, względnie gminy, której obwód jest częścią.
6.
Od tej zasady wolno w razie konieczności odstąpić, o ile chodzi o członka, mianowanego przez władzę polityczną, za zgodą okręgowej komisji wyborczej.
7.
Dla dokonania wyboru 3 członków zwoła przełożony gminy radę gminną (zebranie gminne) najpóźniej na 15 dzień po dniu ogłoszenia wyborów.
8.
Wybór odbywa się kartkami, przyczem przepisy art. 20 ust. 3 i 6 znajdują zastosowanie.
9.
O wyborze zawiadomi przełożony gminy bezzwłocznie prezesa okręgowej komisji wyborczej. Jeżeli zawiadomienie to nie nadejdzie do prezesa okręgowej komisji wyborczej najpóźniej przed upływem 18 dni po ogłoszeniu wyborów, mianuje 3 członków komisji obwodowej i ich zastępców okręgowa komisja wyborcza. Członkowie ci urzędują aż do ich odwołania przez prezesa okręgowej komisji wyborczej, co nastąpi po dokonaniu wyboru przez radę gminą.
1.
Do powzięcia uchwały w Państwowej Ko misji Wyborczej niezbędną jest obecność Generalnego Komisarza Wyborczego, względnie jego zastępcy, i przynajmniej 4 członków, do powzięcia zaś uchwały w okręgowej i obwodowej komisji wyborczej-obecność przewodniczącego, względnie jego zastępcy, i przynajmniej 2 członków.
2.
Uchwały komisji zapadają zwykłą większością głosów. Przewodniczący nie głosuje, a w razie równości głosów-rozstrzyga.
1.
Jeden z członków komisji prowadzi protokuł obrad komisji.
2.
Protokuły powinny być podpisane przez wszystkich obecnych na zebraniu członków komisji.
1.
Członkiem Komisji Państwowej, okręgowej i obwodowej może być tylko osoba, posiadająca prawo wybierania w myśl art. 1 i umiejąca czytać i pisać po polsku.
2.
Kandydat na posła nie może brać udziału w pracach komisji wyborczej okręgowej i obwodowej.
1. 7
Godność członków komisji wyborczych jest honorowa; od jej przyjęcia nikt nie może się uchy lać bez usprawiedliwionych przyczyn. Członkowie komisji wyborczych, którzy uchylają się od spełnienia swych obowiązków bez usprawiedliwionej przy czyny, ulegają grzywnie do 200.000 mk.
2.
Uiszczenie kary nie uwalnia od obowiązku, wynikającego z niniejszego artykułu.
3.
Skazanie po raz trzeci powoduje wykreślenie z listy członków komisji.
4.
Kary nakłada przewodniczący okręgowej komisji wyborczej, zaś na członków Państwowej Ko misji Wyborczej-Generalny Komisarz Wyborczy.
5. 8
Przeciw orzeczeniom karnym, tudzież przeciw zarządzeniu wykreślenia z listy członków komisji przysługuje dotkniętemu odwołanie w ciągu dwóch dni ci chwili doręczenia mu orzeczenia do pełnej komisji, która orzeka ostatecznie.

Osoby, wchodzące w skład komisji wyborczych, podczas urzędowania pozostają pod ochroną prawa, przysługującą urzędnikom państwowym.

1.
Członkowie komisji wyborczych, o ile wskutek udziału w pracach wyborczych ponieśliby dotkliwy uszczerbek w swym zarobku dziennym, otrzymują za dnie rzeczywistej pracy djety, o ile mieszkają poza miejscem urzędowania-również zwrot kosztów podróży.
2.
Wysokość djet i kosztów podróży określi Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Skarbu.
4 Art. 16 ust. 1 zmieniony przez art. 3 ustawy z dnia 21 września 1922 r. (Dz.U.22.81.723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 1922 r.
5 Art. 21 ust. 5 zmieniony przez art. 4 ustawy z dnia 21 września 1922 r. (Dz.U.22.81.723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 1922 r.
6 Art. 22 ust. 3 zmieniony przez art. 5 ustawy z dnia 21 września 1922 r. (Dz.U.22.81.723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 1922 r.
7 Art. 26 ust. 1 zmieniony przez art. 6 ustawy z dnia 21 września 1922 r. (Dz.U.22.81.723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 1922 r.
8 Art. 26 ust. 5 zmieniony przez art. 6 ustawy z dnia 21 września 1922 r. (Dz.U.22.81.723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 1922 r.