Rozdział 1 - Przepisy ogólne - Ordery i odznaczenia.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2023.2053 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 28 września 2023 r.

Rozdział  1

Przepisy ogólne

Art.  1.  [Przedmiot ustawy]

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia ciągłość tradycji narodowych w wyróżnianiu zasług, cnót obywatelskich i wybitnych osiągnięć.

2. Najwyższym wyróżnieniem zasług cywilnych i wojskowych położonych w czasie pokoju lub wojny dla chwały i rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej są ordery i odznaczenia.

3. Ordery w każdej klasie i odznaczenia w każdym stopniu nadaje się jeden raz, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.

4. Ordery i odznaczenia nadaje się na zasadach określonych w ustawie.

Art.  2.  [Podmiot uprawniony do nadawania orderów i odznaczeń]

1. Ordery i odznaczenia nadaje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Prezydent nadaje ordery z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezesa Rady Ministrów oraz Kapituł Orderów.

3. Prezydent nadaje odznaczenia z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezesa Rady Ministrów, ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz wojewodów, a w przypadku odznaczenia, o którym mowa w art. 15a, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, zaś w przypadku odznaczenia, o którym mowa w art. 15b, na wniosek Dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa imienia Witolda Pileckiego.

4. Ordery i odznaczenia wojenne w czasie wojny nadaje w Siłach Zbrojnych, z upoważnienia Prezydenta, Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  3.  [Wniosek o nadanie niektórych orderów]

1. Z wnioskiem o nadanie Orderu Orła Białego, Orderu Odrodzenia Polski lub Krzyża Zasługi posłowi lub senatorowi można wystąpić po wygaśnięciu mandatu osoby proponowanej do odznaczenia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również do osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe określone w odrębnych przepisach - w okresie zajmowania tych stanowisk.

3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się w czasie wojny.

Art.  4.  [Obywatelstwo]

1. Ordery i odznaczenia nadaje się obywatelom polskim.

2. Ordery i odznaczenia mogą być nadawane również cudzoziemcom za zasługi położone dla Rzeczypospolitej Polskiej lub jej obywateli, a także stosownie do zwyczajów międzynarodowych.

Art.  5.  [Ordery i odznaczenia nadawane przez władze obcego państwa]

Obywatel polski może przyjąć order, odznaczenie lub inne zaszczytne wyróżnienie nadane przez najwyższe władze obcego państwa, po uzyskaniu na to zgody Prezydenta.

Art.  6.  [Ordery i odznaczenia wojenne]

1. Ordery i odznaczenia wojenne są nadawane tylko w czasie wojny lub nie później niż przez pięć lat od jej zakończenia.

2. (uchylony).

Art.  7.  [Ordery i odznaczenia nadawane pośmiertnie]

Ordery i odznaczenia mogą być nadawane pośmiertnie.

Art.  8.  [Publikacja postanowień o nadaniu orderów lub odznaczeń]

1. Postanowienia Prezydenta o nadaniu orderów i odznaczeń są publikowane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do postanowień Prezydenta o nadaniu Medalu za Długoletnią Służbę, odznaczeń wojskowych o charakterze pamiątkowym mających w nazwie wyraz "Gwiazda" oraz Medalu za Długoletnie Pożycie Małżeńskie.

3. Ze względu na ważny interes państwa można odstąpić od publikacji w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" postanowień Prezydenta o nadaniu orderów i odznaczeń.

Art.  8a.  [Reprodukcja orderu lub odznaczenia w oznaczeniu będącym znakiem towarowym]

Prezydent może, w trybie określonym dla nadania orderu lub odznaczenia, wyrazić zgodę na umieszczenie w oznaczeniu będącym znakiem towarowym w rozumieniu ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1170) reprodukcji tego orderu lub odznaczenia.

Art.  9.  [Delegacja ustawowa - wzory odznak i postępowanie]

1. Prezydent, w drodze rozporządzenia, określa:

1) opis, materiał, wymiary i wzory rysunkowe odznak orderów i odznaczeń określonych w ustawie;

2) szczegółowy tryb postępowania w sprawach o nadanie orderów i odznaczeń oraz wzory odpowiednich dokumentów.

2. Prezydent, w drodze rozporządzenia, może określić sposób, a także okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń.

Art.  9a.  [Delegacja ustawowa - starszeństwo i kolejność noszenia orderów i odznaczeń]

Prezydent, w drodze rozporządzenia, może określić:

1) starszeństwo orderów i odznaczeń, wynikające z tradycji narodowych w wyróżnianiu zasług,

2) kolejność noszenia odznak orderów i odznaczeń, wynikającą z ich starszeństwa, oraz skróty literowe orderów i odznaczeń

- uwzględniając ordery i odznaczenia ustanowione po odzyskaniu niepodległości w 1918 r., których nadawanie zostało zakończone.