Opłaty za czynności adwokackie.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2015.1800

Akt obowiązujący

Wersja od: 13 października 2017 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI

z dnia 22 października 2015 r.

w sprawie opłat za czynności adwokackie

Na podstawie art. 16 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2015 r. poz. 615, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 1. [Zakres przedmiotowy rozporządzenia] Rozporządzenie określa:

1) stawki minimalne opłat za czynności adwokackie, zwane dalej "stawkami minimalnymi";

2) wysokość opłat za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości, zwanych dalej "opłatami".

Rozdział  2

Stawki minimalne w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych

§ 2. 1 [Stawki minimalne zależne od wartości przedmiotu sprawy]  Stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:

1) do 500 zł - 90 zł;

2) powyżej 500 zł do 1500 zł - 270 zł;

3) powyżej 1500 zł do 5000 zł - 900 zł;

4) powyżej 5000 zł do 10 000 zł - 1800 zł;

5) powyżej 10 000 zł do 50 000 zł - 3600 zł;

6) powyżej 50 000 zł do 200 000 zł - 5400 zł;

7) powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł - 10 800 zł;

8) powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł - 15 000 zł;

9) powyżej 5 000 000 zł - 25 000 zł.

§  3.  ² [Stawki minimalne w sprawach, w których wydawany jest nakaz zapłaty]

1. W sprawach rozpoznawanych w postępowaniu upominawczym, elektronicznym postępowaniu upominawczym, postępowaniu nakazowym oraz europejskim postępowaniu nakazowym stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:

1) do 500 zł - 60 zł;

2) powyżej 500 zł do 1500 zł - 180 zł;

3) powyżej 1500 zł do 5000 zł - 600 zł;

4) powyżej 5000 zł do 10 000 zł - 1200 zł;

5) powyżej 10 000 zł do 50 000 zł - 2400 zł;

6) powyżej 50 000 zł do 200 000 zł - 3600 zł;

7) powyżej 200 000 zł - 7200 zł.

2. W przypadku skutecznego wniesienia sprzeciwu lub zarzutów opłatę ustala się na zasadach ogólnych.

§  4.  [Stawki minimalne w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego]

1. Stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego o:

1) 3  rozwód i unieważnienie małżeństwa - 720 zł;

2) 4  stwierdzenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa - 720 zł;

3) przysposobienie - 360 zł;

4) pozbawienie, ograniczenie, zawieszenie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej oraz odebranie dziecka - 240 zł;

5) ustalenie ojcostwa, zaprzeczenie ojcostwa, ustalenie bezskuteczności uznania dziecka oraz rozwiązanie przysposobienia - 480 zł;

6) rozstrzygnięcie w istotnych sprawach rodziny lub co do zarządu majątkiem wspólnym - 480 zł;

7) ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami - 720 zł;

8) podział majątku wspólnego między małżonkami - stawkę obliczoną na podstawie § 2 od wartości udziału, a w przypadku zgodnego wniosku małżonków - 50% tej stawki;

9) alimenty, nakazanie wypłacenia wynagrodzenia za pracę do rąk drugiego małżonka - 120 zł.

2. Stawki, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują również wynagrodzenie od roszczeń majątkowych dochodzonych łącznie, z wyjątkiem roszczeń przewidzianych w art. 58 § 2 i 3 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 583, z późn. zm.), od których pobiera się także wynagrodzenie określone w ust. 1.

3. Stawki określone w ust. 1 pkt 5 obejmują w sprawach o ustalenie ojcostwa również roszczenia majątkowe strony powodowej.

4. Stawki, o których mowa w ust. 1 pkt 9, ustala się od wartości przedmiotu sprawy, jeżeli obowiązek zwrotu kosztów obciąża osobę zobowiązaną do alimentów lub małżonka, którego wynagrodzenie za pracę ma być wypłacone do rąk drugiego współmałżonka.

§ 5. [Stawki minimalne w sprawach z zakresu prawa rzeczowego] Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw z zakresu własności, innych praw rzeczowych i prawa o księgach wieczystych:

1) o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości - 50% stawki obliczonej na podstawie § 2;

2) o rozgraniczenie - 720 zł;

3) dotyczących służebności - 480 zł;

4) o naruszenie posiadania - 320 zł;

5) o wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru dokumentów - 240 zł;

6) o zniesienie współwłasności - stawkę obliczoną na podstawie § 2 od wartości udziału współwłaściciela zastępowanego przez adwokata, a w przypadku zgodnego wniosku uczestników - 50% tej stawki;

7) związanych z korzystaniem z rzeczy wspólnej lub z zarządem rzeczą wspólną - 480 zł;

8) o usunięcie niezgodności między treścią wpisu w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym - 50% stawki obliczonej na podstawie § 2 od wartości prawa dotkniętego niezgodnością.

§ 6. [Stawki minimalne w sprawach z zakresu prawa spadkowego] Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw z zakresu prawa spadkowego o:

1) zabezpieczenie spadku, dokonanie spisu inwentarza, odrzucenie spadku, ogłoszenie testamentu i nakazanie jego złożenia, zarządu spadku nieobjętego i wyjawienie przedmiotów spadkowych - 120 zł;

2) stwierdzenie nabycia spadku - 120 zł, a jeżeli przedmiotem postępowania jest również ważność testamentu - 720 zł;

3) dział spadku - stawkę obliczoną na podstawie § 2 od wartości udziału spadkowego uczestnika zastępowanego przez adwokata, a w razie działu na zgodny wniosek uczestników postępowania - 50% tej stawki.

§ 7. [Stawki minimalne w sprawach windykacyjnych] Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw o:

1) 5  opróżnienie lokalu mieszkalnego - 240 zł;

2) wydanie nieruchomości rolnej - 720 zł;

3) wydanie innej nieruchomości i opróżnienie lokalu użytkowego - stawkę obliczoną na podstawie § 2 od wartości sześciomiesięcznego czynszu.

§  8.  [Stawki minimalne w innych sprawach cywilnych]

1. Stawki minimalne wynoszą w sprawach:

1) o uchylenie uchwały organu spółdzielni - 360 zł;

2) 6  o ochronę dóbr osobistych i ochronę praw autorskich - 720 zł;

3) z zakresu postępowania nieprocesowego w sprawie niewymienionej odrębnie - 240 zł;

4) o uchylenie wyroku sądu polubownego - 2400 zł;

5) z zakresu postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego - 3600 zł;

6) o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego - 480 zł;

7) egzekucyjnych przy egzekucji z nieruchomości - 50% stawki obliczonej na podstawie § 2, a przy egzekucji innego rodzaju - 25% tej stawki;

8) 7  ze skargi na czynności komornika - 80 zł;

9) o wyjawienie majątku - 120 zł;

10) rejestracji spółki - 2400 zł, a w przypadku rejestracji spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym - 1200 zł;

11) rejestracji spółdzielni - 2400 zł;

12) innych rejestracji - 1200 zł;

13) 8  zmiany w rejestrze - 720 zł, a w przypadku zmiany w rejestrze przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym - 360 zł;

14) o zaopatrzenie tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności - 120 zł;

15) o zwolnienie spod zajęcia rzeczy i praw zabezpieczonych w postępowaniu karnym u osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa przeciwko mieniu - 120 zł;

16) o zwrot korzyści uzyskanych kosztem Skarbu Państwa - 120 zł;

17) o ustalenie autorstwa projektu wynalazczego - 960 zł;

18) o ustalenie prawa do patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji - 1200 zł;

19) o naruszenie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji - 1680 zł;

20) o stwierdzenie prawa korzystania z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego albo prawa używania znaku towarowego lub oznaczenia geograficznego bądź utraty prawa używania oznaczenia geograficznego - 1440 zł;

21) o przeniesienie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji - 1680 zł;

22) o uchylenie uchwały wspólników bądź akcjonariuszy i o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników bądź akcjonariuszy - 1080 zł;

23) o wyłączenie wspólnika - 1080 zł;

24) o rozwiązanie spółki kapitałowej - 1080 zł;

25) o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu prowadzonym w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej - 300 zł;

26) o odszkodowanie lub o zadośćuczynienie związane z warunkami wykonywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania - 240 zł;

27) o ubezwłasnowolnienie - 480 zł;

28) o uznanie za zmarłego lub stwierdzenie zgonu oraz rozstrzygnięcie co do aktów stanu cywilnego - 360 zł.

2. Stawki, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2 i 19, nie obejmują opłat od roszczeń majątkowych dochodzonych łącznie.

§  9.  [Stawki minimalne w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych]

1. Stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa pracy o:

1) 9  nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy - 180 zł;

2) wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż wymienione w pkt 4 - 75% stawki obliczonej na podstawie § 2 od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy;

3) inne roszczenia niemajątkowe - 120 zł;

4) ustalenie wypadku przy pracy, jeżeli nie jest połączone z dochodzeniem odszkodowania lub renty - 240 zł;

5) świadczenie odszkodowawcze należne z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej - 50% stawki obliczonej na podstawie § 2 od wartości odszkodowania będącego przedmiotem sprawy.

2. 10  Stawki minimalne wynoszą 180 zł w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym.

§  10.  [Stawki minimalne w postępowaniach odwoławczych, postępowaniu kasacyjnym i postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym]

1. Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym:

1) przed sądem okręgowym - 50% stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat - 75% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł;

2) przed sądem apelacyjnym - 75% stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat - 100% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł.

2. Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw w postępowaniu zażaleniowym:

1) przed sądem okręgowym - 25% stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat - 50% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł;

2) przed sądem apelacyjnym lub przed Sądem Najwyższym - 50% stawki minimalnej, a jeżeli w poprzedniej instancji sprawy nie prowadził ten sam adwokat - 75% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł.

3. Do ustalenia stawek minimalnych za prowadzenie spraw z zakresu prawa pracy przed sądem apelacyjnym stosuje się § 9.

4. Stawki minimalne wynoszą w postępowaniu kasacyjnym:

1) za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej oraz udział w rozprawie przed Sądem Najwyższym - 75% stawki minimalnej, a jeżeli w drugiej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat - 100% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł;

2) za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej oraz za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej - 50% stawki minimalnej, a jeżeli nie prowadził sprawy w drugiej instancji ten sam adwokat - 75% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł;

3) za udział w rozprawie przed Sądem Najwyższym - 50% stawki minimalnej, a jeżeli nie prowadził sprawy w drugiej instancji ten sam adwokat, nie sporządzał i nie wniósł skargi kasacyjnej - 75% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł.

5. Stawki minimalne w postępowaniu w sprawie stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wynoszą:

1) za sporządzenie i wniesienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz udział w rozprawie przed Sądem Najwyższym - 75% stawki minimalnej, a jeżeli ten sam adwokat nie prowadził sprawy przed sądem, od którego prawomocnego orzeczenia wniesiono skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem - 100% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł;

2) za sporządzenie i wniesienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia - 50% stawki minimalnej, a jeżeli ten sam adwokat nie prowadził sprawy przed sądem, od którego prawomocnego orzeczenia wniesiono skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem - 75% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł;

3) za udział w rozprawie przed Sądem Najwyższym - 50% stawki minimalnej, a jeżeli ten sam adwokat nie prowadził sprawy przed sądem, od którego prawomocnego orzeczenia wniesiono skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem, nie sporządzał i nie wniósł skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia - 75% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł.

6. Stawki minimalne wynoszą w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym:

1) 11  za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za stawiennictwo na rozprawie - 960 zł;

2) 12  za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia tej skargi - 480 zł.

Rozdział  3

Stawki minimalne w sprawach karnych i w sprawach o wykroczenia

§  11.  [Stawki minimalne w procesie karnym i w sprawach o wykroczenia]

1. Stawki minimalne wynoszą w sprawie objętej:

1) dochodzeniem - 360 zł;

2) śledztwem - 600 zł;

3) czynnościami wyjaśniającymi w postępowaniu w sprawach o wykroczenia - 180 zł.

2. Stawki minimalne za obronę wynoszą:

1) przed sądem rejonowym w postępowaniu szczególnym - 720 zł;

2) przed sądem rejonowym w postępowaniu w sprawach o wykroczenia - 360 zł;

3) przed sądem rejonowym w postępowaniu zwyczajnym lub przed wojskowym sądem garnizonowym - 840 zł;

4) przed sądem okręgowym jako drugą instancją lub przed wojskowym sądem okręgowym jako drugą instancją - 840 zł;

5) przed sądem okręgowym jako pierwszą instancją lub przed wojskowym sądem okręgowym jako pierwszą instancją oraz przed sądem apelacyjnym - 1200 zł;

6) przed Sądem Najwyższym - 1200 zł.

3. Stawki minimalne wynoszą za sporządzenie i wniesienie kasacji w sprawie, w której w pierwszej instancji orzeczenie wydał:

1) sąd rejonowy lub wojskowy sąd garnizonowy - 720 zł;

2) sąd okręgowy lub wojskowy sąd okręgowy - 1200 zł.

4. Stawki minimalne wynoszą:

1) za czynności w sprawie o wznowienie postępowania oraz w sprawie o podjęcie postępowania warunkowo umorzonego - 720 zł;

2) za sporządzenie opinii o braku podstaw wniosku o wznowienie postępowania, za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia kasacji oraz braku podstaw do stwierdzenia nieważności orzeczenia w postępowaniu karnym - 720 zł;

3) za sporządzenie środka odwoławczego w przypadku, gdy sporządzający nie występuje przed sądem - 720 zł.

5. Stawki minimalne wynoszą za obronę w sprawach o wydanie wyroku łącznego - 240 zł.

6. Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw o odszkodowanie za niesłuszne skazanie lub ukaranie, aresztowanie lub zatrzymanie, w tym spraw wynikających z przepisów o uznanie za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego - 240 zł.

7. Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do opłat za czynności w postępowaniu karnym i odpowiednio w postępowaniu w sprawach o wykroczenia pełnomocnika powoda cywilnego, pełnomocnika pokrzywdzonego, pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego lub oskarżyciela prywatnego.

§  12.  [Stawki minimalne za dokonanie określonej czynności w postępowaniu karnym oraz za postępowania aresztowe]

1. Stawki minimalne wynoszą za dokonanie określonej czynności procesowej w toku postępowania sądowego - 25% stawki minimalnej przewidzianej za obronę w sprawie, w której ta czynność ma być dokonana.

2. Stawki minimalne wynoszą za udział w posiedzeniu sądu dotyczącym przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania oraz rozpoznania zażalenia na zastosowanie lub przedłużenie tego środka zapobiegawczego - 50% stawki minimalnej.

3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do opłat za dokonanie określonej czynności procesowej w toku postępowania sądowego przez pełnomocnika powoda cywilnego, pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego lub oskarżyciela prywatnego.

4. W przypadkach określonych w ust. 1-3 suma opłat za obronę lub reprezentowanie jednej osoby przez tego samego adwokata nie może przekroczyć stawki minimalnej.

§ 13. [Stawki minimalne w postępowaniu wykonawczym] Stawki minimalne wynoszą za obronę przed sądem w postępowaniu wykonawczym:

1) w sprawie o odroczenie lub przerwę w wykonywaniu kary - 360 zł;

2) w sprawie o wykonanie warunkowo zawieszonej kary - 360 zł;

3) w sprawie o warunkowe przedterminowe zwolnienie lub odwołanie takiego zwolnienia - 240 zł;

4) za czynności związane z wykonywaniem kary ograniczenia wolności oraz wykonywaniem środków zabezpieczających - 240 zł;

5) za prowadzenie sprawy o zatarcie skazania lub ukarania - 240 zł;

6) za prowadzenie sprawy o ułaskawienie - 480 zł;

7) za pozostałe czynności w postępowaniu wykonawczym - 480 zł.

Rozdział  4

Stawki minimalne w innych sprawach

§  14.  [Stawki minimalne w sprawach przed sądami administracyjnymi, przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz w sprawach ze skargi na przewlekłość postępowania]

1. Stawki minimalne wynoszą w postępowaniu przed sądami administracyjnymi:

1) w pierwszej instancji:

a) w sprawie, której przedmiotem zaskarżenia jest należność pieniężna - stawkę obliczoną na podstawie § 2,

b) za sporządzenie skargi i udział w rozprawie w sprawie skargi na decyzję lub postanowienie Urzędu Patentowego - 1200 zł,

c) w innej sprawie - 480 zł;

2) w drugiej instancji:

a) za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej oraz udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym - 75% stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli w drugiej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat - 100% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł,

b) za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej albo za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej - 50% stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli nie prowadził sprawy ten sam adwokat w drugiej instancji - 75% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł,

c) za udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym - 50% stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli nie prowadził sprawy w drugiej instancji ten sam adwokat, nie sporządził i nie wniósł kasacji - 75% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 240 zł,

d) w postępowaniu zażaleniowym - 240 zł.

2. Stawki minimalne wynoszą w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Warszawie - sądem ochrony konkurencji i konsumentów w sprawach:

1) 13  z zakresu ochrony konkurencji - 720 zł;

2) o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone - 120 zł;

3) 14  z zakresu regulacji energetyki, telekomunikacji lub transportu kolejowego - 720 zł.

3. Za prowadzenie sprawy w postępowaniu ze skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym oraz do przeprowadzenia i zakończenia bez nieuzasadnionej zwłoki sprawy egzekucyjnej lub innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego stawka minimalna wynosi 240 zł.

Rozdział  5

Wysokość opłat za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości

§  15.  [Wysokość opłaty stanowiącej podstawę zasądzenia kosztów zastępstwa prawnego]

1. Opłaty stanowiące podstawę zasądzania kosztów zastępstwa prawnego i kosztów adwokackich ustala się z uwzględnieniem stawek minimalnych określonych w rozdziałach 2-4.

2. Opłatę w sprawach niewymagających przeprowadzenia rozprawy ustala się w wysokości równej stawce minimalnej.

3. Opłatę w sprawach wymagających przeprowadzenia rozprawy ustala się w wysokości przewyższającej stawkę minimalną, która nie może przekroczyć sześciokrotności tej stawki, ani wartości przedmiotu sprawy, jeśli uzasadnia to:

1) niezbędny nakład pracy adwokata, w szczególności poświęcony czas na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczba stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjęte w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu;

2) wartość przedmiotu sprawy;

3) wkład pracy adwokata w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie;

4) rodzaj i zawiłość sprawy, w szczególności tryb i czas prowadzenia sprawy, obszerność zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów, o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności.

§ 16. [Wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego] Wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego i kosztów adwokackich może zawierać oświadczenie o wysokości kosztów obciążających stronę z tytułu wynagrodzenia adwokata. W braku takiego oświadczenia, opłatę ustala się w wysokości odpowiadającej stawce minimalnej, chyba że okoliczności określone w § 15 ust. 3 przemawiają za innym jej ustaleniem.

§ 17. [Podwyższenie opłaty z uwagi na ilość terminów rozprawy oraz stawki wynagrodzenia za obronę lub reprezentację kilku osób przez tego samego adwokata] W sprawach, o których mowa w § 11-13:

1) w których rozprawa trwa dłużej niż jeden dzień, stawka minimalna ulega podwyższeniu za każdy następny dzień o 20%;

2) za obronę lub reprezentowanie w tym samym postępowaniu kilku osób pobiera się opłatę od każdej z tych osób.

§  18.  [Ustalenie przez adwokata z klientem honorarium umownego]

1. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, a zwłaszcza gdy przemawia za tym sytuacja materialna lub rodzinna klienta albo rodzaj sprawy, adwokat może ustalić opłatę niższą niż stawka minimalna albo zrezygnować z opłaty w całości.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd, na wniosek adwokata, zasądza koszty zastępstwa w wysokości ustalonej przez adwokata.

§ 19. [Skutki zmiany wartości przedmiotu sprawy] W razie zmiany w toku postępowania wartości stanowiącej podstawę obliczenia opłat, bierze się pod uwagę wartość zmienioną, poczynając od następnej instancji.

§ 20. [Stawki minimalne w sprawach nieokreślonych w rozporządzeniu] Wysokość stawek minimalnych w sprawach nieokreślonych w rozporządzeniu ustala się, przyjmując za podstawę stawkę w sprawach o najbardziej zbliżonym rodzaju.

Rozdział  6

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 21. [Przepis intertemporalny] Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

§ 22. [Przepis derogacyjny] Traci moc rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461 oraz z 2015 r. poz. 616 i 1079).

§ 23. [Wejście w życie rozporządzenia] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.

¹ § 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

² § 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

³ § 4 ust. 1 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

⁴ § 4 ust. 1 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

⁵ § 7 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

⁶ § 8 ust. 1 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 lit. a rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

⁷ § 8 ust. 1 pkt 8 zmieniony przez § 1 pkt 4 lit. b rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

⁸ § 8 ust. 1 pkt 13 zmieniony przez § 1 pkt 4 lit. c rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

⁹ § 9 ust. 1 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. a rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

¹⁰ § 9 ust. 2:

- zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. b rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

- zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 20 września 2017 r. (Dz.U.2017.1797) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 13 października 2017 r.

¹¹ § 10 ust. 6 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

¹² § 10 ust. 6 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

¹³ § 14 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 7 lit. a rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.

¹⁴ § 14 ust. 2 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 7 lit. b rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 października 2016 r.