Rozdział 3 - Sposób i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń - Opis, materiał, wymiary, wzory rysunkowe oraz sposób i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1992.90.452

Akt obowiązujący

Wersja od: 15 lipca 2022 r.

Rozdział  3

Sposób i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń

§  15. 

1. 27  Odznaki orderów nosi się w następującej kolejności wynikającej z ich starszeństwa:

Order Orła Białego (OB),

Order Wojenny Virtuti Militari klasy od I do V (VM 1-5),

Order Odrodzenia Polski klasy od I do V (PR 1-5),

Order Krzyża Wojskowego klasy od I do III (OKW 1-3),

Order Krzyża Niepodległości klasy I do II (OKN 1-2),

Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej klasy od I do V (OZ 1-5).

2. Odznaki innych orderów niż określone w ustawie z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach nosi się po odznakach orderów wymienionych w ust. 1 w kolejności ich otrzymania.

§  16. 

1. 28  Odznaki odznaczeń nosi się w następującej kolejności wynikającej z ich starszeństwa:

Krzyż Walecznych,

Krzyż Wojskowy,

Krzyż Zasługi za Dzielność,

Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami,

Krzyż Wolności i Solidarności,

Medal Virtus et Fraternitas,

Złoty Krzyż Zasługi,

Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami,

Srebrny Krzyż Zasługi,

Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami,

Brązowy Krzyż Zasługi,

Wojskowy Krzyż Zasługi z Mieczami, Wojskowy Krzyż Zasługi, Morski Krzyż Zasługi z Mieczami, Morski Krzyż Zasługi, Lotniczy Krzyż Zasługi z Mieczami, Lotniczy Krzyż Zasługi (równorzędne między sobą w stopniu z Mieczami, równorzędne między sobą w stopniu bez Mieczy), Krzyż Świętego Floriana,

Medal za Ofiarność i Odwagę,

Medal Złoty za Długoletnią Służbę,

Medal Srebrny za Długoletnią Służbę,

Medal Brązowy za Długoletnią Służbę,

Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie,

Gwiazda ...

2. Odznaki innych odznaczeń niż określone w ustawie z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach nosi się po odznakach odznaczeń wymienionych w ust. 1 w kolejności ich otrzymania.

§  17. 

1. W przypadku posiadania tego samego orderu w dwóch lub więcej klasach, nosi się odznakę najwyższej z posiadanych klas orderu.

2. W przypadku posiadania tego samego odznaczenia w dwóch lub więcej stopniach, nosi się odznakę najwyższego z posiadanych stopni odznaczenia.

3. 29  Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do Orderu Wojennego Virtuti Militari i Orderu Krzyża Wojskowego, których odznaki wszystkich posiadanych klas można nosić jednocześnie.

§ 18. Odznaki orderów i odznaczeń nosi się głównie podczas:

1) uroczystości państwowych z udziałem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu lub Prezesa Rady Ministrów,

2) uroczystych obchodów świąt narodowych i wojskowych,

3) wręczania odznak orderów i odznaczeń,

4) innych uroczystości państwowych, stosownie do zaleceń zawartych w zaproszeniu.

§ 19. W okolicznościach, o których mowa w § 18 pkt 3, osoba, której mają zostać wręczone odznaki orderu lub odznaczenia, powinna podczas tej uroczystości nosić pełne odznaki posiadanych orderów i odznaczeń, a przynajmniej najstarszego z nich.

§  20. 

1. Odznaki orderów i odznaczeń obcych państw nosi się po odznakach polskich orderów i odznaczeń w sposób określony w przepisach tych państw.

2. Podczas uroczystości z udziałem przedstawicieli obcego państwa odznaki orderów i odznaczeń tego państwa nosi się bezpośrednio po odznakach polskich orderów i odznaczeń.

3. Odznaki orderów i odznaczeń obcych państw można nosić wyjątkowo przed odznakami polskich orderów i odznaczeń w następujących okolicznościach:

1) podczas uroczystości związanych z wręczeniem odznak orderu lub odznaczenia obcego państwa można nosić odznaki orderu lub odznaczenia, które w czasie tej uroczystości zostały wręczone;

2) podczas uroczystych wystąpień wobec oficjalnych przedstawicieli obcego państwa można nosić zawieszoną na wielkiej wstędze odznakę orderu tego państwa; wówczas zamiast zawieszonej na wielkiej wstędze odznaki polskiego orderu nosi się samą gwiazdę orderową.

§  21. 

1. Odznaki orderów zawieszone na wielkich wstęgach nosi się w następujący sposób:

1) wielką wstęgę Orderu Orła Białego, z zawieszonym na niej krzyżem, zakłada się przez lewe ramię do prawego boku, tak aby kokarda utworzona ze związanych końców wstęgi znajdowała się na wysokości prawego biodra;

2) wielkie wstęgi Orderu Wojennego Virtuti Militari, Orderu Odrodzenia Polski i Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, z zawieszonymi na niej krzyżami, zakłada się przez prawe ramię do lewego boku, tak aby kokarda utworzona ze związanych końców wstęgi znajdowała się na wysokości lewego biodra.

2. Nie nosi się jednocześnie więcej niż jednej odznaki orderu zawieszonej na wielkiej wstędze; nosi się odznakę orderu starszego. Jednakże w przypadku jednoczesnego posiadania Orderu Orła Białego i Orderu Wojennego Virtuti Militari klasy I - nosi się zawieszoną na wielkiej wstędze odznakę Orderu Wojennego Virtuti Militari.

3. 30  Gwiazdy orderowe Orderu Orła Białego, Orderu Wojennego Virtuti Militari klasy I, Orderu Odrodzenia Polski klasy I, Orderu Krzyża Wojskowego klasy I i Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej klasy I nosi się na lewej stronie piersi poniżej odznak orderów i odznaczeń zawieszonych na wstążkach. Nosi się nie więcej niż cztery gwiazdy orderowe w następujący sposób: jedną gwiazdę nosi się pośrodku piersi, dwie gwiazdy - jedna pod drugą, trzy gwiazdy - ułożone w trójkąt, cztery gwiazdy - ułożone w romb. Gwiazdę orderu najstarszego zakłada się powyżej innych gwiazd orderowych. W przypadku noszenia trzech lub czterech gwiazd gwiazdę orderu drugiego w starszeństwie nosi się bliżej środka piersi.

4. Zamiast odznak orderów zawieszonych na wielkich wstęgach można nosić same gwiazdy orderowe.

§  22. 

1. Odznaki orderów zawieszone na wstęgach nosi się w następujący sposób:

1) wstęgę, z zawieszonym na niej krzyżem, zakłada się na szyję tak, aby na ubiorze z kołnierzem wykładanym krzyż znajdował się poniżej węzła krawata, zaś na ubiorze z kołnierzem zapinanym pod szyję krzyż znajdował się pod nasadą kołnierza;

2) na stroju damskim nosi się krzyże zawieszone na kokardzie upiętej ze wstęgi, na lewej stronie piersi, powyżej innych odznak orderów i odznaczeń zawieszonych na wstążkach.

2. Gwiazdy orderowe Orderu Odrodzenia Polski klasy II i Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej klasy II nosi się pośrodku prawej strony piersi.

3. Zamiast zawieszonych na wstęgach odznak Orderu Odrodzenia Polski klasy II i Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej klasy II można nosić same gwiazdy orderowe.

§ 23. Odznaki orderów i odznaczeń zawieszone na wstążkach długości 55-60 mm nosi się na lewej stronie piersi z prawa na lewo w następujący sposób:

1) odznakę pojedynczego albo pierwszego orderu lub odznaczenia nosi się na ubiorze z kołnierzem wykładanym ponad górną kieszenią, przy czym wstążkę podkłada się do połowy pod klapę kołnierza; na ubiorze zapinanym pod szyję wstążkę umieszcza się w odległości około 3 cm od linii zapięcia guzików;

2) od 2 do 4 odznak orderów lub odznaczeń - w jednym rzędzie bez przerw między wstążkami;

3) od 5 do 8 odznak orderów lub odznaczeń - w jednym rzędzie, tak aby zajęły szerokość czterech wstążek umieszczonych obok siebie, przy czym wstążkę drugiej i kolejnych odznak orderów i odznaczeń podkłada się częściowo pod wstążkę poprzedniej odznaki orderu lub odznaczenia;

4) większą liczbę odznak orderów lub odznaczeń nosi się w dwóch lub więcej rzędach, tak aby w pierwszym rzędzie nie było mniej niż pięć i więcej niż osiem, a w ostatnim rzędzie nie mniej niż cztery odznaki orderów lub odznaczeń rozmieszczone na szerokość czterech wstążek;

5) górny skraj wstążek powinien tworzyć linię poziomą;

6) rzędy odznak orderów i odznaczeń umieszcza się w ten sposób, aby górny rząd przykrywał wstążki dolnego rzędu w całości;

7) okucia nakłada się na wstążkę poziomo.

§ 23a. 31  Sznur orderowy Orderu Krzyża Wojskowego nosi się na lewym ramieniu munduru, zapięty pod naramiennikiem, a w przypadku występowania w mundurze galowym - w miejsce sznura galowego.

§ 24. 32  Pełnych odznak orderów i odznaczeń oraz ich miniaturek, baretek, rozetek, wstążeczek i sznura orderowego nie nosi się na ubiorach roboczych i ochronnych oraz na ubiorach o charakterze sportowym.

²⁷ § 15 ust. 1:

- zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 21 października 2006 r. (Dz.U.06.196.1445) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach.

- zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 15 listopada 2010 r. (Dz.U.10.221.1448) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 9 września 2010 r.

²⁸ § 16 ust. 1:

- zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 31 lipca 2007 r. (Dz.U.07.151.1075) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 października 2007 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 15 listopada 2010 r. (Dz.U.10.221.1448) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 9 września 2010 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 22 października 2018 r. (Dz.U.2018.2076) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 listopada 2018 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 23 czerwca 2022 r. (Dz.U.2022.1376) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 lipca 2022 r.

²⁹ § 17 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 21 października 2006 r. (Dz.U.06.196.1445) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach.

³⁰ § 21 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 21 października 2006 r. (Dz.U.06.196.1445) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach.

³¹ § 23a dodany przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 21 października 2006 r. (Dz.U.06.196.1445) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach.

³² § 24 zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 21 października 2006 r. (Dz.U.06.196.1445) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach.