Opłaty za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2013.490 t.j.

Akt utracił moc
Wersja od: 1 sierpnia 2015 r.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Na podstawie art. 223 ust. 2 i art. 225 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

Przepisy ogólne

§  1. 
Rozporządzenie określa:
1)
opłaty za czynności radców prawnych przed organami wymiaru sprawiedliwości, zwane dalej "opłatami";
2)
stawki minimalne opłat za czynności radców prawnych, zwane dalej "stawkami minimalnymi";
3)
szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Opłaty za czynności radców prawnych przed organami wymiaru sprawiedliwości

§  2. 
1.  1
 Zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy radcy prawnego, a także charakter sprawy i wkład pracy radcy prawnego w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.
2. 
Podstawę zasądzenia opłaty, o której mowa w ust. 1, stanowią stawki minimalne określone w rozdziałach 3-4. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy.
3. 
W sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, opłaty, o których mowa w ust. 1, sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach.
§  3. 
1. 
Przy ustalaniu w umowie opłaty bierze się pod uwagę rodzaj i stopień zawiłości sprawy oraz wymagany nakład pracy radcy prawnego.
2. 
W przypadkach szczególnie uzasadnionych, gdy przemawia za tym sytuacja materialna lub rodzinna klienta albo rodzaj sprawy, radca prawny może ustalić stawkę opłaty niższą niż stawka minimalna albo zrezygnować z opłaty w całości.
3. 
W przypadkach, o których mowa w ust. 2, sąd może, odpowiednio, zasądzić koszty zastępstwa w wysokości ustalonej przez radcę prawnego.
§  4. 
1. 
Wysokość stawki minimalnej zależy od wartości przedmiotu sprawy lub jej rodzaju, a w postępowaniu egzekucyjnym - od wartości egzekwowanego roszczenia.
2. 
W razie zmiany w toku postępowania wartości stanowiącej podstawę obliczenia opłat, bierze się pod uwagę wartość zmienioną, poczynając od następnej instancji.
§  5. 
Wysokość stawek minimalnych w sprawach nieokreślonych w rozporządzeniu ustala się, przyjmując za podstawę stawkę w sprawach o najbardziej zbliżonym rodzaju.

Stawki minimalne w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych

§  6. 
Stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:
1)
do 500 zł - 60 zł;
2)
powyżej 500 zł do 1.500 zł - 180 zł;
3)
powyżej 1.500 zł do 5.000 zł - 600 zł;
4)
powyżej 5.000 zł do 10.000 zł - 1.200 zł;
5)
powyżej 10.000 zł do 50.000 zł - 2.400 zł;
6)
powyżej 50.000 zł do 200.000 zł - 3.600 zł;
7)
powyżej 200.000 zł - 7.200 zł.
§  6a. 
1. 
Stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego o:
1)
rozwód i unieważnienie małżeństwa - 360 zł;
2)
stwierdzenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa - 240 zł;
3)
przysposobienie - 180 zł;
4)
pozbawienie, ograniczenie, zawieszenie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej oraz odebranie dziecka - 120 zł;
5)
ustalenie ojcostwa, zaprzeczenie ojcostwa, unieważnienie uznania dziecka oraz rozwiązanie przysposobienia - 240 zł;
6)
ubezwłasnowolnienie - 240 zł;
7)
uznanie za zmarłego lub stwierdzenie zgonu oraz rozstrzygnięcie co do aktów stanu cywilnego - 180 zł;
8)
rozstrzygnięcie w istotnych sprawach rodziny lub co do zarządu majątkiem wspólnym - 240 zł;
9)
zniesienie wspólności majątkowej między małżonkami - 360 zł;
10)
podział majątku wspólnego między małżonkami - stawkę obliczoną na podstawie § 6 od wartości udziału, a w wypadku zgodnego wniosku małżonków - 50% tej stawki;
11)
alimenty, nakazanie wypłacenia wynagrodzenia za pracę do rąk drugiego małżonka - 60 zł, z zastrzeżeniem ust. 4.
2. 
Stawki, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują również wynagrodzenie od roszczeń majątkowych dochodzonych łącznie, z wyjątkiem roszczeń przewidzianych w art. 58 § 2 i 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, od których pobiera się także wynagrodzenie określone w ust. 1.
3. 
Stawki określone w ust. 1 pkt 5 obejmują w sprawach o ustalenie ojcostwa również roszczenia majątkowe strony powodowej.
4. 
Opłaty, o których mowa w ust. 1 pkt 11, ustala się od wartości przedmiotu sprawy, jeżeli obowiązek zwrotu kosztów obciąża osobę zobowiązaną do alimentów lub małżonka, którego wynagrodzenie za pracę ma być wypłacone do rąk drugiego współmałżonka.
§  7. 
Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw z zakresu własności, innych praw rzeczowych i prawa o księgach wieczystych:
1)
o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości - 50% stawki obliczonej na podstawie § 6;
2)
o rozgraniczenie - 360 zł;
3)
dotyczących służebności - 240 zł;
4)
o naruszenie posiadania - 156 zł;
5)
o wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru dokumentów - 120 zł;
6)
o zniesienie współwłasności - stawkę obliczoną na podstawie § 6 od wartości udziału współwłaściciela zastępowanego przez radcę prawnego, a w wypadku zgodnego wniosku uczestników - 50% tej stawki;
7)
związanych z korzystaniem z rzeczy wspólnej lub z zarządem rzeczą wspólną - 240 zł;
8)
o usunięcie niezgodności między treścią wpisu w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym - 50% stawki obliczonej na podstawie § 6 od wartości prawa dotkniętego niezgodnością.
§  8. 
Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw z zakresu prawa spadkowego o:
1)
zabezpieczenie spadku, dokonanie spisu inwentarza, odrzucenie spadku, ogłoszenie testamentu i nakazanie jego złożenia, zarządu spadku nieobjętego i wyjawienie przedmiotów spadkowych - 60 zł;
2)
stwierdzenie nabycia spadku - 60 zł, a jeżeli przedmiotem postępowania jest również ważność testamentu - 360 zł;
3)
dział spadku - stawkę obliczoną na podstawie § 6 od wartości udziału spadkowego uczestnika zastępowanego przez radcę prawnego, a w razie działu na zgodny wniosek uczestników postępowania - 50% tej stawki.
§  9. 
Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw o:
1) 2
 opróżnienie lokalu mieszkalnego - 240 zł;
2)
wydanie nieruchomości rolnej - 360 zł;
3)
wydanie innej nieruchomości i opróżnienie lokalu użytkowego - stawkę obliczoną na podstawie § 6 od wartości sześciomiesięcznego czynszu.
§  10. 
1. 
Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw:
1)
o uchylenie uchwały organu spółdzielni - 180 zł;
2)
o ochronę dóbr osobistych i ochronę praw autorskich - 360 zł;
3)
z zakresu postępowania nieprocesowego w sprawie niewymienionej odrębnie - 120 zł;
4)
o uchylenie wyroku sądu polubownego - 1.200 zł;
5)
z zakresu postępowania układowego lub upadłościowego - 1.800 zł;
6)
o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego - 240 zł;
7)
egzekucyjnych przy egzekucji z nieruchomości - 50% stawki obliczonej na podstawie § 6, a przy egzekucji innego rodzaju - 25% tej stawki;
8) 3
 ze skargi na czynności komornika - 120 zł;
9)
rejestracji spółki - 1.200 zł;
10)
rejestracji spółdzielni - 1.800 zł;
11)
innych rejestracji - 600 zł;
12)
zmian w rejestrze - 360 zł;
13)
o zaopatrzenie tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności - 60 zł;
14)
o zwolnienie spod zajęcia rzeczy i praw zabezpieczonych w postępowaniu karnym u osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa przeciwko mieniu - 60 zł;
15)
o zwrot korzyści uzyskanych kosztem Skarbu Państwa - 60 zł;
16)
o ustalenie autorstwa projektu wynalazczego - 480 zł;
17)
o ustalenie prawa do patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji - 600 zł;
18)
o naruszenie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji - 840 zł;
19)
o stwierdzenie prawa korzystania z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego albo prawa używania znaku towarowego lub oznaczenia geograficznego bądź utraty prawa używania oznaczenia geograficznego - 720 zł;
20)
o przeniesienie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji - 840 zł;
21)
o uchylenie uchwały wspólników bądź akcjonariuszy i o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników bądź akcjonariuszy - 360 zł;
22)
o wyłączenie wspólnika - 360 zł;
23)
o rozwiązanie spółki kapitałowej - 360 zł;
24)
o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu prowadzonym w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej - 150 zł;
25)
o odszkodowanie lub o zadośćuczynienie związane z warunkami wykonywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania - 120 zł.
2. 
Stawki, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2 i 18, nie obejmują opłat od roszczeń majątkowych dochodzonych łącznie.
§  11. 
1. 
Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw z zakresu prawa pracy o:
1) 4
 nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy - 180 zł;
2)
wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż wymienione w pkt 4 - 75% stawki obliczonej na podstawie § 6 od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy;
3)
inne roszczenia niemajątkowe - 60 zł;
4)
ustalenie wypadku przy pracy, jeżeli nie jest połączone z dochodzeniem odszkodowania lub renty - 120 zł;
5)
świadczenie odszkodowawcze należne z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej - 50% stawki obliczonej na podstawie § 6 od wartości odszkodowania będącego przedmiotem sprawy.
2.  5
 Stawki minimalne wynoszą 180 zł w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego.
§  12. 
1. 
Stawki minimalne za prowadzenie spraw w postępowaniu apelacyjnym wynoszą:
1)
przed sądem okręgowym - 50% stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny - 75% stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 60 zł;
2)
przed sądem apelacyjnym - 75% stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny - 100% stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 120 zł.
2. 
Stawki minimalne za prowadzenie spraw w postępowaniu zażaleniowym wynoszą:
1)
przed sądem okręgowym - 25% stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny - 50% stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 60 zł;
2)
przed sądem apelacyjnym lub przed Sądem Najwyższym - 50% stawki minimalnej, a jeżeli w poprzedniej instancji sprawy nie prowadził ten sam radca prawny - 75% stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 120 zł.
3. 
Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw z zakresu prawa pracy przed sądem apelacyjnym 100% odpowiednich stawek, o których mowa w § 11.
4. 
Stawki minimalne w postępowaniu kasacyjnym wynoszą:
1)
za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej oraz udział w rozprawie przed Sądem Najwyższym - 75% stawki minimalnej, a jeżeli w drugiej instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny - 100% stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 120 zł;
2)
za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej oraz za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej - 50% stawki minimalnej, a jeżeli nie prowadził sprawy w drugiej instancji ten sam radca prawny - 75% stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 120 zł;
3)
za udział w rozprawie przed Sądem Najwyższym - 50% stawki minimalnej, a jeżeli nie prowadził sprawy w drugiej instancji ten sam radca prawny, nie sporządzał i nie wniósł skargi kasacyjnej - 75% stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 120 zł.
5. 
Stawki minimalne w postępowaniu w sprawie stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wynoszą:
1)
za sporządzenie i wniesienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz udział w rozprawie przed Sądem Najwyższym - 75% stawki minimalnej, a jeżeli ten sam radca prawny nie prowadził sprawy przed sądem, od którego prawomocnego orzeczenia wniesiono skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem - 100% stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 120 zł;
2)
za sporządzenie i wniesienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia - 50% stawki minimalnej, a jeżeli ten sam radca prawny nie prowadził sprawy przed sądem, od którego prawomocnego orzeczenia wniesiono skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem - 75% stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 120 zł;
3)
za udział w rozprawie przed Sądem Najwyższym - 50% stawki minimalnej, a jeżeli ten sam radca prawny nie prowadził sprawy przed sądem, od którego prawomocnego orzeczenia wniesiono skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem, nie sporządzał i nie wniósł skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia - 75% stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 120 zł.
6. 
Stawki minimalne w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym wynoszą:
1)
za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za stawiennictwo na rozprawie - 240 zł;
2)
za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia tej skargi - 120 zł.

Stawki minimalne w sprawach karnych i w sprawach o wykroczenia

§  12a. 
1. 
Stawki minimalne wynoszą w sprawie objętej:
1)
dochodzeniem - 180 zł;
2)
śledztwem - 300 zł;
3) 7
 czynnościami wyjaśniającymi w postępowaniu w sprawach o wykroczenia - 90 zł.
2. 
Stawki minimalne za obronę wynoszą:
1)
przed sądem rejonowym w postępowaniu szczególnym - 360 zł;
2)
przed sądem rejonowym w postępowaniu w sprawach o wykroczenia - 180 zł;
3)
przed sądem rejonowym w postępowaniu zwyczajnym lub przed wojskowym sądem garnizonowym - 420 zł;
4)
przed sądem okręgowym jako drugą instancją lub przed wojskowym sądem okręgowym jako drugą instancją - 420 zł;
5)
przed sądem okręgowym jako pierwszą instancją lub przed wojskowym sądem okręgowym jako pierwszą instancją oraz przed sądem apelacyjnym - 600 zł;
6)
przed Sądem Najwyższym - 600 zł.
3. 
Stawki minimalne wynoszą za sporządzenie i wniesienie kasacji:
1)
w sprawie, w której w pierwszej instancji orzeczenie wydał sąd rejonowy lub wojskowy sąd garnizonowy - 360 zł;
2)
w sprawie, w której w pierwszej instancji orzeczenie wydał sąd okręgowy lub wojskowy sąd okręgowy - 600 zł.
4. 
Stawki minimalne wynoszą:
1)
za czynności w sprawie o wznowienie postępowania oraz w sprawie o podjęcie postępowania warunkowo umorzonego - 360 zł;
2)
za sporządzenie opinii o braku podstaw wniosku o wznowienie postępowania, za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia kasacji oraz braku podstaw do stwierdzenia nieważności orzeczenia w postępowaniu karnym - 360 zł;
3)
za sporządzenie środka odwoławczego w wypadku, gdy sporządzający nie występuje przed sądem - 360 zł.
5. 
Stawki minimalne wynoszą za obronę w sprawach o wydanie wyroku łącznego - 120 zł.
6. 
Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw o odszkodowanie za niesłuszne skazanie lub ukaranie, aresztowanie lub zatrzymanie, w tym spraw wynikających z przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego - 120 zł. Przepisu § 6 nie stosuje się.
7. 
Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do opłat za czynności w postępowaniu karnym i odpowiednio w postępowaniu w sprawach o wykroczenia pełnomocnika powoda cywilnego, pełnomocnika pokrzywdzonego, pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego lub oskarżyciela prywatnego.
§  12b. 
1. 
Stawki minimalne wynoszą za dokonanie określonej czynności procesowej w toku postępowania sądowego - 25% stawki minimalnej przewidzianej za obronę w sprawie, w której ta czynność ma być dokonana.
2. 
Stawki minimalne wynoszą za udział w posiedzeniu sądu dotyczącym przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania oraz rozpoznania zażalenia na zastosowanie lub przedłużenie tego środka zapobiegawczego - 50% stawki minimalnej.
3. 
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do opłat za dokonanie określonej czynności procesowej w toku postępowania sądowego przez pełnomocnika powoda cywilnego, pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego lub oskarżyciela prywatnego.
4. 
W przypadkach określonych w ust. 1-3 suma opłat za obronę lub reprezentowanie jednej osoby przez tego samego radcę prawnego nie może przekroczyć stawki minimalnej.
§  12c. 
Stawki minimalne wynoszą za obronę przed sądem w postępowaniu wykonawczym:
1)
w sprawie o odroczenie lub przerwę w wykonywaniu kary - 180 zł;
2)
w sprawie o wykonanie warunkowo zawieszonej kary - 180 zł;
3)
w sprawie o warunkowe przedterminowe zwolnienie lub odwołanie takiego zwolnienia - 120 zł;
4)
za czynności związane z wykonywaniem kary ograniczenia wolności oraz wykonywaniem środków zabezpieczających - 120 zł;
5)
za prowadzenie sprawy o zatarcie skazania lub ukarania - 120 zł;
6)
za prowadzenie sprawy o ułaskawienie - 240 zł;
7)
za pozostałe czynności w postępowaniu wykonawczym - 240 zł.
§  12d. 
W sprawach, w których rozprawa trwa dłużej niż jeden dzień, stawka minimalna ulega podwyższeniu za każdy następny dzień o 20%.
§  12e. 
Za obronę kilku osób lub reprezentowanie kilku osób pobiera się opłatę od każdej z tych osób.

Stawki minimalne w innych sprawach

§  13.  8
 (uchylony).
§  14. 
1.  9
 (uchylony).
2. 
Stawki minimalne wynoszą w postępowaniu przed sądami administracyjnymi:
1)
w pierwszej instancji:
a)
w sprawie, której przedmiotem zaskarżenia jest należność pieniężna - stawkę obliczoną na podstawie § 6,
b)
za sporządzenie skargi i udział w rozprawie w sprawie skargi na decyzję lub postanowienie Urzędu Patentowego - 600 zł,
c)
w innej sprawie - 240 zł;
2)
w drugiej instancji:
a)
za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej oraz udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym - 75% stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli w drugiej instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny - 100% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,
b)
za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej albo za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej - 50% stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli nie prowadził sprawy ten sam radca prawny w drugiej instancji - 75% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,
c)
za udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym - 50% stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli nie prowadził sprawy w drugiej instancji ten sam radca prawny, nie sporządził i nie wniósł kasacji - 75% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,
d)
w postępowaniu zażaleniowym - 120 zł.
3. 
Stawki minimalne wynoszą w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Warszawie - sądem ochrony konkurencji i konsumentów w sprawach:
1)
z zakresu ochrony konkurencji - 360 zł;
2)
o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone - 60 zł;
3)
z zakresu regulacji energetyki, telekomunikacji lub transportu kolejowego - 360 zł.
4. 
Stawka minimalna wynosi za prowadzenie sprawy w postępowaniu ze skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu sądowym oraz do przeprowadzenia i zakończenia bez nieuzasadnionej zwłoki sprawy egzekucyjnej lub innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego - 120 zł.

Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, ponoszone przez Skarb Państwa

§  15. 
Koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują:
1) 10
 opłatę w wysokości nie wyższej niż 150% stawek minimalnych, o których mowa w rozdziałach 3-4, oraz.
2)
niezbędne, udokumentowane wydatki radcy prawnego.
§  16. 
Wniosek o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej powinien zawierać oświadczenie, że opłaty nie zostały zapłacone w całości lub w części.
§  17. 
W sprawie cywilnej, w której kosztami procesu został obciążony przeciwnik procesowy strony korzystającej z pomocy udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, koszty, o których mowa w § 15, sąd przyznaje po wykazaniu bezskuteczności ich egzekucji.

Przepisy przejściowe i końcowe

§  18. 
(uchylony).
§  19. 
Traci moc rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 1997 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 1997 r. Nr 154, poz. 1013, z 1998 r. Nr 159, poz. 1049 oraz z 2002 r. Nr 73, poz. 672).
§  20. 
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 5 października 2002 r.
1 § 2 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 20 kwietnia 2015 r. (Dz.U.2015.617) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2015 r.
2 § 9 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 29 lipca 2015 r. (Dz.U.2015.1078) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 sierpnia 2015 r.
3 § 10 ust. 1 pkt 8 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 29 lipca 2015 r. (Dz.U.2015.1078) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 sierpnia 2015 r.
4 § 11 ust. 1 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. a rozporządzenia z dnia 29 lipca 2015 r. (Dz.U.2015.1078) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 sierpnia 2015 r.
5 § 11 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. b rozporządzenia z dnia 29 lipca 2015 r. (Dz.U.2015.1078) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 sierpnia 2015 r.
6 Rozdział 3a dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 20 kwietnia 2015 r. (Dz.U.2015.617) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2015 r.
7 § 12a ust. 1 pkt 3 dodany przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 29 lipca 2015 r. (Dz.U.2015.1078) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 sierpnia 2015 r.
8 § 13 uchylony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 20 kwietnia 2015 r. (Dz.U.2015.617) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2015 r.
9 § 14 ust. 1 uchylony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 20 kwietnia 2015 r. (Dz.U.2015.617) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2015 r.
10 § 15 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 20 kwietnia 2015 r. (Dz.U.2015.617) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2015 r.