Określenie standardów nauczania dla poszczególnych kierunków studiów i poziomów kształcenia.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2002.116.1004

Akt utracił moc

Wersja od: 31 sierpnia 2005 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU

z dnia 18 kwietnia 2002 r.

w sprawie określenia standardów nauczania dla poszczególnych kierunków studiów i poziomów kształcenia.

Na podstawie art. 4a ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 63, poz. 314, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, Nr 43, poz. 163, Nr 105, poz. 509 i Nr 121, poz. 591, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 590, Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz. 770 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 50, poz. 310, Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1115 i 1118, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1314, z 2001 r. Nr 85, poz. 924, Nr 103, poz. 1129, Nr 111, poz. 1193 i 1194 i Nr 126, poz. 1383 oraz z 2002 r. Nr 4, poz. 33 i 34) zarządza się, co następuje:

§ 1. Określa się standardy nauczania dla następujących kierunków studiów:

1) 1  analityka medyczna,

1a) 2  archeologia,

1b) 3  architektura i urbanistyka,

2) architektura krajobrazu,

3) astronomia,

4) automatyka i robotyka,

5) 4  informacja naukowa i bibliotekoznawstwo,

6) biologia,

7) biotechnologia,

8) budownictwo,

9) chemia,

10) dziennikarstwo i komunikacja społeczna,

11) edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej,

12) edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych,

13) ekonomia,

14) elektronika i telekomunikacja,

15) elektrotechnika,

15a) 5  energetyka,

16) etnologia,

16a) 6  europeistyka,

16b)   ⁷  farmacja,

17) filologia,

18) filologia polska,

18a) 8  filozofia,

19) finanse i bankowość,

20) fizyka,

21) fizyka techniczna,

22) geodezja i kartografia,

23) geografia,

24) geologia,

25) gospodarka przestrzenna,

26) górnictwo i geologia,

26a) 9  grafika,

27) historia,

28) historia sztuki,

28a) 10  informatyka,

29) informatyka i ekonometria,

29a) 11  instrumentalistyka,

30) inżynieria chemiczna i procesowa,

31) inżynieria materiałowa,

32) inżynieria środowiska,

32a) 12  kierunek lekarski,

32b)   ¹³  kierunek lekarsko-dentystyczny,

33) kulturoznawstwo,

34) leśnictwo,

34a) 14  lotnictwo i kosmonautyka,

34b)   ¹⁵  malarstwo,

35) matematyka,

36) mechanika i budowa maszyn,

37) metalurgia,

38) muzykologia,

39) nawigacja,

40) oceanografia,

41) oceanotechnika,

42) ochrona dóbr kultury,

43) ochrona środowiska,

44) ogrodnictwo,

45) papiernictwo i poligrafia,

46) pedagogika,

47) pedagogika specjalna,

48) pielęgniarstwo,

49) politologia,

49a) 16  położnictwo,

50) prawo kanoniczne,

51) psychologia,

52) rolnictwo,

53) rybactwo,

54) socjologia,

54a) 17  (uchylony),

55) stosunki międzynarodowe,

56) technika rolnicza i leśna,

57) technologia chemiczna,

58) technologia drewna,

59) technologia żywności i żywienie człowieka,

60) teologia,

61) towaroznawstwo,

61a) 18  transport,

62) turystyka i rekreacja,

63) weterynaria,

64) włókiennictwo,

65) wychowanie fizyczne,

66) 19  edukacja techniczno-informatyczna,

67) zarządzanie i inżynieria produkcji,

68) zarządzanie i marketing,

69) zootechnika.

§ 2. Standardy nauczania, o których mowa w § 1, stanowią załączniki nr 1-69 do rozporządzenia.

§  3. ²⁰

1.  Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych realizowanych w systemie studiów wieczorowych nie może być niższa niż 80%, a w systemie studiów zaocznych niższa niż 60% łącznej liczby godzin zajęć wskazanej w standardach nauczania dla poszczególnych kierunków studiów, przy zachowaniu wszystkich treści programowych standardów nauczania dla studiów dziennych.

2. Liczba godzin zajęć dydaktycznych przewidziana w standardach nauczania na realizację wymienionych w tych standardach przedmiotów w przypadku realizowania tych studiów w systemie wieczorowym lub zaocznym jest taka sama jak w przypadku realizowania ich w systemie dziennym.

§ 3a. 21  Jeżeli w ramach kierunku studiów jest prowadzona specjalizacja nauczycielska, uwzględnia się także wymogi określone w standardach kształcenia nauczycieli, zgodnie z odrębnymi przepisami.

§ 4.  Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1 ²²

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

analityka medyczna

STUDIA ZAWODOWE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku analityka medyczna trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi nie mniej niż 2.500, w tym 2.250 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku analityka medyczna otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Powinien znać zasady prawidłowej pracy w laboratorium medycznym i być przygotowany do:

- prawidłowego pobierania materiału biologicznego potencjalnie zakaźnego, jego transportu i przechowywania oraz przygotowania do badań,

- wykonywania badań laboratoryjnych i uzyskiwania wiarygodnych wyników,

- kontroli jakości wyników tych badań,

- prawidłowego prowadzenia dokumentacji tych badań,

- przydatności diagnostycznej wykonywanych badań laboratoryjnych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 285

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 960

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

Razem: 2.250

IV. PRAKTYKI

1. Praktyczna nauka zawodu w postaci zajęć w laboratorium diagnostycznym w wymiarze 180 godzin.

2. Dwie jednomiesięczne praktyki wakacyjne po pierwszym oraz po drugim roku studiów w pracowniach: analityki ogólnej, chemii klinicznej, hematologii laboratoryjnej, mikrobiologii, parazytologii, serologii grup krwi.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH ORAZ MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 285

1. Etyka zawodowa 15

2. Języki obce 120

3. Przedmioty humanistyczne (do wyboru) 45

4. Organizacja ochrony zdrowia 15

5. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

w tym:

Biologiczne: 345

1. Anatomia 60

2. Biochemia 75

3. Biofizyka 45

4. Biologia z genetyką 45

5. Fizjologia 60

6. Histologia 60

Chemiczne: 270

1. Analiza instrumentalna 60

2. Chemia analityczna 45

3. Chemia fizyczna 60

4. Chemia ogólna 45

5. Chemia organiczna 60

Informatyczne: 90

1. Statystyka medyczna 45

2. Informatyka 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 960

1. Biochemia kliniczna 60

2. Biologia molekularna 30

3. Chemia kliniczna 90

4. Diagnostyka izotopowa 30

5. Diagnostyka laboratoryjna 60

6. Genetyka medyczna 30

7. Hematologia laboratoryjna 75

8. Immunologia i immunopatologia 75

9. Medycyna ratunkowa 30

10. Mikrobiologia i wirusologia 90

11. Ogólna analityka kliniczna i technika pobierania materiału 60

12. Organizacja laboratorium 15

13. Parazytologia 30

14. Patofizjologia 60

15. Patomorfologia 60

16. Propedeutyka medycyny 90

17. Serologia grup krwi 30

18. Toksykologia 45

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

Do wyboru w zależności od specjalności i specjalizacji.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Etyka zawodowa

Kształtowanie wrażliwości nieodzownej do etycznego rozstrzygania dylematów moralnych związanych z wykonywaniem zawodu pracownika medycyny laboratoryjnej.

2. Języki obce

Opanowanie języka obcego w ramach czterech podstawowych sprawności językowych - mówienia, rozumienia, czytania i pisania.

3. Przedmioty humanistyczne

Zapoznanie z przedmiotem i problematyką socjologii i socjologii medycyny oraz wybranymi aspektami patologii życia społecznego. Zapoznanie z zasadami komunikowania społecznego w laboratoriach medycznych.

4. Organizacja ochrony zdrowia

Struktury organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej. Prawne podstawy ochrony zdrowia w Polsce. System ubezpieczeń zdrowotnych i rejestr usług medycznych.

5. Wychowanie fizyczne

Gimnastyka ogólnorozwojowa i korekcyjna. Gry zespołowe.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

Biologiczne:

1. Anatomia

Budowa ciała ludzkiego w zakresie ułatwiającym zrozumienie budowy i funkcji poszczególnych tkanek i narządów omawianych na histologii, fizjologii i patofizjologii.

2. Biochemia

Przemiany chemiczne zachodzące w żywych organizmach w warunkach fizjologicznych i główne szlaki metaboliczne oraz ich regulacja. Charakterystyka biomolekuł, bioenergetyka. Informacja genetyczna.

3. Biofizyka

Zjawiska i prawa fizyczne wyjaśniające przebieg procesów zachodzących w organizmach. Podstawowe wiadomości na temat biofizyki komórek, tkanek i układów.

4. Biologia z genetyką

Poglądy na powstawanie życia i mechanizmy ewolucji, ekologii z uwzględnieniem ochrony środowiska jako szeroko rozumianej profilaktyki oraz genetyki.

5. Fizjologia

Podstawy funkcjonowania komórki, podstawowych narządów, integracyjne funkcjonowanie organizmu człowieka, fizjologia stosowana z elementami diagnostyki czynnościowej.

6. Histologia

Podstawowa wiedza z zakresu struktury i funkcji komórki oraz mechanizmów regulujących jej aktywność biologiczną. Budowa histologiczna i czynność najważniejszych tkanek i narządów. Wiedza i umiejętność praktyczna w zakresie podstawowych technik histologicznych.

Chemiczne:

1. Analiza instrumentalna

Podstawy fizykochemiczne i zastosowania instrumentalnych metod analitycznych w medycynie laboratoryjnej: techniki absorpcyjne, emisyjne, absorpcyjno-emisyjne, elektroanalityczne, chromatograficzne i inne. Statystyczne opracowanie wyników pomiarów.

2. Chemia analityczna

Analiza jakościowa kationów i anionów. Analiza ilościowa wagowa i objętościowa, alkacymetria, redoksymetria, argentometria, kompleksometria.

3. Chemia fizyczna

Podstawy termodynamiki chemicznej, kinetyki, elektrochemii, fizykochemii układów rozproszonych oraz zjawisk powierzchniowych. Podstawy chemii jądrowej.

4. Chemia ogólna

Właściwości pierwiastków, układ okresowy. Podstawowe grupy związków nieorganicznych. Wiązania chemiczne, reakcje chemiczne. Zasady obliczeń chemicznych.

5. Chemia organiczna

Podstawowe grupy związków organicznych. Przegląd poszczególnych grup związków organicznych. Związki organiczne wykazujące aktywność fizjologiczną lub farmakologiczną. Podstawy analizy związków organicznych.

Informatyczne:

1. Statystyka medyczna

Wprowadzenie do rachunku prawdopodobieństwa. Podstawowe wiadomości i pojęcia statystyki. Testowanie hipotez statystycznych, poziom istotności, weryfikacja hipotez statystycznych.

2. Informatyka

Terminologia informatyczna, zasady posługiwania się komputerem PC. Programy komputerowe: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, graficzna prezentacja wyników, statystyczne opracowanie wyników badań, Internet.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Biochemia kliniczna

Zaburzenia metabolizmu jako przyczyna lub następstwo chorób lub zespołów chorobowych. Wpływ zaburzeń metabolizmu w poszczególnych narządach na funkcjonowanie innych narządów i całego organizmu. Enzymy i metabolity, które są wykorzystywane do oceny zaburzeń najważniejszych szlaków metabolicznych i procesów patologicznych.

2. Biologia molekularna

Podstawowe techniki badawcze w biologii kwasów nukleinowych. Metody analizy białek niezbędne w biologii molekularnej. Przykłady praktycznego zastosowania metod biologii molekularnej w diagnostyce medycznej, w tym Polymerase Chain Reaction (PCR).

3. Chemia kliniczna

Metody fizykochemiczne stosowane do oznaczeń enzymów, węglowodanów, lipidów, hormonów i elektrolitów w płynach biologicznych. Chemiczne markery w diagnostyce i monitorowaniu przebiegu chorób. Interpretacja wyników tych badań. Ocena wiarygodności tych badań.

4. Diagnostyka izotopowa

Zasady pracy w pracowniach radioizotopowych. Aparatura do detekcji promieniowania radioizotopowego. Elementy radiobiologii i ochrony radiologicznej. Analityczne metody radioizotopowe in vitro oraz in vivo.

5. Diagnostyka laboratoryjna

Patogeneza najważniejszych zaburzeń narządowych i układowych człowieka. Zestawy badań laboratoryjnych niezbędnych dla rozpoznawania i monitorowania zaburzeń wydolności narządów i najczęściej występujących chorób. Interpretacja wyników tych badań. Rola badań laboratoryjnych w profilaktyce.

6. Genetyka medyczna

Podstawowe techniki badawcze w genetyce medycznej. Określenie podstawowych grup chorych i rodzin wysokiego ryzyka wymagających rutynowej diagnostyki genetycznej.

7. Hematologia laboratoryjna

Manualne i zautomatyzowane oznaczanie morfologii krwi. Technika przygotowania preparatów cytologicznych krwi i szpiku, barwienie cytochemiczne i cytoenzymatyczne. Ocena i interpretacja preparatów cytologicznych krwi obwodowej. Podstawowe badania laboratoryjne układu hemostazy.

8. Immunologia i immunopatologia

Budowa i funkcja układu immunologicznego. Podstawowe typy reakcji immunologicznych. Budowa przeciwciał, reakcja antygen-przeciwciało i zastosowanie tych reakcji w diagnostyce laboratoryjnej. Podstawy immunologii transplantacyjnej. Choroby autoimmunologiczne.

9. Medycyna ratunkowa

Zapoznanie z organizacją medycyny ratunkowej w Polsce i na świecie. Etyka i psychologia w postępowaniu ratowniczym. Zasady i procedury pierwszej pomocy. Umiejętność postępowania w stanach zagrożenia życia. Umiejętność współdziałania ze służbami ratowniczymi.

10. Mikrobiologia i wirusologia

Przygotowanie do pracy w laboratorium bakteriologicznym. Patomechanizmy podstawowych chorób wywołanych przez bakterie i wirusy. Umiejętności praktyczne pobierania i transportu materiału biologicznego do bakteriologicznych badań diagnostycznych. Podstawy interpretacji wyników tych badań.

11. Ogólna analityka kliniczna i technika pobierania materiału

Rodzaje materiału biologicznego i zasady jego pobierania, transportu i przechowywania. Techniki badania i znaczenie diagnostyczne badania moczu. Diagnostyka różnicowa płynów z jam ciała. Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, stawowego. Badanie kału, nasienia. Próby czynnościowe nerek.

Nabycie praktycznych umiejętności pobierania, przechowywania i transportu materiału biologicznego przeznaczonego do badań.

12. Organizacja laboratorium

Organizacja laboratorium medycznego na różnych poziomach opieki zdrowotnej.

13. Parazytologia

Etiologia, drogi przenoszenia i metody wykrywania ważniejszych i często występujących chorób pasożytniczych u człowieka. Prawidłowe pobieranie i przechowywanie materiału do badań.

14. Patofizjologia

Zaburzenia mechanizmów adaptacyjnych w poszczególnych układach i narządach. Powstawanie i rozwój najczęściej występujących chorób wątroby, nerek, układu oddechowego, krążenia, pokarmowego i dokrewnego. Zaburzenia wodno-elektrolitowe oraz równowagi kwasowo-zasadowej.

15. Patomorfologia

Zmiany makro- i mikroskopowe komórek, tkanek, narządów w przebiegu chorób. Podstawowe badania cytodiagnostyczne stosowane w patomorfologii. Nowoczesne techniki badawcze stosowane w patomorfologii.

16. Propedeutyka medycyny

Organizacja pracy w podstawowych oddziałach szpitalnych: interna, pediatria, chirurgia, położnictwo i neonatologia, intensywna terapia. Ogólne zasady postępowania lekarskiego. Udział badań laboratoryjnych w procesach rozpoznawania, monitorowania terapii, rokowania oraz profilaktyki. Zrozumienie istotnej roli współpracy między laboratorium i oddziałem szpitalnym.

17. Serologia grup krwi

Przeciwciała układów grupowych i alloprzeciwciała odpornościowe. Powikłania poprzetoczeniowe. Serologiczne konflikty matczyno-płodowe. Metody wykrywania przeciwciał typu zimnego i ciepłego. Organizacja pracowni serologicznej.

18. Toksykologia

Mechanizmy działania najczęściej występujących trucizn. Sposoby wykrywania trucizn i ich metabolitów w materiale biologicznym. Narkotyki i ich metabolity. Zasady postępowania w zatruciach.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALISTYCZNE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji.

VII. ZALECENIA

1. Stosunek liczby godzin ćwiczeń do liczby godzin wykładów powinien wynosić średnio 3:1.

2. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu, w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

ZAŁĄCZNIK Nr 1a ²³

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

archeologia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku archeologia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.700, w tym 900 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci kierunku archeologia uzyskują w trakcie studiów gruntowną i wszechstronną wiedzę w zakresie poszczególnych specjalności archeologii i jej nauk pomocniczych. Są przygotowani do pracy w placówkach naukowych, muzealnych i konserwatorskich, otrzymując jednocześnie ogólne wykształcenie humanistyczne.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 300

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 300

Razem: 900

IV.

PRAKTYKI

Ćwiczenia i praktyki terenowe lub muzealne odpowiednie dla danej specjalności w wymiarze minimum 6 tygodni, z tym że dla specjalności archeologia powszechna - w wymiarze minimum 16 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

1. Przedmioty humanistyczne: historia, filozofia, antropologia kulturowa,

logika lub inny do wyboru 60

2. Języki obce nowożytne 120

3. Języki obce starożytne 60

4. Wychowanie fizyczne lub inne zajęcia typu sportowo-rekreacyjnego 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 300

1. Przedmioty propedeutyczne archeologii 60

2. Zarys głównych działów archeologii 240

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 300

Archeologia poszczególnych rejonów i okresów 300

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty humanistyczne

W zależności od zainteresowania studenta i wybranej przez niego specjalności możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, filozofii, antropologii kulturowej, logiki itp.

2. Język obcy nowożytny

Czynne opanowanie jednego języka nowożytnego w piśmie i mowie.

3. Język obcy starożytny

W zależności od wybranej specjalności opanowanie jednego języka starożytnego.

4. Wychowanie fizyczne lub inny przedmiot typu sportowo-rekreacyjnego

Uczestnictwo w zajęciach ruchowych: ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, rekreacyjnych, turystycznych, sportowych (do wyboru przez studenta lub zgodnie ze wskazaniami lekarskimi).

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Przedmioty propedeutyczne archeologii

Przedmioty propedeutyczne archeologii zawierają: podstawowe informacje dotyczące wstępu do archeologii, jej historii, miejsca archeologii w naukach humanistycznych, metodyki i metodologii badań, techniki prac archeologicznych, omówienie podstawowych nauk pomocniczych.

2. Zarys głównych działów archeologii

Zarys głównych działów archeologii obejmuje zapoznanie studentów z podstawową problematyką archeologii: prahistorycznej, protohistorycznej, średniowiecza i czasów nowożytnych oraz archeologii śródziemnomorskiej, w tym archeologii Grecji, Rzymu, Egiptu i Bliskiego Wschodu.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

Archeologia poszczególnych rejonów i okresów

Blok zajęć obejmujący wykłady (w wymiarze co najmniej 60 godzin), ćwiczenia (w wymiarze co najmniej 60 godzin), konwersatoria, proseminaria i seminaria, których celem jest pogłębienie i ugruntowanie wiedzy dotyczącej archeologii poszczególnych epok i stref kulturowych. Blok tworzą zajęcia o charakterze szczegółowym obejmujące najważniejsze zagadnienia w archeologii epoki kamienia, brązu, żelaza, średniowiecza, czasów nowożytnych, cywilizacji starożytnych europejskich i pozaeuropejskich oraz archeologii podwodnej i konserwatorstwa archeologicznego, w zależności od kierunków badawczych realizowanych w poszczególnych jednostkach uniwersyteckich. W ramach tego cyklu wprowadzane są najważniejsze problemy badawcze, metodyczne, metodologiczne i interpretacyjne oraz najnowsze osiągnięcia naukowe. Studenci mają możliwość dokonania wyboru przedmiotów głównych i uzupełniających w zależności od realizowanych tematów prac magisterskich i obieranej specjalności.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku archeologia trwają 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.200, w tym 1.020 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci studiów zawodowych (otrzymują tytuł licencjata) powinni posiadać podstawową wiedzę i umiejętności z zakresu archeologii, w tym zwłaszcza znajomość technik wykopaliskowych i dokumentacyjnych, metodyki i organizacji badań terenowych, ogólnych procesów kulturowych od pradziejów po czasy nowożytne. Powinni także charakteryzować się sprawnością aktywnego poszukiwania i interpretowania informacji, umiejętnością przyswajania wiedzy w oparciu o tradycyjne metody i nośniki informatyczne, jak i przekaźniki informatyczne oraz przede wszystkim analizę wszelkich przekazów wizualnych. Nabyte umiejętności powinny umożliwić absolwentom podjęcie pracy w muzealnictwie, służbach konserwatorskich lub w wyspecjalizowanych firmach nastawionych na ratownicze badania wykopaliskowe. Zasób wiedzy powinien być wystarczający do ewentualnej kontynuacji studiów na poziomie magisterskim.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 240

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 240

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 240

Razem: 1.020

IV.

PRAKTYKI

Praktyka terenowa należy do jednych z ważniejszych elementów kształcenia adeptów archeologii. Obejmuje ona ćwiczenia terenowe (wykopaliska, badania powierzchniowe, objazdy) w łącznym wymiarze 15 tygodni, tj. 450 godzin.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

1. Język obcy nowożytny (do wyboru) 120

2. Filozofia lub inny przedmiot ogólnohumanistyczny 60

3. Język obcy starożytny 60

4. Wychowanie fizyczne lub inne zajęcia typu sportowo-rekreacyjnego 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 240

1. Nauki o środowisku 30

2. Nauki o człowieku 60

3. Techniki zdobywania i przetwarzania informacji 30

4. Przedmioty propedeutyczne archeologii 60

5. Muzealnictwo, konserwatorstwo i popularyzacja archeologii 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 240

1. Archeologia prahistoryczna poszczególnych okresów i rejonów 120

2. Archeologia historyczna wybranych rejonów i okresów 120

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 240

(zależne od specjalizacji i specjalności)

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy nowożytny

Czynne opanowanie jednego języka nowożytnego w mowie i piśmie.

2. Filozofia lub inny przedmiot ogólnohumanistyczny

W zależności od wybranej specjalności lub zainteresowań możliwość uzyskania szerokiego zakresu wiedzy z historii, filozofii, antropologii kulturowej, logiki itp.

3. Język obcy starożytny

Opanowanie (w zależności od obranej specjalności) jednego języka starożytnego.

4. Wychowanie fizyczne lub inny przedmiot typu sportowo-rekreacyjnego

Uczestnictwo w zajęciach ruchowych: ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, rekreacyjnych, sportowych (do wyboru lub zgodnie ze wskazaniami lekarskimi).

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Nauki o środowisku

Podstawy wiedzy ogólonogeograficznej i przyrodniczej w zakresie środowiska naturalnego i jego zmian w przeszłości (elementy geomorfologii, gleboznawstwa, kartografii, paleobotaniki itp.).

2. Nauki o człowieku

Podstawy wiedzy o zróżnicowaniu gatunku Homo, ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia i metod badań materiałów kostnych.

3. Techniki zdobywania i przetwarzania informacji

Wykorzystanie nowoczesnych metod w wyszukiwaniu, gromadzeniu i przetwarzaniu informacji źródłowych, w tym zwłaszcza bazy danych i metody statystyczne stosowane w archeologii.

4. Przedmioty propedeutyczne archeologii

Przedmioty propedeutyczne archeologii zawierają podstawowe informacje dotyczące wstępu do archeologii oraz metody, metodyki i techniki wykopaliskowej.

5. Muzealnictwo, konserwatorstwo i popularyzacja archeologii

Podstawy wiedzy i umiejętności niezbędnych dla wszechstronnego wykształcenia archeologicznego i przyszłej pracy zawodowej (od zagadnień formalnoprawnych do marketingu i edukacji archeologicznej).

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Archeologia prahistoryczna poszczególnych okresów i rejonów

Blok różnorodnych zajęć, których celem jest przyswojenie wiedzy dotyczącej archeologii poszczególnych epok prehistorycznych i stref kulturowych.

2. Archeologia historyczna wybranych rejonów i okresów

Blok zajęć, których celem jest uzyskanie wiedzy z zakresu archeologii wczesnego i późnego średniowiecza oraz czasów nowożytnych, ze szczególnym uwzględnieniem ich specyfiki.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając określone dla danej specjalizacji wymagania.

VII.

ZALECENIA

1. Zajęcia prowadzone w bloku przedmiotów kierunkowych powinny obejmować jak najszerszy i jak najwcześniejszy kontakt studenta z materiałami wykopaliskowymi (zabytkami). Należy prowadzić ścisłą kontrolę zgodności przebiegu odbywanych przez studenta ćwiczeń terenowych z obowiązującym programem studiów oraz przestrzegać zasady wykorzystywania wszystkich (tradycyjnych jak i nowoczesnych) nośników informacji.

2. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych; przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

ZAŁĄCZNIK Nr 1b ²⁴

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

ARCHITEKTURA I URBANISTYKA

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku architektura i urbanistyka trwają minimum 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć w czasie studiów wynosi około 3.700, w tym 2.670 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich kierunku architektura i urbanistyka otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera architekta.

Wykształcony architekt powinien być światłym humanistą i utalentowanym twórcą, świadomym swojej społecznej odpowiedzialności, zdolnym do samodzielnego projektowania architektoniczno-budowlanego i urbanistycznego.

Szczególnie powinien wykazywać odpowiednie umiejętności i wiedzę w dziedzinach:

- kształtowania środowiska człowieka zgodnie z jego potrzebami użytkowymi, psychicznymi i biologicznymi,

- tworzenia projektów spełniających wymagania estetyczne, technologiczne i techniczne,

- historii i teorii architektury, urbanistyki, pokrewnych sztuk, nauk humanistycznych i socjologii,

- sztuk pięknych, które wpływają na jakość architektury,

- planowania regionalnego i kształtowania urbanistycznego,

- rozumienia wielostronnych wzajemnych relacji, jakie mogą zachodzić pomiędzy ludźmi, ich potrzebami, budynkami i przestrzenią otaczającą,

- rozumienia roli zawodu architekta w społeczeństwie oraz zasad etyki zawodowej,

- metod pozyskiwania informacji i opracowywania koncepcji projektu,

- rozumienia problemów konstrukcyjnych, budowlanych i inżynierskich, związanych z projektowaniem obiektów budowlanych,

- rozwiązywania problemów z dziedziny fizyki budowlanej oraz funkcjonalnych i technologicznych w celu zapewnienia wewnątrz budynków odpowiedniego do potrzeb komfortu użytkowania oraz ochrony przed zewnętrznymi warunkami atmosferycznymi,

- znajomości przepisów techniczno-budowlanych oraz ekonomiki realizacji i użytkowania budynków,

- zasad organizacji procesu budowlanego i procedur oraz integracji projektowania architektonicznego i urbanistycznego w procesie inwestycyjnym.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 660

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 770

Razem: 2.670

IV.

PRAKTYKI

Zaleca się, aby student w czasie studiów odbył 2 praktyki wakacyjne i jedną praktykę przeddyplomową:

- praktyka budowlana - 2 tygodnie,

- praktyka inwentaryzacyjna architektoniczna i urbanistyczna - 2 tygodnie,

- praktyka przeddyplomowa związana tematycznie z profilem dyplomowania - 2 tygodnie.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Język obcy 120

2. Przedmiot do wyboru (w szczególności: humanistyczny, przyrodniczy) 30

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 660

1. Nauki ścisłe 225

w tym:

- matematyka 60

- geometria wykreślna 60

- mechanika budowli 60

- fizyka budowli 45

2. Nauki ekonomiczne i prawne 60

w tym:

- ekonomika procesu inwestycyjnego 30

- zarządzanie 15

- prawodawstwo 15

3. Nauki humanistyczne 75

w tym:

- filozofia 15

- etyka zawodu architekta 15

- estetyka 15

- historia kultury i sztuki 30

4. Nauka o człowieku i środowisku 105

w tym:

- ergonomia 15

- socjologia mieszkalnictwa i miasta 15

- psychologia percepcji 15

- ekologia, ochrona środowiska 30

- geologia i dendrologia 30

5. Plastyka 135

6. Techniki komputerowe w projektowaniu 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.770

1. Historia i teoria architektury i urbanistyki 495

w tym:

- historia architektury powszechnej 90

- historia architektury polskiej 90

- historia urbanistyki 60

- konserwacja zabytków i rewaloryzacja 15

- architektura współczesna 30

- teoria architektury 120

- teoria urbanistyki i ruralistyki 60

- planowanie regionalne 30

2. Nauki inżynierskie 360

w tym:

- budownictwo ogólne i materiałoznawstwo 180

- konstrukcje budowlane 105

- instalacje budowlane 30

- infrastruktura techniczna miasta 15

- komunikacja 15

- proces inwestycyjny 15

3. Projektowanie architektoniczne 570

w tym:

- elementy projektowania 60

- mieszkalnictwo 120

- usługi 60

- biura 60

- produkcja i technologia 60

- widownie, duże przekrycia 60

- rekreacja 60

- wnętrza 45

- modernizacja i konserwacja 45

4. Projektowanie urbanistyczne, planowanie regionalne i ruralistyka 345

w tym:

- elementy urbanistyczne 30

- osadnictwo wiejskie 30

- zespoły mieszkaniowe 60

- zespoły śródmiejskie 45

- struktura miasta 45

- studia i plany zagospodarowania przestrzennego 105

- architektura krajobrazu i terenów zielonych 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Doskonalenie, jako kontynuacja, znajomości języka obcego ze szczególnym uwzględnieniem terminologii dotyczącej architektury i urbanistyki. Opanowanie drugiego języka obcego na poziomie co najmniej podstawowym w zakresie komunikacji ogólnej i zawodowej.

2. Przedmiot do wyboru (w szczególności: humanistyczny, przyrodniczy)

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z dziedziny niezwiązanej bezpośrednio z kierunkiem studiów.

3. Wychowanie fizyczne

Zajęcia w specjalistycznych grupach sportowych w zależności od poziomu sprawności fizycznej i indywidualnych zainteresowań studentów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Nauki ścisłe

Matematyka. Analiza matematyczna: funkcje, pochodne, całki. Geometria analityczna: rachunek wektorowy, skalarny i mieszany. Równanie prostej i płaszczyzny. Krzywe stożkowe. Powierzchnie obrotowe, walcowe i stożkowe.

Geometria wykreślna. Metody odwzorowania i restytucji elementów przestrzeni. Geometryczne kształtowanie form architektonicznych z zastosowaniem wielościanów, brył i powierzchni. Wybrane zagadnienia inżynierskie związane z ukształtowaniem terenu. Perspektywa i aksonometria w konstruowaniu wizualizacji obiektów architektonicznych w kontekście przygotowania do świadomego użytkowania programów komputerowych.

Mechanika budowli. Zasady kształtowania struktur i ustrojów budowlanych, ich zastosowania, podstawowe zależności pomiędzy warunkami ich pracy a proporcjami przekrojów w różnych rozwiązaniach materiałowych:

- zasady tworzenia schematów statycznych analizowanych konstrukcji,

- zasady modelowania i łączenia różnych obciążeń konstrukcji,

- sposób przekazywania obciążeń z elementu na element, aż do fundamentu,

- rodzaje naprężeń występujących w elementach oraz sposoby ich obliczania,

- metody wyznaczania wielkości mechanicznych niezbędnych do projektowania.

Fizyka budowli. Zagadnienia współczesnej fizyki budowli, ochrona termiczna i akustyczna, mikroklimat pomieszczeń, technologia obiektów energooszczędnych i proekologicznych. Prawidłowa widoczność i akustyka w obiektach użyteczności publicznej.

2. Nauki ekonomiczne i prawne

Ekonomika procesu inwestycyjnego. Podstawowe pojęcia i zasady ekonomii w organizacji warsztatu architekta, projektowaniu i realizacji inwestycji. Metody i techniki przeprowadzania rachunku opłacalności inwestycji, ocena okresu zwrotu nakładów i skutków podejmowania decyzji.

Zarządzanie. Podstawy zarządzania firmą: podejmowanie decyzji kierowniczych, struktury organizacyjne, planowanie strategiczne i taktyczne, biznesplan, style i techniki kierowania, zatrudnianie i zarządzanie zasobami ludzkimi, elementy prawa w kierowaniu firmą.

Prawodawstwo. Aktualny stan prawny w dziedzinie działalności architektoniczno-budowlanej i urbanistycznej, z uwzględnieniem zagadnień dotyczących planowania przestrzennego. Aktualne prawo o zagospodarowaniu przestrzennym i prawo budowlane wraz z innymi obowiązującymi aktami prawnymi dotyczącymi tej dziedziny.

3. Nauki humanistyczne

Filozofia. Pogłębienie świadomości antropologicznej przez przekazanie podstaw współczesnej refleksji filozoficznej na temat egzystencji ludzkiej i związków zachodzących między nią a formami i kształtem środowiska architektonicznego.

Etyka zawodu architekta. Poszerzenie wiadomości z zakresu ogólnej etyki normatywnej o specyfikę zawodu architekta, w powiązaniu z praktyką życia zawodowego i warsztatu architekta.

Estetyka. Rozwijanie wrażliwości estetycznej przez rozszerzenie zakresu refleksji nad sztuką i zaznajomienie z podstawowymi kategoriami estetycznymi.

Historia kultury i sztuki. Dopełnienie problematyki historii i teorii architektury o wybrane zagadnienia sztuki od społeczeństw pierwotnych do współczesnych. Wprowadzenie terminologii i zagadnień relacji między historią sztuki a historią architektury.

4. Nauka o człowieku i środowisku

Ergonomia. Zasady projektowania w aspekcie wymiarów fizycznych i fizjologii użytkownika jako jednostki. Wymiarowanie przestrzeni i elementów wyposażenia, oświetlenie, barwa, mikroklimat wnętrz i inne.

Socjologia mieszkalnictwa i miasta. Koncepcje wyjaśniające związki między przestrzenią a życiem społecznym, psychologiczne uwarunkowania zachowań jednostek i zbiorowości; społeczne problemy mieszkalnictwa - zbiorowości terytorialne i sąsiedztwo; miasto jako system społeczno-przestrzenny, typy i procesy przeobrażeń struktury społeczno-przestrzennej miasta; miasto w świadomości społecznej.

Psychologia percepcji. Czynniki warunkujące poprawność spostrzegania zarówno od strony fizjologicznej, jak i społecznej. Przegląd praw i zasad, a także przyczyn błędnego odbioru otaczającego świata, jak i percepcji samego siebie.

Ekologia i ochrona środowiska. Proekologiczna polityka gospodarki przestrzennej, działania mające na celu zrównoważony rozwój środowiska przyrodniczego, kulturowego i społecznego - planowanie zintegrowane. Stan środowiska w Polsce: ochrona powietrza, wód i polityka gospodarki wodnej, ochrona gleb i krajobrazu, ochrona przed hałasem, gospodarka odpadami przemysłowymi i komunalnymi. Klimat miejski - systemy zieleni miejskiej. Transport a ekologia. Obszary zdegradowane i chronione w Polsce.

Geologia i dendrologia. Zagadnienia dotyczące klasyfikacji gruntów, w szczególności ze względu na posadowienie budynków, warunki wpływające na głębokość posadowienia, wody gruntowe.

Charakterystyka roślin drzewiastych i zielnych, możliwości ich zastosowania w komponowaniu przestrzeni, ich walory dekoracyjne, morfologia roślin, ich właściwości biologiczne i wymagania siedliskowe.

5. Plastyka

Rysunek, malarstwo i rzeźba. Podstawy rysunku odręcznego z natury lub wyobraźni. Zjawiska świetlne i barwne, faktura powierzchni materiałów, struktury geometryczne, detale architektoniczne, przekształcanie dwuwymiarowych koncepcji architektonicznych i założeń urbanistycznych w różnorodne prezentacje przestrzenne. Studia plenerowe zieleni i krajobrazu, wnętrz i zespołów architektonicznych i urbanistycznych. Ćwiczenia kompozycyjne z rzeźby.

6. Techniki komputerowe w projektowaniu

Podstawy pracy w programach CAD. Rysunek płaski, posługiwanie się warstwami i blokami, przygotowanie dokumentacji na bazie rysunków płaskich, drukowanie dokumentacji. Modelowanie przestrzenne 3D: narzędzia do modelowania 3D, modelowanie powierzchniowe i bryłowe, generowanie ujęć perspektywicznych. Podstawy wizualizacji projektów. Przygotowanie dokumentacji technicznej. Podstawy renderingu, efekty specjalne, animacje. Podstawowe informacje o Internecie.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Historia i teoria architektury i urbanistyki

Historia architektury powszechnej. Całokształt dziejów architektury powszechnej na tle przemian kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych.

Historia architektury polskiej. Całokształt dziejów architektury polskiej na tle przemian kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych.

Historia urbanistyki. Całokształt historii urbanistyki na tle przemian kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych. Rola i udział twórcy i mecenasa w działaniach związanych z powstaniem założenia urbanistycznego, będącego wynikiem potrzeb indywidualnych lub społecznych oraz rezultatem istniejących w epoce środków technicznych.

Konserwacja zabytków i rewaloryzacja. Zagadnienia ochrony obiektów zabytkowych, ich konserwacji oraz przystosowania do współczesnych wymagań i potrzeb funkcjonalnych. Zagadnienia rewaloryzacji historycznych zespołów urbanistycznych.

Architektura współczesna. Podstawowe kierunki rozwoju myśli architektonicznej XX w., wyrobienie umiejętności stosowania kryteriów oceny dzieła architektonicznego z punktu widzenia lokalizacji, uwarunkowań kulturowych, użyteczności, konstrukcji i piękna. Zależność architektury w szczególności od prądów estetycznych, poglądów filozoficznych, dostępnych technologii.

Teoria architektury. Kształtowanie przestrzeni architektonicznej jako relacji człowieka do jej cech. Podstawowe problemy projektowania architektonicznego w zakresie głównych dziedzin projektowania: mieszkalnictwa jednorodzinnego i wielorodzinnego, użyteczności publicznej i usług, miejsc pracy i produkcji, wypoczynku i rekreacji.

Teoria urbanistyki i ruralistyki. Elementy kompozycji urbanistycznej, podstawy i teoria projektowania urbanistycznego oraz zasady kształtowania zespołów urbanistycznych o różnym stopniu złożoności, aż do problematyki planowania przestrzennego. Współczesne trendy występujące w rozwiązaniach urbanistycznych i planowaniu przestrzennym.

Planowanie regionalne. Podstawowe problemy planowania regionalnego i zagospodarowania przestrzennego: regionalizacja, kształtowanie i realizacja polityki przestrzennej państwa, planowanie przestrzenne w Polsce i innych krajach.

2. Nauki inżynierskie

Budownictwo ogólne i materiałoznawstwo. Zagadnienia techniczne związane z projektowaniem i realizacją obiektów budowlanych różnej skali i różnym przeznaczeniu, łącznie z ich bezpośrednim otoczeniem. Ustroje budowlane, elementy robót wykończeniowych wewnętrznych i zewnętrznych, materiałoznawstwo. Odwzorowania graficzne elementów budowlanych, przygotowanie dokumentacji architektoniczno-budowlanej. Nowoczesne technologie ogólnobudowlane dotyczące w szczególności: ścian i stropów, systemów elewacyjnych, materiałów wykończeniowych, systemów oświetleniowych. Rodzaje i możliwości zastosowania najnowszych materiałów, w tym w szczególności szkła konstrukcyjnego.

Konstrukcje budowlane

Konstrukcje drewniane i murowe. Drewno jako materiał konstrukcyjny. Podstawy wymiarowania i konstruowania elementów z drewna i materiałów drewnopochodnych. Projektowanie tradycyjnych konstrukcji drewnianych. Współczesne przykłady zastosowań konstrukcji z drewna. Konstrukcje murowe z elementów ceramicznych i betonów lekkich, fundamenty i mury oporowe, podstawy obliczania murów, współczesne przykłady zastosowań konstrukcji murowych.

Konstrukcje żelbetowe. Cechy betonu i stali i istota ich współdziałania. Wymiarowanie i konstruowanie żelbetowych belek, słupów i płyt jednokierunkowo i krzyżowo zbrojonych. Zasady kształtowania konstrukcji żelbetowych: płytowo-żebrowych i gęstożebrowych stropów, schodów, ław i stóp fundamentowych. Konstrukcje wykonywane na miejscu przeznaczenia i prefabrykowane. Budynki o ścianowym i szkieletowym ustroju nośnym, stropodachy i dachy żelbetowe.

Konstrukcje metalowe. Charakterystyka konstrukcji stalowych - tendencje rozwojowe. Stale konstrukcyjne budowlane. Metoda stanów granicznych. Pręty rozciągane, ściskane oraz zginane. Ustroje statycznie niewyznaczalne - przeguby plastyczne. Połączenia w konstrukcjach stalowych.

Belki z kształtowników walcowanych na gorąco i blachownice. Słupy osiowo-ściskane jednolite i złożone. Belki kratowe. Hale jednonawowe i wielonawowe. Konstrukcje nośne płaskie i przestrzenne. Przestrzenne przekrycia prętowe o dużych rozpiętościach: ruszty siatkowe, siatkowe sklepienia łukowe, kopuły żebrowe i siatkowe. Wiszące przekrycia cięgnowe.

Instalacje budowlane. Techniczne wyposażenie nowoczesnych budynków o różnym przeznaczeniu w podstawowe instalacje sanitarne, ich wpływ na architekturę obiektu i zagospodarowanie działki.

Infrastruktura techniczna miasta

Podstawy projektowania sieci energetycznych, gazowych, ciepłowniczych, wodociągowych i kanalizacyjnych oraz urządzeń do usuwania odpadów. Zasady współpracy urbanistów z projektantami systemów technicznego uzbrojenia współczesnych miast i osiedli.

Komunikacja. Zasady projektowania układów drogowo-ulicznych w miastach, klasyfikacja techniczno-funkcjonalna ulic i ich przekroje, węzły drogowe, systemy obsługi parkingowej i formy parkingów, garaże, systemy transportowe i ich wpływ na rozwój przestrzenny miast.

Proces inwestycyjny. Podstawy organizacji, technologii i kosztorysowania przedsięwzięć inwestycyjnych, struktury procesu. Przystosowanie krajowego rynku budowlanego do współpracy z Unią Europejską.

3. Projektowanie architektoniczne

Elementy projektowania. Podstawy teorii kształtowania przestrzeni architektonicznej jako relacji człowieka do jej cech; tworzenie nowej wartości przestrzeni o określonych cechach; ćwiczenia z zakresu kompozycji oraz projektowania prostych form architektonicznych. Ćwiczenie umiejętności i biegłości manualnej w zakresie technik przedstawiania rozwiązań architektonicznych.

Zasady projektowania w aspekcie wymiarów fizycznych i fizjologii człowieka jako jednostki, z zastosowaniem pełnej integracji formy - funkcji - konstrukcji. Wymiarowanie przestrzeni i elementów wyposażenia, oświetlenie, barwa, mikroklimat wnętrz i inne.

Mieszkalnictwo, usługi, biura, produkcja i technologia, widownie, duże przekrycia, rekreacja.

Zagadnienia projektowania form i kompozycji architektonicznej o narastającym stopniu złożoności, tak w zakresie programu, jak i budowy, oraz kompozycji formy architektonicznej przy wykorzystaniu wiedzy z równolegle realizowanego programu budownictwa i konstrukcji budowlanych, nabytej wiedzy humanistycznej, planistycznej i ekonomicznej. Zadania projektowe dotyczyć powinny określonego miejsca i odnosić się do jego różnorakich uwarunkowań: od fizycznych po kulturowe.

Wnętrza. Projektowanie wnętrz użyteczności publicznej o prostej funkcji i bogatych możliwościach kształtowania przestrzeni: wymagania użytkowników, relacja do przestrzeni zewnętrznej, światło, kolor, faktura, detal.

Modernizacja i konserwacja. Opracowania projektowo-adaptacyjne obiektów architektury lub zespołów urbanistycznych, przystosowanie ich do współczesnych potrzeb.

4. Projektowanie urbanistyczne, planowanie regionalne i ruralistyka

Elementy urbanistyczne. Podstawy kompozycji i kształtowania przestrzeni miejskiej oraz otwartego krajobrazu. Szkicowa prezentacja rozwiązań projektowych.

Osadnictwo wiejskie. Struktura osadnictwa wiejskiego, projekt przekształceń istniejących układów ruralistycznych dostosowujących je do wymagań gospodarki rynkowej w oparciu o studia funkcjonalno-przestrzenne i krajobrazowe wsi.

Zespoły mieszkaniowe, zespoły śródmiejskie, struktura miasta. Projektowanie układów w narastającym stopniu złożoności programu i czynników kompozycji - od małych zespołów mieszkaniowych poprzez wybrane obszary śródmiejskie, fragmenty miast do wizji rozwojowej miasta i jego struktury.

Opracowanie różnych form prezentacji projektów urbanistycznych i planistycznych.

Studia i plany zagospodarowania przestrzennego. Podstawowe opracowania planistyczne do skali lokalnej (plany miejscowe i inne) zgodne z obowiązującymi aktualnie regulacjami prawnymi i służące im studia.

Architektura krajobrazu i terenów zielonych. Kształtowanie krajobrazu: ukształtowanie terenu, funkcje i rodzaje systemów roślinnych, woda, niematerialne aspekty krajobrazu, ogród przydomowy, wnętrza w zabudowie wielorodzinnej, fragment parku o programie rekreacyjnym.

VII.

ZALECENIA

1. Projektowanie powinno być prowadzone w grupach nie większych niż 15 studentów na jedną osobę prowadzącą zajęcia.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji w FEANI dotyczące wymiaru godzin:

- 10 % przedmioty kształcenia ogólnego,

- 35 % przedmioty kształcenia podstawowego,

- 55 % przedmioty kształcenia technicznego.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku architektura i urbanistyka trwają minimum 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.900, w tym 2.130 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwentowi studiów zawodowych kierunku architektura i urbanistyka zostaje nadany tytuł zawodowy inżyniera architekta. Powinien on być przygotowany do pełnienia pomocniczych, ewentualnie współautorskich i autorskich działań twórczych w zakresie projektowania i realizacji budynków. Powinna go cechować wysoka etyka i kultura, świadomość społecznej odpowiedzialności, rzetelna wiedza i zasób odpowiednich umiejętności, szczególnie w dziedzinach:

- kształtowania środowiska człowieka zgodnie z jego potrzebami użytkowymi, psychicznymi i biologicznymi,

- tworzenia projektów spełniających wymagania estetyczne, technologiczne i techniczne,

- historii i teorii architektury, urbanistyki, pokrewnych sztuk, nauk humanistycznych i socjologii,

- sztuk pięknych, które wpływają na jakość architektury,

- planowania regionalnego i kształtowania urbanistycznego,

- rozumienia wielostronnych wzajemnych relacji, jakie mogą zachodzić pomiędzy ludźmi, ich potrzebami, budynkami i przestrzenią otaczającą,

- rozumienia roli zawodu architekta w społeczeństwie oraz zasad etyki zawodowej,

- metod pozyskiwania informacji i opracowywania koncepcji projektu,

- rozumienia problemów konstrukcyjnych, budowlanych i inżynierskich, związanych z projektowaniem obiektów budowlanych,

- rozwiązywania problemów z dziedziny fizyki budowlanej oraz funkcjonalnych i technologicznych w celu zapewnienia wewnątrz budynków odpowiedniego do potrzeb komfortu użytkowania oraz ochrony przed zewnętrznymi warunkami atmosferycznymi,

- znajomości przepisów techniczno-budowlanych oraz ekonomiki realizacji i użytkowania budynków,

- zasad organizacji procesu budowlanego i procedur oraz integracji projektowania architektonicznego i urbanistycznego w procesie inwestycyjnym.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 150

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 450

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.530

Razem: 2.130

IV.

PRAKTYKI

Zaleca się, aby student odbył w czasie studiów 2 praktyki wakacyjne i jedną praktykę przeddyplomową:

- praktyka budowlana - 2 tygodnie,

- praktyka inwentaryzacyjna architektoniczna i urbanistyczna - 2 tygodnie,

- praktyka przeddyplomowa związana tematycznie z profilem dyplomowania - 2 tygodnie.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 150

1. Język obcy 60

2. Przedmiot do wyboru (w szczególności: humanistyczny, przyrodniczy) 30

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 450

1. Nauki ścisłe 210

w tym:

- matematyka 60

- geometria wykreślna 60

- mechanika budowli 60

- fizyka budowli 30

2. Nauki ekonomiczne i prawne 45

w tym:

- ekonomika procesu inwestycyjnego 15

- zarządzanie 15

- prawodawstwo 15

3. Nauki humanistyczne 30

w tym:

- etyka zawodu architekta 15

- historia kultury i sztuki 15

4. Nauka o człowieku i środowisku 30

w tym:

- socjologia mieszkalnictwa i miasta 15

- ekologia i ochrona środowiska 15

5. Plastyka 105

6. Informatyka 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.530

1. Historia i teoria architektury i urbanistyki 420

w tym:

- historia architektury powszechnej 90

- historia architektury polskiej 90

- historia urbanistyki 60

- konserwacja zabytków i rewaloryzacja 15

- architektura współczesna 30

- teoria architektury 75

- teoria urbanistyki i ruralistyki 60

2. Nauki inżynierskie 360

w tym:

- budownictwo ogólne i materiałoznawstwo 180

- konstrukcje budowlane 105

- instalacje budowlane 30

- infrastruktura techniczna miasta 15

- komunikacja 15

- proces inwestycyjny 15

3. Projektowanie architektoniczne 450

w tym:

- elementy projektowania 60

- mieszkalnictwo 120

- usługi 60

- miejsca pracy 60

- rekreacja 60

- wnętrza 45

- modernizacja i konserwacja 45

4. Projektowanie urbanistyczne i ruralistyka 300

w tym:

- elementy urbanistyczne 30

- osadnictwo wiejskie 30

- zespoły mieszkaniowe 45

- zespoły śródmiejskie 45

- struktura miasta 30

- studia i plany zagospodarowania przestrzennego 90

- architektura krajobrazu i terenów zielonych 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Doskonalenie, jako kontynuacja, znajomości języka obcego na poziomie zaawansowanym i średnio zaawansowanym, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii dotyczącej architektury i urbanistyki.

2. Przedmiot do wyboru (w szczególności: humanistyczny, przyrodniczy)

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z dziedziny niezwiązanej bezpośrednio z kierunkiem studiów.

3. Wychowanie fizyczne

Zajęcia w specjalistycznych grupach sportowych w zależności od poziomu sprawności fizycznej i indywidualnych zainteresowań studentów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Nauki ścisłe

Matematyka. Analiza matematyczna: funkcje, pochodne, całki. Geometria analityczna: rachunek wektorowy, skalarny i mieszany. Równanie prostej i płaszczyzny. Krzywe stożkowe. Powierzchnie obrotowe, walcowe i stożkowe.

Geometria wykreślna. Metody odwzorowania i restytucji elementów przestrzeni. Geometryczne kształtowanie form architektonicznych z zastosowaniem wielościanów, brył i powierzchni. Wybrane zagadnienia inżynierskie związane z ukształtowaniem terenu. Perspektywa i aksonometria w konstruowaniu wizualizacji obiektów architektonicznych w kontekście przygotowania do świadomego użytkowania programów komputerowych.

Mechanika budowli. Zasady kształtowania struktur i ustrojów budowlanych, ich zastosowania, podstawowe zależności pomiędzy warunkami ich pracy a proporcjami przekrojów w różnych rozwiązaniach materiałowych:

- zasady tworzenia schematów statycznych analizowanych konstrukcji,

- zasady modelowania i łączenia różnych obciążeń konstrukcji,

- sposób przekazywania obciążeń z elementu na element, aż do fundamentu,

- rodzaje naprężeń występujących w elementach oraz sposoby ich obliczania,

- metody wyznaczania wielkości mechanicznych niezbędnych do projektowania.

Fizyka budowli. Zagadnienia współczesnej fizyki budowli, ochrona cieplna, akustyczna, mikroklimat pomieszczeń, technologia obiektów energooszczędnych i proekologicznych.

2. Nauki ekonomiczne i prawne

Ekonomika procesu inwestycyjnego. Podstawowe pojęcia i zasady ekonomiczne w organizacji warsztatu architekta w projektowaniu i realizacji inwestycji. Metody i techniki przeprowadzania rachunku opłacalności inwestycji, ocena okresu zwrotu nakładów i skutków podejmowania decyzji.

Zarządzanie. Podstawy zarządzania firmą: podejmowanie decyzji kierowniczych, struktury organizacyjne, planowanie strategiczne i taktyczne, biznesplan, style i techniki kierowania, zatrudnianie i zarządzanie zasobami ludzkimi, elementy prawa w kierowaniu firmą.

Prawodawstwo. Aktualny stan prawny w dziedzinie działalności architektoniczno-budowlanej i urbanistycznej, z uwzględnieniem zagadnień dotyczących planowania przestrzennego. Aktualne prawo o zagospodarowaniu przestrzennym i prawo budowlane wraz z innymi obowiązującymi aktami prawnymi dotyczącymi tej dziedziny.

3. Nauki humanistyczne

Etyka zawodu architekta. Elementy ogólnej etyki normatywnej w specyfice zawodu architekta, w powiązaniu z praktyką życia zawodowego i warsztatu architekta.

Historia kultury i sztuki. Wybrane zagadnienia historii kultury i sztuki od społeczeństw pierwotnych do współczesnych. Wprowadzenie terminologii i zagadnień relacji między historią sztuki a historią architektury.

4. Nauka o człowieku i środowisku

Socjologia mieszkalnictwa i miasta. Związki między przestrzenią a życiem społecznym, psychologiczne uwarunkowania zachowań jednostek i zbiorowości. Społeczne problemy mieszkalnictwa zbiorowości terytorialnych i sąsiedztwo. Procesy przeobrażeń struktury społeczno-przestrzennej miasta.

Ekologia i ochrona środowiska. Proekologiczna polityka gospodarki przestrzennej, działania mające na celu zrównoważony rozwój środowiska przyrodniczego, kulturowego i społecznego. Ochrona powietrza, wód i polityka gospodarki wodnej, ochrona gleb i krajobrazu, ochrona przed hałasem, gospodarka odpadami przemysłowymi i komunalnymi. Systemy zieleni miejskiej. Transport a ekologia. Obszary zdegradowane i chronione w Polsce.

5. Plastyka

Rysunek i techniki artystyczne, malarstwo i rzeźba. Podstawy rysunku odręcznego z natury lub wyobraźni. Zjawiska świetlne i barwne, faktura powierzchni materiałów, struktury geometryczne, detale architektoniczne, przekształcanie dwuwymiarowych koncepcji architektonicznych i założeń urbanistycznych w różnorodne prezentacje przestrzenne. Elementy kompozycyjne w rzeźbie.

6. Informatyka

Podstawy pracy w programach CAD. Rysunek płaski, posługiwanie się warstwami i blokami. Opracowanie dokumentacji na bazie rysunków płaskich, drukowanie dokumentacji. Elementy modelowania przestrzennego 3D. Generowanie ujęć perspektywicznych. Podstawy wizualizacji projektów. Przygotowanie dokumentacji technicznej. Podstawowe informacje o Internecie.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Historia i teoria architektury i urbanistyki

Historia architektury powszechnej. Dzieje architektury powszechnej na tle przemian kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych.

Historia architektury polskiej. Historia architektury polskiej na tle przemian kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych zachodzących w Polsce.

Historia urbanistyki. Historia urbanistyki na tle zmiennych uwarunkowań kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych. Założenia urbanistyczne jako wynik potrzeb indywidualnych i społecznych oraz rezultat istniejących w epoce środków technicznych.

Konserwacja zabytków i rewaloryzacja. Zagadnienia ochrony obiektów zabytkowych, ich konserwacji oraz przystosowania do współczesnych wymagań i potrzeb funkcjonalnych. Zagadnienia rewaloryzacji historycznych zespołów urbanistycznych.

Architektura współczesna. Podstawowe kierunki rozwoju myśli architektonicznej XX w., wyrobienie umiejętności stosowania kryteriów oceny dzieła architektonicznego z punktu widzenia lokalizacji, uwarunkowań kulturowych, użyteczności, konstrukcji i piękna. Zależność architektury od prądów estetycznych, poglądów filozoficznych i dostępnych technologii.

Teoria architektury. Podstawowe problemy projektowania architektonicznego w zakresie głównych dziedzin projektowania: mieszkalnictwa jednorodzinnego i wielorodzinnego, użyteczności publicznej i usług, miejsc pracy i produkcji, wypoczynku i rekreacji.

Teoria urbanistyki i ruralistyki. Elementy kompozycji urbanistycznej, podstawy i teoria projektowania urbanistycznego oraz zasady kształtowania zespołów urbanistycznych o różnym stopniu złożoności. Współczesne trendy występujące w rozwiązaniach urbanistycznych i planowaniu przestrzennym.

2. Nauki inżynierskie

Budownictwo ogólne i materiałoznawstwo. Zagadnienia techniczne związane z projektowaniem i realizacją obiektów budowlanych różnej skali i różnym przeznaczeniu, łącznie z ich bezpośrednim otoczeniem. Ustroje budowlane, elementy robót wykończeniowych wewnętrznych i zewnętrznych, materiałoznawstwo. Odwzorowania graficzne elementów budowlanych, przygotowanie dokumentacji architektoniczno-budowlanej. Nowoczesne technologie ogólnobudowlane dotyczące w szczególności: ścian i stropów, systemów elewacyjnych, materiałów wykończeniowych, systemów oświetleniowych. Rodzaje i możliwości zastosowania najnowszych materiałów, w tym w szczególności szkła konstrukcyjnego.

Konstrukcje budowlane

Konstrukcje drewniane i murowe. Drewno jako materiał konstrukcyjny. Podstawy wymiarowania i konstruowania elementów z drewna i materiałów drewnopochodnych. Projektowanie tradycyjnych konstrukcji drewnianych. Współczesne przykłady zastosowań konstrukcji z drewna. Konstrukcje murowe z elementów ceramicznych i betonów lekkich, fundamenty i mury oporowe, podstawy obliczania murów, współczesne przykłady zastosowań konstrukcji murowych.

Konstrukcje żelbetowe. Cechy betonu i stali i istota ich współdziałania. Wymiarowanie i konstruowanie żelbetowych belek, słupów i płyt jednokierunkowo i krzyżowo zbrojonych. Zasady kształtowania konstrukcji żelbetowych: płytowo-żebrowych i gęstożebrowych stropów, schodów, ław i stóp fundamentowych. Konstrukcje wykonywane na miejscu przeznaczenia i prefabrykowane. Budynki o ścianowym i szkieletowym ustroju nośnym, stropodachy i dachy żelbetowe.

Konstrukcje metalowe. Charakterystyka konstrukcji stalowych - tendencje rozwojowe. Stale konstrukcyjne budowlane. Metoda stanów granicznych. Pręty rozciągane, ściskane oraz zginane. Ustroje statycznie niewyznaczalne - przeguby plastyczne. Połączenia w konstrukcjach stalowych.

Belki z kształtowników walcowanych na gorąco i blachownice. Słupy osiowo-ściskane jednolite i złożone. Belki kratowe. Hale jednonawowe i wielonawowe. Konstrukcje nośne płaskie i przestrzenne. Przestrzenne przekrycia prętowe o dużych rozpiętościach: ruszty siatkowe, siatkowe sklepienia łukowe, kopuły żebrowe i siatkowe. Wiszące przekrycia cięgnowe.

Instalacje budowlane. Techniczne wyposażenie nowoczesnych budynków o różnym przeznaczeniu w podstawowe instalacje sanitarne, ich wpływ na architekturę obiektu i zagospodarowanie działki.

Infrastruktura techniczna miasta

Podstawy projektowania sieci energetycznych, gazowych, ciepłowniczych, wodociągowych i kanalizacyjnych oraz urządzeń do usuwania odpadów. Zasady współpracy urbanistów z projektantami systemów technicznego uzbrojenia współczesnych miast i osiedli.

Komunikacja. Zasady projektowania układów drogowo-ulicznych w miastach, klasyfikacja techniczno-funkcjonalna ulic i ich przekroje, węzły drogowe, systemy obsługi parkingowej i formy parkingów, garaże, systemy transportowe i ich wpływ na rozwój przestrzenny miast.

Proces inwestycyjny. Podstawy organizacji, technologii i kosztorysowania przedsięwzięć inwestycyjnych, struktury procesu. Przystosowanie krajowego rynku budowlanego do współpracy z Unią Europejską.

3. Projektowanie architektoniczne

Elementy projektowania. Kształtowanie przestrzeni architektonicznej jako relacji człowieka do jej cech. Tworzenie nowej wartości przestrzeni o określonych cechach. Projektowanie prostych form architektonicznych. Ćwiczenie umiejętności i biegłości manualnej w zakresie technik przedstawiania rozwiązań architektonicznych. Zasady projektowania w aspekcie wymiarów fizycznych i fizjologii człowieka z zastosowaniem pełnej integracji formy - funkcji - konstrukcji. Wymiarowanie przestrzeni i elementów wyposażenia. Oświetlenie, barwa, mikroklimat wnętrz i inne.

Mieszkalnictwo, usługi, miejsca pracy, rekreacja. Zagadnienia projektowania form i kompozycji architektonicznej o narastającym stopniu złożoności tak w zakresie programu, jak i budowy przy wykorzystaniu wiedzy z równolegle realizowanego programu budownictwa i konstrukcji budowlanych, nabytej wiedzy humanistycznej, planistycznej i ekonomicznej. Zadania projektowe dotyczyć powinny określonego miejsca i odnosić się do jego różnorakich uwarunkowań, od fizycznych po kulturowe.

Wnętrza. Projektowanie wnętrz użyteczności publicznej o prostej funkcji i bogatych możliwościach kształtowania przestrzeni, w szczególności: wymagania użytkowników, relacja do przestrzeni zewnętrznej, światło, kolor, faktura, detal.

Modernizacja i konserwacja. Opracowania projektowo-adaptacyjne obiektów architektury lub zespołów urbanistycznych, przystosowanie ich do współczesnych potrzeb.

4. Projektowanie urbanistyczne i ruralistyka

Elementy urbanistyczne. Podstawy kompozycji i kształtowania przestrzeni miejskiej oraz otwartego krajobrazu. Szkicowa prezentacja rozwiązań projektowych.

Osadnictwo wiejskie. Struktura osadnictwa wiejskiego, przekształcanie istniejących układów ruralistycznych zgodnie z wymaganiami gospodarki rynkowej w oparciu o studia funkcjonalno-przestrzenne i krajobrazowe wsi.

Zespoły mieszkaniowe, zespoły śródmiejskie, struktura miasta. Projektowanie układów w narastającym stopniu złożoności programu i czynników kompozycji - od małych zespołów mieszkaniowych poprzez wybrane obszary śródmiejskie, fragmenty miast do wizji rozwojowej miasta i jego struktury.

Opracowanie różnych form prezentacji projektów urbanistycznych i planistycznych.

Studia i plany zagospodarowania przestrzennego. Podstawowe opracowania planistyczne w skali lokalnej (plany miejscowe i inne) zgodne z obowiązującymi aktualnie regulacjami prawnymi i służące im studia.

Architektura krajobrazu i terenów zielonych. Kształtowanie krajobrazu: ukształtowanie terenu, funkcje i rodzaje systemów roślinnych, woda, mała architektura. Ogród przydomowy, wnętrza w zabudowie wielorodzinnej, fragment parku rekreacyjnego.

VII.

ZALECENIA

1. Projektowanie powinno być prowadzone w grupach nie większych niż 15 studentów na jedną osobę prowadzącą zajęcia.

2. Zajęcia seminaryjne i inne ćwiczenia powinny być prowadzone w grupach liczących nie więcej niż 30 studentów.

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji w FEANI dotyczące wymiaru godzin:

- 10 % przedmioty kształcenia ogólnego,

- 35 % przedmioty kształcenia podstawowego,

- 55 % przedmioty kształcenia technicznego.

ZAŁĄCZNIK Nr 2 ²⁵

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

architektura krajobrazu

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku architektura krajobrazu trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.400, w tym 1.730 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku architektura krajobrazu otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera.

Absolwent kierunku architektura krajobrazu powinien posiadać niezbędną wiedzę i umiejętności dające podstawę do wykonywania opracowań badawczych, projektowych i realizacji w zakresie:

- kształtowania krajobrazu w skali planów regionalnych, w tym parków narodowych, parków krajobrazowych i innych obszarów prawnie chronionych,

- kształtowania krajobrazu w skali planów miejscowych, z uwzględnieniem historycznych układów urbanistycznych i ruralistycznych,

- kształtowania parków i ogrodów z uwzględnieniem założeń zabytkowych,

- komponowania krajobrazu miejskiego i otwartego, w tym także w otoczeniu budowli inżynierskich.

Absolwent kierunku architektura krajobrazu powinien być przygotowany do współpracy z przedstawicielami innych dyscyplin wpływających na treść i formę krajobrazu. Przygotowanie do pełnienia samodzielnych funkcji, z posiadaniem stosownych uprawnień, wymagać będzie spełnienia dodatkowych warunków.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 435

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 915

Razem: 1.730

IV. PRAKTYKI

Praktyki obejmują zagadnienia: urządzenia terenu, pielęgnowania szaty roślinnej, budownictwa ogrodowego, rekultywacji terenów zdegradowanych, konserwacji obiektów zabytkowych. Praktyki powinny być organizowane w zakładach doświadczalnych uczelni i w firmach projektowo-wykonawczych w wymiarze przynajmniej 300 godzin.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 120

3. Informatyka 80

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 435

1. Botanika i fizjologia roślin 60

2. Ekologia 30

3. Fizjografia 75

4. Gleboznawstwo 30

5. Podstawy geodezji i kartografii 45

6. Rysunek i rzeźba 120

7. Inżynieria środowiska 45

8. Ochrona środowiska przyrodniczego 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 915

1. Szata roślinna 210

2. Materiałoznawstwo 60

3. Budownictwo 60

4. Historia architektury i sztuki ogrodowej 60

5. Teoria i zasady projektowania 60

6. Projektowanie 210

7. Planowanie przestrzenne 45

8. Konserwacja i rewaloryzacja 45

9. Urządzanie i pielęgnowanie krajobrazu 120

10. Ochrona i rekultywacja krajobrazu 45

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne

W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy w szczególności z: historii, filozofii, prawa, kultury języka polskiego, antropologii, etnografii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, estetyki. W zakresie ekonomii do wyboru: prawo, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, ekonomika.

2. Informatyka

Repetytorium z matematyki i geometrii jako przygotowanie do komputerowego wspomagania projektowania, podstawowe pojęcia informatyki, systemy operacyjne, operacje na zbiorach, tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Botanika i fizjologia roślin

Struktura i funkcje komórki, funkcjonalne układy tkankowe i zasady ich działania, budowa i funkcja korzenia i pędu, anatomia rozwojowa kwiatu, owocu i nasion, warunki wzrostu i rozwoju roślin, ekofizjologiczne aspekty współdziałania organizmów roślinnych.

2. Ekologia

Ekologia populacji i biocenoz. Funkcjonowanie i typy ekosystemów. Krajobraz jako układ ekologiczny. Biomy. Funkcjonowanie biosfery.

3. Fizjografia

Budowa geologiczna, rzeźba terenu, hydrologia, klimat, szata roślinna, przekształcenia antropogeniczne krajobrazu. Źródła i systemy informacji przyrodniczych i ich wykorzystanie. Fotointerpretacja. Uwarunkowania przyrodnicze a decyzje projektowe.

4. Gleboznawstwo

Podstawowe minerały, skały glebotwórcze. Systematyka gleb. Właściwości chemiczne i fizyczne gleb. Zasobność i przydatność rolnicza gleb. Procesy degradacji i skażenia gleby substancjami toksycznymi.

5. Podstawy geodezji i kartografii

Metody pomiarów sytuacyjnych, wysokościowych i sytuacyjno-wysokościowych na potrzeby architektury krajobrazu. Pomiary realizacyjne, sprzęt geodezyjny. Podstawy kartografii, fotogrametrii, teledetekcji. Systemy informacji geograficznej.

6. Rysunek i rzeźba

Rozwijanie zmysłu analitycznej i syntetycznej obserwacji krajobrazu, kształtowanie wyobraźni przestrzennej, rejestracja graficzna krajobrazu i jego symulacje, interpretacja graficzna i modelowa projektów. Rysunek i malarstwo pejzażowe.

7. Inżynieria środowiska

Typy budowli hydrotechnicznych, budowli ziemnych, dróg, kolei i mostów, oczyszczalni i składowisk odpadów, zakładów uzdatniania wody. Inwestycje proekologiczne.

8. Ochrona środowiska przyrodniczego

Źródła zagrożenia elementów ekosystemów i sposoby ich ochrony, pojęcie zrównoważonego rozwoju i narzędzia jego realizacji. Społeczne, ekonomiczne i prawne instrumenty ochrony środowiska.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Szata roślinna

Szata roślinna Polski w ujęciu fitosocjologicznym i kulturowym. Roślinność jako element oceny wartości użytkowej siedlisk. Zbiorowiska zastępcze w architekturze krajobrazu. Rozpoznawanie cech morfologicznych drzew i krzewów oraz roślin zielnych. Podstawy rozmnażania roślin.

2. Materiałoznawstwo

Podstawowe materiały budowlane i ich charakterystyka, wytrzymałość materiałów, normy techniczne, technologia łączenia różnych materiałów.

3. Budownictwo

Elementy statyki budowli, zasady obliczeń statycznych, technologia i zasady robót budowlanych i instalacyjnych, zasady organizacji budowy i obmiaru robót budowlanych.

4. Historia architektury i sztuki ogrodowej

Ogólna historia sztuki ze szczególnym uwzględnieniem architektury, urbanistyki i sztuki ogrodowej. Pojęcie dzieła sztuki, charakterystyka stylów, dokumentowanie dzieł sztuki.

5. Teoria i zasady projektowania

Analiza współczesnych teorii kształtowania przestrzeni, elementy i zasady kompozycji, ergonomia, przyrodnicze i kulturowe podstawy projektowania, metody projektowania, dokumentacja projektowa, etyka w pracy projektanta.

6. Projektowanie

Projektowanie architektoniczne. Projektowanie parków, ogrodów i innych obszarów z uwzględnieniem obiektów prawnie chronionych. Kształtowanie krajobrazu z uwzględnieniem otoczenia budowli inżynieryjnych. Dokumentacja techniczna, procedury jej zatwierdzenia i zasady kosztorysowania.

7. Planowanie przestrzenne

Pojęcia ogólne i podstawowe informacje o planowaniu przestrzennym, system planowania przestrzennego, powiązania planowania przestrzennego z planowaniem krajobrazu.

8. Konserwacja i rewaloryzacja

Teorie konserwacji zabytków, w tym ogrodów i krajobrazów historycznych. Metody badawcze, techniki konserwatorskie, strefy ochrony, studia i projekty konserwatorskie, organizacja służb konserwatorskich.

9. Urządzanie i pielęgnowanie krajobrazu

Urządzanie i pielęgnowanie parków, ogrodów i innych obszarów (rzeźba terenu, wody, szata roślinna, drogi i place, architektura ogrodowa). Organizacja i harmonogram budowy.

10. Ochrona i rekultywacja krajobrazu

Podstawy ochrony krajobrazu. Zasady wyznaczania obszarów prawnie chronionych. Pielęgnowanie i rekultywacja krajobrazu.

VII. ZALECENIA

Pozostała liczba godzin powinna stanowić uzupełnienie przedmiotów stosownie do decyzji wydziałów, z tym że przedmioty podstawowe i kierunkowe stanowią nie mniej niż 50% ogólnego wymiaru godzin.

STUDIA ZAWODOWE

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku architektura krajobrazu trwają nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.700, w tym 1.230 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych kierunku architektura krajobrazu otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera. Powinien posiadać wiedzę i umiejętności niezbędne do: wykonywania prac inwentaryzacyjnych terenowych obiektów krajobrazowych, pełnienia funkcji pomocniczych w strukturach administracji samorządowej, wykonywania czynności technicznych w zespołach projektowych architektury krajobrazu (prac kreślarskich, wizualizacji komputerowych), wykonywania prostych prac projektowych w zakresie urządzania ogródków przydomowych, niewielkich terenów zieleni w obszarach urbanistycznych i wiejskich (z wyłączeniem zespołów zabytkowych, ogrodów zabytkowych i otoczenia kubatur zabytkowych) oraz elementów małej architektury w niezabytkowych zespołach urbanistycznych i wiejskich, a także obsługi technicznej w strukturach administracyjnych parków narodowych, parków krajobrazowych i innych obszarów krajobrazu prawnie chronionych. Absolwent powinien posiadać umiejętności tradycyjnego i komputerowego dokumentowania i projektowania elementów krajobrazu oraz być przygotowany do współpracy z osobami mającymi wpływ na treści, funkcje i formy krajobrazu. Powinien również posiadać wiedzę w zakresie ekonomicznych i prawnych uwarunkowań gospodarowania krajobrazem oraz tworzenia i funkcjonowania obiektów krajobrazowych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 255

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 615

Razem: 1.230

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać 12 tygodni praktyki zawodowej.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 255

1. Przedmiot humanistyczny, ekonomiczny lub prawny 45

2. Elementy informatyki 30

3. Język obcy 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

1. Botanika i fizjologia roślin 60

2. Ekologia 30

3. Fizjografia 60

4. Gleboznawstwo 30

5. Podstawy geodezji i kartografii 45

6. Rysunek odręczny 90

7. Inżynieria i ochrona środowiska 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 615

1. Szata roślinna 180

2. Materiałoznawstwo 45

3. Grafika inżynierska 45

4. Budownictwo i konstrukcje 45

5. Historia architektury i sztuki ogrodowej 30

6. Teoria i zasady projektowania 30

7. Projektowanie zintegrowane 180

8. Urządzanie i pielęgnowanie krajobrazu 60

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot humanistyczny, ekonomiczny lub prawny

Filozofia, etyka, historia, etnografia, socjologia, prawo, ekonomia, politologia, ochrona własności intelektualnej lub inny do wyboru.

2. Elementy informatyki

Podstawowe pojęcia informatyki - systemy operacyjne, operacje na zbiorach, tworzenie i obsługa baz danych. Przygotowanie do komputerowego projektowania elementów architektury krajobrazu.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Botanika i fizjologia roślin

Budowa, struktura i funkcje komórki, korzenia i pędu. Anatomia rozwoju kwiatu, owocu i nasion. Funkcjonalne układy tkankowe i zasady ich działania. Warunki wzrostu i rozwoju roślin. Ekofizjologiczne aspekty współdziałania organizmów roślinnych.

2. Ekologia

Ekologia populacji i biocenoz. Funkcjonowanie i typy ekosystemów. Krajobraz jako układ ekologiczny. Biomy. Funkcjonowanie biosfery.

3. Fizjografia

Budowa geologiczna, rzeźba, hydrologia, klimat i szata roślinna terenu. Przekształcenia antropogeniczne krajobrazu. Źródła i systemy informacji przyrodniczych i ich wykorzystanie. Fotointerpretacja. Uwarunkowania przyrodnicze a decyzje projektowe.

4. Gleboznawstwo

Podstawowe minerały, skały glebotwórcze. Systematyka gleb. Właściwości chemiczne i fizyczne gleb. Degradacja gleb. Drogi skażania gleb substancjami toksycznymi.

5. Podstawy geodezji i kartografii

Metody pomiarów sytuacyjnych, wysokościowych i sytuacyjno-wysokościowych dla potrzeb architektury krajobrazu. Pomiary realizacyjne, sprzęt geodezyjny. Podstawy kartografii, fotogrametrii i teledetekcji. Systemy informacji geograficznej.

6. Rysunek odręczny

Podstawowe zasady rysunku odręcznego. Kształtowanie analitycznych i syntetycznych umiejętności obserwacji krajobrazu. Kształtowanie wyobraźni przestrzennej i umiejętności rejestracji graficznej krajobrazu. Symulacje, interpretacja graficzna i modelowanie elementów krajobrazu. Rysunek i malarstwo pejzażowe.

7. Inżynieria i ochrona środowiska

Podstawowe typy ziemnych budowli hydrotechnicznych: dróg, kolei, mostów, składowisk odpadów oraz zakładów uzdatniania wody. Wpływ czynników antropogenicznych na ekosystemy. Inwestycje proekologiczne. Społeczne, ekonomiczne i prawne aspekty ochrony środowiska. Zasady organizacji i funkcjonowania parków narodowych, parków krajobrazowych i innych obszarów krajobrazu prawnie chronionych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Szata roślinna

Szata roślinna Polski w ujęciu fitosocjologicznym i kulturowym. Roślinność jako element oceny wartości użytkowej siedlisk. Zbiorowiska zastępcze w architekturze krajobrazu. Rozpoznawanie cech morfologicznych drzew i krzewów oraz roślin zielnych. Podstawy rozmnażania roślin.

2. Materiałoznawstwo

Podstawowe materiały budowlane - szczególnie wytwarzane w oparciu o najnowsze technologie. Materiały stosowane w kompozycjach ogrodowych i tworzeniu terenów zieleni - charakterystyka, wytrzymałość, normy techniczne. Technologie łączenia różnych materiałów. Cechy estetyczne materiałów budowlanych.

3. Grafika inżynierska

Geometryczne podstawy rysunku technicznego. Aksonometria jako podstawowa forma tworzenia rysunków poglądowych (szkicowanie odręczne). Główne formy zapisu graficznego zalecane przez normy: rzutowanie, przekroje rysunkowe, wymiarowanie. Techniki komputerowe CAD jako narzędzie wspomagające opracowanie graficzne projektów krajobrazowych.

4. Budownictwo i konstrukcje

Elementy statyki budowli. Zasady obliczeń statycznych. Podstawowe systemy konstrukcyjne małych kubatur z uwzględnieniem specyfiki materiałowej. Zasady robót ziemnych i inżynierskich w obiektach ogrodowych. Zasady organizacji budowy i obmiaru robót budowlanych.

5. Historia architektury i sztuki ogrodowej

Historia komponowania krajobrazów z uwzględnieniem architektury, urbanistyki i sztuki ogrodowej. Pojęcie dzieła sztuki. Charakterystyka stylów historycznych. Dokumentowanie dzieł krajobrazowych, ogrodowych i urbanistycznych.

6. Teoria i zasady projektowania

Współczesne tendencje w projektowaniu krajobrazu. Zasady i elementy kompozycji -organiczność, ergonomia. Metodologia projektowania. Dokumentacje projektowe. Etyka zawodu architekta krajobrazu. Uwarunkowania wynikające z projektowania urbanistycznego, planowania przestrzennego i projektowania regionalnego.

7. Projektowanie zintegrowane

Projektowanie małej architektury i architektury ogrodowej. Projektowanie ogrodów i terenów zieleni. Kontekst przestrzenny, kompozycyjny, funkcjonalny i krajobrazowy małej architektury, ogrodów i terenów zieleni. Dokumentacja techniczna - procedury jej zatwierdzania i zasady kosztorysowania.

8. Urządzanie i pielęgnowanie krajobrazu

Przyrodnicze i kulturowe podstawy projektowania krajobrazu. Urządzanie i pielęgnowanie ogrodów, parków i innych obszarów zieleni, a także obszarów publicznych i prywatnych miast i wsi (rzeźby terenu, skarp, zbiorników wody, szaty roślinnej, dróg i placów, architektury ogrodowej). Kształtowanie porealizacyjne ogrodów.

VII. ZALECENIA

Liczba godzin zajęć praktycznych (ćwiczeń projektowych) przedmiotów grup B i C powinna być nie mniejsza niż 50%.

Przy ustalaniu szczegółowych planów i programów studiów należy uwzględnić kryteria FEANI, zgodnie z którymi przedmioty kształcenia ogólnego powinny stanowić około 10%, przedmioty podstawowe - 35%, a techniczne - około 55% ogólnej liczby godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 3

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

astronomia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku astronomia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.600, w tym 1.960 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku astronomia zapewniają przygotowanie do pracy w naukowych ośrodkach astronomicznych oraz - po spełnieniu dodatkowych wymogów - przygotowanie dydaktyczne dla podjęcia pracy w szkolnictwie jako nauczyciele przedmiotu fizyka z astronomią, a także do prowadzenia pracy popularyzatorskiej np. w planetariach. Ważnym elementem studiów jest dobre opanowanie podstaw informatyki.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.050

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 640

Razem: 1.960

IV.

PRAKTYKI

Studentów obowiązuje czterotygodniowa praktyka obserwacyjna w jednej z naukowych placówek astronomicznych.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Historia filozofii lub filozofia wraz z metodologią nauk przyrodniczych 60

2. Przedmioty humanistyczne (do wyboru) 30

3. Język angielski 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.050

1. Analiza matematyczna 150

2. Algebra liniowa z geometrią 60

3. Matematyczne metody fizyki 90

4. Podstawy fizyki 270

w tym:

- mechanika klasyczna i relatywistyczna 90

- termodynamika z elementami fizyki statystycznej 45

- elektrodynamika i optyka 90

- budowa materii 45

5. Laboratorium fizyczne 90

6. Fizyka teoretyczna 300

w tym:

- mechanika klasyczna 60

- mechanika kwantowa 120

- elektrodynamika 75

- fizyka statystyczna 45

7. Informatyka i techniki obliczeniowe 90

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 640

1. Astronomia ogólna i sferyczna 90

2. Metody obserwacji astronomicznych 120

3. Fizyka gwiazd i materii rozproszonej 90

4. Fizyka układów gwiazdowych 60

5. Mechanika nieba 60

6. Astronomia pozagalaktyczna i kosmologia 60

7. Praktyka astronomiczna 160

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Analiza matematyczna

Zbiory, relacje odwzorowania, funkcje. Otoczenia, ciągłość i granica funkcji jednej zmiennej rzeczywistej. Ciągi oraz szeregi liczbowe i funkcyjne. Zbieżność jednostajna. Rachunek różniczkowy i całkowy jednej zmiennej rzeczywistej. Rozwijanie funkcji w szereg potęgowy. Równania różniczkowe zwyczajne. Analiza funkcji wielu zmiennych. Całki wielokrotne. Formy różniczkowe. Całkowanie form różniczkowych. Elementy analizy wektorowej i tensorowej. Uogólnienie pojęcia całki. Szeregi i całki Fouriera.

2. Algebra liniowa z geometrią

Struktury algebraiczne. Grupy, pierścienie, ciała. Ciało liczb zespolonych. Przestrzenie liniowe (wektorowe) rzeczywiste i zespolone. Odwzorcowania liniowe, macierze, wyznaczniki, układy liniowych równań algebraicznych. Formy liniowe, biliniowe, kwadratowe, hermitowskie. Przestrzenie unitarne. Wartości i wektory własne operatorów (macierzy) hermitowskich i unitarnych.

3. Matematyczne metody fizyki

Podstawy teorii funkcji zmiennej zespolonej. Szereg Laurenta, residua, punkty osobliwe. Funkcje specjalne, wielomiany ortogonalne. Funkcje Greena i zagadnienia brzegowe. Elementy teorii grup.

4. Podstawy fizyki

- Mechanika klasyczna i relatywistyczna

Kinematyka punktu materialnego i bryły sztywnej. Układy inercjalne i nieinercjalne.

Zasady dynamiki Newtona, prawa zachowania, ruch w polu sił centralnych. Grawitacja i zagadnienie dwóch ciał. Ruchy planet. Dynamika bryły sztywnej.

Momenty bezwładności. Elementy opisu odkształceń i napięć w sprężystym ośrodku rozciągłym, prawo Hooke'a, drgania i fale w ośrodkach sprężystych. Elementy akustyki. Podstawy szczególnej teorii względności.

- Termodynamika z elementami fizyki statystycznej

Zjawiska termodynamiczne, przejścia fazowe, przewodnictwo cieplne, dyfuzja, osmoza. Równowaga termodynamiczna, procesy odwracalne i nieodwracalne. Pojęcie temperatury, energii wewnętrznej, entropii. Zasady termodynamiki. Elementy statystycznego opisu układu termodynamicznego. Interpretacja statystyczna zasad termodynamiki i przejść fazowych, fluktuacje statystyczne.

- Elektrodynamika i optyka

Elektrostatyka, prądy stałe, magnetostatyka. Prądy zmienne, efekty indukcyjne. Pole elektromagnetyczne zmienne w czasie. Prawa Maxwella. Pole elektryczne i magnetyczne w materii. Drgania obwodów elektrycznych i fale elektromagnetyczne. Podstawy optyki falowej, własności optyczne materiałów, dwójłomność, optyka kryształów. Optyka geometryczna jako granica optyki falowej. Podstawowe przyrządy optyczne. Interferometria, fotometria i spektrometria.

- Budowa materii

Promienie Roentgena, promieniotwórczość, hipoteza kwantów - fakty doświadczalne. Podstawy mechaniki falowej. Pół-jakościowe informacje o spinie, zakazie Paulliego, strukturze atomów wieloelektronowych. Wstępne wiadomości o jądrach atomowych, cząstkach elementarnych, statystykach kwantowych. Informacje o własnościach gazu elektronowego i mikroskopowych modelach ciał makroskopowych.

5. Laboratorium fizyczne i pracownia fizyczna

I pracownia fizyczna. Proste zagadnienia i metody pomiarowe z zakresu fizyki klasycznej z zastosowaniem prostych technik elektronicznych i metod komputerowej analizy eksperymentu (dyskusja niepewności pomiarowych).

6. Fizyka teoretyczna

- Mechanika klasyczna

Czasoprzestrzeń Galileusza i czasoprzestrzeń Minkowskiego w szczególnej teorii względności. Kinematyka i dynamika punktów materialnych i brył sztywnych. Więzy, zasada d'Alamberta, równania Lagrange'a. Zasady wariacyjne i prawa zachowania. Twierdzenie E. Noether. Przestrzeń fazowa i równania Hamiltona. Niezmienniki przekształceń kanonicznych i całki ruchu. Stabilność trajektorii fazowych i elementy teorii chaosu. Elementy dynamiki relatywistycznej. Elementy dynamiki sprężystych ośrodków rozciągłych.

- Mechanika kwantowa

Pojęcia podstawowe i interpretacja statystyczna. Relacje nieoznaczoności. Analiza pomiarów. Ewolucja czasowa układu kwantowego i stany stacjonarne. Opis operatorowy. Układy zupełne obserwabli i ich wspólnych funkcji własnych. Kwantowa teoria momentu pędu orbitalnego i spinowego. Oscylator i atom wodoropodobny. Uogólnienie relatywistyczne. Równanie Diraca. Sprzężenie ładunkowe i antycząstki. Elementy metody zaburzeń. Przejścia kwantowe, reguły wyboru. Oddziaływania układu kwantowego z polem elektromagnetycznym. Absorpcja i emisja promieniowania elektromagnetycznego. Elementy teorii rozproszeń. Przybliżenie Borna. Fermiony i bozony. Elementy teorii atomów wielo-elektronowych i cząsteczek. Zasada superpozycji.

- Elektrodynamika

Równania Maxwella. Potencjały elektromagnetyczne (cechowanie). Wybrane zagadnienia elektro- i magnetostatyki. Fale elektromagnetyczne. Kowariantne (czterowymiarowe) sformułowanie elektrodynamiki. Elementy klasycznej teorii promieniowania elektromagnetycznego. Efekty relatywistyczne.

- Fizyka statystyczna

Podstawowe pojęcia i zasady termodynamiki fenomenologicznej. Klasyczna mechanika statystyczna. Elementy kwantowej mechaniki statystycznej. Przykłady zastosowań klasycznej i kwantowej mechaniki statystycznej w termodynamice i fizyce fazy skondensowanej. Elementy termodynamiki nierównowagowej.

7. Informatyka i techniki obliczeniowe

Przegląd metod informatycznych w fizyce, programowanie, wiadomości użytkowe o komputerach, wybrane zagadnienia gotowego oprogramowania użytkowego.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Astronomia ogólna i sferyczna

Zjawiska na sferze niebieskiej. Czas. Ziemia jako planeta i jej najbliższe otoczenie. Fizyka planet i ich księżyców. Dynamika układu planetarnego. Instrumenty astronomiczne. Wyznaczanie podstawowych parametrów ciał niebieskich (odległość, masa, temperatura, jasność, moc promieniowania). Budowa i podstawowe charakterystyki najbardziej typowych obiektów astrofizycznych (Słońce, gwiazdy i ich gromady, materia międzygwiazdowa. Galaktyka, galaktyki). Ewolucja materii we Wszechświecie. Podstawy kosmologii.

2. Metody obserwacji astronomicznych

Teleskopy optyczne, radioteleskopy, teleskopy do odbioru promieniowania UV, IR, X oraz γ. Odbiorniki promieniowania w różnych zakresach EM. Detektory cząstek kosmicznych, neutrin i fal grawitacyjnych. Obserwacje pozaatmosferyczne. Fotometria i systemy fotometryczne. Spektroskopia i klasyfikacja widmowa. Polarymetria.

3. Fizyka gwiazd i materii rozproszonej

Oddziaływanie promieniowania materii. Transport promieniowania. Modele atmosfer gwiazdowych. Widma gwiazd, ich powstawanie i interpretacja. Diagram Hertzsprunga-Russella. Modele budowy wewnętrznej gwiazd. Gwiazdy zmienne. Właściwości gwiazd. Astrofizyka wysokich energii.

4. Fizyka układów gwiazdowych

Metody statystyczne badań układów gwiazdowych. Kinematyka i dynamika gwiazd w Galaktyce. Właściwości gromad gwiazd. Podsystemy i populacje gwiazd. Budowa Galaktyki.

5. Mechanika nieba

Prawa Keplera. Zagadnienie dwóch ciał - wyznaczenie orbit (problem prosty i odwrotny). Ograniczony problem trzech ciał. Problem n ciał. Perturbacje. Ruch sztucznych satelitów Ziemi i sond kosmicznych.

6. Astronomia pozagalaktyczna i kosmologia

Klasyfikacja morfologiczna galaktyk. Aktywne jądra galaktyk. Grupy i gromady galaktyk, statystyczny opis rozmieszczenia materii we Wszechświecie. Obserwacyjne podstawy kosmologii. Modele kosmologiczne i ich testowanie. Model gorącego Wszechświata.

7. Praktyka astronomiczna

VII.

ZALECENIA

1. Wymagane minimalne umiejętności z zakresu matematyki: znajomość podstawowych pojęć i twierdzeń matematycznych, precyzyjne dowodzenie wybranych twierdzeń, obliczanie pochodnych oraz całek, rozwiązywanie prostych równań różniczkowych zwyczajnych z uwzględnieniem warunków początkowych, rozwiązywanie układów liniowych równań algebraicznych w powiązaniu z ich operatorową (względnie macierzową) interpretacją, rozwiązywanie niektórych równań różniczkowych cząstkowych.

2. Wymagane minimalne umiejętności z zakresu fizyki: określanie podstawowych wielkości fizycznych od strony pomiarowej (sposoby mierzenia, jednostki) i matematycznej (dokładne określenie odpowiedniego "obiektu matematycznego"), ogólne i matematycznie poprawne formułowanie podstawowych praw wraz z ich fizyczną interpretacją, wyciąganie wniosków odnośnie przebiegu szczegółowych zjawisk, umiejętność rozwiązywania zadań rachunkowych w zakresie podanych haseł programowych, orientacja w stosowanych w fizyce metodach: indukcyjnej i hipotetyczno-dedukcyjnej wraz ze zrozumieniem konieczności stosowania modeli i upraszczających założeń oraz granic ich stosowalności.

ZAŁĄCZNIK Nr 4

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

automatyka i robotyka

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku automatyka i robotyka trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.800, w tym 1.790 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku automatyka i robotyka jest przygotowany do rozwiązania złożonych, interdyscyplinarnych problemów z dziedziny szeroko pojętej automatyzacji i robotyki. W czasie studiów uzyskuje wiedzę potrzebną do twórczego działania w zakresie analizy metod projektowania i konstrukcji układów automatyki, sterowania mikroprocesorowego urządzeń przemysłowych oraz sterowania i oprogramowania robotów i zautomatyzowanych centrów obróbczych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 800

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 540

Razem: 1.790

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

1. Język obcy 180

(preferowany język angielski)

2. Ekonomika, rachunkowość 90

3. Przedmioty rozszerzające horyzonty intelektualne 90

(np. filozofia, religioznawstwo, psychologia, etyka)

4. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 800

1. Matematyka 320

2. Fizyka 180

3. Informatyka 180

4. Podstawy teorii sygnałów, systemów i sterowania 120

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 540

1. Mechanika 60

2. Elektronika i elektrotechnika 120

3. Teoria sterowania i regulacja automatyczna 240

4. Podstawy robotyki 120

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, logika, matematyka dyskretna, analiza, równania różniczkowe, metody probabilistyczne, metody numeryczne.

2. Fizyka

Fizyka ogólna, elektrodynamika, elementy mechaniki kwantowej, optyki i teorii względności.

3. Informatyka

Użytkowanie i programowanie komputerów, struktury i bazy danych, specjalizowane pakiety użytkowe, urządzenia systemów informatyki.

4. Podstawy teorii sygnałów, systemów i sterowania

Reprezentacja i przetwarzanie sygnałów, podstawy transmisji sygnałów, układy dynamiczne i sposoby ich opisu, stabilność układów dynamicznych, podstawy regulacji automatycznej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Mechanika

Podstawy mechaniki analitycznej, modele i elementy układów mechanicznych, elementy mechaniki precyzyjnej.

2. Elektronika i elektrotechnika

Podstawy miernictwa, teoria obwodów, cyfrowe układy elektroniczne, technika mikroprocesowa, napędy elektryczne.

3. Teoria sterowania i regulacja automatyczna

Modele układów dynamicznych, analiza układów dynamicznych, kryteria stabilności, sterowalność i obserwowalność układów dynamicznych, stabilność i sterowanie stabilizujące, projektowanie serwomechanizmów, projektowanie układów regulacji, podstawy sterowania optymalnego.

4. Podstawy robotyki

Roboty i manipulatory; opis i budowa, kinematyka manipulatorów, modele dynamiki, napędy manipulatorów. Podstawy sterowania i programowania robotów, przykładowe zastosowania robotów.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia itp.) powinny stanowić łącznie około 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w Europejskiej Federacji Narodowych Stowarzyszeń Inżynierskich FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty kierunkowe około 55%).

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku automatyka i robotyka trwają co najmniej 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.600, w tym 1.200 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku automatyka i robotyka (otrzymuje tytuł inżyniera) powinien być przygotowany do podjęcia pracy związanej z projektowaniem, uruchamianiem i eksploatacją systemów automatyki w różnych zastosowaniach przemysłowych i pozaprzemysłowych. Powinien także być przygotowany do pracy przy instalowaniu i obsłudze zautomatyzowanych stanowisk produkcyjnych, w szczególności stanowisk wyposażonych w roboty przemysłowe. Powinien posiadać umiejętności korzystania ze sprzętu komputerowego, programowania zarówno komputerów uniwersalnych, jak i sterowników cyfrowych oraz łączenia ich z różnorodnymi urządzeniami zewnętrznymi. Inżynier automatyk powinien posiadać wiedzę z zakresu algorytmów regulacji automatycznej oraz innych algorytmów obliczeniowych i decyzyjnych. Nabyte umiejętności powinny stworzyć możliwości podejmowania pracy praktycznie we wszystkich rodzajach przemysłu, w tym w przemyśle spożywczym, przetwórstwie chemicznym, przemyśle mechanicznym i wielu innych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 540

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 360

Razem: 1.200

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać minimum 6 tygodni praktyki w zakładzie przemysłowym lub w zakładzie świadczącym specjalistyczne usługi.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

1. Języki obce 120

2. Przedmioty ekonomiczne 60

3. Przedmioty humanistyczne (do wyboru) 30

4. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 540

1. Matematyka 150

2. Fizyka i fizyczne podstawy chemii 75

3. Informatyka 150

4. Podstawy mechaniki 60

5. Podstawy teorii sygnałów i systemów 60

6. Grafika inżynierska 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 360

1. Elektronika i elektrotechnika 90

2. Podstawy automatyki i regulacji automatycznej 180

3. Podstawy robotyki 90

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra (w tym teoria macierzy), podstawy matematyki dyskretnej, analiza matematyczna, równania różniczkowe, podstawy rachunku prawdopodobieństwa, metody numeryczne (w tym rozwiązywanie układów równań liniowych i nieliniowych).

2. Fizyka i fizyczne podstawy chemii

Fizyka ogólna (w tym optyka), elementy szczególnej teorii względności, fizyczne podstawy chemii.

3. Informatyka

Użytkowanie i programowanie komputerów, struktury i bazy danych, specjalizowane pakiety użytkowe, urządzenia systemów informatyki. Ogólna struktura i zasady działania systemów komputerowych, sieci komputerowe.

4. Podstawy mechaniki

Podstawy mechaniki analitycznej, modele i elementy układów mechanicznych.

5. Podstawy teorii sygnałów i systemów

Reprezentacja i przetwarzanie sygnałów, podstawy transmisji sygnałów, systemy dynamiczne.

6. Grafika inżynierska

Elementy geometrii wykreślnej, podstawy projektowania wspomaganego komputerem.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Elektronika i elektrotechnika

Podstawy miernictwa, teoria obwodów, podstawy techniki cyfrowej i mikroprocesorowej, napędy elektryczne.

2. Podstawy automatyki i regulacji automatycznej

Modele układów dynamicznych, transmitancja, analiza układów dynamicznych i ich własności (stabilność, sterowalność, obserwowalność, kryteria algebraiczne), stabilizacja systemu i sprzężenie zwrotne, zadania sterowania, projektowanie serwomechanizmów, projektowanie układów regulacji przemysłowej, systemy automatyki (w tym sterowniki przemysłowe).

3. Podstawy robotyki

Roboty i manipulatory: opis i budowa, kinematyka i dynamika manipulatorów, napędy. Podstawy sterowania i programowania robotów.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia praktyczne (ćwiczenia, laboratoria, projekty) powinny stanowić nie mniej niż 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty nietechniczne - kształcenia ogólnego ok. 10%, przedmioty podstawowe ok. 35%, przedmioty techniczne - kierunkowe ok. 55%).

ZAŁĄCZNIK Nr 5 ²⁶

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

INFORMACJA NAUKOWA I BIBLIOTEKOZNAWSTWO

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.500, w tym 1.215 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo powinien posiadać niezbędną wiedzę ogólnohumanistyczną i przygotowanie zawodowe. Wiedza i umiejętności nabyte w trakcie studiów powinny przygotowywać do pracy we wszystkich typach bibliotek w zakresie szeroko pojętej informacji bibliotecznej, księgarskiej, naukowej i wydawniczej oraz do pracy naukowej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 825

Razem: 1.215

IV.

PRAKTYKA

Obowiązkowa praktyka biblioteczna w wymiarze co najmniej 40 dni roboczych.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Historia filozofii 60

3. Historia i teoria kultury 60

4. Język obcy 180

5. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 825

1. Literatura polska i powszechna 60

2. Naukoznawstwo 45

3. Komunikacja społeczna 30

4. Historia książki 90

5. Teoria i metodologia nauki o książce, bibliotece i informacji 30

6. Zagadnienia wydawnicze i księgarskie 60

7. Czytelnictwo 60

8. Bibliotekarstwo 240

9. Technologia i informacja 90

10. Bibliografia i inne źródła informacji 90

11. Nauka o informacji 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszej wiedzy z zakresu historii, podstaw ochrony własności intelektualnej, przedmiotu przyrodniczego lub innego przedmiotu niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów.

2. Historia filozofii

Przegląd zagadnień filozoficznych w perspektywie historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ontologicznej i epistemologicznej.

3. Historia i teoria kultury

Etapy rozwoju ogólnoludzkiej cywilizacji. Rozwój kultury od antycznej do nowożytnej: okresy rozwoju, ogólne cechy, prądy, style i paradygmaty. Analiza wybranych zjawisk kultury XX wieku.

4. Język obcy

Opanowanie w mowie i piśmie jednego języka obcego.

5. Wychowanie fizyczne

Uczestnictwo w zajęciach ruchowych, zgodnie z wyborem studenta lub wskazaniami lekarskimi.

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Literatura polska i powszechna

Pojęcie literatury, jej istota i funkcja. Periodyzacja dziejów literatury. Konteksty literatury. Kryteria wartościowania utworów. Literatura w książce, czasopiśmie, filmie i telewizji. Przegląd najważniejszych zjawisk w literaturze polskiej i światowej.

2. Naukoznawstwo

Teoria i metodologia nauki. Psychologia nauki. Socjologia nauki. Organizacja nauki. Naukometria i prognozy rozwoju. Historia nauki.

3. Komunikacja społeczna

Teorie i modele komunikacji społecznej. Społeczne systemy komunikacji. Czynniki sytuacyjne w procesach komunikacji społecznej. Komunikacja masowa, komunikacja społeczna a "cywilizacja informatyczna". Komunikacja społeczna w warunkach transformacji cywilizacyjnych.

4. Historia książki

Dzieje książki, jej formy, treści i funkcje, przemiany w jej wytwarzaniu, rozpowszechnianiu i użytkowaniu.

5. Teoria i metodologia nauki o książce, bibliotece i informacji

Prezentacja nauki o książce, bibliotece i informacji obejmująca objaśnienia terminologiczne, charakterystykę przedmiotu każdej z dyscyplin, jej zakresu, struktury, metod badawczych i źródeł.

6. Zagadnienia wydawnicze i księgarskie

Ogólna charakterystyka współczesnego ruchu wydawniczego w Polsce i na świecie. Typy wydawnictw. Struktura organizacyjna wydawnictwa. Typologia książki. Typografia. Korekta. Poligrafia. Dystrybucja i reklama. Podstawowe pojęcia związane z problematyką księgarską. Formy działalności księgarskiej. Organizacja współczesnego księgarstwa w Polsce i na świecie. Badania rynku. Międzynarodowe targi książki.

7. Czytelnictwo

Czytelnik i czytelnictwo jako przedmiot badań różnych nauk. Książka wobec innych środków masowego przekazu. Czytelnictwo jako zjawisko społeczne. Kultura czytelnicza i jej wyznaczniki. Praca z czytelnikiem. Rola książki i czytelnictwa w pedagogice społecznej. Historia badań nad czytelnictwem.

8. Bibliotekarstwo

Wyjaśnienia terminologiczne. Kategorie bibliotek i ich zadania. Prawo. Zawód bibliotekarza. Ogólne zasady działalności bibliotecznej. Teoria, historia i praktyka klasyfikacji piśmiennictwa. Konserwacja i przechowywanie zbiorów. Biblioteczna służba informacyjna. Kierunki rozwoju współczesnego bibliotekarstwa.

9. Technologia i informacja

Ogólna charakterystyka technologii informacyjnej wykorzystywanej w bibliotekach i centrach informacyjnych. Rodzaje, budowa i zasady działania komputerów. Oprogramowanie.

10. Bibliografia i inne źródła informacji

Podstawowe terminy i pojęcia bibliografii. Kierunki rozwoju bibliografii w przeszłości w Polsce i w świecie. Organizacja i tendencje rozwojowe bibliografii współczesnej. Typologia i podstawowy zasób spisów bibliograficznych i pokrewnych źródeł informacyjnych polskich i obcych, zasady heurystyki bibliograficznej. Zasady i techniki sporządzania spisów bibliograficznych. Formatowanie opisu bibliograficznego. Analiza formatu MARC.

11. Nauka o informacji

Rodowody nauki o informacji a zdolność postrzegania i badania fenomenu informacji społecznej: humanistyczny, matematyczno-cybernetyczny, przyrodniczy. Budowanie pomostów między różnymi nurtami nauki o informacji. Prakseologiczna "nauka o informacji naukowej" - informatologia w ujęciu Marii Dembowskiej. Główne ośrodki i kierunki badań informacyjnych w Polsce. Źródła i narzędzia informacji naukowej. Organizacja systemów rozpowszechniania informacji. Użytkownicy informacji i ich potrzeby.

VII.

ZALECENIA

Ze względu na to, iż większość absolwentów podejmuje pracę w bibliotekach publicznych, zalecane jest wprowadzanie do programów studiów zajęć z zakresu psychologii, pedagogiki i socjologii.

ZAŁĄCZNIK Nr 6

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

biologia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku biologia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.600, w tym 1.365 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku studiów biologia powinien posiadać:

- znajomość podstawowych dyscyplin biologicznych opartą na szerokiej podstawie nauk ścisłych,

- biegłość w odpowiedniej specjalności dającą przygotowanie do pracy naukowej,

- umiejętność nauczania w szkołach objętych systemem oświaty (po odbyciu odpowiedniego kształcenia nauczycielskiego podczas studiów lub po studiach).

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.125

Razem: 1.365

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien zawierać odpowiednie dla danej specjalności praktyki laboratoryjne i terenowe.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Przedmioty humanistyczne (etyka, filozofia, inne do wyboru) 60

2. Języki obce 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.125

1. Matematyka i statystyka 60

2. Fizyka z elementami biofizyki 45

3. Podstawowe zastosowania komputerów 30

4. Chemia (nieorganiczna, organiczna i fizyczna) 180

5. Biochemia 90

6. Biologia komórki 90

7. Botanika 90

8. Zoologia 90

9. Anatomia człowieka 15

10. Mikrobiologia 60

11. Ekologia 45

12. Fizjologia roślin 90

13. Fizjologia zwierząt 90

14. Genetyka 60

15. Immunologia 30

16. Ewolucjonizm 30

17. Ochrona środowiska 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Matematyka i statystyka

Podstawy analizy matematycznej. Statystyka elementarna. Rachunek prawdopodobieństwa. Podstawowe rozkłady spotykane w przyrodzie. Testowanie hipotez. Analiza wariancji. Analiza trendów i korelacje.

2. Fizyka z elementami biofizyki

Podstawowe oddziaływania w przyrodzie. Elementy budowy materii. Dualizm falowo-korpuskularny. Rodzaje promieniowania elektromagnetycznego. Spektroskopia i spektrofotometryczne metody badawcze. Zjawiska fluorescencji i fluorymetria. Elementy optyki. Mikroskopia optyczna i elektronowa. Hydrodynamika, zjawiska lepkości. Wymiana ciepła, kalorymetria bezpośrednia i pośrednia. Podstawowe pojęcia i zasady termodynamiki (te hasła mogą być alternatywnie umieszczone w programie chemii fizycznej). Elementy termodynamiki procesów nierównowagowych. Sprzężenia termodynamiczne, w tym przykłady ich występowania w żywych organizmach. Elektryczność. Metody pomiaru wielkości elektrycznych, w tym potencjałów elektrycznych w żywych organizmach. Promieniowanie jonizujące i jego oddziaływania z materią.

3. Podstawowe zastosowania komputerów

Podstawowe wiadomości o systemach DOS i Windows. Posługiwanie się edytorem tekstów (na obecnym etapie np. Word 6.0). Podstawowe funkcje arkusza kalkulacyjnego (obecnie Excel 5.0). INTERNET, wyszukiwanie informacji w INTERNECIE. Posługiwanie się pocztą elektroniczną.

Studenci, którzy wykażą się posiadaniem umiejętności wymienionych w programie, mogą być zwolnieni z zajęć z tego przedmiotu.

4. Chemia

- Chemia nieorganiczna

Budowa powłok elektronowych w atomach. Wiązania chemiczne: kowalencyjne, jonowe, wodorowe. Potencjał jonizacji, elektroujemność, powinowactwo elektronowe. Pierwiastki grup głównych i najważniejsze ich związki. Ogólna charakterystyka pierwiastków przejściowych, ze szczególnym uwzględnieniem pierwiastków czynnych biologicznie. Analiza jakościowa: reakcje charakterystyczne wybranych kationów i anionów. Niektóre metody analizy ilościowej: alkacymetria, redoksymetria, kompleksometria, spektrofotometria.

- Chemia fizyczna

Termodynamika chemiczna. I i II zasada termodynamiki (te hasła mogą być alternatywnie umieszczone w programie fizyki), funkcje termodynamiczne i ich znaczenie; entropia, entalpia, entalpia swobodna, potencjał chemiczny. Termodynamiczny opis zjawisk dyfuzji, osmozy, przemian fazowych. Dysocjacja elektrolityczna, teorie kwasów, iloczyn jonowy wody, pH, iloczyn rozpuszczalności, roztwory buforowe, zjawiska elektrokinetyczne, elektroforeza, punkt izojonowy i punkt izoelektryczny. Reakcje utleniania-redukcji, ich rola w procesach biologicznych. Kataliza: mechanizmy katalizy, w tym elementy katalizy enzymetrycznej.

- Chemia organiczna

Budowa, klasyfikacja, nazewnictwo i reaktywność związków organicznych należących do najważniejszych grup. Szeregi homologiczne. Grupy funkcyjne. Struktura związków organicznych, izomeria i stereoizomeria. Pojęcie konfiguracji i konformacji. Mechanizmy reakcji: podstawienia elektrofilowego i nukleofilowego, addycji i eliminacji. Związki alifatyczne; wiązania pojedyncze i wielokrotne; dieny, polieny. Polimery naturalne i syntetyczne. Związki aromatyczne. Związki heterocykliczne. Lipidy-tłuszcze, woski, mydła. Węglowodany: budowa, klasyfikacja i nazewnictwo. Aminokwasy, peptydy i polipeptydy. Zasady purynowe i pirymidynowe, nukleozydy i nukleotydy, polinukleotydy. Biologicznie czynne aminy.

5. Biochemia

Struktura, funkcje i mechanizmy biosyntezy białek. Właściwości aminokwasów, modyfikacje białek. Mechanizmy zmian konformacyjnych w białkach, zmiany allosteryczne. Zależności między strukturą a funkcjami białek. Metody badania białek. Sposoby lokalizacji białek w komórce. Enzymy i koenzymy, ich związek z witaminami. Mechanizmy działania enzymów. Podstawy kinetyki reakcji enzymatycznych. Regulacja i kontrola reakcji enzymatycznych i aktywności enzymatycznej. RNA jako niebiałkowe enzymy. Budowa i właściwości różnych form RNA i DNA, ich znaczenie w funkcjonowaniu komórki. Organizacja DNA od nukleosomu do chromosomu metafazowego. Kontrola ekspresji genu. Analiza, konstrukcja i klonowanie DNA. Podstawowe techniki biologii molekularnej. Struktura i funkcja tłuszczów. Metabolizm kwasów tłuszczowych. Budowa i właściwości błon biologicznych. Tworzenie i przechowywanie energii. Integracja metabolizmu. Główne etapy regulacji podstawowych szlaków metabolicznych (glikoza, cykl kwasów trójkarboksylowych, cykl pentozofosforanowy, cykl mocznikowy). Hormonalna regulacja metabolizmu.

6. Biologia komórki

Metody stosowane w biologii komórki. Budowa i regulacja funkcji jądra. Błony komórkowe: budowa, przedziały wewnątrzkomórkowe, transport. Organelle cytoplazmatyczne (siateczka, struktury Golgiego, peroksysomy i glioksysomy, centriole, wici i rzęski): biogeneza i funkcja. Endo- i egzocytoza. Powierzchnie komórek i kontakty międzykomórkowe. Zewnętrzne osłony komórek. Receptory błonowe i cytoplazmatyczne. Mitochondria i plastydy: zakres ich autonomii genetycznej. Cykl komórkowy. Mitoza. Mejoza. Starzenie i śmierć komórki: apoptoza.

7. Botanika

Specyfika budowy komórki roślinnej. Zróżnicowanie tkankowe roślin w rozwoju ewolucyjnym. Formy organizacji ciała roślin i ich ewolucja: powstawanie organizmów i tkanek, budowa morfologiczna i anatomiczna organów roślinnych, zróżnicowanie biegunowe, umiejscowienie wzrostu, modyfikacja i przystosowanie organów. Cykle rozwojowe roślin. Ewolucja przemiany pokoleń. Rozmnażanie roślin: wegetatywne, bezpłciowe i płciowe oraz ich biologiczne znaczenie. Zarys ewolucji świata roślinnego. Elementy paleobotaniki. Zasady systematyki roślin i dokładniejsze omówienie wybranych grup roślin.

8. Zoologia

Zoologia jako dział biologii: zarys historii zoologii, dziedziny zoologii. Zasady systematyki i taksonomii zwierząt. Sposoby rozmnażania zwierząt. Jednokomórkowce, przegląd typów w ujęciu filogenetycznym, środowiska życia, pochodzenie, ewolucja. Wielokomórkowce: rozwój osobniczy, morfologia funkcjonalna (tkanki, narządy, układy), postacie ciała, symetrie, poziomy organizacji dwuwarstwowej, trójwarstwowej, elementy embriologii. Kręgowce: pochodzenie i główne kierunki ewolucji. Przegląd gromad kręgowców w ujęciu filogenetycznym.

9. Anatomia człowieka

Ogólna charakterystyka układów i narządów ciała ludzkiego. Układ motoryczny człowieka: morfologia i budowa szkieletu, układ topograficzny mięśni. Budowa anatomiczna układów: oddechowego, pokarmowego i moczopłciowego.

10. Mikrobiologia

Miejsce drobnoustrojów w otaczającym świecie. Morfologia i aktywność biochemiczna drobnoustrojów. Wzajemne stosunki między mikroflorą a innymi organizmami. Skutki aktywności drobnoustrojów w obiegu pierwiastków biogennych. Pierwotne środowiska bytowania drobnoustrojów - gleba i wody oraz wody jako środowisko wtórne. Skutki ekologiczne zanieczyszczenia środowiska produktami działalności człowieka. Wykorzystanie procesów mikrobiologicznych w oczyszczaniu środowisk. Zastosowanie mikroorganizmów w przemysłowych procesach produkcyjnych. Korzyści i zagrożenia wynikające ze stosowania nowoczesnej biotechnologii. Drobnoustroje chorobotwórcze w środowisku człowieka. Zjawisko infekcji, choroby zakaźne i profilaktyka.

11. Ekologia

Ekologia jako dziedzina nauk przyrodniczych. Związki z innymi naukami. Aktualne kierunki rozwoju ekologii. Poziomy organizacji systemów ekologicznych. Organizmy a środowisko. Bioenergetyka organizmów. Tolerancja. Adaptacje. Nisza ekologiczna. Populacje, rozrodczość, śmiertelność, migracje. Struktura populacji (wiekowa, płciowa, przestrzenna, socjalna). Strategie życia. Typy interakcji między różnymi gatunkami. Zależności konkurencyjne i eksploatacyjne. Biocenozy i ekosystemy. Struktura troficzna. Cykle biogeochemiczne. Produktywność. Sukcesja ekologiczna.

12. Fizjologia roślin

Zadania fizjologii roślin i podstawowe metody badań. Gospodarka wodna komórki i rośliny. Pobieranie i transport wody i soli mineralnych. Odżywianie mineralne. Pierwiastki niezbędne i ich znaczenie. Fotosynteza. Rośliny C-3 i C-4, rośliny kwasowe (CAM). Fotooddychanie. Oddychanie. Glikoza. Cykl Krebsa. Alternatywna droga oddechowa. Metabolizm azotowy roślin. Biologiczne wiązanie azotu atmosferycznego. Odżywianie azotowe roślin. Wzrost: regulacja przez światło i fitohormony. Rozwój roślin. Cykl rozwojowy rośliny. Kiełkowanie nasion. Wzrost wegetatywny. Fitochrom i fotomorfogeneza. Kontrola kwitnienia. Fotoperiodyzm. Wrenalizacja. Ruchy roślin. Ruchy autonomiczne, bodźcowe. Reakcja roślin na czynniki stresowe.

13. Fizjologia zwierząt

Integracja funkcjonalna organizmu zwierzęcego. Rozwój ewolucyjny hierarchicznego systemu sterowania organizmem. Podstawowe zasady i różnice funkcjonowania układu nerwowego i hormonalnego. Ośrodkowy układ nerwowy. Struktura i funkcja kory mózgowej. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Mechanizm nerwowy i hormonalny stresu. Receptory (zmysły). Zasady funkcjonowania receptorów. Mechanizmy przekształcania informacji w receptorach na sygnał nerwowy. Efektory (mięśnie). Mięśnie szkieletowe, gładkie i sercowy. Porównanie zależności pomiędzy potencjałem czynnościowym a skurczem w poszczególnych typach mięśni. Odżywianie. Trawienie węglowodanów, lipidów i białek. Regulacja nerwowa i hormonalna trawienia i wchłaniania. Funkcje wątroby i trzustki. Oddychanie. Oddychanie jako wymiana gazowa w skrzelach, płucach i tchawkach. Płyny ustrojowe. Krążenie. Rola krwi w organizmie. Zasady hemodynamiki. Regulacja nerwowa i hormonalna. Transport tlenu i dwutlenku węgla. Wydalanie. Gospodarka wodno-mineralna, regulacyjna czynność nerek, homeostaza składu mineralnego płynów ustrojowych. Termogeneza i termoregulacja; stałocieplność i zmiennocieplność, ośrodki regulacyjne.

14. Genetyka

Podstawowe pojęcia genetyki, segregacja mendlowska. Geny a cechy, dziedziczenie cech ilościowych. Lokalizacja genów w chromosomach, dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Rekombinacje u bakterii: pojęcie cistronu. Transkrypcja, translacja, kod genetyczny. Struktura genomu u organizmów eukariotycznych. Mutageneza. Molekularne mechanizmy mutacji. Transpozony i mechanizmy transpozycji. Działanie czynników mutagenicznych. Reperacje i rekombinacje DNA. Regulacja funkcji genów u bakterii i wirusów. Regulacja ekspresji genów u organizmów eukariotycznych. Genetyczne podstawy różnicowania się komórek i tkanek. Genetyka rozwoju organizmów wielokomórkowych. Dziedziczenie pozajądrowe. Inżynieria genetyczna i komórkowa. Podstawy genetyki populacji. Choroby genetyczne człowieka i możliwości ich leczenia. Przyczyny powstawania chorób nowotworowych.

15. Immunologia

Odporność nieswoista: nieswoiste mechanizmy odporności humoralnej (komplement, lizozym), nieswoiste mechanizmy odporności komórkowej (makro- i mikrofagi). Odporność swoista: budowa przeciwciał, mechanizmy powstawania przeciwciał. Zdolność zapamiętywania jako cecha systemu immunologicznego.

16. Ewolucjonizm

Geneza teorii ewolucji. Zmienność dziedziczna a niedziedziczna. Zmienność skokowa a ciągła. Odziedziczalność. Rekombinacje. Sprzężenia. Supergeny. Czynniki zaburzające segregację mejotyczną. Podstawy genetyki populacji: populacja mendlowska, prawo Hard'ego i Weinberga. Dryf genetyczny. Presja mutacyjna. Dobór naturalny. Polimorfizm genetyczny. Teoria neutralności i teoria selekcyjna. Rola rozmnażania płciowego w ewolucji. Systemy kojarzeń. Pojęcie gatunku. Mechanizmy izolacji rozrodczej. Rodzaje specjacji. Ewolucja ponadgatunkowa. Ograniczenia ewolucji. Radiacja przystosowawcza. Niektóre prawidłowości ewolucji: szybkość przebiegu, nieodwracalność, wymieranie form. Aromorfozy i idioadaptacje. Ewolucja na poziomie molekularnym. Homologia białek i kwasów nukleinowych. Zegar molekularny. Powstawanie i ewolucja genów w filogenezie.

17. Ochrona środowiska

Środowisko przyrodnicze: podstawowe elementy i zależności w ekosystemach. Człowiek i środowisko, skutki działalności człowieka. Degradacja środowiska (globalna, regionalna, lokalna). Zanieczyszczenia gleby, wód powierzchniowych i podziemnych oraz atmosfery. Charakterystyka sytuacji ekologicznej w Polsce. Strategia ekorozwoju i polityka ekologiczna Polski. Etyka i filozofia ekologiczna.

VII.

ZALECENIA

Treści programowe chemii mogą być wykładane w formie trzech przedmiotów: chemia nieorganiczna, chemia fizyczna i chemia organiczna, bądź w formie dwóch przedmiotów: chemia ogólna oraz chemia organiczna.

ZAŁĄCZNIK Nr 7 ²⁷

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

biotechnologia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku biotechnologia trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.400, w tym 1.580 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku biotechnologia otrzymuje tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera.

Absolwent kierunku biotechnologia powinien być przygotowany praktycznie i teoretycznie do stosowania konkretnych technik biotechnologicznych umożliwiających: selekcję i ukierunkowaną modyfikację mikroorganizmów i komórek organizmów wyższych, prowadzenie procesów biosyntezy i biotransformacji, izolację i oczyszczanie bioproduktów oraz ich analitykę i diagnostykę. Powinien znać biotechnologie stosowane w przemyśle, ochronie zdrowia i ochronie środowiska, posiadać zdolność projektowania bioprocesów i bioproduktów i być przygotowanym do pracy w wybranej branży przemysłu, ochronie środowiska lub laboratoriach kontrolnych i badawczych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 840

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 360

Razem: 1.580

IV. PRAKTYKI

Obowiązkowa praktyka zawodowa - 4 tygodnie po IV roku studiów.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne 120

3. Informatyka 80

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 840

1. Matematyka 120

2. Fizyka i biofizyka 90

3. Chemia ogólna, organiczna i fizyczna 150

4. Inżynieria bioprocesowa 60

5. Ochrona środowiska 45

6. Biochemia 90

7. Biotechnologia 90

8. Biologia molekularna 60

9. Biologia komórki 45

10. Genetyka ogólna 30

11. Mikrobiologia ogólna 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 360

1. Enzymologia 45

2. Mikrobiologia przemysłowa 60

3. Inżynieria genetyczna 90

4. Kultury tkankowe i komórkowe roślin i zwierząt 60

5. Metody biotechnologiczne w ochronie środowiska 60

6. Ekonomika produkcji 45

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty humanistyczne

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii filozofii, historii powszechnej, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, ekonomii (w tym: prawa, podstaw makroekonomii i mikroekonomii, podstaw nauki o rynku, zasad prowadzenia działalności gospodarczej, ochrony własności przemysłowej i intelektualnej).

2. Informatyka

Budowa i zasada działania maszyn cyfrowych. Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Podstawowe programy użytkowe, w tym edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych. Programowanie w języku Pascal. Podstawowe zagadnienia obliczeń numerycznych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Liczby zespolone. Algebra wektorów. Macierze i równania liniowe. Ciągi i szeregi. Granica i ciągłość funkcji. Rachunek różniczkowy funkcji jednej i wielu zmiennych. Równania różniczkowe zwyczajne. Rachunek całkowy. Funkcje analityczne. Przekształcenie Laplace'a. Równania różniczkowe cząstkowe. Elementy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki.

2. Fizyka i biofizyka

Dynamika punktu materialnego. Zasady zachowania. Dynamika układu punktów materialnych. Fale i zjawiska falowe. Kinetyczna teoria gazów. Podstawy termodynamiki fenomenologicznej. Pole elektryczne. Elektryczne właściwości materii. Pole magnetyczne. Klasyczna teoria pola elektromagnetycznego. Elementy mechaniki kwantowej. Jądro atomowe i cząstki elementarne. Fizyczne podstawy procesów biologicznych, a w szczególności wytwarzania i magazynowania energii, odbioru, kodowania i przekazywania informacji w układzie nerwowym, transportu masy w roślinach i zwierzętach, sterowania i homeostazy w organizmie. Zjawiska stochastyczne na poziomie molekularnym. Wpływ wybranych czynników fizycznych na organizm i środowisko. Zastosowanie metod fizycznych do badania organizmów i procesów biologicznych.

3. Chemia ogólna, organiczna i fizyczna

Pierwiastki chemiczne. Układ okresowy pierwiastków. Wiązania jonowe, kowalencyjne i koordynacyjne. Reakcje chemiczne. Dysocjacja jonowa i reakcje kwas-zasada. Pojęcie i pomiar pH. Roztwory buforowe. Elementy chemii analitycznej: analiza kationów i anionów, ilościowa analiza objętościowa. Metody instrumentalne w analizie chemicznej.

Najważniejsze grupy związków organicznych: węglowodory alifatyczne i aromatyczne, alkohole, związki karbonylowe i karboksylowe, aminy, aminokwasy, połączenia halogenoorganiczne. Makrocząsteczki występujące w materii ożywionej: tłuszcze, cukry, kwasy nukleinowe. Podstawowe reakcje związków organicznych. Budowa i struktura związków organicznych - wpływ na właściwości połączeń. Termodynamika fenomenologiczna. Funkcje i parametry stanu. Procesy odwracalne i nieodwracalne, samorzutne i wymuszone. Pierwsza, druga i trzecia zasada termodynamiki. Termochemia. Równowaga chemiczna. Elementy termodynamiki procesów nieodwracalnych. Właściwości faz gazowych, ciekłych i stałych. Termodynamika roztworów - funkcje mieszania, aktywność. Przemiany fazowe. Równowagi fazowe. Kinetyka chemiczna. Kataliza. Zjawiska sorpcji. Koloidy. Zjawisko osmozy. Elektrochemia - procesy samorzutne (ogniwa) i wymuszone (elektroliza), typy elektrod, polaryzacja. Przewodnictwo elektrolitów. Oddziaływania promieniowania z materią - podstawy spektroskopii, fotochemii i radiochemii. Oddziaływanie międzycząsteczkowe - wiązania wodorowe i ich znaczenie w przyrodzie.

Podstawowe techniki laboratoryjne (syntezy, destylacji, ekstrakcji i krystalizacji) i analityczne (spektroskopowe, elektrochemiczne, chromatograficzne i kalorymetryczne).

4. Inżynieria bioprocesowa

Podstawy inżynierii bioreaktorów. Bilansowanie przemian biochemicznych - bilans elementarny, stopnie redukcji, przemiana podstawowa. Podstawy kinetyki reakcji enzymatycznych. Modele wzrostu populacji mikroorganizmów. Bilansowanie bioreaktorów. Bioreaktory idealne i nieidealne. Makro- i mikromieszanie. Podstawowe typy hodowli wgłębnej. Bioreaktory enzymatyczne. Bioreaktory z unieruchomionym materiałem biologicznym. Obliczanie i projektowanie bioreaktorów. Metody przygotowania surowców (up-stream processing). Separacja biomasy i dezintegracja komórek. Metody membranowe - dializa, elektrodializa, ultrafiltracja, diafiltracja, osmoza odwrotna. Metody elektrokinetyczne. Metody sorpcyjne. Precypitacja. Destylacja próżniowa i cienkowarstwowa. Suszenie materiałów biologicznych. Dobór metod oczyszczania i rozdziału bioproduktów.

5. Ochrona środowiska

Krążenie materii w przyrodzie. Cyrkulacja atmosfery. Rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w atmosferze. Obieg wody w przyrodzie. Antropogeniczne zagrożenia wód powierzchniowych i podziemnych. Składniki gleb i ich przemiany. Degradacja i ochrona gleb. Główne przyczyny zmian środowiska wywołane działalnością człowieka. Zanieczyszczenia wywołane przez produkcję rolną i hodowlaną. Główne rodzaje zanieczyszczeń wytwarzanych przez energetykę, przemysł ciężki, rolno-spożywczy, papierniczy i inne. Odpady komunalne, problemy ich składowania i utylizacji. Systemy monitoringu zanieczyszczeń środowiska. Międzynarodowe konwencje dotyczące ochrony środowiska. Główne przepisy prawne i organizacja ochrony środowiska w Polsce.

6. Biochemia

Współzależności pomiędzy strukturami składników komórki i ich funkcjami, zwłaszcza białek i kwasów nukleinowych, formy i przepływ energii. Enzymy i koenzymy. Kataliza enzymatyczna i jej regulacja. Budowa błon biologicznych i transport metabolitów. Utlenianie biologiczne oraz główne szlaki metaboliczne sacharydów, lipidów i związków azotowych. Fotosynteza i inne procesy anaboliczne. Organizacja komórkowa procesów metabolicznych oraz ich powiązania funkcjonalne i strukturalne.

7. Biotechnologia

Kształtowanie procesu biotechnologicznego. Selekcja i doskonalenie szczepów mikroorganizmów. Przechowywanie szczepów, namnażanie materiału posiewowego. Typy hodowli. Dobór procesów jednostkowych. Zasady technologiczne. Przegląd podstawowych technologii biochemicznych. Produkcja biomasy mikroorganizmów. Fermentacja etanolowa. Produkcja kwasów organicznych. Produkcja aminokwasów. Preparaty enzymatyczne. Biotechnologie farmaceutyczne - antybiotyki, surowice, szczepionki. Biotransformacje. Hydrobiometalurgia.

8. Biologia molekularna

Rodzaje sekwencji występujących w DNA (eksony, introny powtarzalne i ruchome). Budowa i działanie genów prokariotycznych i eukariotycznych. Mechanizmy rekombinacji genetycznej. Mutageneza i naprawa DNA. Organizacja i znaczenie pozachromosomalnego DNA u eukariontów i prokariontów. Regulacja replikacji DNA u różnych organizmów. Zróżnicowanie budowy i funkcji RNA, regulacja transkrypcji i translacji. Podstawowe metody badania DNA i RNA (izolacja i oczyszczanie, rozdział elektroforetyczny, sekwencjonowanie). Terapia genowa.

9. Biologia komórki

Budowa komórki prokariotycznej i eukariotycznej. Budowa błon plazmatycznych i transport przez błony. Połączenia międzykomórkowe. Wewnętrzny system błon komórki eukariotycznej, składniki cytoszkieletu.

Wewnątrzkomórkowa lokalizacja procesów metabolicznych: mitochondria, chloroplasty. Jądro komórkowe i organizacja materiału genetycznego. Mitoza i mejoza. Ściana komórkowa. Techniki badawcze w biologii komórki. Dopuszczalne jest przesunięcie niektórych treści programowych przedmiotu "Biologia molekularna" do przedmiotu "Biologia komórki" i odwrotnie.

10. Genetyka ogólna

Ogólne, wspólne dla wszystkich organizmów zasady przekazywania informacji genetycznej (genetyka klasyczna). Źródła zmienności genetycznej. Zjawiska genetyczne w hodowli roślin i zwierząt. Genetyka populacji roślin i zwierząt. Techniki stosowane w genetyce i hodowli roślin.

11. Mikrobiologia ogólna

Podstawowa charakterystyka drobnoustrojów (wirusy, bakterie, promieniowce, grzyby). Zarys fizjologii i systematyki mikroorganizmów. Problemy związane z udziałem drobnoustrojów w krążeniu pierwiastków w przyrodzie. Wzajemne stosunki między drobnoustrojami w biocenozie oraz mikroorganizmami a organizmami wyższymi. Występowanie drobnoustrojów w środowiskach naturalnych (gleba, woda, powietrze). Wybrane aspekty wykorzystania drobnoustrojów w praktyce. Bakterie, grzyby i wirusy chorobotwórcze zwierząt. Wybrane zagadnienia z zakresu diagnostyki mikrobiologicznej. Naturalna flora przeżuwaczy i trzody chlewnej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Enzymologia

Struktura i funkcja enzymów. Kinetyka i chemiczne mechanizmy reakcji enzymatycznych. Badanie enzymów w preparatach biologicznych, ich ekstrakcja i oczyszczanie, zastosowania w medycynie, przemyśle oraz biotechnologii.

2. Mikrobiologia przemysłowa

Mikroorganizmy o znaczeniu przemysłowym. Dobór i ulepszanie mikroorganizmów. Przechowywanie i kultury starterowe. Typy hodowli drobnoustrojów. Sterowanie metabolizmem. Fermentacje beztlenowe. Biosynteza związków biologicznie czynnych. Hodowla mikroorganizmów zrekombinowanych. Komórki unieruchomione.

3. Inżynieria genetyczna

Enzymy i klonowanie genu. Konstrukcja i analiza rekombinowanego DNA. Analiza i klonowanie eukariotycznego genomowego DNA. Przygotowanie sond DNA i RNA. Detekcja i analiza produktów ekspresji sklonowanych genów. Amplifikacja DNA techniką PCR. Sekwencjonowanie DNA.

4. Kultury tkankowe i komórkowe roślin i zwierząt

Kultury stałe i suspensyjne. Wpływ składników pożywki i światła na wzrost i różnicowanie roślin. Mikrorozmnażanie przez pędy boczne. Produkcja in vitro sadzonek roślin. Tkanki odróżnicowane.

5. Metody biotechnologiczne w ochronie środowiska

Procesy biotechnologiczne w ochronie środowiska, oczyszczanie ścieków i unieszkodliwianie osadów przy użyciu drobnoustrojów immobilizowanych. Usuwanie biogenów ze ścieków na drodze hodowli glonów i mikrofitów. Odzysk białka ze ścieków na cele paszowe. Kompostowanie odpadów przemysłowych i bytowych oraz śmieci. Mikrobiologiczne ługowanie minerałów - odzysk metali. Bioremediacja gruntów i gleb. Zastosowanie filtrów biologicznych do usuwania zanieczyszczeń powietrza. Procesy biotechnologiczne w uzdatnianiu wody do picia. Biotechnologia odsiarczania węgla i ropy naftowej.

6. Ekonomika produkcji

Zarządzanie jednostkami gospodarczymi. Formy organizacyjno-prawne (rodzaje spółek), podstawowe zasady działania, organizacja wewnętrzna jednostek. Majątek trwały. Pojęcie kosztów własnych i ich struktura. Ocena ekonomiczna wyników działalności, podatek dochodowy. Zarządzanie finansami firmy.

VII. ZALECENIA

Programy studiów w uczelniach technicznych i rolniczych powinny spełnić zalecenia FEANI: 10% godzin - przedmioty kształcenia ogólnego, 35% - przedmioty podstawowe, 55% - przedmioty kierunkowe.

STUDIA ZAWODOWE

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe dla kierunku biotechnologia trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów), gdy kończą się uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata, lub nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów), gdy absolwent otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera. Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi odpowiednio: nie mniej niż 2.200 lub nie mniej niż 2.500. Liczba godzin określona w standardach nauczania wynosi 1.230 (na studiach prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego licencjata) lub 1.170 (na studiach prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera).

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku biotechnologia otrzymuje tytuł zawodowy licencjata lub inżyniera.

Absolwent studiów zawodowych kierunku biotechnologia powinien być przygotowany do pracy w zakresie prowadzenia i nadzoru procesów biotechnologicznych w przemyśle, ochronie zdrowia i ochronie środowiska. Powinien posiadać wiedzę umożliwiającą podejmowanie zadań technicznych i organizacyjnych oraz pracy w laboratoriach kontrolnych i diagnostycznych. Absolwent studiów kończących się uzyskaniem tytułu zawodowego inżyniera powinien posiadać ponadto wiedzę i umiejętności techniczne w zakresie projektowania prostych procesów biotechnologicznych. Absolwent powinien też być przygotowany do podejmowania samodzielnej działalności gospodarczej.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

	licencjat	inżynier
A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO	225	225
B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE	480	510
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE	375	435
D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE	150
Razem	1.230	1.170

IV. PRAKTYKI

Formę, zakres i wymiar praktyk określa uczelnia, uwzględniając wymagania w tym zakresie organu nadającego uprawnienia zawodowe związane z odpowiednią specjalizacją.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

	licencjat	inżynier
A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO	225	225
1. Przedmiot do wyboru	45	45
2. Język angielski	120	120
3. Wychowanie fizyczne	60	60
B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE	480	510
1. Matematyka	120	150
2. Informatyka	60	60
3. Fizyka i biofizyka	60	60
4. Chemia ogólna, organiczna i fizyczna	150	150
5. Biochemia	90	90
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE	375	435
1. Biologia molekularna i inżynieria genetyczna	90	90
2. Inżynieria bioprocesowa	90	150
3. Mikrobiologia	60	60
4. Biologia komórki	45	45
5. Biotechnologia	90	90
D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE	150
Ustala uczelnia zależnie od wybranej specjalizacji i specjalności

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Przedmioty humanistyczne, ekonomiczne lub inne, w zależności od zainteresowań studenta.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Elementy teorii zbiorów i logiki matematycznej. Analiza wektorowa. Liczby zespolone. Ciągi i szeregi liczbowe. Algebra liniowa. Rachunek różniczkowy funkcji jednej i wielu zmiennych. Rachunek całkowy. Równania różniczkowe zwyczajne. Elementy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki. Ponadto w przypadku studiów inżynierskich przekształcenie Laplace'a, równania różniczkowe cząstkowe.

2. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Podstawowe programy użytkowe. Bazy danych. Podstawowe zagadnienia obliczeń numerycznych.

3. Fizyka i biofizyka

Zasady zachowania. Dynamika układu punktów materialnych. Fale i zjawiska falowe. Kinetyczna teoria gazów. Podstawy termodynamiki. Pole elektryczne i magnetyczne. Elementy mechaniki kwantowej. Jądro atomowe i cząstki elementarne. Podstawowe procesy fizyczne a procesy biologiczne, w szczególności - wytwarzanie i magazynowanie energii, przekazywanie informacji, transport masy.

4. Chemia ogólna, organiczna i fizyczna

Układ okresowy pierwiastków. Wiązania jonowe, kowalencyjne i koordynacyjne. Reakcje chemiczne. Dysocjacja jonowa i reakcje kwas-zasada. Pojęcie i pomiar pH. Roztwory buforowe. Elementy chemii analitycznej. Metody instrumentalne w analizie chemicznej. Najważniejsze grupy związków organicznych: węglowodory alifatyczne i aromatyczne, alkohole, związki karbonylowe i karboksylowe, aminy, aminokwasy, połączenia halogenoorganiczne. Makrocząsteczki występujące w materii ożywionej: tłuszcze, cukry, kwasy nukleinowe. Podstawowe reakcje związków organicznych. Oddziaływania międzycząsteczkowe - wiązania wodorowe i ich znaczenie w przyrodzie. Termodynamika fenomenologiczna. Procesy odwracalne i nieodwracalne, samorzutne i wymuszone. Pierwsza, druga i trzecia zasada termodynamiki. Termochemia. Równowaga chemiczna. Elementy termodynamiki procesów nieodwracalnych. Właściwości faz gazowych, ciekłych i stałych. Termodynamika roztworów. Przemiany fazowe. Równowagi fazowe. Kinetyka chemiczna. Kataliza. Zjawisko sorpcji. Koloidy. Zjawisko osmozy. Elektrochemia - procesy samorzutne (ogniwa) i wymuszone (elektroliza). Przewodnictwo elektrolitów. Oddziaływanie promieniowania z materią - podstawy spektroskopii, fotochemii i radiochemii. Podstawowe techniki laboratoryjne (syntezy, destylacji, ekstrakcji i krystalizacji).

5. Biochemia

Funkcje białek i kwasów nukleinowych. Elementy enzymologii. Budowa błon biologicznych i transport metabolitów. Główne szlaki metaboliczne. Fotosynteza i inne szlaki anaboliczne. Organizacja komórkowa procesów metabolicznych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Biologia molekularna i inżynieria genetyczna

Ogólne zasady przekazywania informacji genetycznej. Rodzaje sekwencji występujących w DNA. Budowa i działanie genów. Mechanizmy rekombinacji genetycznej. Mutageneza i naprawa DNA. Regulacja replikacji DNA. Budowa i funkcje RNA, regulacja transkrypcji i translacji. Podstawowe metody badania DNA i RNA. Klonowanie genu. Sondy DNA i RNA.

2. Inżynieria bioprocesowa

Etapy procesu biotechnologicznego (przygotowanie surowców, przemiana biologiczna, rozdzielanie i oczyszczanie produktów). Bilansowanie przemian biochemicznych. Podstawy inżynierii bioreaktorów. Rodzaje bioreaktorów (enzymatyczne, komórkowe, tkankowe). Kinetyka reakcji enzymatycznych. Bioreaktory enzymatyczne (ze swobodnymi i unieruchomionymi enzymami). Modele wzrostu populacji mikroorganizmów. Rodzaje hodowli (stała, suspensyjna). Bilansowanie bioreaktorów. Bioreaktory idealne i nieidealne. Mieszanie w bioreaktorach, rozkład czasu przebywania. Przenoszenie masy w bioreaktorach. Bioreaktory z unieruchomionym materiałem biologicznym - dyfuzja zewnętrzna i wewnętrzna, wpływ zjawisk przenoszenia masy na przebieg przemiany w bioreaktorze. Metody przygotowania surowców. Metody sterylizacji. Metody rozdzielania i oczyszczania produktów. Separacja biomasy i dezintegracja komórek. Metody membranowe - dializa, elektrodializa, ultrafiltracja, osmoza odwrotna. Metody elektrokinetyczne. Metody sorpcyjne. Precypitacja. Destylacja próżniowa i cienkowarstwowa. Suszenie materiału biologicznego. Dobór metod oczyszczania i rozdziału bioproduktów.

Ponadto w przypadku studiów inżynierskich: podstawowe zagadnienia dotyczące procesów przenoszenia pędu, ciepła i masy, zasady projektowania bioreaktorów, technologie przygotowania surowców oraz rozdzielania i oczyszczania produktów procesu biotechnologicznego.

3. Mikrobiologia

Charakterystyka podstawowych drobnoustrojów (wirusów, bakterii, promieniowców i grzybów). Zarys systematyki i fizjologii mikroorganizmów. Udział drobnoustrojów w krążeniu pierwiastków w przyrodzie. Wzajemne relacje między drobnoustrojami w biocenozie a mikroorganizmami i organizmami wyższymi. Występowanie drobnoustrojów w środowisku naturalnym (glebie, wodzie, powietrzu). Wybrane aspekty dotyczące wykorzystania drobnoustrojów w praktyce. Bakterie, grzyby i wirusy chorobotwórcze w organizmach zwierząt. Wybrane zagadnienia z zakresu diagnostyki mikrobiologicznej. Naturalna flora przeżuwaczy i trzody chlewnej.

4. Biologia komórki

Budowa komórki prokariotycznej i eukariotycznej. Budowa błon plazmatycznych i transport przez błony. Połączenia międzykomórkowe. Wewnętrzny system błon komórki eukariotycznej, składniki cytoszkieletu. Wewnątrzkomórkowa lokalizacja procesów metabolicznych: mitochondria, chloroplasty. Jądro komórkowe i organizacja materiału genetycznego. Mitoza i mejoza. Ściana komórkowa. Techniki badawcze w biologii komórki.

5. Biotechnologia

Projektowanie i kontrola procesu biotechnologicznego. Selekcja i doskonalenie szczepów mikroorganizmów, przechowywanie szczepów, namnażanie materiału posiewowego. Typy hodowli. Dobór procesów jednostkowych. Zasady technologiczne. Przegląd podstawowych technologii biochemicznych. Produkcja biomasy mikroorganizmów. Fermentacja etanolowa. Produkcja kwasów organicznych. Produkcja aminokwasów. Preparaty enzymatyczne. Biotechnologia w przemyśle farmaceutycznym - wytwarzanie antybiotyków, surowic, szczepionek. Biotransformacje. Hydrobiometalurgia.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę oraz treści programowe przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych ustalają uczelnie.

VII. ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (w tym: projektowe, laboratoryjne, audytoryjne) powinny stanowić około 40% ogólnej liczby godzin.

2. W przypadku studiów o profilu technicznym, których absolwenci uzyskują tytuł zawodowy inżyniera, program studiów powinien uwzględniać kryteria FEANI, zgodnie z którymi przedmioty kształcenia ogólnego stanowią około 10%, przedmioty podstawowe - około 35%, a przedmioty techniczne - około 55% ogólnej liczby godzin.

3. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć te, które przygotowują do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych - natomiast specjalnościowe to te, które poszerzają wiedzę w zakresie obranej specjalności.

ZAŁĄCZNIK Nr 8 ²⁸

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

budownictwo

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku budownictwo trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.600, w tym 1.920 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku budownictwo otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera.

Studia magisterskie na kierunku budownictwo powinny zapewnić wykształcenie specjalistów, którzy w oparciu o nabytą wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne uzyskają podstawę do twórczej pracy w zakresie projektowania obiektów budowlanych i konstrukcji inżynierskich, realizacji obiektów budowlanych i konstrukcji inżynierskich, nadzorowania procesów budowlanych i zarządzania nimi, z zastosowaniem techniki komputerowej.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 915

Razem: 1.920

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać minimum 8 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

1. Przedmiot do wyboru 120

2. Języki obce 120

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

1. Matematyka 240

2. Fizyka 90

3. Chemia 45

4. Geometria wykreślna 45

5. Geodezja 75

6. Rysunek techniczny 45

7. Podstawy informatyki 45

8. Geologia 45

9. Mechanika ogólna 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 915

1. Materiały budowlane 90

2. Wytrzymałość materiałów 90

3. Mechanika budowli 90

4. Budownictwo ogólne 90

5. Mechanika gruntów i fundamentowanie 90

6. Konstrukcje betonowe 90

7. Konstrukcje metalowe 90

8. Technologia i organizacja budowy 90

9. Metody komputerowe 60

10. Hydraulika i hydrologia 45

11. Budownictwo komunikacyjne 90

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Do wyboru z zakresu nauk humanistycznych, ekonomicznych i prawnych, w szczególności: psychologia, socjologia, ekonomika, prawo budowlane - w zależności od zainteresowań studentów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Analiza matematyczna: funkcje, pochodne, całki. Równania różniczkowe. Geometria analityczna. Rachunek wektorowy. Równanie prostej i płaszczyzny. Krzywe stożkowe. Powierzchnie obrotowe, walcowe i stożkowe. Rachunek prawdopodobieństwa. Statystyka. Metody numeryczne, probabilistyka, teoria niezawodności.

2. Fizyka

Zasady kinematyki. Zasady dynamiki. Siły bezwładności. Drgania harmoniczne, tłumione, drgania wymuszone, rezonans mechaniczny. Akustyka. Kinetyczno-molekularna teoria gazów. Przewodnictwo cieplne. Izolacyjność termiczna. Procesy konwekcji w gazach i cieczach. Ciśnienie hydrostatyczne. Elementy hydrodynamiki płynów. Widmo fal elektromagnetycznych. Promieniowanie cieplne. Promieniotwórczość.

3. Chemia

Związki chemiczne występujące w materiałach budowlanych. Hydroliza i hydratacja. Stężenia roztworów. Dysocjacja elektrolityczna, pH. Podstawowe pojęcia z krystalochemii. Procesy fizykochemiczne przebiegające w czasie produkcji i wiązania. Spoiwa budowlane. Karbonatyzacja. Korozja stali i betonu. Wykorzystanie odpadów przemysłowych w budownictwie. Dodatki hydrauliczne i pucolanowe. Ochrona konstrukcji metalowych.

4. Geometria wykreślna

Metody odwzorowania i restytucji elementów przestrzeni. Zastosowanie wielościanów, brył i powierzchni w konstruowaniu obiektów budowlanych. Geometria przekryć budowlanych. Wybrane zagadnienia inżynierskie związane z ukształtowaniem terenu. Aksonometria jako rysunek poglądowy w formie szkicu odręcznego.

5. Geodezja

Pomiary inwentaryzacyjne obiektów budowlanych przy zastosowaniu tradycyjnych i współczesnych instrumentów geodezyjnych. Pomiary geodezyjne terenu. Dokumentacja geodezyjna. Prawo geodezyjne. Elementy fotogrametrii, teledetekcji i Global Position System (GPS).

6. Rysunek techniczny

Rysunek architektoniczno-budowlany i konstrukcyjny na bazie podstaw rysunku technicznego. Zastosowanie programów komputerowego wspomagania projektowania (Computer Add Design) w opracowaniu graficznym przygotowanych szkicowo tematów.

7. Geologia

Budowa Ziemi, procesy geologiczne, podstawowe pojęcia z mineralogii i petrografii ze szczególnym uwzględnieniem elementów najbardziej istotnych z punktu widzenia inżynierów budownictwa. Zagadnienia tektoniki. Czytanie map geologicznych, przekroje geologiczne na podstawie map geologicznych. Rozpoznawanie minerałów i skał.

8. Mechanika ogólna

Modele ciał w mechanice. Siła i jej położenie jako wektory. Pewniki mechaniki klasycznej w odniesieniu do statyki. Układy sił, wypadkowa. Moment siły. Równowaga jako szczególny przypadek ruchu ciała sztywnego. Warunki równowagi ciała sztywnego. Stopnie swobody układu materialnego. Modele więzów i ich oddziaływanie. Siły czynne i bierne. Układy statycznie wyznaczalne. Przeguby w układach prętowych. Redukcja wewnętrzna w układach prętowych. Sita osiowa, poprzeczna i moment zginający w belkach prostych i ramach. Metody wykreślne statyki. Kratownice płaskie. Analityczne i wykreślne sposoby wyznaczania sił w prętach. Zjawisko tarcia. Prawa tarcia suchego. Zagadnienia dotyczące tarcia w zastosowaniach inżynierskich.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Materiały budowlane

Właściwości fizyczne i mechaniczne materiałów budowlanych. Kamień. Ceramika budowlana. Szkło budowlane. Drewno. Spoiwa. Kleje. Lepiszcza bitumiczne. Materiały do izolacji cieplnych i dźwiękowych. Tworzywa sztuczne. Farby, emalie, lakiery, cementy. Betony.

2. Wytrzymałość materiałów

Problem brzegowy liniowej teorii sprężystości. Proste zagadnienia wytrzymałości: jednoosiowy stan naprężeń, skręcanie, zginanie czyste i z udziałem sił poprzecznych, belka na podłożu Winklera. Złożone zagadnienia wytrzymałości: zginanie ukośne, ściskanie mimośrodkowe. Energia sprężysta. Hipotezy wytrzymałościowe. Zginanie z udziałem dużych sił osiowych. Stateczność pręta prostego. Nośność graniczna przekrojów pręta. Elementy mechaniki prętów cienkościennych.

3. Mechanika budowli

Układy prętowe statycznie wyznaczalne: siły przekrojowe, linie wpływu. Zasada prac wirtualnych. Zasada wzajemności prac. Analiza statycznie niewyznaczalnych układów prętowych, metoda sił. Metoda przemieszczeń w zastosowaniu do ram. Pojęcie stateczności ustroju konstrukcyjnego. Teoria II rzędu - wyznaczanie obciążeń krytycznych. Elementy dynamiki budowli: schemat dynamiczny, drgania harmoniczne swobodne i wymuszone.

4. Budownictwo ogólne

Elementy budowli. Obciążenia. Mury. Ściany. Budynki. Stateczność i sztywność. Przewody wentylacyjne i spalinowe. Przegrody budowlane. Ochrona przeciwpożarowa. Izolacje cieplne, wilgotnościowe i akustyczne. Schody. Stropy. Dachy. Stolarka budowlana. Odwodnienie. Dylatacje. Normatywy techniczne.

5. Mechanika gruntów i fundamentowanie

Właściwości fizykochemiczne gruntów i wód gruntowych. Dobór i stateczność fundamentów. Fundamentowanie bezpośrednie. Drenaż. Pale. Pale dużych średnic. Ścianki szczelne. Studnie. Kesony. Mury oporowe. Geotekstylia. Wzmacnianie gruntów. Zagęszczanie. Stabilizacja.

6. Konstrukcje betonowe

Zasady wymiarowania. Zginanie, ścinanie, skręcanie, ściskanie, rozciąganie. Elementy zespolone. Zasady konstruowania zbrojenia. Belki. Płyty. Słupy. Ramy. Fundamenty. Budynki szkieletowe. Hale. Ścianki oporowe. Tarcze. Silosy i bunkry. Zbiorniki. Kopuły i powłoki.

7. Konstrukcje metalowe

Materiały i wyroby hutnicze. Nośność i wymiarowanie. Połączenia. Słupy. Belki pełnościenne walcowane i złożone. Dachy. Stropy. Hale. Zbiorniki. Maszty. Budynki wysokie. Wieże. Estakady suwnicowe. Konstrukcje zespolone stal-beton. Ochrona antykorozyjna.

8. Technologia i organizacja budowy

Podstawy technologii robót budowlanych. Technologia transportu i robót ładunkowych. Technologia robót ziemnych. Technologia robót betonowych. Montaż konstrukcji budowlanych. Technologia robót wykończeniowych. Podstawy ekonomiki, normowania i kosztorysowania. Podstawy organizacji budownictwa.

9. Metody komputerowe

Modelowanie matematyczne: sformułowanie lokalne i globalne (wariacyjne). Klasyfikacja metod. Metoda różnic skończonych. Metoda elementów skończonych. Metoda elementów brzegowych. Programowanie liniowe, metody i modele analizy zagadnień optymalizacji. Symulacja cyfrowa.

10. Hydraulika i hydrologia

Ciśnienie hydrostatyczne. Wypór. Ruch cieczy. Przepływ pod ciśnieniem. Ruch w korytach otwartych. Spiętrzenia. Światło mostów i przepustów. Ruch wód gruntowych. Rowy i studnie. Odwadnianie wykopów. Filtracja. Bilans wodny. Pomiary hydrometryczne. Stany i przepływ w rzekach.

11. Budownictwo komunikacyjne

Charakterystyka transportu lądowego. Elementy kształtowania dróg kołowych. Nawierzchnia drogowa. Elementy inżynierii ruchu. Podstawy organizacji przewozów kolejowych. Elementy drogi kolejowej. Nawierzchnia kolejowa. Stacje kolejowe. Utrzymanie i modernizacja linii kolejowych. Komunikacyjne obiekty budowlane: mosty, wiadukty, estakady, przepusty, tunele.

VII. ZALECENIA

1. W całym okresie studiów zajęcia praktyczne (laboratoria, ćwiczenia, projekty) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40 % ogólnej liczby godzin studiów.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty kierunkowe około 55%).

STUDIA ZAWODOWE 

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku budownictwo trwają nie mniej niż 7 semestrów (3,5 roku). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych w czasie studiów wynosi nie mniej niż 2.500 godzin, w tym 1.545 godzin określonych w standardach.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku budownictwo otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera.

Absolwent powinien być przygotowany do:

- kierowania realizacją prac w zakresie wykonawstwa, remontów i użytkowania obiektów budowlanych i konstrukcji inżynierskich,

- projektowania prostych obiektów budowlanych i konstrukcji inżynierskich,

- racjonalnego działania na rzecz spełnienia oczekiwań społecznych w zakresie budownictwa i jego powiązań z ochroną środowiska,

- pełnienia pomocniczych, ewentualnie współautorskich działań twórczych w zakresie projektowania bardziej skomplikowanych obiektów,

- przestrzegania i uwzględniania zasad fizyki budowli i stosowanych technologii,

- respektowania obowiązujących przepisów budowlanych i zasad organizacji przemysłu budowlanego, procedur realizacji budynków.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 525

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

Razem: 1.545

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktyki w wymiarze określonym w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych (Dz. U. Nr 96, poz. 590, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1314, z 2001 r. Nr 85, poz. 924 i Nr 111, poz. 1194, z 2002 r. Nr 4, poz. 33 i Nr 150, poz. 1239 oraz z 2003 r. Nr 65, poz. 595 i Nr 137, poz. 1304).

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Przedmiot do wyboru 60

2. Język obcy 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 525

1. Matematyka 165

2. Fizyka 60

3. Chemia 45

4. Geometria i grafika inżynierska 90

5. Geodezja 60

6. Podstawy informatyki 30

7. Geologia 30

8. Mechanika ogólna 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

1. Materiały budowlane 75

2. Wytrzymałość materiałów 75

3. Mechanika budowli 90

4. Mechanika gruntów i fundamentowanie 60

5. Budownictwo ogólne 90

6. Konstrukcje żelbetowe 90

7. Konstrukcje metalowe 75

8. Technologia, ekonomika i organizacja budowy 90

9. Instalacje budowlane 45

10. Budownictwo komunikacyjne 90

VI. TREŚCI PROGRAMOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Do wyboru: prawo budowlane, ekonomika, psychologia, socjologia lub inne z zakresu humanistycznych, ekonomicznych lub prawnych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Analiza matematyczna: funkcje, pochodne, całki. Równania różniczkowe. Geometria analityczna. Rachunek wektorowy. Równanie prostej i płaszczyzny. Krzywe stożkowe. Powierzchnie obrotowe, walcowe i stożkowe. Rachunek prawdopodobieństwa. Statystyka.

2. Fizyka

Zasady kinematyki. Zasady dynamiki. Siły bezwładności. Drgania harmoniczne, tłumione, drgania wymuszone, rezonans mechaniczny. Akustyka. Kinetyczno-molekularna teoria gazów. Przewodnictwo cieplne. Izolacyjność termiczna. Procesy konwekcji w gazach i cieczach. Ciśnienie hydrostatyczne. Elementy hydrodynamiki płynów. Widmo fal elektromagnetycznych. Promieniowanie cieplne. Promieniotwórczość.

3. Chemia

Związki chemiczne występujące w materiałach budowlanych. Hydroliza i hydratacja. Stężenia roztworów. Dysocjacja elektrolityczna, pH. Podstawowe pojęcia z krystalochemii. Procesy fizykochemiczne przebiegające w czasie produkcji i wiązania. Spoiwa budowlane. Karbonatyzacja. Korozja stali i betonu. Wykorzystanie odpadów przemysłowych w budownictwie. Dodatki hydrauliczne i pucolanowe. Ochrona konstrukcji metalowych.

4. Geometria i grafika inżynierska

Metody odwzorowania i restytucji elementów przestrzeni. Zastosowanie wielościanów, brył i powierzchni w konstruowaniu obiektów budowlanych. Geometria przekryć budowlanych. Wybrane zagadnienia inżynierskie związane z ukształtowaniem terenu. Aksonometria jako rysunek poglądowy w formie szkicu odręcznego. Rysunek architektoniczno-budowlany i konstrukcyjny na bazie podstaw rysunku technicznego. Zastosowanie programów CAD w opracowaniu graficznym przygotowanych szkicowo tematów.

5. Geodezja

Pomiary inwentaryzacyjne obiektów budowlanych przy zastosowaniu tradycyjnych i współczesnych instrumentów geodezyjnych. Pomiary geodezyjne terenu. Dokumentacja geodezyjna. Prawo geodezyjne. Elementy fotogrametrii, teledetekcji i Global Position System (GPS).

6. Podstawy informatyki

Podstawowe pojęcia teorii informacji. Systemy komputerowe. Systemy operacyjne. Edytory tekstów. Bazy danych. Arkusze kalkulacyjne. Prezentacje wyników. Sieci komputerowe. Zasady pracy w Internecie.

7. Geologia

Budowa Ziemi, procesy geologiczne, podstawowe pojęcia z mineralogii i petrografii, ze szczególnym uwzględnieniem elementów najbardziej istotnych dla inżynierów budownictwa. Zagadnienia tektoniki. Czytanie map geologicznych, przekroje geologiczne na podstawie map geologicznych. Rozpoznawanie minerałów i skał.

8. Mechanika ogólna

Modele ciał w mechanice. Siła i jej położenie jako wektory. Pewniki mechaniki klasycznej w odniesieniu do statyki. Układy sił, wypadkowa. Moment siły. Równowaga jako szczególny przypadek ruchu ciała sztywnego. Warunki równowagi ciała sztywnego. Stopnie swobody układu materialnego. Modele więzów i ich oddziaływanie. Siły czynne i bierne. Układy statycznie wyznaczalne. Przeguby w układach prętowych. Redukcja wewnętrzna w układach prętowych. Siła osiowa, poprzeczna i moment zginający w belkach prostych i ramach. Metody wykreślne statyki. Kratownice płaskie. Analityczne i wykreślne sposoby wyznaczania sił w prętach. Zjawisko tarcia. Prawa tarcia suchego. Zagadnienia dotyczące tarcia w zastosowaniach inżynierskich.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Materiały budowlane

Własności fizyczne i mechaniczne materiałów budowlanych. Kamień. Ceramika budowlana. Spoiwa mineralno-powietrzne. Kleje. Lepiszcza bitumiczne. Materiały do izolacji przeciwwodnych, cieplnych i dźwiękowych. Tworzywa sztuczne i wyroby z nich. Farby, emulsje, lakiery. Cementy. Betony: składniki, właściwości, technologia. Wyroby z betonów zwykłych i lekkich. Drewno.

2. Wytrzymałość materiałów

Proste zagadnienia wytrzymałości: rozciąganie, ściskanie, skręcanie, zginanie czyste i z udziałem sił poprzecznych. Siły przekrojowe i linie ugięcia belek. Zginanie ukośne, ściskanie mimośrodowe. Belka na podłożu Winklera. Energia sprężysta, hipotezy wytrzymałościowe. Zginanie z udziałem dużych sił osiowych, stateczność pręta prostego. Nośność graniczna przekrojów pręta. Elementy mechaniki prętów cienkościennych.

3. Mechanika budowli

Układy prętowe statycznie wyznaczalne: siły przekrojowe, linie wpływu. Zasada prac wirtualnych. Analiza statycznie niewyznaczalnych układów prętowych. Metoda sił. Metoda przemieszczeń w zastosowaniu do ram. Pojęcie stateczności ustroju konstrukcyjnego. Teoria II rzędu - wyznaczanie obciążeń krytycznych. Elementy dynamiki budowli: modele obliczeniowe, drgania harmoniczne własne, swobodne i wymuszone.

4. Mechanika gruntów i fundamentowanie

Własności fizykochemiczne i mechaniczne gruntów budowlanych. Woda gruntowa. Kształtowanie fundamentów budowli. Filtracja. Fundamentowanie budowli bezpośrednie i pośrednie. Odwodnienie budowli. Ścianki szczelne. Konstrukcje oporowe. Konstrukcje geotechniczne. Geotekstylia. Wzmacnianie gruntów. Wzmacnianie fundamentów.

5. Budownictwo ogólne

Elementy budowli. Obciążenia. Mury. Ściany. Budynki. Stateczność i sztywność. Przegrody budowlane. Ochrona przeciwpożarowa. Izolacje cieplne, wilgotnościowe i akustyczne. Schody. Stropy. Dachy. Stolarka budowlana. Odwodnienie. Dylatacje. Konstrukcje drewniane. Utrzymanie i remonty.

6. Konstrukcje żelbetowe

Zasady wymiarowania. Zginanie, ścinanie, ściskanie, rozciąganie. Zarysowania i ugięcia. Zasady konstruowania zbrojenia. Belki. Płyty. Słupy. Ramy. Fundamenty. Budynki szkieletowe i hale. Ścianki oporowe. Zbiorniki. Silosy. Podstawy konstrukcji sprężonych. Podstawy budownictwa przemysłowego.

7. Konstrukcje metalowe

Materiały i wyroby hutnicze. Nośność i wymiarowanie. Połączenia. Słupy. Belki pełnościenne walcowane i złożone. Dachy. Stropy. Hale. Zbiorniki. Estakady suwnicowe. Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe. Ochrona antykorozyjna i przeciwpożarowa.

8. Technologia, ekonomika i organizacja budowy

Podstawy technologii robót budowlanych. Technologia transportu i robót ładunkowych. Technologia robót ziemnych. Technologia robót betonowych. Prefabrykacja. Montaż konstrukcji budowlanych. Technologia robót wykończeniowych. Podstawy ekonomiki, normowania i kosztorysowania. Podstawy organizacji budownictwa.

9. Instalacje budowlane

Instalacje elektryczne w budynku i na placu budowy. Instalacje alarmowe i sygnalizacyjne. Instalacje ogrzewcze, rozdział energii, systemy sterowania ogrzewaniem. Instalacje wodne w budynku, przyłączenia do wodociągu, ujęcia własne. Instalacje gazowe. Instalacje wentylacyjne. Instalacje hydrauliczne, odprowadzenie ścieków.

10. Budownictwo komunikacyjne

Charakterystyka transportu lądowego. Elementy kształtowania dróg kołowych. Nawierzchnia drogowa. Systemy transportu. Przepusty. Komunikacja zbiorowa. Elementy inżynierii ruchu. Podstawy organizacji przewozów kolejowych. Elementy drogi kolejowej. Nawierzchnia kolejowa. Utrzymanie i modernizacja linii kolejowych. Komunikacyjne obiekty budowlane: mosty, wiadukty, estakady, przepusty, tunele.

VII. ZALECENIA

Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10 %, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty kierunkowe około 55 %).

ZAŁĄCZNIK Nr 9

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

chemia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku chemia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.500, w tym 1.860 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku studiów chemia powinien posiadać:

- wiedzę w zakresie podstawowych zagadnień chemii opartą na szerokich podstawach matematyki i nauk przyrodniczych,

- biegłość w wybranej specjalności umożliwiającej podjęcie pracy w przemyśle, jednostkach badawczych (uczelniach), oraz innych - niekoniecznie związanych z chemią,

- umiejętność nauczania w szkołach objętych systemem oświaty (po uzupełnieniu wykształcenia o blok przedmiotów kształcenia nauczycielskiego).

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 270

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.350

Razem 1.860

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien obejmować (w zależności od specjalności i specyfiki uczelni) praktyki przemysłowe, laboratoryjne bądź pedagogiczne.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Przedmioty humanistyczne (filozofia, etyka, metodologia

nauk przyrodniczych, ochrona własności intelektualnej lub inne do wyboru) 60

2. Język obcy (angielski) 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 270

1. Matematyka 150

2. Fizyka 90

3. Informatyka 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.350

1. Chemia analityczna i analiza instrumentalna 240

2. Chemia fizyczna, teoretyczna, krystalografia 390

3. Chemia ogólna i nieorganiczna 300

4. Chemia organiczna i makromolekuł 360

5. Technologia chemiczna 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Ciągi i szeregi liczbowe, szeregi potęgowe i trygonometryczne. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej (funkcje elementarne, ciągłość i granica funkcji, pochodna funkcji i jej zastosowania). Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej (całka oznaczona i nieoznaczona, podstawowe metody obliczania całek, zastosowania całek oznaczonych). Liczby zespolone. Algebra liniowa (macierze i podstawowe pojęcia z nimi związane, układy równań, wyznaczniki, wartości i wektory własne). Funkcje wielu zmiennych (ciągłość i granica funkcji, pochodne cząstkowe, pochodna i jej zastosowania, ekstrema funkcji). Całki podwójne i potrójne. Równania różniczkowe (podstawowe typy równań całkowalnych elementarnie, równania liniowe wyższych rzędów, układy równań liniowych o stałych współczynnikach). Elementy geometrii analitycznej i przestrzennej. Podstawy teorii grup. Szeregi Fouriera. Elementy rachunku prawdopodobieństwa.

2. Fizyka

Obszar zainteresowań i metody badawcze fizyki. Mechanika punktów materialnych i dynamika bryły sztywnej. Zasady zachowania energii, pędu i momentu pędu. Oddziaływanie grawitacyjne. Sprężyste własności materii. Drgania i fale w ośrodkach sprężystych. Polaryzacja, interferencja i dyfrakcja fal. Podstawy teorii pola elektromagnetycznego. Fale elektromagnetyczne. Oddziaływanie pola z materią. Elektryczne i magnetyczne właściwości materii. Podstawy mechaniki kwantowej. Budowa atomu i cząsteczki. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. Elementy fizyki jądrowej.

3. Informatyka

Podstawy obsługi komputerów osobistych. Systemy operacyjne, polecenia systemowe, obsługa plików i katalogów, atrybuty plikowe, polecenia konfiguracyjne, podstawy przetwarzania wsadowego, standardowe strumienie informacji, filtry, polecenia zewnętrzne i wewnętrzne, otoczenie procesora poleceń, uruchamianie programów, zarządzanie pamięcią i konfiguracja komputera. Rozwiązywanie problemów w oparciu o maszyny cyfrowe, języki programowania, kompilatory, zintegrowane środowisko programisty, tworzenie, kompilacja i uruchamianie programów. Struktura programu, słowa kluczowe, identyfikatory, typy danych i ich opis, instrukcje, funkcje i procedury, moduły. Kodowanie algorytmów, stabilność numeryczna algorytmów, elementy metod numerycznych. Obsługa programów użytkowych wykorzystywanych w chemii.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Chemia analityczna i analiza instrumentalna

- Chemia analityczna

Oznaczalność i wykrywalność pierwiastków. Metody oddzielania stosowane podczas analizy (ekstrakcja, wymiana jonowa, chromatografia, metody oparte na strącaniu). Podstawy analizy jakościowej: identyfikacja i rozdzielanie wybranych jonów w roztworach. Podstawy analizy ilościowej: metody oparte na przeniesieniu protonów (alkacymetria), elektronów (nadmanganometria, chromianometria, bromianometria, jodometria), jonów i cząsteczek (kompleksometria) oraz wykorzystujące równowagi w układach niejednorodnych (analiza wagowa, miareczkowanie strąceniowe). Wskaźniki w reakcjach kwasowo-zasadowych, redoksowych, kompleksowania, strącania. Przygotowanie prób do analiz (pobieranie, rozpuszczanie, mineralizacja). Standaryzacja metod analitycznych. Opracowanie statystyczne wyników analizy chemicznej.

- Analiza instrumentalna

Opis i klasyfikacja metod instrumentalnych. Metodologia: kalibracja, interferencja, selektywność, dokładność, precyzja. Metody spektroskopowe. Widma absorpcyjne i emisyjne, prawa absorpcji. Zastosowania analityczne spektroskopii: elektronowej absorpcyjnej i emisyjnej, oscylacyjnej, Ramana, rezonansu jądrowego i elektronowego, promieniowania rentgenowskiego, absorpcji atomowej oraz spektrometrii mas. Metody elektrochemiczne: woltamperometria, potencjometria, oscylometria, kulometria oraz konduktometria. Polarografia stało- i zmiennoprądowa. Zastosowanie elektrod jonoselektywnych. Chromatografia gazowa i cieczowa. Analiza jakościowa i ilościowa w oparciu o chromatografię gazową i wysoko sprawną chromatografię cieczową. Chromatografia jonowa. Chromatografia w warunkach nadkrytycznych. Sprzężenie metod chromatograficznych ze spektroskopowymi.

2. Chemia fizyczna, teoretyczna i krystalografia

- Chemia fizyczna

Właściwości podstawowych stanów skupienia materii: gazów, cieczy, ciał stałych. Podstawowe pojęcia termodynamiki chemicznej: układ, otoczenie, procesy odwracalne i nieodwracalne, funkcje stanu (energia, entalpia, entropia, energia swobodna, entalpia swobodna, potencjał chemiczny) oraz związki pomiędzy nimi, parametry stanu, praca i ciepło. I i II zasada termodynamiki. Fenomenologiczna i molekularna interpretacja energii i entropii. Termodynamika procesów chemicznych: doświadczalne i teoretyczne metody określania zmian energetycznych i entropowych. Termodynamiczne kryteria równowagi chemicznej, stałe równowagi, wpływ temperatury i ciśnienia na stan równowagi. Elementy termodynamiki procesów nieodwracalnych: bodźce, przepływy termodynamiczne, źródło entropii, stany stacjonarne a stan równowagi układu. Opis otaczającego nas świata na gruncie termodynamiki. Termodynamika procesu mieszania: roztwory doskonałe, rzeczywiste i nieskończenie rozcieńczone. Równowagi fazowe w układach jedno- i wieloskładnikowych: reguła faz, diagramy fazowe, procesy parowania, destylacji, rektyfikacji, krystalizacji i ekstrakcji. Fizykochemiczny opis procesu adsorpcji na powierzchni cieczy i faz stałych, izotermy adsorpcji. Zjawisko osmozy. Termodynamika procesów nieodwracalnych a kinetyka chemiczna. Pojęcie rzędu, cząsteczkowości, stałej szybkości i energii aktywnej reakcji. Procesy chemiczne proste i złożone (przeciwne, współbieżne, następcze). Teoria zderzeń oraz stanu przejściowego. Kataliza homo- i heterogeniczna. Autokataliza. Kataliza w przyrodzie ożywionej. Fenomenologiczny i teoretyczny opis właściwości roztworów elektrolitów, przewodnictwo. Termodynamika i kinetyka procesów elektrochemicznych: samorzutnych (ogniwa) i wymuszonych (elektroliza). Siła elektromotoryczna i związki tejże z wielkościami charakteryzującymi procesy elektrodowe. Podstawowe elektrody. Potencjał elektrod - zależność od stężenia i temperatury. Konwersja i akumulacja energii elektrycznej. Korozja. Układy koloidalne: budowa, właściwości optyczne i elektryczne. Podstawy teoretyczne spektroskopii molekularnej: elektronowej (fotoelektronowej), oscylacyjnej, Ramana, rotacyjnej, magnetycznego rezonansu jądrowego i elektronowego, rezonansu spinowego oraz spektrometrii mas. Elektryczne i magnetyczne właściwości cząsteczek. Elementy fotochemii, sonochemii i radiochemii.

- Chemia teoretyczna

Podstawy chemii kwantowej. Zasada de Broglie'a, zasada nieoznaczności Heisenberga. Równania Schrödingera zależne i niezależne od czasu.

Przybliżenie jednoelektronowe. Metoda Hartee-Focka. Przybliżenie Borna-Oppenheimera, metoda LCAO MO. Wiązanie chemiczne, hybrydyzacja. Zastosowania teorii grup. Podstawy spektroskopii molekularnej. Metody obliczeniowe chemii kwantowej: półempiryczne i ab initio. Korelacja elektronowa. Metody wychodzące poza przybliżenie jednoelektronowe. Podstawy termodynamiki statystycznej. Entropia a prawdopodobieństwo, teoria przemian chemicznych. Oddziaływania międzycząsteczkowe: van der Waalsa (dyspersyjne) i elektrono-donorowo-akceptorowe, wiązania wodorowe. Elementy mechaniki i dynamiki molekularnej.

- Krystalografia

Pojęcie kryształu jako fazy uporządkowanej. Komórki elementarne. Elementy krystalografii geometrycznej. Teoria sieciowa budowy kryształów, symetria punktowa, symetria sieci, grupy przestrzenne. Etapy procesu krystalizacji. Krystalografia strukturalna. Metody dyfrakcyjne (prawo Bragga), badania struktury (rentgenografia, elektronografia, neutronografia).

Krystalochemia. Klasyfikacja struktur krystalicznych ze względu na oddziaływania (metaliczne, jonowe, kowalencyjne, dyspersyjne, tworzące wiązania wodorowe), elementy krystalochemii makromolekuł. Krystalofizyka. Pojęcie własności fizycznej i jej opis tensorowy, grupy graniczne.

3. Chemia ogólna i nieorganiczna

- Chemia ogólna

Budowa atomu. Struktura elektronowa atomu wieloelektronowego. Właściwości okresowe pierwiastków wieloelektronowych. Wiązania chemiczne i oddziaływania międzycząsteczkowe. Stechiometria. Reakcje chemiczne. Fazy: gazowa, ciekła i stała oraz ich elementarne właściwości. Efekty energetyczne i entropowe reakcji chemicznych. Równowaga i kinetyka chemiczna. Oddziaływanie typu kwas-zasada. Równowagi jonowe. Reakcje chemiczne z przeniesieniem elektronu. Elementy elektrochemii.

- Chemia nieorganiczna

Klasyfikacja związków nieorganicznych. Wiązania chemiczne a struktura cząsteczek. Reaktywność związków nieorganicznych. Przegląd podstawowych grup pierwiastków: wodór, litowce, berylowce, borówce, węglowce, azotowce, tlenowce, fluorowce, helowce. Związki metaloorganiczne pierwiastków bloku sip. Pierwiastki przejściowe. Budowa i właściwości związków metali przejściowych. Związki kompleksowe i ich reaktywność. Pierwiastki bloku d. Związki metaloorganiczne pierwiastków bloku d. Pierwiastki bloku f. Elementy chemii bionieorganicznej.

4. Chemia organiczna i makromolekuł

- Chemia organiczna

Struktura a wiązanie chemiczne. Hybrydyzacja, rezonans, elektroujemność i polaryzacja wiązań. Rozpad homolityczny i heterolityczny wiązania chemicznego. Diagramy energetyczne reakcji, pojęcie stanu przejściowego i produktu przejściowego. Nazewnictwo IUPAC. Reguły określenia izomerii E/Z, nomenklatura R/S dla związków chiralnych. Alkany, alkeny i alkiny. Reaktywność. Addycja do wiązań wielokrotnych. Struktura karbokationów i ich trwałość. Wolnorodnikowa i jonowa polimeryzacja. Skoniugowane dieny, rezonans. Addycja elektrofilowa do alkinów. Związki aromatyczne. Kryterium aromatyczności. Rezonans. Substytucja elektrofilowa. Izomeria wielopodstawionych związków aromatycznych. Reaktywność, wpływ skierowujący podstawnika. Nukleofilowe podstawienie związków aromatycznych. Benzyn. Halogenowanie w łańcuchu bocznym: kation, anion i rodnik benzylowy. Policykliczne węglowodory aromatyczne. Stereochemia. Centra stereogeniczne (chiralne). Enancjomery, diastereoizomery, związki mezo, mieszaniny racemiczne i ich rozdział. Analiza konformacyjna cykloheksanu. Halogenki alkilowe. Substytucja nukleofilowa S_N1 i S_N2. Reakcje eliminacyjne E1 i E2 - mechanizm, i stereochemia. Alkohole, fenole, etery i epoksydy. Reaktywność: reakcje z halogenkami alkilowymi, halogenkami fosforu, dehydratacja, reakcje z metalami, utlenianie, acylowanie. Synteza eterów, tioli i siarczków. Aminy: zasadowość i nukleofilowość. Synteza i reakcje amin: alkilowanie, degradacja soli aminowych, acylowanie. Związki diazoniowe - wykorzystanie w syntezie organicznej. Aldehydy i ketony. Monosacharydy, disacharydy, polisacharydy. Aminokwasy i peptydy: wiązanie peptydowe, struktura dipolarna, punkt izoelektryczny. Struktura i właściwości grupy karbonylowej. Addycja nukleofilowa wody, alkoholi, amin i związków Grignarda do grupy karbonylowej. Reakcja Wittiga. Kwasy karboksylowe i ich pochodne. Kwasowość. Synteza kwasów karboksylowych, reakcje estryfikacji. Tworzenie halogenków kwasowych, amidów bezwodników. Alkilowanie i acylowanie enoli i jonów enolanowych. Wykorzystanie acetylooctanu i malonianu dietylu w syntezie organicznej. Reakcje kondensacji: kondensacja aldolowa, Claisena, Michaela i podobne. Enaminy i ich wykorzystanie w syntezie. Przegrupowania karbokationów. Związki heterocykliczne. Reakcje z odczynnikami elektrofilowymi i nukleofilowymi - utlenianie i redukcja. Właściwości kwasowo-zasadowe związków organicznych. Spektroskopia UV-VIS, IR, Ramana i NMR - narzędzie do określania struktury. Zastosowania spektrometrii mas w chemii organicznej. Synteza organiczna. Koncepcja retrosyntezy. Pojęcie syntonu. Przemiany grup funkcyjnych. Koncepcja grup blokujących.

- Chemia makromolekuł

Pojęcie makromolekuły i polimeru. Główne metody syntezy makromolekuł. Polimeryzacja i polikondensacja. Procesy polimeryzacji łańcuchowej. Reakcje elementarne: inicjowanie, propagacja, terminacja i transfer. Polimeryzacja rodnikowa i jonowa. Ważniejsze klasy polimerów: polimery karbołańcuchowe, heterołańcuchowe, poliolefiny, polimery winylowe, poliestry i poliamidy. Elementy chemii supramolekuł. Biomakromolekuły; polipeptydy, kwasy nukleinowe, kwasy tejchojowe, polisacharydy oraz ich elementy strukturalne. Ważniejsze metody syntezy polipeptydów, polinukleotydów i polisacharydów. Synteza na fazie stałej.

Metody zautomatyzowane. Metoda PCR w syntezie DNA. Struktura pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowa biomolekuł. Helisy lewo- i prawoskrętne. Podwójna helisa DNA, wyższe struktury białek. Kolagen.

5. Technologia chemiczna

Technologia chemiczna - obszar zainteresowań oraz związki z innymi naukami przyrodniczymi i technicznymi. Fizykochemiczne podstawy procesów technologicznych. Zasady technologiczne. Operacje i procesy jednostkowe: transport ciepła, transport masy (gazów, płynów, ciał stałych). Rozdzielanie układów zdyspergowanych, rektyfikacja, krystalizacja, ekstrakcja. Rozdzielanie w oparciu o zjawisko osmozy i odwróconej osmozy. Baza surowcowa przemysłu chemicznego. Zachowawczy i destrukcyjny przerób ropy naftowej, technologia związków siarki i azotu. Kataliza i katalizatory. Technologie nowych materiałów.

Problemy ochrony środowiska przyrodniczego: zagospodarowanie i utylizacja odpadów stałych oraz ścieków. Charakterystyka światowego i polskiego przemysłu chemicznego.

VII.

ZALECENIA

Przynajmniej 60% zajęć powinno być realizowanych w formie ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku chemia trwają 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.200, w tym 1.605 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci (otrzymują tytuł licencjata) powinni posiadać podstawową wiedzę z zakresu chemii oraz dziedzin pokrewnych, pogłębioną w wybranej specjalizacji: analitycznej, biochemicznej, ekologicznej, farmaceutycznej, informatycznej, medycznej, nauczycielskiej, technologicznej itp. Nabyte umiejętności powinny umożliwić absolwentom podjęcie pracy w przemyśle, laboratoriach, placówkach służby zdrowia, administracji, a także innych instytucjach - niekoniecznie spokrewnionych z chemią. Mogą też oni podejmować pracę w szkolnictwie po spełnieniu wymagań określonych odrębnymi przepisami.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW ORAZ MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 180

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 885

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem: 1.605

IV.

PRAKTYKI

Formę, zakres i czas trwania praktyki określa uczelnia, uwzględniając wymagania w tym zakresie organu przyznającego uprawnienie zawodowe związane z ukończeniem określonej specjalizacji.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

1. Język obcy (angielski lub inny do wyboru) 120

2. Przedmiot humanistyczny (filozofia, etyka, metodologia

nauk przyrodniczych, ochrona własności intelektualnej lub inny do wyboru) 30

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 180

1. Matematyka 90

2. Fizyka 60

3. Informatyka 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 885

1. Chemia ogólna i nieorganiczna 195

2. Chemia analityczna i analiza instrumentalna 150

3. Chemia fizyczna, teoretyczna i krystalografia 255

4. Chemia organiczna i makrocząsteczek 240

5. Technologia chemiczna 45

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Ciągi i szeregi liczbowe: szeregi potęgowe i trygonometryczne. Funkcje elementarne: ciągłość i granica funkcji, ekstrema. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej: pochodna funkcji i jej zastosowania. Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej: metody obliczania całek, zastosowania. Liczby zespolone. Algebra liniowa: macierze, układy równań, wyznaczniki, wartości i wektory własne. Funkcje wielu zmiennych. Całki podwójne i potrójne. Podstawy teorii równań różniczkowych. Elementy geometrii analitycznej. Elementy geometrii przestrzennej. Podstawy teorii grup. Szeregi Fouriera. Elementy rachunku prawdopodobieństwa.

2. Fizyka

Podstawy mechaniki klasycznej i termodynamiki fenomenologicznej. Elementy hydromechaniki. Grawitacja. Drgania i fale w ośrodkach sprężystych. Elektryczne i magnetyczne właściwości materii. Fale elektromagnetyczne. Polaryzacja, interferencja i dyfrakcja fal. Elementy optyki falowej i geometrycznej. Elementy akustyki, hałas. Podstawy mechaniki kwantowej. Budowa atomu i cząsteczki. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. Elementy fizyki jądrowej. Promieniowanie kosmiczne.

3. Informatyka

Funkcjonowanie komputera i urządzeń peryferyjnych. Obsługa komputerów osobistych. Systemy jednego i wielu użytkowników. Systemy operacyjne. Lokalne sieci komputerowe. Poczta elektroniczna. Internet. Programy użytkowe: edytory tekstów, programy do przygotowywania prezentacji, proste pakiety obliczeniowe i statystyczne. Programy obliczeniowe stosowane w chemii. Bazy danych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Chemia ogólna i nieorganiczna

- Chemia ogólna

Budowa atomu. Struktura elektronowa atomu wieloelektronowego. Układ okresowy, właściwości okresowe pierwiastków wieloelektronowych. Rodzaje wiązań chemicznych. Typy reakcji chemicznych. Faza gazowa, ciekła i stała - ich podstawowe właściwości. Roztwory. Efekty energetyczne i entropowe reakcji chemicznych. Równowaga. Pojęcie kwasu i zasady. Równowagi kwasowo-zasadowe i jonowe w roztworach. Elementy kinetyki chemicznej. Podstawy elektrochemii.

- Chemia nieorganiczna

Budowa i właściwości pierwiastków grup podstawowych: litowców (w tym wodoru), berylowców, borowców, węglowców, azotowców, tlenowców, fluorowców i helowców. Pierwiastki przejściowe (bloku d i f) - budowa i właściwości. Przemiany jądrowe, szeregi promieniotwórcze. Klasyfikacja, właściwości i reaktywność związków nieorganicznych. Woda - struktura, właściwości, znaczenie w przyrodzie. Związki jonowe - budowa, właściwości, energia sieciowa. Połączenia koordynacyjne - budowa, właściwości, trwałość, reaktywność. Związki metaloorganiczne pierwiastków bloku s, p i d - otrzymywanie, budowa, właściwości, reaktywność, zastosowania.

2. Chemia analityczna i analiza instrumentalna

- Chemia analityczna

Oznaczalność i wykrywalność pierwiastków. Podstawowe metody oddzielania pierwiastków: strącanie, ekstrakcja, wymiana jonowa, chromatografia. Pobieranie i przygotowywanie prób do analiz. Podstawy analizy jakościowej - rozdzielanie i identyfikacja wybranych jonów w roztworach. Podstawy analizy ilościowej: analiza grawimetryczna i wolumetryczna. Opracowanie statystyczne wyników. Ocena wiarygodności i standaryzacja metod analitycznych.

- Analiza instrumentalna

Opis i klasyfikacja metod analizy instrumentalnej. Oznaczalność i wykrywalność substancji. Czułość, selektywność i specyficzność metod analitycznych. Precyzja i dokładność pomiaru.

Efekty interferencyjne. Kalibracja. Metody analizy instrumentalnej: spektrometryczne, elektrochemiczne, chromatograficzne, radiometryczne oraz termometryczne. Metody spektrometryczne sprzężone z chromatograficznymi. Elementy analizy specjacyjnej, wieloskładnikowej, lokalnej i strukturalnej.

3. Chemia fizyczna, teoretyczna i krystalografia

- Chemia fizyczna

Podstawowe pojęcia termodynamiki chemicznej. Związki pomiędzy wielkościami termodynamicznymi. Fenomenologiczna i molekularna interpretacja energii i entropii. Zasady termodynamiki. Termochemia. Roztwory: cząstkowe wielkości molowe, potencjał chemiczny. Termodynamiczne kryteria równowagi, stała równowagi. Elementy termodynamiki procesów nieodwracalnych. Równowagi fazowe w układach jedno- i wieloskładnikowych, diagramy fazowe. Procesy destylacji, rektyfikacji, krystalizacji i ekstrakcji. Zjawiska powierzchniowe, związki powierzchniowo czynne. Zjawisko osmozy. Podstawowe pojęcia kinetyki chemicznej. Kinetyka procesów prostych i złożonych. Teoria zderzeń i kompleksu aktywnego. Kataliza homo- i heterogeniczna, autokataliza. Właściwości roztworów elektrolitów, przewodność. Ogniwa elektrochemiczne i układy do elektrolizy. Rodzaje elektrod, potencjał elektrody, termodynamika i kinetyka procesów elektrodowych. Konwersja i akumulacja energii elektrycznej. Korozja. Układy koloidalne. Elektryczne i magnetyczne właściwości substancji. Podstawy spektroskopii: elektronowej, oscylacyjnej, Ramana, magnetycznego rezonansu jądrowego oraz spektrometrii mas.

- Chemia teoretyczna

Wprowadzenie do mechaniki kwantowej. Równanie Schrödingera niezależne i zależne od czasu. Zastosowanie mechaniki kwantowej w chemii: przybliżenie jednoelektronowe, metoda orbitali molekularnych. Wiązania chemiczne, hybrydyzacja. Metody obliczeniowe chemii kwantowej: półempiryczne, ab initio i oparte na teorii funkcjonału gęstości elektronowej. Termodynamika statystyczna - zastosowanie w opisie zachowania zbiorów cząsteczek. Określanie charakterystyk energetycznych i entropowych substancji i procesów chemicznych na gruncie teorii. Oddziaływania międzycząsteczkowe: dyspersyjne, elektrono-donorowo-akceptorowe, wiązania wodorowe. Elementy mechaniki i dynamiki molekularnej.

- Krystalografia

Pojęcie kryształu jako fazy uporządkowanej. Elementy krystalografii geometrycznej. Teoria sieciowa budowy kryształów, symetria punktowa, symetria sieci, grupy przestrzenne. Krystalografia strukturalna. Metody dyfrakcyjne i badania struktury: rentgenografia, elektronografia, neutronografia. Krystalochemia: klasyfikacja struktur pod kątem oddziaływań międzycząsteczkowych. Elementy krystalochemii makromolekuł.

4. Chemia organiczna i makrocząsteczek

- Chemia organiczna

Hybrydyzacja pierwiastków i typy wiązań występujących w połączeniach organicznych. Podstawowe grupy połączeń organicznych: alkany, alkeny, alkiny, dieny, związki halogenoorganiczne i aromatyczne. Elementy analizy konformacyjnej. Nazewnictwo IUPAC. Elektroujemność i polaryzowalność związków organicznych. Przemiany połączeń organicznych. Karbokationy, karboaniony, karbeny i wolne rodniki - budowa i właściwości. Izomeria geometryczna i strukturalna. Addycja do wiązań wielokrotnych. Addycja elektrofilowa do alkenów. Substytucja elektrofilowa i nukleofilowa w układach aromatycznych - wpływ skierowujący podstawników. Izomeria wielopodstawionych związków aromatycznych. Substytucja nukleofilowa S_N1 i S_N2. Reakcje eliminacji E1 i E2. Reakcje przegrupowania, izomeryzacji, dehydratacji, utleniania i redukcji. Stereochemia. Chiralność - reguły nazewnictwa R/S. Enancjomery, diastereoizomery, związki mezo. Synteza, budowa, własności i zastosowania: węglowodorów alifatycznych i aromatycznych, alkoholi, fenoli, eterów, kwasów karboksylowych, estrów, amin, azotowych i tlenowych zasad organicznych, związków heterocyklicznych. Właściwości kwasowo-zasadowe związków organicznych. Monosacharydy, disacharydy i polisacharydy oraz aminokwasy i peptydy - synteza, budowa, właściwości. Połączenia diazoniowe, barwniki. Elementy racjonalnej syntezy organicznej. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, dioksyny, związki halogenoorganiczne - budowa, właściwości, toksyczność. Zastosowania spektroskopii elektronowej, oscylacyjnej i Ramana, magnetycznego rezonansu jądrowego oraz spektroskopii mas w chemii organicznej.

- Chemia makromolekuł

Pojęcie makromolekuły i polimeru. Metody syntezy makromolekuł. Ważniejsze klasy polimerów: polimery karbołańcuchowe, heterołańcuchowe i winylowe, poliolefiny, poliestry i poliamidy. Elementy chemii supramolekuł. Biomakromolekuły: polipeptydy, polisacharydy i kwasy nukleinowe - struktura (pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowa) oraz podstawowe funkcje biologiczne.

5. Technologia chemiczna

Fizykochemiczne podstawy operacji technologicznych. Zasady technologiczne. Operacje i procesy jednostkowe. Kataliza i katalizatory w technologii. Modelowanie procesów dla potrzeb technologii. Reaktory chemiczne. Odczytywanie schematów technologicznych. Podstawowe surowce przemysłu chemicznego - możliwości wykorzystania. Przegląd ważniejszych technologii chemicznych. Technologie nowych materiałów. Elementy biotechnologii - biologiczne oczyszczalnie ścieków, odnawialne źródła energii. Zagospodarowanie oraz utylizacja stałych odpadów przemysłowych oraz ścieków. Technologie bezodpadowe - recykling.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Wykaz przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając określone dla danej specjalizacji wymagania.

VII.

ZALECENIA

1. Przynajmniej 60% zajęć wymienionych w grupach przedmiotów B, C i D powinno być realizowanych jako ćwiczenie rachunkowe bądź laboratoryjne.

2. Pod nazwą przedmioty specjalizacyjne rozumie się te, które przygotowują do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), natomiast przedmioty specjalnościowe to te, które pogłębiają wykształcenie kierunkowe.

ZAŁĄCZNIK Nr 10

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

dziennikarstwo i komunikacja społeczna

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.600, w tym 1.740 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku: dziennikarstwo i komunikacja społeczna mają na celu wszechstronne przygotowanie studenta do zawodu dziennikarza, a także do wykonywania różnych zawodów związanych nie tylko z prasą, radiem i telewizją, lecz także z szeroko pojętą dziedziną komunikacji społecznej - w stosunkach publicznych, reklamie, promocji, instytucjach prowadzących edukację medialną.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 660

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 240

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 840

Razem: 1.740

IV.

PRAKTYKI

Studentów obowiązuje czterotygodniowa praktyka zawodowa w redakcji prasowej, radiowej lub telewizyjnej.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 660

1. Filozofia 30

2. Socjologia 30

3. Logika z semiotyką 30

4. Psychologia społeczna 30

5. Podstawy ekonomii 30

6. Podstawy politologii 30

7. Główne nurty w literaturze światowej i polskiej XX wieku 30

8. Przedmiot do wyboru 30

9. Język obcy I - angielski - obowiązkowo 240

10. Język obcy II 120

11. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 240

1. Wstęp do nauki o komunikowaniu 60

2. Społeczne i kulturowe oddziaływanie mediów 60

3. Metody badań medioznawczych 30

4. Międzynarodowe stosunki polityczne i gospodarcze 60

5. Polski system polityczny 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 840

1. Historia prasy i mediów w Polsce i na świecie 60

2. Współczesne media w Polsce i na świecie wraz z lektoratem

prasy krajowej i zagranicznej 90

3. Stylistyka i kultura języka 30

4. Retoryka dziennikarska 30

5. Gatunki dziennikarskie 60

6. Seminaria warsztatowe - wstęp do dziennikarstwa

prasowego, radiowego, telewizyjnego 90

7. Fotografia w prasie 30

8. Agencje prasowe i praca z serwisem informacyjnym 30

9. Źródła informacji dla dziennikarza 30

10. Media lokalne i środowiskowe 30

11. Prawo prasowe i etyka dziennikarska, prawo radiofonii i telewizji,

prawo autorskie 90

12. Reklama we współczesnym społeczeństwie informacyjnym 45

13. Kształtowanie opinii publicznej 45

14. Komputer w pracy dziennikarza 90

15. Praca dziennikarza w języku obcym (język do wyboru) 60

16. Seminarium magisterskie 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia

Zarys historii filozofii (główne kierunki, ich przedstawiciele oraz ich związki z życiem i sposobem myślenia współczesnego człowieka). Główne nurty filozofii współczesnej, jej rola w indywidualnym rozwoju i wyrażaniu własnej tożsamości współczesnego człowieka.

2. Socjologia

Podstawowe pojęcia socjologiczne oraz mechanizmy rządzące zbiorowościami ludzkimi. Przegląd najważniejszych historycznych szkół socjologicznych. Główne kierunki i nurty w socjologii współczesnej. (Celem zajęć jest dostarczanie słuchaczom aparatu pojęciowego i narzędzi do samodzielnej analizy i refleksji nad rozwojem społecznym i bieżącymi przemianami we współczesnym społeczeństwie).

3. Logika z semiotyką

Podstawy logiki pragmatycznej oraz podstawowe pojęcia semiologiczne (język, znak, kod itp.). Po ukończeniu kursu słuchacze powinni być zdolni do samodzielnej logicznej i semiotycznej analizy teksów własnych oraz do krytycznej lektury i analizy tekstów cudzych pod kątem ich spójności i sensowności.

4. Psychologia społeczna

Podstawowe kategorie psychologii społecznej i jej główne nurty, mechanizmy i wzorce ludzkich zachowań, zagadnienia konformizmu, agresji, stereotypów pozytywnych i negatywnych relacji międzyludzkich. Analiza zjawisk społecznych w mikro- i makroskali.

5. Podstawy ekonomii

Podstawy współczesnych teorii ekonomicznych wraz ze wskazaniem możliwości wykorzystania poznanych narzędzi teoretycznych do analizy rzeczywistości gospodarczej. Podstawowe pojęcia ekonomiczne, teoria firmy i teoria konsumenta, inflacja i bezrobocie. Polityka makroekonomiczna, rachunki makroekonomiczne, rola państwa w gospodarce, dobra publiczne. Rola informacji w procesach gospodarczych. Analiza polityki gospodarczej w Polsce po 1989 r.

6. Podstawy politologii

Najważniejsze systemy polityczne we współczesnym świecie, teoria i praktyka ich funkcjonowania, ze szczególnym uwzględnieniem takich zagadnień, jak: zasady ustrojowe, systemy partyjne, organizacje społeczne, współczesne doktryny polityczne.

7. Główne nurty w literaturze światowej i polskiej XX wieku

Najwartościowsze oraz najbardziej kontrowersyjne zjawiska w literaturze światowej i polskiej XX wieku, prezentacja kierunków i prądów w literaturze oraz prezentacja osobowości pisarskich i wybranych utworów, które dały najpełniejszy obraz przemian duchowych i społecznych w XX wieku. Dobór treści zajęć powinien eksponować te kierunki i zjawiska, które mogą stanowić inspirujący kontekst dla dziennikarza (literatura jako przekaz i informacja, prawda obiektywna dzieła, wielcy pisarze - dziennikarze, wpływ mediów na literaturę i odwrotnie, obraz mediów w literaturze).

8. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta, możliwość uzyskania dodatkowej wiedzy z nauk o kulturze, nauk przyrodniczych, nauk ścisłych lub z zakresu innych przedmiotów niezwiązanych bezpośrednio z kierunkiem studiów.

9. Język obcy I - angielski - obowiązkowo

Zajęcia prowadzące do umiejętności biegłego posługiwania się językiem angielskim w mowie i w piśmie.

10. Język obcy II - francuski, niemiecki, rosyjski lub włoski - do wyboru

Zajęcia prowadzące do wyrobienia znajomości wybranego języka obcego w stopniu umożliwiającym lekturę prasy zagranicznej i wykonywanie podstawowych zadań dziennikarskich w tym języku.

11. Wychowanie fizyczne

Zajęcia ruchowe: ogólnorozwojowe, sportowe, turystyczne lub rehabilitacyjne (do wyboru przez studenta lub zgodnie ze wskazaniami lekarskimi).

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wstęp do nauki o komunikowaniu

Podstawy wiedzy o procesie komunikowania masowego, jego elementach, fazach, najważniejszych uwarunkowaniach oraz roli komunikowania masowego wśród różnych rodzajów porozumiewania się ludzi, ze szczegółowym omówieniem hipotez i teorii wyjaśniających efekty odbioru środków masowego przekazu, z uwzględnieniem czynników warunkujących skuteczność mediów (cechy nadawcy, kanału, odbiorcy). Najnowsze i historyczne teorie, orientacje i kierunki badań nad komunikowaniem masowym.

Status nauki o komunikowaniu masowym, ze wskazaniem na jej multidyscyplinarność, metody i techniki badawcze, główne ośrodki, instytucje i czasopisma zajmujące się problematyką komunikowania masowego.

2. Społeczne i kulturowe oddziaływanie mediów

Poglądy na temat roli środków masowego przekazu w społeczeństwie informacyjnym i kulturze postmodernistycznej. Najnowsze badania i hipotezy wyjaśniające oddziaływanie mediów na płaszczyźnie socjologicznej, psychologicznej i kulturowej, w tym m.in. badania nad oddziaływaniem scen przemocy i gwałtu na młodych odbiorców, recepcją treści informacji politycznych, reakcjami wobec scen erotycznych, kształtowaniem postaw wobec instytucji społecznych, religijnych, sprawowaniem kontroli społecznej poprzez definiowanie zjawisk dewiacyjnych.

3. Metody badań medioznawczych

Metody analizy organizacji, metody analiz zawartości, metody badań audytoryjnych oraz badań sondażowych i opinii publicznej. Szczególny nacisk powinien być położony na znajomość metod analiz statystycznych i programów komputerowych stosowanych do badań medioznawczych.

4. Międzynarodowe stosunki polityczne i gospodarcze

Analiza współczesnych zjawisk na arenie międzynarodowej, ze szczególnym uwzględnieniem takich zagadnień, jak: procesy integracyjne, geneza i przebieg najważniejszych konfliktów, rola organizacji międzynarodowych, miejsce Polski we współczesnej polityce światowej. Sposób analizy powinien ukazywać słuchaczom możliwości wykorzystania wiedzy o międzynarodowych stosunkach politycznych w pracy dziennikarza. Część zajęć dotycząca stosunków gospodarczych powinna obejmować analizę zjawisk zachodzących we współczesnym międzynarodowym życiu gospodarczym, z uwzględnieniem takich zagadnień, jak przepływ kapitału, system ceł, międzynarodowe organizacje gospodarcze, współpraca gospodarcza.

5. Polski system polityczny

Podstawowe zasady polskiego systemu politycznego (Konstytucja, funkcjonowanie organów władzy publicznej, system partyjny, organizacje społeczne). Rola mediów w polityce.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Historia prasy i mediów w Polsce i na świecie

Najważniejsze etapy rozwoju prasy na świecie, na tle ogólnych warunków poszczególnych epok, ze szczególnym naciskiem na zmiany społeczne i polityczne oraz liberalną koncepcję prasy i zasadę wolności wypowiedzi. Najwybitniejsi dziennikarze różnych epok, najwybitniejsze tytuły i najważniejsze, historyczne teksty dziennikarskie. Historia prasy i mediów w Polsce, procesy, które miały na nie wpływ, przegląd głównych tytułów ukazujących się w danej epoce na tle panujących w tej epoce koncepcji ideologicznych, najwybitniejsi dziennikarze polscy i najważniejsze polskie historyczne teksty prasowe. Rola i wpływ prasy na społeczeństwo polskie, zmiany technologiczne i zmiany w zawodzie dziennikarskim. Funkcjonowanie cenzury na ziemiach polskich w różnych okresach historycznych.

2. Współczesne media na świecie i w Polsce, wraz z lektoratem prasy krajowej i zagranicznej

Systemy komunikowania masowego w wybranych krajach różnych regionów świata, rynek prasowy, radiowo-telewizyjny, normy prawne określające funkcjonowanie środków masowego przekazu oraz instytucje samoregulacji (rady prasowe, organizacje dziennikarskie, kodeksy etyczne) w poszczególnych krajach. Pogłębiające się procesy koncentracji, komercjalizacji i globalizacji (w produkcji i dystrybucji) w sferze mediów. Problemy ujednolicenia systemu prawnego w sferze komunikowania masowego oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości w krajach UE. Współczesny rynek mediów w Polsce, system prasowy w strukturze społecznej, trasformacja systemu mediów, formy własności prasy w Polsce, czytelnictwo i odbiór. Poszczególne grupy mediów na polskim rynku prasowym (np. prasa społeczno-polityczna, kulturalna, bulwarowa, religijna, sportowa, ekologiczna itp.), rynek radiofonii i telewizji w Polsce, zadania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, media publiczne i komercyjne - konkurencja i koegzystencja.

Część lektoratowa zajęć powinna obejmować stałą, systematyczną lekturę i analizę publikacji w wybranych tytułach prasy krajowej i zagranicznej, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki tytułów na tle systemu medialnego danego kraju (celem jest wykształcenie u słuchaczy nawyku regularnej, krytycznej lektury prasy krajowej i zagranicznej).

3. Stylistyka i kultura języka

Zajęcia doskonalące sprawność językową i adekwatność stylistyczną tekstu medialnego. W części teoretycznej zajęć studenci powinni zapoznać się z typami błędów ortograficznych i ortofonicznych, zasadami interpunkcji, stylami funkcjonalnymi, środkami stylistycznymi w mediach, jak i zjawiskami językowymi szczególnie często sprawiającymi trudności użytkownikom języka polskiego. Część praktyczna powinna dotyczyć analizy poprawnościowej i stylistycznej tekstów obcych, jak i cudzych, uczyć podstaw adiustacji i korekty. Należy położyć nacisk na zjawiska szczególnie niepokojące w aspekcie kulturo- i językotwórczej roli mediów, takie jak: zapożyczenia językowe, mody językowe, neologizmy, profesjonalizmy, kolokwializmy czy wulgaryzmy.

4. Retoryka dziennikarska

Komunikowanie jako perswazja, językowe środki perswazyjne, techniki przekonywania według retoryki klasycznej, współczesne techniki perswazyjne, chwyty retoryczne. Konstrukcja tekstu według zaleceń współczesnej retoryki. Retoryka w polityce i w reklamie. Kryteria poprawności językowej z punktu widzenia skuteczności oddziaływania. Kształcenie umiejętności skutecznego wypowiadania się w mowie i w piśmie, redagowania tekstów własnych i oceny tekstów cudzych.

5. Gatunki dziennikarskie

Definicje, typologia i historia rodzajów oraz gatunków dziennikarskich (z uwzględnieniem różnych stanowisk badawczych), wskazanie przydatności tej wiedzy w praktyce. Wyznaczniki prasowości i medialności, swoistość języka mediów, prawda i asertoryczność w dziele dziennikarskim, specyfika gatunków radiowych i telewizyjnych na tle gatunków prasowych. Ćwiczenia praktyczne stanowiące rozwinięcie wykładu, a prowadzone przez aktywnych dziennikarzy, powinny uczyć warsztatu dziennikarskiego poprzez analizę tekstów, dyskusję, tworzenie i wzajemną ocenę różnych form gatunkowych.

6. Seminaria warsztatowe - wstęp do dziennikarstwa prasowego, radiowego, telewizyjnego

Seminarium o charakterze praktycznym - pierwszy kontakt słuchaczy z zawodem dziennikarza prasowego, radiowego, telewizyjnego, przygotowujący do praktyki redakcyjnej. Należy położyć nacisk na wyrabianie umiejętności reporterskich: oddzielenie faktów od komentarza jako podstawową cechę nowoczesnego dziennikarstwa, zbieranie materiału, weryfikację zebranych materiałów, pisanie krótkich form, nawiązywanie współpracy z redakcjami. Słuchacze powinni otrzymać też informacje o podstawach techniki radiowej i telewizyjnej.

7. Fotografia w prasie

Zajęcia praktyczne z zakresu umiejętności wykonywania zdjęć na bieżące potrzeby redakcji prasowej, odróżniania dobrej od złej fotografii, analizy relacji między fotografią a tekstem. Podstawy wiedzy o nowoczesnej technice fotograficznej i jej zastosowaniu w redakcji.

8. Agencje prasowe i praca z serwisem informacyjnym

Zajęcia przygotowujące do pracy w agencjach informacyjnych i działach informacyjnych redakcji, z uwzględnieniem problemów takich, jak: szybkość przekazu, specyfika języka i konstrukcji krótkich form informacyjnych, budowa i wewnętrzna dynamika serwisu informacyjnego, miejsce agencji informacyjnej w systemie mediów.

9. Źródła informacji dla dziennikarza

Zajęcia przygotowujące do korzystania z podstawowych źródeł informacji dla dziennikarza, takich jak: obserwacja, wywiad, dokumenty. Szczególny nacisk należy położyć na umiejętność weryfikacji faktów na podstawie różnych źródeł, etyczne problemy występujące w fazie zbierania materiałów.

10. Media lokalne i środowiskowe

Wstępne przygotowanie słuchaczy do pracy w mediach lokalnych i sublokalnych: kryteria lokalności, typy mediów lokalnych, zmiany w ofercie mediów lokalnych po 1988 r., adekwatność oferty mediów lokalnych do potrzeb odbiorców, problemy prasy lokalnej i sublokalnej w wielkim mieście i w gminie, radio lokalne i uwarunkowania jego działania, szanse telewizji lokalnej w walce o widza. Organizacja mediów lokalnych - podstawy ekonomiczne, organizacja pracy redakcji, kolportaż, akwizycja reklam, tematyka, sposoby przyciągania odbiorców. Systemy mediów lokalnych w Polsce i na świecie.

11. Prawo prasowe i etyka dziennikarska, prawo radiofonii i telewizji, prawo autorskie

Ogólne założenia prawa prasowego, prawa o radiofonii i telewizji, prawa autorskiego obowiązującego w Polsce oraz związane z ich funkcjonowaniem dylematy etyczne. Prawne określenie podstawowych pojęć związanych z mediami (dziennikarz, redaktor, prasa, materiał prasowy itp.), historia prawa prasowego w Polsce, wolność prasy, jej ograniczenia przewidziane w ustawodawstwie, rejestracja, organizacja działalności wydawniczej i dziennikarskiej, prawo do informacji, krytyka prasowa, tajemnica dziennikarska, sprostowania, komunikaty, ogłoszenia, odpowiedzialność dziennikarza w prawie cywilnym, karnym i prasowym, sytuacja prawna dziennikarza i jego dzieła.

12. Reklama we współczesnym społeczeństwie informacyjnym

Struktura i pragmatyka funkcjonowania agencji reklamowej, planowanie kampanii reklamowej, język i obraz w reklamie, badania efektywności reklamy, społeczny wpływ reklamy. Reklama we współczesnych teoriach kultury, reklama a sztuka, reklama a media. Etyczne zagadnienia reklamy. Miejsce reklamy, perspektywy na przyszłość, podstawowe prawne uwarunkowania funkcjonowania reklamy w Polsce, w globalnym systemie mediów.

Reklama jako zjawisko o wielkim wpływie społecznym, wykraczającym znacznie poza proste uwarunkowania rynkowe.

13. Kształtowanie opinii publicznej

Zarządzanie informacją w sferze publicznej, działanie państwowych służb informacyjnych (rzecznik rządu), organów samorządowych oraz instytucji komercyjnych w zakresie kształtowania wizerunku instytucji, a zarazem powiadamiania społeczeństwa i wybranych grup społecznych o podejmowanych inicjatywach przy znajomości szczegółowych procedur systemu zarządzania MBO, znajomości regulacji prawnych oraz zasad etycznych kierujących współczesnymi działaniami w sferze masowej informacji publicznej.

14. Komputer w pracy dziennikarza

Ćwiczenia praktyczne z zakresu trzech podstawowych zagadnień: komputerowe redagowanie tekstów, skład komputerowy oraz zastosowanie Internetu w pracy dziennikarza. Zapoznanie ze specyfiką głównych edytorów tekstu, opanowanie (powtórzenie) zasad obsługi co najmniej dwóch z nich (ze szczególnym uwzględnieniem optymalizacji i automatyzacji wprowadzenia tekstu, korzystania ze słowników, korektorów, kreatorów), zapoznanie z głównymi pojęciami typografii komputerowej (wyrównywania tekstu, style i kroje czcionki), kształtowaniem akapitu i struktury tekstu (rozdziały, przypisy, tytuły, żywe paginy), nauka adiustacji tekstu obcego i własnego za pomocą edytora.

Słuchacze powinni uzyskać umiejętność wykorzystywania dokumentów i innych tekstów zawartych w Internecie jako źródła informacji, pomocnego przy pisaniu pogłębionych tekstów publicystycznych, wyszukiwania potrzebnych materiałów w Internecie, pisania tekstów opartych na materiałach dostępnych w sieci, przygotowywania i publikowania własnych tekstów w Internecie.

15. Praca dziennikarza w języku obcym, język do wyboru

Praktyczne ćwiczenia w przygotowywaniu materiałów dziennikarskich i wykonywaniu podstawowych zadań dziennikarskich w języku obcym.

16. Seminarium magisterskie

Metodologiczna i merytoryczna pomoc dla studentów w przygotowaniu pracy magisterskiej.

VII.

ZALECENIA

1. Do ukończenia studiów konieczne jest zdanie dwóch egzaminów z języka obcego, w tym jednego egzaminu w stopniu wyższym (na poziomie egzaminu międzynarodowego przewidzianego dla danego języka).

2. Program studiów powinien obejmować podstawy ogólnej wiedzy humanistycznej i ekonomicznej, wiedzę o środkach masowego komunikowania i dziedzinie komunikacji społecznej, a także zajęcia przygotowujące do zawodu dziennikarza, redaktora, specjalisty od reklamy i promocji, specjalisty od stosunków publicznych oraz od badań nad mediami i komunikacją społeczną.

ZAŁĄCZNIK Nr 11

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia na kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.300, w tym 2.040 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent powinien posiadać kwalifikacje artysty-muzyka i nauczyciela w zakresie szeroko pojętej artystycznej edukacji i animacji muzycznej oraz prowadzenia zespołów muzycznych, a także muzyczną wiedzę teoretyczną i praktyczną odpowiednią - w zależności od ukończonych specjalności - do prowadzenia:

- zawodowych zespołów wokalnych, instrumentalnych i wokalno-instrumentalnych,

- zespołów muzyki kościelnej,

- zespołów muzyki dawnej,

- zespołów w amatorskim ruchu muzycznym,

- zespołów muzyki jazzowej,

- zespołów folklorystycznych,

- działalności naukowej i dydaktycznej w szkołach wyższych i zakładach kształcenia nauczycieli prowadzących kierunek "edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej" i ewentualnie inne kierunki muzyczne,

- zajęć dydaktycznych w szkolnictwie muzycznym,

- zajęć dydaktycznych w zakresie edukacji artystycznej szkolnej,

- działalności muzycznej w instytucjach kultury i w mediach (film, TV, radio),

- działalności w prowadzeniu i obsłudze festiwali, konkursów i imprez muzycznych oraz animacji kultury muzycznej w społeczeństwie.

Absolwenci będą posiadać określoną programem studiów wiedzę i umiejętności muzyczne i pedagogiczne, wzbogacone zasobem ogólnej wiedzy humanistycznej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 720

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 900

Razem: 2.040

IV.

PRAKTYKI

Studenta obowiązuje minimum 150 godzin praktyki pedagogicznej. W ramach praktyk pedagogicznych należy uwzględnić także praktyki w zakresie metodyk kierunkowych:

1. Praktyka w zakresie teorii edukacji muzycznej 15

2. Praktyka w zakresie prowadzenia audycji muzycznych 15

3. Praktyka w zakresie metodyki śpiewu zbiorowego 30

4. Praktyka w zakresie zasad muzyki i nauki o muzyce 15

5. Praktyka w zakresie metodyki kształcenia słuchu 15

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

1. Przedmioty do wyboru, np. filozofia, historia kultury, estetyka,

logika, etyka, przedmiot przyrodniczy itp. 120

2. Język obcy 120

3. Podstawy języka łacińskiego 30

4. Wiedza z zakresu sztuk plastycznych 60

5. Podstawy informatyki 30

6. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 720

1. Fortepian 90

2. Harmonia klasyczna i podstawy harmonii współczesnej 60

3. Historia stylów muzycznych i technik kompozytorskich 90

4. Analiza dzieła muzycznego 60

5. Kształcenie słuchu 60

6. Psychologia z psychologią muzyki 60

7. Pedagogika z pedagogiką muzyczną 105

8. Metodyka i teoria edukacji muzycznej 120

9. Metodyka prowadzenia audycji muzycznych 15

10. Metodyka śpiewu zbiorowego 30

11. Metodyka zasad muzyki i nauki o muzyce 15

12. Metodyka kształcenia słuchu 15

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 900

1. Czytanie partytur 45

2. Dyrygowanie 90

3. Zespoły wokalne i instrumentalne dla praktyk dyrygenckich studentów 60

4. Specjalistyczna literatura muzyczna z ćwiczeniami 45

5. Emisja głosu indywidualna z metodyką nauczania 45

6. Improwizacja fortepianowa lub/i organowa 30

7. Propedeutyka kompozycji i aranżacji 30

8. Instrumentacja 30

9. Kontrapunkt 45

10. Praktyka chorału gregoriańskiego 30

11. Zespół chóralny lub orkiestra 150

12. Drugi instrument 30

13. Instrumenty szkolne 30

14. Ekspresja muzyczno-ruchowa 30

15. Zarys etnomuzykologii 30

16. Interpretacja tekstu literackiego z dykcją 15

17. Seminarium prelekcji i krytyki muzycznej 45

18. Promocja i marketing dóbr kultury 45

19. Komunikacja społeczna i organizacja imprez 45

20. Integracja sztuk 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty do wyboru (np. filozofia, historia kultury, estetyka, logika, etyka, przedmiot przyrodniczy - do wyboru przez studenta) stanowią niezbędny składnik kształcenia pełnej osobowości przyszłego artysty i pedagoga i jego wrażliwości aksjologicznej poprzez przyswojenie pojęć, teorii, koncepcji. Treści obejmują epoki historyczne od starożytności po współczesność, wskazują możliwości rozstrzygnięć dylematów egzystencjalnych, sytuują sztukę w szerokim kontekście kulturowym.

2. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka nowożytnego w mowie i piśmie, w zakresie pozwalającym na swobodną konwersację oraz możliwość posługiwania się fachową literaturą, a także na nawiązywanie kontaktów artystycznych i edukacyjnych, dubbing muzyczny, obsługę imprez muzycznych za granicą itp.

3. Podstawy języka łacińskiego

Opanowanie podstaw gramatycznych i leksykalnych, pozwalające na przekazywanie treści muzycznych utworów o tekstach łacińskich i włoskich, muzyki sakralnej i świeckiej. Fonetyka języka łacińskiego.

4. Wiedza z zakresu sztuk plastycznych

Przyswojenie wiedzy o głównych kierunkach artystycznych poszczególnych epok historycznych. Analiza dzieł plastycznych. Współczesne kierunki w malarstwie, grafice i rzeźbie. Plakat artystyczny i fotografia artystyczna. Metody przybliżania różnych form sztuki plastycznej w powiązaniu z percepcją dzieł muzycznych danej epoki.

5. Podstawy informatyki

Podstawy obsługi komputerów osobistych. Polecenia systemowe, obsługa plików i katalogów, polecenia konfiguracyjne, uruchomienie i obsługa programów. Zastosowanie w praktyce edukacyjnej.

6. Wychowanie fizyczne

Zajęcia ruchowe kondycyjne, korekcyjne, rehabilitacyjne i zastosowanie ich w praktyce edukacyjnej. Sport i turystyka.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Fortepian

Dalsze rozwijanie u studentów środków pianistycznych służących do posługiwania się instrumentem w przyszłej pracy artystycznej i pedagogicznej przez opanowywanie zróżnicowanego stylistycznie i technicznie repertuaru. Rozwijanie umiejętności gry a vista w zróżnicowanych tempach i o różnym stopniu trudności pianistycznych. Praktyka akompaniamentu i gry zespołowej w zespołach kameralnych.

2. Harmonia klasyczna i podstawy harmonii współczesnej

Rozwijanie umiejętności praktycznego zastosowania nabytej wiedzy: pisemna i instrumentalna realizacja zadań harmonicznych w aspekcie estetycznym. Nabycie umiejętności doboru środków umożliwiających osiągnięcie zamierzonego przebiegu napięć harmonicznych i ekspresji oraz określonego kształtu formalnego. Ćwiczenia w zakresie modulacji. Kształcenie umiejętności układania zadań harmonicznych odpowiednio dla realizacji założonego problemu.

3. Historia stylów muzycznych i technik kompozytorskich

Kształcenie sprawności w rozpoznawaniu form, gatunków, stylów, epok historycznych, zwłaszcza utworów z okresów o przełomowym znaczeniu w historii muzyki. Poznawanie wielkich form oratoryjnych i operowych w powiązaniu z historią wykonawstwa muzycznego. Omówienie najważniejszych technik kompozytorskich w przebiegu historycznym i ich ewolucji ze szczególnym uwzględnieniem osiągnięć polskiej awangardy po II wojnie światowej.

4. Analiza dzieła muzycznego

Analiza struktury i cech określających styl dzieła muzycznego, reprezentatywnego dla danej epoki, z uwzględnieniem historycznego procesu rozwojowego. Zaprezentowanie warsztatu analitycznego i wskazanie dróg interpretacji dzieła muzycznego. Analiza czołowych dzieł oratoryjnych i symfonicznych polskich kompozytorów współczesnych.

5. Kształcenie słuchu

Dalsze rozwijanie umiejętności analizowania i klasyfikacji postrzeganych zjawisk dźwiękowych. Dyktanda 3- i 4-głosowe w różnych barwach instrumentalnych. Ćwiczenia refleksu i pamięci muzycznej. Rozwijanie słyszenia polifonicznego i harmonicznego. Czytanie nut głosem w starych kluczach, czytanie pionowe.

6. Psychologia z psychologią muzyki

Zarys psychologii w zakresie wymagań określonych dla kierunków kształcących nauczycieli. Psychologia uzdolnień muzycznych. Psychologiczne uwarunkowania twórczości, percepcji i wykonawstwa muzyki. Psychologia sukcesu indywidualnego i zbiorowego. Metody pokonywania stresu.

7. Pedagogika z pedagogiką muzyczną

Zarys pedagogiki w zakresie wymagań określonych dla kierunków kształcących nauczycieli. Rys historyczny i nowe koncepcje pedagogiczne. Teoria i organizacja kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem uwarunkowań kształcenia indywidualnego w dydaktyce muzycznej. Praktyka korzystania w procesie edukacji muzycznej ze środków technicznych. Media w nauczaniu muzyki.

8. Metodyka i teoria edukacji muzycznej

Tradycje i współczesne założenia, formy i metody edukacji muzycznej w Polsce i na świecie. Metody Z. Kodaly'a, C. Orffa, E. Dalcroze'a. Przygotowanie studentów do pracy w szkołach ogólnokształcących, muzycznych i zakładach kształcenia nauczycieli. Kształcenie umiejętności doskonalenia otaczającej rzeczywistości w zakresie kultury muzycznej, z podkreśleniem integracyjnej roli muzyki w życiu społecznym. Praktyczne formy edukacji muzycznej (śpiew, gra zespołowa, zajęcia muzyczno-ruchowe, elementy tańca modern, tworzenie muzyki itp.).

9. Metodyka prowadzenia audycji muzycznych

Metody. Literatura, obsługa sprzętu, metody socjotechniki, układanie programów (ćwiczenia).

10. Metodyka śpiewu zbiorowego

Nabywanie umiejętności kształtowania techniki wokalnej, stopliwości brzmienia i barwy w zespole chóralnym oraz umiejętności nauczania emisji głosu. Emisja głosu dziecięcego i chłopięcego. Umiejętność rozwiązywania problemów wokalnych w małym zespole wokalnym.

11. Metodyka zasad muzyki i nauki o muzyce

Omówienie kolejności wprowadzania pojęć i terminów muzycznych. Metody i formy przekazywania wiedzy o skalach, kluczach, systemie dur-moll, instrumentach muzycznych, zjawiskach akustyki muzycznej.

12. Metodyka kształcenia słuchu

Zdobycie umiejętności potrzebnych do nauczania przedmiotu w szkołach muzycznych i w zakładach kształcenia nauczycieli. Optymalne metody. Umiejętności doboru ćwiczeń dla określonego celu dydaktycznego. Aktualne tendencje w kształceniu słuchu.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Czytanie partytur

Czytanie zróżnicowanych fakturalnie partytur chóralnych i instrumentalnych i wyrobienie nawyku realizacji na fortepianie partytur różnych stylów i epok. Przyswojenie umiejętności biegłego czytania w kluczach i transponowania oraz czytania partytur współczesnej awangardy muzycznej. Czytanie w notacji menzuralnej.

2. Dyrygowanie

Przyswojenie zasad techniki manualnej (schematy metryczne proste i złożone: 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 12 oraz nieregularne, np. 5, 7, 11) i dyrygenckiej (dyrygowanie w różnych rodzajach artykulacji, dynamiki, ekspresji, tempa). Kształtowanie umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów techniczno-interpretacyjnych i techniki opanowywania partytur. Transpozycje w partyturze orkiestrowej. Różnice techniki dyrygenckiej w pracy z chórem i orkiestrą. Prowadzenie utworów wokalno-instrumentalnych. Opracowywanie wybranych pozycji polskiej i światowej literatury, z uwzględnieniem różnych stylów muzycznych i obsad wykonawczych.

3. Zespoły wokalne i instrumentalne dla praktyk dyrygenckich studentów

Stworzenie możliwości sprawdzenia nabytych środków techniki dyrygenckiej i samodzielnej realizacji repertuaru. Przedmiot stanowi praktyczny warsztat wybranych problemów z zakresu emisji zbiorowej, metodyki prowadzenia chóru, instrumentacji.

4. Specjalistyczna literatura muzyczna z ćwiczeniami

Usystematyzowanie praktycznej znajomości wcześniej poznanej literatury muzycznej. Nabywanie umiejętności rozróżniania gatunków wokalnej i instrumentalnej muzyki dawnej - średniowiecza, renesansu i baroku. Liturgiczne formy muzyki sakralnej różnych wyznań. Gospels jako odmiana chorału protestanckiego. Przyswojenie systematyki współczesnej muzyki rozrywkowej (rozróżnienie: jazz, rock, beat, rap etc. i cech gatunków). Literatura chóralna romantyczna i współczesna.

5. Emisja głosu indywidualna z metodyką nauczania

Zdobycie wiedzy o oddechu śpiewaczym, procesie fonacji, przyswojenie właściwego sposobu wydobywania dźwięku, umiejętności używania rezonatorów głosowych i stosowania rejestrów. Opracowanie pewnej liczby solowych utworów wokalnych i w małym zespole. Podstawy indywidualnego nauczania śpiewu.

6. Improwizacja instrumentalna (fortepian, organy)

Kształcenie umiejętności harmonizowania zadanej melodii oraz improwizacji na zadany temat w różnych konwencjach stylistycznych. Wyrobienie swobodnej realizacji funkcji akompaniatorskich i wertykalnego słyszenia. Gra liturgiczna. Transpozycje akompaniamentów zadanych i a vista. Technika basso continuo.

7. Propedeutyka kompozycji i aranżacji

Podstawy nauki kompozycji. Skomponowanie utworu chóralnego i na dowolny zespół instrumentalny. Aranżacja utworów wokalnych na zespoły instrumentalne o różnym składzie i na zespół fletów prostych.

8. Instrumentacja

Zapoznanie się z problemami technicznymi różnych instrumentów i zastosowanie nabytej wiedzy we własnej instrumentacji. Dostosowywanie środków instrumentacji do możliwości i potrzeb wykonawczych.

9. Kontrapunkt

Przyswajanie wiedzy w zakresie swobodnej i ścisłej imitacji, potrzebnej do przeprowadzania analizy i interpretacji utworów polifonicznych z zespołami muzycznymi. Ćwiczenia w poszczególnych gatunkach kontrapunktowych. Rozwijanie "ścisłego" typu myślenia muzycznego przez naukę tworzenia fugi (wokalnej i instrumentalnej).

10. Praktyka chorału gregoriańskiego

Paleografia i semiologia chorału. Metody interpretacji rytmicznej chorału gregoriańskiego. Praktyka wykonawcza akcentualnych i koncentualnych form chorału. Warsztat manualny w prowadzeniu scholi.

11. Zespół chóralny lub orkiestra

Rozwijanie umiejętności śpiewu a vista w wielogłosie. Opanowywanie przez studenta głównych pozycji repertuaru instrumentalnego muzyki europejskiej.

Rozwijanie i doskonalenie praktycznych umiejętności w pracy w zróżnicowanych składach instrumentalnych i wokalnych pod kierunkiem dyrygenta. Przyswojenie pewnej liczby partii instrumentalnych w utworach wokalno-instrumentalnych i instrumentalnych oraz partii chóralnych w dziełach oratoryjnych.

12. Drugi instrument

Opanowanie podstaw gry (lub kontynuacja) na wybranym, innym niż fortepian instrumencie, jak: gitara, akordeon, flet i in. Przyswojenie techniki gry i podstawowej literatury instrumentu.

13. Instrumenty szkolne

Zapoznanie z instrumentarium Orffa i z obsługą keyboardu.

Flet prosty - podstawy gry indywidualnej i zespołowej.

14. Ekspresja muzyczno-ruchowa

Zastosowanie struktur metrorytmicznych i muzyczno-ruchowych w rozwijaniu wrażliwości agogicznej i ekspresji przestrzenno-ruchowej studenta. Inspiracja do tworzenia własnych kompozycji przestrzennych w powiązaniu z zasadami estetyki i precyzji metrorytmicznej ruchu w celu wykorzystania nabytych umiejętności w pracy z zespołami dla rozwijania ich muzykalności.

15. Zarys etnomuzykologii

Zarys historii polskiego folkloru muzycznego. Cechy polskiej muzyki ludowej. Klasyfikacja pieśni ludowych. Folklor dziecięcy. Instrumenty i kapele ludowe. Regionalne zróżnicowanie folkloru muzycznego. Muzyka ludowa a muzyka narodowa. Muzyka ludowa we współczesnym społeczeństwie - folklor widowiskowy, rodzaje zespołów folklorystycznych. Podstawowe zagadnienia związane z etnomuzyką kultur pozaeuropejskich. Słuchowa analiza materiałów muzycznych.

16. Interpretacja tekstu literackiego z dykcją

Analiza wybranych dzieł poezji i prozy pod względem leksykalnym, stylu, możliwości interpretacyjnych. Ćwiczenia z mikrofonem. Adaptacja tekstów literackich do programów artystyczno-edukacyjnych.

17. Seminarium prelekcji i krytyki muzycznej

Zasady konstrukcji wystąpienia publicznego. Zasady krytycznego opracowania tekstu muzycznego. Nauka obiektywnych kryteriów oceny. Krytyczna analiza wykonań różnych gatunków muzyki. Ćwiczenia w recenzowaniu różnych interpretacji dzieła muzycznego.

18. Promocja i marketing dóbr kultury

Techniki sondażu społecznego. Zasady planowania kampanii reklamowej. Sponsoring muzyczny. Nauka o fundacjach. Media jako środek upowszechniania muzyki. Techniki przeprowadzania i udzielania wywiadu.

19. Komunikacja społeczna i organizacja imprez

Zapoznanie z technikami kształtowania opinii publicznej. Optymalne metody organizowania pozytywnego image'u zespołu, solisty, instytucji artystycznej. Zasady organizacji przedsięwzięć artystycznych. Prawo autorskie. Terminologia i korespondencja handlowa. Technika organizowania konkursów, quizów itp.

20. Integracja sztuk

Związki literatury z muzyką. Możliwość różnych środków ekspresji artystycznej, szukania podobieństw i różnic w użyciu środków wyrazowych muzyki, plastyki i sztuki literackiej. Teatr dziecięcy i jego środki inscenizacyjne (muzyka, słowo, scenografia, taniec).

VII.

ZALECENIA

1. Kandydaci na studia powinni wykazać się wiedzą i umiejętnościami muzycznymi w zakresie odpowiadającym średniej szkole muzycznej.

2. Uczelnia w ramach potrzeb i możliwości kadrowych prowadzi wybrane specjalności i specjalizacje.

3. Zaleca się studiowanie jednocześnie na dwóch specjalnościach lub na specjalności i specjalizacji.

4. Egzamin dyplomowy opracowany pod opieką promotora składa się z:

- teoretycznej pracy magisterskiej pisemnej,

- artystycznego egzaminu magisterskiego - koncertu zespołów muzycznych lub/i twórczego zastosowania metod edukacyjnych w postaci artystycznego pokazu publicznego.

5. Następujące przedmioty podstawowe i kierunkowe mogą być prowadzone zbiorowo lub w grupach do 10 osób:

- Harmonia klasyczna i podstawy harmonii współczesnej,

- Historia stylów muzycznych i technik kompozytorskich,

- Analiza dzieła muzycznego,

- Kształcenie słuchu,

- Zespoły wokalne i instrumentalne dla praktyk dyrygenckich studentów,

- Specjalistyczna literatura muzyczna z ćwiczeniami,

- Kontrapunkt,

- Praktyka chorału gregoriańskiego,

- Zespół chóralny lub orkiestra,

- Instrumenty szkolne,

- Ekspresja muzyczno-ruchowa,

- Zarys etnomuzykologii,

- Interpretacja tekstu literackiego z dykcją,

- Seminarium prelekcji i krytyki muzycznej,

- Promocja i marketing dóbr kultury,

- Komunikacja społeczna i organizacja imprez,

- Integracja sztuk.

Pozostałe przedmioty powinny być prowadzone w trybie indywidualnym.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej trwają trzy lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.500, w tym 1.740 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent (otrzymuje tytuł licencjata) powinien posiadać kwalifikacje muzyka nauczyciela w zakresie edukacji i animacji muzycznej, kwalifikacje do prowadzenia zespołów muzycznych, a także muzyczną wiedzę teoretyczną i praktyczną odpowiednią do prowadzenia:

- zajęć dydaktycznych w zakresie szkolnej edukacji artystycznej na poziomie nauczania przedszkolnego i szkolnego do gimnazjum włącznie,

- zajęć umuzykalniających w placówkach pozaszkolnych,

- zespołów wokalnych oraz instrumentalnych i instrumentalno-wokalnych w amatorskim ruchu muzycznym,

- działalności muzycznej w instytucjach kultury,

- imprez muzycznych,

- animacji kultury muzycznej w społeczeństwie.

Absolwenci będą posiadać określoną programem studiów licencjackich wiedzę i umiejętności muzyczne i pedagogiczne oraz zasób ogólnej wiedzy humanistycznej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.470

Razem: 1.740

IV.

PRAKTYKI

150 godzin praktyk pedagogicznych.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Język obcy 60

2. Podstawy informatyki 30

3. Przedmiot do wyboru 60

4. Wiedza o sztuce 60

5. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.470

1. Dyrygowanie z czytaniem partytur 90

2. Instrument główny 90

3. Drugi instrument 60

4. Elementy akompaniamentu i improwizacji fortepianowej 30

5. Instrumenty szkolne 15

6. Emisja głosu z dykcją 45

7. Zasady muzyki z instrumentoznawstwem 90

8. Kształcenie słuchu 120

9. Harmonia z ćwiczeniami 90

10. Historia muzyki 60

11. Literatura muzyczna z analizą dzieła muzycznego 90

12. Aktywizujące formy kontaktu z muzyką 30

13. Szkolne zespoły instrumentalne z metodyką 90

14. Zespół wokalny z metodyką 90

15. Propedeutyka instrumentacji i aranżacji 30

16. Rytmika i ekspresja ruchowa 60

17. Folklor muzyczny 30

18. Integracja sztuk 30

19. Promocja i marketing dóbr kultury 30

20. Metodyka nauczania muzyki 90

21. Muzyka w nauczaniu zintegrowanym 30

22. Muzyka w nauczaniu blokowym 30

23. Pedagogika z pedagogiką muzyczną 90

24. Psychologia z psychologią muzyki 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego nowożytnego w mowie i piśmie, pozwalające na korzystanie z fachowej literatury zagranicznej i nawiązywanie kontaktów międzyludzkich.

2. Podstawy informatyki

Podstawy obsługi komputerów osobistych. Obsługa platformy systemowej. Podstawowe aplikacje narzędziowe. Edytory tekstowe. Arkusze kalkulacyjne. Aplikacje sieci wewnętrznych i rozległych (Intranet/Internet).

3. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z filozofii, estetyki, etyki, historii kultury, przedmiotu przyrodniczego itp.

4. Wiedza o sztuce

Poszerzenie podstawowej wiedzy studenta z zakresu formy i treści w dziele sztuki, jej analizy oraz interpretacji na podstawie wybranych okresów, stylów i kierunków w sztuce. Wskazanie podobieństw i różnic formalnych w dziełach sztuk plastycznych i muzycznych.

5. Wychowanie fizyczne

Zajęcia ruchowe, kondycyjne, korekcyjne, rehabilitacyjne. Sport i turystyka.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Dyrygowanie z czytaniem partytur

Opracowanie prawidłowych ruchów dyrygenckich oraz schematów taktowania (metrum 2, 3, 6, 1). Kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów techniczno-interpretacyjnych i techniki opanowania partytur. Realizacja różnych układów partytur ze szczególnym uwzględnieniem utworów na chóry dziecięce. Wybrane problemy wykonawcze muzyki różnych stylów. Czytanie i granie z partytur.

2. Instrument główny

Opanowanie programu obejmującego różnorodne formy i gatunki muzyczne, dostosowanego do możliwości wykonawczych studenta.

Kształcenie umiejętności szybkiego i bezbłędnego odczytywania tekstu nutowego.

3. Drugi instrument

Opanowanie przynajmniej podstawowych umiejętności gry na wybranym instrumencie lub fortepianie, jeśli nie jest nim instrument główny.

4. Elementy akompaniamentu i improwizacji fortepianowej

Praktyczne opanowanie schematów harmonicznych. Rodzaje faktur fortepianowych. Umiejętność odczytywania i interpretowania funkcji harmonicznych z zapisu symbolicznego. Zasady tworzenia melodii i jej wariacyjne przekształcenia. Konstrukcja linii basowej. Wybrane skale muzyczne jako podstawa totalnej improwizacji.

5. Instrumenty szkolne

Opanowanie podstawowych umiejętności gry na flecie podłużnym oraz instrumentarium Orffa.

6. Emisja głosu z dykcją

Ćwiczenia ortofoniczne (wymowa głosek, sylab, ćwiczenia dykcyjne). Przyswojenie umiejętności posługiwania się postawionym głosem co najmniej w obrębie średnicy skali. Prawidłowe oddychanie. Zachowanie prawidłowej postawy w czasie śpiewu. Opanowanie miękkiego sposobu wysyłania dźwięku oraz zasadniczych rodzajów artykulacji muzycznej. Przyswojenie podstawowych wiadomości teoretycznych związanych z procesem kształcenia głosu, a głosu dziecka w szczególności. Higiena głosu. Sposoby rozwiązywania problemów emisyjnych w śpiewie zbiorowym.

7. Zasady muzyki z instrumentoznawstwem

Dźwięk i jego cechy. Podstawowe elementy muzyczne: melodia, rytm, metrum, tempo. Notacja muzyczna. Skala, gama, tonacja. Interwały, konsonanse i dysonanse, rozwiązywanie dysonansów. Diatonika, chromatyka, enharmonia. Budowa akordów. Agogika. Dynamika. Artykulacja i frazowanie. Inne skale poza systemem dur-moll. Dzieło muzyczne i jego elementy. Budowa, możliwości techniczne, barwa instrumentów muzycznych.

8. Kształcenie słuchu

Rozwijanie wrodzonych predyspozycji słuchowych (słuch wysokościowy, harmoniczny, poczucie rytmu, wyobraźnia muzyczna, pamięć muzyczna), umiejętności realizacji ćwiczeń rytmicznych i melodycznych, kształcenie koncentracji. Skale, gamy, interwały, analiza słuchowa, śpiewanie i zapis. Ćwiczenia melodyczne jedno- i wielogłosowe (określenie, zapis, śpiewanie a vista, granie z pamięci), metro-rytmiczne, harmoniczne (analiza słuchowa i zapis zjawisk harmonicznych pojedynczych w kontekstach funkcyjnych, śpiewanie pionów akordowych z zapisu nutowego).

9. Harmonia z ćwiczeniami

Akordy - ich układ, postać, pozycja. Łączenie trójdźwięków w triady. Harmonizowanie melodii w różnych odmianach trybu major i minor. Rodzaje kadencji. Dominanta septymowa i nonowa. Trójdźwięki poboczne. Czterodźwięki i pięciodźwięki na wszystkich stopniach. Progresja niemodulująca i modulująca. Modulacja diatoniczna, chromatyczna. Opanowanie umiejętności harmonizowania melodii.

10. Historia muzyki

Podstawowe fakty z dziedziny historii muzyki w powiązaniu z historią powszechną, historią kultury oraz dziełami reprezentatywnymi dla różnych epok i stylów. Miejsce muzyki polskiej na tle muzyki innych narodów.

11. Literatura muzyczna z analizą dzieła muzycznego

Zapoznanie z kanonem dzieł muzycznych wszystkich epok. Charakterystyka stylów i form na tle innych dziedzin sztuki. Analiza wybranych dzieł czołowych kompozytorów, kształcenie umiejętności pojmowania zjawisk muzycznych w ich powiązaniu oraz dostrzegania wzajemnych związków przyczynowych i genetycznych. Przekazanie podstawowych wiadomości z zakresu właściwości różnych typów u kształtowań formalnych.

12. Aktywizujące formy kontaktu z muzyką

Formy ekspresji artystycznej dziecka jako podstawa stymulacji rozumienia i emocjonalnego przeżywania muzyki artystycznej. Inscenizacje ruchowe, teatralizujące, ruch parataneczny, rysunek, malarstwo, opowiadanie, opis słowny, gra na instrumentach dziecięcych.

13. Szkolne zespoły instrumentalne z metodyką

Przygotowanie do prowadzenia zespołów instrumentalnych o różnym składzie, mogących funkcjonować na terenie szkoły. Ćwiczenia praktyczne z zespołem instrumentalnym grupy studentów. Propozycje interpretacji utworów, form pracy oraz wykorzystanie własnych aranżacji utworów.

14. Zespół wokalny z metodyką

Praktyczne i metodyczne przygotowanie do prowadzenia zespołów wokalnych w szkołach i placówkach pozaszkolnych. Rozwijanie i utrwalanie umiejętności dyrygenckich. Praktyczne wdrażanie zasad emisji zbiorowej. Samodzielne przygotowanie utworów wokalnych z uwzględnieniem doboru środków wyrazu artystycznego.

15. Propedeutyka instrumentacji i aranżacji

Praktyczne wprowadzenie w zagadnienia zamiany środków wykonawczych w procesie opracowywania utworów muzycznych. Tworzenie partytur na zespoły szkolne (instrumentarium Orffa i inne składy mieszane), klasyczne składy kameralne (zespoły instrumentów smyczkowych, dętych, składy mieszane), zespoły o profilu estradowym.

16. Rytmika i ekspresja ruchowa

Realizacja ruchowa wartości i tematów rytmicznych, łańcuchy realizacji, uzupełnienia rytmiczne, przekształcenia metryczne tematów rytmicznych, polirytmia i polimetria, kanony rytmiczne. Ćwiczenia ruchowe: inhibicja i incytacja, ćwiczenia odzwierciedlające przebiegi dynamiczne, agogiczne, artykulacyjne, linie melodyczne, frazowanie i inne elementy formalne, ćwiczenia koordynacji ruchowej. Ruchowa interpretacja utworów muzycznych.

17. Folklor muzyczny

Zarys historii polskiego folkloru muzycznego. Cechy polskiej muzyki ludowej. Klasyfikacja pieśni ludowych. Folklor dziecięcy. Instrumenty i kapele ludowe. Regionalne zróżnicowanie folkloru muzycznego. Muzyka ludowa a muzyka narodowa.

18. Integracja sztuk

Techniki malarskie, rysunkowe i przestrzenne wykorzystywane w ramach zajęć dydaktycznych w nauczaniu muzyki w połączeniu z elementami wiedzy o sztuce. Związki literatury z muzyką, ich genetyczne aspekty i genologiczne konsekwencje. Tworzywo muzyki, plastyki i sztuki literackiej (wspólnota, bliskość i pokrewieństwo). Wskazanie możliwości wykorzystania różnych środków ekspresji artystycznej w kontaktach z muzyką, plastyką i literaturą w rozumieniu formy artystycznej, szukania podobieństw i różnic w ekspresyjności użytych środków wyrazu, terminologii oraz wykorzystania ich w konkretnych działaniach dydaktycznych.

Rozpoznawanie właściwości muzyczno-wokalnych poezji lirycznej z kanonu lektur szkolnych. Muzyczność tekstów literackich jako rodzaj związków sztuki słowa z muzyką. Teatralne środki inscenizacyjne (scenografia, muzyka, choreografia). Teatr dziecięcy i teatr dla dzieci. Teatr inspirowany zabawą dziecięcą. Interpretacja wiersza i prozy z elementami zadań aktorskich.

19. Promocja i marketing dóbr kultury

Techniki sondażu społecznego. Zasady planowania kampanii reklamowych. Sponsoring muzyczny. Informacja o fundacjach. Media jako środek upowszechniania muzyki. Techniki przeprowadzania i udzielania wywiadu.

20. Metodyka nauczania muzyki

Wybrana problematyka z historii wychowania muzycznego, systemy i koncepcje wychowania muzycznego. Organizacja procesu kształcenia, zasady nauczania, ocena osiągnięć muzycznych. Formy aktywności muzycznej. Podstawy tworzenia programów autorskich.

21. Muzyka w nauczaniu zintegrowanym

Istota koncepcji nauczania zintegrowanego. Muzyczna aktywność dziecka na tle innych przedmiotów. Zajęcia umuzykalniające w przedszkolu.

22. Muzyka w nauczaniu blokowym

Ścieżki edukacyjne a muzyka. Integracja treści muzycznych, plastycznych i literackich, ekspresja muzyczna i plastyczna, rozwijanie wyobraźni i umiejętności muzyczno-plastycznych. Wybór, adaptacja i opracowanie programów nauczania.

23. Pedagogika z pedagogiką muzyczną

Zarys pedagogiki w zakresie wymagań dla kierunków kształcących nauczycieli. Rys historyczny i nowe koncepcje pedagogiczne. Teoria i organizacja kształcenia i wychowania, także w zakresie dydaktyki muzycznej. Kompetencje nauczyciela w obliczu przemian szkoły.

24. Psychologia z psychologią muzyki

Zarys psychologii w zakresie wymagań dla kierunków kształcących nauczycieli. Elementy psychologii muzyki ze szczególnym uwzględnieniem psychologii twórczości. Mechanizmy psychiczne leżące u podstaw nauczania blokowego.

VII.

ZALECENIA

1. Kandydaci na studia powinni wykazać się wiedzą i umiejętnościami muzycznymi określonymi przez uczelnię w warunkach przyjęć na studia.

2. Egzamin dyplomowy składa się z:

- pisemnej pracy dyplomowej,

- publicznego występu muzycznego lub pokazu artystyczno-edukacyjnego (przygotowanego pod opieką promotora).

ZAŁĄCZNIK Nr 12

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.800, w tym 2.425 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych powinien posiadać kwalifikacje artysty sztuk pięknych i nauczyciela, być świadomym i aktywnym uczestnikiem współczesnej kultury, łączącym pogłębioną ogólnohumanistyczną wiedzę z własnym doświadczeniem artystycznym. Świadome i aktywne uczestniczenie absolwenta w obecnych realiach kulturowych uwarunkowane jest wykształceniem następujących umiejętności:

- refleksyjny (poznawczy i krytyczny) stosunek do różnorodnych przejawów i form współczesnej kultury,

- umiejętność stymulowania i kierowania kreacyjną aktywnością innych,

- własna, aktywna działalność twórcza w dziedzinie sztuk plastycznych ("czystych" i użytkowych),

- umiejętność wielokierunkowej promocji sztuki i efektywnego funkcjonowania na rynku sztuki.

Powyższe predyspozycje i aktywność pozwalają absolwentowi kierunku edukacja artystyczna być czynnym artystą oraz podjąć pracę w charakterze:

- nauczyciela w zakresie edukacji artystycznej w szkołach ogólnokształcących;

- pedagoga-artysty w dającym średnie wykształcenie szkolnictwie artystycznym;

- animatora działań twórczych w placówkach pozaszkolnych (muzeach, ośrodkach kultury, ogniskach plastycznych itp.);

- promotora twórczości plastycznej na rynku sztuki (w galeriach, muzeach, aukcjach, czasopismach specjalistycznych);

- krytyka sztuki.

Absolwenci powinni posiadać określoną programem studiów wiedzę i umiejętności artystyczne i pedagogiczne, wzbogacone dużym zasobem ogólnej wiedzy humanistycznej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.300

Razem: 2.425

IV.

PRAKTYKI

1. Praktyki pedagogiczne w szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach lub w muzeach bądź innych ośrodkach upowszechniających sztuki plastyczne - minimum 150 godzin.

2. Warsztaty i plenery malarskie w wymiarze minimum 100 godzin.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

1. Przedmiot do wyboru, np. historia kultury, estetyka, etyka,

dzieje myśli chrześcijańskiej, przedmiot przyrodniczy 30

2. Filozofia z logiką 60

3. Język obcy 120

4. Wykład monograficzny: wybrane zagadnienia z zakresu literatury,

teatru i filmu 30

5. Informatyka 30

6. Edytory obrazu 30

7. Wiedza z zakresu kultury muzycznej 30

8. Integracja sztuk z elementami metodyki 30

9. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

1. Historia idei i doktryn estetycznych 60

2. Historia sztuki 150

3. Współczesna krytyka artystyczna 30

4. Socjologia sztuki 60

5. Problemy formy i wyobraźni artystycznej 60

- teoria dzieła i zamysłu twórczego

6. Marketing sztuki 45

7. Pedagogika 90

8. Psychologia 90

9. Metodyka edukacji plastycznej 90

10. Metody upowszechniania kultury plastycznej 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.300

1. Malarstwo 150

2. Grafika 150

3. Rzeźba, kształtowanie przestrzeni 150

4. Rysunek 250

5. Projektowanie graficzne 150

6. Struktury wizualne i mechanizmy percepcji wzrokowej 90

7. Fotografia 90

8. Działania multimedialne 90

9. Kształtowanie otoczenia 60

10. Magisterska pracownia artystyczna 120

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru, np. historia kultury, estetyka, etyka, dzieje myśli chrześcijańskiej, przedmiot przyrodniczy - do wyboru przez studenta. Formowanie ogólnohumanistycznej świadomości intelektualnej służącej konkretyzacji postaw i umiejętności rozróżnień w wartościowaniu zjawisk. Pogłębienie wrażliwości etycznej.

2. Filozofia z logiką

Poznanie historycznego zarysu europejskiej myśli filozoficznej, szczegółowej charakterystyki wybranych głównych idei filozoficznych XX w. Wykształcenie podstawowych umiejętności myślenia logicznego.

3. Język obcy

Biegłe opanowanie jednego języka obcego nowożytnego (w mowie i w piśmie) umożliwiające korzystanie z literatury fachowej i nawiązywanie kontaktów międzyludzkich.

4. Wykład monograficzny: wybrane zagadnienia z zakresu literatury, teatru i filmu. Przygotowanie do samodzielnej analizy dzieł literatury, teatru i filmu w oparciu o wykłady literaturoznawców, teatrologów i teoretyków filmu. Kanwą dokonywanych analiz jest myśl filozoficzna (jej wybrane zagadnienia).

5. Informatyka

Przyswojenie podstaw wiedzy o systemie komputerowym i jego działaniu. Poznanie kodu binarnego, asemblera i języków programowania, a także algorytmu, struktury programu, struktury pamięci komputera - logicznej i fizycznej, jej rodzajów i wykorzystania (pamięć stała, dyski). Opanowanie zasad rządzących siecią i praca w sieci, a także kształcenie sprawności obsługi i wykorzystania aplikacji systemowych. Rozpoznawanie zagrożeń systemu i zapobieganie im.

6. Edytory obrazu

Poznanie podstawowej wiedzy z zakresu: grafiki bitowej i wektorowej - sposobów tworzenia i przetwarzania obrazu w zakresie koloru, struktury i kompozycji dwu- i trójwymiarowej. Poszukiwanie środków ekspresji właściwych warsztatowi komputerowemu. Łączenie obrazów wektorowych i bitowych. Kształcenie umiejętności zapisu i wykorzystania plików graficznych w różnych formach prezentacji: druk, prezentacje ekranowe strony www.

7. Wiedza z zakresu kultury muzycznej

Zdobycie elementarnej wiedzy z historii muzyki (wraz ze słuchaniem muzyki), a w szczególności dziejów polskiej muzyki, polskiej muzyki ludowej, podstawowych wiadomości z nauki o muzyce, elementów estetyki muzyki.

8. Integracja sztuk z elementami metodyki

Poznanie możliwości integracji różnych dziedzin sztuki oraz twórczości w zakresie innych dziedzin, np. techniki (wzornictwo podstawowe), i kształcenie umiejętności organizowania działań praktycznych (warsztaty).

9. Wychowanie fizyczne

Utrzymanie i podnoszenie sprawności fizycznej studentów i pogłębianie potrzeb różnych form czynnej rekreacji.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Historia idei i doktryn estetycznych

Nabycie wiedzy związanej z ideami kulturotwórczymi, doktrynami estetycznymi mającymi bezpośredni związek ze sztuką. Kształcenie umiejętności gromadzenia i porównywania wszelkich przejawów myśli mających wpływ na twórczą działalność ludzką. Treści kształcenia stanowiące uzupełnienie historii sztuki powinny podkreślać łączność teoretycznej refleksji i artystycznej praxis. Szczególne uwzględnienie refleksji aksjonormatywnej w zamierzeniach poznawczych powinno odsłonić obszar samoświadomości estetycznej twórców i odbiorców sztuki. Rozpoznawanie teoretycznych założeń, mających wpływ na aktywność twórczą.

2. Historia sztuki

Kształcenie umiejętności analizy utworów artystycznych w ścisłym powiązaniu z historią i doktrynami historycznymi. Śledzenie ciągłości problematycznej i zmian wynikających z uwarunkowań historycznych, socjologicznych, psychologicznych i filozoficznych. Przedmiot obejmuje ewolucję całokształtu działań twórczych od pierwszych przejawów aktywności artystycznej w kulturach prehistorycznych do sztuki współczesnej. Założenia metodologiczne wykładu określające charakter zajęć i sposób uporządkowania materiału zmierzają w stronę pokazania wielorakich uwikłań wytworu artystycznego w konteksty kulturowe. Tak ujęta historia sztuki, dzieł, stylów, środowisk twórczych pozwala wszechstronniej zrozumieć fenomen twórczości artystycznej i jej wytwory w historycznym ciągu. Wytwory interpretowane są nie tylko jako luźne zespoły faktów, ale jako "teksty kultury" w naturalnym powiązaniu z wielorakimi zjawiskami pozaartystycznymi motywującymi sens i istotę dzieł sztuki.

3. Współczesna krytyka artystyczna

Przyswajanie i pogłębianie wiedzy o uwarunkowaniach i kryteriach oceny twórczości artystycznej. Wykłady różnych krytyków sztuki przedstawiających swój światopogląd i warsztat pracy. Kształcenie i doskonalenie krytycznej analizy twórczości artystycznej w zakresie sztuk pięknych i użytkowych.

4. Socjologia sztuki

Rozpoznawanie fenomenu sztuki od strony szerokich ram społecznego jej funkcjonowania. Problematyka społecznych obiegów sztuki (wysokiego i niskiego) oraz ich interferencji, społecznych lokalizacji i wytwarzania wartości sztuki. Komunikacyjny charakter sztuki. Perspektywa ta oznacza rozumienie sztuki jako dziedziny kultury symbolicznej, tj. takiej, która zachowuje semiotyczny i aksjologiczny charakter.

5. Problemy formy i wyobraźni artystycznej - teoria dzieła i zamysłu twórczego

Ukazywanie i analiza relacji pomiędzy wyobraźnią rozumianą jako cecha twórczości indywidualnej bądź zbiorowej a dziełem sztuki, w tym sztuki użytkowej i wzornictwa przemysłowego - będącym zespołem zróżnicowanych form podlegających ustawicznym przemianom. Kształcenie umiejętności odczytywania formy jako wyrazu dążeń stanowiących przesłanie znaczeniowe.

6. Marketing sztuki

Poznanie metod i strategii promocji twórczości plastycznej. Zasady organizacji imprez artystycznych - wystaw, konkursów, plenerów, festiwali, aukcji itp. Prawa autorskie. Przygotowanie wystąpień publicznych, konferencji, seminariów.

7. Pedagogika

Zarys pedagogiki w zakresie wymagań określonych dla kierunków kształcących nauczycieli. Poznanie historii myśli pedagogicznej ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku oraz podstawowych pojęć z zakresu dydaktyki ogólnej ze szczególnym uwzględnieniem metod i strategii realizacji treści edukacyjnych.

8. Psychologia

Zarys psychologii w zakresie wymagań określonych dla kierunków kształcących nauczycieli. Nabycie wiedzy o podstawowych pojęciach psychologii. Główne koncepcje człowieka (teoria poznawcza, psychoanalityczna, neopsychoanalityczna, behawioralna). Problematyka psychologicznej teorii wychowania. Czynniki rozwoju człowieka. Przebieg głównych obszarów rozwoju psychofizycznego dzieci i młodzieży. Wpływ dziedziczności i środowiska na rozwój twórczy.

Rozpoznanie sztuki i zjawiska twórczości z punktu widzenia szkół i teorii psychologicznych (psychologia postaci, psychoanaliza, psychologia humanistyczna). Problematyka osobowości twórczej, uzdolnień plastycznych, procesu twórczego oraz typologii postaw artystycznych i ocen estetycznych.

9. Metodyka edukacji plastycznej

Nabycie wiedzy i doświadczeń z zakresu: grafo-percepcyjnych możliwości adresatów działań pedagogicznych, ich uzdolnień kierunkowych, kryzysów twórczych, przeszłych i współczesnych koncepcji edukacji artystycznej, doświadczeń warsztatowych w zakresie: umiejętności konstruowania autorskich programów edukacyjnych oraz samodzielnego projektowania i realizowania procesu edukacji artystycznej w szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych.

10. Metody upowszechniania kultury plastycznej

Pogłębianie wiedzy o różnych formach i strategiach upowszechniania sztuki w muzeach, galeriach, domach kultury, ogniskach plastycznych itp., a także poprzez wytwory przemysłowe i udział wzornictwa w tworzeniu ich postaci wizualnej i użytkowej. Zapoznanie z upowszechniającą i promocyjną działalnością mediów.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Malarstwo

Kształcenie umiejętności budowy obrazu w oparciu o uznane wartości formalne, dostosowywane do indywidualnych możliwości i postaw studentów. Rozpoznawanie cech koloru, zasady tworzenia koloru, funkcje kontrastów, rola koloru w kompozycji obrazu. Praktyczne opanowanie podstawowych technik malarskich. Kształcenie umiejętności dokonywania właściwych wyborów i hierarchizacji środków, dzięki którym dochodzi do powstania obrazu. Śledzenie i analizowanie związków istniejących pomiędzy szeroko rozumianymi problemami treściowymi a środkami wyrazowymi umożliwiającymi powstanie obiektu artystycznego. Stymulowanie samodzielnych decyzji twórczych. Dogłębne poznanie techniki malarskiej, w której następuje realizacja dyplomu.

2. Grafika

Proces kształcenia w zakresie grafiki warsztatowej służy opanowaniu umiejętności posługiwania się warsztatem graficznym do celów artystycznych. Wiedzę i umiejętności zdobywa się poprzez praktyczne poznanie różnego rodzaju technik graficznych (druku wypukłego, wklęsłodruku i druku płaskiego) oraz ich specyfiki. Kształcenie zmierza do nabycia umiejętności doboru środków i władania nimi w sposób umożliwiający wyrażenie idei, myśli, problemu artystycznego. Doświadczenie artystyczne i wiedza o warsztacie graficznym oraz stwarzane sytuacje kreacyjne służą kształtowaniu osobowości twórczej studenta i przenikają się wzajemnie w całym procesie kształcenia.

3. Rzeźba, kształtowanie przestrzeni

Kształcenie umiejętności posługiwania się formą w uwarunkowaniach przestrzennych. W oparciu o studium natury na pierwszych latach, a później jej interpretację na latach starszych, doskonalenie umiejętności w posługiwaniu się językiem formy przestrzennej. Poznanie zagadnienia kontrastu, rytmu, zwartości i rozczłonkowania bryły oraz ażuru.

Praktyczne opanowanie różnych technik rzeźbiarskich (kamień, drewno, ceramika, narzut, techniki nietypowe) oraz doświadczenie różnych form rzeźbiarskich (płaskorzeźba, rzeźba pełna, integracja rzeźby z otoczeniem). Poszerzenie rzeźbiarskich doświadczeń artystycznych oraz inspirowanie samodzielnych decyzji twórczych.

4. Rysunek

Poznawanie i doskonalenie zasad i uzależnień istniejących pomiędzy postrzeganiem, intencją a prowadzeniem narzędzia przez rysującego. W początkowym etapie kształcenia obowiązuje studium modela z elementami anatomii i perspektywy. Kształcenie postrzegania i umiejętności interpretowania natury. Rozpoznawanie cech jakościowych kreski, zagadnień walorowych, przestrzennych, fakturalnych i światłocieniowych. Praktyczne opanowanie różnych technik rysunkowych. Pogłębienie zagadnień warsztatowych, a także kształtowanie umiejętności świadomego dysponowania szeroko rozumianymi wyrazowymi właściwościami rysunku.

5. Projektowanie graficzne

Poznanie i opanowanie podstawowych zasad projektowania graficznego oraz komunikatu medialnego. Przygotowanie studenta do kompleksowych rozwiązań typu: opracowanie identyfikacji wizualnej (od znaku firmowego, poprzez druki reklamowe, do przestrzennych rozwiązań reklamowych i wystawienniczych). Przedmiot obejmuje projektowanie w zakresie grafiki edytorskiej oraz elementy graficznej prezentacji i projektowania obiektów użytkowych z uwzględnieniem problematyki komunikacji medialnej związanej z funkcją wyrazową, informacyjną, symboliczną czy też mimetyczną.

6. Struktury wizualne i mechanizmy percepcji wzrokowej

Kształcenie zdolności analizy prostych struktur budujących obiekty artystyczne. Analiza świadomości wzrokowej - jej fizjologicznych i psychologicznych podstaw. Poznanie niezbędnej w działalności twórczej wiedzy o mechanizmach percepcji wzrokowej.

7. Fotografia

Zdobycie wiedzy i doświadczeń w zakresie:

- technologii powstawania obrazu na nośnikach srebrowych,

- organizowania planu zdjęciowego z uwzględnieniem różnych sposobów i rodzajów oświetlenia, umiejętności konstruowania małej zabudowy scenograficznej studia fotograficznego, ubioru i makijażu do potrzeb zdjęć.

Kształcenie umiejętności i sprawności właściwych fotografii kreacyjnej i użytkowej.

8. Działania multimedialne

Teoretyczne i praktyczne poznanie podstawowych technik rejestracji i przetwarzania obrazu, przekazywania informacji audialnej i wizualnej (film, video, telewizja, radio, grafika i animacja komputerowa) w kreacji artystycznej.

9. Kształtowanie otoczenia

Poznanie podstawowej problematyki kształtowania przestrzeni za pomocą środków plastycznych, plastycznej organizacji szeroko rozumianego środowiska indywidualnego i społecznego funkcjonowania ludzi. Kształcenie świadomości ekologicznej.

10. Magisterska pracownia artystyczna

Doskonalenie dyspozycji do samodzielnej pracy twórczej, w której wyrażony zostaje osobisty stosunek do podjętego tematu.

VII.

ZALECENIA

1. Kandydaci na studia powinni posiadać przygotowanie artystyczne i teoretyczne umożliwiające przyjęcie na studia określone w warunkach przyjęć.

2. W czasie 5-letnich studiów magisterskich łączna liczba godzin przedmiotów kształcenia artystycznego powinna wynosić ok. 2.000.

3. Za magisterską pracownię artystyczną można uznać dowolną pracownię, w której student realizuje swój program artystyczny, i w której studiował co najmniej 4 semestry (w tym przez 2 semestry dyplomowe).

4. W ramach godzin pozostających do dyspozycji uczelni mogą być realizowane indywidualne programy studiów łączące różne pracownie artystyczne.

5. Studentów obowiązuje udział w różnych formach życia kulturalnego.

6. Liczebność grup w pracowniach artystycznych powinna wynosić od 8 do 12 osób.

7. Egzamin magisterski jest dwuczłonowy. Składa się z obrony:

- pisemnej pracy magisterskiej,

- artystycznego egzaminu magisterskiego (prezentacji prac artystycznych zrealizowanych w pracowni magisterskiej na V roku studiów pod opieką promotora).

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych trwają 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.700, w tym 1.740 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent (otrzymuje tytuł licencjata) powinien posiadać kwalifikacje nauczyciela i artystyczne w zakresie sztuk plastycznych, być świadomym i aktywnym uczestnikiem współczesnej kultury i sztuki, ze szczególnym uwzględnieniem sztuk plastycznych. Wiedza i doświadczenie artystyczne umożliwią mu efektywne funkcjonowanie w różnorodnych sytuacjach edukacyjnych, w szkole i placówkach pozaszkolnych.

W szczególności absolwent może podjąć pracę w charakterze:

- nauczyciela w zakresie edukacji artystycznej w szkołach podstawowych i gimnazjach,

- animatora działań twórczych w placówkach pozaszkolnych (muzeach, domach kultury, ogniskach plastycznych itp.),

- promotora twórczości plastycznej na rynku sztuki (w galeriach, muzeach, aukcjach).

Absolwenci będą posiadać określoną programem studiów wiedzę i umiejętności artystyczne, pedagogiczne, oraz zasób ogólnej wiedzy humanistycznej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 375

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 570

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 795

Razem: 1.740

IV.

PRAKTYKI

1. Praktyki pedagogiczne w szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach lub w muzeach bądź innych ośrodkach upowszechniających sztuki plastyczne - minimum 150 godzin.

2. Warsztaty i plenery malarskie w wymiarze minimum 100 godzin.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 375

1. Przedmiot do wyboru, np. historia kultury, estetyka, etyka,

dzieje myśli chrześcijańskiej, przedmiot przyrodniczy 30

2. Filozofia z logiką 60

3. Język obcy 120

4. Informatyka 30

5. Edytory obrazu 15

6. Wiedza z zakresu kultury muzycznej 30

7. Integracja sztuk z elementami metodyki 30

8. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 570

1. Historia idei i doktryn estetycznych 60

2. Historia sztuki 120

3. Socjologia sztuki 30

4. Problemy formy i wyobraźni artystycznej 30

- teoria dzieła i zamysłu twórczego

5. Marketing sztuki 30

6. Pedagogika 90

7. Psychologia 90

8. Metodyka edukacji plastycznej 90

9. Metody upowszechniania kultury plastycznej 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 795

1. Malarstwo 90

2. Grafika 90

3. Rzeźba, kształtowanie przestrzeni 90

4. Rysunek 120

5. Projektowanie graficzne 90

6. Struktury wizualne i mechanizmy percepcji wzrokowej 60

7. Fotografia 60

8. Działania multimedialne 60

9. Kształtowanie otoczenia 45

10. Licencjacka pracownia artystyczna 90

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru (np. historia kultury, estetyka, etyka, dzieje myśli chrześcijańskiej, przedmiot przyrodniczy - do wyboru przez studenta)

Formowanie ogólnohumanistycznej świadomości intelektualnej służącej konkretyzacji postaw i umiejętności rozróżnień w wartościowaniu zjawisk. Pogłębienie wrażliwości etycznej.

2. Filozofia z logiką

Poznanie historycznego zarysu europejskiej myśli filozoficznej, szczegółowej charakterystyki wybranych, głównych idei filozoficznych XX w. Wykształcenie podstawowych umiejętności myślenia logicznego.

3. Język obcy

Biegłe opanowanie jednego języka obcego nowożytnego (w mowie i w piśmie) umożliwiające korzystanie z literatury fachowej i nawiązywanie kontaktów międzyludzkich.

4. Informatyka

Przyswojenie podstaw wiedzy o systemie komputerowym i jego działaniu. Poznanie kodu binarnego, asemblera i języków programowania, a także algorytmu, struktury programu, struktury pamięci komputera - logicznej i fizycznej, jej rodzajów i wykorzystania (pamięć stała, dyski). Opanowanie zasad rządzących siecią i praca w sieci, a także kształcenie sprawności obsługi i wykorzystania aplikacji systemowych. Rozpoznawanie zagrożeń systemu i zapobieganie im.

5. Edytory obrazu

Poznanie podstawowej wiedzy z zakresu: grafiki bitowej i wektorowej - sposobów tworzenia i przetwarzania obrazu w zakresie koloru, struktury i kompozycji. Poszukiwanie środków ekspresji właściwych warsztatowi komputerowemu. Łączenie obrazów wektorowych i bitowych. Kształcenie umiejętności zapisu i wykorzystania plików graficznych w różnych formach prezentacji: druk, prezentacje ekranowe strony www.

6. Wiedza z zakresu kultury muzycznej

Zdobycie elementarnej wiedzy z historii muzyki (wraz ze słuchaniem muzyki), a w szczególności dziejów polskiej muzyki, polskiej muzyki ludowej, podstawowych wiadomości z nauki o muzyce, elementów estetyki muzyki.

7. Integracja sztuk z elementami metodyki

Poznanie możliwości integracji różnych dziedzin sztuki i kształcenie umiejętności organizowania działań praktycznych (warsztaty).

8. Wychowanie fizyczne

Utrzymanie i podnoszenie sprawności fizycznej studentów i pogłębianie potrzeb różnych form czynnej rekreacji.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Historia idei i doktryn estetycznych

Nabycie wiedzy związanej z ideami kulturotwórczymi, doktrynami estetycznymi mającymi bezpośredni związek ze sztuką. Kształcenie umiejętności gromadzenia i porównywania wszelkich przejawów myśli mających wpływ na twórczą działalność ludzką. Treści kształcenia stanowiące uzupełnienie historii sztuki powinny podkreślać łączność teoretycznej refleksji i artystycznej praxis. Szczególne uwzględnienie refleksji aksjonormatywnej w zamierzeniach poznawczych powinno odsłonić obszar samoświadomości estetycznej i ideowej twórców i odbiorców sztuki. Rozpoznawanie teoretycznych założeń, mających wpływ na aktywność twórczą.

2. Historia sztuki

Kształcenie umiejętności analizy utworów artystycznych w ścisłym powiązaniu z historią i doktrynami estetycznymi. Śledzenie ciągłości problematycznej i zmian wynikających z uwarunkowań historycznych, socjologicznych, psychologicznych i filozoficznych. Przedmiot obejmuje ewolucję całokształtu działań twórczych od pierwszych przejawów aktywności artystycznej w kulturach prehistorycznych do sztuki współczesnej. Założenia metodologiczne wykładu określające charakter zajęć i sposób uporządkowania materiału zmierzają w stronę pokazania wielorakich uwikłań wytworu artystycznego w konteksty kulturowe. Tak ujęta historia sztuki, dzieł, stylów, środowisk twórczych pozwala wszechstronniej zrozumieć fenomen twórczości artystycznej i jej wytwory w historycznym ciągu. Wytwory są interpretowane nie tylko jako luźne zespoły faktów, ale jako "teksty kultury" w naturalnym powiązaniu z wielorakimi zjawiskami pozaartystycznymi motywującymi sens i istotę dzieł sztuki.

3. Socjologia sztuki

Rozpoznawanie fenomenu sztuki od strony szerokich ram społecznego jej funkcjonowania. Problematyka społecznych obiegów sztuki (wysokiego i niskiego) oraz ich interferencji, społecznych lokalizacji i wytwarzania wartości sztuki. Komunikacyjny charakter sztuki. Perspektywa ta oznacza rozumienie sztuki jako dziedziny kultury symbolicznej, tj. takiej, która zachowuje swój semiotyczny i aksjologiczny charakter.

4. Problemy formy i wyobraźni artystycznej - teoria dzieła i zamysłu twórczego

Ukazywanie i analiza relacji pomiędzy wyobraźnią rozumianą jako cecha twórczości indywidualnej bądź zbiorowej a dziełem sztuki, będącym zespołem zróżnicowanych form podlegających ustawicznym przemianom. Kształcenie umiejętności odczytywania formy jako wyrazu dążeń stanowiących przesłanie znaczeniowe.

5. Marketing sztuki

Organizacja imprez artystycznych - wystaw, plenerów, festiwali, aukcji itp. Prawo autorskie. Promocja dzieł plastycznych.

6. Pedagogika

Zarys pedagogiki w zakresie wymagań określonych dla kierunków kształcących nauczycieli. Poznanie historii myśli pedagogicznej ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku oraz podstawowych pojęć z zakresu dydaktyki ogólnej ze szczególnym uwzględnieniem metod i strategii realizacji treści edukacyjnych.

7. Psychologia

Zarys psychologii w zakresie wymagań określonych dla kierunków kształcących nauczycieli. Nabycie wiedzy o podstawowych pojęciach psychologii. Główne koncepcje człowieka (teoria poznawcza, psychoanalityczna, neopsychoanalityczna, behawioralna). Problematyka psychologicznej teorii wychowania. Czynniki rozwoju człowieka. Przebieg głównych obszarów rozwoju psychofizycznego dzieci i młodzieży. Wpływ dziedziczności i środowiska na rozwój twórczy.

Rozpoznanie sztuki i zjawiska twórczości z punktu widzenia różnych szkół i teorii psychologicznych (psychologia postaci, psychoanaliza, psychologia humanistyczna). Problematyka osobowości twórczej, uzdolnień plastycznych, procesu twórczego oraz typologii postaw artystycznych i ocen estetycznych.

8. Metodyka edukacji plastycznej

Nabycie wiedzy i doświadczeń z zakresu:

- grafo-percepcyjnych możliwości adresatów działań pedagogicznych, ich uzdolnień kierunkowych, kryzysów twórczych,

- przeszłych i współczesnych koncepcji edukacji artystycznej,

- projektowania lekcji szkolnej i jej realizacji,

- projektowania i realizacji różnych form edukacji artystycznej w placówkach pozaszkolnych.

9. Metody upowszechniania kultury plastycznej

Pogłębianie wiedzy o różnorakich formach i strategiach upowszechniania sztuki w muzeach, galeriach, domach kultury, ogniskach plastycznych itp. Zapoznanie z upowszechniającą i promocyjną działalnością mediów.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Malarstwo

Kształcenie umiejętności budowy obrazu w oparciu o uznane wartości formalne, dostosowywane do indywidualnych możliwości i postaw studentów. Rozpoznawanie cech koloru, zasady tworzenia koloru, funkcje kontrastów, rola koloru w kompozycji obrazu. Praktyczne opanowanie podstawowych technik malarskich. Kształcenie umiejętności dokonywania właściwych wyborów i hierarchizacji środków, dzięki którym dochodzi do powstania obrazu.

2. Grafika

Proces kształcenia w zakresie grafiki warsztatowej służy opanowaniu umiejętności posługiwania się warsztatem graficznym do celów artystycznych. Wiedzę i umiejętności zdobywa się poprzez praktyczne poznanie różnego rodzaju technik graficznych (druku wypukłego, wklęsłodruku i druku płaskiego) oraz ich specyfiki. Kształcenie zmierza do nabycia umiejętności doboru środków i władania nimi w sposób umożliwiający wyrażenie idei, myśli, problemu artystycznego.

3. Rzeźba, kształtowanie przestrzeni

Kształcenie umiejętności posługiwania się formą w uwarunkowaniach przestrzennych. W oparciu o studium natury na pierwszych latach, a później jej interpretację na latach starszych, doskonalenie umiejętności w posługiwaniu się językiem formy przestrzennej. Poznanie zagadnienia kontrastu, rytmu, zwartości i rozczłonkowania bryły oraz ażuru. Praktyczne opanowanie różnych technik rzeźbiarskich (kamień, drewno, ceramika, narzut, techniki nietypowe) oraz doświadczenie różnych form rzeźbiarskich (płaskorzeźba, rzeźba pełna, integracja rzeźby z otoczeniem).

4. Rysunek

Poznawanie i doskonalenie zasad i uzależnień istniejących pomiędzy postrzeganiem, intencją a prowadzeniem narzędzia przez rysującego. W początkowym etapie kształcenia obowiązuje studium modela z elementami anatomii i perspektywy. Kształcenie postrzegania i umiejętności interpretowania natury. Rozpoznawanie cech jakościowych kreski, zagadnień walorowych, przestrzennych, fakturalnych i światłocieniowych. Praktyczne opanowanie różnych technik rysunkowych.

5. Projektowanie graficzne

Rozpoznanie podstawowych zasad projektowania graficznego oraz elementów komunikatu medialnego. Przygotowanie do kompleksowych rozwiązań typu: opracowanie identyfikacji wizualnej, począwszy od prostego znaku firmowego, przez druki reklamowe, do przestrzennych rozwiązań wystawienniczych.

6. Struktury wizualne i mechanizmy percepcji wzrokowej

Kształcenie zdolności analizy prostych i przestrzennie złożonych struktur budujących obiekty artystyczne. Poznanie świadomości wzrokowej - jej fizjologicznych i psychologicznych podstaw.

7. Fotografia

Zdobycie wiedzy i doświadczeń w zakresie:

- technologii powstawania obrazu na nośnikach srebrowych,

- organizowania planu zdjęciowego z uwzględnieniem: różnych sposobów i rodzajów oświetlenia, umiejętności konstruowania małej zabudowy scenograficznej studia fotograficznego, ubioru i makijażu do potrzeb zdjęć.

Kształcenie umiejętności i sprawności właściwych fotografii kreacyjnej i użytkowej.

8. Działania multimedialne

Teoretyczne i praktyczne poznanie podstawowych technik rejestracji i przetwarzania obrazu, przekazywania informacji audialnej i wizualnej (film, wideo, telewizja, radio, grafika i animacja komputerowa) w kreacji artystycznej.

9. Kształtowanie otoczenia

Poznanie podstawowej problematyki kształtowania przestrzeni za pomocą środków plastycznych, plastycznej organizacji szeroko rozumianego środowiska indywidualnego i społecznego funkcjonowania ludzi. Kształcenie świadomości ekologicznej.

10. Licencjacka pracownia artystyczna

Dyplom artystyczny stanowią prace wykonane w trakcie III roku studiów w wybranej pracowni, świadczące o nabytych umiejętnościach wyrażania językiem form właściwych poszczególnym dyscyplinom artystycznym.

VII.

ZALECENIA

1. Kandydaci na studia powinni posiadać przygotowanie artystyczne i teoretyczne umożliwiające przyjęcie na studia określone w warunkach przyjęć.

2. Za licencjacką pracownię artystyczną można uznać dowolną pracownię, w której student realizuje swój program artystyczny i w której studiował co najmniej 2 semestry.

3. W ramach godzin pozostających do dyspozycji uczelni mogą być realizowane indywidualne programy studiów łączące różne pracownie artystyczne.

4. Studentów obowiązuje udział w różnych formach życia kulturalnego.

5. Liczebność grup w pracowniach artystycznych powinna wynosić od 8 do 12 studentów.

6. Egzamin dyplomowy na studiach licencjackich jest dwuczłonowy. Składa się z obrony:

- pisemnej pracy dyplomowej (licencjackiej),

- artystycznego egzaminu licencjackiego (prezentacji prac artystycznych zrealizowanych na III roku studiów).

ZAŁĄCZNIK Nr 13

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

ekonomia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku ekonomia trwają co najmniej 4,5 roku (9 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.000, w tym 1.380 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studenci zdobywają gruntowną i wszechstronną wiedzę w zakresie teorii ekonomii i nauk społecznych. Absolwenci są przygotowani do pracy we wszystkich instytucjach i organizacjach gospodarczych na stanowiskach kierowniczych oraz w administracji centralnej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 780

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 240

Razem: 1.380

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Języki obce 120

2. Przedmioty ogólnospołeczne (2-3) do wyboru spośród

następujących: filozofia, socjologia, logika, historia,

historia gospodarcza, psychologia, nauka o polityce 120

3. Gospodarka a środowisko lub geografia ekonomiczna 30

4. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 780

1. Mikroekonomia 90

2. Makroekonomia 90

3. Międzynarodowe stosunki gospodarcze 75

4. Matematyka 90

5. Statystyka 75

6. Ekonometria 90

7. Informatyka 60

8. Rachunkowość 60

9. Finanse i bankowość 60

10. Podstawy zarządzania 30

11. Prawo 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 240

1. Historia myśli ekonomicznej 45

2. Ekonomia matematyczna 60

3. Polityka ekonomiczna 30

4. Polityka społeczna 30

5. Metody oceny projektów gospodarczych 30

6. Prognozowanie i symulacje 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Mikroekonomia

Rynek. Gospodarstwo domowe. Teoria zachowania się konsumenta. Teoria produkcji. Konkurencja doskonała i monopol. Równowaga przedsiębiorstwa. Oligopol. Alternatywne teorie przedsiębiorstwa. Rynki czynników produkcji. Równowaga konkurencyjna i elementy teorii dobrobytu.

2. Makroekonomia

Gospodarka narodowa. Globalne: popyt i podaż. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Makroekonomia keynesowska a makroekonomia klasyczna. Cykl koniunkturalny. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa oraz monetarna. Polityka stabilizacyjna i model IS-LM. Wzrost gospodarczy.

3. Międzynarodowe stosunki gospodarcze

Międzynarodowe przepływy gospodarcze, teorie handlu międzynarodowego oraz międzynarodowych przepływów kapitału i migracji siły roboczej. Mechanizm rozliczeń międzynarodowych i międzynarodowa równowaga płatnicza. Zagraniczna polityka ekonomiczna. Koncepcje Nowego Międzynarodowego Ładu Ekonomicznego.

4. Matematyka

Funkcje jednej, dwóch oraz wielu zmiennych i ich zastosowania ekonomiczne (rachunek marginalny, ekstrema). Elementy rachunku całkowego. Wprowadzenie do równań różniczkowych i różnicowych - z zastosowaniami w ekonomii. Rachunek wektorów i macierzy. Układy równań i nierówności liniowych - przykłady ekonomiczne.

5. Statystyka

Dane i podstawowe normy statystyczne. Zmienna losowa, podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Rozkłady z prób. Przedziały ufności. Testowanie hipotez statystycznych. Statystyczna miara współzależności zjawisk. Analiza dynamiki zjawisk. Techniki losowania prób. Projektowanie eksperymentów statystycznych.

6. Ekonometria

Opisowe modele ekonometryczne. Estymatory, estymacja punktowa i przedziałowa.

Regresja. Prognozowanie na podstawie modeli jedno- i wielorównaniowych. Ekonometryczna analiza popytu, produkcji i kosztów. Podstawy badań operacyjnych: programy liniowe, typowe zadania optymalizacyjne, algorytmy rozwiązywania, podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka i niepewności.

7. Informatyka

Sprzęt komputerowy. Oprogramowanie (podstawowe, narzędziowe i użytkowe). Systemy operacyjne. Edytory tekstów. Arkusz kalkulacyjny. Wykorzystanie pakietów statystycznych. Tworzenie i obsługa baz danych.

8. Rachunkowość

Regulacje prawne i standardy międzynarodowe rachunkowości. Zasady i techniki rachunkowości. Operacje gospodarcze i ich wpływ na bilans. Bilansowanie majątku, zobowiązań i kapitału własnego. Wycena składników majątkowych. Rachunek wyników. Rachunek przepływów kapitału. Analiza efektywności ekonomicznej i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

9. Finanse i bankowość

Struktura kapitału a wartość firmy. Finansowe zarządzanie kapitałem obrotowym. Ryzyko w operacjach gospodarczych. Ocena efektywności inwestycji. Dywersyfikacja inwestycji - teoria portfolio. Rynki finansowe.

Papiery wartościowe. Wycena wartości akcji, obligacji i opcji. Rynki i kursy walutowe. Ryzyko w finansach międzynarodowych. Instytucje finansowe. Stopa procentowa. Banki komercyjne. Bank centralny. Polityka pieniężna. Zakres i funkcje finansów publicznych. Budżet.

10. Podstawy zarządzania

Organizacja - cele i mierniki efektywności. Strategie zarządzania organizacjami. Planowanie strategiczne. Struktury organizacyjne. Procedury organizacyjne.

Kierowanie ludźmi. Polityka kadrowa. Style kierowania. Kultura organizacyjna. Reorganizacja. Zarządzanie zmianami.

11. Prawo

Podmioty i instytucje gospodarcze. Struktura prawna gospodarki. Uwarunkowania prawne prowadzenia działalności gospodarczej. Rola i rodzaje umów w obrocie gospodarczym. Spółka prawa handlowego. Czynności handlowe (sprzedaż, agencja, komis, skład, spedycja). Prawo wekslowe i czekowe. Ochrona własności przemysłowej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Historia myśli ekonomicznej

Przedklasyczna myśl ekonomiczna. Ekonomia klasyczna. Szkoła historyczna i instytucjonalizm amerykański. Neoinstytucjonalizm. Myśl socjalistyczna. Socjalizm utopijny. Teorie marginalistyczne (szkoła neoklasyczna, austriacka i matematyczna). Keynesizm. Koncepcje liberalne: monetaryzm, nowa ekonomia klasyczna, szkoła neoaustriacka, teoria public choice. Neo- i postkeynesizm. Keynesizm lat 90.

2. Ekonomia matematyczna

Matematyczna teoria popytu. Funkcja popytu. Teoria produkcji. Modele matematyczne przedsiębiorstwa. Modele rynku. Modele równowagi ogólnej. Równowaga ogólna a optimum Pareto. Proste modele wzrostu gospodarczego. Modele cyklu koniunkturalnego. Modele typu input-output.

3. Polityka ekonomiczna

Polityka budżetowa, pieniężna, kursu walutowego. Instrumenty stabilizacyjne. Polityka pobudzania, antycykliczna i antyinflacyjna. Rola państwa i polityki ekonomicznej w okresie transformacji ustrojowej.

4. Polityka społeczna

Pojęcie polityki społecznej. Zabezpieczenie na starość, na wypadek choroby, inwalidztwa. Polityka zatrudnienia i bezrobocie. Oświata i kultura. Opieka społeczna. Uwarunkowania ekonomiczne i skutki polityki społecznej. Zjawiska patologii społecznej. Polityka społeczna w okresie transformacji ustrojowej.

5. Metody oceny projektów gospodarczych

Wybór i ocena przedsięwzięć gospodarczych jako instrumentu zarządzania i polityki gospodarczej. Techniki rachunkowe mierzenia efektywności przedsięwzięć. Analiza finansowa. Analiza społecznych kosztów i korzyści. Zniekształcenia cenowe i ceny kalkulacyjne (shadow prices) dóbr handlowych i niehandlowych. Kalkulacyjne: kurs walutowy i płaca robocza. Społeczna stopa dyskontowa. Wagi podziału dochodu. Koszt zasobów krajowych. Efektywna stopa protekcji.

6. Prognozowanie i symulacje

Narzędzia, metody i techniki komputerowego opracowania prognoz prostych, wariantowych, opartych na modelach tendencji rozwojowej, przyczynowo-skutkowych, wielorównaniowych, ekonometrycznych i nieekonometrycznych. W trakcie zajęć słuchacze zostają zaznajomieni co najmniej z jednym pakietem programów komputerowych, za pomocą którego będą mogli przeprowadzić analizę ilościową wybranych przez siebie zjawisk gospodarczych oraz dokonać prognoz.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku ekonomia trwają co najmniej 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.200, w tym 1.815 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku ekonomia (otrzymuje tytuł licencjata) zna informatykę i ma rozległą wiedzę ekonomiczną. Jest wyspecjalizowany w określonej - szczególnej dziedzinie zastosowań ekonomii. Jest przygotowany do pracy w instytucjach i organizacjach gospodarczych oraz administracji gospodarczej na stanowiskach szczebla operacyjnego.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 240

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 660

Razem: 1.815

IV.

PRAKTYKA

Praktyka zawodowa w minimalnym wymiarze 6 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Wychowanie fizyczne 60

2. Języki obce 90

3. Przedmioty ogólnospołeczne i geograficzne 2-3 do wyboru:

filozofia, socjologia, historia gospodarcza, nauka o państwie,

geografia ekonomiczna 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

1. Mikroekonomia 90

2. Makroekonomia 90

3. Matematyka 90

4. Statystyka 60

5. Ekonometria 45

6. Informatyka 60

7. Podstawy zarządzania 30

8. Prawo 60

9. Finanse i bankowość 30

10. Rachunkowość 60

11. Międzynarodowe stosunki gospodarcze 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 240

1. Polityka społeczna 30

2. Metody wyceny projektów gospodarczych 30

3. Polityka gospodarcza 30

4. Historia myśli ekonomicznej 45

5. Ekonomia matematyczna 30

6. Prognozowanie i symulacje 45

7. Finanse publiczne 30

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 660

odpowiednie dla danej specjalności i specjalizacji

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Mikroekonomia

Rynek. Gospodarstwo domowe. Teoria zachowania się konsumenta. Teoria produkcji. Konkurencja doskonała i monopol. Równowaga przedsiębiorstwa. Oligopol. Alternatywne teorie przedsiębiorstwa. Równowaga konkurencyjna i elementy teorii dobrobytu. Rynki czynników produkcji.

2. Makroekonomia

Gospodarka narodowa. Globalne: popyt i podaż. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza, makroekonomia keynesowska a makroekonomia klasyczna, cykl koniunkturalny, inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa oraz monetarna. Polityka stabilizacyjna i model IS-LM. Wzrost gospodarczy.

3. Matematyka

Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej. Funkcje wielu zmiennych - pochodne częściowe, warstwice, ekstrema funkcji zmiennych - zastosowanie ekonomiczne. Całka nieoznaczona, oznaczona, niewłaściwa. Rachunek macierzy, układy równań liniowych, wyznaczniki.

4. Statystyka

Dane i podstawowe normy statystyczne. Zmienna losowa. Podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Rozkłady z prób. Przedziały ufności. Testowanie hipotez statystycznych.

5. Ekonometria

Opisowe modele ekonometryczne. Estymatory, estymacja punktowa i przedziałowa. Regresja. Prognozowanie na podstawie modeli jedno- i wielorównaniowych. Programowanie liniowe.

6. Informatyka

Sprzęt komputerowy. Systemy operacyjne. Edytory tekstu. Arkusze kalkulacyjne. Internet.

7. Podstawy zarządzania

Organizacja - cele i mierniki efektywności. Strategie zarządzania organizacjami. Planowanie strategiczne. Struktury organizacyjne. Procedury organizacyjne. Kierowanie ludźmi. Polityka kadrowa. Style kierowania. Kultura organizacyjna. Zarządzanie zmianami.

8. Prawo

Podmioty i instytucje gospodarcze. Struktura prawna gospodarki. Uwarunkowania prawne prowadzenia działalności gospodarczej. Rola i rodzaje umów w obrocie gospodarczym. Spółka prawa handlowego. Czynności handlowe (sprzedaż, agencja, komis, skład, spedycja). Prawo wekslowe i czekowe. Ochrona własności przemysłowej.

9. Finanse i bankowość

Struktura kapitału a wartość firmy. Finansowe zarządzanie kapitałem obrotowym. Ryzyko w operacjach gospodarczych. Papiery wartościowe. Instytucje finansowe. Stopa procentowa. Polityka pieniężna. Zakres i funkcje finansów publicznych. Budżet.

10. Rachunkowość

Zasady i techniki rachunkowości. Operacje gospodarcze i ich wpływ na bilans. Bilansowanie majątku, zobowiązań i kapitału własnego.

11. Międzynarodowe stosunki gospodarcze

Międzynarodowy podział pracy i system gospodarki światowej. Teoria handlu międzynarodowego i korzyści międzynarodowej. Ceny w handlu, międzynarodowy system walutowy. Bilans płatniczy i międzynarodowa równowaga płatnicza. Polityka handlowa. Integracja gospodarcza. Problemy globalne w gospodarce światowej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Polityka społeczna

Pojęcie polityki społecznej. Zabezpieczenie na starość, na wypadek choroby, inwalidztwa. Polityka zatrudnienia i bezrobocie. Oświata i kultura. Opieka społeczna. Uwarunkowania ekonomiczne i skutki polityki społecznej. Zjawiska patologii społecznej.

2. Metody wyceny projektów gospodarczych

Cykl życia przedsięwzięcia gospodarczego. Podstawowe rodzaje metod i narzędzi oceny przedsięwzięć gospodarczych. Budowa i zawartość "feasibility study". Miejsce i rola analizy finansowej. Główne elementy oceny finansowej przedsięwzięć gospodarczych. Metody zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Analiza progu rentowności, wrażliwości i prawdopodobieństwa. Ocena ekonomiczna przedsięwzięć gospodarczych. Metody oceny sytuacji przedsiębiorstwa.

3. Polityka gospodarcza

Polityka budżetowa, pieniężna, kursu walutowego. Polityka pobudzenia, antycykliczna, antyinflacyjna. Rola państwa i polityki gospodarczej w okresie transformacji ustrojowej.

4. Historia myśli ekonomicznej

Przedklasyczna myśl ekonomiczna, ekonomia klasyczna. Szkoła historyczna i instytucjonalizm amerykański. Neoinstytucjonalizm. Socjalizm. Szkoła neoklasyczna, szkoła neoaustriacka, teoria public choice.

5. Ekonomia matematyczna

Matematyczna teoria popytu. Funkcja popytu. Teoria produkcji. Równowaga ogólna a optimum Pareto.

6. Prognozowanie i symulacje

Narzędzia, metody i techniki komputerowego opracowania prognoz prostych, wariantowych, opartych na modelach tendencji rozwojowej, przyczynowo-skutkowych, wielorównaniowych i nieekonometrycznych. Pełne zaznajomienie co najmniej z jednym pakietem programów komputerowych służącym do analizy zjawisk gospodarczych i prognozowania.

7. Finanse publiczne

Pojęcie i zakres finansów publicznych. Rola finansów publicznych we współczesnej gospodarce rynkowej. Budżet a Skarb Państwa. Gospodarka pozabudżetowa. Wydatki publiczne a polityka gospodarcza i społeczna państwa. Dochody publiczne, systematyka. System podatkowy. Deficyt budżetowy i dług publiczny. Budżety samorządowe. Źródła finansowania zadań lokalnych.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji.

VII.

ZALECENIA

Zawodowy charakter studiów powinien znaleźć swoje odzwierciedlenie między innymi:

1) w praktyce zawodowej,

2) w grupie przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych ustalanych przez uczelnie.

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

Przebieg praktyki oraz sposób ujęcia przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych powinien być uzależniony od specyfiki uczelni i określonego przez nią profilu absolwenta.

ZAŁĄCZNIK Nr 14

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

elektronika i telekomunikacja

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku elektronika i telekomunikacja trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.800, w tym 1.455 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci powinni posiadać niezbędną wiedzę i umiejętności w zakresie projektowania, realizacji i eksploatacji analogowych i cyfrowych układów, urządzeń oraz systemów elektronicznych i telekomunikacyjnych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Absolwenci powinni również znać zasady organizacji i ekonomiki produkcji oraz zarządzania.

Studia magisterskie na kierunku elektronika i telekomunikacja zapewniają przygotowanie absolwentów do prowadzenia działalności inżynierskiej i naukowej w dziedzinie elektroniki i telekomunikacji.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 600

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 495

Razem: 1.455

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Języki obce 180

2. Ekonomia, zarządzanie, podstawy ochrony własności intelektualnej

i przemysłowej, przedmiot humanistyczny 90

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 600

1. Matematyka 210

2. Fizyka 120

3. Metrologia i technika eksperymentu 60

4. Informatyka 90

5. Zastosowania komputerów 60

6. Metodyka projektowania i technika realizacji 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 495

1. Technika analogowa 90

2. Technika cyfrowa 90

3. Przyrządy półprzewodnikowe 60

4. Układy elektroniczne 60

5. Podstawy i algorytmy przetwarzania sygnałów 90

6. Teoria pola elektromagnetycznego 45

7. Sieci telekomunikacyjne 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, analiza matematyczna, funkcje zespolone, analiza wektorowa, rachunek prawdopodobieństwa, statystyka matematyczna.

2. Fizyka

Metody badawcze fizyki, mechanika klasyczna i relatywistyczna, mechanika kwantowa, elektrodynamika, optyka, fizyka statystyczna, fizyka ciała stałego.

3. Metrologia i technika eksperymentu

Podstawy metrologii, pomiary elektryczne, systemy pomiarowe, przetwarzanie i odtwarzanie sygnałów pomiarowych.

4. Informatyka

Architektury komputerów i sieci komputerowych. Systemy operacyjne. Podstawy programowania strukturalnego i obiektowego.

5. Zastosowania komputerów

Podstawy użytkowania komputerów (edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne), bazy danych, systemy CAD, symulacja.

6. Metodyka projektowania i technika realizacji

Struktura i elementy procesu projektowania, modelowanie, optymalizacja w projektowaniu, CAD.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Technika analogowa

Teoria obwodów liniowych i nieliniowych, podstawowe pojęcia i metody, analiza czasowa i częstotliwościowa.

2. Technika cyfrowa

Teoria układów logicznych, układy od bramki logicznej do cyfrowych układów VLSI.

3. Przyrządy półprzewodnikowe

Fizyczne podstawy działania przyrządów pp, złącze p-n, diody pp, tranzystory bipolarne i polowe, monolityczne układy scalone, pamięci pp, przyrządy optoelektroniczne, sensory i mikrosystemy.

4. Układy elektroniczne

Układy scalone analogowe i cyfrowe, układy mikrofalowe i optoelektroniczne, projektowanie układów na zamówienie.

5. Podstawy i algorytmy przetwarzania sygnałów

Teoria sygnałów, teoria informacji, estymacji i detekcji, podstawowe algorytmy przetwarzania, przetwarzanie analogowe i cyfrowe.

6. Teoria pola elektromagnetycznego

Równania Maxwella, propagacja fal elektromagnetycznych w różnych ośrodkach, zależności energetyczne, pole elektromagnetyczne w układach ruchomych.

7. Sieci telekomunikacyjne

Systemy i sieci teletransmisyjne: systemy komutacyjne, sieci z integracją technik i usług, sieci inteligentne, sieci teleinformatyczne, systemy bezprzewodowe.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia praktyczne (ćwiczenia, laboratoria, projekty itp.) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35%, przedmioty kierunkowe około 55%).

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku elektronika i telekomunikacja trwają nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.500, w tym 1.170 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku elektronika i telekomunikacja (otrzymuje tytuł inżyniera) posiada odpowiednie przygotowanie do prowadzenia szeroko rozumianej działalności inżynierskiej w dziedzinie elektroniki i telekomunikacji, zarówno w sferze produkcji, jak i różnego rodzaju usług. Powinien też posiadać niezbędną wiedzę i umiejętności w zakresie projektowania, wytwarzania i eksploatacji analogowych i cyfrowych układów, urządzeń oraz systemów elektronicznych i telekomunikacyjnych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii i narzędzi komputerowych. Będzie więc mógł znaleźć zatrudnienie w firmach produkujących sprzęt elektroniczny i telekomunikacyjny, u operatorów sieci telekomunikacyjnych i teleinformatycznych, a także w różnego rodzaju firmach przy eksploatacji nowoczesnych urządzeń i systemów zarówno elektronicznych, jak i telekomunikacyjnych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 315

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 585

Razem: 1.170

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać co najmniej 8 tygodni praktyki w zakładzie przemysłowym lub w zakładzie świadczącym specjalistyczne usługi.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Języki obce 120

2. Przedmioty ekonomiczne 60

3. Przedmioty humanistyczne 30

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 315

1. Matematyka 150

2. Fizyka 60

3. Informatyka 60

4. Metrologia 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 585

1. Przyrządy półprzewodnikowe 60

2. Podstawy telekomunikacji 45

3. Układy elektroniczne 60

4. Technika analogowa 60

5. Technika cyfrowa 60

6. Podstawy i algorytmy przetwarzania sygnałów 60

7. Systemy i sieci telekomunikacyjne 60

8. Zastosowanie komputerów 45

9. Systemy operacyjne 45

10. Konstrukcje mechaniczne w aparaturze elektronicznej i telekomunikacyjnej 45

11. Eksploatacja systemów elektronicznych i telekomunikacyjnych 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, analiza matematyczna, funkcje zmiennej zespolonej, rachunek wektorowy, rachunek prawdopodobieństwa, statystyka matematyczna.

2. Fizyka

Metody badawcze fizyki, mechanika klasyczna i relatywistyczna, mechanika kwantowa, elektrodynamika, optyka, fizyka statystyczna, fizyka ciała stałego.

3. Informatyka

Architektura mikrokomputera, oprogramowanie podstawowe i pomocnicze, system operacyjny, język programowania, struktura programu, składnia, operatory, typy danych, tablice, pliki, biblioteki funkcji.

4. Metrologia

Podstawy metrologii, pomiary elektryczne, wzorcowe, przetworniki pomiarowe, przetwarzanie A/C i C/A, błędy pomiarów, systemy pomiarowe.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Przyrządy półprzewodnikowe

Fizyczne podstawy działania przyrządów półprzewodnikowych, złącze p-n, diody półprzewodnikowe, tranzystory bipolarne i polowe, monolityczne układy scalone, przyrządy optoelektroniczne, sensory.

2. Podstawy telekomunikacji

Funkcje współczesnej telekomunikacji, proces telekomunikacyjny, kanały telekomunikacyjne, charakterystyka sieci i systemów telekomunikacyjnych, problemy optymalizacji i normalizacji systemów, zasady integracji technik i usług - sieci zintegrowane.

3. Układy elektroniczne

Wzmacniacze - analiza w aspekcie czasu i częstotliwości, sprzężenie zwrotne w układach elektronicznych, filtry aktywne, mnożniki, zasilacze, generatory, układy modulacji i demodulacji, szumy w układach elektronicznych, układy mikrofalowe.

4. Technika analogowa

Obwody liniowe inercyjne niezmienne w czasie, metody analizy w stanach: ustalonym i nieustalonym, przekształcenie Laplace'a, sprzężenie zwrotne, obwody nieliniowe, obwody o stałych rozłożonych.

5. Technika cyfrowa

Teoria układów logicznych, realizacje techniczne podstawowych układów logicznych kombinacyjnych i sekwencyjnych, pamięci, programowalne układy logiczne, układy arytmetyczne, narzędzia i metody diagnostyki układów cyfrowych.

6. Podstawy i algorytmy przetwarzania sygnałów

Teoria sygnałów losowych, teoria informacji, podstawy estymacji i detekcji, podstawowe algorytmy przetwarzania sygnałów, przetwarzanie analogowe i cyfrowe.

7. Systemy i sieci telekomunikacyjne

Systemy i sieci teletransmisyjne, systemy komutacyjne, sieci z integracją technik i usług, sieci inteligentne, sieci teleinformatyczne, trakty światłowodowe, systemy bezprzewodowe.

8. Zastosowania komputerów

Wspomaganie projektowania, obliczenia inżynierskie i eksperyment numeryczny, komputerowe systemy pomiarowe, grafika, baza danych, sieć komputerowa.

9. Systemy operacyjne

Wprowadzenie w środowisko UNIX i MS DOS, systemy czasu rzeczywistego, systemy rozproszone.

10. Konstrukcje mechaniczne w aparaturze elektronicznej i telekomunikacyjnej

Podstawy rysunku technicznego, zasady projektowania podzespołów mechanicznych w aparaturze elektronicznej, podstawowe materiały konstrukcyjne i technologie ich przetwarzania.

11. Eksploatacja systemów elektronicznych i telekomunikacyjnych

Cele i zadania procesu eksploatacji, strategia eksploatacji, miary oceny stanów ruchowych i sprawności, pomiary i diagnostyka systemów, zarządzanie siecią telekomunikacyjną, uszkodzenia i metody ich wykrywania, wymagania stawiane urządzeniom testującym.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia praktyczne (ćwiczenia, laboratoria, projekty itp.) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35%, przedmioty kierunkowe około 55%).

ZAŁĄCZNIK Nr 15 ²⁹

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

elektrotechnika

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku elektrotechnika trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.700, w tym 2.010 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku elektrotechnika otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera.

Absolwent kierunku elektrotechnika powinien być przygotowany do rozwiązywania złożonych problemów w dziedzinie szeroko pojętej elektrotechniki z zastosowaniami nowoczesnej techniki komputerowej. Studia magisterskie na kierunku elektrotechnika zapewniają nabycie wiedzy w zakresie: projektowania, konstrukcji, budowy i eksploatacji urządzeń i maszyn elektrycznych, układów i systemów elektroenergetycznych oraz techniki bezpieczeństwa w różnych dziedzinach nowoczesnego przemysłu.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.005

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 645

Razem: 2.010

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać minimum 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Przedmiot do wyboru 90

2. Języki obce 180

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.005

1. Matematyka 300

2. Fizyka 180

3. Materiałoznawstwo 45

4. Elektrotechnika teoretyczna 300

5. Informatyka 120

6. Graficzny zapis konstrukcji 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 645

1. Podstawy elektroniki i energoelektroniki 105

2. Maszyny i napęd elektryczny 135

3. Teoria sterowania 75

4. Technika wysokich napięć 60

5. Podstawy elektroenergetyki 75

6. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych 30

7. Podstawy techniki mikroprocesorowej 60

8. Metrologia 105

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta do wyboru przedmioty humanistyczne, ekonomiczne lub prawne.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Indukcja zupełna. Geometria analityczna w R³. Liczby zespolone. Rachunek macierzowy. Ciągi liczbowe. Funkcje wielu zmiennych. Rachunek całkowy. Równania różniczkowe. Funkcje zespolone. Residuum funkcji. Szeregi i przekształcenia Fouriera (widma).

Przekształcenie Laplace'a. Równania różniczkowe cząstkowe pierwszego i drugiego rzędu. Zagadnienia optymalizacyjne. Wybrane metody numeryczne.

2. Fizyka

Miejsce fizyki i jej rola w dzisiejszej nauce i technice. Mechanika punktu materialnego i bryły sztywnej. Zasady Newtona. Kinematyka i dynamika ruchu obrotowego. Praca i energia. Zasady zachowania energii. Hydrodynamika, równanie Bernoulliego. Rozkład Maxwella i Boltzmanna. Zasady termodynamiki. Równania ruchu drgającego i falowego. Szczególna teoria względności. Promieniowanie cieplne. Własności falowe cząstek. Układ okresowy pierwiastków. Zasada działania laserów. Fizyka ciała stałego. Cząstki elementarne. Teorie kosmologiczne.

3. Materiałoznawstwo

Struktura ciał stałych. Budowa kryształów. Stopy i ich własności. Obróbka cieplna materiałów, własności materiałów. Korozja materiałów, przewodnictwo i ich stopy. Materiały oporowe, stykowe, specjalne, termoelektryczne. Spoiwa i luty. Termobimetale. Kriotechnika. Kriorezystywność i nadprzewodnictwo. Struktura półprzewodników. Materiały dia-, para- i ferromagnetyczne. Magnetodielektryki. Ferryty. Rezystywność skośna i powierzchniowa. Trwałość materiałów izolacyjnych. Dielektryki.

4. Elektrotechnika teoretyczna

- Teoria obwodów

Elementy obwodów. Sygnały elektryczne. Impedancja zespolona. Wykresy wektorowe. Obwody rezonansowe. Obwody ze sprzężeniami magnetycznymi. Moc. Prawa Kirchhoffa. Metody analizy obwodów. Twierdzenia Tellegena, Thevanina, Nortona. Obwody trójfazowe. Obwody o wymuszeniach niesinusoidalnych. Stany nieustalone. Grafy przepływu sygnału i schematy blokowe. Czwórniki. Wzmacniacz operacyjny. Filtry częstotliwościowe. Obwody nieliniowe. Obwody magnetyczne. Obwody o parametrach rozłożonych.

- Teoria pola elektromagnetycznego

Prawa i równania opisujące pole. Ładunki elektryczne. Pole elektryczne. Energia pola elektrycznego. Pojemność elektryczna, kondensatory. Pole elektryczne w przewodnikach. Pole magnetyczne, prawa Ampere'a i Biota-Savarta. Energia pola magnetycznego. Indukcyjność własna i wzajemna. Ferromagnetyki. Siły mechaniczne w polu elektrycznym i magnetycznym. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej. Pole elektromagnetyczne. Równania Maxwella. Propagacja pola elektromagnetycznego. Fala płaska. Zjawisko naskórkowości, ekrany elektromagnetyczne.

5. Informatyka

Zasada działania komputera. Systemy operacyjne DOS, UNIX. Sieć Internet. Algorytm, program, schemat blokowy. Arytmetyka binarna, języki komputera. Edytory, kompilatory. Pojęcia podstawowe z zakresu systemów operacyjnych. Mikrokomputery serii IBM-PC. Pamięć masowa, nośniki, dyski, dostęp do pamięci, pojęcie pliku, pamięć operacyjna, rodzaje pamięci, komunikacja z urządzeniami zewnętrznymi. Systemy operacyjne WINDOWS, organizacja pamięci, pamięć wirtualna, tryby pracy. System operacyjny Novell.

6. Graficzny zapis konstrukcji

Podstawy graficznego odwzorowania konstrukcji. Rzutowanie równoległe i prostokątne. Przedstawienie konstrukcji w rzucie aksonometrycznym. Zasady rzutowania prostokątnego. Przekroje i przenikanie brył. Przekroje proste i złożone. Przerwania i urwania. Uproszczenia rysunkowe. Zapis układu wymiarów. Połączenia rozłączne i nierozłączne. Systemy grafiki komputerowej. Modelowanie w grafice komputerowej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy elektroniki i energoelektroniki

Elementy i przyrządy elektroniczne. Teoria sprzężenia zwrotnego. Zasilanie i stabilizacja punktu pracy tranzystorów. Podstawy teorii wzmacniaczy. Podstawy techniki analogowej. Podstawy techniki cyfrowej. Zasilacze i stabilizatory napięć i prądów. Układy tranzystorowo-magnetyczne. Wstęp do energoelektroniki, prostowniki, sterowane i niesterowane, falowniki, sterowniki prądu przemiennego.

2. Maszyny i napęd elektryczny

Podstawowe prawa elektromagnetyzmu w teorii maszyn, elementy konstrukcyjne, materiały. Transformatory. Maszyny prądu stałego. Charakterystyki eksploatacyjne (silnik, prądnica). Maszyny indukcyjne. Model matematyczny, wykres wektorowy.

Bilans mocy, strat i sprawność. Maszyny synchroniczne - budowa i zasada działania. Współpraca z siecią sztywną, regulacja mocy. Silnik synchroniczny. Maszyny specjalne. Napęd elektryczny w procesach przemysłowych.

3. Teoria sterowania

Klasyfikacja układów sterowania. Układy liniowe. Opis w przestrzeni stanu. Modele analogowe. Podstawowe człony dynamiczne. Transmitacja układu zamkniętego. Stabilność. Jakość układów regulacji. Wrażliwość i odporność układów regulacji. Regulatory. Podstawowe elementy nieliniowe. Pierwsza i druga zasada Lapunowa. Liniowe układy impulsowe. Stabilność układów impulsowych. Dokładność statyczna i dynamiczna układów i ich projektowanie.

4. Technika wysokich napięć

Dielektryki i ich własności. Podstawy wyładowań iskrowych w gazach. Wytrzymałość statyczna i udarowa układów z dielektrykiem gazowym. Ulot. Wytrzymałość układów gazowo-ciśnieniowych, układów z dielektrykiem ciekłym i stałym oraz układów złożonych. Wyładowania piorunowe i przepięcia atmosferyczne. Przepięcia wewnętrzne. Ochrona przepięciowa i odgromowa. Koordynacja izolacji. Urządzenia probiercze, aparatura pomiarowa i rejestracyjna. Pomiary.

5. Podstawy elektroenergetyki

Systemy elektroenergetyczne: przegląd systemów światowych, system krajowy. Podsystem wytwarzania: charakterystyka, eksploatacja, sterowanie, rozwój. Rodzaje elektrowni: cieplne, wodne, gazowe, na paliwa ciekłe, atomowe. Odnawialne źródła energii. Generatory MHD. Podsystemy przesyłu i rozdziału. Sieci przesyłowe i rozdzielcze. Budowa linii i stacji. Projektowanie. Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa.

6. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych

Podstawowe przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązki zakładu pracy. Obowiązki pracowników. Organizacja pracy przy urządzeniach elektrycznych. Kwalifikacje i obowiązki pracowników. Bezpieczeństwo pracy przy obsłudze, konserwacji, naprawach, remontach i budowie urządzeń elektrycznych.

Sprzęt ochronny i przeciwpożarowy. Działanie prądu na organizm człowieka. Ochrona przeciwporażeniowa. Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem elektrycznym.

7. Podstawy techniki mikroprocesorowej

Mikroprocesor i mikrokomputer - wyjaśnienie pojęć. Rys historyczny rozwoju mikroprocesorów. Podział mikroprocesorów. Otoczenie mikroprocesora - pamięci i układy wejścia-wyjścia. Tryby adresowania pamięci. Lista rozkazów. Techniki oprogramowania. Mikrokomputery modułowe, charakterystyka typowych modułów. Mikrokomputery dedykowane - zasady doboru i integracji. Środki wspomagające programowanie i uruchomienie. Przykłady zastosowań techniki mikrokomputerowej. Kierunki rozwoju.

8. Metrologia

Podstawowe pojęcia. Jednostki miary. Narzędzia pomiarowe, metody pomiarowe. Rachunek błędów. Przetworniki pomiarowe. Przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe. Systemy pomiarowe. Pomiary wielkości elektrycznych i nieelektrycznych. Rejestracja sygnałów elektrycznych. Badania materiałów elektrotechnicznych, półprzewodników, dielektryków, ferromagnetyków.

VII. ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (w tym: projekty, laboratoria, ćwiczenia) powinny stanowić łącznie około 40 % zajęć.

2. Dla przedmiotów wymienionych w punktach: V.B.2, V.B.4, V.B.5, V.B.6, V.C.1, V.C.2, V.C.5., V.C.7, V.C.8 wymagane jest prowadzenie ćwiczeń laboratoryjnych.

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty kierunkowe około 55 %).

STUDIA ZAWODOWE 

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku elektrotechnika trwają nie mniej niż 7 semestrów (3,5 roku). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.700, w tym 1.455 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku elektrotechnika otrzymuje tytuł inżyniera. Powinien być przygotowany do podjęcia pracy zawodowej szczególnie w zakładach przemysłowych zajmujących się wytwarzaniem, przesyłem i użytkowaniem energii elektrycznej w różnych dziedzinach przemysłu, w tym szczególnie przemysłu elektrotechnicznego. Absolwent powinien ponadto posiadać umiejętność komputerowego wspomagania projektowania w dziedzinie sieci i instalacji elektrycznych, stacji transformatorowo-rozdzielczych oraz zabezpieczeń i ochrony urządzeń elektroenergetycznych. Absolwent jest przygotowany do pracy w zakładach produkcyjnych lub montażowych, a także w jednostkach projektowych i konstrukcyjnych oraz innych jednostkach związanych z budową i eksploatacją elektrowni, sieci przesyłowych, instalacji i stacji elektroenergetycznych. Absolwent posiada umiejętność prowadzenia eksploatacji urządzeń technologicznych zasilanych energią elektryczną, urządzeń łączeniowych, zabezpieczających, sterujących i pomiarowych. Posiada także ogólną wiedzę dotyczącą technologii materiałów elektrotechnicznych, trakcji elektrycznej, a także automatyzacji procesów elektroenergetycznych i technologicznych oraz gospodarki elektroenergetycznej.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 450

Razem: 1.455

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktyki w wymiarze określonym w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych (Dz. U. Nr 96, poz. 590, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1314, z 2001 r. Nr 85, poz. 924 i Nr 111, poz. 1194, z 2002 r. Nr 4, poz. 33 i Nr 150, poz. 1239 oraz z 2003 r. Nr 65, poz. 595 i Nr 137, poz. 1304).

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

1. Przedmioty ekonomiczne 60

2. Przedmioty humanistyczne 30

3. Języki obce 120

4. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

1. Matematyka 195

2. Fizyka 105

3. Informatyka 120

4. Materiałoznawstwo 45

5. Podstawy elektrotechniki 180

6. Geometria i grafika inżynierska 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 450

1. Elektronika i energoelektronika 60

2. Podstawy automatyki i regulacji automatycznej 60

3. Metrologia 75

4. Maszyny elektryczne 60

5. Technika wysokich napięć 30

6. Podstawy elektroenergetyki 30

7. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych 30

8. Podstawy techniki mikroprocesorowej 45

9. Wprowadzenie do telekomunikacji 30

10. Podstawy mechaniki 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty ekonomiczne

W zależności od zainteresowań studenta, w szczególności: mikroekonomia, podstawy zarządzania.

2. Przedmioty humanistyczne

W zależności od zainteresowań studenta, w szczególności: psychologia, socjologia, filozofia, etyka.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, teoria macierzy, podstawy matematyki dyskretnej, analiza, równania różniczkowe, podstawy rachunku prawdopodobieństwa, metody numeryczne (w tym rozwiązywanie układów równań liniowych i nieliniowych), rachunek operatorowy, elementy statystyki matematycznej.

2. Fizyka

Fizyka ogólna (w tym optyka).

3. Informatyka

Użytkowanie i programowanie komputerów, struktura i bazy danych, specjalistyczne pakiety użytkowe, urządzenia systemów informatyki, ogólna struktura i zasady działania systemów komputerowych, sieci komputerowe.

4. Materiałoznawstwo

Struktura ciał stałych. Budowa kryształów. Stopy i ich własności. Obróbka cieplna materiałów, własności materiałów. Korozja materiałów, przewodnictwo i ich stopy. Materiały oporowe, stykowe, specjalne, termoelektryczne. Spoiwa i luty. Termobimetale. Kriotechnika. Kriorezystywność i nadprzewodnictwo. Struktura półprzewodników. Materiały dia-, para- i ferromagnetyczne. Magnetodielektryki. Ferryty. Rezystywność skośna i powierzchniowa. Trwałość materiałów izolacyjnych. Dielektryki.

5. Podstawy elektrotechniki

Teoria obwodów liniowych i nieliniowych. Obwody elektryczne prądu stałego i zmiennego. Układy trójfazowe. Stany ustalone i nieustalone w obwodach elektrycznych. Podstawowe wielkości elektryczne i własności obwodów elektrycznych. Teoria pola elektromagnetycznego. Metody komputerowe w elektrotechnice.

6. Grafika inżynierska

Podstawy graficznego odwzorowania konstrukcji. Rzutowanie równoległe i prostokątne. Przedstawienie konstrukcji w rzucie aksonometrycznym. Zasady rzutowania prostokątnego. Przekroje i przenikanie brył. Przekroje proste i złożone. Przerwania i urwania. Uproszczenia rysunkowe. Zapis układu wymiarów. Połączenia rozłączne i nierozłączne. Systemy grafiki komputerowej. Modelowanie w grafice komputerowej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Elektronika i energoelektronika

Elementy i przyrządy elektroniczne. Techniki analogowe i cyfrowe. Podstawowe układy elektroniczne i optoelektroniczne. Wprowadzenie do energoelektroniki, prostowniki, falowniki i sterowniki.

2. Podstawy automatyki i regulacji automatycznej

Modele układów dynamicznych, transmitancja, analiza układów dynamicznych i ich własności (stabilność, sterowalność, obserwowalność, kryteria algebraiczne), stabilizacja systemu i sprzężenie zwrotne, zadania sterowania, projektowanie serwomechanizmów, projektowanie układów regulacji przemysłowej, systemy automatyki (w tym sterowniki przemysłowe). Przykłady zastosowań.

3. Metrologia

Jednostki miary i pojęcia podstawowe. Metody i przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe. Błędy pomiarowe. Układy pomiarowe. Pomiary wielkości elektrycznych i nieelektrycznych. Przetworniki pomiarowe i rejestracja danych pomiarowych.

4. Maszyny elektryczne

Podstawy elektromagnetyzmu. Transformatory. Maszyny synchroniczne i asynchroniczne. Maszyny komutatorowe. Charakterystyki eksploatacyjne maszyn elektrycznych (silnik, prądnica). Mikromaszyny elektryczne. Podstawy napędu elektrycznego.

5. Technika wysokich napięć

Dielektryki i ich własności. Wyładowania iskrowe. Wytrzymałość statyczna i dynamiczna układów z dielektrykami. Wyładowania piorunowe, przepięcia atmosferyczne, przepięcia wewnętrzne. Ochrona przepięciowe i odgromowa. Projektowanie izolacji.

6. Podstawy elektroenergetyki

Systemy elektroenergetyczne. Rodzaje elektrowni. Odnawialne źródła energii. Przesyłanie energii i sieci przesyłowe. Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa.

7. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych

Podstawowe przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązki pracowników i zakładu pracy. Organizacja pracy przy urządzeniach elektrycznych. Sprzęt ochronny. Działanie prądu na organizm człowieka. Pierwsza pomoc przy porażeniu elektrycznym. Ochrona przeciwporażeniowa. Zagrożenia przy obsłudze urządzeń elektrycznych.

8. Podstawy techniki mikroprocesorowej

Mikroprocesor i mikrokomputer - wyjaśnienie pojęć. Rys historyczny rozwoju mikroprocesorów. Podział mikroprocesorów. Otoczenie mikroprocesora - pamięci i układy wejścia-wyjścia. Tryby adresowania pamięci. Lista rozkazów. Techniki oprogramowania. Mikrokomputery modułowe, charakterystyka typowych modułów. Mikrokomputery dedykowane - zasady doboru i integracji. Środki wspomagające programowanie i uruchomienie. Przykłady zastosowań techniki mikrokomputerowej. Kierunki rozwoju.

9. Wprowadzenie do telekomunikacji

Pojęcia podstawowe i sygnały. Problemy i różne techniki przesyłania sygnałów, kodowanie. Systemy i sieci teletransmisyjne. Bezpieczeństwo sieci.

10. Podstawy mechaniki

Podstawy mechaniki analitycznej, modele i elementy układów mechanicznych. Układy elektromechaniczne i mechatroniczne.

VII. ZALECENIA

1. W grupie B i C zajęcia praktyczne (ćwiczenia, laboratoria, projekty) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40 % zajęć.

2. Dla przedmiotów wymienionych w punktach: V.B.2, V.B.3, V.B.5, V.B.6, V.C.1, V.C.3, V.C.4., V.C.6, V.C.8 wymagane jest prowadzenie ćwiczeń laboratoryjnych.

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10 %, przedmioty podstawowe około 35%, przedmioty kierunkowe około 55%).

ZAŁĄCZNIK Nr 15a ³⁰

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

ENERGETYKA

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku energetyka trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.700, w tym 1.860 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich kierunku energetyka otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera. Studia magisterskie na tym kierunku mają zapewnić wykształcenie specjalistów, odpowiadające potrzebom zrównoważonego rozwoju kraju i rosnącej roli problemów związanych z ekologicznym wytwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii. Wykształcenie to powinno opierać się na gruntownej wiedzy z obszaru techniki cieplnej, elektroenergetyki, informatyki i ekonomii. Absolwenci powinni być przygotowani do twórczej pracy w instytutach naukowych, w przedsiębiorstwach zajmujących się projektowaniem, realizacją inwestycji i eksploatacją w obszarze systemów energetycznych i zakładów związanych z wytwarzaniem, przetwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii, a także w jednostkach samorządu terytorialnego.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 630

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 810

Razem: 1.860

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać minimum 8 tygodni praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

1. Przedmioty do wyboru 60

2. Języki obce 120

3. Wychowanie fizyczne 90

4. Przedmioty prawnicze i ekonomiczne 150

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 630

1. Matematyka 150

2. Fizyka 75

3. Chemia 45

4. Podstawy mechaniki i wytrzymałości materiałów 90

5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki 75

6. Informatyka 75

7. Podstawy automatyki 60

8. Podstawy konstrukcji maszyn 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 810

1. Geometria i grafika inżynierska 45

2. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne 30

3. Maszyny elektryczne 60

4. Przesyłanie energii elektrycznej i technika zabezpieczeń 75

5. Termodynamika i wymiana ciepła 120

6. Mechanika płynów 90

7. Technologie i maszyny energetyczne 120

8. Podstawy metrologii i techniki eksperymentu 60

9. Systemy energetyczne 45

10. Gospodarka energetyczna 45

11. Ochrona środowiska w energetyce 75

12. Podstawy eksploatacji 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z dziedziny niezwiązanej bezpośrednio z kierunkiem studiów.

2. Język obcy

Doskonalenie, jako kontynuacja, znajomości języka obcego na poziomie zaawansowanym i średnio zaawansowanym, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii energetycznej.

3. Wychowanie fizyczne

Zajęcia w grupach sportowych w zależności od poziomu sprawności fizycznej i indywidualnych zainteresowań studentów.

4. Przedmioty prawnicze i ekonomiczne

Podstawy prawa i ekonomii dotyczące kierunku studiów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Indukcja zupełna. Geometria analityczna w R3. Liczby zespolone. Rachunek macierzowy. Ciągi liczbowe. Funkcje wielu zmiennych. Rachunek całkowy, całki na liniach i powierzchniach. Równania różniczkowe. Funkcje zespolone. Residuum funkcji. Szeregi i przekształcenie Fouriera (widma). Przekształcenie Laplace'a. Równania różniczkowe cząstkowe pierwszego i drugiego rzędu. Zagadnienia optymalizacyjne. Podstawy probabilistyki. Wybrane metody numeryczne. Poglądowy opis eksperymentu losowego.

2. Fizyka

Mechanika klasyczna, względność ruchu, równania ruchu Newtona, siły zachowawcze i niezachowawcze, energia, zasady zachowania w przyrodzie. Mechanika relatywistyczna, postulaty Einsteina, transformacja Lorenza, pęd i energia relatywistyczna. Fizyka statystyczna: rozkład Maxwella-Bolzmanna, tarcie wewnętrzne, przewodnictwo cieplne i elektryczne, dyfuzja. Fizyka kwantowa: mechanika kwantowa i teoria względności, kwantowy oscylator harmoniczny, kwantowanie momentu pędu, atom wodoru, optyka falowa i kwantowa, fizyka jądrowa. Bezpośrednia konwersja energii słonecznej i paliw na elektryczną.

3. Chemia

Elementy budowy materii. Pierwiastki chemiczne, właściwości. Wiązania chemiczne. Typy związków chemicznych. Wzory strukturalne. Reakcje chemiczne. Elementy statyki i kinetyki chemicznej. Gazy rzeczywiste, ciecze, ciała stałe - właściwości, struktury. Roztwory. Korozja. Wybrane procesy chemii nieorganicznej i organicznej. Procesy spalania i korozji.

4. Podstawy mechaniki i wytrzymałości materiałów

Równowaga sił. Tarcie ślizgowe i toczne. Ruch punktu materialnego i ciała sztywnego. Zasady Newtona. Zmiana pędu, krętu i energii dla punktu i ciała sztywnego. Równania ruchu ciała sztywnego, naprężenia, odkształcenia. Ściskanie i rozciąganie prętów. Zginanie, wytrzymałość złożona. Równania teorii sprężystości. Wytrzymałość płyt kołowo-symetrycznych, rur grubościennych. Stateczność i wytrzymałość powłok osiowo-symetrycznych. Naprężenie termiczne.

5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki

Pole elektryczne i magnetyczne. Elektromagnetyzm. Teoria rozwiązywania obwodów elektrycznych. Prąd stały i zmienny, rozwiązywanie liniowych obwodów elektrycznych, obwody magnetyczne, elementy obwodu elektrycznego prądu przemiennego, analiza obwodów zawierających elementy R, L, C. Podstawy teorii czwórników. Obwody wielofazowe. Stany nieustalone w obwodach RC, RL i RLC. Elementy półprzewodnikowe. Podstawowe układy analogowe. Układy cyfrowe, przetworniki A/C i C/A. Elementy techniki mikroprocesorowej. Maszyny prądu stałego: wiadomości ogólne, właściwości ruchowe. Maszyny prądu przemiennego: zasada budowy i działania.

6. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Algorytm, program, schemat blokowy. Tworzenie i obsługa baz danych, systemy ekspertowe, charakterystyka sieci i systemów telekomunikacyjnych. Zbieranie i przetwarzanie danych. Bazy danych. Programowanie - wybrane języki programowania. Zasady wykorzystywania oprogramowania komercyjnego, techniki multimedialne, grafika, animacja, edytory tekstów. Grafika komputerowa.

7. Podstawy automatyki

Podstawowe pojęcia automatyki, rodzaje układów automatyki. Elementy automatyki, własności elementów liniowych i nieliniowych. Zastosowanie transformat Fouriera, Laplace'a i "Z". Modele sygnałów i ich charakterystyki. Modelowanie układów w przestrzeni stanów. Transmitancje. Schematy blokowe, przekształcenie schematów blokowych, sprzężenia zwrotne. Elementy podstawowe, regulatory. Stabilność układu. Sterowanie i regulacja. Układy dyskretne. Cyfrowe układy automatyki, schematy logiczne, sterowanie za pomocą elementów logicznych. Sterowalność i obserwowalność. Podstawy identyfikacji.

8. Podstawy konstrukcji maszyn

Podstawowe wiadomości o projektowaniu maszyn. Zasady konstrukcji. Dokładność wymiarowa i zamienność części maszyn. Wytrzymałość zmęczeniowa elementów maszyn. Połączenia spawane. Połączenia i mechanizmy śrubowe. Układy wstępnie napięte. Wybrane połączenia kształtowe. Osie i wały, wyważanie wirników. Łożyskowanie, obliczanie łożysk ślizgowych z tarciem hydrodynamicznym i hydrostatycznym. Łożyska toczne, konstrukcja układu łożysk, obliczanie łożysk tocznych. Sprzęgła i hamulce. Przekładnie pasowe i łańcuchowe. Przekładnie zębate. Podstawowe parametry geometryczne i wytrzymałościowe kół zębatych walcowych o zębach prostych i skośnych. Projektowanie przekładni zębatych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Geometria i grafika inżynierska

Zasady odwzorowania utworów trójwymiarowych (rzuty Mong'a, aksonometria) z zapisem ich cech geometrycznych. Geometria form inżynierskich z zastosowaniem wielościanów, brył i powierzchni - realizacja tradycyjna i z wykorzystaniem dostępnych programów komputerowych.

2. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne

Wielkości charakteryzujące materiały. Materiały konstrukcyjne i ich własności: stopy metali, materiały ceramiczne, tworzywa sztuczne. Smary i oleje - ich własności. Materiały do pokryć powierzchniowych.

3. Maszyny elektryczne

Podstawowe prawa elektromagnetyzmu w teorii maszyn, elementy konstrukcyjne, materiały. Transformatory. Maszyny prądu stałego. Charakterystyki eksploatacyjne (silnik, prądnica). Maszyny indukcyjne. Model matematyczny, wykres wektorowy. Bilans mocy, strat i sprawność. Maszyny synchroniczne - budowa i zasada działania. Współpraca z siecią sztywną, regulacja mocy. Silnik synchroniczny. Maszyny specjalne.

4. Przesyłanie energii elektrycznej i technika zabezpieczeń

Podsystemy przesyłu i rozdziału energii elektrycznej. Sieci przesyłowe i rozdzielcze. Transformatory. Budowa linii i stacji transformatorowych. Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa. Izolacje. Przepięcia wewnętrzne i atmosferyczne. Ochrona przepięciowa i odgromowa. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych.

5. Termodynamika i wymiana ciepła

Własności cieplne substancji. Ciepło, praca i energia wewnętrzna. I zasada termodynamiki dla układów zamkniętych i otwartych. II zasada termodynamiki. Własności płynów. Przemiany gazów doskonałych i rzeczywistych. Przemiany nieodwracalne. Własności i przemiany par, mieszanin i gazów wilgotnych. Praca maksymalna i egzergia. Przejścia fazowe. III zasada termodynamiki. Spalanie. Elementy kinetyki reakcji. Elementy termodynamiki procesów nierównowagowych. Ustalone i nieustalone przewodzenie ciepła dla prostej i złożonej geometrii. Konwekcja swobodna. Skraplanie i wrzenie. Promieniowanie. Złożona wymiana ciepła.

6. Mechanika płynów

Ośrodki ciągłe. Metody opisu stanu i ruchu płynu. Elementy hydrostatyki. Kinematyka płynów. Płyn nielepki i modele płynu lepkiego. Równania ruchu płynu. Podobieństwo dynamiczne przepływów. Elementy hydrauliki. Płyny nieściśliwe i ściśliwe. Ustalone i nieustalone przepływy w przewodach. Przepływy z tarciem i wymianą ciepła i wewnętrznymi źródłami. Dysze, fale uderzeniowe. Przepływ przez palisadę profili. Modele przepływu w maszynach wirnikowych.

7. Technologie i maszyny energetyczne

Formy energii pierwotnej i przetworzonej. Struktura zasobów energii. Silniki i maszyny robocze - podstawowe typy, zasady pracy, zakresy zastosowań. Podstawowe technologie przetwarzania energii pierwotnej na pracę, ciepło i energię elektryczną: silnik spalinowy, technologia parowa, gazowa, gazowo-parowa. Obiegi porównawcze i rzeczywiste. Podstawy obliczeń oraz budowa silników spalinowych, kotłów, turbin, pomp, wymienników ciepła. Perspektywiczne technologie energetyczne.

8. Podstawy metrologii i techniki eksperymentu

Proces poznawczy, pomiar, jego niepewność, procesy badawcze, wielkości mierzalne, układy jednostek miar, systematyzowanie pojęć i definicji. Proces pomiarowy i jego podstawowe zadania, metody, struktura (na przykładach), opracowanie wyniku, ujawnianie błędów, niepewności, procedury statystyczne, regresja, korelacja. Projektowanie i realizowanie badań eksperymentalnych, optymalizacja procesu badawczego, dobór aparatury i realizacja badań.

9. Systemy energetyczne

Wybrane zagadnienia ogólnej teorii systemów. Cechy i struktura dużych systemów energetycznych. Krajowy system energetyczny i jego podsystemy: paliw stałych, paliw ciekłych, gazoenergetyczny, elektroenergetyczny, ciepłoenergetyczny. Wybrane metody modelowania matematycznego systemów energetycznych. Optymalizacja kierunków rozwoju dużych systemów energetycznych. Zagadnienia systemowe energetyki przemysłowej.

10. Gospodarka energetyczna

Rola energii w rozwoju ludzkości. Racjonalizacja użytkowania energii. Bilanse materiałowe i energetyczne. Analiza egzergetyczna procesów cieplnych. Rachunek skumulowanego zużycia energii. Skojarzona gospodarka cieplno-elektryczna. Akumulacja energii. Zasady wykorzystania energii odpadowej.

11. Ochrona środowiska w energetyce

Prognozy energetyczno-ekologiczne. Definicje procesu spalania oraz czystego środowiska naturalnego. Rodzaje zanieczyszczeń oraz ich szkodliwość: SO₂, NO_x, CO, sadza, węglowodory, CO₂. Emisja substancji śladowych. Przepisy i regulacje prawne. Procesy oczyszczania paliw. Pierwotne metody zmniejszania emisji zanieczyszczeń. Metody wtórne zmniejszania emisji SO₂ i NO_x. Odpylanie gazów. Ochrona wód powierzchniowych i gospodarka ściekowa. Zagospodarowanie stałych odpadów paleniskowych. Ochrona przed hałasem. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym.

12. Podstawy eksploatacji

Podstawowe pojęcia eksploatacyjne. Zasady eksploatacji urządzeń. Problemy niezawodności i odnowy. Sterowanie systemem eksploatacji urządzenia i grupy urządzeń (instalacji). Zbieranie i przetwarzanie danych eksploatacyjnych. Modelowanie matematyczne eksploatacji. Systemy diagnostyczne.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów podstawowych i kierunkowych zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia) powinny stanowić nie mniej niż 40 % zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty nietechniczne około 10 %, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty techniczne około 55 %).

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku energetyka trwają nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.600, w tym 1.545 określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych kierunku energetyka otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera. Studia na tym kierunku mają zapewnić wykształcenie specjalistów, odpowiadające potrzebom zrównoważonego rozwoju kraju i rosnącej roli problemów związanych z ekologicznym wytwarzaniem, przesyłem i dystrybucją energii. Wykształcenie to powinno być oparte na wiedzy technicznej z obszaru techniki cieplnej, elektroenergetyki, informatyki i ekonomii. Absolwenci powinni być przygotowani do pracy w przedsiębiorstwach zajmujących się głównie eksploatacją w obszarze systemów energetycznych i zakładów związanych z wytwarzaniem, przetwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii, a przede wszystkim jako specjaliści w dziedzinie energetyki w jednostkach samorządu.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 480

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 660

Razem: 1.545

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać minimum 8 tygodni praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

1. Przedmiot do wyboru 60

2. Języki obce 120

3. Wychowanie fizyczne 90

4. Przedmioty przygotowujące do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa energetycznego na rynku 135

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 480

1. Matematyka 120

2. Fizyka 60

3. Chemia 45

4. Mechanika techniczna 60

5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki 60

6. Informatyka 45

7. Podstawy automatyki 45

8. Podstawy konstrukcji maszyn 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 660

1. Geometria i grafika inżynierska 45

2. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne 30

3. Maszyny elektryczne 45

4. Przesyłanie energii elektrycznej 45

5. Termodynamika techniczna 90

6. Mechanika płynów 60

7. Technologie i maszyny energetyczne 90

8. Miernictwo i systemy pomiarowe 45

9. Gospodarka i systemy energetyczne 60

10. Ochrona środowiska w energetyce 45

11. Eksploatacja w energetyce 45

12. Odnawialne źródła energii 30

13. Rynek energii 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowania studenta: historia, filozofia, język polski, wiedza o polityce, socjologia, psychologia, etyka, nauka o kulturze, podstawy ochrony własności intelektualnej i przemysłowej.

2. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

3. Wychowanie fizyczne

Ćwiczenia ogólnorozwojowe, próby sprawności fizycznej, ćwiczenia w zakresie gier zespołowych.

4. Przedmioty przygotowujące do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa energetycznego na rynku

Podstawy prawa, inżynieria finansowa, ekonomia, zarządzanie, marketing.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Indukcja zupełna. Geometria analityczna w R3. Liczby zespolone. Rachunek macierzowy. Ciągi liczbowe. Funkcje wielu zmiennych. Rachunek całkowy. Równania różniczkowe zwyczajne. Funkcje zespolone. Residuum funkcji. Szereg Fouriera. Wprowadzenie do równania różniczkowych cząstkowych. Podstawy statystyki. Wybrane metody numeryczne.

2. Fizyka

Miejsce fizyki i jej rola w dzisiejszej nauce i technice. Wybrane problemy teorii względności, akustyki, fizyki atomowej i jądrowej - podstawowe zastosowania. Energia promienista. Bezpośrednia konwersja energii słonecznej i paliw na elektryczną.

3. Chemia

Elementy budowy materii. Pierwiastki chemiczne, właściwości. Wiązania chemiczne. Typy związków chemicznych. Wzory strukturalne. Reakcje chemiczne. Elementy statyki i kinetyki chemicznej. Gazy rzeczywiste, ciecze, ciała stałe - właściwości, struktury. Roztwory. Korozja. Wybrane procesy chemii nieorganicznej i organicznej. Procesy spalania i korozji.

4. Mechanika techniczna

Równowaga sił. Tarcie ślizgowe i toczne. Ruch punktu materialnego i ciała sztywnego. Zasady Newtona. Zmiana pędu, krętu i energii dla punktu i ciała sztywnego. Równania ruchu ciała sztywnego, naprężenia, odkształcenia. Ściskanie i rozciąganie prętów. Zginanie, wytrzymałość złożona. Wytrzymałość płyt kołowo-symetrycznych, rur grubościennych. Stateczność i wytrzymałość powłok osiowo-symetrycznych, zbiorniki ciśnieniowe. Naprężenie termiczne.

5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki

Pole elektryczne i magnetyczne. Elektromagnetyzm. Teoria rozwiązywania obwodów elektrycznych. Obwody wielofazowe. Stany nieustalone w obwodach RC, RL i RLC. Elementy półprzewodnikowe. Podstawowe układy analogowe. Układy cyfrowe, przetworniki A/C i C/A.

6. Informatyka

Algorytm, program, schemat blokowy. Sieci komputerowe. Zbieranie i przetwarzanie danych. Bazy danych. Zasady wykorzystywania oprogramowania komercyjnego. Grafika komputerowa.

7. Podstawy automatyki

Zastosowanie transformat Laplace'a. Modele sygnałów i ich charakterystyki. Transmitancje. Schematy blokowe. Elementy podstawowe, regulatory. Stabilność. Sterowanie i regulacja. Układy dyskretne. Podstawy identyfikacji.

8. Podstawy konstrukcji maszyn

Podstawowe wiadomości o projektowaniu maszyn. Zasady konstrukcji. Dokładność wymiarowa i zamienność części maszyn. Wytrzymałość zmęczeniowa elementów maszyn. Połączenia spawane. Połączenia i mechanizmy śrubowe. Układy wstępnie napięte. Wybrane połączenia kształtowe. Osie i wały, wyważanie wirników. Łożyskowanie, obliczanie łożysk ślizgowych z tarciem hydrodynamicznym i hydrostatycznym. Łożyska toczne, konstrukcja układu łożysk, obliczanie łożysk tocznych. Sprzęgła i hamulce. Przekładnie pasowe, linowe i łańcuchowe. Przekładnie zębate. Podstawowe parametry geometryczne i wytrzymałościowe kół zębatych walcowych o zębach prostych i skośnych. Projektowanie przekładni zębatych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Geometria i grafika inżynierska

Zasady odwzorowania utworów trójwymiarowych (rzuty Mong'a, aksonometria) z zapisem ich cech geometrycznych. Geometria form inżynierskich z zastosowaniem wielościanów, brył i powierzchni - realizacja tradycyjna i z wykorzystaniem dostępnych programów komputerowych.

Geometryczne kształtowanie form inżynierskich z zastosowaniem wielościanów, brył i powierzchni - tradycyjne i z wykorzystaniem dostępnych programów komputerowych.

2. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne

Wielkości charakteryzujące materiały. Materiały konstrukcyjne i ich własności: stopy metali, materiały ceramiczne, tworzywa sztuczne. Smary i oleje - ich własności. Materiały do pokryć powierzchniowych.

3. Maszyny elektryczne

Podstawowe prawa elektromagnetyzmu w teorii maszyn, elementy konstrukcyjne, materiały. Transformatory. Maszyny prądu stałego. Charakterystyki eksploatacyjne (silnik, prądnica). Maszyny indukcyjne. Bilans mocy, strat i sprawność. Maszyny synchroniczne - budowa i zasada działania. Współpraca z siecią sztywną, regulacja mocy. Silnik synchroniczny. Maszyny specjalne.

4. Przesyłanie energii elektrycznej

Podsystemy przesyłu i rozdziału energii elektrycznej. Sieci przesyłowe i rozdzielcze. Transformatory. Budowa linii i stacji transformatorowych. Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa. Izolacje. Przepięcia wewnętrzne i atmosferyczne. Ochrona przepięciowa i odgromowa. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych.

5. Termodynamika techniczna

Własności cieplne substancji. Ciepło, praca i energia wewnętrzna. I zasada termodynamiki dla układów zamkniętych i otwartych. II zasada termodynamiki. Własności płynów. Przemiany gazów doskonałych i rzeczywistych. Przemiany nieodwracalne. Własności i przemiany par, mieszanin i gazów wilgotnych. Analiza egzergetyczna. III zasada termodynamiki. Spalanie. Ustalone i nieustalone przewodzenie ciepła dla prostej i złożonej geometrii. Konwekcja swobodna. Skraplanie i wrzenie. Promieniowanie.

6. Mechanika płynów

Ośrodki ciągłe. Metody opisu stanu i ruchu płynu. Elementy hydrostatyki. Kinematyka płynów. Płyn nielepki i modele płynu lepkiego. Równania ruchu płynu. Podobieństwo dynamiczne przepływów. Elementy hydrauliki. Płyny nieściśliwe i ściśliwe. Ustalone przepływy w przewodach. Przepływy z tarciem i wymianą ciepła. Dysze, fale uderzeniowe. Przepływ przez palisadę profili. Modele przepływu w maszynach wirnikowych.

7. Technologie i maszyny energetyczne

Formy energii pierwotnej i przetworzonej. Struktura zasobów energii. Silniki i maszyny robocze - podstawowe typy, zasady pracy, zakresy zastosowań. Podstawowe technologie przetwarzania energii pierwotnej na pracę, ciepło i energię elektryczną: silnik spalinowy, technologia parowa, gazowa, gazowo-parowa. Obiegi porównawcze i rzeczywiste. Budowa silników spalinowych, kotłów, turbin, pomp, wymienników ciepła. Perspektywiczne technologie energetyczne.

8. Miernictwo i systemy pomiarowe

Proces poznawczy, pomiar, jego niepewność, wielkości mierzalne, układy jednostek miar, systematyzowanie pojęć i definicji. Proces pomiarowy i jego podstawowe zadania, metody, struktura (na przykładach), opracowanie wyniku, ujawnianie błędów, niepewności, procedury statystyczne, regresja, korelacja, dobór aparatury i realizacja pomiarów.

9. Gospodarka i systemy energetyczne

Rola energii w rozwoju ludzkości. Racjonalizacja użytkowania energii. Bilanse materiałowe i energetyczne. Krajowy system energetyczny i jego podsystemy: paliw stałych, paliw ciekłych, gazoenergetyczny, elektroenergetyczny, ciepłoenergetyczny. Rachunek skumulowanego zużycia energii. Skojarzona gospodarka cieplno-elektryczna. Akumulacja energii. Zasady wykorzystania energii odpadowej.

10. Ochrona środowiska w energetyce

Rodzaje zanieczyszczeń oraz ich szkodliwość: SO₂, NO_x CO, sadza, węglowodory, CO₂. Przepisy i regulacje prawne. Pierwotne metody zmniejszania emisji zanieczyszczeń. Metody wtórne zmniejszania emisji SO₂ i NO_x. Odpylanie gazów. Ochrona wód powierzchniowych i gospodarka ściekowa. Zagospodarowanie stałych odpadów paleniskowych. Ochrona przed hałasem. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym.

11. Eksploatacja w energetyce

Podstawowe pojęcia eksploatacyjne. Zasady eksploatacji urządzeń. Problemy niezawodności i odnowy. Remonty, rozruchy i odstawienia podstawowych maszyn i urządzeń energetycznych. Zbieranie i przetwarzanie danych eksploatacyjnych. Diagnostyka podstawowych rodzajów uszkodzeń.

12. Odnawialne źródła energii

Potencjał i możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Podstawowe technologie energetyki odnawialnej: woda, wiatr, biomasa, słońce, geotermia. Lokalne i systemowe układy wytwarzania. Uwarunkowania ekonomiczne wykorzystania energii odnawialnej.

13. Rynek energii

Segmenty rynku energii: paliwa, energia elektryczna, ciepło. Monopol naturalny. Prawo energetyczne. Instytucja regulatora. Specyfika i elementy rynku energii elektrycznej. Giełda energii elektrycznej.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów podstawowych i technicznych zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia) powinny stanowić około 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty nietechniczne około 10 %, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty techniczne około 55 %).

ZAŁĄCZNIK Nr 16

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

etnologia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku etnologia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.500, w tym 1.260 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Etnologia w ogólnym rozumieniu jest nauką zajmującą się opisem, historią i teorią kultury w różnych jej aspektach. W wymiarze opisowym dokumentuje się lub rekonstruuje czasowe i przestrzenne zróżnicowanie kultur w skali globalnej lub regionalnej. W wymiarze teorii dokonuje się modelowego wyjaśnienia lub interpretacji znaczeniowych kultury. Od innych nauk o kulturze odróżnia etnologię jej tradycyjny przedmiot badań: kultury plemienne, ludowe i nieelitarne.

Poprzez studia etnologiczne kształci się absolwenta umiejącego dostrzegać kulturowe podłoże każdej sytuacji społecznej, zdobywającego więc metodologiczne i antropologiczne przygotowanie do refleksji o człowieku i kulturze.

Wykształcenie etnologiczne przygotowuje do pracy w uniwersytetach, Polskiej Akademii Nauk i instytucjach naukowych, w muzeach, skansenach, placówkach kulturalno-oświatowych, w ośrodkach kultury regionalnej i odpowiednich działach administracji oraz wszędzie tam, gdzie potrzebne jest wykształcenie humanistyczne: w centrach badań opinii publicznej, w redakcjach, w reklamie itp.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 480

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 360

Razem: 1.260

IV.

PRAKTYKI

Praktyki terenowe i/lub muzealne w wymiarze minimum 2 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

1. Historia filozofii i filozofia kultury 60

2. Podstawy nauki o języku 30

3. Metodologia nauk społecznych z elementami logiki 60

4. Elementy historii i prahistorii 60

5. Przedmioty do wyboru 30

6. Języki obce 120

7. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 480

1. Wstęp do etnologii 90

2. Historia etnologii 60

3. Metodyka badań etnograficznych i laboratorium danych empirycznych 150

4. Etnografia (kultura ludowa) Polski 60

5. Etnografia Europy 60

6. Etnografia krajów pozaeuropejskich 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 360

1. Etnografia poszczególnych obszarów kulturowych świata 120

2. Metody interpretacji kultury 120

3. Folklorystyka i sztuka ludowa 120

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia filozofii i filozofia kultury

Wprowadzenie do ontologii kultury, do myśli o kulturze i do refleksji o podstawach istnienia człowieka w świecie wartości.

2. Podstawy nauki o języku

Podstawowe rozeznanie dotyczące natury języka, jego roli kreacyjnej i komunikacyjnej w społecznych procesach interakcji. Język jako baza tradycji i akulturacji.

3. Metodologia nauk społecznych z elementami logiki

Metodologiczne wprowadzenie do zagadnień struktury teorii społecznych i teorii kultury. Jest to podstawa wszelkich interpretacji, jakich dokonuje się w etnologii.

4. Elementy historii i prahistorii

Nabycie erudycji o faktach społecznych i kulturowych w perspektywie historycznej oraz o podstawowych problemach, jakimi zajmują się nauki historyczne.

5. Przedmioty do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z nauk przyrodniczych, informatyki, podstaw ochrony własności intelektualnej lub innego przedmiotu niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów.

6. Języki obce

Czynne opanowanie jednego języka nowożytnego w mowie i piśmie.

7. Wychowanie fizyczne

Uczestnictwo w zajęciach ruchowych: ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, sportowych, turystycznych i rekreacyjnych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wstęp do etnologii

Zapoznanie z problemami terminologicznymi i pojęciowymi dyscypliny, określenie zakresu przedmiotowego etnologii i pogranicza z innymi naukami humanistycznymi.

2. Historia etnologii

Wprowadzenie do historii dyscypliny. Omówienie kierunków i postaci badaczy. Przegląd etnologii w perspektywie współczesnych trendów badawczych.

3. Metodyka badań etnograficznych w laboratorium danych empirycznych.

Nauka podstawowych sposobów i technik badawczych, przysposobienie do samodzielnych badań terenowych. Nauka opracowywania i wstępnych interpretacji wyników badań etnograficznych.

4-6. Etnografia (kultura ludowa) Polski. Etnografia Europy. Etnografia krajów pozaeuropejskich.

Przegląd kultur Polski, Europy i świata dający podstawową erudycję i kompetencje w rozpoznawaniu zróżnicowania kulturowego w Polsce i w różnych regionach świata, pozostających w rozmaitych konfiguracjach cywilizacyjnych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

Przedmioty kierunkowe są ofertą specjalistyczną przedstawianą przez każdy etnologiczny ośrodek uniwersytecki. Student powinien wysłuchać z wybranego zakresu co najmniej 4 wykładów (120 godzin), konwersatorium (60 godzin) i seminarium (120 godzin). Studenci mają możliwość dokonania wyboru przedmiotów głównych i uzupełniających w zależności od realizowanych tematów prac magisterskich.

1. Etnografia poszczególnych obszarów kulturowych świata.

Blok zajęć, których celem jest pogłębienie i ugruntowanie wiedzy dotyczącej etnologii różnych regionów świata. Zajęcia obejmują najważniejsze zagadnienia badawcze oraz osiągnięcia naukowe.

2. Metody interpretacji kultury.

Zbiór przedmiotów, których celem jest osiągnięcie umiejętności analiz metatekstowych i umiejętności interpretacyjnych oraz sposobów artykułowania teorii jako koronnego stadium refleksji etnologicznej.

3. Folklorystyka i sztuka ludowa

Blok przedmiotów zapewniających specjalizację i wymagających oprócz wiedzy etnologicznej specyficznej erudycji z pogranicza innych nauk humanistycznych (sztuka, literatura).

ZAŁĄCZNIK Nr 16a ³¹

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

europeistyka

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku europeistyka trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.300, w tym 1.905 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku europeistyka otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Absolwent powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu socjologii, politologii, ekonomii, funkcjonowania stosunków międzynarodowych oraz o państwie i prawie, wzbogaconą o gruntowną znajomość europejskiej historii, kultury i tradycji, społeczno-politycznych uwarunkowań integracji europejskiej (ze szczególnym uwzględnieniem adaptacji i przynależności Polski do Unii Europejskiej), struktury oraz prawnych i gospodarczych aspektów funkcjonowania Wspólnot Europejskich, a także umiejętności posługiwania się językami europejskimi, samodzielnego i krytycznego myślenia oraz rozumienia i analizowania zagadnień społecznych, politycznych, prawnych i ekonomicznych Unii Europejskiej. Absolwent, w zależności od ukończonej specjalności, będzie przygotowany do podjęcia pracy w administracji państwowej i samorządowej, instytucjach i organizacjach krajowych i międzynarodowych, organach Wspólnot Europejskich, przedsiębiorstwach współpracujących z krajami Unii Europejskiej, placówkach naukowych i edukacyjnych oraz placówkach kulturalnych, wydawnictwach i środkach masowego przekazu, a także występowania o fundusze unijne i administrowania programami unijnymi. Może też podejmować pracę w szkolnictwie, po spełnieniu wymagań określonych odrębnymi przepisami.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 810

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 270

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 825

Razem: 1.905

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktyki umożliwiające pogłębienie umiejętności i przygotowujące do podjęcia pracy zawodowej.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 810

1. Przedmiot do wyboru 30

2 Język angielski 360

3. Język obcy II 360

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 270

1. Statystyka 30

2. Informatyka 45

3. Socjologia 30

4. Politologia 30

5. Ekonomia 45

6. Międzynarodowe stosunki polityczne i gospodarcze 60

7. Podstawy wiedzy o państwie i prawie 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 825

1. Historia społeczna Europy 90

2. Antropologia społeczna Europy 60

3. Regionalizm i federalizm w Europie 45

4. Geografia polityczna i gospodarcza Europy 30

5. Instytucje Wspólnot Europejskich i zasady funkcjonowania Unii Europejskiej 60

6. Procesy integracyjne w Europie 75

7. Finanse Unii Europejskiej 60

8. Prawo wspólnotowe 30

9. Europejskie prawo gospodarcze 60

10. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa w Europie

oraz współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych 75

11. Wybrane polityki Wspólnot Europejskich 90

12. Społeczne i kulturowe aspekty integracji europejskiej 45

13. Prawa socjalne i ochrona praw człowieka w Radzie Europy i Unii Europejskiej 30

14. Integracja Polski z Unią Europejską 75

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Filozofia, etyka, psychologia społeczna, ochrona własności intelektualnej lub inny w zależności od zainteresowań studentów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Statystyka

Elementy rachunku prawdopodobieństwa: zmienna losowa i jej rozkład, populacja i próba losowa, estymacja punktowa i przedziałowa, weryfikacja hipotez parametrycznych według koncepcji Neymana-Pearsona, weryfikacja hipotez nieparametrycznych. Opis statystyczny: struktura badania statystycznego, prezentacja rozkładu jednej i dwóch zmiennych, parametry poziomu wartości, interpretacja parametrów rozkładu jednej zmiennej w kategoriach przewidywania, podstawowe zależności statystyczne, korelacja rangowa, zależności statystyczne między wieloma zmiennymi.

2. Informatyka

Budowa komputerów i urządzeń peryferyjnych. Obsługa komputerów osobistych. Systemy jednego i wielu użytkowników. Systemy operacyjne. Programy użytkowe: edytory tekstów, programy do przygotowywania prezentacji, arkusze kalkulacyjne, pakiety statystyczne, unijne bazy danych. Systemy informacyjne Unii Europejskiej i Polski - sprzężenie, dostęp, możliwości i umiejętność korzystania. Lokalne i europejskie sieci komputerowe. Poczta elektroniczna. Internet. Modelowanie komputerowe.

3. Socjologia

Przedmiot zainteresowań, podstawowe pojęcia, zadania i metody badawcze. Filozoficzne i psychologiczne podstawy nauki o społeczeństwie. Mechanizmy rządzące zbiorowościami ludzkimi. Rodzina, grupa, naród. Kultura elitarna i masowa. Socjologia stosunków politycznych. Kryzysy i konflikty społeczne. Negocjacje metodą rozwiązywania konfliktów. Socjologiczne, psychologiczne i biologiczne uwarunkowania negocjacji. Komunikacja niepersonalna i asertywność w procesie negocjacji. Procedury negocjacyjne: budowanie relacji między stronami, negocjowanie z silniejszym partnerem, manipulowanie w procesie negocjacji, lobbing.

4. Politologia

Źródła i formy nowożytnej demokracji. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Struktura i funkcjonowanie władzy i systemów politycznych we współczesnym świecie: zasady ustrojowe, systemy partyjne, organizacje społeczne. Współczesne doktryny polityczne.

5. Ekonomia

Podstawowe pojęcia ekonomii. Narzędzia i metody analizy ekonomicznej. Współczesne teorie ekonomiczne. Elementy makroekonomii: rola państwa w funkcjonowaniu gospodarki, dochód narodowy, podatki, budżet, rynek towarowy i pieniężny, system pieniężno-kredytowy, popyt globalny, inflacja i bezrobocie, wzrost gospodarczy i wahania koniunkturalne. Elementy mikroekonomii: rynek - jego elementy i mechanizmy, konkurencja doskonała i monopolistyczna, rynek czynników produkcji.

6. Międzynarodowe stosunki polityczne i gospodarcze

Obszar i granice państw - rodzaje, funkcje, zmienność. Państwa i terytoria, terytoria powiernicze, kolonialne i inne. Współzależność pomiędzy położeniem geograficznym a polityką i ekonomią. Relacje społeczne, polityczne i ekonomiczne w skali globalnej, regionalnej i narodowej: współpraca, integracja, konflikty. Międzynarodowe stosunki militarne. Międzynarodowa polityka gospodarcza i handlowa. Międzynarodowe bezpieczeństwo ekologiczne. Stosunki wyznaniowe i etniczne na świecie. Międzynarodowe instytucje i organizacje polityczne i gospodarcze: struktura, podstawowe organy, obszar działania, ich rola i efektywność na przykładzie Unii Europejskiej, Rady Europy, NATO, OBWE i ONZ. Gospodarka światowa i międzynarodowy podział pracy. Podstawowe modele funkcjonowania gospodarki światowej. Instrumenty światowej polityki ekonomicznej. Międzynarodowy system walutowy. Europejski system walutowy. Bilans płatniczy i międzynarodowa równowaga płatnicza - kursy walutowe.

7. Podstawy wiedzy o państwie i prawie

Podstawowe pojęcia z zakresu nauk o państwie i prawie. Ewolucja pojęcia państwa w Europie. Ustroje państwowe. Państwo a społeczeństwo obywatelskie. Przyszłość państwa. Źródła, funkcje i systemy prawa. Normy i przepisy prawa. Wykładnia prawa. Obowiązywanie i stosowanie prawa. Stosunki prawne.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Historia społeczna Europy

Analiza najważniejszych wydarzeń oraz procesów społecznych i ekonomicznych, w wyniku których uformowały się cywilizacje współczesnej Europy: narodziny ustroju federalnego, pojawienie się idei renesansu, rozwój miast, rewolucja przemysłowa, pojawienie się kapitalizmu, liberalizmu, socjalizmu i komunizmu. I wojna światowa, ład powersalski. Okres międzywojenny: kryzys demokracji, ustroje autorytarne i totalitarne. II wojna światowa. Ład europejski po II wojnie światowej: rozpad wielkiej koalicji, podział Europy, okres "zimnej wojny". Równowaga sił i odprężenie w stosunkach Wschód-Zachód. Renesans demokracji oraz idei koegzystencji i integracji. Dekolonizacja a Europa. Konflikty w Europie powojennej. Kryzys i upadek systemu wschodnioeuropejskiego. Ewolucyjna intensyfikacja procesów integracyjnych kontynentu europejskiego.

2. Antropologia społeczna Europy

Obszar zainteresowań antropologii - podstawowe pojęcia i metody badawcze. Koncepcje ewolucjonizmu, dyfuzjonizmu, funkcjonalizmu i strukturalizmu w analizie zjawisk kulturowych, religijnych i procesów społecznych. Symbole łączące i różniące wspólnoty: graficzne (mapy), społeczne (mity, hymny), religijne. Historia pojęcia "Europa". Europa obszarem badań antropologicznych - analizy podobieństw i różnic geograficznych, historycznych, religijnych, ideologicznych i ekonomicznych w ostatnich dwóch tysiącach lat. Kulturowa spuścizna obrzeży Morza Śródziemnego: dziedzictwo antyku i tradycji judeochrześcijańskiej. Relacje między chrześcijaństwem zachodnioeuropejskim a tradycją bizantyjsko-ortodoksyjną oraz katolicyzmem a protestantyzmem. Kultura europejska w relacji do świata islamu i cywilizacji konfucjańskiej. Wpływ kolonializmu na antropologiczne koncepcje Europy. Cechy konstytutywne współczesnej kultury europejskiej - dziedzictwo kulturowe Europy Środkowo-Wschodniej i Zachodniej, pluralizm kulturowy. Związki między kulturą a przedsiębiorczością i gospodarką. Antropologia pomiędzy globalizacją, regionalizacją i lokalnością. Antropologia stosunków etnicznych we współczesnej Europie, mniejszości, migracje.

3. Regionalizm i federalizm w Europie

Koncepcje integracji terytorialnej i politycznej Europy. Ewolucja regionalizacji w krajach rozwiniętych oraz Europie Środkowo-Wschodniej w ostatnich dziesięcioleciach. Atrybuty współczesnego regionalizmu: struktura regionów, przestrzeń terytorialna i społeczna, kultura i tożsamość regionalna, regionalne partie i systemy wyborcze, samorząd regionalny. Regiony w integrującej się Europie. Tło historyczne federalizmu europejskiego: inicjatywy okresu międzywojennego oraz z czasów II wojny światowej, renesans idei integracji w okresie powojennym. Koncepcje i ewolucja federalizmu zachodnioeuropejskiego, środkowo- i wschodnioeuropejskiego, rosyjskiego oraz brytyjskiego. Modele federalizmu: strukturalno-systemowy - skończonej integracji, rewolucyjny (typu konstytucjonalistycznego, zmierzający do odchodzenia od państwa narodowego) oraz subsydiarny. Instytucje europejskiej współpracy politycznej oraz Wspólnot Europejskich. Koncepcja Unii Europejskiej. Perspektywy rozszerzenia Unii Europejskiej.

4. Geografia polityczna i gospodarcza Europy

Struktura geopolityczna Europy. Struktura ludnościowa Europy - problemy etniczne i geograficzne. Ukształtowanie terenu, warunki klimatyczne oraz hydrologiczne w Europie. Osadnictwo i działalność gospodarcza na tle bazy surowcowej i środowiska naturalnego człowieka. Lokalizacja i funkcjonowanie przemysłu w Europie. Transport i łączność. Gospodarka morska. Rozmieszczenie produkcji rolnej w Europie - problemy wyżywienia ludności.

5. Instytucje Wspólnot Europejskich i zasady funkcjonowania Unii Europejskiej

Komisja Europejska, Rada Unii Europejskiej, Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Sąd I Instancji, Parlament Europejski, Trybunał Obrachunkowy, Komitet Regionów, Komitet Ekonomiczno-Społeczny oraz Rada Europejska - struktura i kompetencje. Mechanizm funkcjonowania instytucji wewnętrznych i podejmowania decyzji. Unia Europejska a inne Wspólnoty Europejskie - zakres i formy współpracy.

6. Procesy integracyjne w Europie

Geneza i ewolucja integracji gospodarczej w Europie Zachodniej: Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Traktaty Rzymskie (Europejska Wspólnota Gospodarcza), Unia Europejska. Podstawowe cele integracji - swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału. Stadia integracji - unia celna, gospodarczo-walutowa, obejmująca rynek wewnętrzny. Mechanizmy wyrównywania szans rozwoju państw członkowskich Unii. Interwencjonizm - drogą do osiągnięcia spójności społecznej i ekonomicznej. Ekonomiczne aspekty rozszerzenia Unii Europejskiej. Rola małych i średnich przedsiębiorstw oraz rynku usług w rozwoju gospodarczym Europy.

7. Finanse Unii Europejskiej

Integracja finansowa Unii Europejskiej - wspólny budżet, zasady gospodarowania finansami. Podstawowe aktywa i pasywa systemu finansowego Unii. Podmioty systemu finansowego Unii: Europejski Bank Centralny, Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Fundusz Inwestycyjny, banki komercyjne, inne. Fundusze Unii Europejskiej: strukturalne, akcesyjne, spójności i inne.

8. Prawo wspólnotowe

Miejsce prawa w normatywnym porządku społecznym, państwowym i gospodarczym. Europejska tradycja prawna - źródła prawa europejskiego. Podstawowe modele prawa europejskiego: rewolucyjny (francuski), historyczny (niemiecki) i empiryczny (angielski). Prawo europejskie a prawo międzynarodowe publiczne oraz prawo wewnętrzne państw członkowskich Unii. Zakres kompetencji prawnych Wspólnot Europejskich i państw członkowskich Unii - rola Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Mechanizmy integrowania prawodawstw poszczególnych tradycji europejskich. Dostosowanie prawa polskiego do unijnego.

9. Europejskie prawo gospodarcze

Podstawowe zasady prawa europejskiego materialnego - swobodnego przepływu towarów (oparte na: zakazie wprowadzenia ceł, opłat i innych środków o podobnych skutkach oraz dyskryminujących lub protekcjonistycznych opłat, a także prawie własności przemysłowej), osób (oparte na: prawie do pracy, socjalnym i azylowym oraz systemie ubezpieczeń społecznych w Unii Europejskiej i wspólnotach europejskich, a także zakazie wprowadzania ograniczeń migracji ludności), usług (oparte na: swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej i świadczenia usług, a także prawie spółek) i kapitału (oparte na: funkcjonowaniu unijnego rynku kapitałowego, gospodarczego i walutowego) oraz wolnej konkurencji (oparte na: zakazie praktyk monopolistycznych, pomocy państwa oraz dominacji i fuzji przedsiębiorstw). Instrumenty prawne i administracyjne sankcjonujące stosowanie prawa gospodarczego na obszarze Unii.

10. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa w Europie oraz współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

Zasady współpracy w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych: Układ z Schengen, Traktat z Maastricht, Traktat Amsterdamski. Polityka wizowa i azylowa: Konwencja Dublińska, Układ z Schengen, Konwencja Wykonawcza do Układu z Schengen. Walka z przestępstwami finansowymi, korupcją i terroryzmem. Zwalczanie zorganizowanej przestępczości - handlu bronią, narkotykami i ludźmi. Zwalczanie rasizmu i ksenofobii. Instytucje i organa unijne odpowiedzialne za ład wewnętrzny - zakres działania i kompetencje. Współpraca krajów członkowskich w sprawach sądowych - cywilnych i karnych. Ochrona danych osobowych i własności intelektualnej. Ład w Europie i na świecie po II wojnie światowej a współpraca polityczna w zakresie bezpieczeństwa. Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie - jej znaczenie dla integracji politycznej kontynentu. Geneza, struktura i ewolucja Europejskiej Wspólnoty Politycznej oraz jej rola w życiu politycznym kontynentu. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa w Europie - geneza, podstawy prawne (Traktaty z Maastricht, Amsterdamu, Nicei), formy oddziaływania (wspólne stanowiska, strategie i działania). Rola Rady Europy oraz Unii Europejskiej i państw członkowskich w kształtowaniu Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Euroatlantycki system bezpieczeństwa - NATO i Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony.

11. Wybrane polityki Wspólnot Europejskich

Zasięg oddziaływania politycznego i gospodarczego Wspólnot Europejskich. Wybrane zagadnienia dotyczące wspólnych polityk: regionalnej, rolnej, gospodarczej, handlowej, w zakresie jednolitego rynku (wewnętrznego), konkurencji, ochrony środowiska, kultury oraz badań i rozwoju. Polityka edukacyjna Unii Europejskiej. Polityka w zakresie ochrony zdrowia i zdrowia publicznego.

12. Społeczne i kulturowe aspekty integracji europejskiej

Narody Europy. Tożsamość europejska - europejski system wartości. Dziedzictwo kulturowe Europy. Filozofia integracji europejskiej. Zasady komunikowania się w społeczeństwie wielokulturowym. Nurty i zachowania społeczne w Europie: lokalizm, regionalizm, nacjonalizm. Konflikty społeczne (etniczne, narodowe) a integracja europejska. Migracje elementem integracji. Problemy demograficzne Europy - mniejszości narodowe. Wpływ integracji i globalizacji na zachowania społeczne i kulturę europejską. Społeczne i kulturowe przemiany społeczeństwa polskiego w procesie integracji europejskiej.

Modele relacji państwo-kościół we współczesnej Europie: separacja, autonomia, współpraca. Aspekty prawne i instytucjonalne relacji państwo-kościół. Wpływ relacji państwo-kościół na przemiany kulturowe i społeczne.

13. Prawa socjalne i ochrona praw człowieka w Radzie Europy i Unii Europejskiej

Status prawny obywateli Unii Europejskiej: charakter prawny, obowiązki i prawa obywatelskie. Prawa socjalne w Unii. Znaczenie oraz rozwiązania instytucjonalno-prawne w zakresie praw człowieka na świecie i w Europie. Regulacje prawne dotyczące praw człowieka w ramach ONZ, Unii Europejskiej, Rady Europy: Konwencje Rady Europy i ONZ, Karta Praw Podstawowych i Dyrektyw Unii Europejskiej. Procedury rozstrzygania sporów i skarg indywidualnych w ONZ i Radzie Europy - rola Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Europejska Karta Społeczna. Konwencja Ramowa Rady Europy o Ochronie Mniejszości Narodowych. Karta Języków Regionalnych i Mniejszościowych.

14. Integracja Polski z Unią Europejską

Zasady przystępowania nowych państw do Unii Europejskiej i wynikające stąd konsekwencje. Historia negocjacji Polski w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej. Społeczne i ekonomiczne aspekty integracji Polski z Unią. Struktura i dynamika przedsiębiorczości oraz rola przedsiębiorstw w Polsce i Unii Europejskiej. Instytucjonalne wspieranie przedsiębiorczości w procesie integracji europejskiej. Rolnictwo i wieś polska a integracja Polski z Unią. Rola informacji w procesie rozszerzenia Unii Europejskiej. Integracja Polski z Unią w świadomości społecznej Polaków i społeczeństw krajów członkowskich Unii. Rozszerzenie Unii a oczekiwania Polski i państw członkowskich. Procedury występowania o fundusze unijne i zasady gospodarowania tymi funduszami.

STUDIA ZAWODOWE

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku europeistyka trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.200, w tym 1.350 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku europeistyka otrzymuje tytuł zawodowy licencjata.

Absolwent powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu socjologii, politologii, ekonomii, funkcjonowania stosunków międzynarodowych oraz o państwie i prawie, wzbogaconą o znajomość europejskiej tradycji, historii i kultury, społeczno-politycznych uwarunkowań integracji europejskiej (ze szczególnym uwzględnieniem adaptacji i przynależności Polski do Unii Europejskiej), struktury oraz prawnych i ekonomicznych aspektów funkcjonowania Wspólnot Europejskich, a także umiejętności rozumienia i analizowania zagadnień społecznych, politycznych, prawnych i ekonomicznych Unii Europejskiej. Absolwent będzie przygotowany do podjęcia pracy w administracji rządowej i samorządowej, instytucjach i organizacjach krajowych i międzynarodowych, organach Wspólnot Europejskich, przedsiębiorstwach współpracujących z krajami Unii Europejskiej oraz placówkach kulturalnych, wydawnictwach i środkach masowego przekazu.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 195

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 495

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 210

Razem: 1.350

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktyki umożliwiające pogłębienie umiejętności i przygotowujące do podjęcia pracy.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Język angielski 240

3. Drugi język obcy 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 195

1. Informatyka 30

2. Socjologia 30

3. Politologia 30

4. Ekonomia 30

5. Międzynarodowe stosunki polityczne i gospodarcze 45

6. Podstawy wiedzy o państwie i prawie 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 495

1. Historia społeczna Europy 45

2. Antropologia społeczna Europy 30

3. Regionalizm i federalizm w Europie 30

4. Geografia polityczna i gospodarcza Europy 30

5. Instytucje Wspólnot Europejskich i zasady funkcjonowania Unii Europejskiej 30

6. Procesy integracyjne w Europie 30

7. Finanse Unii Europejskiej 30

8. Prawo wspólnotowe 30

9. Europejskie prawo gospodarcze 30

10. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa w Europie

oraz współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych 45

11. Wybrane polityki Wspólnot Europejskich 60

12. Społeczne i kulturowe aspekty integracji europejskiej 30

13. Prawa socjalne i ochrona praw człowieka w Radzie Europy i Unii Europejskiej 30

14. Integracja Polski z Unią Europejską 45

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 210

W zależności od wybranej specjalności i specjalizacji.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta, w szczególności: filozofia, etyka, psychologia społeczna, ochrona własności intelektualnej.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Informatyka

Budowa komputerów i urządzeń peryferyjnych. Obsługa komputerów osobistych. Systemy jednego i wielu użytkowników. Systemy operacyjne. Programy użytkowe: edytory tekstów, arkusze kalkulacyjne, unijne bazy danych. Lokalne i europejskie sieci komputerowe. Poczta elektroniczna. Internet. Unijne i polskie systemy informacyjne - sprzężenie, dostęp, możliwości korzystania.

2. Socjologia

Filozoficzne i psychologiczne podstawy nauki o społeczeństwie. Mechanizmy rządzące zbiorowościami ludzkimi. Rodzina, grupa, naród. Kultura elitarna i masowa. Socjologia stosunków politycznych. Kryzysy i konflikty społeczne i ich negocjacyjne rozwiązywanie. Socjologiczne, psychologiczne i biologiczne uwarunkowania negocjacji. Procedury negocjacyjne: budowanie relacji między stronami, negocjowanie z silniejszym partnerem, manipulowanie w procesie negocjacji, lobbing.

3. Politologia

Źródła i forma nowożytnej demokracji. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Struktura i funkcjonowanie władzy i systemów politycznych we współczesnym świecie: zasady ustrojowe, systemy partyjne, organizacje społeczne. Współczesne doktryny polityczne.

4. Ekonomia

Podstawowe pojęcia ekonomii. Narzędzia i metody analizy ekonomicznej. Elementy makroekonomii: rola państwa w funkcjonowaniu gospodarki, dochód narodowy, podatki, budżet, rynek towarowy i pieniężny, system pieniężno-kredytowy, popyt globalny, inflacja i bezrobocie, wzrost gospodarczy i wahania koniunkturalne. Elementy mikroekonomii: rynek - jego elementy i mechanizmy, konkurencja doskonała i monopolistyczna, rynek czynników produkcji.

5. Międzynarodowe stosunki polityczne i gospodarcze

Relacje społeczne i ekonomiczne w skali globalnej, regionalnej i narodowej: współpraca, integracja, konflikty. Międzynarodowe stosunki militarne. Międzynarodowe bezpieczeństwo ekologiczne. Stosunki wyznaniowe i etniczne na świecie. Międzynarodowe instytucje i organizacje polityczne i gospodarcze: struktura, obszar działania, ich rola i efektywność na przykładzie Unii Europejskiej, Rady Europy, NATO, OBWE i ONZ. Międzynarodowa polityka gospodarcza i handlowa: międzynarodowy podział pracy, modele funkcjonowania gospodarki światowej, instrumenty światowej polityki ekonomicznej. Międzynarodowy i europejski system walutowy. Bilans płatniczy i międzynarodowa równowaga płatnicza - kursy walutowe.

6. Podstawy wiedzy o państwie i prawie

Podstawowe pojęcia z zakresu nauk o państwie i prawie. Ewolucja pojęcia państwa w Europie. Ustroje państwowe. Państwo a społeczeństwo obywatelskie. Przyszłość państwa. Źródła, funkcje i systemy prawa. Normy i przepisy prawa. Wykładnia prawa. Obowiązywanie i stosowanie prawa. Stosunki prawne.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Historia społeczna Europy

Analiza wydarzeń oraz procesów społecznych i ekonomicznych, w wyniku których uformowały się cywilizacje współczesnej Europy: narodziny ustroju federalnego, pojawienie się idei renesansu, rozwój miast, rewolucja przemysłowa, pojawienie się kapitalizmu, liberalizmu, socjalizmu i komunizmu. Przemiany w okresie I wojny światowej i międzywojennym. II wojna światowa. Ład europejski po II wojnie światowej: rozpad wielkiej koalicji, podział Europy, okres "zimnej wojny". Równowaga sił i odprężenie w stosunkach Wschód - Zachód. Renesans demokracji oraz idei koegzystencji i integracji. Dekolonizacja a Europa. Konflikty w Europie powojennej. Kryzys i upadek systemu wschodnioeuropejskiego. Ewolucyjna intensyfikacja procesów integracyjnych na kontynencie europejskim.

2. Antropologia społeczna Europy

Podstawowe pojęcia, obszar zainteresowań oraz metody stosowane w analizie zjawisk kulturowych, religijnych i procesów społecznych. Historia pojęcia "Europa". Europa obszarem badań antropologicznych - analiza podobieństw i różnic geograficznych, historycznych, religijnych, ideologicznych i ekonomicznych w ostatnich dwóch tysiącach lat. Kulturowa spuścizna obrzeży Morza Śródziemnego - dziedzictwo antyku i tradycji judeochrześcijańskiej. Relacje między chrześcijaństwem zachodnioeuropejskim a tradycją bizantyjsko-ortodoksyjną oraz katolicyzmem a protestantyzmem. Kultura europejska w relacji do świata islamu i cywilizacji konfucjańskiej. Wpływ kolonializmu na antropologiczne koncepcje Europy. Cechy konstytutywne współczesnej kultury europejskiej - dziedzictwo kulturowe Europy Środkowo-Wschodniej i Zachodniej, pluralizm kulturowy. Związki między kulturą a przedsiębiorczością i gospodarką. Antropologia pomiędzy globalizacją, regionalizacją a lokalnością. Antropologia stosunków etnicznych we współczesnej Europie.

3. Regionalizm i federalizm w Europie

Koncepcje integracji terytorialnej i politycznej Europy. Atrybuty współczesnego regionalizmu: struktura regionów, przestrzeń terytorialna i społeczna, kultura i tożsamość regionalna, regionalne partie i systemy wyborcze, samorząd regionalny. Regiony w integrującej się Europie. Tło historyczne federalizmu europejskiego. Koncepcje i ewolucja federalizmu zachodnioeuropejskiego, środkowo- i wschodnioeuropejskiego, rosyjskiego oraz brytyjskiego. Instytucje europejskiej współpracy politycznej oraz Wspólnot Europejskich. Powstanie, organizacja i funkcjonowanie Unii Europejskiej. Perspektywy integracji i rozszerzenia Unii.

4. Geografia polityczna i gospodarcza Europy

Struktura geopolityczna Europy. Struktura ludnościowa Europy - problemy etniczne i geograficzne. Ukształtowanie terenu, warunki klimatyczne oraz hydrologiczne w Europie. Osadnictwo i działalność gospodarcza na tle bazy surowcowej i środowiska naturalnego człowieka. Lokalizacja i funkcjonowanie przemysłu w Europie. Transport i łączność. Gospodarka morska. Rozmieszczenie produkcji rolnej w Europie - problemy wyżywienia ludności.

5. Instytucje Wspólnot Europejskich i zasady funkcjonowania Unii Europejskiej

Komisja Europejska, Rada Unii Europejskiej, Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Sąd I Instancji, Parlament Europejski, Trybunał Obrachunkowy, Komitet Regionów, Komitet Ekonomiczno-Społeczny oraz Rada Europejska - struktura i kompetencje. Mechanizm funkcjonowania instytucji wewnętrznych i podejmowania decyzji. Unia Europejska a inne Wspólnoty Europejskie - zakres i formy współpracy.

6. Procesy integracyjne w Europie

Geneza i ewolucja integracji gospodarczej w Europie Zachodniej: Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Traktaty Rzymskie (Europejska Wspólnota Gospodarcza), Unia Europejska. Podstawowe cele integracji - swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału. Stadia integracji - unia celna, gospodarczo-walutowa, obejmująca rynek wewnętrzny. Mechanizmy wyrównywania szans rozwoju państw członkowskich Unii - interwencjonizm. Ekonomiczne aspekty rozszerzenia Unii Europejskiej. Rola małych i średnich przedsiębiorstw oraz rynku usług w rozwoju gospodarczym Europy.

7. Finanse Unii Europejskiej

Integracja finansowa Unii Europejskiej - wspólny budżet, zasady gospodarowania finansami. Podstawowe aktywa i pasywa systemu finansowego Unii. Podmioty systemu finansowego Unii: Europejski Bank Centralny, Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Fundusz Inwestycyjny, banki komercyjne i inne. Fundusze Unii Europejskiej, w szczególności: strukturalne, akcesyjne, spójności.

8. Prawo wspólnotowe

Europejska tradycja prawna - źródła prawa europejskiego. Podstawowe modele prawa europejskiego: rewolucyjny (francuski), historyczny (niemiecki) i empiryczny (angielski). Prawo europejskie a prawo międzynarodowe publiczne oraz prawo wewnętrzne państw członkowskich Unii Europejskiej. Zakres kompetencji prawnych Wspólnot Europejskich i państw członkowskich Unii. Mechanizmy integrowania prawodawstw poszczególnych tradycji europejskich. Dostosowanie prawa polskiego do unijnego.

9. Europejskie prawo gospodarcze

Podstawowe zasady prawa europejskiego materialnego - swobodnego przepływu towarów, osób, usług i kapitału oraz wolnej konkurencji. Instrumenty prawne i administracyjne sankcjonujące stosowanie prawa gospodarczego w Unii.

10. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa w Europie oraz współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

Porozumienia regulujące zasady współpracy w zakresie: wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, polityki wizowej i azylowej, walki z przestępczością finansową, korupcją i terroryzmem, zwalczania zorganizowanej przestępczości oraz rasizmu i ksenofobii. Instytucje i organa unijne odpowiedzialne za ład wewnętrzny - zakres działania i kompetencje. Współpraca krajów członkowskich w sprawach sądowych - cywilnych i karnych. Ochrona danych osobowych i własności intelektualnej. Ład w Europie i na świecie po II wojnie światowej - znaczenie KBWE dla integracji politycznej kontynentu. Geneza, struktura i ewolucja Europejskiej Wspólnoty Politycznej oraz jej rola w życiu politycznym kontynentu. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa w Europie - geneza, podstawy prawne, formy oddziaływania. Rola Rady Europy oraz Unii Europejskiej i państw członkowskich w kształtowaniu wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Euroatlantycki system bezpieczeństwa - NATO i Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony.

11. Wybrane polityki Wspólnot Europejskich

Zasięg oddziaływania politycznego i gospodarczego Wspólnot Europejskich. Wybrane zagadnienia dotyczące wspólnych polityk: regionalnej, rolnej, gospodarczej, handlowej, rynkowej, w zakresie ochrony środowiska, kultury oraz badań i rozwoju. Polityka edukacyjna Unii Europejskiej. Polityka w zakresie ochrony zdrowia i zdrowia publicznego.

12. Społeczne i kulturowe aspekty integracji europejskiej

Narody Europy. Tożsamość europejska - europejski system wartości. Dziedzictwo kulturowe Europy. Filozofia integracji europejskiej. Zasady komunikowania się w społeczeństwie wielokulturowym. Nurty i zachowania społeczne w Europie: lokalizm, regionalizm, nacjonalizm. Konflikty społeczne (etniczne, narodowościowe) a integracja europejska. Migracje elementem integracji. Problemy demograficzne Europy. Wpływ integracji i globalizacji na zachowania społeczne i kulturę europejską. Społeczne i kulturowe przemiany społeczeństwa polskiego w procesie integracji europejskiej.

Modele relacji państwo-kościół we współczesnej Europie: separacja, autonomia, współpraca. Aspekty prawne i instytucjonalne relacji państwo-kościół. Wpływ relacji państwo-kościół na przemiany kulturowe i społeczne.

13. Prawa socjalne i ochrona praw człowieka w Radzie Europy i Unii Europejskiej

Status prawny obywateli Unii Europejskiej: charakter prawny, obowiązki i prawa obywatelskie. Prawa socjalne w Unii. Rozwiązania instytucjonalno-prawne w zakresie praw człowieka na świecie i w Europie. Procedury rozstrzygania sporów i skarg indywidualnych w ramach ONZ oraz Rady Europy - rola Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Europejska Karta Społeczna. Konwencja Ramowa Rady Europy o Ochronie Mniejszości Narodowych. Karta Języków Regionalnych i Mniejszościowych.

14. Integracja Polski z Unią Europejską

Zasady przystępowania nowych państw do Unii Europejskiej. Historia negocjacji Polski w sprawie członkostwa w Unii. Społeczne i ekonomiczne aspekty integracji Polski z Unią. Struktura i dynamika przedsiębiorczości oraz rola przedsiębiorstw w Polsce i Unii Europejskiej. Instytucjonalne wspieranie przedsiębiorczości w procesie integracji europejskiej. Rolnictwo i wieś polska a integracja Polski z Unią. Rola informacji w procesie rozszerzenia Unii Europejskiej. Integracja Polski z Unią w świadomości społecznej Polaków i społeczeństw krajów członkowskich. Rola informacji w procesie rozszerzania Unii. Oczekiwania Polski i państw członkowskich związane z rozszerzeniem Unii. Procedury występowania o fundusze unijne i zasady gospodarowania tymi funduszami.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Wykaz przedmiotów specjalizacyjnych (przygotowujących do wykonywania zawodu) i specjalnościowych (pogłębiających wykształcenie kierunkowe) oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając wymagania określone dla danej specjalizacji.

VII. ZALECENIA

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonym zakresie wiedzy.

ZAŁĄCZNIK Nr 16b ³²

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

farmacja

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku farmacja trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 4.000, w tym 3.555 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent po ukończeniu studiów na kierunku farmacja uzyskuje tytuł zawodowy magistra. Kwalifikacje absolwenta kierunku farmacja obejmują wiedzę merytoryczną i umiejętności w zakresie:

- sporządzania, wytwarzania i oceny jakości substancji leczniczych i preparatów farmaceutycznych,

- wydawania oraz sprawowania nadzoru nad obrotem, przechowywaniem i wykorzystaniem produktów leczniczych i wyrobów medycznych,

- udzielania informacji i porad dotyczących działania produktów leczniczych i stosowania wyrobów medycznych,

- prowadzenia badań naukowych nad lekiem.

Absolwenci tego kierunku mogą również podejmować pracę w laboratoriach analitycznych, a także w ochronie zdrowia, po spełnieniu dodatkowych wymagań określonych odrębnymi przepisami.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 345

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.305

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.905

Razem: 3.555

IV. PRAKTYKI

Program studiów obejmuje obowiązkowe praktyki w wymiarze:

- 1 miesiąc w aptece ogólnodostępnej (po III roku studiów),

- 1 miesiąc w aptece szpitalnej (po IV roku studiów),

- 6 miesięcy w aptece ogólnodostępnej lub szpitalnej, po obronie pracy magisterskiej.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIE GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 345

1. Historia farmacji 15

2. Etyka zawodu 30

3. Psychologia z socjologią 15

4. Matematyka 30

5. Statystyka 30

6. Informatyka 30

7. Historia filozofii 15

8. Język obcy 120

9. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.305

1. Chemia ogólna i nieorganiczna 150

2. Chemia analityczna 180

3. Chemia organiczna 210

4. Chemia fizyczna 105

5. Doraźna pomoc medyczna 15

6. Biofizyka 30

7. Biologia z genetyką 60

8. Botanika farmaceutyczna 90

9. Anatomia 30

10. Fizjologia 75

11. Patofizjologia 75

12. Mikrobiologia 90

13. Immunologia 30

14. Biochemia 105

15. Biologia molekularna 30

16. Medycyna katastrof 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.905

1. Farmakognozja 150

2. Chemia leków 255

3. Synteza i technologia środków leczniczych 75

4. Farmakologia z farmakodynamiką 210

5. Farmakokinetyka 30

6. Farmakoterapia z naukową informacją o lekach 60

7. Technologia postaci leku 330

8. Biofarmacja 45

9. Bromatologia 75

10. Higiena i epidemiologia 30

11. Toksykologia 90

12. Prawo farmaceutyczne 30

13. Farmakoekonomika 30

14. Leki pochodzenia naturalnego 30

15. Biotechnologia farmaceutyczna 30

16. Farmacja praktyczna w aptece 60

17. Ćwiczenia specjalistyczne z metodologią badań naukowych 375

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia farmacji

Historia leków i lekoznawstwa. Dzieje aptek i aptekarstwa. Ewolucja wiedzy farmaceutycznej (nauczania farmaceutycznego). Rozwój nauk farmaceutycznych. Tradycja i kultura medyczno-farmaceutyczna.

2. Etyka zawodu

Podstawy bioetyki. Kształtowanie wrażliwości i postawy moralnej nieodzownej do etycznie słusznego rozstrzygnięcia dylematów moralnych związanych z wykonywaniem zawodu farmaceuty.

3. Psychologia z socjologią

Przedmiot ma na celu wprowadzenie elementów pozwalających przyszłemu farmaceucie na lepsze nawiązanie kontaktu, zarówno z pracownikami opieki zdrowotnej, jak i z pacjentem.

4. Matematyka

Potęgowanie. Logarytmowanie. Funkcje odwrotne. Pochodne funkcji jednej i wielu zmiennych. Rachunek błędów. Całki oznaczone i nieoznaczone. Równania różniczkowe pierwszego rzędu.

5. Statystyka

Podstawowe pojęcia rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej. Estymacja parametrów. Testowanie hipotez statystycznych. Korelacja i regresja.

6. Informatyka

Poznanie systemu Windows oraz pakietu Microsoft Office (edytor tekstowy Microsoft Word, arkusz kalkulacyjny Excel, pakiet graficzny Power Point). Współdziałanie i powiązanie między poznanymi programami. Podstawy biostatyki w oparciu o dostępny program statystyczny.

7. Historia filozofii

Poznanie podstawowych kierunków filozoficznych w celu poszerzenia wiedzy ogólnej studentów kierunku farmacja.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia ogólna i nieorganiczna

Atomy i cząsteczki. Układ okresowy pierwiastków. Izotopy promieniotwórcze - wykorzystanie w diagnostyce i leczeniu. Mechanizmy tworzenia i rodzaje wiązań chemicznych. Związki kompleksowe. Stany skupienia materii. Właściwości fizykochemiczne roztworów. Procesy utlenienia i redukcji. Charakterystyka metali i niemetali. Identyfikacja substancji nieorganicznych. Zastosowanie substancji nieorganicznych w farmacji.

2. Chemia analityczna

Klasyczne metody analizy ilościowej: analiza wagowa, objętościowa, alkacymetria, redoksymetria, argentometria, kompleksometria, analiza gazowa.

3. Chemia organiczna

Podział związków węgla i ich nazewnictwo. Struktura związków organicznych z wykorzystaniem teorii orbitali atomowych i molekularnych. Efekty elektronowe: mezomeryczny i indukcyjny. Główne typy reakcji chemicznych (substytucja, addycja, eliminacja) i ich mechanizmy. Systematyka związków organicznych według grup funkcyjnych, najważniejsze właściwości węglowodorów, fluorowcowęglowodorów, związków metaloorganicznych, amin, nitrozwiązków, alkoholi, fenoli, eterów, aldehydów, ketonów, kwasów karboksylowych, funkcyjnych i szkieletowych pochodnych kwasów karboksylowych, pochodnych kwasu węglowego. Budowa i właściwości podstawowych związków heterocyklicznych (pięcio- i sześcioczłonowych z atomami N, O, S) oraz związków pochodzenia naturalnego (alkaloidów, węglowodanów, steroidów, terpenów, lipidów, peptydów i białek). Praktyczne zapoznanie się z zasadami preparatyki i podstawami analizy związków organicznych.

4. Chemia fizyczna

Elementy mechaniki kwantowej. Podstawy termodynamiki chemicznej. Kinetyka reakcji chemicznych. Mechanizmy katalizy. Fizykochemia układów wielofazowych i zjawisk powierzchniowych. Elementy elektrochemii. Fizykochemiczne podstawy farmakokinetyki.

5. Doraźna pomoc medyczna

Przyczyny stanów bezpośredniego zagrożenia życia oraz zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.

6. Biofizyka

Fizyczne podstawy procesów fizjologicznych: krążenia, przewodnictwa nerwowego, wymiany gazowej, ruchu, wymiany substancji. Wpływ czynników fizycznych środowiska na organizmy żywe. Metodyka pomiarów wielkości fizycznych. Fizyczne aspekty diagnostyki i terapii.

7. Biologia z genetyką

Poziomy organizacji żywej materii i podstawy funkcjonowania organizmów. Wybrane zagadnienia z ekologii. Podstawy parazytologii, ewolucja układu pasożyt-żywiciel. Cytofizjologia komórki. Podstawy genetyki klasycznej, populacyjnej i molekularnej, genetyczne aspekty różnicowania komórek, dziedziczenie monogenowe i poligenowe cech człowieka, genetyczny polimorfizm populacji ludzkiej.

8. Botanika farmaceutyczna

Charakterystyka morfologiczna i anatomiczna ważniejszych jednostek systematycznych, organizmów prokariotycznych, grzybów i roślin, dostarczających surowców leczniczych i materiałów stosowanych w farmacji. Metody badawcze w systematyce. Rozpoznawanie składników komórek oraz tkanek, organów i gatunków o znaczeniu farmaceutycznym. Podstawy biotechnologii roślin wyższych: regulatory wzrostu, kultury in vivo, mikrorozmnażanie, zastosowanie w otrzymywaniu materiału leczniczego. Systemy ochrony roślin. Metody poszukiwania nowych gatunków leczniczych, etnobotanika. Poznawanie roślin leczniczych i chronionych w stanie naturalnym i uprawie. Sporządzanie zielnika roślin leczniczych.

9. Anatomia

Podstawy anatomii prawidłowej organizmu ludzkiego. Elementy anatomii funkcjonalnej i rozwojowej. Współzależność między budową i funkcją organizmu w warunkach zdrowia i choroby.

10. Fizjologia

Elementy cytofizjologii. Mechanizmy regulacji nerwowej i hormonalnej. Fizjologia układu ruchu. Krążenie. Funkcje fizjologiczne krwi. Mechanizmy oddychania. Trawienie i wchłanianie. Wydzielanie i termoregulacja. Fizjologia rozrodu. Wpływ leków na funkcje fizjologiczne organizmu.

11. Patofizjologia

Elementy patofizjologii komórki. Zaburzenia funkcji adaptacyjnych organizmu. Patofizjologia krwi i układu odpornościowego. Zaburzenia regulacji organizmu. Podstawy patofizjologii poszczególnych układów. Mechanizmy rozwoju nowotworów. Zaburzenia przemiany materii. Elementy etiologii.

12. Mikrobiologia

Bakteriologia ogólna i szczegółowa. Elementy wirusologii i mykologii. Charakterystyka bakterii, wirusów i grzybów chorobotwórczych. Wpływ chemioterapeutyków oraz środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych na drobnoustroje. Elementy diagnostyki mikrobiologicznej. Podstawy mikrobiologii farmaceutycznej.

13. Immunologia

Komórki immunologicznie kompetentne. Antygeny i przeciwciała. Mechanizmy odpowiedzi immunologicznej. Tolerancja immunologiczna. Odporność nieswoista: interferony, układ dopełniacza. Regulacja procesów odpornościowych. Podstawy immunopatologii. Nadwrażliwość i choroby alergiczne. Autoimmunizacja. Immunologia nowotworów. Elementy immunologii transplantacyjnej. Immunoprofilaktyka i immunoterapia. Podstawy diagnostyki immunologicznej.

14. Biochemia

Struktura i funkcje biologiczne białek. Enzymologia. Struktura i funkcje błon biologicznych, mechanizmy transportu, molekularne aspekty transdukcji sygnałów. Utlenianie biologiczne i bioenergetyka. Metabolizm węglowodanów i lipidów, katabolizm białek i aminokwasów, aminy biogenne. Molekularne mechanizmy biosyntezy DNA, RNA i białek, mutageneza i systemy napraw DNA. Molekularne mechanizmy biotransformacji leków. Integracja i regulacja procesów metabolicznych. Leki jako modyfikatory procesów metabolicznych.

15. Biologia molekularna

Podstawy biologii molekularnej. Rekombinacja i klonowanie DNA. Molekularne aspekty cyklu komórkowego, proliferacja, apoptoza, transformacja nowotworowa. Metody detekcji i oznaczania kwasów nukleinowych oraz białek. Metody badania genomu, hybrydyzacja. Reakcja łańcuchowa polimerazy (Polymerase Chain Reaction). Zastosowanie metod biologii molekularnej w biotechnologii leków, diagnostyce medycznej oraz terapii genowej.

16. Medycyna katastrof

Wyróżniki medycyny katastrof. Fazy akcji ratunkowej. Organizowanie akcji ratunkowej. Diagnostyka laboratoryjna akcji ratunkowej. Standardy postępowania przedszpitalnego w akcji ratunkowej. Swoiste zespoły chorobowe. Modele i zasady współpracy międzynarodowej. Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Farmakognozja

Otrzymywanie surowców leczniczych pochodzenia naturalnego, głównie roślinnego. Związki pochodzenia roślinnego biologicznie czynne, metabolity pierwotne, węglowodany, tłuszcze, białka, metabolity wtórne, glikozydy, terpenoidy, fenylopropionoidy, alkaloidy - ich struktura chemiczna, działanie i zastosowanie w lecznictwie. Zawierające te związki reprezentatywne surowce, przede wszystkim farmakopealne, ich działanie i zastosowanie w lecznictwie. Identyfikacja roślin surowców leczniczych, również w postaci proszków, jak i w mieszaninach, metodami makro- i mikroskopowymi oraz metodami analizy fitochemicznej - jakościowej i ilościowej. Ocena jakości surowców farmakognostycznych i ich standaryzacja.

2. Chemia leków

Przegląd substancji leczniczych w układzie farmakologicznym, z uwzględnieniem nomenklatury międzynarodowej oraz nazw synonimowych podstaw preparatów stosowanych w farmakoterapii schorzeń ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego i wydalniczego, wykazujących aktywność przeciwinfekcyjną leków stosowanych w terapii hormonalnej, witamin i enzymów. Zależność struktura - działanie, z uwzględnieniem przydatności terapeutycznej leków, głównie w aspekcie biochemicznego mechanizmu ich działania, dróg podania, dystrybucji w ustroju, chemicznej biotransformacji, efektów niepożądanych i toksycznych. Kontrola jakości leków według Farmakopei Polskiej i Farmakopei Europejskiej. Metody klasyczne i instrumentalne w ocenie substancji leczniczych i postaci leków.

3. Synteza i technologia środków leczniczych

Metody poszukiwania związków biologicznie aktywnych - substancje wiodące i ich optymalizacja, HTS, chemia kombinatoryjna. Wybrane metody ogólne otrzymywania produktów pośrednich i finalnych w syntezie środków leczniczych. Fizyczne i chemiczne procesy jednostkowe, ich ekonomia i ekologia. Izomeria optyczna, metody otrzymywania związków optycznie czynnych w wyniku rozdziału racematów i syntezy asymetrycznej. Polimorfizm. GMP. Przemysł farmaceutyczny w Polsce. Ochrona patentowa. Przykłady otrzymywania leków i grup leków.

4. Farmakologia z farmakodynamiką

Farmakologia ogólna. Mechanizmy działania leków. Działanie farmakologiczne, działanie niepożądane i interakcje leków należących do różnych grup terapeutycznych (w szczególności leki działające na ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy, układ krążenia, przewód pokarmowy, drogi oddechowe, czynność hormonalną, chemioterapeutyki).

5. Farmakokinetyka

Losy leku w organizmie (wchłanianie, dystrybucja, eliminacja). Wyznaczanie parametrów farmakokinetycznych z zastosowaniem modeli komputerowych, fizjologicznych oraz techniką bezmodelową. Jednorazowe i wielokrotne podanie leku, stan stacjonarny. Wpływ stanów patologicznych oraz czynników genetycznych i środowiskowych na farmakokinetykę leków. Podstawy terapeutycznego monitorowania leków.

6. Farmakoterapia z naukową informacją o lekach

Farmakoterapia wybranych schorzeń, ze szczególnym uwzględnieniem chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia. Monoterapia i polipragmazja. Powikłania polekowe. Indywidualizacja farmakoterapii uwarunkowana wiekiem, stanami patologicznymi, czynnikami genetycznymi, czynnikami środowiskowymi. Monitorowanie niepożądanych działań leków. Źródła pozyskiwania danych, dokumentacja oraz formy przekazywania informacji. Współczesne aspekty współpracy lekarza i farmaceuty oraz farmaceuty i pacjenta.

7. Technologia postaci leku

Charakterystyka i wymagania stawiane poszczególnym postaciom leku. Procesy jednostkowe, substancje pomocnicze, metody sporządzania płynnych, półstałych, stałych postaci leku. Poznanie zasady dobrej praktyki wytwarzania leku. Zasady prawidłowego sporządzania leku recepturowego. Jakość i trwałość postaci leku. Biofarmaceutyczne aspekty formułowania postaci leku.

8. Biofarmacja

Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków. Dostępność farmaceutyczna i biologiczna substancji leczniczej z różnych postaci leku. Wpływ postaci leku, drogi podania, właściwości fizykochemicznych substancji leczniczych i pomocniczych oraz czynników fizjologicznych na dostępność biologiczną substancji leczniczych.

9. Bromatologia

Teoretyczne i praktyczne wiadomości o wpływie żywności na zdrowie człowieka. Zalecenia żywieniowe dotyczące składu pożywienia i sposobu odżywiania się ludzi w prewencji chorób cywilizacyjnych: miażdżyca, cukrzyca, otyłość, osteoporoza i alergia pokarmowa. Dieta witaminami oraz makro- i mikroelementami. Preparaty farmaceutyczne zawierające składniki uzupełniające dietę: witaminy i mikroelementy, możliwości przedawkowania. Odżywki dla niemowląt i chorych dzieci, a także preparaty do żywienia enteralnego prenatalnego. Interakcje pomiędzy lekami a pożywieniem.

10. Higiena i epidemiologia

Czynniki wpływające na dobry stan fizyczny człowieka, prewencja chorób. Znaczenie środowiska zewnętrznego oraz wewnętrznego, zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w laboratoriach. Komputerowe bazy danych dotyczących zdrowia różnych populacji ludzi. Higiena psychiczna i profilaktyka uzależnień, podstawowe pojęcia i metody stosowane w badaniach epidemiologicznych.

11. Toksykologia

Rola i zadania współczesnej toksykologii, trucizna, toksyczność, stopnie toksyczności, rodzaje zatruć. Losy ksenobiotyków w organizmie: wchłanianie, dystrybucja, biotransfomacja: reakcje I i II fazy, inhibicja i indukcja enzymów mikrosomalnych. Mechanizmy działania toksycznego, bioaktywacja. Odległe efekty toksyczne. Toksymetria. Badania i ocena toksyczności ostrej, podostrej i przewlekłej, działania rakotwórczego, mutagennego, tetratogennego. Wybrane zagadnienia toksykologii szczegółowej. Zagadnienia współczesnej analizy toksykologicznej, nowoczesne metody wykrywania i oznaczania ksenobiotyków w materiale biologicznym i elementach środowiska. Toksykomanie, toksykologia środowiskowa, bezpieczeństwo chemiczne i ocena narażenia.

12. Prawo farmaceutyczne

Podstawy wiedzy z zakresu teorii organizacji i kierowania, prawa farmaceutycznego oraz kształtowanie umiejętności jej stosowania w dobrej praktyce farmaceutycznej.

13. Farmakoekonomika

Podstawy ekonomiki farmacji, farmakoepidemiologii.

14. Leki pochodzenia naturalnego

Charakterystyka leków pochodzenia mineralnego, wirusowego, bakteryjnego, grzybowego, roślinnego i zwierzęcego. Leki pochodzenia naturalnego w układzie farmakologicznym, skład, postać, działanie i zastosowanie, dawkowanie, preparaty rynkowe: wybrane preparaty pochodzenia mineralnego, bakteryjnego (preparaty enzymatyczne), zwierzęcego (enzymy, jady, inne białka), preparaty stosowane w apiterapii, specyfiki roślinne, jak: mieszanki surowców, preparaty galenowe i ich kompozycje, pochodzenia krajowego i zagranicznego. Miejsce fitoterapii we współczesnym lecznictwie. Metody oceny jakości leków roślinnych, zasady wprowadzania ich na rynek farmaceutyczny.

15. Biotechnologia farmaceutyczna

Potencjał produkcyjny żywych komórek i organizmów, podstawy biochemiczne, możliwości regulacji metodami technologicznymi. Hodowla in vivo drobnoustrojów, komórek zwierzęcych i roślinnych, prowadzenie w nich procesów biosyntezy i biotransformacji, zastosowanie w produkcji farmaceutyków. Biokatalizatory unieruchomione: otrzymywanie i zastosowanie. Fuzja protoplastów, zastosowania. Biotechnologia molekularna: otrzymywanie i wprowadzanie genów do komórek drobnoustrojów roślinnych i zwierzęcych, regulacja ekspresji genów, sposoby produkcji farmaceutyków techniką rekombinowanego DNA. Koncepcja terapii genowej, metody wprowadzania genów i hamowania ekspresji genów w organizmie.

16. Farmacja praktyczna w aptece

Zasady dobrej praktyki aptecznej z uwzględnieniem opieki farmaceutycznej: zasady realizacji recept, ekspedycja leków w sprzedaży odręcznej, obsługa aptecznych programów komputerowych, informacja o leku, poradnictwo w zakresie samodzielnego stosowania leków, interakcje i niebezpieczeństwa związane z terapią wielolekową. Podstawy komunikacji interpersonalnej. Elementy marketingu i zarządzania.

17. Ćwiczenia specjalistyczne z metodologią badań naukowych

Ćwiczenia specjalistyczne obejmują wykonanie eksperymentów stanowiących część doświadczalną o wybranej tematyce oraz eksperymentów związanych z praktycznym zapoznaniem się z metodami badań naukowych stosowanych w tych ćwiczeniach. W trakcie wykonywania części doświadczalnej niezbędne jest zapoznanie się z piśmiennictwem związanym z tematyką pracy, zaplanowanie eksperymentów, opracowanie wyników umożliwiających dyskusję i wyciągnięcie wniosków w części teoretycznej pracy.

VII. ZALECENIA

1. W ramach przedmiotów do wyboru należy uwzględnić postępy nauk farmaceutycznych.

2. Preferowaną formą prowadzenia zajęć powinno być nauczanie problemowe w poszczególnych grupach przedmiotów, zwłaszcza kształcenia podstawowego i kierunkowego.

ZAŁĄCZNIK Nr 17 ³³

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

filologia

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku filologia trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych realizowanych na specjalnościach grupy A wynosi od 2.000 do 3.000, a łączna liczba godzin zajęć realizowanych na specjalnościach grupy B wynosi od 2.700 do 3.900, w tym 1.665 godzin dla grupy A i 1.965 godzin dla grupy B określonych w standardach nauczania.

W ramach kierunku studiów filologia prowadzone są specjalności, które różnią się wymiarem godzin zajęć dydaktycznych, liczbą przedmiotów oraz liczbą godzin poświęconych na praktyczne opanowanie odpowiednich, w przypadku niektórych filologii dwóch lub trzech, języków. Na filologiach: angielskiej, germańskiej, romańskiej (filologia francuska) i rosyjskiej odpowiednio język angielski, niemiecki, francuski i rosyjski są środkami komunikacji (przedmioty kierunkowe: wykłady, ćwiczenia i seminaria są prowadzone w języku specjalności), a ich praktyczna nauka odbywa się na poziomie bardzo zaawansowanym. Na innych specjalnościach, takich jak filologia skandynawska, studenci poznają język od podstaw, a zajęcia podstawowe prowadzone są w języku polskim. Biorąc pod uwagę ten fakt, standardy różnicują specjalności kierunku, dzieląc je na dwie grupy:

Grupa A obejmuje te specjalności, na których nauka języka rozpoczyna się od poziomu zaawansowanego (filologia angielska, germańska, romańska, rosyjska) oraz filologie takie, jak: klasyczna, słowiańska, białoruska, ukraińska, na których nauka języka rozpoczyna się od początku, ale może być ona realizowana w wymiarze godzinowym zbliżonym do specjalności, na których kontynuuje się naukę języka.

Grupa B obejmuje pozostałe filologie, na których nauka języka rozpoczyna się od początku i wymaga znacznie większej liczby godzin zajęć dydaktycznych.

Standardy nauczania nie uwzględniają minimów programów umożliwiających uzyskanie przez filologa dodatkowych kwalifikacji zawodowych.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku filologia otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Absolwent kierunku filologia reprezentuje wysoki poziom przygotowania ogólnohumanistycznego oraz posiada ogólną znajomość literatury, kultury i historii obszaru językowego wybranego języka i ogólne wykształcenie językoznawcze. Ponadto absolwent jest specjalistą w zakresie praktycznej znajomości języka i - w zależności od wybranej specjalizacji - znawcą literatury danego języka, zagadnień kulturowych danego obszaru językowego lub specjalistą z zakresu językoznawstwa. Przygotowanie filologa stanowi podstawę do zdobycia dodatkowych kwalifikacji, umożliwiających wykonywanie zawodu tłumacza, wydawcy, organizatora i propagatora kultury danego obszaru językowego.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

grupa A grupa B

1. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330 330

2. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.335 1.635

Razem: 1.665 1.965

IV. PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej praktyki.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

1. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

(A i B) ogółem: 330

1. Przedmiot do wyboru (taki, jak: informatyka, logika, podstawy ochrony własności intelektualnej, przedmiot przyrodniczy) 30

2. Historia filozofii 60

3. Język obcy (inny niż język specjalności, może być realizowany zgodnie z "Zaleceniami") 120

4. Łacina/staro-cerkiewno-słowiański (w zależności od historycznej przynależności języka głównego) 60

5. Wychowanie fizyczne 60

2. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

A B

1.335 1.635

Blok zajęć literaturoznawczych:

1. Wstęp do literaturoznawstwa 30 30

2. Historia literatury 120 120

Blok zajęć z zakresu zagadnień kulturowych:

3. Kultura obszaru językowego 60 60

4. Historia obszaru językowego 30 30

Blok zajęć językoznawczych:

5. Wstęp do językoznawstwa 30 30

6. Gramatyka opisowa 120 120

7. Historia języka z elementami gramatyki historycznej 30 30

8. Gramatyka kontrastywna/ metryka (przedmiot realizowany na filologii klasycznej) 15 15

Praktyczna nauka języka specjalności (w przypadku "filologii klasycznej" są to "języki specjalności") 900 1.200

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

1. Wstęp do literaturoznawstwa

Teoria dzieła literackiego, stylistyka, wersyfikacja, rodzaje i gatunki literackie.

2. Historia literatury

Historia piśmiennictwa obszaru językowego danego języka, uwzględniająca reprezentatywne pozycje literatury: poezji, dramatu i prozy.

3. Historia i kultura obszaru językowego

Elementy historii i kultury danego obszaru językowego, wyznaczające jego specyfikę kulturową.

4. Wstęp do językoznawstwa

Kategorie językowe, poziomy analizy języka, relacje paradygmatyczne i syntagmatyczne, wybrane zagadnienia historii językoznawstwa.

5. Gramatyka opisowa

Treści obejmują działy tematyczne istotne dla danego języka spośród: fonetyki, fonologii, morfologii, składni, semantyki, pragmatyki.

6. Gramatyka kontrastywna

Pojęcia, zasady i cele analizy porównawczej.

7. Historia języka z elementami gramatyki historycznej

Historyczny kontekst rozwoju języka z uwzględnieniem cech systemu gramatycznego danego języka na najistotniejszych etapach jego rozwoju.

VII. ZALECENIA

Przedmioty, które powinny być dodatkowo realizowane na wymienionych specjalnościach oprócz standardów dla kierunku:

- filologia bałtycka: język łotewski 60 godzin,

- filologia romańska: drugi język romański 240 godzin,

- filologia rumuńska: język francuski 800 godzin,

- filologia słowiańska: drugi język słowiański 240 godzin,

- filologia ukraińska i białoruska: język rosyjski 240 godzin.

STUDIA ZAWODOWE 

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku filologia trwają nie mniej niż 6 semestrów (3 lata). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.800, w tym 1.785 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku filologia otrzymuje tytuł zawodowy licencjata.

Absolwent powinien być specjalistą w zakresie praktycznej znajomości języka, posiadać wykształcenie ogólnohumanistyczne oraz specjalistyczne w zakresie wiedzy o literaturze, kulturze i historii obszaru językowego wybranego języka.

Studia zawodowe na kierunku filologia umożliwiają zdobycie zawodu nauczyciela, jeżeli spełnione są wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli, oraz przygotowują do podjęcia zatrudnienia w charakterze tłumacza, organizatora i propagatora kultury danego obszaru językowego. W kształceniu powinny dominować zajęcia o charakterze warsztatowym, które przygotują absolwenta do pracy w wybranym zawodzie.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.215

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem: 1.785

IV. PRAKTYKI

Obligatoryjnym elementem kształcenia na studiach zawodowych są praktyki. Powinny one trwać nie mniej niż 8 tygodni. W zależności od specjalizacji student może je odbyć w instytucjach takich, jak: szkoła, biuro tłumaczeń, biuro podróży.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Język obcy (inny niż język specjalności) 120

2. Historia filozofii 30

3. Przedmiot do wyboru 30

4. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.215

1. Historia literatury 120

2. Gramatyka opisowa 120

3. Kultura obszaru językowego 60

4. Historia obszaru językowego 30

5. Wstęp do językoznawstwa 30

6. Wstęp do literaturoznawstwa 30

7. Historia języka 30

8. Gramatyka kontrastywna 15

9. Praktyczna nauka języka specjalności 780

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

W zależności od ustalonej przez uczelnię specjalności i specjalizacji.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy (inny niż język specjalności)

Kształtowanie i rozwijanie umiejętności porozumiewania się w podstawowych sytuacjach życia codziennego, wypracowanie umiejętności rozumienia ze słuchu, prowadzenia dyskusji, wyrażania opinii na dany temat, interpretacji przeczytanych tekstów, tworzenia własnych tekstów.

2. Historia filozofii

Przegląd zagadnień filozoficznych w perspektywie historycznej od starożytności po współczesność: klasyczna filozofia grecka, filozofia hellenistyczno-rzymska, filozofia wczesnochrześcijańska, filozofia średniowieczna, filozofia nowożytna, kierunki filozofii współczesnej.

3. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość rozszerzenia wiedzy z dziedziny niezwiązanej bezpośrednio z kierunkiem studiów.

B i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Historia literatury

Historia piśmiennictwa obszaru językowego danego języka, uwzględniająca reprezentatywne pozycje literatury: poezji, dramatu i prozy. Ukazanie najważniejszych elementów procesu historycznoliterackiego w kontekście tendencji ideowych i filozoficznych, połączenie zjawisk i faktów literackich w całość obejmującą prądy literackie, konwencje artystyczne w ich współzależności i rozwoju historycznym. Rozwijanie umiejętności obcowania z dziełem literackim.

2. Gramatyka opisowa

Treści obejmują działy tematyczne istotne dla danego języka spośród: fonetyki, fonologii, morfologii, składni, semantyki, pragmatyki. Omawiane są zagadnienia synchronii i diachronii w badaniu języka. Przedmiot uczy poprawnego stosowania zasad i reguł gramatycznych oraz gramatycznej interpretacji dowolnego tekstu.

3. Kultura obszaru językowego

Elementy kultury danego obszaru językowego, wyznaczające jego specyfikę kulturową. Omówienie odrębności danej kultury i jej związków z innymi obszarami kulturowymi.

4. Historia obszaru językowego

Elementy historii danego obszaru językowego, wyznaczające jego specyfikę. Omówienie kluczowych dla jego rozwoju wydarzeń, postaci historycznych, problematyki konfliktów i pokojowego współżycia z sąsiednimi państwami.

5. Wstęp do językoznawstwa

Kategorie językowe, poziomy analizy języka, wybrane zagadnienia historii językoznawstwa, współczesne szkoły i nurty językoznawstwa, ukazanie organicznych więzi językoznawstwa z innymi gałęziami wiedzy, wskazanie na praktyczne zastosowania badań językowych.

6. Wstęp do literaturoznawstwa

Teoria dzieła literackiego, stylistyka, wersyfikacja, rodzaje i gatunki literackie. Wprowadzenie podstawowych pojęć z zakresu literaturoznawstwa oraz rozwijanie umiejętności czytania dzieła literackiego, jego analizy i interpretacji, określanie cech formalnych.

7. Historia języka

Historyczny kontekst rozwoju języka z uwzględnieniem cech systemu gramatycznego danego języka na najistotniejszych etapach jego rozwoju. Periodyzacja, zmiany w słownictwie i gramatyce, czynniki społeczno-kulturowe wpływające na rozwój języka, zabytki piśmiennicze.

8. Gramatyka kontrastywna

Pojęcia, zasady i cele analizy porównawczej, zapoznanie z teorią i praktyką badań konfrontatywnych, zarys rozwoju porównywanych języków, ich zróżnicowanie fonetyczne, fonologiczne i morfologiczne.

9. Praktyczna nauka języka specjalności

Kształcenie umiejętności poprawnego wykorzystywania języka w zakresie podstawowych rodzajów komunikacji językowej. Rozwijanie umiejętności komunikowania się w różnych sytuacjach, tworzenia tekstów zróżnicowanych stylistycznie, wyrażania sądów i opinii.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji.

VII. ZALECENIA

1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

2. Od kandydatów na studia jest wymagana podstawowa znajomość języka obcego.

ZAŁĄCZNIK Nr 18 ³⁴

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

filologia polska

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku filologia polska trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi nie mniej niż 2.500, w tym 1.170 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku filologia polska otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Absolwent ten, posiadający wiedzę ogólnohumanistyczną, powinien być przygotowany do pracy naukowej albo do wykonywania zawodu nauczyciela, jeżeli spełnione są wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli. Ponadto będzie mógł zdobywać węższe kwalifikacje praktyczne w toku pracy w instytucjach kultury, wydawnictwach, redakcjach czasopism, komunikacji masowej (prasa codzienna, radio, telewizja).

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 750

Razem: 1.170

IV. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Historia Polski 30

3. Historia filozofii 60

4. Język łaciński 60

5. Język obcy 180

6. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 750

1. Historia literatury polskiej do roku 1939 180

2. Literatura współczesna po roku 1939 60

3. Literatura powszechna 60

4. Poetyka i analiza dzieła literackiego 90

5. Teoria literatury 30

6. Wiedza o historii języka polskiego 90

7. Wiedza o współczesnym języku polskim 120

8. Teorie językoznawcze 60

9. Wiedza o kulturze 60

V. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszej wiedzy z zakresu informatyki, przedmiotu przyrodniczego, podstaw ochrony własności intelektualnej lub innego przedmiotu niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów.

2. Historia Polski

Charakterystyka kolejnych epok rozwoju polskiej państwowości, ze szczególnym uwzględnieniem idei politycznych i społecznych oraz zjawisk życia kulturalnego.

3. Historia filozofii

Przegląd zagadnień filozoficznych w perspektywie historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki etycznej, aksjologicznej i estetycznej.

4. Język łaciński

Zapoznanie z regułami gramatycznymi języka w stopniu umożliwiającym rozumienie i przekład często cytowanych tekstów. Przyswojenie zasobu leksykalnego umożliwiające wyjaśnienie etymologii używanej w filologii polskiej terminologii naukowej.

B i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Historia literatury polskiej do roku 1939

Problematyka periodyzacji dziejów literatury. Przegląd reprezentatywnych dzieł literatury poszczególnych epok. Wprowadzenie do metodologii interpretacji dzieł literackich z uwzględnieniem kontekstu macierzystego i tradycji literackiej. Charakterystyka procesów rozwoju literatury: prądów literackich i ruchu konwencji artystycznych. Historycznoliteracka analiza tekstów. Zapoznanie z wybranymi pracami analitycznymi i systematycznymi historyków literatury oraz przykładami publicystyki krytycznoliterackiej.

2. Literatura współczesna po roku 1939

Zapoznanie z tekstami literackimi twórców reprezentujących różne pokolenia i prądy artystyczne współistniejące ze sobą w okresie wojny i po roku 1945. Charakterystyczne tendencje w krytyce literackiej tego okresu.

3. Literatura powszechna

Zapoznanie z wybranymi dziełami literatury światowej, zwłaszcza w aspekcie ich wpływu na rozwój literatury polskiej - ze szczególnym uwzględnieniem tekstów z XX wieku lub zapoznanie z literaturą wybranego kręgu kulturowego, lub zapoznanie z literaturą wybranego kraju.

4. Poetyka i analiza dzieła literackiego

Analiza teoretycznoliteracka tekstu, jego treści, struktury, nawiązań do innych tekstów.

5. Teoria literatury

Przegląd i charakterystyka szkół teoretycznoliterackich. Dzieje badań nad strukturą dzieła literackiego.

6. Wiedza o historii języka polskiego

Język polski na tle języków słowiańskich, z uwzględnieniem gramatyki staro-cerkiewno-słowiańskiego, najstarszego zapisanego języka słowiańskiego, niezbędnej do zrozumienia mechanizmów rozwoju polskiego języka etnicznego. Zróżnicowanie dialektalne języka polskiego. Powstanie i rozwój polskiego języka literackiego. Ewolucja systemu gramatycznego.

7. Wiedza o współczesnym języku polskim

Opis struktury języka polskiego na poziomie fonetycznym, morfologicznym, składniowym, semantycznym i pragmatycznym. Zagadnienia kultury języka polskiego. Słowniki - problemy leksykologii i leksykografii polskiej. Zróżnicowanie języka polskiego na warianty regionalne, socjalne i stylowe.

8. Teorie językoznawcze

Przegląd i charakterystyka badań nad językiem. Język naturalny na tle innych systemów semiotycznych. Metody badań. Prezentacja kluczowych teorii i szkół językoznawczych.

9. Wiedza o kulturze

Elementy antropologii kultury. Znak. Symbol. Mit. Czas i przestrzeń w kulturach świata. Etniczność. Pluralizm kulturowy. Globalizacja. Etnocentryzm. Rasizm. Antropologia współczesności. Problemy kultury popularnej. Kultura alternatywna. Audiowizualność w kulturze. Rola obrazu w kulturze współczesnej. Historia i teoria sztuk audiowizualnych. Analiza przekazów audiowizualnych.

STUDIA ZAWODOWE 

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku filologia polska trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.200, w tym 1.260 godzin określonych w standardach.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku filologia polska otrzymuje tytuł licencjata.

Absolwent powinien posiadać wykształcenie ogólnohumanistyczne oraz specjalistyczne w zakresie wiedzy o literaturze i języku polskim, a także znać podstawy metodologii badań filologicznych. Szczególną uwagę należy skierować na kształcenie tzw. umiejętności polonistycznych (analiza i tworzenie tekstu). Treści kształcenia filologicznego powinny uwzględniać szerokie tło kulturowe. Studia zawodowe na kierunku filologia polska umożliwiają zdobycie zawodu nauczyciela, jeżeli spełnione są wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli albo przygotowują do pracy w charakterze wydawcy-redaktora. W kształceniu powinny dominować zajęcia o charakterze warsztatowym, które przygotują absolwenta do pracy w wybranym zawodzie.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻANIE GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 600

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem: 1.260

IV. PRAKTYKI

Praktyki w wymiarze co najmniej 8 tygodni. Miejsce ich odbywania zależy od wybranej specjalizacji.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

1. Język obcy 120

2. Język łaciński 30

3. Historia filozofii 30

4. Historia Polski 30

5. Edukacja informatyczna 30

6. Przedmiot do wyboru 30

7. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 600

1. Wiedza o kulturze 30

2. Literatura powszechna 30

3. Teoria literatury z poetyką 60

4. Analiza dzieła literackiego 30

5. Wiedza o komunikacji językowej 60

6. Stylistyka 30

7. Historia literatury polskiej do roku 1939 180

8. Współczesna literatura polska 30

9. Wiedza o współczesnym języku polskim 120

10. Wiedza o historii języka polskiego 30

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

W zależności od wybranej specjalności i specjalizacji.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język łaciński

Poznanie reguł gramatycznych i leksyki języka w stopniu umożliwiającym rozumienie i przekład często cytowanych tekstów.

2. Historia filozofii

Jońska filozofia przyrody. Sokrates, Platon i Arystoteles. Stoicyzm i epikureizm. Filozofia chrześcijańska. Empiryzm i racjonalizm. Idealizm i materializm. Determinizm. Idealizm transcendentalny I. Kanta. Filozofia życia: Schopenhauer, Nietzsche. Egzystencjalizm, fenomenologia, strukturalizm, hermeneutyka.

3. Historia Polski

Charakterystyka kolejnych epok rozwoju polskiej państwowości ze szczególnym uwzględnieniem idei politycznych i społecznych oraz zjawisk życia kulturalnego.

4. Edukacja informatyczna

Obsługa komputera, Internet, poczta elektroniczna, bazy danych, edytory tekstu.

5. Przedmiot do wyboru

Etyka, historia sztuki, estetyka, logika, semiotyka, socjologia, antropologia kultury.

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Wiedza o kulturze

Elementy antropologii kultury. Problemy kultury popularnej. Rola obrazu we współczesnej kulturze. Elementy historii i teorii teatru, filmu, telewizji, radia. Analiza przedstawienia teatralnego i filmu. Związki teatru i filmu z literaturą.

2. Literatura powszechna

Wybrane dzieła światowej literatury - szczególnie te, które miały istotny wpływ na literaturę polską. Epika, liryka, dramat - najwybitniejsze dokonania i ewolucja. Przemiany w literaturze XX wieku.

3. Teoria literatury z poetyką

Język i styl artystyczny. Fonetyczne, leksykalne i składniowe środki stylistyczne. Tropy stylistyczne. Stylizacja. Typy wiersza polskiego. Rodzaje i gatunki literackie. Kompozycja dzieła literackiego. Kategorie estetyczne - komizm, humor, ironia, tragizm, patos. Okres literacki, prąd literacki, konwencja literacka. Przemiany form literackich.

4. Analiza dzieła literackiego

Opis, analiza i interpretacja wybranych tekstów literackich. Stosowanie różnych metodologii. Dostrzeganie kontekstów interpretacyjnych. Wartościowanie.

5. Wiedza o komunikacji językowej

Akt komunikacji językowej. Funkcje wypowiedzi. Kompetencja komunikacyjna. Opis i analiza aktów komunikacji językowej, z uwzględnieniem dorobku pragmalingwistyki, lingwistyki tekstu (gatunki tekstów) i stylistyki funkcjonalnej. Trudności i nieporozumienia komunikacyjne i sposoby ich unikania.

6. Stylistyka

Pojęcie stylu. Zróżnicowanie stylowe języka. Charakterystyka stylów. Analiza stylistyczna wybranych tekstów. Cechy dobrego stylu. Tworzenie tekstów - mówionych i pisanych, zróżnicowanych stylowo i gatunkowo. Przetwarzanie tekstów w różnych celach (poprawianie, streszczanie, przekształcanie stylistyczne, skracanie, rozwijanie). Elementy kultury żywego słowa.

7. Historia literatury polskiej do roku 1939

Okresy literackie jako formacje kulturowe. Prądy artystyczne, poetyki, programy i postawy filozoficzne. Reprezentatywne gatunki literackie. Reprezentatywne dzieła literatury polskiej od średniowiecza do II wojny światowej i ich twórcy. Uwzględnienie kontynuacji i nawiązań. Historycznoliteracka analiza tekstów.

8. Współczesna literatura polska

Kierunki rozwoju literatury polskiej od wybuchu II wojny światowej. Literatura w Polsce i na emigracji. Periodyzacja. Pokolenia literackie. Proza i poezja. Dramaturgia i teatr. Literatura faktu. Esej, reportaż, felieton, dziennik.

9. Wiedza o współczesnym języku polskim

Opis struktury języka na poziomie fonologicznym, morfologicznym, składniowym i semantycznym. Leksykologia i leksykografia. Słowniki języka polskiego. Kultura języka - norma językowa, rozpoznawanie i klasyfikowanie błędów językowych. Odmiany terytorialne, społeczne i funkcjonalne języka polskiego.

10. Wiedza o historii języka polskiego

Powstanie polskiego języka etnicznego. Zależności między historią polityczną, społeczną i kulturalną narodu a rozwojem języka. Periodyzacja dziejów języka polskiego. Funkcjonalno-stylistyczne zróżnicowanie polszczyzny doby staropolskiej, średniopolskiej i nowopolskiej. Wpływy obce. Rozwój systemu językowego polszczyzny (opis najważniejszych ewolucji fonologicznych, fleksyjnych i składniowych). Zmiany w leksyce.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Wykaz przedmiotów oraz ich treści programowe ustalają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji.

VII. ZALECENIA

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonym zakresie wiedzy.

ZAŁĄCZNIK Nr 18a ³⁵

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

filozofia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku filozofia trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.800, w tym 990 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku filozofia otrzymuje tytuł zawodowy magistra. Podczas studiów zdobywa wiedzę i umiejętności w zakresie przedmiotów kształcenia ogólnego i przedmiotów stanowiących fundament wykształcenia filozoficznego: historii filozofii, logiki, ontologii, epistemologii i etyki. Zna inne subdyscypliny filozofii, konkretne tradycje i szczegółowe zagadnienia, stosownie do zainteresowań lub wybranej specjalności. Posiada umiejętność analizy i interpretacji tekstów filozoficznych, rozumienia i tłumaczenia tekstów obcojęzycznych, twórczego i krytycznego myślenia oraz artykulacji i uzasadniania własnych poglądów. Studia filozoficzne przygotowują do pełnienia różnych ról społecznych lub stanowią uzupełnienie studiów na innym kierunku. Absolwent filozofii przygotowany jest do podjęcia pracy badawczej i dydaktycznej w instytucjach akademickich, do prowadzenia zajęć z propedeutyki filozofii i etyki w szkole, po spełnieniu wymagań określonych odrębnymi przepisami, lub do podjęcia pracy w innych instytucjach.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 510

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 240

Razem: 990

IV. PRAKTYKI

Nie są przewidywane obligatoryjne praktyki zawodowe.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Przedmiot do wyboru (stosownie do zainteresowań studenta) 30

2. Podstawy informatyki 30

3. Język obcy 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 510

1. Wprowadzenie do filozofii 30

2. Historia filozofii starożytnej 60

3. Historia filozofii średniowiecznej 60

4. Historia filozofii nowożytnej 120

5. Historia filozofii współczesnej 60

6. Logika ogólna 120

7. Język starożytny 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 240

1. Etyka 60

2. Ontologia 60

3. Epistemologia 60

4. Translatorium tekstów filozoficznych 60

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wprowadzenie do filozofii

Specyfika poznania filozoficznego, dziedziny filozofii, główne okresy i nurty filozofii. Analiza tekstów filozoficznych. Kształtowanie kompetencji niezbędnych do studiowania filozofii: umiejętności twórczego i krytycznego myślenia, otwartości intelektualnej, umiejętności artykulacji i uzasadniania własnych poglądów.

2. Historia filozofii starożytnej

Antyczna filozofia grecka przedstawiana w oparciu o teksty źródłowe, ze szczególnym uwzględnieniem początków filozofii oraz późniejszego rozwoju problemów i terminologii filozoficznej.

3. Historia filozofii średniowiecznej

Główne kierunki myśli filozoficznej wieków średnich, religijny charakter tej filozofii, jej geneza, dzieje i główne kontrowersje.

4. Historia filozofii nowożytnej

Główne koncepcje filozoficzne XVII - XIX wieku oraz rozwój podstawowych problemów, pojęć i tradycji filozofii nowożytnej.

5. Historia filozofii współczesnej

Główne nurty i wybrane koncepcje filozofii XX wieku, w tym: fenomenologia, egzystencjalizm, filozofia analityczna.

6. Logika ogólna

Podstawowe pojęcia, problemy i działy logiki. Klasyczny rachunek zdań predykatów, elementy teorii zbiorów i relacji. Podstawowe zagadnienia ogólnej metodologii nauk.

7. Język starożytny

Podstawowe przygotowanie do korzystania ze źródłowych tekstów filozoficznych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Etyka

Główne kierunki i koncepcje w etyce w ujęciu historycznym lub systematycznym, przemiany myśli etycznej, jej podstawowych pojęć i kwestii spornych.

2. Ontologia

Podstawowe kategorie ontologiczne (w szczególności: istnienia, bytu i niebytu, tożsamości, możliwości i konieczności, substancji, własności, relacji), najważniejsze stanowiska i spory dotyczące problematyki ontologicznej. Prezentacja wybranej lub różnych teorii bytu.

3. Epistemologia

Podstawowe pojęcia epistemologiczne (opisowe i normatywne), w szczególności: poznanie, wiedza i prawda. Problemy: możliwości i granic poznania, źródeł poznania, przedmiotu poznania, wyposażenia podmiotu i inne. Prezentacja wybranej lub różnych teorii poznania.

4. Translatorium tekstów filozoficznych

Praktyczne kształtowanie umiejętności interpretacji i przekładu obcojęzycznych tekstów filozoficznych.

VII. ZALECENIA

1. Program studiów powinien zawierać inne przedmioty kursowe dobrane stosownie do koncepcji programu studiów przyjętej w danym ośrodku, jego możliwości kadrowych i zainteresowań studentów. Powinny to być zarówno przedmioty wykraczające poza filozofię, jak i kierunkowe przedmioty filozoficzne. Te pierwsze uzupełniają lub rozszerzają "przedmiot do wyboru" należący do przedmiotów kształcenia ogólnego. Do przedmiotów kierunkowych należeć powinny przedmioty takie, jak: filozofia polska, estetyka, filozofia społeczna, filozofia kultury, filozofia państwa i prawa, antropologia filozoficzna, filozofia przyrody, logika formalna, semiotyka, metodologia.

2. Program powinien obejmować wykłady monograficzne i seminaria przedstawiające w sposób pogłębiony konkretne zagadnienia, koncepcje, tradycje, epoki lub dyscypliny filozoficzne. W trakcie seminariów studenci powinni być wdrażani w prace badawcze, w szczególności w przygotowanie pracy magisterskiej.

3. Jeśli w ramach kierunku przewidziane są specjalizacje przygotowujące do wykonywania zawodu lub specjalności, ich program powinien zawierać stosowne przedmioty ogólne oraz odrębną grupę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych.

4. Studia filozoficzne powinny rozwijać sprawność intelektualną i zdolność przyswajania nowych umiejętności. Powinny rozbudzać wyobraźnię i dostarczać podstaw do rozumienia świata, innych ludzi, obcych kultur oraz do interpretowania zachowań jednostkowych i społecznych. Powinny ułatwiać tworzenie własnego obrazu świata, określanie celów ludzkiego życia, identyfikowanie problemów i wyzwań współczesności. Poza przekazywaniem wiedzy zajęcia powinny być więc nastawione na kształtowanie postawy tolerancji i otwartości oraz wrażliwości intelektualnej i moralnej, szczególnie istotnych w wykształceniu filozoficznym.

STUDIA ZAWODOWE

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku filozofia trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.000, w tym 1.200 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku filozofia otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Podczas studiów zdobywa wiedzę i umiejętności w zakresie przedmiotów kształcenia ogólnego i przedmiotów stanowiących fundament wykształcenia filozoficznego: historii filozofii, logiki i etyki. Zna inne subdyscypliny filozofii, konkretne tradycje i szczegółowe zagadnienia, stosownie do zainteresowań lub wybranej specjalności. Posiada umiejętność analizy i interpretacji tekstów filozoficznych, twórczego i krytycznego myślenia oraz artykulacji i uzasadniania własnych poglądów. Studia filozoficzne przygotowują do pełnienia różnych ról społecznych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 510

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 120

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem: 1.200

IV. PRAKTYKI

Nie są przewidywane obligatoryjne praktyki zawodowe.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Przedmiot do wyboru (stosownie do zainteresowań studenta) 30

2. Podstawy informatyki 30

3. Język obcy 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 510

1. Wprowadzenie do filozofii 30

2. Historia filozofii starożytnej 60

3. Historia filozofii średniowiecznej 60

4. Historia filozofii nowożytnej 120

5. Historia filozofii współczesnej 60

6. Logika ogólna 120

7. Język starożytny 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 120

1. Etyka 60

2. Ontologia lub epistemologia 60

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wprowadzenie do filozofii

Specyfika poznania filozoficznego, dziedziny filozofii, główne okresy i nurty filozofii. Analiza tekstów filozoficznych. Kształtowanie kompetencji niezbędnych do studiowania filozofii: umiejętności twórczego i krytycznego myślenia, otwartości intelektualnej, umiejętności artykulacji i uzasadniania własnych poglądów.

2. Historia filozofii starożytnej

Antyczna filozofia grecka, przedstawiana w oparciu o teksty źródłowe, ze szczególnym uwzględnieniem początków filozofii oraz późniejszego rozwoju problemów i terminologii filozoficznej.

3. Historia filozofii średniowiecznej

Główne kierunki myśli filozoficznej wieków średnich, religijny charakter tej filozofii, jej geneza, dzieje i główne kontrowersje.

4. Historia filozofii nowożytnej

Główne koncepcje filozoficzne XVII-XIX wieku oraz rozwój podstawowych problemów, pojęć i tradycji filozofii nowożytnej.

5. Historia filozofii współczesnej

Główne nurty i wybrane koncepcje filozofii XX wieku, w tym: fenomenologia, egzystencjalizm, filozofia analityczna.

6. Logika ogólna

Podstawowe pojęcia, problemy i działy logiki. Klasyczny rachunek zdań predykatów, elementy teorii zbiorów i relacji. Podstawowe zagadnienia ogólnej metodologii nauk.

7. Język starożytny

Podstawowe przygotowanie do korzystania ze źródłowych tekstów filozoficznych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Etyka

Główne kierunki i koncepcje w etyce w ujęciu historycznym lub systematycznym, przemiany myśli etycznej, jej podstawowych pojęć i kwestii spornych.

2. Ontologia lub epistemologia

Ontologia

Podstawowe kategorie ontologiczne (w szczególności: istnienia, bytu i niebytu, tożsamości, możliwości i konieczności, substancji, własności, relacji), najważniejsze stanowiska i spory dotyczące problematyki ontologicznej. Prezentacja wybranej lub różnych teorii bytu.

Epistemologia

Podstawowe pojęcia epistemologiczne (opisowe i normatywne), w szczególności: poznanie, wiedza i prawda. Problemy: możliwości i granic poznania, źródeł poznania, przedmiotu poznania, wyposażenia podmiotu i inne. Prezentacja wybranej lub różnych teorii poznania.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Do decyzji jednostki prowadzącej kierunek studiów.

VII. ZALECENIA

1. Blok przedmiotów specjalizacyjnych lub specjalnościowych może zawierać przedmioty specjalizacyjne, przygotowujące do wykonywania zawodu, lub specjalnościowe, określone w programie studiów w danym ośrodku. Do przedmiotów specjalizacyjnych należeć mogą w szczególności: blok przedmiotów kształcenia nauczycielskiego, translatoria, zajęcia z podstaw ochrony własności intelektualnej, planowania kariery zawodowej, administracji z elementami organizacji i zarządzania. Przedmioty specjalnościowe pogłębiają wykształcenie kierunkowe i proponowane są stosownie do zainteresowań studenta oraz możliwości kadrowych ośrodka i realizowanej w nim problematyki badawczej.

2. Program studiów powinien obejmować przynajmniej jedno seminarium poświęcone rozważeniu konkretnego problemu, koncepcji, tradycji, epoki lub dyscypliny filozoficznej z aktywnym udziałem studentów. W ramach jednego z seminariów przygotowywana jest praca dyplomowa.

3. Studia filozoficzne powinny rozwijać sprawność intelektualną i zdolność przyswajania nowych umiejętności. Powinny rozbudzać wyobraźnię i dostarczać podstaw do rozumienia świata, innych ludzi, obcych kultur oraz do interpretowania zachowań jednostkowych i społecznych. Powinny ułatwiać tworzenie własnego obrazu świata, określanie celów ludzkiego życia, identyfikowanie problemów wyzwań współczesności. Poza przekazywaniem wiedzy, zajęcia powinny być więc nastawione na kształtowanie postawy tolerancji i otwartości oraz wrażliwości intelektualnej i moralnej, szczególnie istotnych w wykształceniu filozoficznym.

ZAŁĄCZNIK Nr 19

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

finanse i bankowość

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku finanse i bankowość trwają co najmniej 4,5 roku (9 semestrów). Łączny wymiar godzin zajęć wynosi około 3.000, w tym 1.365 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Kierunek kształci specjalistów, którzy w oparciu o zdobytą wiedzę teoretyczną i nabyte umiejętności praktyczne są przygotowani do zarządzania finansami przedsiębiorstw i instytucji finansowych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 390

Razem: 1.365

IV.

PRAKTYKI

Dla studiów magisterskich nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

1. Języki obce 120

2. Podstawy filozofii lub podstawy socjologii (do wyboru) 60

3. Historia gospodarcza lub geografia ekonomiczna (do wyboru) 30

4. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

1. Mikroekonomia 90

2. Makroekonomia 90

3. Ekonomia matematyczna 30

4. Matematyka 60

5. Statystyka 75

6. Ekonometria 90

7. Informatyka 60

8. Rachunkowość 60

9. Podstawy zarządzania 60

10. Prawo 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 390

1. Podstawy nauki o finansach 30

2. Finanse publiczne 45

3. Zarządzanie finansami przedsiębiorstw 60

4. Finanse lokalne 30

5. Finanse międzynarodowe 45

6. Bankowość 45

7. Rynek kapitałowy i pieniężny 30

8. Ubezpieczenia 30

9. Prognozowanie i symulacje 45

10. Zastosowania matematyki w finansach i bankowości 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Mikroekonomia

Rynek. Gospodarstwo domowe. Teoria zachowania się konsumenta. Teoria produkcji. Konkurencja doskonała i monopol. Równowaga przedsiębiorstwa. Oligopol. Alternatywne teorie przedsiębiorstwa. Rynki czynników produkcji. Równowaga konkurencyjna i elementy teorii dobrobytu.

2. Makroekonomia

Gospodarka narodowa. Globalne: popyt i podaż. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Makroekonomia keynesowska a makroekonomia klasyczna. Cykl koniunkturalny. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna, kursu walutowego. Polityka stabilizacyjna i model IS-LM. Wzrost gospodarczy.

3. Ekonomia matematyczna

Matematyczna teoria popytu. Funkcja popytu. Teoria produkcji. Modele matematyczne przedsiębiorstwa. Modele rynku. Modele równowagi ogólnej. Równowaga ogólna a optimum Pareto. Proste modele wzrostu gospodarczego. Modele cyklu koniunkturalnego. Modele typu input-output.

4. Matematyka

Funkcje jednej, dwóch oraz wielu zmiennych i ich zastosowania ekonomiczne (rachunek marginalny, ekstrema). Elementy rachunku całkowego. Wprowadzenie do równań różniczkowych i różnicowych - z zastosowaniami w ekonomii. Rachunek wektorów i macierzy. Układy równań i nierówności liniowych - przykłady ekonomiczne.

5. Statystyka

Dane i podstawowe miary statystyczne. Zmienna losowa, podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Rozkłady z prób. Przedziały ufności. Testowanie hipotez statystycznych. Statystyczne miary współzależności zjawisk. Analiza dynamiki zjawisk. Techniki losowania prób. Projektowanie eksperymentów statystycznych.

6. Ekonometria

Opisowe modele ekonometryczne. Estymatory, estymacja punktowa i przedziałowa. Regresja. Prognozowanie na podstawie modeli jedno- i wielorównaniowych. Ekonometryczna analiza popytu, produkcji i kosztów. Podstawy badań operacyjnych: programy liniowe, typowe zadania optymalizacyjne, algorytmy rozwiązywania, podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka i niepewności.

7. Informatyka

Pojęcia podstawowe. Sprzęt komputerowy. Oprogramowanie (podstawowe, narzędziowe i użytkowe). Systemy operacyjne. Edytory tekstów. Arkusz kalkulacyjny. Wykorzystanie pakietów statystycznych. Tworzenie i obsługa baz danych.

8. Rachunkowość

Regulacje prawne i standardy międzynarodowe rachunkowości. Zasady i techniki rachunkowości. Operacje gospodarcze i ich wpływ na bilans. Bilansowanie majątków. Rachunek przepływów kapitału. Analiza efektywności ekonomicznej i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

9. Podstawy zarządzania

Organizacja - cele i mierniki efektywności. Strategie zarządzania organizacjami. Planowanie strategiczne. Struktury organizacyjne. Procedury organizacyjne. Kierowanie ludźmi. Polityka kadrowa. Style kierowania. Kultura organizacyjna. Reorganizacja. Zarządzanie zmianami.

10. Prawo

Podmioty i instytucje gospodarcze. Struktura prawna gospodarki. Uwarunkowania prawne prowadzenia działalności gospodarczej. Rola i rodzaje umów w obrocie gospodarczym. Spółka prawa handlowego. Czynności handlowe (sprzedaż, agencja, komis, skład, spedycja). Prawo wekslowe i czekowe. Ochrona własności przemysłowej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy nauki o finansach

Istota finansów. Funkcje finansów. Ujęcie systemu finansowego. Główne ogniwa systemu finansowego. Polityka monetarna i polityka fiskalna.

2. Finanse publiczne

Finanse publiczne i ich funkcje. System finansowy państwa. Dystrybucja publicznych zasobów pieniężnych. Dług publiczny. Budżet przedsiębiorstwa. Budżety lokalne. Struktura dochodów budżetowych. Struktura wydatków budżetowych. Planowanie budżetowe. Skarb państwa.

3. Zarządzanie finansami przedsiębiorstw

Kapitały i fundusze podmiotów gospodarczych. Analiza finansowa i analiza kosztów. Mechanizmy i instrumenty tworzenia oraz podziału rynku finansowego. Zasady i formy opodatkowania przedsiębiorstw. Systemy amortyzacyjne. Planowanie i finansowanie działalności eksploatacyjnej i inwestycyjnej. Powiązanie przedsiębiorstw z rynkiem pieniężnym i kapitałowym. Systemy rozliczeń pieniężnych. Finansowanie handlu zagranicznego. Finansowe aspekty prywatyzacji.

4. Finanse lokalne

Samorząd terytorialny. Kompetencje finansowe organów lokalnych. Dochody terenowe z tytułu podatków i wpłat. Pozostałe dochody. Wydatki terenowe. Powiązania finansowe organów lokalnych i centralnych. Kontrola terenowej gospodarki finansowej.

5. Finanse międzynarodowe

Rynki i transakcje walutowe. Systemy kursowe na świecie. Zabezpieczenie przed ryzykiem kursowym. Bilans płatniczy. Sposoby dokonywania zapłat zagranicznych. Międzynarodowe instytucje i międzynarodowe organizacje finansowe. Największe międzynarodowe centra finansowe. Kredyty zagraniczne. Światowe rynki terminowe. Systemy popierania eksportu.

6. Bankowość

Funkcje banku, jego miejsce w systemie finansowym państwa. Systemy bankowe w wybranych krajach świata. Struktura polskiego systemu bankowego. Podaż pieniądza. Polityka i instrumenty banku centralnego. Organizacja banku komercyjnego. Operacje bierne banków: przyjmowanie wkładów. Operacje czynne banków: udzielanie kredytów. Zdolność kredytowa. Operacje usługowe. Polityka bankowa. Marketing bankowy.

7. Rynek kapitałowy i pieniężny

Instytucje rynku kapitałowego. Instrumenty rynku kapitałowego i ich atrybuty. Ryzyko finansowe na rynku kapitałowym. Lokaty kapitałowe i ich rentowność. Podatkowe i pozafiskalne stymulatory rozwoju rynku kapitałowego i pieniężnego. Popyt i podaż kapitału pożyczkowego. Papiery wartościowe. Stopa dyskontowa. Zasady publicznego obrotu papierami wartościowymi. Obroty na rynku pieniężnym.

8. Ubezpieczenia

Ubezpieczenia społeczne w Polsce. Ubezpieczenia gospodarcze. Struktura ubezpieczeń majątkowych. Organizacja i wyniki działalności ubezpieczeniowej. Ubezpieczenia osobowe umowne w Polsce. Systemy ubezpieczeń osobowych na świecie. Nadzór i gwarancje w ubezpieczeniach.

9. Prognozowanie i symulacje

Narzędzia, metody i techniki komputerowego opracowywania prognoz prostych, wariantowych, opartych na modelach tendencji rozwojowej, przyczynowo-skutkowych, wielorównaniowych ekonometrycznych i nieekonometrycznych. W trakcie zajęć słuchacze zostają zaznajomieni co najmniej z jednym pakietem programów komputerowych, za pomocą którego będą mogli przeprowadzić analizę ilościową wybranych przez siebie zjawisk gospodarczych oraz dokonać prognoz.

10. Zastosowania matematyki w finansach i bankowości

Wartość pieniądza w czasie. Rachunek rent. Rozliczenie kredytów i pożyczek. Trwałość instrumentów finansowych. Wycena instrumentów finansowych. Analiza portfelowa. Konstrukcja portfela o zadanych charakterystykach (zwrot albo ryzyko). Konstrukcja portfeli na podstawie notowań polskiego rynku kapitałowego. Elementy rachunku aktuarialnego. Kalkulacja stawek ubezpieczeniowych.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku finanse i bankowość trwają co najmniej 3 lata (6 semestrów). Łączny wymiar godzin zajęć wynosi około 2.200, w tym 1.830 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent (otrzymuje tytuł licencjata) powinien być specjalistą, który w oparciu o zdobytą wiedzę teoretyczną i nabyte umiejętności praktyczne jest przygotowany do ewidencji zaszłości gospodarczych i zarządzania na szczeblu operacyjnym finansami przedsiębiorstw, instytucji finansowych oraz samorządów terytorialnych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 585

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 375

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 660

Razem: 1.830

IV.

PRAKTYKA

Praktyka zawodowa o minimalnym wymiarze 6 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

1. Języki obce 90

2. Podstawy socjologii 30

3. Historia gospodarcza lub geografia ekonomiczna (do wyboru) 30

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 585

1. Mikroekonomia 90

2. Makroekonomia 90

3. Matematyka 90

4. Statystyka (opisowa) 60

5. Informatyka 60

6. Rachunkowość 60

7. Podstawy zarządzania 60

8. Prawo 60

9. Podstawy ekonometrii 15

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 375

1. Podstawy nauki o finansach 30

2. Finanse publiczne 30

3. Zarządzanie finansami przedsiębiorstw 60

4. Finanse samorządu terytorialnego 30

5. Finanse międzynarodowe 45

6. Bankowość 60

7. Rynek kapitałowy i pieniężny 30

8. Ubezpieczenia 30

9. Zastosowanie matematyki w finansach i bankowości 30

10. Zarządzanie ryzykiem 30

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

(odpowiednie dla danej specjalizacji i specjalności) 660

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Mikroekonomia

Rynek. Gospodarstwa domowe. Teoria zachowania konsumenta. Teoria produkcji. Konkurencja doskonała i monopol. Równowaga przedsiębiorstwa. Oligopol. Alternatywne teorie przedsiębiorstwa. Rynki czynników produkcji. Równowaga konkurencyjna i elementy teorii dobrobytu.

2. Makroekonomia

Gospodarka narodowa. Globalne: popyt i podaż. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Makroekonomia keynesowska a makroekonomia klasyczna. Cykl koniunkturalny. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna, kursu walutowego. Polityka stabilizacyjna i model IS-LM. Wzrost gospodarczy.

3. Matematyka

Funkcje jednej, dwóch oraz wielu zmiennych i ich zastosowania ekonomiczne (rachunek marginalny, ekstrema). Elementy rachunku całkowego. Wprowadzenie do równań różniczkowych i różnicowych - z zastosowaniem w ekonomii. Rachunek wektorów i macierzy. Układy równań i nierówności liniowych - przykłady ekonomiczne. Elementy ekonomii matematycznej.

4. Statystyka

Etapy badań statystycznych. Prezentacja tabelaryczna i graficzna danych statystycznych. Podstawowe parametry opisu statystycznego dla jednej cechy. Budowa tablicy korelacyjnej. Podstawowe parametry opisu statystycznego dla dwóch cech. Badanie współzależności dwóch cech. Wskaźniki korelacji. Indeksy statystyczne. Badanie tendencji rozwojowej.

5. Informatyka

Podstawowe pojęcia. Sprzęt komputerowy. Oprogramowanie (podstawowe, narzędziowe i użytkowe). Systemy operacyjne. Edytory tekstu. Arkusz kalkulacyjny. Wykorzystanie pakietów statystycznych. Tworzenie i obsługa baz danych.

6. Rachunkowość

Regulacje prawne i standardy międzynarodowe w rachunkowości. Zasady i techniki rachunkowości. Operacje gospodarcze i ich wpływ na bilans. Bilansowanie majątku, zobowiązań i kapitału własnego. Analiza efektywności ekonomicznej i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

7. Podstawy zarządzania

Organizacja - cele i mierniki efektywności. Strategie zarządzania organizacjami. Planowanie strategiczne. Struktury organizacyjne. Procedury organizacyjne. Kierowanie ludźmi. Polityka kadrowa. Style kierowania. Kultura organizacyjna. Zarządzanie zmianami.

8. Prawo

Podmioty i instytucje gospodarcze. Struktura prawna gospodarki. Uwarunkowania prawne prowadzenia działalności gospodarczej. Rola i rodzaje umów w obrocie gospodarczym. Spółka prawa handlowego. Czynności handlowe (sprzedaż, agencja, komis, skład, spedycja). Prawo wekslowe i czekowe. Ochrona własności przemysłowej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy nauki o finansach

Istota finansów. Funkcje finansów. Ujęcie systemu finansowego. Główne ogniwa systemu finansowego. Polityka monetarna i polityka fiskalna.

2. Finanse publiczne

Finanse publiczne i ich funkcje. System finansowy państwa. Dystrybucja publicznych zasobów pieniężnych. Dług publiczny. Budżet państwa. Budżety lokalne. Struktura dochodów budżetowych. Struktura wydatków budżetowych. Planowanie budżetowe. Skarb Państwa.

3. Zarządzanie finansami przedsiębiorstw

Kapitały i fundusze podmiotów gospodarczych. Analiza finansowa i analiza kosztów.

Mechanizmy i instrumenty tworzenia oraz podziału rynku finansowego. Zasady i formy opodatkowania przedsiębiorstw. Systemy amortyzacyjne. Planowanie i finansowanie działalności eksploatacyjnej i inwestycyjnej. Powiązanie przedsiębiorstw z rynkiem pieniężnym i kapitałowym. Systemy rozliczeń pieniężnych. Finansowanie handlu zagranicznego. Finansowe aspekty prywatyzacji.

4. Finanse samorządu terytorialnego

Samorząd terytorialny. Kompetencje finansowe organów lokalnych. Dochody terenowe z tytułu podatków i wpłat. Pozostałe dochody. Wydatki terenowe. Powiązania finansowe organów lokalnych i centralnych. Kontrola terenowej gospodarki finansowej.

5. Finanse międzynarodowe

Rynki i transakcje walutowe. Systemy kursowe na świecie. Zabezpieczenie przed ryzykiem kursowym. Bilans płatniczy. Sposoby dokonywania zapłat zagranicznych. Międzynarodowe instytucje i międzynarodowe organizacje finansowe. Największe międzynarodowe centra finansowe. Kredyty zagraniczne. Światowe rynki terminowe. Systemy popierania eksportu.

6. Bankowość

Funkcje banku, jego miejsce w systemie finansowym państwa. Systemy bankowe w wybranych krajach świata. Struktura polskiego systemu bankowego. Podaż pieniądza. Polityka i instrumenty banku centralnego. Organizacja banku komercyjnego. Operacje bierne banków: przyjmowanie wkładów. Operacje czynne banków: udzielanie kredytów. Polityka kredytowa. Zdolność kredytowa. Działalność usługowa banku. Polityka bankowa. Marketing bankowy.

7. Rynek kapitałowy i pieniężny

Instytucje rynku kapitałowego. Instrumenty rynku kapitałowego i ich atrybuty. Ryzyko finansowe na rynku kapitałowym. Lokaty kapitałowe i ich rentowność. Podatkowe i pozafiskalne stymulatory rozwoju rynku kapitałowego i pieniężnego. Popyt i podaż kapitału pożyczkowego. Papiery wartościowe. Stopa dyskontowa. Zasady publicznego obrotu papierami wartościowymi. Obroty na rynku pieniężnym.

8. Ubezpieczenia

Ubezpieczenia społeczne w Polsce. Ubezpieczenia gospodarcze. Struktura ubezpieczeń majątkowych. Organizacja i wyniki działalności ubezpieczeniowej. Ubezpieczenia osobowe umowne w Polsce.

9. Zastosowanie matematyki w finansach i bankowości

Wartość pieniądza w czasie. Rachunek rent. Rozliczenie kredytów i pożyczek. Trwałość (duration) instrumentów finansowych. Wycena instrumentów finansowych. Analiza portfelowa. Konstrukcja portfela o zadanych charakterystykach (zwrot albo ryzyko). Konstrukcja portfeli na podstawie notowań polskiego rynku kapitałowego. Elementy rachunku aktuarialnego. Kalkulacja stawek ubezpieczeniowych.

10. Zarządzanie ryzykiem

Ryzyko finansowe i jego rodzaje. Pomiar ryzyka rynkowego. Pomiar ryzyka kredytowego. Ryzyko w przedsiębiorstwie. Ryzyko w banku. Ryzyko w towarzystwie ubezpieczeniowym. Ryzyko w funduszu inwestycyjnym. Zarządzanie ryzykiem rynkowym za pomocą kształtowania struktury aktywów i pasywów. Zarządzanie ryzykiem kredytowym. Instrumenty pochodne w zarządzaniu ryzykiem.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji.

VII.

ZALECENIA

Zawodowy charakter studiów powinien znaleźć swoje odzwierciedlenie między innymi:

1) w praktyce zawodowej

2) w grupie przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych ustalanych przez uczelnie.

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

Przebieg praktyki oraz sposób ujęcia przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych powinien być uzależniony od specyfiki uczelni i określonego przez nią profilu absolwenta.

ZAŁĄCZNIK Nr 20

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

fizyka

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku fizyka trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.700, w tym 1.800 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie powinny kształcić fizyka na tyle ogólnie i wszechstronnie, aby mógł on pracować zarówno w badaniach podstawowych, jak i aplikacyjnych, a w przypadku spełnienia dodatkowych wymogów dla studiów nauczycielskich - również jako nauczyciel fizyki.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.530

Razem: 1.800

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Filozofia (historia filozofii lub filozofia przyrody

z metodologią nauk przyrodniczych) 60

2. Przedmioty humanistyczne (do wyboru) 30

3. Język obcy (język angielski) 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.530

1. Matematyka

- analiza matematyczna 150

- algebra liniowa z geometrią 60

- metody matematyczne fizyki 90

2. Podstawy fizyki

- mechanika klasyczna i relatywistyczna 90

- termodynamika z elementami fizyki statystycznej 45

- elektrodynamika i optyka 90

- budowa materii 45

3. Laboratoria fizyczne

- I pracownia fizyczna 90

- II pracownia fizyczna 210

4. Fizyka teoretyczna

- mechanika klasyczna 60

- mechanika kwantowa 120

- elektrodynamika 75

- fizyka statystyczna 45

5. Wybrane zagadnienia fizyki współczesnej

- optyka atomowa i cząsteczkowa 60

- fizyka jądrowa i fizyka wysokich energii 90

- fizyka fazy skondensowanej 90

6. Astrofizyka z elementami kosmologii 30

7. Informatyka i techniki obliczeniowe 90

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Matematyka

Wymagane minimalne umiejętności:

Znajomość podstawowych pojęć i twierdzeń matematycznych, precyzyjne dowodzenie wybranych twierdzeń. Obliczanie pochodnych oraz całek, rozwiązywanie prostych równań różniczkowych zwyczajnych, z uwzględnieniem warunków początkowych, rozwiązywanie układów liniowych równań algebraicznych w powiązaniu z ich operatorową (względnie macierzową) interpretacją, rozwiązywanie niektórych równań różniczkowych cząstkowych.

- Analiza matematyczna

Zbiory, relacje, odwzorowania, funkcje. Otoczenia, ciągłość i granica funkcji jednej zmiennej rzeczywistej. Ciągi i szeregi liczbowe i funkcyjne. Zbieżność jednostajna. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennej rzeczywistej. Rozwijanie funkcji w szereg potęgowy. Równania różniczkowe zwyczajne. Analiza funkcji wielu zmiennych. Całki wielokrotne. Formy różniczkowe. Całkowanie form różniczkowych. Elementy analizy wektorowej i tensorowej. Uogólnienia pojęcia całki. Szeregi i całki Fouriera.

- Algebra liniowa z geometrią

Struktury algebraiczne. Grupy, pierścienie, ciała. Ciało liczb zespolonych. Przestrzenie liniowe (wektorowe) rzeczywiste i zespolone. Odwzorowania liniowe, macierze, wyznaczniki, układy liniowych równań algebraicznych. Formy liniowe, biliniowe, kwadratowe, hermitowskie. Przestrzenie unitarne. Wartości i wektory własne operatorów (macierzy) hermitowskich i unitarnych.

- Metody matematyczne fizyki

Podstawy teorii funkcji zmiennej zespolonej. Szereg Laurenta, residua, punkty osobliwe. Funkcje specjalne, wielomiany ortogonalne. Funkcje Greena i zagadnienia brzegowe. Elementy teorii grup.

2. Podstawy fizyki

Wymagane minimalne umiejętności:

Określenie podstawowych wielkości fizycznych od strony pomiarowej (sposoby mierzenia, jednostki) i matematycznej (dokładne określenie odpowiedniego "obiektu matematycznego"), ogólne i matematycznie poprawne formułowanie podstawowych praw wraz z ich fizyczną interpretacją, wyciąganie wniosków odnośnie do przebiegu szczegółowych zjawisk, umiejętność rozwiązywania zadań rachunkowych w zakresie podanych haseł programowych, orientacja w stosowanych w fizyce metodach: indukcyjnej i hipotetyczno-dedukcyjnej wraz ze zrozumieniem konieczności stosowania modeli i upraszczających założeń oraz granic ich stosowalności.

- Mechanika klasyczna i relatywistyczna

Kinematyka punktu materialnego i bryły sztywnej. Układy inercjalne i nieinercjalne. Zasady dynamiki Newtona, prawa zachowania, ruch w polu sił centralnych. Grawitacja i zagadnienie dwóch ciał. Ruchy planet. Dynamika bryły sztywnej. Momenty bezwładności. Elementy opisu odkształceń i napięć w sprężystym ośrodku rozciągłym, prawo Hooke'a, drgania i fale w ośrodkach sprężystych. Elementy akustyki. Podstawy szczególnej teorii względności.

- Termodynamika z elementami fizyki statystycznej

Zjawiska termodynamiczne, przejęcia fazowe, przewodnictwo cieplne, dyfuzja, osmoza. Równowaga termodynamiczna. Procesy odwracalne i nieodwracalne. Pojęcie temperatury, energii wewnętrznej, antropii. Zasady termodynamiki. Elementy opisu statystycznego układu termodynamicznego. Interpretacja statystyczna zasad termodynamiki i przejść fazowych, fluktuacje statystyczne.

- Elektrodynamika i optyka

Elektrostatyka, prądy stałe, magnetostatyka. Prądy zmienne, efekty indukcyjne. Pole elektromagnetyczne zmienne w czasie. Prawa Maxwella. Pole elektryczne i magnetyczne w materii. Drgania obwodów elektrycznych i fale elektromagnetyczne. Podstawy optyki falowej, własności optyczne materiałów, dwójłomność, optyka kryształów. Optyka geometryczna jako granica optyki falowej. Podstawowe przyrządy optyczne. Interferometria, fotometria i spektrometria.

- Budowa materii

Promienie Roentgena, promieniotwórczość, hipoteza kwantów - fakty doświadczalne, podstawy mechaniki kwantowej. Półjakościowe informacje o spinie, zakazie Pauliego, strukturze atomów wieloelektronowych. Wstępne wiadomości o jądrach atomowych, cząstkach elementarnych, statystykach kwantowych. Informacje o własnościach gazu elektronowego i mikroskopowych modelach ciał makroskopowych.

3. Laboratoria fizyczne

- I pracownia fizyczna

Proste zagadnienia i metody pomiarowe z zakresu fizyki klasycznej z zastosowaniem prostych technik elektronicznych i metod komputerowej analizy eksperymentu (dyskusja niepewności pomiarowych).

- II pracownia fizyczna

Przykładowe konstrukcje aparaturowe i zestawy eksperymentalne z zakresu fizyki współczesnej z zastosowaniem komputerowej analizy eksperymentu i zaawansowanej techniki elektronicznej.

4. Fizyka teoretyczna

- Mechanika klasyczna

Czasoprzestrzeń Galileusza i czasoprzestrzeń Minkowskiego szczególnej teorii względności. Kinematyka i dynamika punktów materialnych i brył sztywnych. Więzy, zasada d'Alemberta, równania Lagrange'a. Zasady wariacyjne i prawa zachowania. Twierdzenie E. Noether. Przestrzeń fazowa i równania Hamiltona. Niezmienniki przekształceń kanonicznych i całki ruchu. Stabilność trajektorii fazowych i elementy teorii chaosu. Elementy dynamiki relatywistycznej. Elementy mechaniki sprężystych ośrodków rozciągłych.

- Mechanika kwantowa

Pojęcia podstawowe i interpretacja statystyczna. Relacje nieoznaczoności, analiza pomiarów. Ewolucja czasowa układu kwantowego i stany stacjonarne. Opis operatorowy. Układy zupełne obserwabli i ich wspólnych funkcji własnych. Kwantowa teoria momentu pędu orbitalnego i spinowego. Oscylator i atom wodoropodobny. Uogólnienia relatywistyczne. Równanie Diraca. Sprzężenie ładunkowe i antycząstki.

Elementy metody zaburzeń. Przejścia kwantowe, reguły wyboru. Oddziaływania układu kwantowego z polem elektromagnetycznym. Absorbcja i emisja promieniowania elektromagnetycznego. Elementy teorii rozproszeń. Przybliżenie Borna. Fermiony i bozony. Elementy teorii atomów wieloelektronowych i cząsteczek. Zasada superpozycji.

- Elektrodynamika

Równania Maxwella. Potencjały elektromagnetyczne (cechowanie). Wybrane zagadnienia elektro- i magnetostatyki. Fale elektromagnetyczne. Kowariantne (czterowymiarowe) sformułowanie elektrodynamiki. Elementy klasycznej teorii promieniowania elektromagnetycznego. Efekty relatywistyczne.

- Fizyka statystyczna

Podstawowe pojęcia i zasady termodynamiki fenomenologicznej. Klasyczna mechanika statystyczna. Elementy kwantowej mechaniki statystycznej. Przykłady zastosowań klasycznej i kwantowej mechaniki statystycznej w termodynamice i fizyce fazy skondensowanej. Elementy termodynamiki nierównowagowej.

6. Astrofizyka z elementami kosmologii

Metody badań astronomicznych, podstawowe typy obiektów astronomicznych, ewolucja materii we wszechświecie.

7. Informatyka i techniki obliczeniowe

Przegląd metod informatycznych w fizyce, programowanie, wiadomości użytkowe o komputerach, wybrane przykłady gotowego oprogramowania użytkowego.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B przynajmniej 60% zajęć powinny stanowić ćwiczenia i laboratoria.

2. Wskazane jest, aby w grupie przedmiotów podstawowych znalazły się zajęcia laboratoryjne z chemii.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku fizyka trwają 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.200, w tym 1.410 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent (otrzymuje tytuł licencjata) powinien posiadać podstawową wiedzę i umiejętności z dziedziny fizyki i nauk pokrewnych oraz przygotowanie w zakresie określonej specjalizacji (nauczycielskiej, medycznej, informatycznej itp.), dające mu możliwość uzyskania uprawnień zawodowych do pracy w specjalistycznych instytutach, w przemyśle, w placówkach służby zdrowia lub - po spełnieniu wymagań określonych odrębnymi przepisami - jako nauczyciel szkoły podstawowej, gimnazjum, szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 810

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem: 1.410

IV.

PRAKTYKI

Formę, zakres i wymiar praktyki określa uczelnia, uwzględniając wymagania w tym zakresie organu nadającego uprawnienia zawodowe związane z ukończeniem określonej specjalizacji.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Filozofia (historia filozofii lub filozofia przyrody

z metodologią nauk przyrodniczych) 60

2. Przedmioty humanistyczne (do wyboru) 30

3. Język obcy (preferowany język angielski) 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 810

1. Matematyka

- analiza matematyczna 150

- algebra liniowa 60

2. Podstawy fizyki

- mechanika klasyczna i relatywistyczna 90

- termodynamika z elementami fizyki statystycznej 45

- elektrodynamika i optyka 90

- podstawy fizyki kwantowej i budowa materii 75

3. Pracownia fizyczna 90

4. Elementy fizyki teoretycznej 120

5. Informatyka i techniki obliczeniowe 90

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

(w tym: odpowiednia dla danej specjalizacji pracownia)

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

1. Matematyka

Wymagane minimalne umiejętności:

Znajomość podstawowych pojęć i twierdzeń matematycznych. Umiejętność dowodzenia wybranych twierdzeń. Obliczanie pochodnych oraz całek. Rozwiązywanie prostych równań różniczkowych zwyczajnych z uwzględnieniem warunków początkowych. Rozwiązywanie układów liniowych równań algebraicznych w powiązaniu z ich operatorową (względnie macierzową) interpretacją, rozwiązywanie niektórych równań różniczkowych cząstkowych.

- Analiza matematyczna

Zbiory, relacje, odwzorowania, funkcje. Otoczenia, ciągłość i granica funkcji jednej zmiennej rzeczywistej. Ciągi i szeregi liczbowe i funkcje. Zbieżność jednostajna. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennej rzeczywistej. Rozwijanie funkcji w szereg potęgowy. Równania różniczkowe zwyczajne. Analiza funkcji wielu zmiennych. Całki wielokrotne. Formy różniczkowe. Całkowanie form różniczkowych. Elementy analizy wektorowej. Uogólnienia pojęcia całki. Szeregi i całki Fouriera.

- Algebra liniowa

Struktury algebraiczne. Grupy pierścieniowe, ciała. Ciało liczb zespolonych. Przestrzenie liniowe (wektorowe) rzeczywiste i zespolone. Odwzorowania liniowe, macierze, wyznaczniki, układy liniowych równań algebraicznych. Formy liniowe, biliniowe, kwadratowe i hermitowskie. Przestrzenie unitarne. Wartości i wektory własne operatorów (macierzy) hermitowskich i unitarnych.

2. Podstawy fizyki

Wymagane umiejętności:

Określanie podstawowych wielkości fizycznych i ich jednostek oraz sposobu ich pomiaru. Poprawne formułowanie podstawowych praw fizycznych, znajomość ich matematycznego zapisu oraz umiejętność interpretacji wzorów i relacji. Wyciąganie wniosków dotyczących przebiegu konkretnych zjawisk fizycznych. Orientacja w stosowanych w fizyce metodach wnioskowania: indukcyjnej i hipotetyczno-dedukcyjnej. Umiejętność rozwiązywania zadań rachunkowych w zakresie odpowiadającym programowi, posługiwania się upraszczającymi założeniami i prostymi modelami oraz wiedzą o zasięgu ich stosowalności.

- Mechanika klasyczna i relatywistyczna

Kinematyka punktu materialnego i bryły sztywnej. Zasady dynamiki Newtona, prawa zachowania, ruch w polu sił centralnych. Grawitacja i zagadnienie dwóch ciał. Ruchy planet. Dynamika bryły sztywnej. Elementy opisu odkształceń i naprężeń w sprężystym ośrodku rozciągłym, prawo Hooke'a, drgania i fale w ośrodkach sprężystych. Elementy akustyki. Podstawy szczególnej teorii względności.

- Termodynamika i elementy fizyki statystycznej

Zjawiska termodynamiczne. Pojęcia temperatury, energii wewnętrznej i entropii. Odwracalne i nieodwracalne procesy termodynamiczne. Pojęcie równowagi termodynamicznej. Zasady termodynamiki. Przemiany fazowe. Przewodnictwo cieplne. Elementy mechaniki statystycznej. Fluktuacje statystyczne. Zjawiska dyfuzji i osmozy.

- Elektrodynamika i optyka

Elektrostatyka. Pole magnetyczne magnesów i prądów stałych. Prądy zmienne. Zjawiska indukcji magnetycznej. Pole elektromagnetyczne. Równania Maxwella i prawa fizyczne w nich zawarte. Pole elektryczne i magnetyczne w materii. Drgania obwodów elektrycznych i fale elektromagnetyczne. Podstawy optyki falowej: interferencja i dyfrakcja. Optyczne własności kryształów. Optyka geometryczna jako graniczny przypadek optyki falowej. Podstawowe przyrządy optyczne. Fotometria, interferometria, spektrometria.

- Podstawy fizyki kwantowej i budowa materii

Promienie Roentgena. Promieniotwórczość. Zjawiska fizyczne potwierdzające hipotezę kwantów. Podstawy mechaniki kwantowej. Spin elektronu. Zakaz Pauliego. Struktura atomów wieloelektronowych. Podstawowe wiadomości o jądrach atomowych i cząstkach elementarnych. Statystyki kwantowe. Podstawowe modele ciał stałych, gaz elektronowy, fonony.

3. Pracownia fizyczna

Proste zagadnienia i metody pomiarowe z zakresu fizyki klasycznej z zastosowaniem prostych technik elektronicznych i metod komputerowej analizy eksperymentu i niepewności wyniku. Umiejętność oceny błędu pomiaru.

4. Elementy fizyki teoretycznej

Program "Elementów fizyki teoretycznej" powinien być oparty na treściach zawartych w standardach kształcenia dla studiów magisterskich. Ich zakres i wymiar godzinowy powinny uwzględniać potrzeby danej specjalności lub specjalizacji oraz - w miarę możliwości - być tak dobrane, by niektóre przedmioty można było zaliczyć w przypadku kontynuowania nauki na studiach magisterskich.

5. Informatyka i techniki obliczeniowe

Przegląd metod informatycznych w fizyce, programowanie, wiadomości użytkowe o komputerach, wybrane przykłady oprogramowania użytkowego.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji. Wśród przedmiotów powinna znaleźć się, między innymi, odpowiadająca danej specjalizacji pracownia. W przypadku specjalizacji nauczycielskiej program studiów powinien zawierać przynajmniej 30 godzin astronomii.

VII.

ZALECENIA

1. W grupach przedmiotów B i C oraz D przynajmniej 60% zajęć powinny stanowić ćwiczenia i laboratoria.

2. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych; przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

3. Dopuszczalny jest nieco inny podział liczby godzin w obrębie bloków przedmiotowych matematyki i podstaw fizyki.

ZAŁĄCZNIK Nr 21

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

fizyka techniczna

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku fizyka techniczna trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.700, w tym 1.910 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Fizyka techniczna jest kierunkiem o bardzo szerokim wachlarzu specjalności i ewentualne miejsca pracy dla absolwentów będą w dużej mierze zależały od ukończonej specjalności. Przygotowanie teoretyczne i praktyczne absolwentów kierunku powinno predystynować ich do pracy w uczelniach technicznych, instytutach naukowych i zapleczu naukowo-badawczym przemysłu. Na przykład absolwenci specjalności techniczna fizyka jądrowa mogą być zatrudnieni przy eksploatacji i konserwacji urządzeń radioizotopowych, mogą także starać się o uzyskanie państwowych uprawnień inspektora ochrony radiologicznej. Absolwenci specjalności fizyka komputerowa - w ośrodkach obliczeniowych, firmach konsultingowych, wydawnictwach prasowych i naukowych, firmach komputerowych itp. Absolwenci specjalności energetyka - jako eksperci i doradcy w planowaniu i eksploatacji różnych inwestycji energetycznych. Absolwenci specjalności techniczna fizyka medyczna powinni posiadać przygotowanie do pracy w zakładach leczniczych (kliniki, szpitale, przychodnie), instytutach naukowych, stacjach Sanepidu itp.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.035

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 485

Razem: 1.910

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać minimum 8 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

1. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 120

2. Języki obce 180

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.035

1. Fizyka ogólna 360

2. Matematyka 300

3. Informatyka 150

4. Podstawy elektroniki i techniki obwodów 225

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 485

1. Wybrane działy fizyki 200

2. Wybrane działy matematyki 60

3. Fizyka techniczna 225

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW:

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Fizyka ogólna

Dynamika. Hydrodynamika. Szczególna teoria względności. Ruch drgający. Fale mechaniczne. Elementy akustyki. Elektrostatyka. Elektromagnetyzm. Dyfrakcja, interferencja i polaryzacja światła. Korpuskularno-falowa struktura materii, równanie Schrödingera. Funkcje stanu. Operatorowe ujęcie mechaniki kwantowej, bozony, widma atomowe i cząsteczkowe, masery, lasery. Teoria układu wielu ciał. Zasady termodynamiki. Przemiany fazowe. Zjawiska transportu. Krystalografia, sieć krystaliczna, ciepło właściwe ciał stałych. Model elektronów swobodnych, zwyrodniały gaz elektronowy. Struktura pasmowa. Metale. Półprzewodniki. Magnetyczne własności materii. Nadprzewodnictwo i nadciekłość. Promieniotwórczość naturalna. Własności jąder atomowych, siły, modele i reakcje jądrowe. Reakcje rozszczepienia i syntezy, energetyka jądrowa. Cząstki elementarne. Ewolucja Wszechświata. Pracownia fizyczna I: Podstawowe zagadnienia i metody pomiarowe z zakresu fizyki klasycznej i współczesnej.

2. Matematyka

Zbiory. Funkcje. Formy liniowe. Wektory w R² i R³. Iloczyn skalarny i wektorowy. Baza. Prosta i płaszczyzna w przestrzeni. Krzywe stożkowe. Ciągi liczbowe. Granica i ciągłość funkcji. Pochodne. Różniczka funkcji. Wzór Taylora. Badanie funkcji. Całka Riemanna. Zastosowanie całek. Funkcje wielu zmiennych. Pochodne cząstkowe. Ekstrema. Jakobian. Pola wektorowe i analiza wektorowa. Całki podwójne i potrójne. Całki krzywoliniowe i powierzchniowe. Liczby zespolone. Przestrzenie liniowe. Twierdzenie Kroneckera-Capelliego. Twierdzenie Cramera. Wartości i wektory własne. Diagonalizacja macierzy. Szeregi liczbowe. Szeregi funkcyjne. Zbieżność jednostajna. Szeregi potęgowe. Szereg Taylora. Równania różniczkowe zwyczajne - liniowe pierwszego i drugiego rzędu. Warunki początkowe i brzegowe. Układy równań liniowych o stałych współczynnikach. Szeregi Fouriera. Transformacja Fouriera. Funkcje analityczne. Całka funkcji zespolonej. Tzw. całkowe Cauchy'ego. Szereg Laurenta. Residuum. Rachunek operatorowy Laplace'a.

3. Informatyka

Metody informatyki, generacje komputerów. Podstawowy model komputera. Model obliczeń, algorytm. Przegląd języków programowania. System operacyjny, proces programowania, podstawowe instrukcje strukturalne. Języki obliczeń numerycznych. Zasady przetwarzania wektorowego i równoległego, cechy problemu, algorytm. Nowoczesne architektury superskalarne i wektorowe. Architektury równoległe ze wspólną i rozproszoną pamięcią, przegląd metod programowania (data-parallel, message-passing). Przegląd konstrukcji języka C. Optymalizacja programów numerycznych na potrzeby przetwarzania superskalarnego, wektorowego i równoległego.

4. Podstawy elektroniki teorii obwodów

Ogólne twierdzenia dla obwodów liniowych: Kirchhoffa, Thevenina-Nortona, o superpozycji. Równania różniczkowe obwodów z elementami RLC. Analiza częstotliwościowa układów liniowych: transmitancja, charakterystyki Bodego. Podstawowe czwórniki filtrujące. Linia transmisyjna. Elementy półprzewodnikowe. Podstawowe układy analogowe oparte na tranzystorach bipolarnych. Układy analogowe oparte na tranzystorach MOSFET: parametry i charakterystyki szumowe wzmacniaczy. Źródła szumów w tranzystorach bipolarnych i tranzystorach polowych. Podstawowe układy wzmacniaczy mocy. Elementarna teoria sprzężenia zwrotnego. Wzmacniacze operacyjne. Logika kombinacyjna: systemy kodowania, podstawowe bramki logiczne, algebra Boole'a. Podstawowe rodziny układów logicznych. Układy logiki sekwencyjnej. Budowa i zasada działania przetworników cyfrowo-analogowych (DAC) i analogowo-cyfrowych (ADC).

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

Treści programowe przedmiotów kierunkowych ustalają poszczególne rady wydziałów prowadzących ten kierunek studiów.

UWAGA: Niżej podano przykładowe listy przedmiotów z wybranych działów fizyki, matematyki i fizyki technicznej. Dana uczelnia może wprowadzić do przedmiotów kierunkowych własne przedmioty, wynikające ze specyfiki uprawianej na danej uczelni działalności naukowej.

1. Wybrane działy fizyki

Przykłady przedmiotów z zakresu fizyki, realizowanych na różnych specjalnościach tego kierunku - każda jednostka (uczelnia) powinna realizować co najmniej cztery z nich:

Fizyka teoretyczna. Elektromagnetyzm. Fizyka statyczna. Przejścia fazowe i zjawiska krytyczne fazowe. Optyka nieliniowa. Mechanika kwantowa. Spektrometria jądrowa. Wybrane zagadnienia fizyki jądrowej. Oddziaływanie promienia jądrowego z materią. Fizyka neutronów. Akceleratory cząstek. Elektronowe własności ciała stałego. Fizyka ciała stałego (f. metali, f. materiałów amorficznych, f. polimerów). Fizyka półprzewodników. Nadprzewodnictwo i materiały nadprzewodzące. Magnetyzm i materiały magnetyczne. Metody rezonansowe. Ciekłe kryształy. Fizyka powierzchni i cienkich warstw. Fizyka cząstek wysokich energii. Kosmologia. Fizyka morza. Fizyka atmosfery.

Specjalistyczna pracownia fizyczna ilustrująca zagadnienia omawiane w ramach przynajmniej dwóch wymienionych przedmiotów.

2. Wybrane działy matematyki

Przykłady przedmiotów z zakresu matematyki, realizowanych na różnych specjalnościach tego kierunku - każda jednostka (uczelnia) powinna realizować co najmniej jeden z nich:

Statystyka matematyczna. Metody matematyczne fizyki. Logika matematyczna. Równania różniczkowe cząstkowe. Podstawy badań operacyjnych. Teoria grafów. Teoria dystrybucji. Elementy analizy funkcjonalnej.

3. Fizyka techniczna

Przykłady przedmiotów z zakresu fizyki technicznej, realizowanych na różnych specjalnościach - każda jednostka (uczelnia) powinna realizować co najmniej trzy z nich:

Mechanika techniczna. Termodynamika techniczna. Akustyka. Ultradźwięki i ich zastosowania. Lasery i ich zastosowania. Dozymetria i ochrona przed promieniowaniem. Detekcja promieniowania jądrowego. Energetyka jądrowa. Elektronika ciała stałego. Ekstremalne ciśnienia i pola magnetyczne. Fizyka i technologia wzrostu kryształów. Kriogenika. Specjalistyczna pracownia fizyczna ilustrująca zagadnienia omawiane w ramach przynajmniej dwóch wymienionych przedmiotów.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia itp.) powinny stanowić minimum 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji w FEANI (15% - przedmioty kształcenia ogólnego, 35% przedmioty podstawowe, 50% - przedmioty kierunkowe).

3. Absolwenta kierunku fizyka techniczna powinna obowiązywać znajomość języka angielskiego (czynna i bierna).

ZAŁĄCZNIK Nr 22 ³⁶

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

geodezja i kartografia

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku geodezja i kartografia trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.600, w tym 2.190 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku geodezja i kartografia otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera.

Studia magisterskie na kierunku geodezja i kartografia kształcą specjalistów w zakresie szeroko rozumianej geodezji obejmującej wyznaczanie położenia obiektów, przedstawianie ich na mapach, geodezyjną obsługę obiektów inżynieryjnych i przemysłowych oraz gospodarkę nieruchomościami.

Absolwenci powinni być przygotowani do prowadzenia działalności inżynierskiej i naukowej w zakresie geodezji i kartografii oraz systemów informacji o terenie.

Absolwenci powinni posiadać umiejętności posługiwania się nowoczesnymi technikami pomiarów geodezyjnych, fotogrametrycznych i teledetekcyjnych oraz wiedzę umożliwiającą stosowanie komputerowych technik gromadzenia i przetwarzania informacji o środowisku geograficznym.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 510

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.320

Razem: 2.190

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Przedmioty ekonomiczne i humanistyczne 90

2. Języki obce 180

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 510

1. Matematyka 240

2. Fizyka 120

3. Informatyka 105

4. Geometria i grafika inżynierska 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.320

1. Geodezja 240

2. Geodezja wyższa i astronomia geodezyjna 120

3. Geodezja inżynieryjna 105

4. Budownictwo 60

5. Geodezja satelitarna 30

6. Rachunek wyrównawczy 90

7. Fotogrametria i teledetekcja 120

8. Kartografia 75

9. Elektroniczna technika pomiarowa 45

10. Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego 105

11. Systemy informacji o terenie 135

12. Podstawy nauk o Ziemi, geomorfologia i gleboznawstwo 75

13. Ochrona środowiska przyrodniczego człowieka 45

14. Prawo 75

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty ekonomiczne i humanistyczne

Do wyboru w szczególności: mikroekonomia, podstawy zarządzania, psychologia, socjologia, filozofia, etyka.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, teoria macierzy, geometria analityczna i różniczkowa, podstawy analizy matematycznej, metody numeryczne - w tym rozwiązywanie układów równań liniowych i nieliniowych, elementy statystyki matematycznej.

2. Fizyka

Fizyka ogólna - w tym optyka, elementy szczególnej teorii względności, zjawiska elektryczne i elektromagnetyczne, wybrane zagadnienia specjalne, takie jak: prawa Keplera, zagadnienia Ciołkowskiego, zjawisko precesji, promieniowanie temperaturowe, własności gazów i cieczy.

3. Informatyka

Użytkowanie i programowanie komputerów, struktura i bazy danych, specjalistyczne pakiety użytkowe, urządzenia systemów informatyki, ogólna struktura i zasady działania systemów komputerowych, sieci komputerowe.

4. Geometria i grafika inżynierska

Elementy geometrii wykreślnej stosowanej w geodezji i kartografii. Podstawy projektowania wspomaganego komputerem, specjalistyczne pakiety programowe. Grafika i grafika komputerowa.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Geodezja

Definicja geodezji. Podział geodezji. Pomiary sytuacyjne: układy współrzędnych na płaszczyźnie, metody pomiarów kątów i długości, dalmierze i teodolity. Pomiary wysokości: metoda niwelacji geometrycznej, niwelatory techniczne, sieci niwelacyjne, niwelacja trygonometryczna. Pomiary sytuacyjno-wysokościowe, tachimetria, tachimetry klasyczne i elektroniczne, automatyzacja pomiarów tachimetrycznych. Szczegółowe osnowy geodezyjne. Opracowanie wyników pomiarów. Sporządzenie mapy zasadniczej.

2. Geodezja wyższa i astronomia geodezyjna

Zagadnienia geometryczne geodezji wyższej. Podstawy astronomii sferycznej. Modele pola siły ciężkości Ziemi, elementy teorii potencjału, pole normalne siły ciężkości Ziemi, zmiany pola siły ciężkości Ziemi, zmiany pola siły ciężkości w czasie. Elementy grawimetrii geodezyjnej. Wyznaczanie figury Ziemi metodami grawimetrycznymi i astronomiczno-geodezyjnymi. Wykorzystanie pomiarów satelitarnych w geodezji. Podstawowe sieci geodezyjne: sieci zintegrowane, modernizacja sieci podstawowych w Polsce.

3. Geodezja inżynieryjna

Geodezyjna realizacja procesów inwestycyjnych. Pomiary inwentaryzacyjne. Wyznaczanie odchyłek projektowych budowli i urządzeń przemysłowych. Badanie odkształceń i wyznaczanie przemieszczeń.

4. Budownictwo

Podstawy budownictwa ogólnego. Elementy budownictwa przemysłowego. Zarys inżynierii lądowej i miejskiej.

5. Geodezja satelitarna

Ruch sztucznych satelitów Ziemi. Metody obserwacji. Metody geometryczne i dynamiczne wyznaczania położenia punktów i tworzenia sieci satelitarnych. Globalny System Pozycyjny GPS (Global Position System). Zasada satelitarnych metod wyznaczania współczynników pola grawitacyjnego Ziemi. Modele pola. Zastosowania sztucznych satelitów Ziemi do badań geodynamicznych.

6. Rachunek wyrównawczy

Podstawy algebry liczb zespolonych (macierzy i krakowianów). Probabilistyczne podstawy teorii błędów pomiarów. Wyrównanie wyników pomiarów geodezyjnych: metody wyrównania zależnych wyników pomiarów, wielogrupowe i wieloetapowe wyrównanie sieci geodezyjnych.

7. Fotogrametria i teledetekcja

Definicja fotogrametrii. Wykonywanie fotogrametrycznych zdjęć lotniczych i naziemnych. Metody obserwacji i pomiaru zdjęć. Analityczne i analogowe opracowanie stereogramu. Technologie fotogrametryczne i ich zastosowania. Podstawy fizyczne teledetekcji. Fotograficzne metody rejestracji. Metodyka fotointerpretacji. Skanery. Zobrazowania radarowe. Zdjęcia satelitarne. Zastosowania teledetekcji. Fotogrametria cyfrowa, klasyfikacja tematyczna treści obrazów cyfrowych.

8. Kartografia

Definicje i klasyfikacja odwzorowań kartograficznych. Zniekształcenia odwzorowawcze. Analiza własności podstawowych zbiorów odwzorowań geodezyjno-kartograficznych, konforemnych stosowanych w Polsce. Koncepcje, funkcje i formy mapy. Zasady redagowania i opracowania treści map. Kartografia tematyczna. Generalizacja kartograficzna i statystyczne metody przetwarzania danych przestrzennych. Kartograficzne aspekty Geodetic Information System (GIS). Kartografia tematyczna. Kartografia cyfrowa i automatyzacja procesu opracowania i wydawania map. Technologia wytwarzania map.

9. Elektroniczna technika pomiarowa

Zasady konstrukcji geodezyjnych instrumentów optycznych. Systemy elektronicznego i komputerowego wspomagania instrumentów geodezyjnych. Dalmierze mikrofalowe, świetlne i laserowe, interferometr laserowy, tachimetr elektroniczny. Badanie, justowanie i rektyfikacja instrumentów geodezyjnych. Testowanie instrumentów. Kalibracja przyrządów pomiarowych.

10. Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Gospodarka terenami zurbanizowanymi. Podstawy gospodarki gruntami rolnymi. Aspekty ekonomiczne gospodarki gruntami. Podstawowe zagadnienia geodezyjnej obsługi nieruchomości.

11. Systemy informacji o terenie

Zarys teorii systemów informacyjnych. Pozyskiwanie i przetwarzanie danych o terenie. Udostępnianie informacji. Numeryczne modele powierzchni terenowej. Wybrane systemy informacji o terenie. Ewidencja gruntów i budynków. Przepisy prawne.

12. Podstawy nauk o Ziemi, geomorfologia i gleboznawstwo

System nauk o Ziemi. Planeta Ziemia i geosfery: litosfera, hydrosfera, atmosfera, pedosfera i biosfera. Zarys geologii i geofizyki. Zarys gleboznawstwa i geomorfologii.

13. Ochrona środowiska przyrodniczego człowieka

Pojęcia i definicje podstawowe. Zagrożenie środowiska. Degradacja i ochrona komponentów środowiska: atmosfery, litosfery, pedosfery, hydrosfery, biosfery. Systemy monitoringu i waloryzacja środowiska. Rekultywacja terenów zdegradowanych działalnością człowieka. Ekonomiczne i prawne aspekty ochrony środowiska. Rola geodezji, kartografii i teledetekcji jako źródeł informacji o stanie aktualnym i zmianach zachodzących w środowisku. Systemy informacji o środowisku.

14. Prawo

Podział prawa. Podstawy prawa i wykładnia prawa (w tym podstawowych przepisów prawnych w zakresie geodezji i kartografii). Prawo cywilne, prawo rzeczowe, rodzaje zobowiązań. Prawo geodezyjne i kartograficzne. Prawo pracy.

VII. ZALECENIA

1. Kształcenie praktyczne (laboratoria, ćwiczenia, projekty) powinno stanowić łącznie nie mniej niż 40% godzin programu przedmiotów technicznych i specjalnościowych.

2. Ćwiczenia terenowe z geodezji, geodezji wyższej i astronomii geodezyjnej oraz fotogrametrii i teledetekcji powinny być wliczane do ogólnej liczby 3.600 godzin.

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty kierunkowe około 55 %).

STUDIA ZAWODOWE 

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku geodezja i kartografia trwają nie mniej niż 7 semestrów (3,5 roku). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi około 2.700 godzin, w tym 1.230 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku geodezja i kartografia otrzymuje tytuł inżyniera.

Absolwent powinien być przygotowany do podjęcia pracy zawodowej w zakresie geodezji i kartografii oraz systemów informacji o terenie. W szczególności powinien posiadać niezbędny zasób wiedzy i praktycznego doświadczenia do wykonywania prac z zakresu pozyskiwania, przetwarzania i udostępniania informacji o terenie i znajdujących się na nim obiektach. W tym celu powinien opanować technologie prac pomiarowych, wykorzystujące elektroniczne urządzenia i aparaturę pomiarową, metody satelitarne oraz metody fotogrametrii i teledetekcji. Ponadto absolwent powinien posiadać umiejętności w dziedzinie technik komputerowych, w tym komputerowego wspomagania w zakresie geodezji i kartografii. Absolwent powinien także posiadać umiejętności techniczne oraz wiedzę ekonomiczną i prawną z zakresu gospodarki nieruchomościami.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 540

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 390

Razem: 1.230

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

1. Przedmioty ekonomiczne i prawne 60

2. Przedmioty humanistyczne 30

3. Wychowanie fizyczne 90

4. Języki obce 120

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 540

1. Matematyka 150

2. Fizyka 75

3. Informatyka 120

4. Podstawy geodezji 90

5. Kartografia 60

6. Geometria i grafika inżynierska 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 390

1. Geodezja wyższa i astronomia 45

2. Geodezja inżynieryjna 45

3. Zarys budownictwa 30

4. Geodezja satelitarna 30

5. Rachunek wyrównawczy 30

6. Fotogrametria i teledetekcja 30

7. Elektroniczna technika pomiarowa 30

8. Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego 30

9. Systemy informacji przestrzennej 30

10. Ochrona środowiska 30

11. Podstawy nauk o Ziemi 30

12. Gospodarka nieruchomościami 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty ekonomiczne i prawne

W zależności od zainteresowań studenta: mikroekonomia, podstawy zarządzania lub inne.

2. Przedmioty humanistyczne

W zależności od zainteresowań studenta: psychologia, socjologia, filozofia, etyka lub inne.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, teoria macierzy, geometria analityczna i różniczkowa, podstawy analizy matematycznej, metody numeryczne - w tym rozwiązywanie układów równań liniowych i nieliniowych, elementy statystyki matematycznej.

2. Fizyka

Fizyka ogólna - w tym optyka, elementy szczególnej teorii względności, zjawiska elektryczne i elektromagnetyczne, wybrane zagadnienia specjalne, w tym: prawa Keplera, zagadnienia Ciołkowskiego, zjawisko precesji, promieniowanie temperaturowe, własności gazów i cieczy.

3. Informatyka

Użytkowanie i programowanie komputerów, struktura i bazy danych, specjalistyczne pakiety użytkowe, urządzenia systemów informatyki, ogólna struktura i zasady działania systemów komputerowych, sieci komputerowe.

4. Podstawy geodezji

Podział geodezji. Pomiary sytuacyjne: układy współrzędnych, teodolity i dalmierze, pomiary kątów i długości. Pomiary wysokości: niwelacja geometryczna, niwelatory techniczne, sieci niwelacyjne, niwelacja trygonometryczna. Pomiary sytuacyjno-wysokościowe: tachimetria, tachimetry klasyczne i elektroniczne, automatyzacja pomiarów tachimetrycznych. Osnowy geodezyjne. Opracowanie wyników pomiarów. Mapy i mapy numeryczne.

5. Kartografia

Odwzorowania kartograficzne i zniekształcenia. Własności odwzorowań kartograficznych. Zasady redagowania i opracowania treści map. Kartografia tematyczna. Systemy informacji geograficznej. Kartografia cyfrowa. Automatyzacja procesu opracowywania i wydawania map.

6. Geometria i grafika inżynierska

Elementy geometrii wykreślnej stosowanej w geodezji i kartografii. Podstawy projektowania wspomaganego komputerem, specjalistyczne pakiety programowe. Grafika i grafika komputerowa.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Geodezja wyższa i astronomia

Zagadnienia geometryczne geodezji wyższej. Podstawy astronomii sferycznej. Pole siły ciężkości Ziemi i jego własności. Elementy grawimetrii geodezyjnej. Metody grawimetryczne i astronomiczno-geodezyjne. Sieci geodezyjne, sieci niwelacji precyzyjnej, sieci zintegrowane. Pomiary satelitarne w geodezji.

2. Geodezja inżynieryjna

Geodezyjna realizacja procesów inwestycyjnych. Pomiary realizacyjne i inwentaryzacyjne. Pomiary przemieszczeń i deformacji obiektów budowlanych, konstrukcji inżynierskich oraz terenów przyległych. Metody pomiarów i opracowanie wyników.

3. Zarys budownictwa

Podstawy budownictwa ogólnego. Zarys inżynierii lądowej i miejskiej. Metrologia budowli przemysłowych i budynków.

4. Geodezja satelitarna

Ruchy sztucznych satelitów Ziemi. Metody obserwacji. Metody geometryczne i dynamiczne wyznaczania położenia punktów i tworzenia sieci satelitarnych. Systemy pozycyjne, Globalny System Pozycyjny GPS (Global Position System). Metody satelitarne analizy pola grawitacyjnego Ziemi. Zastosowania sztucznych satelitów do badań geodynamicznych.

5. Rachunek wyrównawczy

Wyrównanie wyników geodezyjnych: metody wyrównania zależnych wyników pomiarów, wielogrupowe i wieloetapowe wyrównanie sieci geodezyjnych.

6. Fotogrametria i teledetekcja

Fotogrametryczne zdjęcia lotnicze i naziemne. Metody obserwacji i pomiaru zdjęć. Opracowanie stereogramu. Fotogrametria cyfrowa. Technologie fotogrametryczne i ich zastosowania. Podstawy fizyczne teledetekcji. Fotograficzne metody rejestracji. Metodyka fotointerpretacji. Skanery. Obrazy radarowe. Zdjęcia i obrazy satelitarne. Zastosowania teledetekcji.

7. Elektroniczna technika pomiarowa

Zasady konstrukcji geodezyjnych instrumentów optycznych. Systemy elektronicznego i komputerowego wspomagania instrumentów geodezyjnych. Dalmierze mikrofalowe, świetlne i laserowe, interferometr laserowy, tachimetr elektroniczny. Testowanie instrumentów geodezyjnych.

8. Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Gospodarka terenami zurbanizowanymi. Podstawy gospodarki gruntami leśnymi i rolnymi. Kompleksowe urządzanie obszarów wiejskich. Aspekty ekonomiczne gospodarki gruntami. Podstawowe zagadnienia geodezyjnej obsługi nieruchomości.

9. Systemy informacji przestrzennej

Pozyskiwanie i przetwarzanie danych o terenie. Udostępnianie informacji. Numeryczne modele powierzchni. Wybrane systemy informacji o terenie. Tworzenie, użytkowanie i aktualizacja systemów informacji. Ewidencja gruntów i budynków.

10. Ochrona środowiska

Źródła zagrożeń. Systemy monitoringu i waloryzacji środowiska. Rekultywacja terenów zdegradowanych. Ekonomiczne i prawne aspekty ochrony środowiska. Rola geodezji, kartografii i teledetekcji w gromadzeniu informacji o stanie środowiska. Systemy informacji o środowisku.

11. Podstawy nauk o Ziemi

System nauk o Ziemi. Planeta Ziemia i geosfery. Zarys geologii i geofizyki. Zarys gleboznawstwa i geomorfologii.

12. Gospodarka nieruchomościami

Modele rozwoju miast i charakterystyka przestrzeni zurbanizowanej. Cele i zadania gospodarki nieruchomościami. Postawy prawne, typy i rodzaje nieruchomości, procedury administracyjne. Podstawowe zagadnienia geodezyjne obsługi nieruchomości. Formy gospodarki nieruchomościami. Zarządzanie nieruchomościami.

VII. ZALECENIA

1. W grupie B i C zajęcia praktyczne (ćwiczenia, laboratoria, projekty) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40 % zajęć. Program studiów powinien przewidywać ćwiczenia terenowe z geodezji, geodezji wyższej, geodezji satelitarnej, geodezji inżynieryjnej, fotogrametrii i teledetekcji, pomiarów katastralnych.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10 %, przedmioty podstawowe około 35%, przedmioty kierunkowe około 55 %).

ZAŁĄCZNIK Nr 23

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

geografia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku geografia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.000, w tym 1.200 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku studiów geografia powinien posiadać:

- znajomość podstawowych dyscyplin geograficznych opartą na szerokiej podstawie nauk ścisłych i przyrodniczych,

- biegłość w odpowiedniej specjalności, dającą przygotowanie do pracy zawodowej i naukowej,

- umiejętność nauczania w szkołach objętych systemem oświaty (po odbyciu odpowiedniego kształcenia nauczycielskiego).

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 165

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 825

Razem: 1.200

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

1. Przedmioty humanistyczne (do wyboru) 30

2. Język obcy 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 165

1. Matematyka 60

2. Fizyka 30

3. Astronomiczne podstawy geografii 30

4. Geograficzne systemy informacyjne (GIS) 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 825

1. Geografia fizyczna

- geomorfologia 60

- hydrologia i oceanografia 60

- meteorologia i klimatologia 60

2. Geografia społeczno-ekonomiczna

- geografia ekonomiczna (przemysł, rolnictwo, usługi) 75

- geografia społeczna 60

- geografia osadnictwa 45

3. Geografia regionalna

- geografia Polski (fizyczna i ekonomiczna) 90

- geografia regionalna świata 90

4. Geologia 75

5. Kartografia i topografia 90

6. Gleboznawstwo i geografia gleb 45

7. Podstawy kształtowania i ochrona środowiska 30

8. Teledetekcja 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Rachunek macierzowy, zastosowanie macierzy do rozwiązywania układów równań. Układy współrzędnych i ich transformacje. Elementy rachunku różniczkowego i całkowego. Podstawy statystyki matematycznej.

2. Fizyka

Dynamika bryły sztywnej. Precesja, nutacja i efekt giroskopowy. Pole grawitacyjne. Drgania i fale sprężyste. Podstawy teorii elastyczności z zastosowaniem do ośrodków skalnych. Budowa Ziemi, trzęsienia Ziemi. Zjawiska transportu w płynach. Elementy termodynamiki. Przejścia fazowe (krzepnięcie, skraplanie, sublimacja). Podstawowe prawa pola elektromagnetycznego. Pole geomagnetyczne. Własności magnetyczne minerałów i skał. Zjawisko promieniotwórczości i przemiany promieniotwórcze. Metody detekcji promieniowania jądrowego. Badania fizyczne mikrostruktury minerałów i skał.

3. Astronomiczne podstawy geografii

Układy współrzędnych na Ziemi i sferze niebieskiej, ruchy ciał niebieskich w układzie topocentrycznym, czasy, ruch obrotowy i obiegowy Ziemi i jego skutki, zjawiska w układzie Ziemia - Księżyc, Ziemia jako jedna z planet Układu Słonecznego, związki Ziemia - Słońce, ewolucja materii we Wszechświecie.

4. Systemy informacji geograficznej (GIS)

Podstawowe wiadomości z zakresu obsługi i wykorzystywania komputera. GIS (Geographical Information System), czyli Geograficzne Systemy Informacyjne. Cel, zakres i przydatność GIS w edukacji geograficznej oraz możliwość ich zastosowań w nauce, dydaktyce i życiu gospodarczym. Wymagania sprzętowe, programy i inne informacje o bazach danych informatycznych wraz z programami interpretującymi, na przykład programem ARC/INFO, jednym z najbardziej znanych pakietów GIS (systemie służącym do przestrzennej analizy informacji). Zapoznanie się z pojęciem warstwy jako podstawowego elementu definiującego przestrzenne i tematyczne atrybuty obiektów: tworzenie, edycja oraz wykorzystywanie. Wprowadzenie do programów wspomagających projektowanie, np. AUTO CAD. Tworzenie map w programie AUTO CAD. Poznanie narzędzi operujących na poszczególnych obiektach, warstwach i bibliotekach, takich jak: translacja, dygitalizacja, edycja i analiza. Opanowanie podstaw pracy z ww. programami i interpretacja wyników. Możliwość współpracy z innymi programami.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Geografia fizyczna

Geomorfologia. Geomorfologia jako nauka. Czynniki endogeniczne i ich rola w powstawaniu form powierzchni Ziemi. Czynniki egzogeniczne i ich rola w kształtowaniu powierzchni Ziemi. Morfogeniczna działalność czynników denudacyjnych. Procesy i formy denudacyjne. Morfogeniczna działalność rzek. Ruch wody rzecznej. Działalność wody płynącej. Typy koryt i rzek. Doliny rzeczne. Rzeźba fluwialno-denudacyjna, jej uwarunkowania oraz teorie rozwoju. Procesy i formy krasowe. Procesy i formy sufozyjne. Kształtowanie się rzeźby w poszczególnych strefach klimatycznych (glacjalna, peryglacjalna, umiarkowana, półsucha i sucha). Rzeźba litoralna. Formy biogeniczne. Formy antropogeniczne.

Hydrologia i oceanografia. Rozwój hydrologii i jej podział. Hydrosfera, obieg wody, zasoby wodne. Bilans wodny i modele matematyczne obiegu wody. Wody podziemne, ich podział, reżim i pochodzenie. Warunki występowania i zasoby wód podziemnych w Polsce. Źródła - ich reżim i klasyfikacja. Potamologia i jej rozwój. Warunki występowania cieków i reżimy rzeczne oraz metody ich badań. Stan wody, przepływ, temperatura, rodzaje i transport rumowiska. Limnologia i jej rozwój. Morfometria, klasyfikacja i rozmieszczenie jezior na kuli ziemskiej. Cechy fizyczne i chemiczne wód. Osady jeziorne. Reżim jezior. Mokradła. Glacjologia. Warunki powstawania i typy lodowców oraz ich reżim i rozmieszczenie. Termika i zjawiska lodowe. Oceanografia i jej podział. Zasolenie mórz i oceanów. Morze Bałtyckie. Dynamika wód morskich. Kartowanie hydrograficzne. Podstawowe zadania i zasady gospodarki wodnej. Zagospodarowanie i ochrona wód.

Meteorologia i klimatologia. Meteorologia i klimatologia jako nauka. Ogólne wiadomości o atmosferze. Promieniowanie słońca, ziemi i atmosfery. Temperatura gleby. Temperatura powietrza. Para wodna w atmosferze. Kondensacja pary wodnej w atmosferze. Opady atmosferyczne. Ciśnienie atmosferyczne. Prądy powietrzne w atmosferze. Czynniki klimatotwórcze. Rozkład przestrzenny temperatury na globie. Przestrzenny rozkład ciśnienia na globie. Ogólna cyrkulacja atmosfery. Rozmieszczenie opadów na globie. Klasyfikacja klimatów. Zmiany klimatu.

2. Geografia społeczno-ekonomiczna

- Geografia ekonomiczna

Powstanie, rozwój i dorobek geografii ekonomicznej. Środowisko przyrodnicze i jego rola w działalności produkcyjnej człowieka. Rozwój produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz problemy wyżywienia ludności. Rozwój przemysłu i czynniki lokalizacji. Transport i łączność - podstawowe pojęcia i definicje. Region ekonomiczny.

- Geografia społeczna

Człowiek i zbiorowości ludzkie jako przedmiot badań geograficznych. Rozmieszczenie, dynamika i struktury ludności. Podstawowe pojęcia i koncepcje w geografii społecznej. Środowisko w świadomości człowieka. Struktury i powiązania społeczno-przestrzenne.

- Geografia osadnictwa

Geografia osadnictwa jako nauka geograficzna. Rozwój geografii osadnictwa w Polsce na tle geografii światowej. Czynniki kształtujące osadnictwo, jego rozwój i przekształcenia, rozwój społeczny, gospodarczy i cywilizacyjny, rola i znaczenie środowiska przyrodniczego. Osadnictwo wiejskie. Powstanie i rozwój miast. Systemy osadnicze.

3. Geografia regionalna

Geografia Polski. Geografia społeczno-ekonomiczna Polski - cel i zadania. Współczesna struktura gospodarki narodowej. Zjawiska demograficzne i procesy je tworzące. Zmiany położenia geograficznego Polski i ich konsekwencje. Baza i produkcja surowcowa. Zróżnicowanie struktur demograficznych. Geneza i zmiany podziału administracyjnego. Przekształcenia struktury przemysłu i infrastruktury technicznej. Współpraca i obroty handlowe z zagranicą. Geografia fizyczna Polski, jej cel i zadania. Podziały regionalne Polski. Jednostki strukturalno-tektoniczne Polski. Rozwój paleogeograficzny Polski. Wpływy zlodowaceń plejstoceńskich na rzeźbę powierzchni. Klimat Polski. Wody powierzchniowe.

Bilans wodny Polski. Typy genetyczne jezior. Wody podziemne. Surowce mineralne Polski. Typy krajobrazu naturalnego i jego przeobrażenia. Charakterystyka fizycznogeograficzna krain geograficznych.

Geografia regionalna świata. Geografia regionalna świata jako nauka obejmująca ogólne zagadnienia globu ziemskiego oraz poszczególnych kontynentów i ich regionów. Historia geologiczna Ziemi. Podstawowe zagadnienia z zakresu geologii. Charakterystyka rzeźby kontynentów. Warunki klimatyczne w skali globalnej. Cechy wód powierzchniowych. Szata roślinna i świat zwierząt. Ludność Ziemi. Polityczna mapa świata. Ogólna charakterystyka gospodarki świata. Zjawiska katastroficzne w przeszłości geologicznej i zachodzące współcześnie. Szczegółowa charakterystyka kontynentu i jego regionów - cechy fizycznogeograficzne, naturalne środowisko, ochrona przyrody. Człowiek i jego rola, surowce mineralne, gospodarka.

4. Geologia

Zespół nauk geologicznych. Ewolucja poglądów w geologii. Wiek Ziemi, stratygrafia, budowa Ziemi, litosfera, płaszcz i jądro Ziemi. Diastrofizm. Wulkanizm i plutonizm. Metamorfizm. Procesy wietrzenia. Wody podziemne. Powierzchniowe ruchy masowe. Transport i akumulacja osadów (sedymentacja). Geologia historyczna. Świat organiczny, typy skał, orogeny, paleogeografia, występowanie skał na powierzchni Ziemi, najważniejsze złoża kopalin, drzewa rodowe roślin i zwierząt, permski i kredowy kryzys życia, zlodowacenia czwartorzędowe, stratygrafia czwartorzędu, procesy geologiczne w holocenie, działalność człowieka i jej wpływ na rzeźbę i zasoby Ziemi.

5. Kartografia i topografia

Kartografia i jej zadania, kształt i wymiary Ziemi, układy współrzędnych, ortodroma i loksodroma, podziałka. Odwzorowania kartograficzne, teorie zniekształceń, podział odwzorowań kartograficznych. Siatki stosowane do map w dużych skalach. Treść map, klasyfikacja map, mapa analogowa a mapa numeryczna. Metody przedstawiania rzeźby, elementów punktowych, liniowych i powierzchniowych. Generalizacja kartograficzna. Graficzne przedstawianie danych statystycznych. Klasyfikacja map topograficznych, podział na arkusze. Mapy topograficzne ziem polskich. Międzynarodowa mapa świata. Mapy i atlasy tematyczne. Atlasy narodowe i regionalne. Topografia i jej zadania. Pomiary odległości, kątów poziomych, kątów pionowych. Instrumenty geodezyjne. Triangulacja. Niwelacja. Redakcja i sporządzanie map.

6. Gleboznawstwo i geografia gleb

Podstawowe pojęcia i podstawowa terminologia gleboznawcza. Funkcje gleby w środowisku geograficznym. Zakres i działy nauki o glebie. Krótka historia gleboznawstwa. Charakterystyka poszczególnych elementów środowiska glebotwórczego i ich rola w powstawaniu i rozwoju gleb. Procesy glebotwórcze a procesy wietrzenia. Istota procesu glebotwórczego. Elementarne (typologiczne) procesy glebotwórcze. Gleba jako układ trójfazowy. Gleba jako zasobnik składników pokarmowych dla roślin. Systematyka gleb. Kartografia gleb. Elementy geografii gleb świata. Elementy geografii gleb Polski. Ochrona gleb.

7. Podstawy kształtowania i ochrony środowiska

Podstawowe pojęcia w badaniach krajobrazowo-ekologicznych. Podstawowe pojęcia z zakresu geoekologii, kształtowania i ochrony środowiska. Struktura środowiska przyrodniczego. Zanieczyszczenie atmosfery. Główne problemy ochrony atmosfery. Funkcja gleby w zespole elementów przyrody. Zasoby gleb świata i Polski. Pojęcie rekultywacji i rehabilitacji, dewastacji i degradacji gleb. Odporność gleb na degradację. Erozja gleb. Chemiczne formy degradacji gleb. Zasoby wodne Polski a potrzeby gospodarki narodowej. Zanieczyszczenia wód śródlądowych. Zanieczyszczenia wód podziemnych. Zagrożenie i zanieczyszczenia wód morskich. Hydrologiczne efekty procesu urbanizacji. Podstawy prawne ochrony wód. Zasady gospodarowania zasobami wodnymi. Naturalna migracja wybranych pierwiastków a czynniki antropogenne. Koncepcja potencjałów geokompleksów, naturalne predyspozycje środowiska do zaspokajania potrzeb człowieka. Waloryzacja i ocena środowiska na potrzeby człowieka. Mapy wykorzystania krajobrazu i ich znaczenie. Rozwój idei ochrony środowiska. Stan Ziemi - podstawowe wyznaczniki. Problemy deforestacji w skali światowej i regionalnej. Działalność gospodarcza człowieka a zagrożenie środowiska w skali globalnej. Główne kierunki zrównoważonego ekorozwoju na świecie.

8. Teledetekcja

Wiadomości ogólne. Zarys rozwoju teledetekcji. Zakresy promieniowania elektromagnetycznego wykorzystywane w zdalnych badaniach Ziemi. Współczesne techniki i systemy teledetekcyjne. Fotogrametryczne podstawy zdjęć lotniczych. Podstawy informatyki teledetekcyjnej. Podstawy interpretacji różnorodnych zdjęć oraz obrazów satelitarnych. Teledetekcja środowiska geograficznego.

VII.

ZALECENIA

Standardy nauczania powinny być uzupełnione zajęciami terenowymi w wymiarze minimum 480 godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 24

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

geologia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku geologia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.000, w tym 1.485 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Celem kształcenia na kierunku geologia jest przygotowanie specjalistów, którzy w oparciu o nabytą wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne powinni być przygotowani do pracy w zakresie podstawowych i stosowanych dyscyplin geologicznych oraz ochrony środowiska.

Absolwent geologii powinien posiadać:

- znajomość podstawowych dyscyplin geologicznych opartą na szerokiej podstawie nauk ścisłych i przyrodniczych,

- biegłość w odpowiedniej specjalności dającą przygotowanie do pracy zawodowej i naukowej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 255

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 990

Razem: 1.485

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Przedmioty humanistyczne lub prawno-ekonomiczne (do wyboru) 60

2. Język obcy 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 255

1. Matematyka 60

2. Fizyka 60

3. Chemia 60

4. Metody komputerowe w geologii 75

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 990

1. Geologia dynamiczna 120

2. Geologia historyczna 90

3. Geologia inżynierska 45

4. Geologia regionalna 45

5. Geologia i ekonomika złóż 45

6. Geochemia 40

7. Mineralogia 80

8. Geofizyka 75

9. Hydrogeologia 60

10. Kartowanie geologiczne 60

11. Petrologia 75

12. Podstawy paleontologii 60

13. Sedymentologia 30

14. Tektonika 60

15. Górnictwo i wiertnictwo 45

16. Ochrona i kształtowanie środowiska 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Elementy algebry wyższej: rachunek macierzowy, zastosowanie macierzy do rozwiązywania układów równań, elementy rachunku wektorowego i tensorowego, układy współrzędnych i ich transformacje, zastosowanie tensorów w hydrodynamice i teorii sprężystości.

Elementy analizy matematycznej: funkcje wielu zmiennych, elementy rachunku różniczkowego i całkowego funkcji wielu zmiennych, szeregi funkcyjne, rozwijanie funkcji w szereg; równania różniczkowe stopnia I i II dla funkcji wielu zmiennych; liczby zespolone, funkcje zespolone, działania na funkcjach zespolonych (różniczkowanie, całkowanie, szeregi funkcyjne i rozwijanie funkcji w szereg), transformacje fourierowskie; podstawy statystyki matematycznej.

2. Fizyka

Podstawowe prawa mechaniki (zasady zachowania). Elementy teorii elastyczności. Fale sprężyste. Polaryzacja, interferencja i dyfrakcja fal. Odbicie i załamanie fal. Kinetyczna teoria gazów. Pojęcie ciepła i entropii. Pierwsza i druga zasada termodynamiki. Procesy odwracalne i nieodwracalne. Przemiany fazowe. Podstawowe prawa pola elektromagnetycznego. Zasady mechaniki kwantowej. Budowa atomu. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. Przemiany promieniotwórcze. Podstawy fizyki jądrowej.

3. Chemia

Pojęcia podstawowe i definicje. Budowa atomu. Charakterystyka pierwiastków na tle położenia w układzie okresowym. Potencjały jonizacji. Elektropowinowactwo i elektroujemność. Wiązania chemiczne. Klasyfikacja związków chemicznych. Elementy kinetyki i statyki chemicznej. Roztwory i teoria dysocjacji elektrolitycznej. Teoria elektrolitów mocnych. Protonowa teoria kwasów i zasad. Iloczyn jonowy wody i pH. Rozpuszczalność związków trudno rozpuszczalnych i iloczyn rozpuszczalności. Podstawy elektrochemii. Metody analizy chemicznej.

4. Metody komputerowe w geologii

Budowa i zasady działania komputera; podstawowe i wyspecjalizowane układy wejścia-wyjścia; sieci komputerowe - lokalne, regionalne i globalne; oprogramowanie i podstawowe systemy operacyjne, edytory tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych. Oprogramowanie specjalistyczne - programy graficzne, programy statystyczne, programy analizy i wizualizacji danych geologicznych. Zastosowanie edytorów tekstu do tworzenia opracowań wyników badań; zastosowanie arkuszy kalkulacyjnych do przetwarzania i prezentacji wyników badań. Tworzenie i przeszukiwanie baz danych geologicznych. Tworzenie map i przekrojów geologicznych za pomocą programów wizualizacji danych. Zasady konstruowania i analizy algorytmów przetwarzania danych geologicznych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Geologia dynamiczna

Przedmiot i metody geologii dynamicznej. Przegląd procesów endo- i egzogenicznych oraz ich powiązania. Ukształtowanie powierzchni Ziemi, jej wewnętrzna budowa i własności geofizyczne. Wietrzenie fizyczne i chemiczne. Działalność wód płynących. Wody podziemne. Działalność wiatru. Działalność lodowców. Powierzchniowe ruchy masowe. Procesy geologiczne w jeziorach, morzach i oceanach. Procesy prowadzące do powstania skał osadowych. Pionowe ruchy skorupy ziemskiej i jej deformacje strukturalne (elementy geologii strukturalnej). Wulkanizm. Plutonizm. Metamorfizm. Elementy geotektoniki. Astroblemy. Skutki działalności antropogenicznej.

2. Geologia historyczna

Zarys metodyki badawczej i pojęcia podstawowe. Skala czasu geologicznego a główne wydarzenia w historii litosfery (rozwój oceanów i kontynentów, cykle orogeniczne) i biosfery (ewolucja świata organicznego, wielkie wymierania). Skamieniałości jako narzędzia badania genezy skał osadowych. Paleoekologia i aktualizm geologiczny. Prekambr: kryteria podziału i początki życia na Ziemi. Prekambr w Polsce. Paleozoik: wydarzenia paleogeograficzne i tektoniczne, prowincje facjalne i biogeograficzne. Paleozoik w Polsce. Mezozoik: kryteria podziału, paleogeografia i facje. Mezozoik w Polsce. Kenozoik: paleogeografia i rozwój facjalny, fałdowania alpejskie, zlodowacenia. Kenozoik w Polsce.

3. Geologia inżynierska

Badania inżyniersko-geologiczne. Inżyniersko-geologiczne klasyfikacje skał i gruntów. Rejonizacja warunków inżyniersko-geologicznych. Podstawowe zasady projektowania i dokumentowania badań inżyniersko-geologicznych. Inżyniersko-geologiczne badania podłoża gruntowego i skalnego dla różnego rodzaju budownictwa i górnictwa. Inżyniersko-geologiczne badania procesów geodynamicznych i praktyczne przeciwdziałanie ich szkodliwym wpływom. Deformacje powierzchni terenu na skutek eksploatacji podziemnej i otworowej. Stan naprężeń i odkształceń wokół wyrobisk górniczych. Zachowanie się podłoża gruntowego w warunkach obciążeń dynamicznych. Inżyniersko-geologiczne problemy przekształcania i ochrony środowiska człowieka.

4. Geologia regionalna

Jednostki geotektoniczne. Ogólny zarys budowy geologicznej kontynentów i oceanów. Zarys budowy i rozwoju geologicznego Europy: platforma wschodnio-europejska, kaledonidy, waryscydy i alpidy. Podział Polski na jednostki geologiczne. Platforma wschodnioeuropejska oraz kaledonidy i waryscydy na obszarze Polski, ze szczególnym uwzględnieniem Sudetów, Zagłębia Górnośląskiego i Gór Świętokrzyskich. Powaryscyjski rozwój obszaru platformowego Polski, Karpaty, rów przedkarpacki.

5. Geologia i ekonomika złóż

Złoża surowców energetycznych: węgle kamienne i brunatne, torfy, łupki palne, ropa naftowa i gaz ziemny. Geochemiczne i geologiczne aspekty powstawania złóż, genetyczna charakterystyka i klasyfikacja złóż, rozmieszczenie wybranych złóż na świecie. Światowe zasoby geologiczne i przemysłowe, wydobycie oraz prognozy ekonomiczne. Forma, budowa i jakość polskich złóż surowców energetycznych oraz ich znaczenie dla przemysłu i bilansu energetycznego kraju. Procesy prowadzące do powstania złóż rud metali: migracja i koncentracja pierwiastków w skorupie ziemskiej, poglądy dotyczące zróżnicowania mineralizacji. Klasyfikacja złóż rud. Geologiczne warunki powstawania złóż (endogeniczne, egzogeniczne, metamorficzne). Rodzaje złóż rud poszczególnych metali oraz ich rozmieszczenie na świecie: zasoby, wydobycie oraz prognozy poszukiwawcze, wydobywcze i ekonomiczne. Złoża Polski: typ mineralizacji, rodzaje rud, budowa wybranych złóż, znaczenie dla gospodarki narodowej. Złoża surowców chemicznych: siarka, sole kamienne i siarczany. Złoża surowców skalnych.

6. Geochemia

Częstość pierwiastków we Wszechświecie (gwiazdy, planety, meteoryty, materia rozproszona). Budowa i skład chemiczny Ziemi: analiza poszczególnych stref Ziemi ze szczególnym uwzględnieniem biosfery. Klasyfikacje geochemiczne pierwiastków. Obieg pierwiastków chemicznych w procesach naturalnych. Podstawy geochemii izotopów. Wykorzystanie izotopów w geologii. Geochemia szczegółowa - omówienie głównych pierwiastków. Podstawy geochemii organicznej.

7. Mineralogia

Krystalografia geometryczna - kryształ, ciała bezpostaciowe - definicje. Metody odwzorowywania kryształów - pomiary goniometryczne, zasady rzutów stereograficznego i gnomonicznego. Podstawowe prawa krystalograficzne. Symetria kryształów, układy i klasy symetrii. Przegląd klas. Morfologia minerałów. Elementy krystalochemii.

Optyka kryształów - podstawowe prawa optyki kryształów (podwójne załamanie światła, polaryzacja światła, interferencja, powierzchnie optyczne). Podział optyczny kryształów. Budowa i obsługa mikroskopów optycznych do badań w świetle przechodzącym i odbitym. Mineralogia ogólna - definicje minerału. Własności fizyczne minerałów. Wzory krystalochemiczne.

8. Geofizyka

Powstanie i ewolucja Systemu Słonecznego. Pola fizyczne związane z Ziemią. Pole siły ciężkości - izostazja. Pole magnetyczne i pole termiczne: wielkości opisujące te pola, zmiany występujące w tych polach oraz związki z budową geologiczną Ziemi. Badania paleomagnetyczne i ich wykorzystanie w geologii. Pierwiastki promieniotwórcze a wiek Ziemi. Elementy sejsmologii i sejsmotektoniki. Budowa wnętrza Ziemi. Badania geofizyczne w rozpoznawczych i poszukiwawczych pracach geologicznych (aerogeofizyka, geofizyka powierzchniowa i morska). Podstawy fizyczne i wykorzystanie w poszukiwaniach geologicznych wybranych metod geoelektrycznych (potencjały własne, profilowanie i sondowanie oporu). Metody sejsmiczne refleksyjne i refrakcyjne.

9. Hydrogeologia

Geneza wód podziemnych. Występowanie wód podziemnych. Woda w strefie aeracji. Podstawowe właściwości hydrogeologiczne skał. Podstawowe prawa ruchu wód podziemnych (prawo Darcy'ego, współczynnik filtracji i metody jego oznaczania, współczynnik przepuszczalności). Źródła i ich charakterystyka. Dopływy wód do otworów studziennych (prawo Dupuit'a). Próbne pompowania w warunkach ruchu ustalonego i nieustalonego. Metody określania wielkości dopływu do wyrobisk górniczych. Własności fizyczne i chemiczne wód podziemnych. Kartografia hydrogeologiczna. Zanieczyszczenia i ochrona wód podziemnych.

10. Kartowanie geologiczne

Rodzaje, metody i techniki kartowania geologicznego. Mapy geologiczne, ich rodzaje, treść i zastosowanie. Kartowanie powierzchniowe, kartowanie odsłonięć i między odsłonięciami. Wydzielanie geologiczne. Metody rejestrowania szybkich procesów geologicznych. Elementy fotointerpretacji i teledetekcji. Prace związane z edycją mapy geologicznej. Geologiczne kartowanie wgłębne.

11. Petrologia

Pojęcia podstawowe, zakres i metodyka badawcza. Podstawy optyki kryształów. Charakterystyka optyczna minerałów skałotwórczych. Zagadnienia petrologiczne skał magmowych: geneza i ewolucja magmy, różnicowanie magm, klasyfikacja i rozmieszczenie w skorupie ziemskiej. Charakterystyka skał metamorficznych: procesy metamorficzne, klasyfikacja i przegląd systematyczny. Charakterystyka skał osadowych: geneza i diageneza, klasyfikacja i przegląd systematyczny. Podstawowe zasady mikroskopowego opisu skał. Mikroskopowe rozpoznawanie skał i minerałów skałotwórczych. Metody interpretacji petrologicznych.

12. Podstawy paleontologii

Przedmiot, metody i podział paleontologii, jej znaczenie dla nauk biologicznych i geologicznych. Skamieniałości. Teoria ewolucji. Mikropaleontologia, specyfika badań mikropaleontologicznych. Ważne grupy mikroorganizmów kopalnych: otwornice, małżoraczki, konodonty, skolekodonty. Informacje o ważnych grupach bezkręgowców: gąbki, jamochłony, głównie stromatopory i koralowce, mszywioły, stawonogi, trylobity, mięczaki, głównie ślimaki, małże i głowonogi, ramienionogi, szkarłupnie, głównie jeżowce i liliowce, półstrunowce i graptolity. Kręgowce kopalne. Podstawowe wiadomości z paleobotaniki: glony, przykłady wyższych roślin kopalnych.

13. Sedymentologia

Pojęcia podstawowe oraz metodyka badań sedymentologicznych. Związek sedymentologii z petrologią, hydrologią, stratygrafią i analizą facjalną. Współczesne i kopalne serie osadowe. Depozycja skał klastycznych: analiza cech teksturalnych osadów, struktury sedymentacyjne i przestrzenne modele facjalne środowisk lądowych i morskich. Zasady interpretacji genezy skał osadowych. Praktyczne zastosowania sedymentologii w poszukiwaniu złóż kopalin użytecznych oraz prognozowaniu ich eksploatacji. Znaczenie sedymentologii w poznaniu i ochronie zasobów litosfery, hydrosfery i atmosfery.

14. Tektonika

Fizyczne mechanizmy procesów tektonicznych, właściwości deformacyjne skał. Geneza średnich struktur drobnych. Spękania, uwarunkowanie ich roli w hydrogeologii i mineralogenezie. Szczególne cechy tektoniki kompleksów metamorficznych. Tektonika ciał magmowych. Tektonika solna. Glacitektonika. Neotektonika i morfotektonika. Kontynentalna i oceaniczna skorupa ziemska, litosfera i astenosfera. Ruch skorupy ziemskiej, baseny sedymentacyjne. Przejawy tektoniki płyt litosfery. Budowa i rozwój wielkich struktur geologicznych, zwłaszcza kratonów (platform), ryftów, biernych obrzeży kontynentów, grzbietów i basenów oceanicznych, stref subdukcji i kolizji. Tektonofizyczne interpretacje procesów geotektonicznych.

15. Górnictwo i wiertnictwo

Podstawowe pojęcia z zakresu górnictwa i wiertnictwa. Schemat funkcjonowania zakładu górniczego. Rodzaje wyrobisk i ich zadania. Sposoby i systemy eksploatacji złóż: metody urabiania kopaliny, transport w zakładach górniczych, wentylacja wyrobisk górniczych. Kierunki rozwoju i współczesne problemy górnictwa i wiertnictwa. Klasyfikacje otworów i metod wiertniczych. Przegląd metod wiertniczych. Otwory studzienne: konstrukcja otworów, dobór filtrów, obserwacje poziomów wodonośnych, próbne pompowanie i interpretacja wyników. Zadania płuczki wiertniczej. Rurowanie i zamykanie wód. Przyczyny awarii wiertniczych, roboty ratunkowe, narzędzia do instrumentacji. Geologiczna obsługa wierceń.

16. Ochrona i kształtowanie środowiska

Pojęcia podstawowe. Ekosystem globalny. Antropopresja. Cele i zadania ochrony ekosystemów. Klimat. Efekt cieplarniany i kwaśne deszcze. Stan zanieczyszczenia atmosfery - monitoring. Biosfera. Antropogeniczne przeobrażenia zasobów wód podziemnych i powierzchniowych. Monitoring jakości i ilości zasobów wód podziemnych i powierzchniowych. Ochrona zasobów wodnych. Degradacja litosfery. Antropogeniczne przeobrażenia środowiska geologicznego. Rekultywacja rolnicza, leśna, komunalna i wodna. Odpady. Minimalizacja wytwarzanych odpadów. Maksymalne wykorzystanie odpadów - recykling. Zasady lokalizowania i zabezpieczenia obiektów uciążliwych dla środowiska przyrodniczego. Metody teledetekcyjne. Monitoring środowiska jako system wczesnego ostrzegania i śledzenia stanu skażenia środowiska. Zarządzanie zasobami przyrody. Rola administracji państwowej i samorządowej w ochronie i kształtowaniu środowiska.

VII.

ZALECENIA

1. Program studiów powinien zawierać odpowiednio dla danej specjalności ćwiczenia laboratoryjne.

2. Program studiów powinien być uzupełniony ćwiczeniami terenowymi w wymiarze około 120 dni.

3. Program dla studiów magisterskich na kierunku geologia na uczelniach technicznych powinien być poszerzony o przedmioty podstawowe i specjalistyczne niezbędne w tych uczelniach.

ZAŁĄCZNIK Nr 25

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

gospodarka przestrzenna

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku gospodarka przestrzenna trwają, w zależności od specjalności, 5 lat lub 9 semestrów. Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.900 na studiach 5-letnich i około 2.500 na studiach 9-semestralnych, w tym 1.300 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku gospodarka przestrzenna kształcą specjalistów zdolnych do uczestnictwa w kształtowaniu przestrzennej organizacji rozwoju społeczno-gospodarczego przez działalność w zakresie planowania przestrzennego, gospodarki gruntami, programowania rozwoju infrastruktury technicznej i społecznej, programowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego rozwoju miast i regionów, podwyższania konkurencyjności miast i regionów, rozwoju lokalnego i regionalnego kapitału ludzkiego, łagodzenia regionalnych różnic w poziomie gospodarki i jakości życia ludności, ochrony środowiska i ekorozwoju, zarządzania miastami, gminami i województwami, formułowania zasad polityki przestrzennej na wszystkich szczeblach zarządzania, współdziałania administracji samorządowej i rządowej, współpracy z regionami europejskimi.

Wiedza przyswajana przez studentów ma charakter wielodyscyplinowy: przyrodniczy, techniczny, społeczny i ekonomiczny. Konieczność wyposażenia studentów w wysokie kompetencje wymaga, aby w uczelniach różnych typów nauczanie koncentrowało się na grupie dyscyplin tworzących rdzeń kierunku oraz na harmonijnym uzupełnieniu wiedzy z zakresu dyscyplin tworzących otoczenie rdzenia i nadających kierunkowi charakterystyczny profil zależny od typu uczelni.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 390

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 550

Razem: 1.300

IV.

PRAKTYKI

Plan studiów powinien przewidywać od 2 do 4 tygodni praktyki dyplomowej.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Języki obce 180

2. Przedmioty humanistyczne (np. filozofia, socjologia, etnografia,

historia sztuki) 90

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 390

1. Matematyka z elementami statystyki 60

2. Podstawy informatyki 90

3. Ekonomia 45

4. Geografia ekonomiczna 45

5. Rysunek techniczny i planistyczny 60

6. Historia architektury i urbanistyki 45

7. Teoria organizacji zarządzania 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 550

1. Teorie gospodarki przestrzennej 30

2. Samorząd terytorialny 30

3. Przyrodnicze podstawy gospodarowania 30

4. Prawne podstawy gospodarki przestrzennej i ochrony środowiska 30

5. Społeczno-kulturowe uwarunkowania gospodarki przestrzennej 30

6. Ekonomika miast i regionów 30

7. Projektowanie urbanistyczne 90

8. Planowanie przestrzenne 90

9. Planowanie infrastruktury technicznej 30

10. Ćwiczenia terenowe: środowiskowe podstawy gospodarki przestrzennej 40

11. Ćwiczenia terenowe: społeczno-ekonomiczne podstawy gospodarki

przestrzennej 40

12. Praktyka terenowa w gminie 80

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Teorie gospodarki przestrzennej

Przestrzenne wymiary gospodarki. Użyteczność miejsc. Odległość i koszty transportu. Konkurencja w użytkowaniu ziemi. Przestrzenne zróżnicowanie popytu i podaży. Lokalne i regionalne rynki pracy. Miasta i aglomeracje miejskie. Typy regionów. Nowe technologie i zmiany przestrzenne. Główne teorie gospodarki przestrzennej: J.H. Thünen, A. Weber, A. Predöhl, W. Christaller, A. Lösch, W. Isard. Przestrzenny rozwój gospodarki i społeczeństwa. Polityka przestrzennego zagospodarowania kraju.

2. Samorząd terytorialny

Ustrój państwowy i samorządowy Polski. Struktury władzy terenowej (i samorządowej) w innych państwach świata. Funkcje organów administracji publicznej. Samorząd terytorialny w Polsce, jego kompetencje oraz podstawowe zadania gminy, w tym zwłaszcza zadania w zakresie zaspokajania potrzeb zbiorowych mieszkańców. Sejmik samorządowy oraz związki celowe i stowarzyszenia gmin. Podstawy gospodarki lokalnej (czynniki, ograniczenia, podstawowe zadania, proces rozwoju, źródła finansowania). Strategie rozwoju lokalnego. Podstawy gospodarki komunalnej. Gospodarka finansowa gmin (budżet).

3. Przyrodnicze podstawy gospodarowania

System środowiska przyrodniczego i podstawowe jego podsystemy (atmosfera, hydrosfera, litosfera, biosfera) oraz elementy. Czynniki endo- i egzogeniczne posiadające wpływ na procesy zachodzące na powierzchni ziemi oraz ich oddziaływanie na środowisko. Najważniejsze ogniwa obiegu materii i energii w przyrodzie. Zasoby przyrody jako podstawa gospodarowania i wyznacznik rozwiązań przestrzennych. Środowiskowe ograniczenia rozwoju społeczno-gospodarczego. Funkcjonowanie geoekosystemów. Ewolucja środowiska przyrodniczego i jej podstawowe czynniki, w tym rola czynników antropogenicznych.

4. Prawne podstawy gospodarki przestrzennej i ochrony środowiska

Wstęp do prawoznawstwa. Podstawy prawa cywilnego. Materialne prawo administracyjne, zwłaszcza dotyczące zagospodarowania przestrzennego, samorządu terytorialnego, użytkowania terenów, lokalizacji inwestycji i działalności budowlanej, ochrony dóbr kultury itp. oraz ochrony środowiska (ochrona przyrody, ochrona i kształtowanie środowiska, ochrona gruntów rolnych, lasy, eksploatacja surowców mineralnych, roboty górnicze, gospodarka wodna itp.). Podstawy prawa finansowego i gospodarczego. Prawno-administracyjne formy działania samorządów terytorialnych, podmiotów gospodarczych, organów nadzoru państwowego.

5. Społeczno-kulturowe uwarunkowania gospodarki przestrzennej

Przestrzeń jako dobro, przedmiot kształtowania i użytkowania. Zachowania i potrzeby przestrzenne człowieka a kształtowanie środowiska. Warunki życiowe ludności (praca, mieszkania, wypoczynek), kontakty i więzi międzyludzkie w planowaniu przestrzennym. Społeczne zróżnicowanie obszarów miejskich i zadania gospodarki przestrzennej. Wartości naczelne w gospodarce przestrzennej, etyka użytkowania przestrzeni i podtrzymywalny rozwój społeczno-gospodarczy w przyszłości. Społeczno-kulturowe kryteria oceny planów przestrzennego zagospodarowania. Dylematy gospodarki przestrzennej i rozwiązywanie konfliktów. Nowe tendencje w cywilizacji miejskiej i wyzwania dla polityki przestrzennej i planowania przestrzennego. Ochrona dóbr kultury.

6. Ekonomika miast i regionów

Korzyści skali i niekorzystne efekty przerostu funkcji miejskich. Techniczna i społeczna infrastruktura miast. Obszary mieszkaniowe. Wybór lokalizacji przedsiębiorstw w miastach. Usługi miejskie. Gospodarczy rozwój miast. Przestrzenny rozwój miast. Społeczne czynniki rozwoju miast. Ekologiczne problemy rozwoju miast. Polityka zrównoważonego rozwoju. Zarządzanie miastami.

Miasto i otoczenie regionalne. Dojazdy do pracy. Struktura gospodarcza i przestrzenna regionów. Regiony funkcjonalne i administracyjne. Gospodarczy rozwój regionów. Społeczno-gospodarcze zróżnicowanie regionów.

Konkurencyjność i mobilność gospodarki regionów. Regiony problemowe. Polityka regionalna. Problemy restrukturyzacji gospodarki regionalnej.

7. Projektowanie urbanistyczne

Wykonanie dwóch zadań projektowanych o różnej komplikacji funkcjonalnej i zasięgu obszarowym. Zapoznanie się w czasie korekt zbiorowych i indywidualnych z różnymi formami architektonicznymi zabudowy, charakterystycznymi formami urbanistycznymi zagospodarowania przestrzennego, zasadami kompozycji urbanistycznej, uwarunkowaniami wynikającymi z lokalizacji danego zadania projektowego, metodami graficznymi i technicznymi prezentacji koncepcji projektowanej w różnych skalach mapowych i problematyce.

8. Planowanie przestrzenne

Koncepcje polityki przestrzennego zagospodarowania kraju. Studia uwarunkowań i kierunków przestrzennego zagospodarowania gmin. Miejscowe plany przestrzennego zagospodarowania miast i wsi. Metody badania stanu i zmian przestrzennego zagospodarowania. Kryteria oceny przestrzennego zagospodarowania. Prognozowanie procesów rozwoju. Zasady przeznaczania i zagospodarowania terenów. Zasady kształtowania struktur funkcjonalno-przestrzennych. Technika graficznego i tekstowego zapisu ustaleń planistycznych. Ćwiczenia projektowe. Modele wspomagające decyzje planistyczne. Konstruowanie i stosowanie instrumentów realizacyjnych.

9. Planowanie infrastruktury technicznej

Problematyka inżynierii środowiska, w tym: gospodarka wodna, gospodarka energetyczna, gospodarka odpadami. Układy i potrzeby terenowe sieci i urządzeń: wodociągowych, kanalizacyjnych, elektroenergetycznych, gazowniczych, ciepłowniczych i telekomunikacyjnych. Zadania i systemy transportowe. Komunikacja zbiorowa i indywidualna, osobowa i towarowa, drogowa, szynowa, wodna i lotnicza, sieci drogowo-uliczne i ich potrzeby terenowe. Łączność. Problematyka infrastruktury technicznej w opracowaniach planistycznych i strategii rozwoju gmin oraz regionów.

10. Ćwiczenia terenowe: środowiskowe podstawy gospodarki przestrzennej

Sześciodniowe ćwiczenia regionalne na terenie innego regionu niż region lokalizacji szkoły wyższej.

Poznanie zasadniczych składników środowiska przyrodniczego oraz podstawowych form użytkowania ziemi. Przyrodnicze czynniki i bariery rozwoju. Zagadnienia antropopresji. Obszary zagrożeń ekologicznych, zdegradowane i rekultywowane. Urządzenia infrastruktury technicznej zabezpieczające środowisko. Podstawowe problemy środowiskowe gmin (wizyta w gminach, spotkania z władzami, wizja terenowa, dyskusja).

11. Ćwiczenia terenowe: społeczno-ekonomiczne podstawy gospodarki przestrzennej

Sześciodniowe ćwiczenia regionalne na terenie innego regionu niż region lokalizacji szkoły wyższej.

Poznanie podstawowych dziedzin działalności gospodarczej i elementów (form przestrzennych) zagospodarowania przestrzennego. Miasto, jego struktura wewnętrzna i funkcje. Układy urbanistyczne oraz style architektoniczne. Zabytki architektury i sztuki. Infrastruktura techniczna i społeczna oraz jej funkcjonowanie. Problemy demograficzno-społeczne. Zjawiska i procesy patologiczne. Czynniki i ograniczenia rozwoju przestrzennego. Gospodarka przestrzenna gmin. Problemy rozwoju społeczno-gospodarczego gminy, w tym strategia rozwoju gminy (wizyta w gminach, spotkania z władzami, wizja terenowa, dyskusja).

12. Praktyka terenowa w gminie

Dziesięciodniowa praktyka zespołowa w gminie.

Badania terenowe na potrzeby: prowadzonych w gminach studiów i planów zagospodarowania przestrzennego, strategii rozwoju gminy, programu kształtowania środowiska i ochrony przyrody, działań na rzecz rozwoju lokalnego, przedsięwzięć inwestycyjnych itp. Uczestniczenie w pracach projektowych związanych z gospodarką przestrzenną i rozwojem społeczno-gospodarczym gminy.

VII.

ZALECENIA

1. W ramach możliwości, jakie stwarza współpraca z uczelniami zagranicznymi, należy organizować po IV roku studiów praktyki zagraniczne: dziewięciodniowe ćwiczenia terenowe w celu zapoznania się z problemami środowiska przyrodniczego, zagospodarowania przestrzennego, polityki przestrzennej i środowiskowej innych krajów.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programów nauczania należy mieć na uwadze warunki, jakim powinno odpowiadać przygotowanie zawodowe osób ubiegających się o uprawnienia urbanistyczne (przepisy ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym). Studia powinny m.in. zaznajomić absolwentów z zagadnieniami prawnymi związanymi z gospodarką przestrzenną i ochroną środowiska, współczesną urbanistyką, zasadami kompozycji urbanistycznej, lokalną polityką rozwoju gospodarczego i polityką przestrzenną, infrastrukturą techniczną.

W ramach łącznej liczby godzin - ćwiczenia, seminaria, projektowanie i praktyki powinny objąć nie mniej niż 66% godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 26

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

górnictwo i geologia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku górnictwo i geologia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.500, w tym 1.170 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku górnictwo i geologia zapewniają wykształcenie specjalistów przygotowanych do pracy inżynierskiej i naukowej w górnictwie i geologii zgodnie z wymaganiami gospodarki zasobami ziemi i wymogami ochrony środowiska.

W zależności od ukończonej specjalności absolwent kierunku górnictwo i geologia powinien być przygotowany do projektowania i prowadzenia ruchu zakładu górniczego, robót geologicznych i mierniczych, prowadzenia robót w celu ochrony terenów górniczych, projektowania i eksploatacji maszyn i urządzeń górniczych oraz urządzeń elektrycznych, organizowania różnorodnej działalności na potrzeby górnictwa i geologii.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 540

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 270

Razem: 1.170

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać minimum 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Języki obce 150

2. Przedmioty ekonomiczno-społeczne 60

3. Przedmioty prawno-gospodarcze 60

4. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 540

1. Matematyka 180

2. Fizyka 120

3. Chemia 60

4. Informatyka 60

5. Geometria wykreślna i grafika inżynierska 45

6. Ochrona środowiska 45

7. Mechanika i wytrzymałość materiałów 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 270

1. Górnictwo ogólne 60

2. Geologia 60

3. Geomechanika i geotechnika 30

4. Wiertnictwo 30

5. Bezpieczeństwo pracy i ergonomia 45

6. Geodezja górnicza i metrologia 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Górnictwo ogólne

Podstawowe pojęcia. Udostępnianie złóż. Metody eksploatacji. Zarys technologii wydobycia poszczególnych surowców. Wykorzystanie surowców. Sposoby utrzymania i likwidacji wyrobisk. Zagrożenia naturalne i ich zwalczanie. Szkody powodowane działalnością górniczą.

2. Geologia

Procesy geologiczne i ich produkty. Minerały i skały. Elementy stratygrafii i kartografii geologicznej. Geologiczne warunki występowania złóż. Podział genetyczny złóż i ich charakterystyka.

3. Geomechanika i geotechnika

Własności skał i górotworów. Pierwotny stan naprężenia i odkształcenia w górotworze. Stan naprężenia i przemieszczenia górotworu wokół wyrobisk korytarzowych. Stan naprężenia w górotworze w sąsiedztwie wyrobisk eksploatacyjnych. Stateczność filarów oporowych. Zjawiska dynamiczne w górotworze. Wpływ eksploatacji na górotwór i powierzchnię terenu.

4. Wiertnictwo

Metody wiercenia otworów. Osprzęt i narzędzia wiertnicze. Płuczki wiertnicze. Konstrukcje otworów. Pomiary i badania w otworach. Technika i technologia wiercenia otworów. Likwidacja otworów.

5. Bezpieczeństwo pracy i ergonomia

Zagrożenie człowieka w procesie pracy. Wypadki przy pracy, ich przyczyny, profilaktyka. Choroby zawodowe. Pomiary i ocena czynników szkodliwych. Wymagania prawne i normatywne. Projektowanie ergonomiczne.

6. Geodezja górnicza i metrologia

Jednostki miar i rachunek błędów. Geodezyjne technologie pomiarowe i obliczeniowe. Mapy i układy odniesienia. Prace realizacyjne i inwentaryzacyjne w kopalniach. Ochrona terenów górniczych. Systemy pomiarowe wielkości mechanicznych i elektrycznych. Analogowe i cyfrowe przyrządy pomiarowe.

VII.

ZALECENIA

1. W całym okresie studiów zajęcia praktyczne (laboratoria, ćwiczenia, projekty itp.) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40% ogólnej liczby godzin studiów.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty kierunkowe około 55%).

ZAŁĄCZNIK Nr 26a ³⁷

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

grafika

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku grafika trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 5.000, w tym 3.000 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów na kierunku grafika otrzymuje tytuł zawodowy magistra sztuki.

Absolwent powinien być przygotowany do świadomego podejmowania twórczych inicjatyw oraz ich realizacji środkami charakterystycznymi dla tego kierunku studiów. Musi łączyć świadomość artysty i humanisty na poziomie, który gwarantuje nieustanny rozwój twórczy oraz intelektualny. Powinien posiadać umiejętność uzasadniania własnych twórczych motywacji, a jednocześnie być otwartym na odmienne widzenie świata. Umiejętności oceny wartości plastycznych powinna towarzyszyć zdolność werbalnego określania problemów artystycznych oraz samodzielnego funkcjonowania w dynamicznych warunkach na rynku sztuki. Absolwent kierunku grafika musi umieć korzystać z zasobów bibliotecznych, zarówno tradycyjnych, jak też internetowych, a także powinien znać prawo autorskie.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.440

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.110

Razem: 3.000

IV. PRAKTYKI

Studenci są zobowiązani odbyć plenery i warsztaty artystyczne w wymiarze minimalnym 100 godzin. Ponadto studenci powinni odbyć praktyki w domach wydawniczych, agencjach reklamowych lub innych instytucjach.

V. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Filozofia 60

3. Wybrane zagadnienia teorii kultury 60

4. Informatyka 30

5. Podstawy prawa autorskiego i marketingu 30

6. Języki obce 180

7. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.440

1. Historia sztuki 120

2. Historia grafiki 30

3. Rysunek 420

4. Malarstwo lub rzeźba 420

5. Psychofizjologia widzenia 30

6. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych 90

7. Fotografia 90

8. Podstawy grafiki warsztatowej 90

9. Podstawy grafiki projektowej 90

10. Warsztaty komputerowe 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.110

1. Grafika warsztatowa lub projektowanie graficzne 600

2. Grafika edytorska 120

3. Grafika multimedialna 120

4. Liternictwo i typografia 90

5. Psychologia reklamy 30

6. Pracownia dyplomowa 150

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowania studenta, w szczególności: etyka, estetyka, historia kultury, logika.

2. Filozofia

Zarys historii myśli filozoficznej, elementy logiki i estetyki, współczesne nurty filozoficzne i ich znaczenie dla twórczości artystycznej.

3. Wybrane zagadnienia teorii kultury

Główne zagadnienia kultury i ich znaczenie dla praktyki artystycznej. Specyfika współczesnej cywilizacji i powodowane nią zmiany w kulturze. Idee kulturotwórcze, doktryny estetyczne mające bezpośredni związek ze sztuką.

4. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Znajomość działania komputerów i podstawowych programów cyfrowych, wykorzystanie ich do twórczości plastycznej w grafice projektowej i warsztatowej.

5. Podstawy prawa autorskiego i marketingu

Prawo autorskie, jego znaczenie ochronne dla twórcy dzieła. Metody i strategia promocji twórczości plastycznej.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Historia sztuki

Podstawy historii sztuki od paleolitu do współczesności, ze szczególnym uwzględnieniem sztuki ostatnich dziesięcioleci. Umiejętność analizy utworów artystycznych w ścisłym powiązaniu z historią i doktrynami estetycznymi.

2. Historia grafiki

Rola grafiki na przestrzeni dziejów sztuki. Historyczny rozwój polskiej grafiki warsztatowej, edytorskiej, projektowej i plakatu.

3. Rysunek

Rysunek jako podstawowy środek wyrazu i główny sposób porozumiewania się w dziedzinie sztuk pięknych. Umiejętność posługiwania się rysunkiem jako pomocniczym medium projektującym dzieło, jak też środkiem finalnym.

4. Malarstwo lub rzeźba

Malarstwo: umiejętność kształtowania kompozycji barwnych, zasady malarskiej ekspresji i jej znaczenie dla grafiki.

Rzeźba jako sposób rozwijania wyobraźni przestrzennej, wykorzystanie różnorodnych materiałów rzeźbiarskich.

5. Psychofizjologia widzenia

Spostrzegawczość jako środek przekazu. Widzialna barwna gama, jej odbiór emocjonalny, czytelność i znaczenie kształtu. Różnica znaczeń widzenia dla projektanta i artysty.

6. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych

Podstawowe reguły kompozycji plastycznych. Umiejętność kształtowania płaskich i przestrzennych struktur wizualnych oraz dzieł animowanych.

7. Fotografia

Obsługa sprzętu fotograficznego tradycyjnego i cyfrowego. Kreatywna fotografia i jej użycie w grafice projektowej i warsztatowej.

8. Podstawy grafiki warsztatowej

Praktyczna znajomość podstawowych metod druku artystycznego: wklęsłego, płaskiego i wypukłego. Druk cyfrowy jako alternatywa dla tradycyjnego warsztatu. Grafika wielobarwna. Normy i zwyczaje, kultura środowiskowa. Historia i współczesność w grafice.

9. Podstawy grafiki projektowej

Normy i narzędzia dotyczące kultury projektowania. Ogólne zasady funkcjonowania warsztatu projektanta i sprawność w operowaniu tym warsztatem. Historia i współczesność grafiki projektowej.

10. Warsztaty komputerowe

Praktyczne opanowanie podstawowych programów komputerowych, ich znaczenie we współczesnej sztuce projektowania i w grafice warsztatowej. Nowoczesne techniki komputerowe.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Grafika warsztatowa lub projektowanie graficzne

Współzależność i wzajemne relacje grafiki warsztatowej i projektowej. Profesjonalne opanowanie sprawności grafika warsztatowego lub projektanta. Nabycie swobodnej i biegłej umiejętności wykorzystywania warsztatu dla zamierzonych celów artystycznych.

2. Grafika edytorska

Projektowanie druków wydawniczych (książek, albumów, czasopism). Autorska interpretacja tekstu. Związek tekstu (literackiego lub muzycznego) z obrazem. Architektura książki: rola obwoluty, okładki, materiału ilustracyjnego, układu typograficznego tekstu, wielkości i kroju czcionek.

3. Grafika multimedialna

Elektroniczne narzędzia kreacji artystycznej, ich współdziałanie i wzajemna zależność (w tym: kamera cyfrowa, wideo, komputer), wykorzystanie tych narzędzi w pracy artystycznej.

4. Liternictwo i typografia

Litera narzędziowa, jej rodowód i wpływ na współczesną czcionkę. Kroje liter, ich użyteczność w warsztacie projektanta. Doświadczenie ręcznej kaligrafii i składu komputerowego. Biegłość warsztatowa. Historia litery.

5. Psychologia reklamy

Znaczenie oraz wpływ kształtu i barwy na skuteczność dotarcia do odbiorcy. Wpływ regionalnych motywacji i wzorców kulturowych na reklamę i ich związki z marketingiem.

6. Pracownia dyplomowa

Doskonalenie indywidualnych predyspozycji do samodzielnej pracy twórczej, w której wyrażony zostaje osobisty stosunek do podjętego tematu.

VII. ZALECENIA

Dyplomowa praca magisterska powinna składać się z części praktycznej i teoretycznej, a jej kształt i zakres ustala wydziałowa komisja dyplomowa.

STUDIA ZAWODOWE 

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku grafika trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.000, w tym 2.400 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów na kierunku grafika otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Celem studiów jest uzyskanie kwalifikacji zawodowych umożliwiających pracę w wydawnictwach, agencjach reklamowych i prasowych, placówkach kulturalno-oświatowych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.140

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

Razem: 2.400

IV. PRAKTYKI

Studenci są zobowiązani odbyć plenery lub warsztaty artystyczne trwające minimum 100 godzin. Ponadto studenci powinni odbyć praktyki w domach wydawniczych, agencjach reklamowych lub innych instytucjach.

V. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Filozofia 60

3. Wybrane zagadnienia teorii kultury 30

4. Informatyka 30

5. Podstawy prawa autorskiego i marketingu 30

6. Języki obce 120

7. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.140

1. Historia sztuki 90

2. Rysunek 300

3. Malarstwo lub rzeźba 300

4. Psychofizjologia widzenia 30

5. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych 90

6. Fotografia 90

7. Podstawy grafiki warsztatowej 90

8. Podstawy grafiki projektowej 90

9. Warsztaty komputerowe 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

1. Grafika warsztatowa lub projektowanie graficzne 300

2. Grafika edytorska 60

3. Grafika multimedialna 60

4. Liternictwo i typografia 60

5. Psychologia reklamy 30

6. Pracownia dyplomowa 90

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

Zależnie od wybranej specjalizacji i specjalności.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Elementy etyki, estetyki, logiki, historii kultury.

2. Filozofia

Zarys historii myśli filozoficznej, współczesne trendy filozoficzne i ich znaczenie dla twórczości artystycznej.

3. Wybrane zagadnienia teorii kultury

Główne zagadnienia kultury i ich znaczenie dla praktyki artystycznej. Specyfika współczesnej cywilizacji i powodowane nią zmiany w kulturze. Idee kulturotwórcze, doktryny estetyczne mające bezpośredni związek ze sztuką.

4. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Ogólne zasady działania komputerów, znajomość podstawowych programów i sposób ich wykorzystania w twórczości plastycznej.

5. Podstawy prawa autorskiego i marketingu

Prawo autorskie i jego znaczenie ochronne dla twórcy dzieła. Metody i strategie promocji twórczości plastycznej.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Historia sztuki

Podstawy historii sztuki od paleolitu do współczesności, ze szczególnym uwzględnieniem sztuki ostatnich dziesięcioleci. Historia grafiki (w tym polskiej) i jej rola na przestrzeni dziejów. Analiza utworów artystycznych w powiązaniu z historią i doktrynami estetycznymi.

2. Rysunek

Rysunek jako podstawowy i główny środek wyrazu w dziedzinie sztuk pięknych. Umiejętność posługiwania się rysunkiem jako pomocniczym medium projektującym dzieło, jak też jako środkiem końcowym.

3. Malarstwo lub rzeźba

Malarstwo: umiejętność kształtowania kompozycji barwnych, zasady malarskiej ekspresji i jej znaczenie dla grafiki.

Rzeźba: rozwijanie wyobraźni przestrzennej.

4. Psychofizjologia widzenia

Spostrzegawczość jako środek przekazu. Widzialna barwna gama, jej odbiór emocjonalny, czytelność i znaczenie kształtu oraz jej wartość dla projektanta i artysty.

5. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych

Podstawowe reguły kompozycji plastycznych, umiejętność kształtowania płaskich i przestrzennych struktur wizualnych oraz dzieł animowanych.

6. Fotografia

Obsługa sprzętu fotograficznego tradycyjnego i cyfrowego. Kreatywna fotografia i jej użycie w grafice projektowej i warsztatowej.

7. Podstawy grafiki warsztatowej

Praktyczna znajomość podstawowych metod druku artystycznego: wklęsłego, płaskiego i wypukłego. Druk cyfrowy jako alternatywa dla tradycyjnego warsztatu. Grafika wielobarwna. Normy i zwyczaje, kultura środowiskowa. Historia i współczesność w grafice.

8. Podstawy grafiki projektowej

Normy i narzędzia dotyczące kultury projektowania. Ogólne reguły funkcjonowania warsztatu projektanta i sprawność w operowaniu nim. Historia i współczesność grafiki projektowej.

9. Warsztaty komputerowe

Praktyczne opanowanie podstawowych programów komputerowych, ich znaczenie we współczesnej sztuce projektowania i w grafice warsztatowej. Nowoczesne techniki komputerowe.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Grafika warsztatowa lub projektowanie graficzne

Profesjonalne opanowanie sprawności grafika warsztatowego lub projektanta. Swobodna i biegła umiejętność wykorzystania warsztatu do zamierzonych celów artystycznych. Współzależność i wzajemna relacja grafiki warsztatowej i projektowej.

2. Grafika edytorska

Projektowanie druków wydawniczych (książek, albumów, czasopism i innych). Autorska interpretacja tekstu. Związek tekstu (literackiego lub muzycznego) z obrazem. Architektura książki: rola obwoluty, okładki, materiału ilustracyjnego, układu typograficznego, wielkości i kroju czcionki.

3. Grafika multimedialna

Elektroniczne narzędzia kreacji artystycznej, ich współdziałanie i wzajemna zależność (w tym: kamera cyfrowa, wideo, komputer). Umiejętność wykorzystania tych narzędzi w pracy artystycznej.

4. Liternictwo i typografia

Litera narzędziowa, jej rodowód i wpływ na współczesną czcionkę. Kroje liter, ich użyteczność w warsztacie projektanta. Doświadczenie ręcznej kaligrafii i składu komputerowego. Biegłość warsztatowa. Historia litery.

5. Psychologia reklamy

Znaczenie oraz wpływ kształtu i barwy na skuteczność dotarcia do obiorcy. Wpływ regionalnych motywacji i wzorców kulturowych na reklamę i ich związki z marketingiem.

6. Pracownia dyplomowa

Doskonalenie predyspozycji do samodzielnej pracy twórczej, w której wyrażony zostaje osobisty stosunek do podjętego tematu.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Wykaz przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając określone dla danej specjalizacji wymagania.

VII. ZALECENIA

1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

2. Praca dyplomowa powinna się składać z części praktycznej i teoretycznej. Jej kształt oraz zakres określa komisja dyplomowa jednostki prowadzącej studia zawodowe. Uzyskanie tytułu licencjata uprawnia do wykonywania zawodu grafika, a także do kontynuacji nauki na uzupełniających studiach magisterskich.

ZAŁĄCZNIK Nr 27

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

historia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku historia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.500, w tym 1.290 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci kierunku historia uzyskują w trakcie studiów gruntowną i wszechstronną wiedzę w zakresie historii Polski i powszechnej, nauk pomocniczych historii i warsztatu badawczego historyka. Dzięki temu uzyskują przygotowanie do pracy w placówkach naukowo-badawczych, muzealnych itp. Oferta podjęcia pracy absolwenta poszerza się w istotnym zakresie dzięki uczestnictwu w zajęciach specjalizacyjnych w trakcie trwania studiów (specjalizacja archiwistyczna, nauczycielska, źródłoznawcza, edytorstwa naukowego itp.), co daje możliwość podejmowania pracy w archiwach, wydawnictwach oraz w szkołach objętych systemem oświaty.

Dzięki studiom historycznym, absolwent otrzymuje ogólne wykształcenie humanistyczne.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 930

Razem: 1.290

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Statystyka 30

3. Język obcy nowożytny 120

4. Język łaciński 120

5. Wychowanie fizyczne lub zajęcia typu sportowo-rekreacyjnego 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 930

1. Historia starożytna 90

2. Archeologia ziem polskich 30

3. Historia średniowieczna 90

4. Historia nowożytna (do końca XVIII w.) 90

5. Historia XIX w. (do 1918 r.) 90

6. Historia XX w. 120

7. Wstęp do badań historycznych 30

8. Nauki pomocnicze historii 90

9. Metodologia historii i historia historiografii 60

10. Proseminarium 60

11. Seminarium magisterskie 120

12. Wykład monograficzny 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszej wiedzy z zakresu przedmiotów niezwiązanych bezpośrednio z kierunkiem studiów.

2. Statystyka

Wykształcenie umiejętności posługiwania się podstawowymi metodami statystycznymi w badaniu historycznych zjawisk masowych, zwłaszcza w zakresie demografii historycznej.

3. Język obcy nowożytny

Czynne opanowanie jednego języka nowożytnego w piśmie i mowie oraz rozumienia i przekładu tekstów popularnonaukowych.

4. Język łaciński

Zapoznanie z regułami gramatycznymi języka i opanowanie słownictwa w stopniu umożliwiającym rozumienie i przekład tekstów.

5. Wychowanie fizyczne lub inne zajęcia typu sportowo-rekreacyjnego

Uczestnictwo w zajęciach sportowych, ruchowych, ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, rekreacyjnych, turystycznych (do wyboru przez studenta lub zgodnie ze wskazaniami lekarskimi).

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Historia starożytna

Dzieje polityczne, gospodarka i społeczeństwo oraz kultura starożytnego Wschodu, starożytnej Grecji i Rzymu.

2. Archeologia ziem polskich

Kultura, gospodarka i społeczeństwo ziem polskich w okresie do powstania państwa polskiego.

3. Historia średniowieczna

Dzieje polityczne świata, stosunki międzynarodowe, gospodarka i społeczeństwo oraz kultura w okresie Średniowiecza. Dzieje polityczne Polski, gospodarka i społeczeństwo oraz kultura naszego państwa w okresie Średniowiecza.

4. Historia nowożytna (do końca XVIII w.)

Dzieje polityczne świata, stosunki międzynarodowe, gospodarka i społeczeństwo oraz kultura w czasach nowożytnych. Dzieje polityczne Polski, gospodarka i społeczeństwo oraz kultura naszego państwa w czasach nowożytnych.

5. Historia XIX w. (do końca 1918 r.)

Dzieje polityczne świata, stosunki międzynarodowe, gospodarka i społeczeństwo oraz kultura w XIX w. Dzieje polityczne, gospodarka i społeczeństwo oraz kultura ziem polskich w XIX w.

6. Historia XX w.

Dzieje polityczne świata, stosunki międzynarodowe, gospodarka i społeczeństwo oraz kultura w XX w. Dzieje polityczne Polski, gospodarka i społeczeństwo oraz kultura naszego państwa w XX w.

7. Wstęp do badań historycznych

Zapoznanie ze studiami historycznymi, organizacją nauki historycznej. Zapoznanie z warsztatem pracy historyka.

8. Nauki pomocnicze historii

Wykształcenie umiejętności posługiwania się regułami krytyki formalnej do określonych rodzajów źródeł historycznych w celu ustalania stopnia autentyczności i wartości informacyjnej źródła.

9. Metodologia historii i historia historiografii

Zapoznanie z najważniejszymi problemami badawczymi, metodycznymi, metodologicznymi i interpretacyjnymi oraz z wcześniejszymi i najnowszymi osiągnięciami naukowymi w zakresie nauk historycznych.

10. Proseminarium

Wprowadzenie do samodzielnej pracy naukowej związanej z wykorzystaniem wymogów warsztatu badawczego historyka.

11. Seminarium magisterskie

Wybór tematu i opracowanie pracy magisterskiej z wybranej przez studenta problematyki.

12. Wykład monograficzny

Zapoznanie studentów z opracowaniem zagadnienia szczegółowego, zazwyczaj będącego wynikiem badań naukowych wykładowcy.

VII.

ZALECENIA

W celu poszerzenia oferty podjęcia pracy absolwenta zalecane jest uruchamianie w trakcie trwania studiów specjalności i specjalizacji, np.: archiwistycznej, nauczycielskiej, źródłoznawczej, edytorstwa naukowego. Integralną częścią takich zajęć powinny być odpowiednie praktyki.

W związku z częstym podejmowaniem przez absolwentów pracy w szkołach objętych systemem oświaty zalecane jest umożliwienie studentom zaliczania przedmiotów kształcenia nauczycielskiego.

ZAŁĄCZNIK Nr 28 ³⁸

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

historia sztuki

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku historia sztuki trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.500 godzin, w tym 1.240 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku historia sztuki otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Absolwent tego kierunku posiada gruntowną i wszechstronną wiedzę z zakresu historii sztuki ogólnej i polskiej od czasów starożytnych po sztukę współczesną. Jest przygotowany do pracy naukowej w szkołach wyższych, placówkach badawczych, muzealnych i konserwatorskich, galeriach antykwarycznych, wystawiających i prowadzących obrót dziełami sztuki, redakcjach wydawnictw, czasopism oraz placówkach popularyzujących sztukę. Ukończenie tego kierunku umożliwia zdobycie zawodu nauczyciela, jeżeli są spełnione wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 460

Razem: 1.240

IV. PRAKTYKI

Praktyka inwentaryzacyjna w wymiarze od 1 do 2 tygodni.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

1. Przedmioty do wyboru 120

2. Język łaciński 120

3. Język obcy nowożytny 120

4. Wychowanie fizyczne lub inne zajęcia typu sportowo-rekreacyjnego 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

1. Przedmioty propedeutyczne historii sztuki 270

2. Zarys głównych działów historii sztuki 90

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 460

Historia sztuki poszczególnych rejonów i okresów 460

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z przedmiotów humanistycznych, z nauk przyrodniczych, informatyki, podstaw ochrony własności intelektualnej lub z innego przedmiotu niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów.

Zalecanym przedmiotem humanistycznym dla studentów historii sztuki jest historia filozofii z elementami historii estetyki.

2. Język łaciński

Bierne opanowanie języka łacińskiego.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Przedmioty propedeutyczne historii sztuki

Przedmioty propedeutyczne historii sztuki zawierają podstawowe informacje dotyczące wstępu do historii sztuki, historii sztuki, miejsca historii sztuki w naukach humanistycznych, metodyki i metodologii badań, podstawowej bibliografii i posługiwania się nią, historii technik artystycznych, omówienie podstawowych nauk pomocniczych, takich jak: historia, archeologia, paleografia, heraldyka, kostiumologia.

2. Zarys głównych działów historii sztuki

Zapoznanie się z podstawową problematyką malarstwa, rzeźby, architektury, grafiki artystycznej i rzemiosła artystycznego w ramach sztuki prahistorycznej, starożytnej, średniowiecznej, nowożytnej i nowoczesnej. Historia doktryn artystycznych i myśli o sztuce oraz krytyki artystycznej, problematyka ikonografii i treści ideowych dzieła sztuki w poszczególnych okresach artystycznych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

Historia sztuki poszczególnych rejonów i okresów

Blok zajęć obejmuje wykłady kursowe, monograficzne lub konwersatoryjne, ćwiczenia, konwersatoria, proseminaria i seminaria, których celem jest pogłębienie i ugruntowanie wiedzy dotyczącej historii sztuki poszczególnych epok i krajów. Blok tworzą zajęcia o charakterze szczegółowym obejmujące ważniejsze zagadnienia historii sztuki obcej i polskiej preromańskiej i wczesnopiastowskiej, kręgu bizantyńsko-ruskiego, romańskiej i gotyckiej, renesansowej, barokowej i klasycystycznej oraz tendencji artystycznych w sztuce XIX i XX wieku. Poruszane są także problemy muzeologii, ochrony zabytków i konserwacji, krytyki artystycznej, wystawiennictwa i kolekcjonerstwa oraz antykwarstwa i handlu sztuką.

W ramach tego cyklu wprowadzane są najważniejsze problemy badawcze, metodyczne, metodologiczne i interpretacyjne oraz najnowsze osiągnięcia naukowe. Studenci mają możliwość dokonania wyboru przedmiotów głównych i uzupełniających w zależności od realizowanych tematów prac magisterskich.

VII. ZALECENIA

Zalecane są minimum pięciodniowe ćwiczenia terenowe (zabytkoznawcze objazdy) na każdym roku studiów.

STUDIA ZAWODOWE 

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku historia sztuki trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.200, w tym 1.140 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent zawodowych studiów na kierunku historia sztuki otrzymuje tytuł zawodowy licencjata.

Absolwent uzyskuje w trakcie studiów podstawową wiedzę z zakresu dziejów sztuki powszechnej i polskiej od czasów starożytnych po sztukę współczesną. Jest przygotowany do wykonywania prac na poziomie podstawowym w zakresie dokumentacji zabytków, przygotowywania wystaw sztuki, upowszechniania sztuki, obrotu dziełami sztuki. Ponieważ zdecydowana większość instytucji zatrudniających historyków sztuki w Polsce (podobnie jak w krajach Unii Europejskiej) wymaga wykształcenia na poziomie magisterskim, absolwent studiów zawodowych z historii sztuki powinien traktować to wykształcenie albo jako wstępny etap edukacji, albo jako studia, które podjął po ukończeniu innych studiów wyższych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 270

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 420

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 180

Razem: 1.140

IV. PRAKTYKI

1. Praktyka inwentaryzacyjna - w wymiarze 3 tygodni.

2. Praktyka muzealna lub konserwatorska - w wymiarze 5 tygodni.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Przedmioty do wyboru 30

2. Język łaciński 60

3. Język obcy nowożytny 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 270

1. Przedmioty propedeutyczne historii sztuki 270

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 420

1. Historia sztuki powszechnej i polskiej 240

2. Historia sztuki poszczególnych rejonów i okresów 180

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 180

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty do wyboru

Poszerzenie zakresu wiedzy ogólnej zgodnie z zainteresowaniami studiujących. Dla studentów historii sztuki zalecane są przedmioty humanistyczne, takie jak: historia filozofii, historia literatury, historia ogólna, podstawy psychologii.

2. Język łaciński

Bierne opanowanie języka łacińskiego.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Przedmioty propedeutyczne historii sztuki

Wstęp do historii sztuki. Dzieje historii sztuki jako dyscypliny naukowej, współczesne metody badawcze, terminologia, bibliografia oraz nauki pomocnicze. W ramach zajęć praktycznych studenci nabywają umiejętność: opisu i analizy dzieł sztuki, krytyki źródeł oraz krytycznej lektury tekstu naukowego.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Historia sztuki powszechnej i polskiej

Dzieje sztuki powszechnej i polskiej oraz historii doktryn artystycznych - od najwcześniejszych ich przejawów aż do współczesności.

2. Historia sztuki poszczególnych rejonów i okresów

Dzieje sztuki poszczególnych epok i krajów. Metody badawcze historii sztuki. Zagadnienia historii sztuki wszystkich epok - szczegółowo. Najważniejsze problemy badawcze oraz metodologiczne.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Zależnie od ustalonej przez uczelnię specjalizacji lub specjalności zajęcia problemowo-specjalizacyjne dotyczą obszarów zawodowej aktywności absolwentów, w tym problemów muzealnictwa, konserwatorstwa, wystawiennictwa, rynku sztuki, ochrony dóbr kultury, znawstwa, upowszechniania sztuki.

VII. ZALECENIA

1. Zalecane są kilkudniowe ćwiczenia terenowe (objazdy zabytkoznawcze) na każdym roku studiów.

2. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

ZAŁĄCZNIK Nr 28a ³⁹

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

INFORMATYKA

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku informatyka trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.600, w tym nie więcej niż 400 godzin na realizację pracy magisterskiej. Standardy nauczania obejmują 1.185 godzin dla osób, które uzyskają tytuł magistra, oraz 1.305 godzin dla osób, które uzyskają tytuł magistra inżyniera.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent magisterskich studiów informatycznych otrzymuje tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera. Absolwent powinien wykazywać się:

- znajomością informatyki umożliwiającą samodzielne rozwiązywanie problemów informatycznych, w tym klasyfikację ich pod kątem złożoności, specyfikację i implementację rozwiązań,

- umiejętnością przygotowywania, realizacji i weryfikacji projektów informatycznych,

- umiejętnością praktycznego posługiwania się narzędziami informatycznymi i biegłością w programowaniu,

- wiedzą umożliwiającą szybkie adaptowanie się do dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości informatycznej.

W zależności od profilu studiów absolwent może znaleźć zatrudnienie jako: pracownik naukowy, projektant i twórca oprogramowania, kierownik zespołów programistycznych, administrator złożonych systemów informatycznych, projektant, twórca i administrator sieci komputerowych, specjalista w dziedzinie bezpieczeństwa systemów informatycznych.

Ponadto absolwent studiów kończących się uzyskaniem tytułu zawodowego magistra inżyniera powinien posiadać wiedzę i umiejętności techniczne w zakresie obsługi sprzętu informatycznego i oprogramowania.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA

OGÓLNEGO 270 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

(dla magistra) 345 -

(dla magistra inżyniera) - 405

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

(dla magistra) 570 -

(dla magistra inżyniera) - 630

Razem: (dla magistra) 1.185 -

(dla magistra inżyniera) - 1.305

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się na poziomie magisterskim obligatoryjnej formy praktyki. Na studiach, na których uzyskuje się tytuł zawodowy magistra inżyniera, formę, zakres i wymiar praktyki określa uczelnia, uwzględniając wymagania w tym zakresie organu nadającego uprawnienia zawodowe związane z odpowiednią specjalizacją.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Język angielski 120

2. Przedmioty humanistyczne i społeczne

(do wyboru w zależności od zainteresowań studenta) 60

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 345 / 405

1. Matematyka 225

w tym:

- logika i teoria mnogości 30

- algebra liniowa z geometrią analityczną 45

- analiza matematyczna 60

- matematyka dyskretna 60

- metody probabilistyczne 30

2. Przedmioty z nauk ścisłych, przyrodniczych, technicznych lub społeczno-ekonomicznych 120

3. Fizyka (obowiązuje magistra inżyniera) 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 570 / 630

1. Podstawy informatyki 120

w tym:

- teoretyczne podstawy informatyki 60

- algorytmy i struktura danych 60

2. Oprogramowanie 360

w tym:

- programowanie 150

- systemy operacyjne 60

- inżynieria oprogramowania 30

- bazy danych 60

- projekt 60

3. Systemy 90

w tym:

- architektura komputerów 45

- sieci komputerowe 45

4. Podstawy elektroniki i miernictwa

(obowiązuje magistra inżyniera) 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Logika i teoria mnogości. Rachunek zbiorów, relacje, funkcje, teoria mocy, typy porządkowe. Logika pierwszego rzędu, logika zdaniowa. Dowody formalne, pojęcia poprawności i pełności systemu logicznego. Teorie formalne. Rezolucja.

Algebra liniowa z geometrią analityczną. Podstawowe struktury algebraiczne (grupy, ciała). Przestrzenie wektorowe, macierze, przekształcenia liniowe. Elementy geometrii analitycznej. Układy równań i nierówności liniowych. Problemy obliczeniowe i algorytmy algebry liniowej.

Analiza matematyczna. Ciągi liczbowe, cechy, zbieżność. Funkcje, podstawowe właściwości. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej rzeczywistej. Pochodne wyższych rzędów, wzór Taylora. Szeregi liczbowe i funkcyjne, kryteria zbieżności. Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej rzeczywistej: całka nieoznaczona, całka Riemanna. Zastosowania całki oznaczonej. Podstawy równań różniczkowych.

Matematyka dyskretna. Indukcja matematyczna. Kombinatoryka: zliczanie i generowanie obiektów kombinatorycznych. Grafy. Asymptotyka funkcji liczbowych. Podzielność liczb naturalnych. Funkcje tworzące. Rekurencja: definicje i równania rekurencyjne.

Metody probabilistyczne. Przestrzeń probabilistyczna, prawdopodobieństwo warunkowe, niezależność zdarzeń. Zmienne losowe, momenty (wartość oczekiwana, wariancja). Rozkłady zmiennych losowych.

2. Przedmioty z dziedziny nauk ścisłych, przyrodniczych, technicznych lub społeczno-ekonomicznych

Dobór przedmiotów uzależniony od specyfiki uczelni i zakładanego profilu absolwenta. Przykładowe przedmioty: systemy dynamiczne, fizyka, zastosowania informatyki, elektronika i elektrotechnika, automatyka, telekomunikacja, chemia, biologia, ekonomia, finanse, grafika komputerowa.

3. Fizyka (obowiązuje magistra inżyniera)

Wstęp do fizyki klasycznej i kwantowej. Modelowanie procesów fizycznych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy informatyki

Teoretyczne podstawy informatyki. Algorytmy. Modele obliczeń, maszyny Turinga, obliczalność. Języki formalne, gramatyki i automaty. Złożoność obliczeniowa, klasy złożoności, NP-zupełność.

Algorytmy i struktury danych. Dane i operacje na danych, pojęcie typu. Poprawność i złożoność algorytmu. Metody układania algorytmów: zstępująca, dziel i rządź, programowanie dynamiczne, algorytmy zachłanne, z nawrotami. Wyszukiwanie i sortowanie. Abstrakcyjne struktury danych (lista, stos, kolejka, słownik, kolejka priorytetowa) i metody ich realizacji. Struktury drzewiaste. Grafy, sposoby ich reprezentacji, podstawowe algorytmy grafowe.

2. Oprogramowanie

Programowanie. Podstawy programowania (algorytmizacja, podstawowe konstrukcje programistyczne, typy danych, funkcje i procedury, rekursja, modularność). Zasady programowania strukturalnego. Zasady programowania obiektowego. Wybrane języki i środowiska programowania. Podstawy programowania współbieżnego.

Systemy operacyjne. Zadania systemu operacyjnego. Współbieżność, procesy i wątki, zarządzanie procesami i wątkami, przełączanie kontekstu, szeregowanie zadań, wywłaszczanie. Problemy zastoju i zagłodzenia. Zarządzanie pamięcią, system plików. Bezpieczeństwo zasobów. Przykładowe systemy operacyjne.

Inżynieria oprogramowania. Cykl projektowania i życia oprogramowania. Metodyka projektowania obiektowego. Języki specyfikacji i projektowania. Testowanie oprogramowania. Wybrane narzędzia wspomagające.

Bazy danych. Model relacyjny bazy danych. Struktury bazy danych. Języki zapytań, optymalizacja zapytań. Zagadnienia implementacji baz danych. Projektowanie baz danych, architektura klient-serwer. Bazy rozproszone. Przetwarzanie transakcyjne. Bazy obiektowe. Projektowanie aplikacji baz danych.

Projekt. Indywidualny lub zespołowy, zaawansowany projekt programistyczny.

3. Systemy

Architektura komputerów. Typy i formaty danych. Organizacja komputera. Model von Neumanna. Hierarchia pamięci, struktura adresowa. Urządzenia we-wy. Procesor, model programowy procesora (rejestry, adresowanie, repertuar instrukcji). Sprzętowe wsparcie dla systemów operacyjnych (stronicowanie pamięci, poziomy ochrony, przerwania). Systemy wieloprocesorowe.

Sieci komputerowe. Typy sieci. Protokoły komunikacyjne: budowa, przeznaczenie, standardy. Internet (struktura, adresowanie, protokoły i standardy). Zagadnienia bezpieczeństwa. Podstawy programowania sieciowego. Systemy rozproszone.

4. Podstawy elektroniki i miernictwa (obowiązuje magistra inżyniera)

Fizyczne podstawy działania przyrządów półprzewodnikowych: złącze p-n, diody półprzewodnikowe, tranzystory bipolarne i polowe, układy scalone, sensory. Układy elektroniczne: wzmacniacze, filtry aktywne, mnożniki, zasilacze, generatory, układy modulacji i demodulacji, układy logiczne kombinacyjne i sekwencyjne. Podstawy metrologii: pomiary podstawowych wielkości elektrycznych, wzorce, przetworniki pomiarowe, przetworniki A/C i C/A.

VII.

ZALECENIA

1. Kształcenie powinno się odbywać na podstawie bieżąco aktualizowanego sprzętu komputerowego i sieciowego oraz oprogramowania, w powiązaniu z popularnymi na rynku narzędziami i sprzętem informatycznym.

2. W całym programie studiów przedmioty informatyczne powinny stanowić co najmniej 60 % godzin. Zajęcia laboratoryjne i projektowe w ramach przedmiotów kierunkowych powinny stanowić przynajmniej 30 % godzin.

3. W przypadku studiów o profilu technicznym, których absolwenci uzyskują tytuł - magister inżynier, program studiów powinien uwzględniać kryteria akredytacji w FEANI - udział przedmiotów nietechnicznych około 10 %, podstawowych około 35 %, technicznych około 55 %.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku informatyka trwają co najmniej 6 semestrów (gdy absolwent otrzymuje tytuł licencjata) lub co najmniej 7 semestrów (gdy absolwent otrzymuje tytuł inżyniera). Łączny wymiar godzin zajęć wynosi odpowiednio: około 2.200 lub ok. 2.500, w tym nie więcej niż 300 godzin na realizację pracy dyplomowej. Standardy nauczania obejmują 1.245 godzin (na studiach, na których uzyskuje się tytuł zawodowy licencjata) lub 1.365 godzin (na studiach, na których uzyskuje się tytuł zawodowy inżyniera).

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent zawodowych studiów informatycznych (otrzymuje tytuł zawodowy licencjata lub inżyniera) powinien wykazywać się:

- umiejętnością realizacji i weryfikacji komponentów systemów informatycznych zgodnie z ich specyfikacją,

- umiejętnością administrowania średniej wielkości systemami informatycznymi,

- umiejętnością praktycznego posługiwania się narzędziami informatycznymi i umiejętnością programowania,

- przygotowaniem z zakresu podstaw informatyki umożliwiającym uzupełnianie wiedzy w szybko zmieniającej się rzeczywistości informatycznej.

Ponadto absolwent studiów kończących się uzyskaniem tytułu zawodowego inżyniera powinien posiadać wiedzę i umiejętności techniczne w zakresie obsługi sprzętu informatycznego i oprogramowania.

W zależności od profilu studiów absolwent może znaleźć zatrudnienie jako administrator średniej wielkości systemów komputerowych, programista, operator oraz prowadzący serwis systemów informatycznych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA

OGÓLNEGO 225 225

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

(dla licencjata) 270 -

(dla inżyniera) - 330

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

(dla licencjata) 420 -

(dla inżyniera) - 480

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330 330

Razem: (dla licencjata) 1.245 -

(dla inżyniera) - 1.365

IV.

PRAKTYKI

Formę, zakres i wymiar praktyki określa uczelnia, uwzględniając wymagania w tym zakresie organu nadającego uprawnienia zawodowe związane z odpowiednią specjalizacją.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 225

1. Język angielski 120

2. Przedmioty humanistyczne i społeczne

(do wyboru w zależności od zainteresowań studenta) 45

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 270 / 330

1. Matematyka 180

w tym:

- podstawy logiki i teorii mnogości 30

- algebra liniowa z geometrią analityczną 45

- analiza matematyczna 45

- matematyka dyskretna 30

- podstawy metod probabilistycznych 30

2. Przedmioty z nauk ścisłych, przyrodniczych, technicznych lub społeczno-ekonomicznych 90

3. Fizyka (obowiązuje inżyniera) 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 420 / 480

1. Podstawy informatyki 60

w tym:

- teoretyczne podstawy informatyki 15

- algorytmy i struktury danych 45

2. Oprogramowanie 300

w tym:

- programowanie 150

- systemy operacyjne 30

- podstawy inżynierii oprogramowania 30

- bazy danych 45

- projekt 45

3. Systemy 60

w tym:

- architektura komputerów 30

- sieci komputerowe 30

4. Podstawy elektroniki i miernictwa

(obowiązuje inżyniera) 60

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Zależnie od wybranej specjalizacji i specjalności.

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Podstawy logiki i teorii mnogości. Rachunek zbiorów, relacje, funkcje. Logika pierwszego rzędu, logika zdaniowa. Dowody formalne, pojęcia poprawności i pełności systemu logicznego. Teorie formalne.

Algebra liniowa z geometrią analityczną. Podstawowe struktury algebraiczne (grupy, ciała). Przestrzenie wektorowe, macierze, przekształcenia liniowe. Elementy geometrii analitycznej. Układy równań i nierówności liniowych. Problemy obliczeniowe i algorytmy algebry liniowej.

Analiza matematyczna. Liczby rzeczywiste. Ciągi liczbowe: podstawowe właściwości, zbieżność. Granica i ciągłość funkcji. Pochodna funkcji jednej zmiennej rzeczywistej. Pochodne wyższych rzędów, wzór Taylora. Pojęcie całki funkcji jednej zmiennej rzeczywistej: całka nieoznaczona, całka Riemanna. Zastosowania całki oznaczonej.

Matematyka dyskretna. Kombinatoryka: zliczanie i generowanie obiektów kombinatorycznych. Grafy. Asymptotyka funkcji liczbowych. Podzielność liczb naturalnych. Definicje i równania rekurencyjne.

Podstawy metod probabilistycznych. Przestrzeń probabilistyczna, prawdopodobieństwo warunkowe, niezależność zdarzeń. Zmienne losowe, wartość oczekiwana, wariancja, rozkłady.

2. Przedmioty z nauk ścisłych, przyrodniczych, technicznych lub społeczno-ekonomicznych

Dobór przedmiotów uzależniony od specyfiki uczelni i zakładanego profilu absolwenta. Przykładowe przedmioty: systemy dynamiczne, zastosowania informatyki, fizyka, podstawy elektrotechniki i elektroniki, podstawy telekomunikacji, podstawy automatyki, chemia, biologia, ekonomia, finanse, grafika komputerowa.

3. Fizyka (obowiązuje inżyniera)

Wstęp do fizyki klasycznej i kwantowej. Modelowanie procesów fizycznych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy informatyki

Teoretyczne podstawy informatyki. Algorytmy. Modele obliczeń, maszyny Turinga, obliczalność. Języki formalne, gramatyki i automaty. Złożoność obliczeniowa, klasy złożoności, NP-zupełność.

Algorytmy i struktury danych.

Dane i operacje na danych, pojęcie typu. Poprawność i złożoność algorytmu. Wyszukiwanie i sortowanie. Abstrakcyjne struktury danych (lista, stos, kolejka, słownik, kolejka priorytetowa) i metody ich realizacji. Struktury drzewiaste, algorytmy rekurencyjne.

2. Oprogramowanie

Programowanie. Podstawy programowania (algorytmizacja, podstawowe konstrukcje programistyczne, typy danych, funkcje i procedury, rekursja, modularność). Zasady programowania strukturalnego. Zasady programowania obiektowego. Wybrane języki i środowiska programowania.

Systemy operacyjne. Zadania systemu operacyjnego. Współbieżność, procesy i wątki, zarządzanie procesami i wątkami, przełączanie kontekstu, szeregowanie zadań, wywłaszczanie. Problemy zastoju i zagłodzenia. Zarządzanie pamięcią, system plików. Bezpieczeństwo zasobów. Przykładowe systemy operacyjne.

Podstawy inżynierii oprogramowania. Cykl projektowania i życia oprogramowania. Metodyka projektowania obiektowego. Języki specyfikacji i projektowania. Testowanie oprogramowania. Wybrane narzędzia wspomagające.

Bazy danych. Model relacyjny bazy danych. Struktury bazy danych. Języki zapytań, optymalizacja zapytań. Zagadnienia implementacji baz danych. Projektowanie baz danych, architektura klient-serwer. Bazy rozproszone. Przetwarzanie transakcyjne. Bazy obiektowe. Projektowanie aplikacji baz danych.

Projekt. Indywidualny lub zespołowy, złożony projekt programistyczny.

3. Systemy

Architektura komputerów. Typy i formaty danych. Organizacja komputera. Model von Neumanna. Hierarchia pamięci, struktura adresowa. Urządzenia we-wy. Procesor, model programowy procesora (rejestry, adresowanie, repertuar instrukcji). Sprzętowe wsparcie dla systemów operacyjnych (stronicowanie pamięci, poziomy ochrony, przerwania). Systemy wieloprocesorowe.

Sieci komputerowe. Typy sieci. Protokoły komunikacyjne: budowa, przeznaczenie, standardy. Internet (struktura, adresowanie, protokoły i standardy). Bezpieczeństwo sieci. Podstawy programowania sieciowego. Systemy rozproszone.

4. Podstawy elektroniki i miernictwa (obowiązuje inżyniera)

Fizyczne podstawy działania przyrządów półprzewodnikowych: złącze p-n, diody półprzewodnikowe, tranzystory bipolarne i polowe, układy scalone, sensory. Układy elektroniczne: wzmacniacze, filtry aktywne, mnożniki, zasilacze, generatory, układy modulacji i demodulacji, układy logiczne kombinacyjne i sekwencyjne. Podstawy metrologii: pomiary podstawowych wielkości elektrycznych, wzorce, przetworniki pomiarowe, przetworniki A/C i C/A.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji.

W przypadku studiów, w których absolwent uzyskuje tytuł inżyniera, przedmioty specjalizacyjne i specjalnościowe powinny być przedmiotami technicznymi.

VII.

ZALECENIA

1. Kształcenie powinno się odbywać w oparciu o bieżąco aktualizowany sprzęt komputerowy i sieciowy oraz oprogramowanie, w powiązaniu z popularnymi na rynku narzędziami i sprzętem informatycznym.

2. W całym programie studiów przedmioty informatyczne powinny stanowić co najmniej 60 % godzin. Zajęcia laboratoryjne i projektowe w ramach przedmiotów kierunkowych powinny stanowić przynajmniej 30 % liczby godzin.

3. W przypadku studiów o profilu technicznym, których absolwenci uzyskują tytuł inżyniera, program studiów powinien uwzględniać kryteria akredytacji w FEANI - udział przedmiotów nietechnicznych około 10 %, podstawowych około 35 %, technicznych około 55 %.

4. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty rozszerzające wiedzę dotyczącą obranej specjalności.

ZAŁĄCZNIK Nr 29

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

informatyka i ekonometria

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku informatyka i ekonometria trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.200, w tym 1.455 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Kierunek kształci specjalistów w zakresie tworzenia i eksploatacji systemów informacji ekonomicznej oraz wykorzystania techniki komputerowej i metod matematycznych w zarządzaniu przedsiębiorstwami i wielkimi systemami gospodarczymi. Absolwenci znajdują zatrudnienie w ośrodkach przetwarzania informacji ekonomicznej, w zarządach wielkich przedsiębiorstw i organizacji gospodarczych, w administracji publicznej oraz wszystkich komórkach analiz, planowania, modelowania i prognozowania zjawisk gospodarczych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 510

Razem: 1.455

IV.

PRAKTYKI

Dla studiów magisterskich nie ustalono obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Języki obce 120

2. Przedmioty ogólne (filozofia lub inny przedmiot humanistyczny - do wyboru) 60

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

1. Mikroekonomia 90

2. Makroekonomia 90

3. Ekonomia matematyczna 60

4. Algebra liniowa 60

5. Analiza matematyczna 90

6. Rachunek prawdopodobieństwa 30

7. Statystyka opisowa 45

8. Wstęp do informatyki 60

9. Finanse przedsiębiorstw 45

10. Finanse publiczne 45

11. Prawo 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 510

1. Statystyka matematyczna 60

2. Ekonometria 120

3. Teoria prognozy i symulacji komputerowych 60

4. Badania operacyjne 90

5. Programowanie komputerów 60

6. Rachunkowość 60

7. Projektowanie systemów informatycznych 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Mikroekonomia

Rynek. Gospodarstwo domowe. Teoria zachowania się konsumenta. Teoria produkcji. Konkurencja doskonała i monopol. Równowaga przedsiębiorstwa. Oligopol. Alternatywne teorie przedsiębiorstwa. Rynki czynników produkcji. Równowaga konkurencyjna i elementy teorii dobrobytu.

2. Makroekonomia

Gospodarka narodowa. Globalne: popyt i podaż. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Makroekonomia keynesowska a makroekonomia klasyczna. Cykl koniunktury. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna, kursu walutowego. Polityka stabilizacyjna i model IS-LM. Wzrost gospodarczy.

3. Ekonomia matematyczna

Matematyczna teoria popytu. Teoria produkcji. Teoria przedsiębiorstwa. Równowaga rynkowa: model Arrowa-Hurwitza. Równowaga ogólna: model Arrowa-Debreu-McKenziego. Stabilność stanu równowagi w gospodarce konkurencyjnej. Równowaga i wzrost w modelach typu von Neumanna-Leontiefa-Gale'a. Stacjonarne i optymalne procesy wzrostu. Magistrala produkcyjna, konsumpcyjna i kapitałowa. Makroekonomiczne jedno- i wieloczynnikowe modele wzrostu. Modele cyklu koniunkturalnego.

4. Algebra liniowa

Przestrzeń liniowa. Liniowa zależność i niezależność wektorów. Stożki i zbiory wypukłe w przestrzeni liniowej. Elementy teorii przekształceń liniowych. Macierze i działania na macierzach. Macierze idempotentne, iwolutywne i ortogonalne. Ślad, rząd i wyznacznik macierzy. Układy równań liniowych. Zbiory rozwiązań nieoznaczonych układów równań liniowych. Układy nierówności liniowych. Pierwiastki charakterystyczne i wektory własne. Formy kwadratowe.

5. Analiza matematyczna

Elementy logiki i teorii mnogości. Podstawowe pojęcia teorii przestrzeni metrycznych. Liczby zespolone. Kryteria zbieżności ciągów i szeregów liczbowych. Funkcja jako szczególny przypadek relacji. Funkcje stosowane w badaniach ekonomicznych. Reguła de l'Hospitala. Ciągi i szeregi funkcyjne. Rachunek różniczkowy funkcji jednej i wielu zmiennych. Różniczki zupełne. Ekstrema lokalne, warunkowe funkcje wielu zmiennych. Całka pojedyncza i podwójna. Funkcje: beta i gamma Eulera. Elementy równań różniczkowych i różnicowych.

6. Rachunek prawdopodobieństwa

Wprowadzenie do teorii prawdopodobieństwa. Pojęcie i klasyfikacja jedno- i wielowymiarowych zmiennych losowych oraz ich rozkładów. Niezależność i korelacja zmiennych losowych. Funkcje regresji I i II rodzaju. Charakterystyki wybranych skokowych i ciągłych rozkładów prawdopodobieństwa. Prawa wielkich liczb. Twierdzenia graniczne. Definicje i własności procesów stochastycznych.

7. Statystyka opisowa

Charakterystyka procesu badania statystycznego. Kryteria i techniki oceny materiału statystycznego. Techniki opracowania i prezentacji materiału statystycznego. Metody opisu struktury zbiorowości statystycznej. Wnioskowanie statystyczne. Metody statystyczne analizy dynamiki zjawisk.

8. Wstęp do informatyki

Narzędzia informatyki. Standardowa konfiguracja mikrokomputera. Oprogramowanie komputerów. Oprogramowanie systemowe - przykłady. Oprogramowanie narzędziowe. Algorytmy. Języki programowania. Systemy wielodostępne i sieci komputerowe. Sieciowy system operacyjny. NetWare. Sieci lokalne i rozległe. Edytory tekstu. Arkusze kalkulacyjne.

9. Finanse przedsiębiorstw

Finansowa charakterystyka przedsiębiorstwa. Opodatkowanie. Wartość majątku przedsiębiorstwa. Inwestycje materialne. Skład i koszt kapitału przedsiębiorstwa. Zysk. Wycena wartości przedsiębiorstwa.

10. Finanse publiczne

Struktura finansów publicznych. Źródła i formy dochodów publicznych. Wydatki publiczne. Podatki, cło i opłaty publiczne. Metody zabezpieczenia społecznego i finanse ubezpieczenia społecznego. Polityka pieniężna i polityka budżetowa państwa.

11. Prawo

Podmioty i instytucje gospodarcze. Struktura prawna gospodarki. Uwarunkowania prawne prowadzenia działalności gospodarczej. Rola i rodzaje umów w obrocie gospodarczym. Spółka prawa handlowego. Czynności handlowe (sprzedaż, agencja, komis, skład, spedycja). Prawo wekslowe i czekowe. Ochrona własności przemysłowej. Ochrona własności intelektualnej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Statystyka matematyczna

Podstawowe pojęcia. Typy wnioskowania statystycznego. Rozkłady statystyk z próby. Estymacja punktowa i przedziałowa. Metody wyznaczania i własności estymatorów. Estymacja parametryczna i nieparametryczna. Estymacja funkcji regresji. Metody weryfikacji hipotez statystycznych. Klasyfikacja i metody konstrukcji tekstów statystycznych. Testy parametryczne i nieparametryczne dla populacji jedno- i wielowymiarowych. Testy losowości. Testy zgodności. Testy sekwencyjne. Wnioskowanie statystyczne dla procesów stochastycznych.

2. Ekonometria

Model ekonometryczny. Klasyfikacja modeli ekonometrycznych. Klasyczny model regresji liniowej: estymacja i wnioskowanie. Przedziały ufności i testowanie hipotez. Interpolacja i prognoza. Estymatory największej wiarygodności. Heteroscedastyczność. Autokorelacja. Wnioskowanie bayesowskie. Modele o równaniach współzależnych. Problemy identyfikacji. Analiza szeregów czasowych. Stacjonarne procesy stochastyczne. Procesy autoregresyjne. Prognozowanie na podstawie szeregów czasowych.

3. Teoria prognozy i symulacji komputerowych

Narzędzia, metody i techniki komputerowego opracowywania prognoz prostych, wariantowych, opartych na modelach tendencji rozwojowej, adaptacyjnych, z racjonalnymi oczekiwaniami, modelach szeregów czasowych, przyczynowo-skutkowych oraz modelach wielorównaniowych. Techniki symulacyjne obejmują metodę Gaussa - Seidela i Newtona - Raphsona. W trakcie zajęć słuchacze zostają zaznajomieni z różnymi pakietami programów komputerowych, za pomocą których będą mogli przeprowadzić analizę ilościową wybranych przez siebie zjawisk gospodarczych, dokonać prognoz i wariantowych analiz symulacyjnych.

4. Badania operacyjne

Model matematyczny zagadnienia decyzyjnego. Zadanie programowania matematycznego. Zadanie programowania liniowego (PL), liniowy problem transportowy. Problemy decyzyjne w ujęciu sieciowym. Zadania dyskretne PL. Zadania nieliniowe sprowadzone do zadań PL. Zadanie programowania dynamicznego. Elementy teorii zapasów i teorii obsługi masowej.

5. Programowanie komputerów

Klasyfikacja oprogramowania. Algorytmy i ich formalizacja. Złożoność i efektywność obliczeniowa. Struktury danych. Programowanie deklaratywne, funkcjonalne, logiczne, obiektowe. Algorytmy wyszukiwania i sortowania. Techniki programowania.

Laboratorium: praktyczna nauka programowania w wybranym języku, np. Turbo Pascal, Turbo C, C⁺⁺.

6. Rachunkowość

Rachunkowość jako system informacyjny przedsiębiorstwa. Rachunkowość finansowa i zarządcza.

Rachunkowość finansowa. Zasady i podstawy prawne rachunkowości. Majątek i kapitały przedsiębiorstwa. Bilans. Przychody. Koszty. Wynik finansowy. Rachunek zysków i strat. Operacje gospodarcze bilansowe i wynikowe. Zasady funkcjonowania kont księgowych. Plan kont. Ewidencja majątku, kapitałów, przychodów i kosztów. Wycena składników majątkowych. Metody ustalania wyniku finansowego.

Rachunkowość zarządcza. Klasyfikacja kosztów. Rachunek kosztów pełnych. Rachunek kosztów zmiennych. Analiza progu rentowności. Kalkulacja cen. Rachunek kosztów standardowych. Budżetowanie i planowanie kosztów. Systemy sprawozdawczości wewnętrznej.

7. Projektowanie systemów informatycznych

Wybrane zagadnienia teorii systemów informacyjnych. Systemy informatyczne (SI) i ich rodzaje. Projektowanie, wdrażanie i utrzymywanie systemów. Ekonomiczno-organizacyjne aspekty SI.

Laboratorium: analiza przykładowego systemu informatycznego.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku informatyka i ekonometria trwają co najmniej 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.300, w tym 1.875 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Kierunek kształci specjalistów, którzy w oparciu o zdobytą wiedzę teoretyczną i nabyte umiejętności praktyczne są przygotowani do stosowania metod ekonometrycznych i technik komputerowych w pracach analitycznych, planistycznych, prognostycznych i zarządczych w przedsiębiorstwach, instytucjach finansowych, organizacjach gospodarczych i administracji publicznej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 390

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 585

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 690

Razem: 1.875

IV.

PRAKTYKA

Praktyka zawodowa o minimalnym wymiarze 6 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

1. Dwa przedmioty do wyboru spośród następujących: historia gospodarcza, demografia, geografia gospodarcza, nauka o polityce, socjologia, psychologia, wybrane elementy języka polskiego 60

2. Języki obce 90

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 390

1. Mikroekonomia 45

2. Makroekonomia 45

3. Matematyka, 105

w tym: analiza matematyczna, 75

algebra liniowa 30

4. Rachunek prawdopodobieństwa 15

5. Statystyka (opisowa) 45

6. Wstęp do informatyki 60

7. Prawo gospodarcze 30

8. Finanse przedsiębiorstw 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 585

1. Programowanie komputerów 60

2. Analiza systemów informatycznych 30

3. Projektowanie systemów informatycznych 60

4. Bazy danych 30

5. Sieci komputerowe 30

6. Techniki komunikacji w organizacjach gospodarczych 30

7. Statystyka matematyczna 30

8. Ekonometria 75

9. Badania operacyjne 45

10. Prognozowanie gospodarcze 45

11. Matematyka finansowa i ubezpieczeniowa 15

12. Ekonometryczne modelowanie procesów finansowych i badanie koniunktury (ekonometria finansowa) 30

13. Rachunkowość 60

14. Podstawy zarządzania 45

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 690

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Mikroekonomia

Rynek. Gospodarstwo domowe. Teoria zachowania się konsumenta. Teoria produkcji. Konkurencja doskonała i monopol. Równowaga przedsiębiorstwa. Oligopol. Rynki czynników produkcji.

2. Makroekonomia

Gospodarka narodowa. Globalne: popyt i podaż. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Cykl koniunkturalny. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta.

3. Matematyka

- Algebra liniowa

Przestrzeń liniowa. Liniowa zależność i niezależność wektorów. Macierze i działania na macierzach. Macierze idempotentne, iwolutywne i ortogonalne. Ślad, rząd i wyznacznik macierzy. Układy równań liniowych. Pierwiastki charakterystyczne i wektory własne. Formy kwadratowe.

- Analiza matematyczna

Elementy logiki i teorii mnogości. Podstawowe pojęcia teorii przestrzeni metrycznych. Kryteria zbieżności ciągów i szeregów liczbowych. Funkcja jako szczególny przypadek relacji. Funkcje stosowane w badaniach ekonometrycznych. Reguła de l'Hospitala. Ciągi i szeregi funkcyjne. Rachunek różniczkowy funkcji jednej i wielu zmiennych. Różniczki zupełne. Ekstrema lokalne, warunkowe funkcji wielu zmiennych. Całka nieoznaczona i oznaczona. Funkcje: beta i gamma Eulera.

4. Rachunek prawdopodobieństwa

Wprowadzenie do teorii prawdopodobieństwa. Pojęcie i klasyfikacja jednowymiarowych zmiennych losowych oraz ich rozkładów. Niezależność i korelacja zmiennych losowych. Funkcje regresji I i II rodzaju. Charakterystyki wybranych skokowych i ciągłych zmiennych losowych.

5. Statystyka opisowa

Charakterystyka procesu badania statystycznego. Kryteria i techniki oceny materiału statystycznego. Techniki opracowania i prezentacji materiału statystycznego. Metody opisu struktury zbiorowości statystycznej. Wnioskowanie statystyczne. Metody statystyczne analizy dynamiki zjawisk.

6. Wstęp do informatyki

Narzędzia informatyki. Standardowa konfiguracja mikrokomputerowa. Oprogramowanie komputerów. Oprogramowanie systemowe - przykłady. Oprogramowanie narzędziowe. Algorytmy. Języki programowania. Systemy wielodostępne i sieci komputerowe. Sieciowy system operacyjny NetWare. Sieci lokalne i rozległe. Edytory tekstu. Arkusze kalkulacyjne.

7. Prawo gospodarcze

Podmioty i instytucje gospodarcze. Struktura prawna gospodarki. Uwarunkowania prawne prowadzenia działalności gospodarczej. Rola i rodzaje umów w obrocie gospodarczym. Spółka prawa handlowego. Czynności handlowe (sprzedaż, agencja, komis, skład, spedycja). Prawo wekslowe i czekowe.

8. Finanse przedsiębiorstw

Finansowa charakterystyka przedsiębiorstwa. Opodatkowanie. Wartość majątku przedsiębiorstwa. Inwestycje materialne. Skład i koszt przedsiębiorstwa. Zysk. Wycena wartości przedsiębiorstwa.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Programowanie komputerów

Zasady programowania strukturalnego, podstawowe elementy języka programowania, standardowe typy danych, wyrażenia, instrukcje warunkowe i iteracyjne, procedury i funkcje, tablice jedno- i dwuwymiarowe, zbiory, rekordy, pliki danych i pliki tekstowe, dynamiczne struktury danych, wykorzystanie struktur danych w zastosowaniach ekonomicznych, testowanie i weryfikacja programu, dokumentacja programowa.

2. Analiza systemów informatycznych

Charakterystyka systemów informacyjnych zarządzania. Zasoby informacyjne systemu. Badanie potrzeb informacyjnych. Systemowa analiza systemów informacyjnych. Metody badania systemów. Analiza struktury i zachowania systemu. Analiza strukturalna. Metody modelowania. Analiza obiektowa, metody i narzędzia. Organizacja analizy. Rachunek nakładów i efektów analizy.

3. Projektowanie systemów informatycznych

Charakterystyka systemów informatycznych zarządzania. Typologia systemów informatycznych. Cykl życia systemu informatycznego. Podstawowe podejścia projektowe. Organizacyjne i ekonomiczne aspekty tworzenia systemów informatycznych. Zasady, metody i techniki projektowania systemów informatycznych. Wybrane zagadnienia wdrażania systemów informatycznych. Zakres, zasady i formy doskonalenia systemów informatycznych.

4. Bazy danych

Wymagania technologiczne systemów informatycznych wspomagających zarządzanie. Podstawy technologii baz danych: właściwości baz danych, modele danych, architektura systemu bazy danych, języki baz danych. Środowisko narzędziowe budowy systemów baz danych: funkcje realizowane przez system zarządzania bazą danych, pakiety CASE, języki zapytań i ich implementacje: wykorzystujące algebrę relacji i rachunek predyktorów SQL. Budowa baz danych: projektowanie tabel i relacji, obsługa interfejsu z użytkowaniem. Zastosowania baz danych.

5. Sieci komputerowe

Lokalne sieci komputerowe. Technologie sieciowe, sieciowe systemy operacyjne. Połączenia między sieciami lokalnymi, sieci metropolitalne. Globalna sieć komputerowa Internet, metody dostępu do sieci. Sieci korporacyjne. Praca w sieci. Etykieta i etyka użytkowania sieci. Bezpieczeństwo pracy w sieci.

6. Techniki komunikacji w organizacjach gospodarczych

Potrzeby komunikacyjne rozwiniętej gospodarki rynkowej. Komunikacja interpersonalna, wewnątrzorganizacyjna, międzyorganizacyjna. Autonomiczne i zintegrowane techniki komunikacji. Komunikacja w organizacjach wirtualnych. Wybrane zastosowania technik komunikacji w organizacjach gospodarczych. Trendy rozwojowe komunikacji gospodarczej.

7. Statystyka matematyczna

Podstawowe pojęcia. Typy wnioskowania statystycznego. Rozkłady statystyk z próby. Estymacja punktowa i przedziałowa. Metody wyznaczania i własności estymatorów. Estymacja parametryczna i nieparametryczna. Metody weryfikacji hipotez statystycznych. Klasyfikacja i metody konstrukcji testów statystycznych.

8. Ekonometria

Model ekonometryczny. Klasyfikacja modeli ekonometrycznych. Klasyczny model regresji liniowej: estymacja i wnioskowania. Przedziały ufności i testowanie hipotez. Estymatory największej wiarygodności. Heteroscedastyczność. Autokorelacja.

9. Badania operacyjne

Model matematyczny zagadnienia decyzyjnego. Zadanie prognozowania matematycznego. Zadanie programowania liniowego (PL). Liniowy problem transportowy. Problemy decyzyjne w ujęciu sieciowym. Zadania dyskretne PL.

10. Prognozowanie gospodarcze

Narzędzia, metody i techniki komputerowego opracowania prognoz prostych wariantowych, opartych na modelach tendencji rozwojowej, adaptacyjnych z racjonalnymi oczekiwaniami, modelach szeregów czasowych oraz przekrojowo-skutkowych. Techniki symulacyjne obejmują metodę Gaussa - Seidela i Newtona - Raphsona.

11. Matematyka finansowa

Wartość pieniądza w czasie. Rachunek rent. Rozliczanie kredytów i pożyczek. Trwałość (duration) instrumentów finansowych. Wycena instrumentów finansowych. Analiza portfelowa. Elementy rachunku aktuarialnego. Kalkulacja stawek ubezpieczeniowych.

12. Ekonometryczne modelowanie procesów finansowych i badanie koniunktury (ekonometria finansowa)

Rynki i instrumenty finansowe. Teoria portfela. Modele rynku kapitałowego. Modele procesów stochastycznych. Teoria i testowanie integracji i kointegracji procesów stochastycznych - modele ARIMA. Teoria ryzyka. Modele typu ARCH. Teoria i testowanie efektywności rynków kapitałowych. Elementy teorii chaosu.

13. Rachunkowość

Rachunkowość jako system informacyjny przedsiębiorstwa. Rachunkowość finansowa i zarządcza.

Rachunkowość finansowa

Zasady i podstawy prawne rachunkowości. Majątek i kapitały przedsiębiorstwa. Bilans. Przychody. Koszty. Wynik finansowy. Rachunek zysków i strat. Operacje gospodarcze bilansowe i wynikowe. Zasady funkcjonowania kont księgowych. Plan kont. Ewidencja majątku, kapitałów, przychodów i kosztów. Wycena składników majątkowych. Metody ustalania wyniku finansowego.

Rachunkowość zarządcza

Klasyfikacja kosztów. Rachunek kosztów pełnych. Rachunek kosztów zmiennych. Analiza progu rentowności. Kalkulacja cen. Rachunek kosztów standardowych. Budżetowanie i planowanie kosztów. Systemy sprawozdawczości wewnętrznej.

14. Podstawy zarządzania

Organizacja - cele i mierniki efektywności. Strategie zarządzania organizacjami. Planowanie strategiczne. Struktury organizacyjne. Procedury organizacyjne. Kierowanie ludźmi. Polityka kadrowa. Style kierowania. Kultura organizacyjna. Reorganizacja. Zarządzanie zmianami.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji.

VII.

ZALECENIA

Zawodowy charakter studiów powinien znaleźć swoje odzwierciedlenie między innymi:

1) w praktyce zawodowej,

2) w grupie przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych ustalanych przez uczelnie.

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

Przebieg praktyki oraz sposób ujęcia przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych powinien być uzależniony od specyfiki uczelni i określonego przez nią profilu absolwenta.

ZAŁĄCZNIK Nr 29a ⁴⁰

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

instrumentalistyka

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia na kierunku instrumentalistyka trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Przyjmuje się, że łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.800, w tym liczba godzin określonych w standardach nauczania dla poszczególnych specjalności:

1. Instrumenty orkiestrowe 1.875

2. Akordeon i gitara 1.440

3. Fortepian 1.425

4. Organy 1.575

5. Klawesyn 1.650

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku instrumentalistyka otrzymuje tytuł zawodowy magistra sztuki.

Podstawowym celem kształcenia na kierunku instrumentalistyka w specjalności gra na instrumencie jest przygotowanie dla potrzeb narodowej kultury wysoko kwalifikowanej kadry magistrów sztuki - instrumentalistów. Realizacja tego celu przebiega w oparciu o przedmioty kształcenia: ogólnego, podstawowego i kierunkowego, które łącznie z przedmiotem głównym (instrumentem) określają charakter i strukturę studiów oraz stanowią o profilu absolwenta. Absolwent kierunku instrumentalistyka powinien być wszechstronnie przygotowany do samodzielnej pracy oraz uczestnictwa w aktywnym kształtowaniu kultury narodowej. Powinien opanować warsztat wykonawczy i metodyczny, a także zagadnienia stylistyczne i estetyczne oraz posiadać umiejętności ich wartościowania. Powinien posiadać umiejętność krytycznej oceny własnych osiągnięć, zdobywania głębokiej wiedzy teoretycznej, nieodzownej w realizacji dawnych i współczesnych technik kompozytorskich oraz świadomego prowadzenia procesu tworzenia dzieła muzycznego.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A.	PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO	420	420	420	420	420
B.	PRZEDMIOTY PODSTAWOWE	360	360	360	360	360
C.	PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
	1. Instrumenty orkiestrowe	1.095
	2. Akordeon i gitara		660
	3. Fortepian			645
	4. Organy				795
	5. Klawesyn					870
	Razem:	1.875	1.440	1.425	1.575	1.650

IV. PRAKTYKI

Praktyka estradowa

Przygotowanie studenta do działalności koncertowej pod względem repertuarowym oraz psychofizycznym odbywa się w ciągu całego toku studiów.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

1. Filozofia 60

2. Historia sztuki 60

3. Przedmiot do wyboru 60

4. Informatyka 60

5. Język obcy (angielski, francuski, niemiecki, włoski, rosyjski) do wyboru 120

6. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

1. Literatura muzyczna 90

2. Historia form i stylów 30

3. Analiza dzieła muzycznego 30

4. Kształcenie słuchu 120

5. Instrument dodatkowy - organy dla klawesynistów, klawesyn dla organistów 30

6. Fortepian - dla organistów i klawesynistów 30

7. Nauka akompaniamentu z grą a vista 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Instrumenty orkiestrowe 1.095

1) Instrument główny 300

2) Kameralistyka 180

3) Literatura specjalistyczna 60

4) Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej 30

5) Propedeutyka muzyki współczesnej 15

6) Praca z akompaniamentem 90

7) Studia orkiestrowe 60

8) Orkiestra 360

2. Akordeon i gitara 660

1) Instrument główny 300

2) Kameralistyka 180

3) Literatura specjalistyczna 60

4) Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej 30

5) Propedeutyka muzyki współczesnej 15

6) Praca z akompaniamentem 15

7) Chór 60

3. Fortepian 645

1) Instrument główny 300

2) Kameralistyka (w tym: nauka akompaniamentu 90 godz.) 180

3) Literatura specjalistyczna 60

4) Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej 30

5) Propedeutyka muzyki współczesnej 15

6) Chór 60

4. Organy 795

1) Instrument główny 300

2) Literatura specjalistyczna 60

3) Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej 30

4) Propedeutyka muzyki współczesnej 15

5) Chorał gregoriański 60

6) Gra liturgiczna 15

7) Bas cyfrowany 15

8) Kontrapunkt z fugą 120

9) Harmonia 60

10) Improwizacja 30

11) Organoznawstwo 30

12) Chór 60

5. Klawesyn 870

1) Instrument główny 300

2) Kameralistyka 180

3) Literatura specjalistyczna 60

4) Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej 30

5) Propedeutyka muzyki współczesnej 15

6) Bas cyfrowany 15

7) Kontrapunkt z fugą 120

8) Harmonia 60

9) Improwizacja 30

10) Chór 60

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia

Zawarte w przedmiotach treści obejmują epoki historyczne od starożytności aż po współczesność, wskazują możliwości rozstrzygnięć dylematów egzystencjalnych i twórczych oraz sytuują sztukę w szerokim kontekście kulturowym.

2. Historia sztuki

Podstawy wiedzy historycznej i ogólnej z zakresu sztuki. Wiedza na temat działań twórczych od pierwszych przejawów aktywności artystycznej człowieka do sztuki współczesnej. Relacje sztuk plastycznych z muzyką.

3. Przedmiot do wyboru

Student ma do wyboru jeden z przedstawionych przedmiotów: estetyka, socjologia kultury, animacja kultury.

4. Informatyka

Podstawy obsługi komputerów osobistych. Systemy operacyjne, polecenia systemowe, obsługa plików i katalogów, atrybuty plikowe, polecenia konfiguracyjne, podstawy przetwarzania danych, strumienie informacji, uruchamianie programów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Literatura muzyczna

Wiedza teoretyczna z zakresu rozwoju historii muzyki oraz kształtowania się kameralnych, orkiestrowych i wokalno-instrumentalnych dzieł literatury muzycznej.

2. Historia form i stylów

Wiedza teoretyczna z zakresu genezy i ewolucji form muzycznych oraz stylów kreowania dzieła muzycznego. Wskazanie wzajemnych uwarunkowań i powiązań kulturowych form i stylów muzycznych z przemianami zachodzącymi w innych gałęziach sztuki.

3. Analiza dzieła muzycznego

Wiedza teoretyczna i umiejętności praktyczne studenta w zakresie dokonywania analizy struktury form muzycznych i krytycznej oceny estetycznych wartości dzieła muzycznego.

4. Kształcenie słuchu

Rozwijanie i doskonalenie umiejętności praktycznych studenta w zakresie: czytania nut głosem, wewnętrznego słyszenia zapisu nutowego, rozpoznawania struktur melodycznych i harmonicznych, korelacji warstwy dźwiękowej utworu z jego zapisem nutowym. Rozwijanie i doskonalenie: pamięci i wyobraźni muzycznej, wrażliwości na barwę i intonację dźwięku, słuchowych umiejętności analitycznych oraz percepcyjnych w zakresie muzyki wszystkich epok historycznych.

5. Instrumenty dodatkowe (klawesyn, organy)

Do wyboru przez studenta według potrzeb określonych przez wybraną specjalność instrumentalną w celu poszerzenia praktycznych umiejętności w posługiwaniu się warsztatem wykonawczym.

6. Fortepian - dla organistów i klawesynistów

Według potrzeb określonych przez wybraną specjalność instrumentalną w celu poszerzenia praktycznych umiejętności w posługiwaniu się warsztatem wykonawczym.

7. Nauka akompaniamentu z grą a vista

Odpowiednio do wybranej specjalności dla pianistów, organistów i klawesynistów: rozwijanie umiejętności gry a vista w zróżnicowanych tempach i w zróżnicowanej fakturze instrumentalnej. Wyrobienie swobodnej realizacji funkcji akompaniatorskich i wertykalnego słyszenia. Akompaniament liturgiczny. Technika realizacji basso continuo. Transpozycja a vista zadanego akompaniamentu. Elementy improwizacji instrumentalnej. Praktyka akompaniamentu i gry zespołowej w zespołach kameralnych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Instrument główny

Zapewnienie studentowi harmonijnego rozwoju jego muzycznych i technicznych umiejętności oraz stworzenie warunków dla indywidualnej i samodzielnej pracy nad wyznaczonymi zadaniami, stałe poszerzanie praktycznej znajomości repertuaru zróżnicowanego w zależności od epoki i stylu.

Kształcenie twórczych umiejętności kreowania dzieła muzycznego, wyobraźni i wrażliwości muzycznej oraz krytycznej oceny własnych osiągnięć w zakresie sztuki wykonawczej.

Przygotowanie do czynnego uczestnictwa w życiu muzycznym, koncertach, konkursach oraz upowszechniania wartości estetycznych sztuki muzycznej.

2. Kameralistyka

Wyposażenie studenta w praktyczne umiejętności niezbędne do osiągania wspólnych celów artystycznych w grupie instrumentalnej jednorodnej i mieszanej.

Wszechstronne rozwijanie i doskonalenie umiejętności zespołowej techniki interpretacyjnej i wykonawczej dzieła muzycznego, wyobraźni i wrażliwości muzycznej. Stałe poszerzanie praktycznej znajomości repertuaru zróżnicowanego pod względem epoki i stylu. Przygotowanie do czynnego uczestnictwa w życiu muzycznym - koncertach, konkursach oraz upowszechniania wartości estetycznych sztuki muzycznej. Nauka akompaniamentu. Współpraca pianisty akompaniatora z solistą.

3. Literatura specjalistyczna

Wyposażenie studenta w podstawy wiedzy teoretycznej z zakresu: historii instrumentu i jego miejsca w ogólnym dorobku kultury muzycznej, kształtowania się stylów sztuki wykonawczej, korelacji zagadnień teorii i praktyki w sztuce oraz umiejętności korzystania ze źródeł i przekazu informacji.

4. Zagadnienia wykonawcze muzyki dawnej

Zapoznanie studenta z tradycją wykonawczą muzyki dawnej, a w szczególności z: wartościami estetycznymi, zasadami artykulacji oraz ornamentyki.

5. Propedeutyka muzyki współczesnej

Zapoznanie studenta z wiedzą teoretyczną i technikami kompozytorskimi i wykonawczymi muzyki współczesnej: dodekafonią, serią, punktualizmem, muzyką graficzną, aleatoryką, użyciem zapisu fonograficznego, syntezatorami dźwięku oraz niekonwencjonalnym wykorzystaniem instrumentu.

6. Chorał gregoriański

Wyposażenie studentów w wiedzę teoretyczną i praktyczną znajomość: paleografii, semiologii i emisji gregoriańskiej.

Opanowanie przez studenta techniki wykonywania muzyki z Graduale Triplex oraz poznanie schematów Ordinarium Missae, Proprium Missae oraz Cantus Varie.

7. Gra liturgiczna

Poszerzenie praktycznych umiejętności wykonawczych studenta w zakresie opracowywania pieśni i akompaniamentu.

8. Bas cyfrowany

Przekazanie studentowi wiedzy teoretycznej i praktycznych umiejętności do samodzielnego opracowywania i realizacji partii basu cyfrowanego w utworach kameralnych, orkiestrowych i wokalno-instrumentalnych.

9. Kontrapunkt z fugą

Wyposażenie studenta w wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne linearnego myślenia w analizowaniu, komponowaniu, improwizowaniu oraz wykonywaniu utworów polifonicznych. Praktyczne opanowanie przez studenta technik polifonicznych, a w szczególności technik imitacyjnych i wariacyjnych.

10. Harmonia

Wyposażenie studenta w wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne: budowania struktur harmonicznych, określania zależności funkcyjnych w systemie harmoniki tonalnej, opanowania umiejętności wertykalnego słyszenia, posługiwania się materiałem dźwiękowym w tworzeniu, analizowaniu oraz wykonywaniu utworów homofonicznych.

11. Improwizacja

Pogłębienie, doskonalenie i integracja umiejętności twórczych, jak i odtwórczych, oraz wielotorowości muzycznego myślenia studenta. Rozwijanie dyspozycji wykonawczych studenta w różnych stylach i formach.

12. Organoznawstwo

Wyposażenie studenta w podstawy wiedzy teoretycznej z zakresu: historii instrumentu, specyfiki konstrukcji organów na przestrzeni dziejów, funkcji kulturotwórczej instrumentu, kształtowania się szkół wykonawczych w różnych ośrodkach muzycznych Europy, a w szczególności w Niemczech, Francji, Hiszpanii, Włoszech oraz Polsce, akustyki organów, zasad strojenia oraz usuwania podstawowych usterek.

13. Praca z akompaniamentem

Rozwijanie i doskonalenie praktycznych umiejętności studenta we współpracy z pianistą w zakresie repertuaru przeznaczonego na instrument z towarzyszeniem fortepianu.

14. Studia orkiestrowe

Przyswojenie studentowi praktycznych umiejętności w zakresie grupowego i indywidualnego wykonywania partii orkiestrowych podstawowego repertuaru symfonicznego.

15. Orkiestra

Rozwijanie i doskonalenie praktycznych umiejętności studenta w pracy w zróżnicowanych symfonicznych składach instrumentalnych pod kierunkiem dyrygenta. Opanowanie przez studenta podstawowych pozycji repertuarowych muzyki symfonicznej.

16. Chór

Rozwijanie i doskonalenie umiejętności praktycznych studenta w pracy w zespole wokalnym pod kierunkiem dyrygenta.

Opanowanie przez studenta podstawowych pozycji repertuarowych muzyki wokalno-instrumentalnej.

VII. ZALECENIA

Zaleca się, aby uczelnia posiadająca odpowiednio przygotowaną kadrę wprowadziła w ramach łącznej liczby godzin przedmiot "Budowa z zasadami strojenia i konserwacji instrumentu", zawierający w treściach programowych nabycie praktycznych umiejętności z zakresu konstrukcji instrumentu, podstaw akustyki, analizy i korekty stroju, materiałoznawstwa oraz usuwania drobnych usterek.

ZAŁĄCZNIK Nr 30

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

inżynieria chemiczna i procesowa

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku inżynieria chemiczna i procesowa trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.400, w tym 2.055 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku inżynieria chemiczna i procesowa powinny zapewnić wykształcenie specjalistów przygotowanych teoretycznie i praktycznie do projektowania i prowadzenia operacji i procesów stosowanych w przemyśle chemicznym i przemysłach pokrewnych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 345

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 885

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 825

Razem: 2.055

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 345

1. Języki obce 180

2. Przedmioty prawne i ekonomiczne 75

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 885

1. Matematyka 240

2. Fizyka 90

3. Informatyka i programowanie 90

4. Chemia ogólna i nieorganiczna 45

5. Chemia organiczna 60

6. Chemia fizyczna 90

7. Chemia analityczna 30

8. Rysunek techniczny i maszynoznawstwo 75

9. Elektrotechnika i elektronika 45

10. Dynamika procesów i sterowania 60

11. Inżynieria materiałowa 30

12. Inżynieria środowiska 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 825

1. Termodynamika procesowa i technika cieplna 120

2. Procesy dynamiczne i aparaty 130

3. Procesy cieplne i aparaty 130

4. Procesy dyfuzyjne i aparaty 130

5. Inżynieria reaktorów chemicznych 60

6. Optymalizacja procesowa 45

7. Technologia chemiczna 45

8. Komputerowe techniki projektowania (CAD) 75

9. Projektowanie procesowe (kompleksowe) 90

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Termodynamika procesowa i technika cieplna

Zasady termodynamiki, własności gazów, cieczy i ciał stałych. Przemiany i obiegi termodynamiczne. Równowagi fazowe. Energia. Własności płynów rzeczywistych. Roztwory rzeczywiste. Obliczanie równowag fazowych w układach wieloskładnikowych. Termodynamika procesów nieodwracalnych. Technika cieplna i gospodarka cieplna.

2. Procesy dynamiczne i aparaty

Elementy statyki płynów. Równanie Bernoulliego. Przepływ laminarny i turbulentny. Elementy teorii warstwy granicznej. Opory przepływu płynów w rurociągach, kanałach otwartych, kolumnach wypełnionych. Zasady projektowania rurociągów, dobór pomp. Ciecze nienewtonowskie. Przepływy układów wielofazowych ciecz - cząstki ciała stałego i ciecz - gaz. Transport pneumatyczny, fluidyzacja, sedymentacja, odpylanie, filtracja. Mieszanie cieczy. Urządzenia i aparaty do przesyłania cieczy i gazów oraz rozdzielanie układów wielofazowych.

3. Procesy cieplne i aparaty

Podstawowe pojęcia ruchu ciepła. Przewodzenie ustalone i nieustalone. Podstawy ruchu ciepła przez wnikanie i konwekcję swobodną. Ruch ciepła przez promieniowanie. Przenikanie ciepła. Optymalizacja wymiany ciepła. Ruch ciepła przy kondensacji i wrzeniu. Projektowanie wymienników ciepła i wyparek. Konstrukcje różnego typu wymienników ciepła.

4. Procesy dyfuzyjne i aparaty

Podstawy dyfuzyjnego ruchu masy. Dyfuzja w gazach i cieczach. Wnikanie i przenikanie masy. Zasady bilansów wymienników masy. Destylacja i kondensacja. Równowaga ciecz - para. Zasady rektyfikacji. Konstrukcje kolumn rektyfikacyjnych. Absorpcja i aparaty do procesu absorpcji. Ekstrakcja w układzie ciecz - ciecz i ciało stałe - ciecz. Ekstraktory o działaniu ciągłym i okresowym. Operacje dyfuzyjne w układzie woda - powietrze. Nawilżanie i suszenie powietrza. Suszenie materiałów. Klasyfikacja i charakterystyka suszarek. Analogie przenoszenia pędu, ciepła i masy.

5. Inżynieria reaktorów chemicznych

Kinetyka reakcji chemicznych, obliczanie reaktorów o działaniu ciągłym i okresowym, konstrukcja reaktorów. Projektowanie reaktorów heterofazowych. Wymiana ciepła i masy z reakcją chemiczną.

6. Optymalizacja procesowa

Zastosowanie optymalizacji w inżynierii chemicznej i procesowej: optymalizacja statyczna, elementy rachunku wariacyjnego, zasada maksimum dla przypadku ciągłego i dyskretnego. Metody analityczne i numeryczne poszukiwania ekstremum funkcji.

7. Technologia chemiczna

Surowce i nośniki energii. Procesy oczyszczania, rozdzielania i płytkiego uszlachetniania. Procesy jednostkowe (uwodornienie, utlenienie).

8. Komputerowe techniki projektowania (CAD)

Modelowanie matematyczne procesów i systemów. Stymulacja i synteza procesów. Korzystanie z baz danych. Rysunek techniczny, schemat technologiczny, projekt procesowy ze wspomaganiem komputerowym.

9. Projektowanie procesowe (kompleksowe)

Zasady projektowania przemysłowego: analiza, zadania, projekt procesowy. Metody powiększania skali. Wykonanie pełnego projektu procesowego.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, pracownie problemowe, ćwiczenia itp.) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 50% ogólnej liczby godzin studiów.

2. W zakresie przedmiotów prawnych i ekonomicznych zaleca się włączyć zagadnienia prawne w przemyśle, ekonomię, marketing, zarządzanie i organizację.

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty kierunkowe około 55%).

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku inżynieria chemiczna i procesowa trwają 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 2.600, w tym 1.410 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych (otrzymuje tytuł inżyniera) po ukończeniu kierunku inżynierii chemicznej i procesowej jest przygotowany do pracy zawodowej w różnych gałęziach przemysłu przetwórczego przy nadzorze nad procesami technologicznymi i aparatami. Dysponując odpowiednią wiedzą zawodową - w szczególności w zakresie projektowania procesów i aparatów - może on również spełniać zadania techniczne i organizacyjne w procesie inwestycyjnym, modernizacji i rozbudowy ciągów technologicznych oraz w procesach doskonalenia i racjonalizacji produkcji. Zakres wiedzy ogólnotechnicznej i ekonomicznej umożliwia mu współdziałanie ze służbami pomocniczymi oraz kierowanie średnim dozorem technicznym. Jest również zdolny do podejmowania samodzielnej działalności gospodarczej w oparciu o podstawowe wykształcenie z marketingu, finansowania, zarządzania ludźmi i firmą.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 525

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 615

Razem: 1.410

IV.

PRAKTYKI

W okresie studiów odbywane są praktyki w łącznym wymiarze 12 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Przedmiot humanistyczny (do wyboru) 30

2. Ekonomia, marketing, zarządzanie, prawo, finanse (do wyboru) 60

3. Język obcy 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 525

1. Matematyka 150

2. Fizyka 45

3. Chemia 120

4. Informatyka 120

5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki 30

6. Podstawy automatyki 30

7. Rysunek techniczny 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 615

1. Podstawy budowy maszyn i aparatów 60

2. Materiały konstrukcyjne i korozja 30

3. Procesy mechaniczne i urządzenia 75

4. Procesy dynamiczne i urządzenia 90

5. Procesy cieplne i aparaty 90

6. Procesy dyfuzyjne i aparaty 105

7. Termodynamika procesowa 30

8. Inżynieria reaktorów 60

9. Pomiary przemysłowe 30

10. Inżynieria środowiska i bezpieczeństwo przemysłowe 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Elementy teorii zbiorów i logiki matematycznej. Ciągi i szeregi liczbowe. Algebra liniowa. Elementy rachunku różniczkowego i całkowego. Analiza wektorowa. Równania różniczkowe zwyczajne. Zagadnienia optymalizacji. Elementy statystyki matematycznej. Podstawy metod numerycznych. Wybrane metody analizy numerycznej.

2. Fizyka

Mechanika, kinetyka i dynamika ruchu postępowego, obrotowego i drgającego. Maszyny proste. Rezonans. Odkształcenia ciała stałego. Gazy, przemiany gazu doskonałego. Równanie Clapeyrona. Zmiany stanu skupienia. I i II zasada termodynamiki. Optyka falowa. Akustyka. Elektrostatyka. Prawo Coulomba. Pole elektrostatyczne. Praca ruchu ładunku elektrycznego. Kondensator.

Dielektryki. Elektryczność. Prawo Ohma. Prawo Kirchhoffa. Praca prądu. Przewodnictwo metali i elektrolitów. Zjawisko elektryczne w gazach rozrzedzonych. Pole magnetyczne. Zjawiska elektromagnetyczne. Promieniotwórczość. Elementy fizyki półprzewodników.

3. Chemia

Budowa materii i klasyfikowanie pierwiastków. Podstawowe pojęcia i prawa chemii. Wiązania chemiczne: kowalencyjne, jonowe, koordynacyjne, wodorowe. Podstawy obliczeń stechiometrycznych. Roztwory. Elektrolity: kwasy, zasady, sole; dysocjacja, stałe dysocjacji. Podstawy chemii nieorganicznej. Najważniejsze połączenia: wodoru, sodu, potasu, wapnia, węgla, krzemu, azotu, fosforu, tlenu i chloru. Podstawy chemii organicznej. Otrzymywanie i własności: węglowodorów (alkanów, alkenów i alkinów oraz połączeń cyklicznych i aromatycznych), połączeń chloroorganicznych, alkoholi i fenoli, kwasów organicznych, aldehydów, ketonów, amin i amidów, aminokwasów, kwasów tłuszczowych, białek, cukrów, tłuszczów. Podstawy chemii analitycznej i fizycznej. Stany skupienia materii. Lepkość i napięcie powierzchniowe cieczy. Typy reakcji. Elementy termodynamiki i kinetyki chemicznej. Równowaga chemiczna. Przewodnictwo roztworów elektrolitów. Elektroliza. Ogniwa. Konduktometria. Potencjometria. Układy koloidalne.

4. Informatyka

Zasada działania i budowa mikrokomputera. System operacyjny komputera - pojęcia podstawowe. Praca i komunikowanie się w sieci lokalnej (Novell) oraz rozległej (Internet). Programowanie w jednym z języków wyższego poziomu. Narzędzia programowe.

5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki

Podstawy elektryczności. Analiza obwodów prądu stałego i przemiennego. Pomiary elektryczne. Charakterystyka i zastosowanie maszyn elektrycznych. Wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej. Transformatory. Przyrządy pomiarowe. Elementy i przyrządy elektroniczne. Podstawy techniki analogowej i cyfrowej. Zasilacze i stabilizatory. Sterowniki prądu przemiennego. Wprowadzenie do techniki mikroprocesorowej.

6. Podstawy automatyki

Sprzężenie zwrotne, układy regulacji i sterowania. Schematy blokowe. Podstawowe człony dynamiczne. Czujniki pomiarowe. Przetworniki pomiarowe i karty normalizujące. Regulatory. Regulacja. Elementy wykonawcze. Stabilność i jakość sterowania. Dobór regulatorów. Przykłady mikrokomputerowych układów regulacji.

7. Rysunek techniczny

Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne. Wymiarowanie. Uproszczenia rysunkowe. Grafika komputerowa (AUTO CAD).

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy budowy maszyn i aparatów

Statyka. Wytrzymałość materiałów. Elementy maszyn i urządzeń (połączenia, elementy napędów, armatura, typowe elementy aparatów chemicznych).

2. Materiały konstrukcyjne i korozja

Rodzaje materiałów. Teoria korozji. Dobór tworzyw konstrukcyjnych. Zabezpieczenia przed korozją.

3. Procesy mechaniczne i urządzenia

Transport i magazynowanie materiałów ziarnistych, cieczy i gazów. Klasyfikacja materiałów ziarnistych. Rozdrabnianie. Aglomeracja proszków i pyłów. Mieszanie materiałów ziarnistych.

4. Procesy dynamiczne i urządzenia

Elementy statyki płynów. Równanie Bernoulliego. Przepływ laminarny i turbulentny. Opory przepływu płynów w rurociągach, kanałach otwartych, kolumnach wypełnionych. Zasady projektowania rurociągów, dobór pomp. Ciecze nienewtonowskie. Przepływ układów wielofazowych. Fluidyzacja, sedymentacja, odpylanie, filtracja. Mieszanie cieczy. Urządzenia i aparaty do rozdzielenia układów wielofazowych.

5. Procesy cieplne i aparaty

Rodzaje ruchu ciepła. Przewodzenie, wnikanie i przenikanie ciepła, promieniowanie cieplne. Opory cieplne. Pole i gradient temperatury. Równanie różniczkowe przewodzenia ciepła. Ruch ciepła w warunkach ustalonych i nieustalonych. Mechanizm wnikania ciepła. Równanie energii. Wnikanie ciepła w warunkach zewnętrznych (opływy ciał) i wewnętrznych (przepływ np. w rurach). Ruch ciepła przy zmianie stanu skupienia - wrzenie i kondensacja. Wymienniki ciepła - rodzaje. Obliczenie powierzchni wymiany ciepła w wymiennikach. Aparaty wyparne - rozwiązania konstrukcyjne, obliczenia.

6. Procesy dyfuzyjne i aparaty

Przykłady występowania procesów dyfuzyjnych w takich operacjach jednostkowych, jak absorpcja, adsorpcja, destylacja, ekstrakcja, napowietrzanie, nawilżanie, suszenie itp. Zjawisko dyfuzji w gazach i cieczach. Prawo Ficka. Równowaga międzyfazowa. Wnikanie masy a przenikanie masy. Współczynnik wnikania i przenikania masy. Bilans masy w wymiennikach masy typu kolumna absorpcyjna, kolumna rektyfikacyjna. Procesy destylacji i stosowane aparaty do destylacji (kotły, kondensatory, rozdzielacze itp.). Procesy absorpcji gazów w cieczach. Absorbery wypełnione i półkowe. Procesy ekstrakcyjne i sposoby prowadzenia ekstrakcji. Suszarki i suszenie materiałów stałych. Nawilżanie powietrza i chłodzenie wody w chłodnicach kominowych.

7. Termodynamika procesowa

Wprowadzenie do termodynamiki roztworów. Równowagi fazowe ciecz - para, ciecz - ciecz, ciecz - gaz, ciało stałe - ciecz. Równowaga procesów sorpcyjnych. Termodynamika powietrza.

8. Inżynieria reaktorów

Definicja szybkości reakcji chemicznej. Kinetyka elementarnych reakcji chemicznych (nieodwracalne, odwracalne, następcze). Podstawowe typy reaktorów chemicznych (okresowe i przepływowe z idealnym mieszaniem, z przepływem tłokowym). Bilans masy reaktorów idealnych (pracujących w sposób okresowy, ciągły i półciągły). Wpływ temperatury na szybkość reakcji chemicznej. Bilans ciepła w reaktorze adiabatycznym. Stan ustalony pracy reaktora. Reaktory heterofazowe: gaz - ciecz i gaz - ciało stałe. Wpływ dyfuzji na szybkość procesów reakcyjnych. Przykłady zastosowania różnych typów aparatów - reaktorów chemicznych w różnych procesach technologicznych, np. w syntezie amoniaku, metanolu, produkcji farmaceutyków.

9. Pomiary przemysłowe

Zasady pomiarów. Przyrządy pomiarowe. Układy regulacji.

10. Inżynieria środowiska i bezpieczeństwo przemysłowe

Zagrożenie hydrosfery, atmosfery i litosfery. Systemy kontroli i monitoringu środowiska. Inżynieria ochrony środowiska. Zagrożenie przemysłowe oraz metody ochrony i przeciwdziałania. Ocena ryzyka środowiskowego i ryzyka przemysłowego. Systemy zarządzania bezpieczeństwem i środowiskiem.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia itp.) powinny stanowić łącznie około 40% ogólnej liczby godzin zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35%, przedmioty techniczne około 55%).

ZAŁĄCZNIK Nr 31

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

inżynieria materiałowa

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku inżynieria materiałowa trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.600, w tym 2.040 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku inżynieria materiałowa zapewniają wykształcenie specjalistów, którzy w oparciu o nabytą wiedzę w zakresie podstaw nauk inżynierskich i nauki o materiałach oraz umiejętności praktyczne uzyskują podstawy do twórczej pracy w zakresie problematyki materiałowej dostosowanej do ekonomicznego zaspokojenia potrzeb społecznych.

Absolwenci powinni być przygotowani do podejmowania różnych rodzajów działalności inżynierskiej, gospodarczej i naukowej związanej z projektowaniem, przetwarzaniem, badaniem, doborem i użytkowaniem materiałów oraz uszlachetnianiem wyrobów za pomocą metod inżynierii materiałowej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 855

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

Razem: 2.040

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym kierunkową i dyplomową.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

1. Przedmioty humanistyczne, społeczne i ochrony środowiska 60

2. Zasady gospodarki rynkowej i organizacji 60

3. Ochrona własności intelektualnej 15

4. Języki obce 180

5. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 855

1. Matematyka 240

2. Fizyka 120

3. Chemia (wraz z chemią fizyczną) 135

4. Informatyka 90

5. Elektrotechnika i elektronika 30

6. Mechanika 90

7. Podstawy termodynamiki 30

8. Grafika inżynierska 120

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

1. Podstawy nauki o materiałach 240

2. Tworzywa 180

3. Metody i techniki badania 180

4. Podstawy technologii wytwarzania 180

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy nauki o materiałach

Defekty struktury krystalicznej. Równowaga fazowa. Przemiany fazowe. Odkształcanie na zimno i rekrystalizacja. Własności materiałów inżynierskich i kryteria ich doboru. Procesy dyfuzji.

2. Tworzywa

Materiały metalowe konstrukcyjne - podział, gatunki i zastosowanie. Stale węglowe, stopowe i specjalne. Stopy magnetyczne. Właściwości fizyczne i mechaniczne materiałów ceramicznych. Ceramika klasyczna. Cement i beton. Cermetale. Szkła. Nowe odmiany ceramiki. Ceramika szlachetna. Polimery, budowa przestrzenna. Właściwości polimerów. Procesy zeszklenia elastomerów. Materiały spiekane i kompozyty. Właściwości i sposoby ich projektowania. Materiały dla elektroniki.

3. Metody i techniki badania

Badania właściwości fizykochemicznych tworzyw. Właściwości wytrzymałościowe i metody ich badania. Badania makro- i mikrostruktury. Pękanie materiałów i sposoby badania kruchości. Badanie procesów korozyjnych. Rentgenografia strukturalna. Mikroskopia elektronowa. Stereologia i fraktologia ilościowa.

4. Podstawy technologii wytwarzania

Podstawy termometalurgii. Odlewnictwo. Przeróbka plastyczna na zimno i gorąco. Obróbka cieplna i powierzchniowa. Hydrometalurgia. Metalurgia proszków. Technologia wytwarzania i przetwórstwo tworzyw polimerowych. Produkcja materiałów ceramicznych i szkła. Kontrola jakości produkowanych materiałów. Ochrona środowiska naturalnego przy różnych technologiach produkcji materiałów.

VII.

ZALECENIA

1. W całym okresie studiów - liczba godzin przedmiotów grupy B i C (projekty, laboratoria, ćwiczenia itp.) powinna stanowić łącznie nie mniej niż 40% ogólnej liczby godzin studiów.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji i kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty kierunkowe około 55%).

ZAŁĄCZNIK Nr 32 ⁴¹

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

inżynieria środowiska

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku inżynieria środowiska trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.600, w tym 1.440 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku inżynieria środowiska otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera.

Absolwent kierunku inżynieria środowiska powinien posiadać wiedzę dającą podstawy do rozwiązywania problemów technicznych, technologicznych i organizacyjnych związanych z ochroną, wykorzystaniem i przekształcaniem zasobów środowiskowych - zarówno w środowisku przestrzeni wiejskiej, jak i w środowisku przestrzeni zurbanizowanej oraz w środowisku wewnętrznym (mikroklimat, instalacje w budynkach). Absolwent jest przygotowany do realizacji prac projektowych, wykonawczych, eksploatacyjnych, remontowo-budowlanych i produkcyjno-handlowych z zakresu inżynierii środowiska we wszystkich dziedzinach gospodarki i administracji.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIE GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 375

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 840

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 225

Razem: 1.440

IV. PRAKTYKI

Praktyka zawodowa i przeddyplomowa - minimum 8 tygodni.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIE GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 375

1. Języki obce 135

2. Przedmioty humanistyczne, ekonomiczne i prawnicze 150

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 840

1. Matematyka 180

2. Fizyka 75

3. Chemia 60

4. Biologia i ekologia 60

5. Geometria wykreślna i grafika inżynierska 60

6. Podstawy informatyki 90

7. Podstawy geodezji i fotogrametrii 60

8. Mechanika płynów 90

9. Mechanika budowli 75

10. Technika cieplna 60

11. Ochrona środowiska 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 225

1. Materiałoznawstwo 45

2. Hydrologia, meteorologia i klimatologia 60

3 Budownictwo i konstrukcje inżynierskie 90

4. Inżynieria elektryczna 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne, ekonomiczne i prawnicze

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy w szczególności z: historii, filozofii, języka polskiego, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, podstaw ochrony własności intelektualnej i przemysłowej.

3. Wychowanie fizyczne

Do wyboru przez studenta lub zgodnie z zaleceniami lekarskimi uczestnictwo w zajęciach ruchowych, ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, turystycznych i sportowych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Funkcje elementarne. Szeregi liczbowe. Ciągłość i granica funkcji. Rachunek różniczkowy jednej zmiennej. Całka oznaczona funkcji ciągłej. Równania różniczkowe. Wyznaczniki, macierze, algebraiczne układy równań liniowych. Rachunek różniczkowy wielu zmiennych, całki wielowymiarowe. Wybrane zagadnienia z geometrii analitycznej. Całki na liniach i powierzchniach. Liczby zespolone. Metody statystyki matematycznej, rachunek prawdopodobieństwa. Poglądowy opis eksperymentu losowego.

2. Fizyka

Mechanika, termodynamika, elektryczność. Optyka falowa i kwantowa. Fizyka ciała stałego. Fizyka jądrowa i astrofizyka. Mechanika kwantowa i teoria względności.

3. Chemia

Podstawowe zagadnienia z chemii ogólnej. Budowa atomu a właściwości chemiczne pierwiastków. Wiązania chemiczne. Polarność cząsteczek. Promieniotwórczość. Teoria elektrolitów. Hydroliza soli. Twardość wody. Korozja. Podstawowe wiadomości z chemii fizycznej: termodynamika, kinetyka, spektroskopia, elektromechanika. Elementy chemii organicznej, cukry, aminokwasy, białka.

4. Biologia i ekologia

Ogólna charakterystyka i znaczenie w biosferze wybranych jednostek systematycznych, z którymi funkcjonalnie związana jest inżynieria środowiskowa. Podstawowe wiadomości z zakresu botaniki i zoologii.

Rozpoznanie wybranych gatunków roślin i zwierząt oraz metody ich badań. Charakterystyka układów i czynników ekologicznych. Ekologia organizmu, populacji, biocenozy, ekosystemu i krajobrazu. Metody badań i waloryzacji środowiska przyrodniczego.

5. Geometria wykreślna i grafika inżynierska

Rzut cechowany jako forma zapisu na płaszczyźnie rysunku wartości trzech współrzędnych punktu. Rzuty Monge'a. Rzut aksonometryczny. Ogólne zasady rzutów prostokątnych stosowanych w naukach technicznych. Zastosowanie graficznych programów komputerowych Corel Draw, AUTO CAD i Surfer do analiz inżynierskich.

6. Podstawy informatyki

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

7. Podstawy geodezji i fotogrametrii

Geodezyjne pomiary sytuacyjne, wysokościowe oraz realizacyjne. Posługiwanie się instrumentami geodezyjnymi. Metody fotogrametryczne w pozyskiwaniu i przetwarzaniu informacji o terenie. Zdjęcia lotnicze, satelitarne dla celów pomiarowych i fotointerpretacyjnych. Fotomapy, mapy kreskowe oraz tematyczne.

8. Mechanika płynów

Mechanika ciał stałych i płynów w ujęciu klasycznym. Parcie i ciśnienie hydrostatyczne. Teoria pola. Teoretyczne modele zjawisk przepływowych. Równania zachowania masy, energii, pędu i momentu pędu płynu. Równanie Bernoulliego dla płynów doskonałych i rzeczywistych. Filtracja.

9. Mechanika budowli

Stan naprężenia. Kryteria i badania wytrzymałościowe. Zginanie belki. Rozciąganie, wyboczenie i skręcanie prętów. Ścinanie techniczne. Wymiarowanie przekrojów metodami naprężeń dopuszczalnych i stanów granicznych. Statycznie niewyznaczalne układy prętowe i powierzchniowe. Dynamika i reologia konstrukcji. Metody dyskretyzacji w mechanice.

10. Technika cieplna

Termodynamika fenomenologiczna, zastosowania termodynamiki. System termodynamiczny, systemy zamknięte i otwarte. Formy energii. Przemiany termodynamiczne. Ciśnienie absolutne, nadciśnienie i podciśnienie. Temperatura i zerowa zasada termodynamiki. Równania stanu gazu doskonałego i gazów rzeczywistych. Mieszaniny gazowe. Ciepło i praca. I zasada termodynamiki. Energia wewnętrzna i entalpia gazów, cieczy i ciał stałych. Równanie bilansu masy. II zasada termodynamiki. Chłodziarki i pompy ciepła.

11. Ochrona środowiska

Środowisko przyrodnicze i jego elementy. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego i metody obniżki uciążliwości skażeń powietrza. Zasoby wodne. Źródła i rodzaje zanieczyszczeń antropogenicznych wód powierzchniowych, gruntowych i wgłębnych, jakość wód. Skażenia oraz chemizacja środowiska glebowego. Erozja wodna i wietrzna gleb. Zagrożenia radiologiczne i skażenie promieniotwórcze środowiska. Formy ochrony przyrody. Obiekty chronione. Integracja działań ochronnych z zagospodarowaniem przestrzennym w skali lokalnej i regionalnej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Materiałoznawstwo

Ogólne wiadomości o materiałach. Obróbka cieplna, cieplno-chemiczna i plastyczna. Wyroby ze stali i żeliwa. Własności fizyczno-chemiczne tworzyw sztucznych. Wyroby i przetwórstwo tworzyw. Podstawy technologii produkcji i stosowania w budownictwie i instalacjach. Metody połączeń. Materiały termoizolacyjne i wibroizolacyjne.

2. Hydrologia, meteorologia i klimatologia

Procesy przebiegu wody w przyrodzie. Metody pomiaru elementów hydrologii rzecznej (stany wody, prędkości i natężenia przepływu, transportu rumowiska) i opadowej oraz przetwarzanie danych. Cykl hydrologiczny. Obliczanie wartości liczbowych charakterystyk hydrologicznych i ich prognoza. Zjawiska fizyczne zachodzące w atmosferze ziemskiej - parowanie, kondensacja, mechanizmy ruchów powietrza. Warunki klimatyczne Polski i jej regionów.

3. Budownictwo i konstrukcje inżynierskie

Materiały budowlane. Elementy i układy konstrukcyjne budynków. Technologia wykonania. Izolacje przeciwwilgociowe i przeciwwodne. Roboty wykończeniowe. Konstruowanie podstawowych elementów żelbetowych. Rurociągi betonowe i żelbetowe. Tunele wieloprzewodowe. Charakterystyka wybranych elementów konstrukcji stalowych.

4. Inżynieria elektryczna

Podstawowe pojęcia i określenia: źródło napięcia i prądu, elementy obwodu - gałąź, oczko, obwód, węzeł - elementy aktywne i pasywne, źródłowe i bezźródłowe, prąd stały i zmienny. Maszyny prądu stałego: wiadomości ogólne, właściwości ruchowe. Maszyny prądu przemiennego: zasada budowy i działania. Podstawowe układy sterowania stycznikowego.

VII. ZALECENIA

W pełnym planie studiów zajęcia praktyczne - ćwiczenia, laboratoria, projektowanie - powinny stanowić nie mniej niż 40% ogólnej liczby godzin.

STUDIA ZAWODOWE

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku inżynieria środowiska trwają nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.600, w tym 1.440 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci studiów kierunku inżynieria środowiska otrzymują tytuł inżyniera. Studia winny im zapewnić wiedzę i umiejętności praktyczne w określonej specjalności wybranej podczas realizacji bloków obieralnych. Wiedza ta obejmuje zagadnienia z dziedziny świadomej ochrony, kształtowania i wykorzystania zewnętrznego środowiska przyrodniczego oraz tworzenia środowiska wewnętrznego dla potrzeb przebywających w nim ludzi lub szeroko pojętej technologii. Absolwent będzie przygotowany do uczestniczenia w projektowaniu, wykonawstwie i eksploatacji sieci, urządzeń i instalacji wykorzystywanych w wybranych działach inżynierii środowiska. Będzie mógł też podjąć pracę w urzędach administracji państwowej i samorządowej oraz w firmach zajmujących się dystrybucją materiałów i urządzeń instalacyjnych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 465

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 705

Razem: 1.440

IV. PRAKTYKI

Zaleca się 8-tygodniowe praktyki w trakcie studiów.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Przedmiot do wyboru 90

2. Język obcy 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 465

1. Matematyka 120

2. Fizyka 60

3. Geometria wykreślna i grafika inżynierska 60

4. Informatyka i programowanie 105

5. Chemia środowiska 75

6. Biologia środowiska i ekologia 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 705

1. Technologie środowiskowe 120

2. Ochrona środowiska 30

3. Technika cieplna 60

4. Mechanika i wytrzymałość materiałów 60

5. Mechanika płynów 75

6. Podstawy geodezji i kartografii 60

7. Materiałoznawstwo 30

8. Budownictwo i konstrukcje inżynierskie 60

9. Geologia i hydrologia 60

10. Meteorologia i klimatologia 30

11. Zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków 60

12. Urbanistyka i planowanie przestrzenne 30

13. Zarządzanie środowiskiem 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studentów do wyboru przedmioty takie, jak: filozofia, język polski, wiedza o polityce, socjologia, psychologia, etyka, nauka o kulturze, przedmioty prawne i ekonomiczne.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Elementy logiki matematycznej. Ciągi i szeregi liczbowe. Rachunek różniczkowy. Rachunek całkowy. Ciągi i szeregi funkcyjne. Macierze i wyznaczniki. Układy równań liniowych. Elementy geometrii analitycznej. Funkcje uwikłane. Rachunek prawdopodobieństwa. Zmienna losowa i jej rozkłady. Gęstość i dystrybuanta. Elementy statystyki matematycznej. Statystyka i estymatory. Weryfikacja hipotez - zastosowania w inżynierii środowiska. Równania różniczkowe liniowe - układy równań. Równania różniczkowe cząstkowe. Zagadnienia mieszane.

2. Fizyka

Kinetyka i dynamika punktu i bryły sztywnej. Pola i siły w przyrodzie. Właściwości gazów, cieczy i ciał stałych. Drgania i fale. Optyka geometryczna i falowa. Elementy termodynamiki. Promieniowanie ciała doskonale czarnego. Półprzewodniki i metale. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna, reakcje jądrowe, reaktory.

3. Geometria wykreślna i grafika inżynierska

Odwzorowanie elementów przestrzeni na płaszczyźnie. Metody rzutowania i ich wykorzystanie w praktyce inżynierskiej. Podstawowe wiadomości o wielościanach i powierzchniach w aspekcie ich praktycznego wykorzystania. Widoki rysunkowe i przekroje. Wymiarowanie. Rysunki odtworzeniowe elementów maszyn i części aparatury. Odtworzeniowy rysunek architektoniczno-budowlany: zasady wykonywania, wykorzystanie dla dokumentacji wewnętrznej instalacji wodociągowej i kanalizacyjnej. Schematy (technologiczne) instalacji stosowanych w inżynierii środowiska. Podstawy programu AutoCAD.

4. Informatyka i programowanie

Budowa i zasady działania komputera, systemów oraz sieci komputerowych. Oprogramowanie podstawowe i specjalistyczne. Lokalne sieci komputerowe. Poczta elektroniczna. Internet. Algorytm i schemat blokowy programu. Języki programowania. Przegląd podstawowych funkcji wbudowanych i procedur. Edycja tekstów. Stosowanie edytora równań i rysunków. Umieszczanie obiektów i grafik. Wprowadzenie do obliczeń inżynierskich z pomocą arkusza kalkulacyjnego. Stosowanie funkcji matematycznych - wbudowanych solwerów. Tworzenie wykresów i grafik. Zarządzanie arkuszami i zeszytami. Projektowanie baz danych. Tworzenie tabel, kwerend, formularzy i raportów. Wprowadzanie danych. Aplikacje i makra. Prezentacja danych, obliczeń i estymacji. Instalowanie animacji i plików dźwiękowych. Tworzenie prezentacji przenośnych. Statystyczna obróbka danych doświadczalnych. Metody estymacji parametrycznej i nieparametrycznej. Badanie cech przeciętnych populacji i asymetrii. Testy statystyczne. Metody numeryczne rozwiązywania problemów matematycznych w zastosowaniach inżynierskich.

5. Chemia środowiska

Atomy i pierwiastki. Układ okresowy pierwiastków. Właściwości chemiczne poszczególnych grup pierwiastków. Wiązania chemiczne, cząsteczki i związki. Kwasy, zasady, sole, związki kompleksowe. Termodynamika i kinetyka chemiczna. Równowaga chemiczna, równowagi jonowe (stała i stopień dysocjacji, roztwory buforowe). Rozpuszczalność, stężenie roztworów. Równowagi fazowe. Adsorpcja. Koloidy. Osmoza. Grupy funkcyjne. Klasy związków organicznych: aminokwasy, peptydy, białka, węglowodany, lipidy, enzymy, kwasy nukleinowe. Podstawowe zanieczyszczenia nieorganiczne i organiczne oraz ich przemiany w środowisku. Elementy chemii środowiska wodnego, gleby i powietrza. Źródła, natura i chemia substancji niebezpiecznych - trucizn środowiskowych.

6. Biologia środowiska i ekologia

Budowa organizmu - komórki i tkanki. Różnice w budowie organizmu zwierzęcego i roślinnego. Nazewnictwo oraz klasyfikacja roślin i zwierząt. Ogólna charakterystyka i znaczenie w biosferze wybranych jednostek systematycznych. Dynamika organizmów i gatunków - podstawowe wiadomości dotyczące rozmnażania i genetyki. Podstawowe formacje roślinne występujące na kuli ziemskiej. Sposoby ochrony obiektów i obszarów o wysokich walorach przyrodniczych. Struktura i funkcjonowanie ekosystemów. Źródła i przepływ energii. Cykle biogeochemiczne. Ekologia organizmów, populacji i biocenoz. Środowisko geograficzne. Globalne aspekty antropopresji na środowisko. Zagrożenia równowagi ekologicznej, czystość środowiska, normy ekologiczne.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Technologie środowiskowe

Ekologia w gospodarce wodno-ściekowej. Rodzaje i charakterystyka ścieków. Oczyszczanie ścieków: mechaniczne i biologiczne. Usuwanie substancji biogennych. Zagospodarowanie osadów ściekowych. Nowe technologie oczyszczania ścieków. Odnowa wody. Odpady - rodzaje i właściwości w aspekcie uciążliwości dla środowiska oraz możliwości ich utylizacji i unieszkodliwiania. Strategie w gospodarce i przetwarzaniu odpadów oraz zasady postępowania z odpadami. Obowiązki wytwarzającego odpady i obowiązki odbiorcy odpadów. Rozwiązania organizacyjne i techniczne w zakresie gromadzenia i transportu odpadów. Wykorzystanie odpadów. Unieszkodliwianie odpadów: składowanie na wysypiskach, biologiczne, termiczne, specjalne. Ograniczanie powstawania odpadów. Międzynarodowy obrót odpadami. Oczyszczanie gazów odlotowych. Pochodzenie zanieczyszczeń w powietrzu. Stan i skutki zanieczyszczania powietrza w Polsce. Podstawy prawne ochrony czystości powietrza w Polsce - zobowiązania międzynarodowe Polski. Metody ograniczania emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Emisja zanieczyszczeń a zmiany klimatu.

2. Ochrona środowiska

Termodynamiczna interpretacja zjawisk w przyrodzie. Podstawowe przepływy występujące w środowisku: wymiana ciepła i masy, dyfuzja, parowanie. Bilans energetyczny Ziemi. Wpływ promieniowania słonecznego na ekosystemy ziemskie. Degradacja i ochrona litosfery, hydrosfery i atmosfery. Podstawowe metody zapobiegania zanieczyszczaniu atmosfery. Przyczyny i skutki degradacji hydrosfery. Ochrona jakości wód powierzchniowych. Zanieczyszczanie gleby i ochrona powierzchni ziemi. Odnawialne i alternatywne źródła energii. Cele i zadania monitoringu środowiskowego. Hierarchia przeciwdziałania zanieczyszczeniu środowiska. Międzynarodowa współpraca w zakresie ochrony środowiska. Zanieczyszczenie środowiska a stan zdrowia człowieka.

3. Technika cieplna

Termodynamika w technice cieplnej. Funkcje i parametry stanu. Formy wymiany energii (entalpii) - praca i ciepło. Zasady termodynamiki. Bilans masowy i energetyczny, sprawność energetyczna. Równania stanu gazu, gazy indywidualne i mieszaniny. Przemiany termodynamiczne. Obiegi termodynamiczne. Pary i gazy wilgotne. Termodynamika spalania, wartość opałowa i ciepło spalania. Siłownie, chłodziarki, pompy ciepła. Przenikanie ciepła i promieniowanie. Wymienniki ciepła.

4. Mechanika i wytrzymałość materiałów

Warunki równowagi płaskiego i przestrzennego układu sił zbieżnych. Tarcie i prawa tarcia. Warunki równowagi płaskiego i przestrzennego układu sił. Opór przy toczeniu. Podstawy wytrzymałości materiałów. Naprężenia przy prostych przypadkach wytrzymałościowych: osiowym rozciąganiu i ściskaniu, ścinaniu, skręcaniu, zginaniu. Wyboczenie. Ramy i łuki statycznie wyznaczalne, układy kratowe płaskie. Linie ugięcia układów kratowych i ramowych. Naprężenia złożone. Obliczanie cienkościennych zbiorników ciśnieniowych według przepisów Dozoru Technicznego. Części maszyn aparatury chemicznej i aparatury stosowanej w inżynierii środowiska.

5. Mechanika płynów

Klasyfikacja płynów. Płyny nienewtonowskie. Elementy statyki płynów. Zasada ciągłości przepływu. Teoria warstwy granicznej. Opory przepływu i profile prędkości w ruchu laminarnym i turbulentnym. Przepływ w rurach szorstkich. Pompowanie cieczy. Metody obniżania oporów przepływu. Przepływ gazów w przewodach. Wypływ cieczy ze zbiorników. Przepływ w kanałach otwartych. Przepływ przez warstwy ziarniste. Opływy ciał. Przepływ mieszanin wielofazowych ciecz-gaz i ciecz-cząstki ciała stałego. Opadanie cząstek. Sedymentacja. Odpylanie gazów. Napowietrzanie cieczy. Teoria barbotażu. Elementy hydrotransportu zawiesin.

6. Podstawy geodezji i kartografii

Przestrzeń geodezyjna, układy współrzędnych, klasyfikacja pomiarów geodezyjnych. Systemy informacji przestrzennej. Mapa jako źródło informacji przestrzennej. Klasyfikacja map ze względu na kryterium treści i skale opracowań. Metodyka prezentacji kartograficznej. Elementy ewidencji gruntów i budynków, księgi wieczyste, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Wartość nieruchomości jako atrybut w systemie informacji o terenie. Istota powszechnej taksacji nieruchomości. Ośrodki dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, zespoły uzgadniania dokumentacji projektowej. Ład przestrzenny i gospodarka przestrzenna. Prace inżynierskie w funkcji informacji przestrzennej.

7. Materiałoznawstwo

Klasyfikacja i właściwości podstawowych materiałów oraz tworzyw konstrukcyjnych. Metale i stopy. Tworzywa niemetalowe naturalne i sztuczne. Środowiska korozyjne. Skala odporności korozyjnej metali i tworzyw sztucznych. Charakterystyka korozyjna a zastosowanie metali. Mechanizm korozji: korozja chemiczna, elektrochemiczna, mikrobiologiczna i mechaniczna. Charakterystyka zniszczeń korozyjnych. Korozja tworzyw cementowych. Ceramiczne materiały kwasoodporne. Materiały ogniotrwałe. Sztuczne tworzywa chemoodporne. Profilaktyka korozyjna. Ochrona tworzyw przed korozją. Ochrona elektrochemiczna. Inhibitory korozji. Projektowanie instalacji z uwzględnieniem zagadnień korozji. Ochrona środowiska a ochrona przeciwkorozyjna. Ekonomiczne skutki korozji.

8. Budownictwo i konstrukcje inżynierskie

Materiały budowlane. Kamień naturalny (kruszywa) i wyroby ceramiczne. Spoiwa budowlane i zaprawy. Beton: projektowanie, wykonawstwo, nowoczesne trendy rozwoju, wyroby betonowe. Prefabrykaty żelbetowe i sprężone. Drewno i materiały drewnopochodne. Materiały do izolacji: przeciwwilgociowych i termicznych. Elementy i układy konstrukcyjne budynków. Podział budynków z uwagi na funkcje, ukształtowanie, zastosowany materiał, technologie wykonania. Główne elementy konstrukcyjne budynku: fundamenty, stropy, dach, ściany i słupy, elementy komunikacji. Elementy wykończenia i zabezpieczenia budynków: podłogi i posadzki, ścianki działowe, stolarka budowlana, izolacje termiczne, izolacje przeciwwilgociowe, izolacje akustyczne. Instalacje w budynku. Konstrukcje drewniane: podstawowe parametry wytrzymałościowe wyrobów drewnianych, podstawy obliczeń wytrzymałościowych elementów drewnianych i ich łączników. Konstrukcje żelbetowe: ogólna koncepcja kształtowania i obliczeń elementów żelbetowych, elementy zginane, nośność w przekrojach ukośnych, elementy ściskane, elementy rozciągane, kształtowanie (belek i płyt, słupów, fundamentów, zbiorników). Rurociągi betonowe i żelbetowe, tunele wieloprzewodowe - kształtowanie. Prefabrykaty żelbetowe i sprężone. Obciążenia rurociągów. Konstrukcje stalowe: rodzaje stali stosowanych w budownictwie, podstawy obliczeń konstrukcji stalowych, połączenia w elementach stalowych, belki i stalowe słupy. Ogólna informacja o parterowych halach stalowych. Prawne podstawy działalności budowlanej.

9. Geologia i hydrologia

Litosfera. Budowa i skład skorupy ziemskiej. Zasoby naturalne. Surowce energetyczne - ich gospodarcze znaczenie. Gleba - znaczenie i wykorzystanie rolnicze. Geologiczne środowisko wód podziemnych. Podstawowe właściwości hydrogeologiczne skał. Wody podziemne: geneza, systematyka i charakterystyka. Wody mineralne i lecznicze. Ochrona wód. Czynniki i mechanizmy kształtujące procesy hydrologiczne. System hydrograficzny. Wody powierzchniowe. Lądowa część cyklu hydrologicznego. Bilans wodny i jego zmiany. Zasoby wodne. Procesy termiczne i dynamiczne w wodach śródlądowych.

10. Meteorologia i klimatologia

Budowa i skład atmosfery. Procesy pogodo- i klimatotwórcze. Promieniowanie słoneczne a klimat Ziemi. Cyrkulacja atmosferyczna w skali globalnej i lokalnej. Parowanie i kondensacja, hydrometeory. Równowaga termiczno-dynamiczna w atmosferze. Nadzwyczajne stany atmosfery i ich skutki. Ranga i specyfika problemów zanieczyszczenia atmosfery. Rola czynników meteorologicznych w rozprzestrzenianiu i depozycji zanieczyszczeń powietrza. Globalne problemy degradacji atmosfery i klimatu. Specyfika lokalnych odmian klimatu. Procesy kształtujące klimat Polski, zróżnicowanie przestrzenne warunków klimatycznych Polski.

11. Zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków

Zasoby wodne i obieg wody w przyrodzie. Zapotrzebowanie na wodę. Ujmowanie wody, strefy ochronne ujęć. Urządzenia do uzdatniania wody, strefy ochronne zakładów uzdatniania. Ilość, rodzaje i skład ścieków, mierniki zanieczyszczenia ścieków. Instalacje wodociągowe i kanalizacyjne. Sieci wodociągowe i kanalizacyjne. Transport wody i ścieków.

12. Urbanistyka i planowanie przestrzenne

Podstawy projektowania urbanistycznego oraz zasady kształtowania zespołów urbanistycznych. Podstawowe problemy planowania przestrzennego i regionalnego. Podstawy projektowania infrastruktury technicznej miast, wsi i osiedli. Zasady współpracy urbanistów z projektantami systemów technicznego uzbrojenia.

13. Zarządzanie środowiskiem

Idea zrównoważonego rozwoju. Koszty korzystania ze środowiska. Zarządzanie bezpieczeństwem i ochroną środowiska jako podstawa ograniczania strat. Zasady i elementy systemowego zarządzania bezpieczeństwem i ochroną środowiska. Normatywne systemy zarządzania bezpieczeństwem i ochroną środowiska w przedsiębiorstwach - ich funkcja i znaczenie. Przyczyny i koncepcje integracji systemów zarządzania bezpieczeństwem i ochroną środowiska. Sprzeczności i trudności związane z integracją systemów. Funkcje prawa w ochronie środowiska. Rodzaje uregulowań prawnych. Pozwolenia wodnoprawne. Rola i obowiązki struktur administracji państwowej i samorządowej w ochronie środowiska. Systemy i instytucje finansowania ochrony środowiska. Podstawowe narzędzia zarządzania środowiskiem: oceny oddziaływania, audyty, raporty bezpieczeństwa, monitoring środowiska. Znaczenie organizacji społecznych i opinii publicznej w ochronie środowiska.

VII. ZALECENIA

Zajęcia praktyczne (ćwiczenia, laboratoria, projekty) w grupie B i C powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40% zajęć.

Przy ustalaniu szczegółowego programu studiów należy mieć na uwadze kryteria FEANI, według których przedmioty kształcenia ogólnego winny stanowić około 10%, przedmioty podstawowe około 35%, a przedmioty kierunkowe około 55% ogólnej liczby godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 32a ⁴²

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

kierunek lekarski

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku lekarskim trwają nie mniej niż 6 lat (12 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 5.700, w tym 4.250 godzin określonych w standardach nauczania, 700 godzin praktyk opisanych w pkt IV i 750 do dyspozycji uczelni, w tym w ramach zajęć fakultatywnych.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku lekarskim otrzymuje tytuł zawodowy lekarza. Powinien posiadać teoretyczne oraz praktyczne umiejętności w zakresie profilaktyki, leczenia i rehabilitacji niezbędne do wykonywania zawodu lekarza. Dotyczy to w szczególności: umiejętności przeprowadzania wywiadu z pacjentem, badania chorego z właściwym doborem badań dodatkowych, postawienia wstępnej diagnozy i leczenia oraz umiejętności udzielania właściwej pomocy w stanach bezpośredniego zagrożenia życia.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 310

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 830

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE: przedkliniczne 725

kliniczne 2.385

Razem 4.250

IV. PRAKTYKI - WYMIAR GODZINOWY

Praktyka zawodowa - minimum 20 tygodni 700

Praktyki odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej i obejmują praktyczne doskonalenie umiejętności zawodowych uzyskanych w toku realizacji przedmiotów kierunkowych.

Praktyka pielęgniarska - 4 tygodnie

(po I roku studiów) 140

Praktyka w zakresie lecznictwa otwartego

(lekarz rodzinny) - 4 tygodnie (po II roku studiów) 140

Praktyka w zakresie interny - 4 tygodnie

(po III roku studiów) 140

Praktyka w zakresie pomocy doraźnej

- 2 tygodnie (po IV roku studiów) 70

Praktyka w zakresie chirurgii ogólnej

- 2 tygodnie (po IV roku studiów) 70

Praktyka w zakresie pediatrii

- 2 tygodnie (po V roku studiów) 70

Praktyka w zakresie ginekologii i położnictwa

- 2 tygodnie (po V roku studiów) 70

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 310

1. Podstawy informatyki 45

2. Przedmioty humanizujące 65

3. Pierwsza pomoc i elementy pielęgniarstwa 20

4. Język obcy 120

5. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 830

1. Anatomia 210

2. Histologia z cytofizjologią, embriologia 120

3. Biologia medyczna 70

4. Biofizyka 60

5. Chemia 50

6. Biochemia 150

7. Fizjologia 170

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

I. Przedmioty przedkliniczne 725

1. Patomorfologia 170

2. Patofizjologia 80

3. Mikrobiologia 70

4. Immunologia 60

5. Genetyka kliniczna 60

6. Farmakologia, toksykologia 160

7. Higiena i epidemiologia 50

8. Diagnostyka laboratoryjna 45

9. Zdrowie publiczne 30

II. Przedmioty kliniczne 2.385

1. Choroby wewnętrzne 500

2. Pediatria 350

3. Chirurgia 350

4. Ginekologia i położnictwo 210

5. Neurologia z neurochirurgią 120

6. Otolaryngologia 60

7. Okulistyka 60

8. Dermatologia z wenerologią 60

9. Psychiatria 105

10. Choroby zakaźne 75

11. Ortopedia i traumatologia 45

12. Radiologia 80

13. Anestezjologia i intensywna terapia 60

14. Propedeutyka stomatologii 15

15. Onkologia 40

16. Medycyna sądowa z elementami prawa 50

17. Medycyna rodzinna 100

18. Rehabilitacja 30

19. Medycyna nuklearna 15

20. Medycyna ratunkowa z elementami medycyny katastrof 60

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Podstawy informatyki

Komputery, sieci, bazy danych, systemy akwizycji i przetwarzania sygnałów. Elektroniczna historia choroby. Telemedycyna i telematyka zdrowia. Multimedia a e-nauczanie medycyny.

2. Przedmioty humanizujące:

- Etyka w medycynie

Podstawowe pojęcia etyki ogólnej i lekarskiej. Kodeks etyki lekarskiej, regulacje prawne uwzględniające zagadnienia etyki zawodowej lekarza w Polsce i na świecie.

- Psychologia lekarska

Psychologiczne determinanty zdrowia i choroby. Psychologiczne mechanizmy chorobotwórcze. Zaburzenia psychosomatyczne. Psychologiczne aspekty bólu. Funkcjonowanie człowieka chorego. Proces adaptacji do choroby. Relacje lekarz - pacjent, trudności we współpracy.

- Historia medycyny

Rozwój medycyny i nauk medycznych na przestrzeni dziejów. Historia medycyny na ziemiach polskich.

- Socjologia w medycynie

Kultura - wartości i normy społeczne. Struktura i dynamika rodziny, modele rodziny. Zachowania w zdrowiu i chorobie. Niepełnosprawność jako problem społeczny. Socjologiczne aspekty starości i umierania. Społeczne i kulturowe uwarunkowania pracy lekarza. Patologie społeczne dotyczące społeczeństwa, rodziny i jednostki. Funkcjonalność i dysfunkcjonalność instytucji medycznych.

3. Pierwsza pomoc i elementy pielęgniarstwa

Praktyczne umiejętności udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej w stanach nagłych. Podstawowe zasady opieki nad chorym.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia

Budowa ciała ludzkiego, z uwzględnieniem aspektów rozwojowych, opisowych, topograficznych i klinicznych.

2. Histologia z cytofizjologią, embriologia

Budowa mikroskopowa i submikroskopowa tkanek i narządów w aspekcie ich funkcji.

Organizacja komórki oraz organelli komórkowych. Cykl komórkowy, różnicowanie i regulacja procesów wewnątrzkomórkowych. Rozwój embrionalny człowieka.

3. Biologia medyczna

Struktura i funkcja genów u Prokaryota i Eukaryota. Genetyka populacyjna i genetyka rozwoju, ekogenetyka. Podstawy biotechnologii. Układ pasożyt - żywiciel. Cykle rozwojowe pasożytów człowieka.

4. Biofizyka

Biofizyka molekularna i komórki. Biofizyka układów fizjologicznych. Mechanizmy działania czynników fizycznych na organizm. Podstawy fizyczne wybranych technik diagnostycznych i terapeutycznych.

5. Chemia

Pierwiastki i ich funkcje w układach biologicznych. Wstęp do równowag kwasowo-zasadowych i gospodarki wodno-elektrolitowej. Chemia substancji toksycznych. Koloidy. Budowa i właściwości kwasów karboksylowych, aminokwasów, węglowodanów, lipidów i białek. Pochodne węglowodorów. Związki heterocykliczne i ich pochodne o znaczeniu biologicznym. Podstawowe wiadomości o enzymach, koenzymach i witaminach.

6. Biochemia

Funkcja i metabolizm węglowodanów, tłuszczów, aminokwasów i białek. Budowa i metabolizm hemoglobiny. Budowa i przemiany kwasów nukleinowych - biosynteza białek. Czynniki warunkujące utrzymanie homeostazy ustrojowej. Utlenianie biologiczne. Stres oksydacyjny a potencjał antyoksydacyjny organizmu. Swoistość metaboliczna tkanek.

7. Fizjologia

Podstawowe zagadnienia z fizjologii ogólnej. Pobudliwość, pobudzenie, zasady przekazywania informacji, zasady regulacji homeostatycznej. Fizjologia mięśni szkieletowych i gładkich. Układy i procesy kontrolujące środowisko wewnętrzne organizmu - funkcje krwi, układów: krążenia, oddechowego, pokarmowego i moczowego. Neurohormonalne regulacje procesów fizjologicznych. Wyższe czynności nerwowe.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

I. Przedmioty przedkliniczne

1. Patomorfologia

Patomorfologia ogólna: zaburzenia w krążeniu, zmiany wsteczne i rozplemowe, zapalenia i nowotwory. Patomorfologia szczegółowa narządów i układów.

2. Patofizjologia

Patofizjologia ogólna: mechanizm podstawowych zaburzeń czynności organizmu. Patofizjologia szczegółowa układów i narządów.

3. Mikrobiologia

Klasyfikacja drobnoustrojów. Ogólna charakterystyka bakterii, wirusów i grzybów. Formy i mechanizmy wzajemnego oddziaływania w układzie drobnoustrój - gospodarz. Flora fizjologiczna. Etiopatogeneza i epidemiologia. Zasady diagnostyki mikrobiologicznej. Zasady terapii empirycznej i celowanej. Podstawy dezynfekcji, sterylizacji i postępowania aseptycznego - zakażenia szpitalne.

4. Immunologia

Rozwój układu odpornościowego. Składniki i zasadnicze cechy reakcji immunologicznych. Nieswoista odporność humoralna i komórkowa. Główny układ zgodności tkankowej, swoista odpowiedź humoralna i tkankowa. Regulacja odpowiedzi immunologicznej - nadwrażliwość. Podstawy immunologii rozrodu, transplantacyjnej i nowotworów. Wrodzona i nabyta odporność przeciwzakaźna i metody jej modulacji. Niedobory odporności. Diagnostyka immunologiczna. Możliwości leczenia chorób uwarunkowanych immunologicznie.

5. Genetyka kliniczna

Podstawowe zagadnienia genetyki człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem diagnostyki mutacji genowych i chromosomowych odpowiedzialnych za choroby dziedziczne i nowotworowe. Czynniki genetyczne w etiologii chorób wszystkich układów. Postępowanie diagnostyczne i zasady poradnictwa genetycznego. Metody molekularne - stosowanie i interpretacja wyników.

6. Farmakologia, toksykologia

Pojęcie leku. Postacie leków - receptura. Mechanizmy działania leków w schorzeniach narządów i układów, farmakokinetyka i farmakodynamika. Czynniki biologiczne wpływające na działanie i metabolizm leków. Pożądane i niepożądane reakcje organizmu na działanie leków, interakcja leków. Chemioterapia zakażeń bakteryjnych, grzybiczych i wywołanych przez pierwotniaki. Chemioterapia nowotworów. Zasady postępowania w leczeniu zatruć.

7. Higiena i epidemiologia

Uwarunkowania stanu zdrowia. Znaczenie chorobotwórcze czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych w środowisku. Zaburzenia stanu zdrowia związane z jakością środowiska, stylem życia i czynnikami społeczno-ekonomicznymi. Podstawy higieny pracy. Higiena żywności i żywienia. Podstawowe typy zjawisk epidemiologicznych i metody ich badania. Epidemiologia chorób niezakaźnych i zakaźnych - epidemie, proces epidemiczny, dochodzenie i nadzór epidemiologiczny.

8. Diagnostyka laboratoryjna

Rodzaje wykonywanych badań laboratoryjnych i ich znaczenie diagnostyczne. Zasady pobierania materiału biologicznego. Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń narządowych i układowych. Laboratoryjne algorytmy diagnostyczne w rozpoznawaniu, różnicowaniu i monitorowaniu leczenia tych zaburzeń.

9. Zdrowie publiczne

Metody oceny i monitorowania stanu zdrowia populacji. Systemy informatyczne i bazy danych w ochronie zdrowia. Podstawy polityki zdrowotnej. Programy zdrowotne Światowej Organizacji Zdrowia, Unii Europejskiej i Narodowego Programu Zdrowia. Promocja zdrowia i profilaktyka. Systemy organizacyjne ochrony zdrowia. Rozpoznanie i ocena potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. Sytuacje kryzysowe w ochronie zdrowia.

II. Przedmioty kliniczne

1. Choroby wewnętrzne

Przeprowadzanie wywiadu i badanie internistyczne. Etiopatogeneza, symptomatologia, leczenie i zapobieganie chorobom układów: oddechowego, krążenia, krwiotwórczego, pokarmowego, moczowego, endokrynnego i ruchu. Choroby zawodowe i środowiskowe. Interpretacja badań medycznych, stawianie diagnozy, diagnostyka różnicowa. Prowadzenie dokumentacji medycznej.

2. Pediatria

Badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka. Odrębności morfologiczno-fizjologiczne poszczególnych narządów i układów w wieku rozwojowym. Zasady racjonalnego żywienia dzieci zdrowych i chorych. Działania profilaktyczne w wybranych stanach chorobowych. Immunoprofilaktyka czynna u dzieci i młodzieży. Choroby poszczególnych narządów i układów w wieku rozwojowym. Patofizjologia okresu noworodkowego. Wady wrodzone i choroby uwarunkowane genetycznie. Choroby metaboliczne. Nieprawidłowości rozwoju psychoruchowego, psychicznego i zaburzenia zachowania. Wybrane problemy pediatrii społecznej. Opieka nad dzieckiem szkolnym.

3. Chirurgia

Symptomatologia - diagnostyka i zasady kwalifikacji chorych do leczenia operacyjnego w ostrych i przewlekłych chorobach chirurgicznych, ze szczególnym uwzględnieniem nowotworów. Podstawy i problemy współczesnej transplantologii. Zasady rozpoznawania i leczenia najczęstszych schorzeń urologicznych. Współczesne możliwości leczenia operacyjnego chorób serca i naczyń. Patofizjologia i leczenie oparzeń. Zasady chirurgicznego postępowania ambulatoryjnego.

4. Ginekologia i położnictwo

Badanie ginekologiczne i położnicze. Zaburzenia cyklu miesięcznego i czynności rozrodczej. Choroby nienowotworowe i nowotworowe narządu rodnego - symptomatologia, diagnostyka i leczenie. Ciąża, poród i połóg - fizjologia i patologia. Planowanie rodziny.

5. Neurologia z neurochirurgią

Badanie neurologiczne. Symptomatologia, diagnostyka i leczenie ostrych oraz przewlekłych chorób ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Zasady kwalifikacji do leczenia operacyjnego chorób układu nerwowego u dorosłych i dzieci. Postępowanie pooperacyjne. Urazy czaszkowo-mózgowe.

6. Otolaryngologia

Badanie laryngologiczne. Etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie ostrych i przewlekłych chorób laryngologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem chorób nowotworowych i urazów. Podstawy audiologii i foniatrii.

7. Okulistyka

Specyfika badania okulistycznego. Symptomatologia i diagnostyka chorób oczu. Wady wzroku. Postępowanie zachowawcze i operacyjne w chorobach i urazach narządu wzroku.

8. Dermatologia z wenerologią

Podstawy diagnostyki i terapii dermatologicznej. Choroby infekcyjne i nieinfekcyjne skóry, włosów, paznokci i błon śluzowych. Nowotwory i znamiona skóry. Zmiany skórne związane z chorobami narządów wewnętrznych. Choroby przenoszone drogą płciową.

9. Psychiatria

Badanie psychiatryczne. Uwarunkowania zaburzeń psychicznych. Organiczne zaburzenia psychiczne. Schizofrenia. Zaburzenia osobowości i seksualności. Zaburzenia snu i jedzenia. Zaburzenia niepsychotyczne. Uzależnienia od środków psychoaktywnych. Stany nagłe w psychiatrii. Psychiatria dzieci i młodzieży. Psychogeriatria. Farmakoterapia chorych psychicznie. Zagadnienia prawne i etyczne w psychiatrii.

10. Choroby zakaźne

Epidemiologia, rozpoznawanie, leczenie i profilaktyka chorób zakaźnych i pasożytniczych. Zakażenia wirusami hepatotropowymi. Zakażenie HIV i związane z nim infekcje oportunistyczne. Neuroinfekcje. Choroby tropikalne. Choroby odzwierzęce i ukąszenia zwierząt jadowitych. Gorączka o nieustalonej przyczynie. Szczepionki i surowice.

11. Ortopedia i traumatologia

Badanie ortopedyczne z elementami badania neurologicznego. Wady wrodzone i nabyte układu kostno-stawowego. Zapalenia kości i stawów. Nowotwory narządu ruchu. Osteoporoza. Urazy kręgosłupa i urazy wielonarządowe. Urazy ręki. Zaopatrzenie ortopedyczne.

12. Radiologia

Techniki badań radiologicznych. Wykorzystanie technik radiologicznych w algorytmie diagnostycznym.

13. Anestezjologia i intensywna terapia

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa i wybrane stany zagrożenia życia. Zadania anestezjologii i intensywnej terapii okresu okołooperacyjnego. Kwalifikacja chorych do leczenia w oddziałach intensywnej terapii. Ból ostry i przewlekły. Problemy etyczne w anestezjologii i intensywnej terapii.

14. Propedeutyka stomatologii

Choroby zębów i błony śluzowej jamy ustnej.

15. Onkologia

Epidemiologia, etiopatogeneza i profilaktyka nowotworów. Badania przesiewowe. Onkologia szczegółowa poszczególnych narządów i układów, z uwzględnieniem patogenezy, symptomatologii, algorytmów diagnostycznych, ogólnych zasad leczenia i jego wyników. Elementy opieki paliatywnej, relacje lekarz - chory.

16. Medycyna sądowa z elementami prawa

Orzecznictwo sądowo-lekarskie. Podstawy prawa karnego, cywilnego, w tym rodzinnego. Tanatologia. Toksykologia sądowo-lekarska. Genetyka sądowa. Regulacje prawne wykonywania zawodu lekarza, w tym odpowiedzialność karna, cywilna i zawodowa.

17. Medycyna rodzinna

Specyficzne problemy pediatryczne, wieku dorosłego i geriatryczne w poradni rodzinnej. Profilaktyka i wczesne wykrywanie chorób cywilizacyjnych i nowotworowych. Patologia rodzinna i środowiskowa. Opieka nad przewlekle chorym, medycyna paliatywna.

18. Rehabilitacja

Pojęcie kalectwa, inwalidztwa i niepełnosprawności. Rodzaje sprzętu rehabilitacyjnego, pomocy ortopedycznych i technicznych w usprawnianiu osób niepełnosprawnych. Rehabilitacja jako proces kompleksowy. Rehabilitacja w schorzeniach układów: krążenia, oddechowego, nerwowego i ruchu. Rehabilitacja w geriatrii.

19. Medycyna nuklearna

Podstawy radiobiologii i ochrony radiologicznej. Diagnostyka radioizotopowa in vitro i in vivo. Zarys terapii radioizotopowej.

20. Medycyna ratunkowa z elementami medycyny katastrof

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa. Uraz wielonarządowy. Postępowanie ratunkowe w zagrożeniach środowiskowych. Nagłe zagrożenie pochodzenia wewnętrznego. Postępowanie ratunkowe w stanach zagrożeń u dzieci. Leczenie ostrych zatruć. Techniki leczenia w klinicznym postępowaniu ratunkowym. Organizacja zabezpieczenia medycznego w katastrofach i awariach. Bioterroryzm. Fazy akcji ratunkowych i zakres udzielania pomocy poszkodowanym. Postępowanie w przypadku mnogich obrażeń ciała. Zagrożenia epidemiologiczne w miejscu katastrofy. Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych w świetle prawa międzynarodowego.

ZAŁĄCZNIK Nr 32b ⁴³

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

kierunek lekarsko-dentystyczny

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku lekarsko-dentystycznym trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 5.000, w tym 4.520 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku lekarsko-denstystycznym uzyskuje tytuł lekarza dentysty.

Absolwent powinien posiadać:

- umiejętność sprawowania profesjonalnej opieki lekarsko-dentystycznej,

- odpowiedni zakres wiedzy umożliwiający planowanie, wdrożenie i ocenę postępowania profilaktycznego i leczniczego w zakresie promocji zdrowia i edukacji prozdrowotnej,

- odpowiednie przygotowanie kliniczne oparte na naukowych podstawach i respektujące zasady humanitaryzmu,

- umiejętność prowadzenia badań naukowych w zakresie swojej specjalności oraz upowszechniać ich wyniki,

- umiejętność nauczania i zarządzania w zakresie wykonywania zawodu.

Absolwent może być zatrudniony w szkołach wyższych i placówkach naukowych, publicznych i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej, a po uzyskaniu odpowiednich uprawnień - prowadzić praktykę lekarza dentysty.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 485

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.560

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 2.475

Razem: 4.520

IV. PRAKTYKI

16 tygodni x 40 godzin = 640 godzin

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 485

1. Przedmiot do wyboru 65

2. Podstawy psychologii lekarskiej 15

3. Prawo i etyka w stomatologii 30

4. Informatyka i statystyka medyczna 45

5. Język łaciński 60

6. Języki obce 180

7. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.560

1. Chemia ogólna 60

2. Biofizyka 60

3. Biologia 60

4. Anatomia prawidłowa człowieka 135

5. Histologia z embriologią i cytologią 90

6. Fizjologia człowieka 90

7. Biochemia 105

8. Mikrobiologia z immunologią 45

9. Patomorfologia 60

10. Patofizjologia 60

11. Farmakologia 90

12. Stomatologia społeczna 90

13. Radiologia ogólna 15

14. Chirurgia ogólna z onkologią 75

15. Pierwsza pomoc medyczna 30

16. Choroby wewnętrzne 135

17. Pediatria 60

18. Otorynolaryngologia 45

19. Dermatologia z wenerologią 30

20. Psychologia kliniczna 30

21. Anestezjologia i reanimacja 30

22. Medycyna sądowa 15

23. Okulistyka 15

24. Medycyna katastrof i medycyna ratunkowa 60

25. Choroby zakaźne 30

26. Fizjologia ciąży 15

27. Fizjoterapia ogólna 15

28. Neurologia 15

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE	2.475	w tym zajęcia praktyczne (kliniczne) - 1.565
1. Ergonomia w stomatologii	30	-
2. Periodontologia przedkliniczna	30	-
3. Choroby błony śluzowej	45	15
4. Gerostomatologia	45	30
5. Normy okluzji i funkcje układu stomatognatycznego	90	30
6. Endodoncja przedkliniczna	45	-
7. Stomatologia zachowawcza przedkliniczna	45	-
8. Protetyka stomatologiczna	405	330
9. Materiałoznawstwo i sprzęt stomatologiczny	60	-
10. Stomatologia zachowawcza z endodoncją	465	405
11. Profilaktyka stomatologiczna	45	30
12. Chirurgia stomatologiczna	285	245
13. Chirurgia szczękowo-twarzowa z onkologią	75	-
14. Stomatologia wieku rozwojowego	210	180
15. Ortodoncja	195	150
16. Choroby przyzębia	120	105
17. Radiologia stomatologiczna	90	30
18. Fizjologia narządu żucia	45	-
19. Farmakologia kliniczna	30	-
20. Mikrobiologia jamy ustnej	45	-
21. Patologia jamy ustnej	45	15
22. Zarządzanie i ekonomika	30	-

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru:

1) filozofia - główne kierunki filozoficzne i ich charakterystyka; podstawowe założenie epistemologii; ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych; antropologia filozoficzna jako źródło refleksji nad człowiekiem;

2) historia stomatologii - rozwój medycyny i nauk medycznych na przestrzeni wieków od starożytności do czasów współczesnych; rozwój stomatologii od czasów najdawniejszych do współczesnych z uwzględnieniem stomatologii polskiej;

3) socjologia medycyny - kultura - wartości i normy społeczne; procesy i przemiany życia społecznego; struktura i dynamika rodziny; modele rodziny; socjometryczne aspekty funkcjonowania rodziny; zachowania w zdrowiu i w chorobie; niepełnosprawność jako problem społeczny; socjologiczne aspekty starości i umierania; społeczne i kulturowe uwarunkowania pracy lekarza stomatologa; patologie społeczne dotyczące społeczeństwa, rodziny i jednostki; techniki socjometryczne.

2. Podstawy psychologii lekarskiej

Psychologiczne determinanty zdrowia i choroby, psychologiczne mechanizmy chorobotwórcze, funkcjonowanie człowieka chorego, proces adaptacji do choroby. Psychostomatologia.

3. Prawo i etyka w stomatologii

Podstawy prawne działania gabinetu dentystycznego. Odpowiedzialność karna, cywilna i zawodowa lekarza. Podstawy odpowiedzialności karnej. Prawa pacjenta. Podstawowe pojęcia etyki ogólnej i lekarskiej. Etyka lekarska w ujęciu historycznym. Kodeks etyki lekarskiej i inne dokumenty prawne uwzględniające zagadnienia etyki zawodowej lekarza w Polsce i na świecie. Wzór osobowy lekarza. Współczesne problemy deontologii lekarskiej. Szczegółowe zagadnienia deontologiczne.

4. Informatyka i statystyka medyczna

Rodzaje i zastosowanie systemów informacyjnych w ochronie zdrowia. Tworzenie systemów informacyjnych. Poszukiwanie, przetwarzanie i przechowywanie informacji. Ograniczenia systemów informacyjnych. Informacja w ochronie zdrowia i stomatologii. Dokumentacja medyczna. Ochrona danych osobowych. Postępy w zarządzaniu informacjami w ochronie zdrowia.

5. Język łaciński

Opanowanie podstawowych zasad gramatyki łacińskiej, terminologii anatomicznej oraz słownictwa specjalistycznego. Umiejętność poprawnego napisania diagnozy, recepty w języku łacińskim. Ćwiczenia umiejętności odczytania i zrozumienia tekstu z dziedziny stomatologii, tłumaczenie z języka łacińskiego na polski.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia ogólna

Pierwiastki główne i śladowe. Podaż, wchłanianie i transport w ustroju. Właściwości i reaktywność jonów biologicznie i ekologicznie ważnych. Elektrolity. Układy buforowe. Reakcje chemiczne w układach biologicznych. Budowa chemiczna materiałów i preparatów stosowanych w stomatologii. Reakcje zachodzące w procesie wiązania materiałów stomatologicznych.

2. Biofizyka

Materia w stanie stałym. Podstawy materiałoznawstwa stomatologicznego. Statyka i biomechanika, mechanika narządu żucia. Temperatura a wypełnienia stomatologiczne. Ogniwa galwaniczne w jamie ustnej, jonoforeza. Metody obrazowania komórek i tkanek, rentgenodiagnostyka. Ultradźwięki w stomatologii. Rezonans magnetyczny. Promieniowanie jonizujące w stomatologii. Dozymetria. Radiobiologia. Wykorzystanie źródeł światła w stomatologii. Fotometria. Światłowody. Zastosowanie laserów w stomatologii. Zagrożenia w stomatologii i zachowania obronne.

3. Biologia

Podstawowe pojęcia z ekologii. Wiadomości o organizmie i środowisku. Współzależność między organizmami w ekosystemie. Interakcje w układzie pasożyt-żywiciel. Podstawowe zasady genetyki człowieka. Kliniczne zastosowanie genetyki.

4. Anatomia prawidłowa człowieka

Podstawowe pojęcia orientacyjne w opisie budowy ciała ludzkiego. Zasady tworzenia polskich i łacińskich terminów anatomicznych. Układy narządów: bierny i czynny układ ruchu, układ krążenia (krwionośny i chłonny), oddechowy, pokarmowy, moczowo-płciowy, zmysłów. Podstawy neuroanatomii. Szczegółowa anatomia opisowa i topograficzna głowy i szyi. Tętnice: szczękowa i twarzowa, przebieg, obszary unaczynienia, miejsca wyczuwania tętna. Zespolenia żylne zewnątrz- i wewnątrzczaszkowe, znaczenie kliniczne. Unaczynienie i unerwienie zębów, anatomia znieczuleń przewodowych. Odpływ chłonki z głowy, węzły regionalne.

5. Histologia z embriologią i cytologią

Budowa ultrastrukturalna i podstawowe funkcje komórki eukariotycznej. Cykl komórkowy i proliferacje komórek. Budowa mikroskopowa tkanek i narządów ciała ludzkiego ze szczególnym uwzględnieniem histofizjologii zęba i jamy ustnej. Rozwój zarodka, zróżnicowanie blastocytów, pochodzenie tkanki oraz rozwój głowy i szyi, a w szczególności tkanek jamy ustnej.

6. Fizjologia człowieka

Podstawowe wiadomości z zakresu funkcji życiowych człowieka. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Funkcje wydzielnicze. Transport tlenu i dwutlenku węgla w organizmie. Równowaga kwasowo-zasadowa. Żywienie i metabolizm. Znajomość wartości liczbowych podstawowych zmiennych fizjologicznych.

7. Biochemia

Biochemiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcja ważniejszych związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim. Białka - struktura, właściwości, funkcje. Kwasy nukleinowe, struktura cząsteczek DNA, replikacje DNA jądrowego. Transkrypcje. Enzymy - struktura, energetyka reakcji enzematycznych, aktywność enzymów. Metabolizm węglowodanów, lipidów, aminokwasów. Przemiana wapnia. Hormony. Płyny ustrojowe z uwzględnieniem śliny.

8. Mikrobiologia z immunologią

Klasyfikacje bakterii. Budowa i biologia komórki bakteryjnej. Mechanizmy chorobotwórcze bakterii i grzybów. Odporność na leki. Klasyfikacja i budowa wirusów. Chorobotwórczość wirusów. Szczepionki. Antygeny i przeciwciała. Układ odpornościowy. Komórki T - ich podklasy i aktywacja, interakcje komórkowe.

9. Patomorfologia

Zapalenie i procesy naprawcze. Zakrzepy, zatory, odma, wstrząs. Nowotwory. Patologie układu naczyniowego. Wady rozwojowe, w tym w obrębie twarzoczaszki. Patologie układu krwionośnego, pokarmowego, oddechowego, układu dokrewnego, krwi, awitaminozy, patologia układu kostnego, układu moczowego, mózgu i centralnego układu nerwowego łącznie z urazami, wylewami i guzami. Szczegółowo procesy patologiczne przebiegające w obrębie części twarzowej czaszki, w szczególności narządu żucia.

10. Patofizjologia

Patologia ogólna. Pojęcie zdrowia i choroby. Mechanizmy kontrolujące utrzymanie homeostazy w zdrowiu i chorobie. Działanie podstawowych mechanizmów obronnych. Patogeneza ostrych załamań regulacji ustrojowych. Patomechanizm podstawowych chorób układu krążenia, oddechowego, krwiotwórczego, moczowego. Patofizjologia wątroby. Podstawowe problemy w zakresie chorób nowotworowych z uwzględnieniem jamy ustnej.

11. Farmakologia

Mechanizmy działania leków. Kinetyka i biotransformacja w zakresie poszczególnych grup leków. Dawkowanie, wskazania i przeciwwskazania stosowania leków. Zasady zapisywania leków. Zapobieganie i zwalczanie bólu występującego w czasie zabiegów stomatologicznych i po nich.

12. Stomatologia społeczna

Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Problemy zdrowotne mieszkańców poszczególnych regionów Polski oraz w wybranych krajach na świecie. Grupy ludności wysokiego ryzyka. Choroby społeczne. Analiza występowania wybranych chorób. Organizacja systemu ochrony zdrowia. Programowe działania na rzecz zdrowia w wymiarze regionalnym, ponadregionalnym i międzynarodowym:

1) higiena - związki między czynnikami środowiska zewnętrznego a zdrowiem i chorobą; zdrowie społeczne; higiena pracy, żywienia, komunalna, szkolna; zapobieganie i przyczyny zakażeń w gabinetach stomatologicznych; toksykologia środowiskowa; oświata zdrowotna;

2) epidemiologia i medycyna środowiskowa - kryteria epidemiologicznej oceny stanu zdrowia populacji, z uwzględnieniem stanu zdrowotnego jamy ustnej; epidemiologia wybranych chorób zakaźnych i sposoby zapobiegania; gabinet stomatologiczny jako potencjalne ogniwo łańcucha epidemiologicznego; promocja zdrowia realizowana przez lekarza dentystę; środowisko a stan zdrowotny jamy ustnej;

3) zdrowie publiczne - kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia publicznego; podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby; podstawowe pojęcia epidemiologiczne; zagrożenia ekologiczne; zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy; problemy zdrowotne mieszkańców poszczególnych regionów Polski oraz w wybranych krajach na świecie; grupy ludności wysokiego ryzyka; choroby społeczne (nikotynizm, alkoholizm, narkomania); analiza występowania wybranych chorób; profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy; organizacja systemu ochrony zdrowia; programowe działania na rzecz zdrowia w wymiarze regionalnym, ponadregionalnym i międzynarodowym; organizacja opieki stomatologicznej.

13. Radiologia ogólna

Podstawy fizyczne i techniczne rentgenodiagnostyki. Diagnostyka narządów klatki piersiowej, jamy brzusznej i układu kostnego.

14. Chirurgia ogólna z onkologią

Chirurgiczne badanie chorego - badanie podmiotowe i przedmiotowe, dokumentacja. Badania diagnostyczne w chirurgii. Wstrząs i ostra niewydolność krążenia - patogeneza i leczenie. Aseptyka i antyseptyka w chirurgii. Rodzaje ran - proces gojenia. Terapia. Ostre choroby jamy brzusznej. Zakażenie w chirurgii. Urazy i postępowanie lecznicze. Współczesne poglądy na etiologie nowotworów. Metody diagnostyczne i terapeutyczne w onkologii. Objawy ogólne i miejscowe specyficzne dla nowotworów złośliwych. Zasady operacji transplantologicznych. Znaczenie badań przesiewowych i wczesnej diagnostyki w walce z rakiem.

15. Pierwsza pomoc medyczna

Podstawy resuscytacji oddechowo-krążeniowej. Postępowanie z chorym nieprzytomnym. Rozpoznanie i udzielenie pierwszej pomocy w nagłych przypadkach. Postępowanie z chorymi poszkodowanymi w nagłych przypadkach urazowych.

16. Choroby wewnętrzne

Zbieranie wywiadu i podstawy badania internistycznego. Prowadzenie historii choroby. Etiopatogeneza i symptomatologia chorób układu: oddechowego, krążenia, krwiotwórczego, moczowego, pokarmowego, ruchu oraz gruczołów dokrewnych ze szczególnym uwzględnieniem jednostek chorobowych, których objawy występują w jamie ustnej. Promowanie zdrowego stylu życia i znajomość chorób związanych z nałogiem palenia. Interpretacja wyników badań laboratoryjnych. Dawkowanie leków i wystawianie recept. Umiejętność powiązania istoty chorób wewnętrznych z ich symptomami występującymi w jamie ustnej mającymi wpływ na pracę lekarza dentysty.

17. Pediatria

Rozwój fizyczny i psychiczny dziecka. Wpływ odżywiania na rozwój i stan zdrowia dziecka. Przemiana wapniowo-fosforanowa u dzieci i jej zaburzenia. Choroba odogniskowa. Diagnostyka różnicowa chorób wieku rozwojowego przebiegających z powiększeniem węzłów chłonnych okolicy szyi, w tym podżuchwowej. Choroby zakaźne wieku dziecięcego ze szczególnym zwróceniem uwagi na zmiany w obrębie jamy ustnej. Uodpornienie sztuczne przeciw chorobom zakaźnym u dzieci i młodzieży. Jednostki chorobowe warunkujące postępowanie stomatologiczne.

18. Otolaryngologia

Etiologia, patomechanizm, patomorfologia, objawy kliniczne, rozpoznanie, leczenie, rokowanie i powikłania jednostek chorobowych, z którymi w praktyce klinicznej ze względu na sąsiedztwo narządowe spotyka się lekarz dentysta. Onkologia nosa, zatok nosa i krtani.

19. Dermatologia z wenerologią

Podstawowe pojęcia dermatologiczne. Etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie: chorób infekcyjnych skóry (bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych), chorób alergicznych, chorób przenoszonych drogą płciową. Stany przednowotworowe i nowotwory skóry. Dermatozy i kolagenozy przebiegające ze zmianami w obrębie błony śluzowej jamy ustnej.

20. Psychologia kliniczna

Osobowość - struktura, mechanizmy i rozwój. Zachowanie człowieka w sytuacjach społecznych. Pomoc psychologiczna w chorobie. Stres a zdrowie. Zależności psychosomatyczne. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Style komunikowania. Bariery komunikowania. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Psychologiczne mechanizmy kształcenia zachowań zdrowotnych. Psychologia w pedodoncji. Podstawy psychiatrii.

21. Anestezjologia i reanimacja

Przyczyny i mechanizmy zatrzymania krążenia i oddychania. Zasady prowadzenia reanimacji. Postępowanie po skutecznej reanimacji. Stany zagrożenia życia - ocena stopnia zagrożenia, postępowanie. Znieczulenie ogólne w zabiegach stomatologicznych (przygotowanie chorego, premedykacja, sprzęt anestetyczny, metody znieczulenia ogólnego, farmakologia podstawowych środków znieczulenia ogólnego, monitorowanie funkcji życiowych). Znieczulenie przewodowe w praktyce medycznej (rodzaje, metody, środki). Metody znieczulenia i analgezji w stomatologii.

22. Medycyna sądowa

Definicje i rodzaje śmierci, zmiany pośmiertne. Badania pośmiertne zwłok ludzkich. Identyfikacja zwłok. Serologia i genetyka (techniki DNA) sądowo-lekarska. Toksykologia sądowo-lekarska.

23. Okulistyka

Metody badania okulistycznego i diagnostyka chorób oczu. Urazy oka - udzielanie pierwszej pomocy. Wybrane jednostki chorobowe układu optycznego, ochronnego oka oraz przedniego i tylnego odcinka gałki ocznej. Rola zakażeń odogniskowych chorób narządu wzroku.

24. Medycyna katastrof i medycyna ratunkowa

Organizacja zabezpieczenia medycznego w katastrofach i awariach. Fazy akcji ratunkowych i zakres udzielania pomocy poszkodowanym. Postępowanie w przypadkach mnogich obrażeń ciała (opatrywanie ran, desmurgia, unieruchomienia). Zagrożenia epidemiologiczne w miejscu katastrofy. Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych w oparciu o dokumenty międzynarodowego prawa humanitarnego.

25. Choroby zakaźne

Zasady rozpoznania chorób zakaźnych, badanie przedmiotowe, badanie biochemiczne, bakteriologiczne, serologiczne. Surowice, szczepionki w chorobach zakaźnych. Choroba posurowicza. Choroby wirusowe i bakteryjne w aspekcie stomatologicznym. Zatrucie pokarmowe - epidemiologia i postacie kliniczne. Wirusowe zapalenia wątroby. Zakażenie HIV i zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS). Lymfadenopatie w chorobach zakaźnych.

26. Fizjologia ciąży

Cykl miesiączkowy. Uwarunkowania hormonalne kobiety w poszczególnych okresach życia. Diagnostyka ciąży i jej monitorowanie. Łożysko i jego rola. Poród i połóg. Podstawowe zagadnienia dotyczące EPH - gestozy, konfliktu serologicznego i hypotrofii płodu. Wpływ odżywiania kobiet w ciąży na rozwój płodu.

27. Fizjoterapia ogólna

Metody stosowane w rehabilitacji medycznej, zasady i metody fizykoterapii, możliwości i cele rehabilitacji, organizacja i zasady pracy zespołów rehabilitacyjnych, organizacja rehabilitacji medycznej w Polsce. Umiejętność diagnozowania, planowania i oceny procesu rehabilitacji. Pojęcia niepełnosprawności, inwalidztwa, rodzaje rehabilitacji leczniczej oraz metody prewencji. Zastosowania metod rehabilitacji w stomatologii, wpływ fizykoterapii i kinezyterapii na organizm. Określenie rodzaju i stopnia niepełnosprawności, celów rehabilitacji, zaplanowania rehabilitacji oraz oceny jej skuteczności.

28. Neurologia

Badanie neurologiczne i jego interpretacja. Choroby naczyniowe mózgu. Urazy mózgu. Zaburzenia świadomości. Zespoły otępienne. Neurologiczne skutki przewlekle zażywanych leków, uzależnienia. Bóle głowy i twarzy. Choroby neurologiczne dorosłych i dzieci stwarzające problemy w praktyce stomatologicznej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Ergonomia w stomatologii

Zagrożenia lekarza stomatologa w miejscu pracy. Ergonomiczne zasady prowadzenia zabiegów stomatologicznych i organizacja pracy w gabinecie stomatologicznym. Metody pracy przy pacjencie siedzącym i leżącym - wady i zalety. Zespół stomatologiczny. Czynniki etiologiczne schorzeń związanych z wykonywaniem zawodu i sposoby zapobiegania. Źródła stresu i zmęczenia w praktyce stomatologicznej i metody odreagowania sytuacji stresowych.

2. Periodontologia przedkliniczna

Podstawy diagnostyki chorób przyzębia. Podstawowe zabiegi higieniczno-lecznicze.

3. Choroby błony śluzowej

Diagnozowanie i leczenie najczęściej występujących chorób błony śluzowej jamy ustnej.

4. Gerostomatologia

Zmiany w narządzie żucia w okresie starzenia się. Choroby błony śluzowej związane z wiekiem. Problemy odżywiania i metabolizmu osób starszych. Problemy leczenia ludzi w podeszłym wieku w poszczególnych specjalnościach stomatologii. Opieka stomatologiczna nad pacjentami w wieku starszym w gabinecie lekarskim i miejscu zamieszkania.

5. Normy okluzji i funkcje układu stomatognatycznego

Pojęcie układu stomatognatycznego oraz anatomia i fizjologia jego części składowych. Normy okluzji we wzajemnej relacji szczęki i żuchwy. Budowa i funkcja zespołu stawów skroniowo-żuchwowych i mięśni żucia oraz wzajemnych relacji łuków zębowych. Główne czynniki etiologiczne zaburzeń zwarcia i artykulacji. Diagnostyka zaburzeń morfologiczno-czynnościowych układu stomatognatycznego oraz zasady jego rehabilitacji. Mechanizmy odruchowe i adaptacyjne w układzie stomatognatycznym. Zasady profilaktyki zaburzeń czynnościowych narządu żucia.

6. Endodoncja przedkliniczna

Anatomia jam zębowych. Narzędzia (normy według ISO) i materiały stosowane w leczeniu endodontycznym. Techniki leczenia endodontycznego - praktyczne wykonanie w poszczególnych grupach zębów na fantomach.

7. Stomatologia zachowawcza przedkliniczna

Wstęp do nauczania stomatologii. Cele i zakres. Działy stomatologii. Gabinet stomatologiczny - wyposażenie. Zespół stomatologiczny. Bezpieczeństwo i higiena pracy. Instrumentarium: sprzęt i aparatura stomatologiczna, zasady działania, obsługa. Zapobieganie zakażeniom w gabinecie. Metody utrzymania suchości pola zabiegowego. Znakowanie zębów. Zasady klasyfikacji ubytków próchnicowych według Blacka i Mounta. Opracowanie i wypełnienie ubytków klasy I-V według Blacka.

8. Protetyka stomatologiczna

Badanie lekarsko-dentystyczne. Analiza morfologicznego i czynnościowego stanu narządu żucia oraz diagnozowanie schorzeń wynikających z braków zębów lub innych tkanek układu stomatognatycznego. Planowanie leczenia protetycznego w nieskomplikowanych przypadkach klinicznych. Zabiegi kliniczne w podstawowym zakresie lecznictwa protetycznego. Wady wrodzone i nabyte, stomatopatie protetyczne, parafunkcje oraz inne zaburzenia czynnościowe w narządzie żucia. Zasady współpracy kliniczno-laboratoryjnej. Optymalny wybór uzupełnień protetycznych w określonych warunkach podłoża protetycznego oraz określenie skutków nieprawidłowo prowadzonego leczenia protetycznego. Zasady opieki pozabiegowej nad pacjentem. Uzupełnienia utraconych zębów, według wskazań: protezami stałymi, ruchomymi protezami częściowymi, protezami całkowitymi. Leczenie implantologiczne. Wykonanie prostych prac z zakresu techniki dentystycznej.

9. Materiałoznawstwo i sprzęt stomatologiczny

Wprowadzenie do materiałoznawstwa stomatologicznego. Materiały stosowane w stomatologii łącznie z technologiami materiałowymi i procedurami techniki dentystycznej, ortodontycznej i ektoprotetycznej. Charakterystyka sprzętu klinicznego i laboratoryjnego. Podstawy współczesnej techniki dentystycznej. Główne technologie związane z przetwarzaniem materiałów w toku wykonywania protez zębowych. Patomechanizm oddziaływania materiałów stomatologicznych na tkanki i narządy jamy ustnej.

10. Stomatologia zachowawcza z endodoncją

Etiologia, objawy kliniczne, diagnostyka, leczenia i zapobiegania chorobie próchnicowej. Odtwarzanie funkcji zębów przy zastosowaniu wszystkich współcześnie dostępnych środków w jamie ustnej pacjenta. Profilaktyka umożliwiająca utrzymanie zdrowej jamy ustnej. Znajomość procesów oraz postępowanie lecznicze w schorzeniach niepróchnicowego pochodzenia tkanek zmineralizowanych: abrazja, erozja, patologiczne starcie zębów. Przyczyny i leczenie nadwrażliwości zębów. Interpretacja zdjęć radiologicznych. Zapobieganie patologiom miazgi. Klasyfikacja i postępowanie w przypadkach urazów zębów. Właściwości i wskazania stosowania dostępnych materiałów stosowanych do wypełnień. Planowanie postępowania profilaktycznego, realizacja i ocena programów zdrowotnych dla grup wysokiego ryzyka w stomatologii. Ocena stanu żywotności miazgi. Procesy fizjologiczne i patologiczne zachodzące w miazdze zębowej (na poziomie komórki) oraz postępowanie lecznicze. Leczenie endodontyczne zębów jedno- i wielokorzeniowych. Powikłania w leczeniu endodontycznym. Środki lecznicze i materiały stosowane w endodoncji.

11. Profilaktyka stomatologiczna

Promocja zdrowia jamy ustnej i edukacja prozdrowotna. Istota choroby próchnicowej. Działania w zapobieganiu próchnicy. Zapobieganie powstawaniu wad zgryzu. Profilaktyka chorób przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej. Profilaktyka chorób nowotworowych narządu żucia.

12. Chirurgia stomatologiczna

Diagnostyka schorzeń w zakresie jamy ustnej i planowanie leczenia. Wskazania i przeciwwskazania do leczenia chirurgicznego. Ocena wskazań do wykonania i interpretacja badań dodatkowych i radiologicznych. Wykonanie znieczulenia przewodowego i nasiękowego. Zaopatrzenie krwawienia poekstrakcyjnego, nacinanie ropni. Rozpoznanie połączenia ustno-zatokowego. Ocena skuteczności prowadzonego leczenia i wskazań do konsultacji specjalistycznych oraz leczenia stacjonarnego.

13. Chirurgia szczękowo-twarzowa z onkologią

Diagnostyka schorzeń nowotworowych i obrażeń w zakresie twarzoczaszki i planowanie leczenia. Wskazania i przeciwwskazania do pobierania wycinków. Udzielanie pierwszej pomocy w obrażeniach zębów, wyrostków zębodołowych i kości szczęk.

14. Stomatologia wieku rozwojowego

Leczenie zintegrowane. Promocja zdrowia. Projektowanie i realizowanie programów profilaktycznych. Stosowanie technik psychologicznych w procesie adaptacji dziecka do leczenia stomatologicznego. Skuteczne zwalczania bólu i lęku "stomatologicznego". Diagnostyka i leczenie chorób jamy ustnej wieku rozwojowego. Rozpoznanie i leczenie wad rozwojowych uzębienia. Występujące w jamie ustnej objawy chorób ogólnoustrojowych.

15. Ortodoncja

Rozwój zgryzu w powiązaniu z rozwojem i wzrostem głowy i twarzy. Wady zgryzu -klasyfikacja. Zasady rozpoznawania wad. Podstawy cefalometrii. Podstawy zapobiegania wadom nabytym. Planowanie i wdrożenie postępowania zapobiegawczego. Podstawy leczenia aparatami. Leczenie niepowikłanych wad zgryzu. Ocena przypadków zgryzu wymagających specjalistycznego leczenia korygującego.

16. Choroby przyzębia

Diagnozowanie chorób przyzębia, planowanie i leczenie. Wykonanie zabiegu profesjonalnego usunięcia płytki i złogów kamienia nazębnego z wygładzeniem powierzchni korzenia. Kiretaż zamknięty, korekta zgryzu urazowego, unieruchomienia zębów, znoszenie nadwrażliwości szyjek zębów. Wykonanie biopsji.

17. Radiologia stomatologiczna

Oddziaływanie promieniowania jonizującego. Podstawy techniki radiologicznej, obsługa sprzętu. Kontrola jakości zdjęć radiologicznych. Anatomia rentgenowska głowy ze szczególnym uwzględnieniem szczęki i żuchwy. Podstawowe metody radiologiczne stosowane w stomatologii. Interpretacja badań radiologicznych obszaru głowy i szyi. Radiografia panoramiczna i cefalometryczna. Inne techniki obrazowania. Ochrona przed promieniowaniem jonizującym. Regulacje prawne dotyczące stosowania promieniowania jonizującego.

18. Fizjologia narządu żucia

Budowa i funkcje narządu żucia. Fizjologia wyrzynania się zębów mlecznych i stałych. Funkcje poszczególnych grup zębów. Reakcja miazgi zęba na bodźce fizyczne, chemiczne. Fizjologia przyzębia i błony śluzowej. Rozwój zgryzu. Biomechanika stawu skroniowo-żuchwowego, metody badania stawu. Czynności układu stomatognatycznego w procesie żucia i połykania. Narząd żucia a proces oddychania. Warunki zwarciowe na tle rozwoju osobniczego.

19. Farmakologia kliniczna

Wiadomości ogólne z farmakologii klinicznej (farmakokinetyka, farmakogenetyka, terapia monitorowana). Interakcje farmakokinetyczne i farmakodynamiczne, objawy uboczne działania leków. Chemioterapia zakażeń bakteryjnych (monoterapia, leczenie skojarzone, zasady kojarzenia antybiotyków). Farmakoterapia stanów alergicznych i zespołów polekowych (próby uczuleniowe, zespół Hoigne'a, zespół Nicolai, zespół Stevens-Johnsona). Środki miejscowo znieczulające - objawy przedawkowania, leczenie, zależność stężeń od rodzaju znieczulenia. Farmakoterapia bólu ostrego i przewlekłego. Farmakoterapia lęku i stanów pobudzenia psychoruchowego. Awitaminozy - objawy w jamie ustnej, leczenie. Farmakoterapia krwawień i skaz krwotocznych. Farmakoterapia stanów zagrażających życiu (omdlenia, wstrząs, obrzęk płuc).

20. Mikrobiologia jamy ustnej

Jama ustna jako środowisko ekologiczne drobnoustojów w zdrowiu i chorobie. Skład flory bakteryjnej zdrowej jamy ustnej. Zasiedlanie jamy ustnej przez drobnoustroje, różnicowanie się flory bakteryjnej, czynniki warunkujące adhezję bakterii. Skład bakteryjny płytki nazębnej, homeostaza i właściwości biochemiczne warunkujące patogenność płytki. Patogenność drobnoustrojów w chorobie próchnicowej, w chorobach przyzębia, zmianach ropnych w jamie ustnej, zakażonych kanałach korzeniowych. Związek zaburzeń bakteryjnych jamy ustnej z zapaleniem wsierdzia. Grzybice w jamie ustnej i inne zaburzenia bakteryjne. Zapobieganie i zwalczanie zakażeń krzyżowych. Antyseptyka, aseptyka, dezynfekcja, sterylizacja.

21. Patologia jamy ustnej

Uszkodzenie i śmierć komórki. Zaburzenia rozwoju zębów, choroba próchnicowa tkanek zmineralizowanych, choroby miazgi zęba, stany zapalne tkanek okołowierzchołkowych. Torbiele szczęk i tkanek miękkich jamy ustnej. Choroby przyzębia. Zmiany przerostowe tkanki łącznej, zmiany neoplastyczne, zaburzenia rogowacenia nabłonka i choroby błony śluzowej jamy ustnej. Guzy nabłonkowe i melanoma w jamie ustnej. Zmiany wrzodziejące w jamie ustnej i choroby pęcherzowe. Choroby i nowotwory ślinianek. Guzy pochodzenia zębowego. Wrodzone, rozwojowe, zapalne i metaboliczne choroby kośćca. Choroba Pageta, guzy i guzopodobne choroby kości. Schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego. Włóknisto-kostne procesy patologiczne w narządzie żucia. Proces zapalny. Stany przednowotworowe. Epidemiologia nowotworów jamy ustnej. Biopsja i jej znaczenie diagnostyczne.

22. Zarządzanie i ekonomika

Podstawowe pojęcia z zakresu medycyny społecznej, zdrowia publicznego, medycyny rodzinnej, zarządzania, ekonomiki, marketingu i organizacji ochrony zdrowia. Formy organizacyjne podmiotów świadczących usługi lecznicze. Zawieranie umów na udzielanie świadczeń zdrowotnych z publicznymi i niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej oraz lekarzami prywatnie praktykującymi. Podstawowa opieka medyczna. Wieloczynnikowe uwarunkowania zdrowia. Sytuacja zdrowotna społeczeństwa polskiego a system opieki zdrowotnej. Uprawnienia ludności związane z jej stanem zdrowia i mające wpływ na jego poziom. Organizacja samorządu lekarskiego. Praktyczne i ekonomiczne aspekty prowadzenia gabinetu stomatologicznego. Organizacja systemów opieki zdrowotnej w wybranych krajach świata. Podstawy organizacji narodowego systemu opieki zdrowotnej. Ochrona zdrowia psychicznego w Polsce i na świecie. System zaopatrzenia w leki. Instytucja lekarza rodzinnego.

VII. ZALECENIA

1. Wymiar godzinowy przedmiotów stomatologicznych stanowi około 60% ogólnej liczby godzin.

2. Przynajmniej 50% godzin zajęć w grupie przedmiotów kierunkowych powinno odbywać się w formie ćwiczeń praktycznej nauki zawodu.

3. Z ogólnej liczby godzin przeznaczonych na zajęcia praktyczne (kliniczne) należy 120 godzin objąć nauczaniem problemowym - zintegrowanym.

4. Przedmioty kierunkowe (przedkliniczne) obejmują zajęcia teoretyczne oraz ćwiczenia manualne, w tym na fantomach.

5. Zaleca się, aby uczelnia podała liczbę punktów ECTS - European Credit Transfer System (Europejski System Transferu Punktów Kredytowych).

ZAŁĄCZNIK Nr 33

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

kulturoznawstwo

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia na kierunku kulturoznawstwo trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.500, w tym 1.080 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kulturoznawstwa przedstawia wysoki poziom wykształcenia ogólnohumanistycznego. W szczególności reprezentuje dobre przygotowanie z zakresu teorii, historii i filozofii kultury. Ponadto posiada wiedzę specjalistyczną w zakresie wybranych dziedzin kultury, dającą mu możliwość pracy naukowej w określonej specjalności.

Ogólne wykształcenie humanistyczne umożliwia absolwentowi kierunku zdobycie dodatkowych kwalifikacji zawodowych w ramach np. studiów podyplomowych lub innego rodzaju szkolenia.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 420

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 300

Razem: 1.080

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Przedmiot do wyboru, np.: przedmiot przyrodniczy, podstawy ochrony własności intelektualnej 30

2. Historia filozofii 60

3. Logika i semiotyka 60

4. Warsztaty komputerowe 30

5. Język obcy 120

6. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 420

1. Wstęp do kulturoznawstwa 30

2. Historia kultury 60

3. Filozofia kultury 60

4. Socjologia kultury 60

5. Estetyka 90

6. Historia sztuki 60

7. Wiedza o literaturze 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 300

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania dodatkowej wiedzy z zakresu przedmiotu przyrodniczego podstaw ochrony własności intelektualnej lub innego przedmiotu niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów.

2. Historia filozofii

Przegląd zagadnień filozoficznych w perspektywie historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ontologicznej i epistemologicznej.

3. Logika i semiotyka

Logiczna teoria języka. Elementy współczesnej metodologii nauk.

4. Warsztaty komputerowe

Zapoznanie się ze standardowymi programami komputerowymi oraz ich zastosowaniem do potrzeb pracy naukowej.

5. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka nowożytnego.

6. Wychowanie fizyczne

Uczestnictwo w zajęciach, zgodnie z wyborem studenta lub wskazaniami lekarskimi.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wstęp do kulturoznawstwa

Kulturoznawstwo jako nauka o kulturze. Podstawowe pojęcia i metody badawcze. Miejsce kulturoznawstwa wśród nauk humanistycznych i społecznych. Kulturoznawstwo jako kierunek studiów i zawód.

2. Historia kultury

Dzieje kultury europejskiej i pozaeuropejskiej rozumiane zgodnie z określoną koncepcją kultury.

3. Filozofia kultury

Wiedza o zmiennych sposobach pojmowania kultury i różnych metodach jej poznawania.

Prezentacja myśli filozoficznej, podejmującej problematykę kultury.

4. Socjologia kultury

Kultura w aspekcie antropologicznym i socjologicznym. Kultura masowa. Kultury lokalne i środowiskowe. Naród jako czynnik kulturotwórczy.

5. Estetyka

Historyczne koncepcje estetyczne od Platona do Modernizmu. Estetyka polska XX w.

Analiza koncepcji doświadczenia estetycznego.

6. Historia sztuki

Prezentacja kolejnych etapów przemian w danej dziedzinie sztuki, z uwzględnieniem ważnych problemów praktyki artystycznej i jej uwarunkowań świadomościowych.

7. Wiedza o literaturze

Prezentacja kolejnych etapów przemian w danej dziedzinie sztuki, z uwzględnieniem ważnych problemów praktyki artystycznej i jej uwarunkowań świadomościowych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

Wiedza o wybranych dziedzinach kultury lub sztuki.

Przedmioty kierunkowe są ofertą specjalistyczną danego ośrodka, zależną od prowadzonej w nim tematyki badawczej. Blok przedmiotowy powinien zawierać między innymi wykłady monograficzne, konwersatoria, ćwiczenia i seminaria przygotowujące studenta do pracy magisterskiej.

VII.

ZALECENIA

Program studiów, oprócz zajęć teoretycznych, powinien zapewniać studentowi bezpośredni kontakt z osiągnięciami kultury narodowej i światowej, np. poprzez kontakt z muzeami, teatrami oraz tematyczne wycieczki i praktyki.

ZAŁĄCZNIK Nr 34

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

leśnictwo

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku leśnictwo trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.400, w tym 1.900 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia na kierunku leśnictwo przygotowują do:

- pracy w dziedzinie projektowania, urządzania, organizowania i zarządzania gospodarstwem leśnym zgodnie z wymogami ochrony środowiska i przyrody dla realizacji wielostronnych funkcji ochronnych i produkcyjnych lasu,

- pracy związanej z planowaniem i organizowaniem nasiennictwa i szkółkarstwa leśnego, hodowli oraz szeroko rozumianej ochrony lasu przed zagrożeniami abiotycznymi, biotycznymi i antropogenicznymi, pozyskiwaniem i transportem surowców leśnych, gospodarką łowiecką,

- sporządzania i realizacji planów gospodarczych, ochronnych i finansowych, projektowania i realizacji inżynieryjnego zagospodarowania lasu oraz doskonalenia poziomu technizacji prac leśnych.

Absolwent studiów leśnych powinien posiadać wiedzę i umiejętności w zakresie zapewnienia trwałości funkcjonowania ekosystemów leśnych, sporządzania i realizacji planów gospodarczych, ochronnych i finansowych, projektowania i realizacji inżynieryjnego zagospodarowania lasu oraz doskonalenia poziomu technizacji prac leśnych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 655

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 865

Razem: 1.900

IV.

PRAKTYKI

Przewiduje się minimum 4 tygodnie praktyki w Lasach Państwowych oraz Biurach Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne (w tym nauki społeczne i ekonomia) 120

3. Podstawy informatyki 80

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 655

1. Matematyka 45

2. Statystyka matematyczna 45

3. Chemia 45

4. Zoologia leśna 30

5. Ekologia z sozologią 60

6. Meteorologia z klimatologią leśną 25

7. Botanika leśna z dendrologią i fitosocjologią 105

8. Gospodarka łowiecka 30

9. Fizjologia roślin drzewiastych 45

10. Dendrometria 45

11. Geodezja leśna 45

12. Gleboznawstwo leśne 60

13. Ochrona przyrody 30

14. Technika leśna (maszynoznawstwo leśne) 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 865

1. Hodowla lasu z nasiennictwem, szkółkarstwem i selekcją 170

2. Fitopatologia leśna z mikrobiologią 60

3. Entomologia leśna 70

4. Ochrona lasu 45

5. Nauka o surowcu drzewnym 40

6. Użytkowanie zasobów leśnych (pozyskiwanie drewna, użytkowanie uboczne, transport leśny) 120

7. Inżynieria leśna 75

8. Nauka o produkcyjności lasu 35

9. Ergonomia i ochrona pracy 30

10. Urządzanie lasu 100

11. Ekonomika leśnictwa 45

12. Zarządzanie przedsiębiorstwem leśnym 45

13. Fotogrametria i systemy informacji przestrzennej 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i w piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia

W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, w tym historii powszechnej, filozofii, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze itp.

W zakresie ekonomii: prawo ekonomiczne, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Podstawy informatyki

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach.

Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Funkcje jednej zmiennej: ciągłość, pochodna, wzór Taylora, badanie przebiegu funkcji. Algebraiczne układy równań liniowych. Elementy geometrii analitycznej w R³. Funkcja dwu zmiennych. Matematyka w rozwiązywaniu problemów gospodarstwa leśnego.

2. Statystyka matematyczna

Materiał i miary statystyczne. Rachunek prawdopodobieństwa, pojęcia zmiennej i rozkładu zmiennej. Wprowadzenie do metody reprezentacyjnej, rozkłady z próby, estymacja oraz testowanie hipotez statystycznych, analiza wariancji, regresja i korelacja. Metody doświadczalnictwa w leśnictwie.

3. Chemia

Elementy energetyki, kinetyki i statystyki chemicznej. Właściwości fizyczne i chemiczne roztworów. Wybrane elementy elektrochemii, chemii organicznej oraz chemii drewna. Azotowe związki biologiczne. Produkty syntezy organicznej. Preparatyka nieorganiczna. Analiza ilościowa związków nieorganicznych oraz jakościowa wybranych klas związków organicznych.

4. Zoologia leśna

Kręgowce - anatomia, morfologia, systematyka, biologia i ekologia, znaczenie biocenotyczne i gospodarcze. Rozpoznawanie gatunków, gniazd, czaszek, odchodów, tropów, jaj, uszkodzeń drzew i krzewów.

5. Ekologia z sozologią

Zasady funkcjonowania żywej przyrody, poznanie stanów przyrody. Zjawiska i procesy ekologiczne. Zależności między elementami układów ekologicznych. Analiza przyczyn mechanizmów i skutków zmian zachodzących w przyrodzie na różnych poziomach jej organizacji, ze szczególnym uwzględnieniem roli człowieka w tych procesach i stanach krytycznych. Sozologiczna ocena stanu środowiska w Polsce i stanu zasobów naturalnych.

6. Meteorologia i klimatologia leśna

Atmosfera, promieniowanie słoneczne, rozkłady temperatur, wiatry, opady, wilgotność powietrza i gleby, czynniki pogodowe. Wpływ lasu na kształtowanie się klimatu i mikroklimatu. Regionalizacja klimatyczna świata i Polski.

7. Botanika leśna z dendrologią i fitosocjologią

Podstawy cytologii, anatomii, morfologii, embriologii i morfogenezy roślin, systematyka roślin z elementami genetyki i teorii ewolucji, dendrologia, fitosocjologia i ochrona szaty roślinnej.

8. Gospodarka łowiecka

Historia i współczesność łowiectwa. Struktury i procesy populacji zwierząt. Interakcje międzygatunkowe. Środowisko życia zwierząt leśnych, osłony i pokarm. Sterowanie dynamiką liczebności i hodowla zwierzyny, urządzanie łowisk i ochrona zwierzyny. Organizacja polowań i użytkowanie zwierzyny, ustawodawstwo łowieckie. Szkody łowieckie w lasach i na polach. Ekonomika gospodarki łowieckiej. Łowiectwo w kulturze i sztuce.

9. Fizjologia roślin drzewiastych

Fizykochemiczne podstawy procesów życiowych. Procesy anaboliczne i kataboliczne. Gospodarka wodna drzew. Odżywianie mineralne i transport substancji u roślin. Wzrost i rozwój wraz z mechanizmami regulacji hormonalnej i adaptacjami środowiskowymi. Podstawy odporności drzew na niekorzystne czynniki środowiska wzrostu.

10. Dendrometria

Charakterystyka kształtu drzew leśnych. Pomiar miąższości drzew leżących i stojących. Określanie wieku drzew i drzewostanów. Określanie miąższości drzewostanu oraz miąższości sortymentów drzewostanu na pniu. Sposoby wyznaczania przyrostu miąższości drzew i drzewostanów. Ocena dokładności metod określania miąższości i przyrostu miąższości drzew i drzewostanów.

11. Geodezja leśna

Metody pomiarów sytuacyjnych, wysokościowych i sytuacyjno-wysokościowych na potrzeby leśnictwa i ochrony przyrody. Pomiary realizacyjne. Sprzęt geodezyjny.

12. Gleboznawstwo leśne

Podstawy mineralogii, petrografii, geologii historycznej i dynamicznej. Powstawanie i właściwości morfologiczne, fizyczne, chemiczne i biologiczne gleb. Dewastacja, rekultywacja, nawożenie gleb leśnych. Monitoring środowiska glebowego. Systematyka gleb. Kartografia gleb leśnych.

13. Ochrona przyrody

Ochrona gatunkowa roślin, grzybów i zwierząt. Czerwone listy zagrożonych organizmów. Ochrona różnorodności biologicznej. Ochrona obszarowa - parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu, użytki ekologiczne i inne formy. Pomniki przyrody. Przyrodnicze konwencje i umowy międzynarodowe. Ruchy i organizacje ekologiczne, edukacja ekologiczna. Zadania ochrony przyrody w leśnych ekosystemach zagospodarowanych.

14. Technika leśna (maszynoznawstwo leśne)

Podstawy budowy maszyn i urządzeń leśnych, ich przeznaczenie, walory użytkowe i eksploatacyjne. Regulacja i przygotowanie maszyn do pracy, konserwacja i naprawa maszyn leśnych, ochrona środowiska a technika leśna. Szkolnictwo leśne.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Hodowla lasu, nasiennictwo, szkółkarstwo i selekcja

Siedlisko i środowisko leśne. Obieg składników mineralnych w lesie. Cechy drzew i drzewostanów. Regionalizacja przyrodniczo-leśna. Rębnie, odnowienia, pielęgnowanie upraw i młodników, trzebieże, plantacje drzew, introdukcja, zagospodarowanie nieużytków poprzemysłowych i gruntów porolnych, zalesienia, zadrzewienia, planowanie hodowlane. Genetyka i hodowla selekcyjna drzew. Obradzanie, zbiór, przechowywanie i wysiew nasion. Produkcja materiału sadzeniowego. Projekt szkółki leśnej. Technologie produkcji sadzonek. Drzewostany nasienne, plantacje nasienne, pochodzenie i ekotypy drzew. Banki genów w leśnictwie.

2. Fitopatologia leśna z mikrobiologią

Objawy, przebieg i sprawcy chorób drzew leśnych, profilaktyka i terapia chorób drzew. Choroby siewek, owoców i nasion, aparatu asymilacyjnego, pni i gałęzi, systemów korzeniowych, surowca drzewnego. Wady drewna przerobionego powodowane przez grzyby. Praktyczne aspekty mikoryz, ochrona różnorodności biologicznej grzybów. Mikrobiologia powietrza, wody i gleb leśnych. Metody badań mikologicznych, fitopatologicznych i mikrobiologicznych. Rola i znaczenie mikroorganizmów i grzybów w ekosystemach leśnych.

3. Entomologia leśna

Morfologia, anatomia i fizjologia owadów. Rozwój i rozmnażanie owadów. Owady wyrządzające szkody w drzewostanach, czynniki ograniczające ich występowanie. Biologia, znaczenie gospodarcze i zwalczanie szkodników szkółek i upraw, starszych drzewostanów iglastych i liściastych. Owady pasożytnicze i drapieżne.

4. Ochrona lasu

Rozpoznawanie źródeł zagrożeń funkcjonowania drzewostanów. Metody ograniczania i eliminacji szkód od czynników biotycznych, abiotycznych i antropogenicznych. Organizacja i instytucje ochrony lasu w Polsce. Ochrona przeciwpożarowa lasów.

5. Nauka o surowcu drzewnym

Użyteczność poszczególnych części drzew i ich cechy fizykochemiczne. Wady drewna. Podziały surowca drzewnego. Określanie jakości technicznej drewna. Wpływ warunków przyrodniczo-leśnych i zabiegów hodowlanych na jakość surowca drzewnego. Baza surowcowa lasów. Zasoby świata i Polski.

6. Użytkowanie zasobów leśnych

Zasady i metody organizacji użytkowania zasobów leśnych. Projektowanie procesów technologicznych. Wyposażenie techniczne brygad roboczych w użytkowaniu lasu. Technika i technologie pozyskiwania drewna. Wpływ pozyskiwania drewna na środowisko. Znaczenie transportu leśnego. Udostępnianie drzewostanów, zrywka i wywóz drewna, organizacja prac transportowych. Składowanie i spedycja drewna, transport surowców leśnych a środowisko. Charakterystyka żywicowania drzew, jakość żywicy i produktów żywicznych. Bazy surowcowe jadalnych owoców leśnych, grzybów, kory, roślin leczniczych i przemysłowych. Uprawa i użytkowanie wikliny. Użytki leśne pochodzenia zwierzęcego. Organizacja ubocznej produkcji leśnej w Polsce.

7. Inżynieria leśna

Infrastruktura techniczna w lasach. Komunikacje leśne, budownictwo leśne, melioracje wodne w lasach. Ochrona środowiska w inżynieryjnym zagospodarowaniu lasów. Turystyczne i rekreacyjne zagospodarowanie lasów.

8. Nauka o produkcyjności lasu

Wzrost i przyrost drzew i drzewostanów. Produkcyjność i produktywność lasu. Wpływ wieku, siedliska, sposobu zagospodarowania, pielęgnowania i innych zabiegów na kształtowanie się struktury drzewostanów. Deterministyczne i stochastyczne modele wzrostowe oraz ich zastosowanie. Produkcyjność drzewostanów jednogatunkowych i mieszanych. Wpływ czynników biotycznych, abiotycznych i antropogenicznych na przyrost i sumaryczną produkcję drzewostanu.

9. Ergonomia i ochrona pracy

Zasady przystosowania pracy do człowieka i człowieka do pracy. Metody ergonomicznej analizy pracy w leśnictwie. Podstawy prawne ochrony pracy. Wskaźniki fizycznego, psychicznego, środowiskowego i organizacyjnego obciążenia przy czynnościach leśnych.

10. Urządzanie lasu

Cele i funkcje gospodarstwa leśnego. Czynniki produkcji leśnej. Organizacja ładu czasowego i przestrzennego. Przyrodnicze podstawy urządzania lasu. Regulacja użytkowania rębnego i przedrębnego. Operat glebowo-siedliskowy. Metody urządzania lasu. Taksacja i inwentaryzacja lasu. Wielkoobszarowe metody inwentaryzacji lasu, techniki i technologie prac urządzeniowych, operat urządzania lasu. Ekologizacja gospodarki leśnej a urządzanie lasu. Organizacja służb urządzania lasu w Polsce.

11. Ekonomika leśnictwa

Rola czynników produkcji w gospodarstwie leśnym. Metody badań i oceny przebiegu procesów produkcji leśnej. Elementy polityki leśnej państwa.

12. Zarządzanie gospodarstwem leśnym

Zasady teorii organizacji i zarządzania oraz kierowania gospodarstwem leśnym. Struktura organizacyjna oraz ogólne przesłanki obowiązującego systemu finansowego i ewidencji księgowej zaopatrzenia produkcji i zbytu oraz ustalania i podziału wyników finansowych w Lasach Państwowych. Problemy podatkowe gospodarstwa leśnego. Główne zasady i założenia polityki leśnej państwa.

13. Fotogrametria i systemy informacji przestrzennej

Zdjęcia fotogrametryczne, efekt stereoskopowy. Sprzęt fotogrametryczny i sposoby sporządzania map. Klasyfikacja systemów informacji przestrzennej. Kartografia komputerowa. Sprzęt i pakiety programów.

VII.

ZALECENIA

Pozostała liczba godzin musi stanowić uzupełnienie jednej, kilku lub wszystkich grup przedmiotów A, B, C - stosownie do decyzji rad wydziałów prowadzących studia na kierunku leśnictwo.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku leśnictwo trwają 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 2.800, w tym 1.600 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku studiów leśnictwo (otrzymuje tytuł inżyniera) powinien posiadać wiedzę i umiejętności w zakresie zapewnienia trwałości funkcjonowania ekosystemów leśnych, sporządzania i realizacji planów gospodarczych, ochronnych i finansowych, projektowania i realizacji inżynieryjnego zagospodarowania lasu oraz doskonalenia poziomu technizacji prac leśnych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 550

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

Razem: 1.600

IV.

PRAKTYKI

Przewiduje się minimum 4 tygodnie praktyk w Lasach Państwowych oraz Biurach Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Język obcy 60

2. Przedmioty humanistyczne (w tym nauki społeczne i ekonomia) 90

3. Podstawy informatyki 60

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 550

1. Matematyka 40

2. Statystyka matematyczna 40

3. Chemia 40

4. Zoologia leśna 25

5. Ekologia z sozologią 45

6. Meteorologia z klimatologią 25

7. Botanika leśna 80

8. Gospodarka łowiecka 25

9. Fizjologia roślin drzewiastych 40

10. Dendrometria 40

11. Geodezja leśna 40

12. Gleboznawstwo leśne 45

13. Ochrona przyrody 25

14. Maszynoznawstwo leśne 40

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

1. Hodowla lasu 150

2. Fitopatologia leśna z mikrobiologią 50

3. Entomologia leśna 60

4. Ochrona lasu 40

5. Użytkowanie zasobów leśnych 150

6. Inżynieria leśna 70

7. Nauka o produkcyjności lasu 30

8. Ergonomia i ochrona pracy 30

9. Urządzanie lasu 90

10. Ekonomika leśnictwa 40

11. Zarządzanie przedsiębiorstwem leśnym 40

12. Fotogrametria i systemy informacji przestrzennej 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i w piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia

W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii w tym historii powszechnej, filozofii, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, podstaw prawa, ochrony własności intelektualnej.

W zakresie ekonomii: prawo, podstawy makroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Podstawy informatyki

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach.

Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Funkcje jednej zmiennej: ciągłość, pochodna, wzór Taylora, badanie przebiegu funkcji. Algebraiczne układy równań liniowych. Elementy geometrii analitycznej w R³. Funkcja dwu zmiennych. Matematyka w rozwiązywaniu problemów gospodarstwa leśnego.

2. Statystyka matematyczna

Materiał i miary statystyczne. Elementy rachunku prawdopodobieństwa, pojęcia zmiennej i rozkładu zmiennej. Testowanie hipotez statystycznych, analiza wariancji, regresja i korelacja. Metody doświadczalnictwa w leśnictwie.

3. Chemia

Preparatyka i analityka związków nieorganicznych. Elementy chemii organicznej, synteza organiczna, analiza jakościowa wybranych związków organicznych.

Właściwości fizyczne i chemiczne roztworów. Elementy termodynamiki, statyki chemicznej, kinetyki i elektrochemii. Chemia makrocząsteczek występujących w materii ożywionej. Chemia drewna.

4. Zoologia leśna

Kręgowce, anatomia, morfologia, systematyka, biologia i ekologia, znaczenie biocenotyczne i gospodarcze. Rozpoznawanie gatunków, gniazd, czaszek, odchodów, tropów, jaj, uszkodzeń drzew i krzewów.

5. Ekologia z sozologią

Zasady funkcjonowania żywej przyrody, poznanie stanów przyrody. Zjawiska i procesy ekologiczne. Zależności między elementami układów ekologicznych.

Analiza przyczyn mechanizmów i skutków zmian zachodzących w przyrodzie na różnych poziomach jej organizacji, ze szczególnym uwzględnieniem roli człowieka w tych procesach i stanach krytycznych. Sozologiczna ocena stanu środowiska w Polsce i stanu zasobów naturalnych.

6. Meteorologia i klimatologia leśna

Atmosfera, promieniowanie słoneczne, rozkłady temperatur, wiatry, opady, wilgotność powietrza i gleby, czynniki pogodowe. Wpływ lasu na kształtowanie się klimatu i mikroklimatu.

7. Botanika leśna z dendrologią i fitosocjologią

Wybrane elementy cytologii, anatomii, morfologii, embriologii i morfogenezy roślin. Systematyka roślin z elementami genetyki i teorii ewolucji. Dendrologia, fitosocjologia i ochrona szaty roślinnej.

8. Gospodarka łowiecka

Historia i współczesność łowiectwa. Struktury i procesy populacji zwierząt.

Interakcje międzygatunkowe. Środowisko życia zwierząt leśnych, osłony i pokarm. Sterowanie dynamiką liczebności, urządzanie łowisk i ochrona zwierzyny.

Organizacja polowań i użytkowanie zwierzyny, ustawodawstwo łowieckie. Szkody łowieckie. Ekonomika gospodarki łowieckiej. Łowiectwo w kulturze i sztuce.

9. Fizjologia roślin drzewiastych

Fizykochemiczne podstawy procesów życiowych. Procesy anaboliczne i kataboliczne. Gospodarka wodna drzew. Odżywianie mineralne i transport substancji u roślin. Wzrost i rozwój wraz z mechanizmami regulacji hormonalnej i adaptacjami środowiskowymi. Podstawy odporności drzew na niekorzystne czynniki środowiska wzrostu.

10. Dendrometria

Charakterystyka kształtu drzew leśnych. Pomiar miąższości drzew leżących i stojących. Określanie wieku drzew i drzewostanów. Określanie miąższości drzewostanu na pniu. Sposoby wyznaczania przyrostu miąższości drzew i drzewostanów. Ocena dokładności metod określania miąższości drzew i drzewostanów.

11. Geodezja leśna

Metody pomiarów sytuacyjnych, wysokościowych i sytuacyjno-wysokościowych na potrzeby leśnictwa i ochrony przyrody. Pomiary realizacyjne. Sprzęt geodezyjny.

12. Gleboznawstwo leśne

Podstawy mineralogii, petrografii, geologii historycznej i dynamicznej.

Powstawanie i właściwości morfologiczne, fizyczne, chemiczne i biologiczne gleb. Dewastacja, rekultywacja, nawożenie gleb leśnych. Monitoring środowiska glebowego. Systematyka gleb. Kartografia gleb leśnych.

13. Ochrona przyrody

Ochrona gatunkowa roślin, grzybów i zwierząt. Czerwone listy zagrożonych organizmów. Ochrona różnorodności biologicznej. Ochrona obszarowa - parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu, użytki ekologiczne i inne formy. Pomniki przyrody. Przyrodnicze konwencje i umowy międzynarodowe. Ruchy i organizacje ekologiczne, edukacja ekologiczna. Zadania ochrony przyrody w leśnych ekosystemach zagospodarowanych.

14. Maszynoznawstwo leśne

Podstawy budowy maszyn i urządzeń leśnych, ich przeznaczenie, walory użytkowe i eksploatacyjne. Regulacja i przygotowanie maszyn do pracy, konserwacja i naprawa maszyn leśnych, ochrona środowiska a technika leśna.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Hodowla lasu, nasiennictwo, szkółkarstwo i selekcja

Siedlisko i środowisko leśne, obieg składników mineralnych w lesie. Cechy drzew i drzewostanów. Regionalizacja przyrodniczo-leśna. Rębnie, odnowienia, pielęgnowanie upraw i młodników, trzebieże, plantacje drzew, introdukcja, zagospodarowanie nieużytków poprzemysłowych i gruntów porolnych, zalesienia, zadrzewienia, planowanie hodowlane. Genetyka i hodowla selekcyjna drzew.

Obradzanie, zbiór, przechowywanie i wysiew nasion. Produkcja materiału sadzeniowego. Projekt szkółki leśnej. Technologie produkcji sadzonek. Drzewostany nasienne, plantacje nasienne, pochodzenie i ekotypy drzew. Banki genów w leśnictwie.

2. Fitopatologia leśna z mikrobiologią

Objawy, przebieg i sprawcy chorób drzew leśnych, profilaktyka i terapia chorób drzew. Choroby siewek, owoców i nasion, aparatu asymilacyjnego, pni i gałęzi, systemów korzeniowych, surowca drzewnego. Wady drewna przerobionego powodowane przez grzyby. Praktyczne aspekty mikoryz, ochrona różnorodności biologicznej grzybów. Mikrobiologia powietrza, wody i gleb leśnych. Metody badań mikologicznych, fitopatologicznych i mikrobiologicznych. Rola i znaczenie mikroorganizmów i grzybów w ekosystemach leśnych.

3. Entomologia leśna

Morfologia, anatomia i fizjologia owadów. Rozwój i rozmnażanie owadów. Owady wyrządzające szkody w drzewostanach, czynniki ograniczające ich występowanie. Biologia, znaczenie gospodarcze i zwalczanie szkodników szkółek i upraw, starszych drzewostanów iglastych i liściastych. Owady pasożytnicze i drapieżne.

4. Ochrona lasu

Rozpoznawanie źródeł zagrożeń funkcjonowania drzewostanów. Metody ograniczania i eliminacji szkód od czynników biotycznych, abiotycznych i antropogenicznych. Organizacja i instytucje ochrony lasu w Polsce. Ochrona przeciwpożarowa lasów.

5. Użytkowanie zasobów leśnych

Użyteczność poszczególnych części drzew i ich cechy fizykochemiczne. Wady drewna. Podział surowca drzewnego. Określanie jakości technicznej drewna. Baza surowcowa lasów.

Zasoby świata i Polski. Zasady i metody organizacji użytkowania zasobów leśnych. Projektowanie procesów technologicznych. Wyposażenie techniczne brygad roboczych w użytkowaniu lasu. Technika i technologie pozyskiwania drewna. Wpływ pozyskiwania drewna na środowisko. Znaczenie transportu leśnego. Udostępnianie drzewostanów, zrywka i wywóz drewna, organizacja prac transportowych. Składowanie i spedycja drewna, transport surowców leśnych a środowisko. Charakterystyka żywicowania drzew, jakość żywicy i produktów żywicznych. Bazy surowcowe jadalnych owoców leśnych, grzybów, kory, roślin leczniczych i przemysłowych.

Uprawa i użytkowanie wikliny. Użytki leśne pochodzenia zwierzęcego. Organizacja ubocznej produkcji leśnej w Polsce.

6. Inżynieria leśna

Infrastruktura techniczna w lasach. Komunikacje leśne, budownictwo leśne, melioracje wodne w lasach. Ochrona środowiska w inżynieryjnym zagospodarowaniu lasów. Turystyczne i rekreacyjne zagospodarowanie lasów.

7. Nauka o produkcyjności lasu

Wzrost i przyrost drzew i drzewostanów. Produkcyjność i produktywność lasu.

Wpływ wieku, siedliska, sposobu zagospodarowania, pielęgnowania i innych zabiegów na kształtowanie się struktury drzewostanów. Deterministyczne i stochastyczne modele wzrostowe oraz ich zastosowanie. Produkcyjność drzewostanów jednogatunkowych i mieszanych. Wpływ czynników biotycznych, abiotycznych i antropogenicznych na przyrost i sumaryczną produkcję drzewostanu.

8. Ergonomia i ochrona pracy

Zasady przystosowania pracy do człowieka i człowieka do pracy. Metody ergonomicznej analizy pracy w leśnictwie. Podstawy prawne ochrony pracy.

Wskaźniki fizycznego, psychicznego, środowiskowego i organizacyjnego obciążenia przy czynnościach leśnych.

9. Urządzanie lasu

Cele i funkcje gospodarstwa leśnego. Czynniki produkcji leśnej. Organizacja ładu czasowego i przestrzennego. Regulacja użytkowania rębnego i przedrębnego. Metody urządzania lasu. Taksacja i inwentaryzacja lasu. Wielkoobszarowe metody inwentaryzacji lasu, techniki i technologie prac urządzeniowych, operat urządzania lasu. Operat glebowo-siedliskowy. Organizacja służb urządzania lasu w Polsce.

10. Ekonomika leśnictwa

Rola czynników produkcji w gospodarstwie leśnym. Metody badań i oceny przebiegu procesów produkcji leśnej. Elementy polityki leśnej państwa.

11. Zarządzanie gospodarstwem leśnym

Zasady teorii organizacji i zarządzania oraz kierowania gospodarstwem leśnym.

Struktura organizacyjna oraz ogólne przesłanki obowiązującego systemu finansowego i ewidencji księgowej zaopatrzenia produkcji i zbytu oraz ustalania i podziału wyników finansowych w Lasach Państwowych. Problemy podatkowe gospodarstwa leśnego.

12. Fotogrametria i systemy informacji przestrzennej

Zdjęcia fotogrametryczne, efekt stereoskopowy. Sprzęt fotogrametryczny i sposoby sporządzania map. Kartografia komputerowa. Sprzęt i pakiety programów.

VII.

ZALECENIA

Pozostała liczba godzin musi stanowić uzupełnienie jednej, kilku lub wszystkich grup A, B, C - stosownie do decyzji rad wydziałów prowadzących studia na kierunku leśnictwo. Przedmioty grupy C muszą stanowić co najmniej 60% ogólnego wymiaru godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 34a ⁴⁴

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

lotnictwo i kosmonautyka

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku lotnictwo i kosmonautyka trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.600, w tym 1.785 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku lotnictwo i kosmonautyka otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera. Studia magisterskie na tym kierunku powinny prowadzić do wykształcenia specjalistów dla nowoczesnego przemysłu lotniczego oraz innych gałęzi przemysłu pracujących na rzecz lotnictwa i kosmonautyki. Kształcenie na tym kierunku powinno uwzględniać potrzeby użytkowników statków powietrznych i obiektów kosmicznych w zakresie ich eksploatacji, mając na uwadze wymagania międzynarodowe dotyczące kwalifikacji personelu. Absolwenci, w oparciu o gruntowną wiedzę i umiejętności określone w przedmiotach podstawowych, kierunkowych oraz specjalnościowych, powinni być przygotowani do podjęcia twórczej pracy projektowo-konstrukcyjnej i naukowo-badawczej, związanej z budową i eksploatacją statków powietrznych i obiektów kosmicznych, zarówno w podmiotach krajowych, jak i zagranicznych, zwłaszcza europejskich.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 690

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 690

Razem: 1.785

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać dwie praktyki, w tym dyplomową, w łącznym wymiarze 8 tygodni.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

1. Przedmiot do wyboru 90

2. Ekonomia 45

3. Język obcy 180

4. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 690

1. Matematyka 270

2. Informatyka 45

3. Fizyka 120

4. Mechanika ogólna 60

5. Mechanika ciała stałego 30

6. Mechanika płynów 45

7. Termodynamika 60

8. Grafika inżynierska i zapis konstrukcji 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 690

1. Metody numeryczne w projektowaniu konstrukcji lotniczych 30

2. Komputerowe techniki projektowania 60

3. Aerodynamika 30

4. Mechanika lotu 45

5. Podstawy elektrotechniki 45

6. Podstawy elektroniki 45

7. Podstawy automatyki 45

8. Materiały lotnicze 30

9. Wytrzymałość materiałów i konstrukcji lotniczych 60

10. Podstawy konstrukcji maszyn 60

11. Silniki lotnicze i kosmiczne 45

12. Wyposażenie pokładowe 60

13. Technologia lotnicza i kosmiczna 45

14. Budowa i projektowanie obiektów latających 60

15. Eksploatacja statków latających 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Ewolucja wszechświata

Kosmologia i jej rozwój: statyczny Wszechświat Einsteina, modele Wszechświata niestacjonarnego Friedmana, prawo Hubble'a, promieniowanie reliktowe. Ewolucja Wszechświata, ery: pierwotna, gwiazdowa, degeneracji, czarnych dziur oraz ciemna. Modele powstania Wszechświata w świetle fizyki wysokich energii - powstanie galaktyk. Ewolucja gwiazd. Układy planetarne: słoneczny, pozasłoneczne.

Medycyna lotnicza i kosmiczna

Aspekty medyczne w historii lotnictwa i lotów kosmicznych. Wpływ warunków lotu w statkach powietrznych na organizm ludzki, w tym: wpływ dużych przyspieszeń, turbulencji atmosferycznych, szybkich zmian ciśnienia atmosferycznego i położeń przestrzennych. Ograniczenia eksploatacyjne wynikające z odporności człowieka na warunki lotu. Problemy medyczne lotów orbitalnych i międzyplanetarnych. Długotrwałe funkcjonowanie w warunkach nieważkości - możliwości adaptacyjne organizmu ludzkiego. Zagadnienia przetrwania w lotach kosmicznych z uwzględnieniem sytuacji awaryjnych.

Ochrona środowiska

Zagrożenia dla środowiska ze strony lotnictwa i kosmonautyki. Zanieczyszczenia środowiska związane z lotnictwem i kosmonautyką. Hałas naziemny i z powietrza wynikający z ruchu lotniczego oraz statków kosmicznych, ograniczenia z tym związane w ruchu lotniczym i lokalizacji obiektów lotniczych. Prawo krajowe i międzynarodowe w zakresie ochrony środowiska. Aspekty ekonomiczne ochrony środowiska.

2. Ekonomia

Podstawowe kategorie i prawa ekonomiczne. Ogólne uwarunkowania wzrostu produkcji i rozwoju ekonomicznego. Przedsiębiorstwo i rynek w gospodarce. Cele ekonomiczne przedsiębiorstwa. Kooperacja w przemyśle lotniczym. Problemy planowania. Elastyczność przemysłowa. System rezerw przedsiębiorczości. Czynnik ludzki we współczesnej gospodarce. Wybrane problemy międzynarodowych stosunków ekonomicznych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Liczby rzeczywiste i zespolone. Elementy geometrii analitycznej na płaszczyźnie i w przestrzeni trójwymiarowej, rachunek wektorowy. Macierze i wyznaczniki. Ciągi i szeregi liczbowe. Granica i ciągłość funkcji rzeczywistych jednej i wielu zmiennych rzeczywistych. Pochodna, pochodne cząstkowe. Funkcja pierwotna, całka oznaczona, całki wielokrotne, całki krzywoliniowe i powierzchniowe. Twierdzenie o wartości średniej. Twierdzenie Taylora. Ekstrema funkcji jednej i wielu zmiennych rzeczywistych. Szeregi funkcyjne, szeregi potęgowe i trygonometryczne. Funkcje zmiennej zespolonej, wielomiany w ciele liczb zespolonych. Transformacje Fouriera i Laplace'a. Równania różniczkowe zwyczajne, metody rozwiązywania równań różnych typów. Równania i układy równań liniowych i metody ich rozwiązywania (w szczególności metoda "uzmienniania stałych"). Równania różniczkowe cząstkowe i ich podstawowa klasyfikacja. Interpretacja fizyczna równań różniczkowych cząstkowych drugiego rzędu typu parabolicznego, eliptycznego i hiperbolicznego. Elementy geometrii różniczkowej. Zmienna losowa, rozkłady i ich parametry. Funkcje zmiennych losowych. Wielowymiarowe funkcje losowe - korelacja i regresja. Procesy stochastyczne. Hipotezy stochastyczne i ich weryfikacje.

2. Informatyka

Systemy operacyjne. Pakiety biurowe i graficzne. Języki programowania (zmienne i stałe, operacje arytmetyczne relacyjne i logiczne, deklaracje typów, instrukcje podstawiania sterujące i wejścia-wyjścia, funkcje biblioteczne, podprogramy, moduły, struktury, podstawowe operacje algorytmiczne). Proste algorytmy numeryczne i kombinatoryczne. Rozwiązywanie układów równań liniowych i nieliniowych. Interpolacje funkcjami sklejanymi. Zagadnienia brzegowe dla równań różniczkowych zwyczajnych.

3. Fizyka

Zasada względności. Czasoprzestrzeń. Transformacje Lorentza. Kinematyka i dynamika relatywistyczna. Siła. Ładunek, pole ładunku w ruchu jednostajnym i przyspieszonym. Oddziaływanie ładunków w ruchu. Fale elektromagnetyczne. Rezonatory. Światłowody. Sformułowanie wariacyjne mechaniki i elektrodynamiki. Elementy mechaniki statystycznej. Optyka geometryczna i falowa. Elementy elektrono-optyki, zastosowania w technice. Elementy wibro-akustyki - dźwięki słyszalne i niesłyszalne. Ultradźwięki. Fizyka kwantowa: zjawiska zachodzące w skali atomowej i subatomowej. Zarys mechaniki kwantowej - podstawowe postulaty i równania. Kwantowa transmisja informacji (kubity). Proste zastosowania mechaniki kwantowej do opisu ciał stałych. Kwantowanie pola elektromagnetycznego. Moment pędu na przykładzie atomu wodoru. Spin. Statystyki kwantowe.

4. Mechanika ogólna

Siły i momenty. Tarcie ślizgowe i toczne. Równania równowagi. Kinematyka punktu oraz bryły. Ruch punktu materialnego oraz ciała sztywnego o masie stałej i zmiennej. Dynamika punktu materialnego. Pęd, kręt, energia punktu, układu punktów oraz ciała sztywnego o masie stałej i zmiennej. Równania ruchu. Układy drgające - modele liniowe, dyskretne i ciągłe. Drgania parametryczne, samowzbudne i losowe. Sterowanie drganiami.

5. Mechanika ciała stałego

Ustroje liniowe i nieliniowe geometrycznie i materiałowo. Zasady modelowania i analizy wytrzymałościowej ustrojów. Analiza przemieszczeń, stanu odkształcenia i stanu naprężenia. Równania konstytutywne stanu sprężystego i plastycznego. Ciała izotropowe i nieizotropowe (kompozyty). Podstawy oceny bezpieczeństwa ustrojów. Energia odkształcenia. Twierdzenia i metody energetyczne.

6. Mechanika płynów

Opis stanu i ruchu płynu. Elementy hydrostatyki - równanie równowagi, parcie cieczy na ścianki. Równanie ciągłości. Równanie Eulera. Całki równania Eulera: równanie Bernoulliego, równanie Cauchy-Lagrangea. Elementy kinematyki. Ruch wirowy, cyrkulacja, model wiru Rankina. Tensor prędkości deformacji i tensor naprężeń. Równanie Naviera-Stokesa - przykłady rozwiązań analitycznych. Podobieństwo przepływów. Elementy hydrauliki. Ruch laminarny i turbulentny, współczynnik turbulencji. Ruch potencjalny. Warstwa przyścienna, równanie Prandtla, równanie Karmana. Współczynnik oporu ciała smukłego (płytka) i tępego (walec), oderwanie przepływu.

7. Termodynamika

Równanie stanu gazów doskonałych i rzeczywistych. Zasady termodynamiki. Przemiany charakterystyczne. Obiegi termodynamiczne. Właściwości mieszanin gazów. Spalanie paliw ciekłych i stałych. Właściwości produktów spalania. Wymiana ciepła: przewodzenie, konwekcja, promieniowanie cieplne. Zewnętrzne i wewnętrzne źródła ciepła nagrzewającego konstrukcję. Wymiana ciepła w konstrukcji. Chłodzenie.

8. Grafika inżynierska i zapis konstrukcji

Geometria wykreślna. Podstawy rysunku aksonometrycznego. Zasady odwzorowania prostokątnego. Odwzorowanie prostych elementów w przestrzeni oraz relacji zachodzących pomiędzy nimi. Metoda transformacji rzutni. Odwzorowanie brył i wyznaczanie linii przenikania. Podstawy wykonywania rysunku warsztatowego. Odwzorowanie prostych przedmiotów. Przekroje i widoki cząstkowe. Połączenia gwintowe, wpustowe i zębate. Tworzenie i odczytywanie rysunku złożeniowego.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Metody numeryczne w projektowaniu konstrukcji lotniczych

Metody przybliżone rozwiązywania zagadnień mechaniki konstrukcji. Metody różnic skończonych, objętości skończonych i elementów skończonych (MES). Metody spektralne. Ogólne zasady rozwiązywania zagadnień nieliniowych. MES w teorii sprężystości i analizie konstrukcji prętowych, ramowych i powłokowych. Metody analizy pól termicznych w ciałach stałych z uwzględnieniem cieplnego oporu kontaktowego i naprężeń termicznych. Symulacja komputerowa ruchu cieczy lepkiej, nieściśliwej i ściśliwej z wymianą ciepła na drodze konwekcji i promieniowania (w ośrodkach obojętnych i optycznie czynnych). Modele turbulencji. Modelowanie numeryczne przemian fazowych (obladzanie, ablacja). Pakiety komercyjne.

2. Komputerowe techniki projektowania

Zintegrowane systemy CAD/CAM/CAE w przemyśle. Możliwości systemu, jego budowa i koncepcja użytkowania. Modelowanie 2D (zbiory punktów, krzywe płaskie, szkicownik - więzy geometryczne i wymiarowe). Modelowanie 3D - modele pojedynczych obiektów oraz "złożeń". Zaawansowane funkcje tworzenia "dużych złożeń". Parametryzacja modeli pojedynczych elementów oraz "złożeń". Tworzenie, edycja i analiza tak zwanych powierzchni swobodnych. Wprowadzenie do języka interaktywnego projektowania graficznego - analizy MES w ramach systemu, analizy tolerancji, analizy szybkiego tworzenia prototypów oraz baz wiedzy inżynierskiej. Dwuwymiarowe rysunki dokumentacji technicznej (wykonawcze i złożeniowe) obiektów trójwymiarowych. Wybrane zagadnienia konstrukcyjne, w tym zgłaszane przez przemysł.

3. Aerodynamika

Teoria profilu lotniczego: opis geometrii, odwzorowanie konforemne, profil Żukowskiego, rozkład ciśnień na profilu, współczynniki sił aerodynamicznych, biegunowa profilu. Skrzydło o skończonym wydłużeniu: opis geometrii, teoria linii nośnej, opór indukowany. Warstwa przyścienna: laminarna, turbulentna, oderwanie, ślad aerodynamiczny. Aerodynamika dużych prędkości: teoria małych zaburzeń, równanie Bernoulliego dla przepływu ściśliwego, liczba Macha, dysza de Lavala, fale zgęszczeniowe i rozrzedzeniowe. Nagrzewanie aerodynamiczne.

4. Mechanika lotu

Charakterystyki aerodynamiczne bryły w opływie. Biegunowa aerodynamiczna. Siły działające na statek latający. Osiągi. Loty ustalone i nieustalone. Równowaga sił i momentów. Równania ruchu. Stateczność statyczna i dynamiczna. Sterowność i manewrowość. Loty suborbitalne i orbitalne statków w przestrzeni.

5. Podstawy elektrotechniki

Podstawy elektrotechniki: pole elektryczne, teoria obwodów prądu stałego, zjawiska elektrochemiczne, magnetyzm i elektromagnetyzm, obwody elektryczne jedno-, dwu- i trójfazowe. Czwórniki i filtry. Przetwarzanie i użytkowanie energii: odbiorniki energii elektrycznej, silniki i generatory prądu stałego i przemiennego. Urządzenia do przesyłania i rozdziału energii elektrycznej: łączniki, bezpieczniki, przewody i kable. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w pracy z urządzeniami elektrycznymi. Bezpieczeństwo i niezawodność układów elektrycznych.

6. Podstawy elektroniki

Budowa i właściwości fizyczne materiałów półprzewodnikowych. Elementy półprzewodnikowe: termistory, warystory, gaussotrony, hallotrony, tensometry. Diody półprzewodnikowe. Tranzystory: zasada działania, układy pracy, parametry. Elementy przełączające: dynistory, diaki, tyrystory, triaki. Zasilacze elektroniczne. Wzmacniacze: rodzaje, właściwości, realizacje układowe. Wstęp do energoelektroniki: prostowniki sterowane i niesterowane, falowniki, sterowniki prądu przemiennego. Główne kierunki rozwoju technologii elektronicznej. Bezpieczeństwo i niezawodność układów elektronicznych.

7. Podstawy automatyki

Pojęcia obiektu i układu sterowania. Sygnały i elementy układów automatyki. Modelowanie obiektów i elementów automatyki. Klasyfikacja i podział układów automatyki. Liniowe układy ze sprzężeniem zwrotnym: struktury, sterowalność i obserwowalność, stabilność. Wprowadzenie do regulacji impulsowej. Regulatory ciągłe i dyskretne. Jakość procesów regulacji: kryteria, wybrane metody syntezy układów regulacji. Układy regulacji nieliniowej: typy nieliniowości, regulacja dwu- i trójpołożeniowa, opóźnienie w układach automatyki. Metody symulacyjne badania układów dynamicznych. Niezawodność układów automatycznych.

8. Materiały lotnicze

Metalowe materiały konstrukcyjne - podstawowe właściwości wytrzymałościowe, sprężyste, trwałościowe oraz technologiczne i użytkowe. Stale konstrukcyjne - węglowe i stopowe. Obróbka ubytkowa, plastyczna oraz cieplna i cieplno-chemiczna. Materiały konstrukcyjne na podstawie aluminium, magnezu, miedzi, niklu, kobaltu i tytanu. Podstawy teorii korozji i zabezpieczeń antykorozyjnych. Kompozyty metaliczne i polimerowe, materiały wyjściowe - techniki wytwarzania, prognozowanie właściwości mechanicznych. Podstawy analizy lekkości materiałów oraz ich zdatności do wykorzystania jako elementów statków i obiektów latających.

9. Wytrzymałość materiałów i konstrukcji lotniczych

Podstawowe jednowymiarowe stany napięcia: rozciąganie i ściskanie, skręcanie, zginanie, wytrzymałość złożona. Problemy utraty stateczności prętów. Konstrukcje prętowe: ramy i kratownice statycznie wyznaczalne i niewyznaczalne. Naprężenia cieplne i montażowe. Ustroje dwuwymiarowe: zadanie Lame', tarcze osiowosymetryczne, płyty kołowe, powłoki obrotowe (stan zgięciowy i błonowy), pręty cienkościenne. Badanie płaskiego stanu naprężenia przy użyciu tensmetrów oporowych i metodą elastooptyczną. Badanie przemieszczeń metodą mory. Badanie utraty stateczności prętów i płyt.

10. Podstawy konstrukcji maszyn

Metodyka konstruowania - kryteria oceny obiektu, niezawodność, bezpieczeństwo, procesy prowadzące do uszkodzeń obiektów mechanicznych. Wytrzymałość doraźna, zmęczenie materiałów (wpływ obróbki, karbów, wielkości przedmiotu), mechanika pękania, zużycie. Połączenia ciągłe i dyskretne - obciążenia dopuszczalne i niszczące, prawdopodobieństwo uszkodzenia (na podstawie łożysk tocznych). Problemy konstrukcyjne, technologiczne i eksploatacyjne na przykładach sprzęgieł, przekładni zębatych, przekładni pasowych, hamulców.

11. Silniki lotnicze i kosmiczne

Klasyfikacja, budowa oraz właściwości zespołów napędowych z silnikami tłokowymi, turbinowymi, strumieniowymi i rakietowymi. Zakresy zastosowań. Integracja zespołu napędowego w układzie z obiektem lub statkiem latającym.

12. Wyposażenie pokładowe

Wyposażenie pilotażowo-nawigacyjne. Wyposażenie energetyczne, elektryczne, hydrauliczne i pneumatyczne. Wyposażenie diagnostyczne, łącznościowe i lokalizacyjne. Wyposażenie specjalistyczne: bezpieczeństwa człowieka, bezpieczeństwa statku latającego i inne.

13. Technologia lotnicza i kosmiczna

Odwzorowanie geometrii obiektów latających. Odwzorowanie geometrii zespołów głównych. Odwzorowanie geometrii bryły obiektów latających. Schematy kompletacji. Metody montażu ze względu na sposoby bazowania w odniesieniu do konstrukcji metalowych i konstrukcji z kompozytów polimerowych. Techniki łączenia. Zagadnienia jakości w budowie statków powietrznych.

14. Budowa i projektowanie obiektów latających

Podstawowe zespoły obiektów latających. Definicja misji. Analiza trendów projektowych. Wstępne oszacowanie masy. Wybór obciążenia powierzchni, ciągu lub mocy. Bezpieczeństwo, przepisy zdatności lotnej. Projektowanie płata głównego i kadłuba. Wybór konfiguracji usterzeń. Wybór zespołu napędowego. Projektowanie klap, slotów, hamulców itp. Obciążenie konstrukcji. Projektowanie elementów struktury i wybór materiałów. Uwzględnienie wymagań stateczności i sterowności w projektowaniu. Analiza kosztów projektu. Kompromisy w konstrukcjach lotniczych. Elementy projektowania rakiet i statków kosmicznych.

15. Eksploatacja statków latających

Statek latający jako przedmiot eksploatacji. Systemy eksploatacyjne. Organizacja eksploatacji statków latających. Aspekty techniczne eksploatacji statków latających. Problemy ekonomiczne eksploatacji statków latających. Normowanie procesu eksploatacji statków latających. Bezpieczeństwo lotów.

VII. ZALECENIA

Przy ustalaniu szczegółowych planów i programów studiów należy uwzględnić kryteria FEANI, zgodnie z którymi przedmioty kształcenia ogólnego powinny stanowić około 10%, przedmioty podstawowe - 35%, a techniczne - około 55% ogólnej liczby godzin.

STUDIA ZAWODOWE

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku lotnictwo i kosmonautyka trwają nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.600, w tym 1.170 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku lotnictwo i kosmonautyka otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera. Studia zawodowe na tym kierunku powinny prowadzić do wykształcenia specjalistów posiadających wiedzę i praktyczne umiejętności w zakresie konstruowania, wytwarzania i eksploatacji statków powietrznych i obiektów kosmicznych. W odniesieniu do eksploatacji uwzględnione być powinny wymagania europejskich instytucji lotnictwa cywilnego. Absolwenci powinni być przygotowani do wykonywania zadań inżynierskich w nowoczesnych zakładach przemysłu lotniczego i u użytkowników statków powietrznych oraz być przydatni w innych gałęziach przemysłu realizujących zadania dla lotnictwa i kosmonautyki. Zasób wiedzy podstawowej, kierunkowej i specjalnościowej powinien umożliwić ewentualną kontynuację kształcenia na uzupełniających studiach magisterskich.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 450

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 480

Razem: 1.170

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktykę w wymiarze nie mniejszym niż 4 tygodnie.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Ekonomia 30

3. Język obcy 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 450

1. Matematyka 180

2. Informatyka 30

3. Fizyka 90

4. Mechanika ogólna 45

5. Mechanika płynów 30

6. Termodynamika 30

7. Grafika inżynierska i zapis konstrukcji 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 480

1. Aerodynamika 30

2. Mechanika lotu 45

3. Podstawy elektrotechniki 30

4. Podstawy elektroniki 30

5. Podstawy automatyki 30

6. Materiały lotnicze 30

7. Wytrzymałość materiałów i konstrukcji lotniczych 45

8. Podstawy konstrukcji maszyn 60

9. Silniki lotnicze i kosmiczne 30

10. Wyposażenie pokładowe 45

11. Technologia lotnicza i kosmiczna 30

12. Budowa i projektowanie obiektów latających 45

13. Eksploatacja statków latających 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Ewolucja wszechświata

Kosmologia i jej rozwój: statyczny Wszechświat Einsteina, modele Wszechświata niestacjonarnego Friedmana, prawo Hubble'a, promieniowanie reliktowe. Ewolucja Wszechświata - ery: pierwotna, gwiazdowa, degeneracji, czarnych dziur oraz ciemna. Modele powstania Wszechświata w świetle fizyki wysokich energii - powstanie galaktyk, ewolucja gwiazd. Układy planetarne: słoneczny, pozasłoneczne.

Medycyna lotnicza i kosmiczna

Aspekty medyczne w historii lotnictwa i lotów kosmicznych. Wpływ warunków lotu w statkach powietrznych na organizm ludzki, w tym: wpływ dużych przyspieszeń, turbulencji atmosferycznych, szybkich zmian ciśnienia atmosferycznego i położeń przestrzennych. Ograniczenia eksploatacyjne wynikające z odporności człowieka na warunki lotu. Problemy medyczne lotów orbitalnych i międzyplanetarnych. Długotrwałe funkcjonowanie w warunkach nieważkości - możliwości adaptacyjne organizmu ludzkiego. Zagadnienia przetrwania w lotach kosmicznych z uwzględnieniem sytuacji awaryjnych.

Ochrona środowiska

Zagrożenia dla środowiska ze strony lotnictwa i kosmonautyki. Zanieczyszczenia środowiska związane z lotnictwem i kosmonautyką. Hałas naziemny i z powietrza wynikający z ruchu lotniczego oraz statków kosmicznych, ograniczenia z tym związane w ruchu lotniczym i lokalizacji obiektów lotniczych. Prawo krajowe i międzynarodowe w zakresie ochrony środowiska. Aspekty ekonomiczne ochrony środowiska.

2. Ekonomia

Podstawowe kategorie i prawa ekonomiczne. Ogólne uwarunkowania wzrostu produkcji i rozwoju ekonomicznego. Przedsiębiorstwo i rynek w gospodarce. Cele ekonomiczne przedsiębiorstwa. Kooperacja w przemyśle lotniczym. Problemy planowania. Elastyczność przemysłowa. System rezerw przedsiębiorczości. Czynnik ludzki we współczesnej gospodarce. Wybrane problemy międzynarodowych stosunków ekonomicznych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Liczby rzeczywiste i zespolone. Elementy geometrii analitycznej na płaszczyźnie i w przestrzeni trójwymiarowej, podstawy rachunku wektorowego. Macierze i wyznaczniki. Ciągi i szeregi liczbowe. Granica i ciągłość funkcji rzeczywistych jednej i wielu zmiennych. Pochodna, pochodne cząstkowe. Funkcja pierwotna, całka oznaczona, całki wielokrotne, całki krzywoliniowe i powierzchniowe. Twierdzenie o wartości średniej. Twierdzenie Taylora. Ekstrema funkcji jednej i wielu zmiennych rzeczywistych. Szeregi funkcyjne. Podstawowe wiadomości o funkcjach zmiennej zespolonej, wielomiany w ciele liczb zespolonych. Podstawowe wiadomości z teorii równań różniczkowych zwyczajnych. Wybrane równania opisujące drgania. Rozwiązywanie równań wybranych typów. Elementy rachunku prawdopodobieństwa. Zdarzenia losowe, prawdopodobieństwo warunkowe i zupełne. Zmienna losowa, gęstość rozkładu, dystrybuanta, momenty. Elementy statyki matematycznej. Zasada estymacji. Zastosowania rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej w technice.

2. Informatyka

Systemy operacyjne. Pakiety biurowe i graficzne. Języki programowania (zmienne i stałe, operacje arytmetyczne relacyjne i logiczne, deklaracje typów, instrukcje podstawiania sterujące i wejścia-wyjścia, funkcje biblioteczne, podprogramy, moduły, struktury, podstawowe operacje algorytmiczne). Proste algorytmy numeryczne i kombinatoryczne. Rozwiązywanie układów równań liniowych i nieliniowych. Interpolacje funkcjami sklejanymi. Zagadnienia brzegowe dla równań różniczkowych zwyczajnych.

3. Fizyka

Zasada względności. Czasoprzestrzeń. Transformacje Lorentza. Kinematyka i dynamika relatywistyczna. Siła. Ładunek, pole ładunku w ruchu jednostajnym i przyspieszonym. Oddziaływanie ładunków w ruchu. Fale elektromagnetyczne. Rezonatory. Światłowody. Sformułowanie wariacyjne mechaniki i elektrodynamiki. Elementy mechaniki statystycznej. Optyka geometryczna i falowa. Elementy elektrono-optyki, zastosowania w technice. Elementy wibro-akustyki, dźwięki słyszalne i niesłyszalne. Ultradźwięki - właściwości fizyczne, zastosowania w technice.

4. Mechanika ogólna

Siły i momenty. Tarcie ślizgowe i toczne. Równania równowagi. Kinematyka punktu oraz bryły. Ruch punktu materialnego oraz ciała sztywnego o masie stałej i zmiennej. Dynamika punktu materialnego. Pęd, kręt, energia punktu, układu punktów oraz ciała sztywnego o masie stałej i zmiennej. Równania ruchu. Układy drgające - modele liniowe, dyskretne i ciągłe. Drgania parametryczne, samowzbudne i losowe. Sterowanie drganiami.

5. Mechanika płynów

Opis stanu i ruchu płynu. Elementy hydrostatyki - równanie równowagi, parcie cieczy na ścianki. Równanie ciągłości. Równanie Eulera. Całki równania Eulera: równanie Bernoulliego, równanie Cauchy-Lagrangea. Elementy kinematyki. Ruch wirowy, cyrkulacja, model wiru Rankina. Tensor prędkości deformacji i tensor naprężeń. Równanie Naviera-Stokesa - przykłady rozwiązań analitycznych. Podobieństwo przepływów. Elementy hydrauliki. Ruch laminarny i turbulentny, współczynnik turbulencji. Ruch potencjalny. Warstwa przyścienna, równanie Prandtla, równanie Karmana. Współczynnik oporu ciała smukłego (płytka) i tępego (walec), oderwanie przepływu.

6. Termodynamika

Zasady termodynamiki. Obiegi termodynamiczne. Przemiany charakterystyczne. Równanie stanu gazów doskonałych i rzeczywistych. Właściwości mieszanin gazów. Spalanie paliw ciekłych i stałych. Właściwości produktów spalania. Wymiana ciepła: przewodzenie, konwekcja, promieniowanie cieplne. Zewnętrzne i wewnętrzne źródła ciepła nagrzewającego konstrukcję.

7. Grafika inżynierska i zapis konstrukcji

Geometria wykreślna. Podstawy rysunku aksonometrycznego. Zasady odwzorowania prostokątnego. Odwzorowanie prostych elementów w przestrzeni oraz relacji zachodzących pomiędzy nimi. Metoda transformacji rzutni. Odwzorowanie brył i wyznaczanie linii przenikania. Podstawy wykonywania rysunku warsztatowego. Odwzorowanie prostych przedmiotów. Przekroje i widoki cząstkowe. Połączenia gwintowe, wpustowe i zębate. Tworzenie i odczytywanie rysunku złożeniowego.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Aerodynamika

Teoria profilu lotniczego: opis geometrii, odwzorowanie konforemne, profil Żukowskiego, rozkład ciśnień na profilu, współczynniki sił aerodynamicznych, biegunowa profilu. Skrzydło o skończonym wydłużeniu: opis geometrii, teoria linii nośnej, opór indukowany. Warstwa przyścienna: laminarna, turbulentna, oderwanie, ślad aerodynamiczny. Aerodynamika dużych prędkości: teoria małych zaburzeń, równanie Bernoulliego dla przepływu ściśliwego, liczba Macha, dysza de Lavala, fale zgęszczeniowe i rozrzedzeniowe. Nagrzewanie aerodynamiczne.

2. Mechanika lotu

Charakterystyki aerodynamiczne bryły w opływie. Biegunowa aerodynamiczna. Siły działające na statek latający. Osiągi. Loty ustalone i nieustalone. Równowaga sił i momentów. Równania ruchu. Stateczność statyczna i dynamiczna. Sterowność i manewrowość. Loty suborbitalne i orbitalne statków w przestrzeni.

3. Podstawy elektrotechniki

Podstawy elektrotechniki: pole elektryczne, teoria obwodów prądu stałego, zjawiska elektrochemiczne, magnetyzm i elektromagnetyzm, obwody elektryczne jedno-, dwu- i trójfazowe. Czwórniki i filtry. Przetwarzanie i użytkowanie energii: odbiorniki energii elektrycznej, silniki i generatory prądu stałego i przemiennego. Urządzenia do przesyłania i rozdziału energii elektrycznej: łączniki, bezpieczniki, przewody i kable.

4. Podstawy elektroniki

Budowa i właściwości fizyczne materiałów półprzewodnikowych. Elementy półprzewodnikowe: termistory, warystory, gaussotrony, hallotrony, tensometry. Diody półprzewodnikowe. Tranzystory: zasada działania, układy pracy, parametry. Elementy przełączające: dynistory, diaki, tyrystory, triaki. Zasilacze elektroniczne. Wzmacniacze: rodzaje, właściwości, realizacje układowe. Wstęp do energoelektroniki: prostowniki sterowane i niesterowane, falowniki, sterowniki prądu przemiennego.

5. Podstawy automatyki

Pojęcia obiektu i układu sterowania. Sygnały i elementy układów automatyki. Modelowanie obiektów i elementów automatyki. Klasyfikacja i podział układów automatyki. Liniowe układy ze sprzężeniem zwrotnym: struktury, sterowalność i obserwowalność, stabilność. Wprowadzenie do regulacji impulsowej. Regulatory ciągłe i dyskretne. Jakość procesów regulacji: kryteria, wybrane metody syntezy układów regulacji. Układy regulacji nieliniowej: typy nieliniowości, regulacja dwu- i trójpołożeniowa, opóźnienie w układach automatyki. Metody symulacyjne badania układów dynamicznych. Niezawodność układów automatycznych.

6. Materiały lotnicze

Metalowe materiały konstrukcyjne - podstawowe właściwości wytrzymałościowe, sprężyste, trwałościowe oraz technologiczne i użytkowe. Stale konstrukcyjne - węglowe i stopowe. Obróbka ubytkowa, plastyczna oraz cieplna i cieplno-chemiczna. Materiały konstrukcyjne na podstawie aluminium, magnezu, miedzi, niklu, kobaltu i tytanu. Podstawy teorii korozji i zabezpieczeń antykorozyjnych. Kompozyty metaliczne i polimerowe, materiały wyjściowe - techniki wytwarzania, prognozowanie właściwości mechanicznych. Podstawy analizy lekkości materiałów oraz ich zdatności do wykorzystania jako elementów statków i obiektów latających.

7. Wytrzymałość materiałów i konstrukcji lotniczych

Sprężystość i plastyczność materiałów. Układy liniowe i nieliniowe. Analiza stanu naprężenia i odkształcenia. Ciała izotropowe i nieizotropowe (kompozyty). Równania konstytutywne. Ocena bezpieczeństwa ustroju. Energia odkształcenia. Podstawowe jednowymiarowe stany napięcia: rozciąganie i ściskanie, skręcanie, zginanie. Problemy utraty stateczności prętów.

8. Podstawy konstrukcji maszyn

Metodyka konstruowania - kryteria oceny obiektu, niezawodność, bezpieczeństwo, procesy prowadzące do uszkodzeń obiektów mechanicznych. Wytrzymałość doraźna, zmęczenie materiałów (wpływ obróbki, karbów, wielkości przedmiotu), mechanika pękania, zużycie. Połączenia ciągłe i dyskretne - obciążenia dopuszczalne i niszczące, prawdopodobieństwo uszkodzenia (na podstawie łożysk tocznych). Problemy konstrukcyjne, technologiczne i eksploatacyjne na przykładach sprzęgieł, przekładni zębatych, przekładni pasowych, hamulców.

9. Silniki lotnicze i kosmiczne

Klasyfikacja, budowa oraz właściwości zespołów napędowych z silnikami tłokowymi, turboodrzutowymi, strumieniowymi i rakietowymi. Zakresy zastosowań zespołów oraz ich efektywność funkcjonalna, ekonomiczna i niezawodnościowa. Systemy zasilania i sterowania. Systemy eksploatacyjne zespołów napędowych - diagnostyka.

10. Wyposażenie pokładowe

Wyposażenie pilotażowo-nawigacyjne. Wyposażenie energetyczne, elektryczne, hydrauliczne i pneumatyczne. Wyposażenie diagnostyczne, łącznościowe i lokalizacyjne. Wyposażenie specjalistyczne: bezpieczeństwa człowieka, bezpieczeństwa statku latającego i inne.

11. Technologia lotnicza i kosmiczna

Odwzorowanie geometrii obiektów latających. Odwzorowanie geometrii zespołów głównych. Odwzorowanie geometrii bryły obiektów latających. Schematy kompletacji. Metody montażu ze względu na sposoby bazowania w odniesieniu do konstrukcji metalowych i konstrukcji z kompozytów polimerowych. Techniki łączenia. Zagadnienia jakości w budowie statków powietrznych.

12. Budowa i projektowanie obiektów latających

Podstawowe zespoły obiektów latających. Definicja misji. Analiza trendów projektowych. Wstępne oszacowanie masy. Wybór obciążenia powierzchni, ciągu lub mocy. Bezpieczeństwo, przepisy zdatności lotnej. Projektowanie płata głównego i kadłuba. Wybór konfiguracji usterzeń. Wybór zespołu napędowego. Projektowanie klap, slotów, hamulców. Obciążenie konstrukcji. Projektowanie elementów struktury i wybór materiałów. Uwzględnienie wymagań stateczności i sterowności w projektowaniu. Analiza kosztów projektu. Kompromisy w konstrukcjach lotniczych. Elementy projektowania rakiet i statków kosmicznych.

13. Eksploatacja statków latających

Statek latający jako przedmiot eksploatacji. Systemy eksploatacyjne. Organizacja eksploatacji statków latających. Aspekty techniczne eksploatacji statków latających. Problemy ekonomiczne eksploatacji statków latających. Normowanie procesu eksploatacji statków latających. Bezpieczeństwo lotów.

VII. ZALECENIA

Przy ustalaniu szczegółowych planów i programów studiów należy uwzględnić kryteria FEANI, zgodnie z którymi przedmioty kształcenia ogólnego powinny stanowić około 10%, przedmioty podstawowe - 35%, a techniczne - około 55% ogólnej liczby godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 34b ⁴⁵

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

malarstwo

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku malarstwo trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 4.800, w tym 2.300 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku malarstwo otrzymuje tytuł zawodowy magistra sztuki. Absolwent kierunku malarstwo, działający w jednej lub wielu specjalnościach i specjalizacjach, będzie posiadał kwalifikacje artystyczne, będzie przygotowany do samodzielnej pracy twórczej i efektywnego uprawiania zawodu.

Jako świadomy uczestnik współczesnej kultury będzie łączył wiedzę humanistyczną z doświadczeniem artystycznym poprzez:

- własną aktywną działalność twórczą,

- refleksyjny stosunek do różnorodnych przejawów i form współczesnej kultury.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. Przedmioty kształcenia ogólnego 430

B. Przedmioty podstawowe 400

C. Przedmioty kierunkowe 1.470

Razem: 2.300

IV. PRAKTYKI

Warsztaty i plenery malarskie w wymiarze minimum 100 godzin. Wyjazdowe studia plenerowe podczas wakacji pod opieką samodzielnego nauczyciela akademickiego.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 430

1. Historia sztuki 120

2. Historia cywilizacji i kultury 50

3. Filozofia 30

4. Przedmiot do wyboru (estetyka, etyka, socjologia kultury) 30

5. Seminarium pracy teoretycznej (magisterskiej) 20

6. Język obcy 120

7. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 400

1. Rzeźba 50

2. Specjalizacja dodatkowa 300

3. Projektowanie komputerowe i media elektroniczne 50

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.470

1. Malarstwo 800

2. Rysunek 500

3. Technologia malarstwa i rysunku 60

4. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych 50

5. Liternictwo i podstawy projektowania typograficznego 60

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia sztuki

Historyczne podstawy sztuk plastycznych. Kształtowanie się kierunków i stylów w procesie historycznym. Poszczególne dyscypliny w sztukach plastycznych. Style architektury w przekroju historycznym. Relacje sztuk plastycznych z muzyką.

2. Historia cywilizacji i kultury

Zagadnienia rozwoju cywilizacji, społeczeństw, kultury i gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem tej problematyki w XIX i XX wieku.

3. Filozofia

Podstawowe orientacje filozoficzne w historii i ich znaczenie dla określenia własnego światopoglądu. Wpływ filozofii na kulturę.

4. Przedmiot do wyboru (estetyka, etyka, socjologia kultury)

Umiejętność refleksji, określenia własnych wartości. Społeczne znaczenie artysty. Rola kultury w społeczeństwie.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Rzeźba

Praktyczne opanowanie różnych technik rzeźbiarskich. Inspirowanie samodzielnych decyzji artystycznych. Kształcenie umiejętności posługiwania się formą w uwarunkowaniach przestrzennych, w oparciu o studium natury, a później o jej interpretację.

2. Specjalizacja dodatkowa

Praktyczne opanowanie umiejętności posługiwania się innymi niż malarstwo formami i technikami wyrazu artystycznego. Poszerzanie doświadczeń artystycznych studentów i ich wrażliwości estetycznej.

3. Projektowanie komputerowe i media elektroniczne

Aktualny stan wiedzy i sprzętu w zakresie projektowania komputerowego. Rejestracja i przetwarzanie obrazu, przekazywanie informacji w kreacji artystycznej. Fotografia cyfrowa.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Malarstwo

Opanowanie podstawowych elementów budowy obrazu (linia, kolor, walor, forma, kompozycja, techniki malarskie). Przedstawianie malarskiego wyobrażenia na płaszczyźnie, poczynając od obserwacji natury do rozwijania indywidualnej wyobraźni. Określenie osobowości twórczej w oparciu o tradycję sztuki i jej aktualne przejawy.

2. Rysunek

Opanowanie umiejętności określania proporcji. Perspektywa odręczna. Szybki zapis, szkice. Znaczenie linii i waloru. Rysunek jako etap powstawania obrazu i jako autonomiczna kreacja.

3. Technologia malarstwa i rysunku

Teoretyczne i praktyczne poznanie klasycznych technik malarstwa i rysunku - od najdawniejszych do współczesnych. Umiejętność samodzielnego wykorzystywania tej wiedzy we własnej praktyce twórczej.

4. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych

Analiza wizualnych elementów budowy obrazu, określanych ogólnie jako kompozycja. Kształcenie zdolności analizy prostych struktur budujących obiekty artystyczne. Analiza świadomości wzrokowej, jej filozoficznych i psychologicznych podstaw.

5. Liternictwo i podstawy projektowania typograficznego

Wiedza o tradycji oraz różnorodności pisma, litery i jej konstrukcji, będąca podstawą kształcenia dyscypliny myślenia plastycznego, sprawności manualnej oraz warsztatu projektowania typograficznego.

VII. ZALECENIA

1. W czasie pięcioletnich studiów magisterskich łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych z przedmiotów kształcenia artystycznego wynosi 2.000.

2. W ramach godzin dopełniającego programu własnego uczelni mogą być realizowane indywidualne programy studiów.

3. Egzamin magisterski obejmuje prezentację i obronę:

a) prac artystycznych malarskich lub rysunkowych,

b) prac artystycznych ze specjalizacji dodatkowej,

c) pisemnej pracy magisterskiej,

zrealizowanych pod opieką promotorów.

4. Specjalizacją podstawową jest malarstwo lub alternatywnie - inna specjalizacja, jeśli jest prowadzona przez wydział jako dyplomowa obok malarstwa.

Specjalizacją dodatkową jest - dowolnie wybrany przez studenta, począwszy od II roku studiów - co najmniej jeden z przedmiotów prowadzonych w pracowniach dyplomujących uczelni, w tym: grafika, rzeźba, ceramika, techniki malarstwa ściennego, tkanina artystyczna, sztuka w przestrzeni publicznej, struktury wizualne, ilustracja książkowa, fotografia, film animowany i inne media.

W przypadku wyboru na specjalizację podstawową nie malarstwa lub rysunku, lecz innej specjalizacji, prowadzonej przez wydział jako dyplomowa, specjalizacją dodatkową jest obowiązkowo malarstwo i rysunek.

STUDIA ZAWODOWE 

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku malarstwo trwają nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych w czasie studiów wynosi nie mniej niż 2.300, w tym 1.500 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent tego kierunku, działający w jednej lub wielu specjalnościach i specjalizacjach, będzie posiadał określoną programem studiów zawodowych wiedzę i umiejętności artystyczne oraz zasób ogólnej wiedzy o sztuce. Będzie przygotowany do upowszechniania i popularyzacji sztuki w ogniskach plastycznych i domach kultury w oparciu o własne doświadczenia artystyczne. Swe umiejętności będzie mógł wykorzystywać także w reklamie i samorządowych instytucjach kulturalnych. Będzie świadomym i aktywnym uczestnikiem współczesnej kultury.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. Przedmioty kształcenia ogólnego 220

B. Przedmioty podstawowe 180

C. Przedmioty kierunkowe 800

D. Przedmioty specjalizacyjne i specjalnościowe 300

Razem: 1.500

IV. PRAKTYKI

Plener malarski (3 tygodnie) - zrealizowany na wyjeździe w miesiącach wakacyjnych. Praktyka w instytucjach kulturalnych (5 tygodni) - uczestnictwo w działalności redakcji, agencji reklamy, instytucji kulturalnych, takich jak: domy kultury, ogniska.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 220

1. Historia sztuki 40

2. Filozofia 30

3. Przedmiot do wyboru (estetyka, etyka, socjologia kultury) 30

4. Język obcy 60

5. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 180

1. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych 50

2. Technologia 50

3. Rzeźba 30

4. Fotografia 50

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 800

1. Malarstwo 450

2. Rysunek 200

3. Podstawy projektowania i liternictwo 60

4. Media elektroniczne 90

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia sztuki

Podstawy wiedzy historycznej i ogólnej z zakresu sztuki. Działania twórcze od pierwszych przejawów aktywności artystycznej człowieka do sztuki współczesnej. Szczególne uwzględnienie malarstwa XIX i XX wieku.

2. Filozofia

Podstawowe kierunki filozoficzne i ich znaczenie.

3. Przedmiot do wyboru (estetyka, etyka, socjologia kultury)

Umiejętność określenia własnych wartości, społeczne znaczenie artysty, rola kultury w społeczeństwie.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych

Podstawowe zasady komponowania płaszczyzny. Zadania - kompozycja otwarta i zamknięta, zmiany gęstości elementów, stopniowanie waloru, światłocień w reliefie, kolory dopełniające, gama kolorystyczna, rytm, akcent, cechy wybranego materiału.

2. Technologia

Teoria i praktyka technologii, technik rysunku i malarstwa sztalugowego - od najdawniejszych do współczesnych. Samodzielne przygotowanie podobrazia. Technologie innych rodzajów działalności plastycznej.

3. Rzeźba

Praktyczne opanowanie różnych technik rzeźbiarskich, studium natury, znaczenie formy, materiału, skali. Układy jedno- i wieloelementowe, aranżacja przestrzeni.

4. Fotografia

Zasady kompozycji, kadru, dobór właściwych materiałów, podstawowa znajomość technologii fotografii czarno-białej. Umiejętność zrealizowania tematycznego cyklu na zadany temat, reportaż, umiejętność dokumentacji własnych prac.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Malarstwo

Nauczanie malarstwa jest kształceniem postawy artystycznej, humanistycznego widzenia świata, indywidualnych środków wyrazu, uświadamianiem sobie własnego miejsca w tradycji. Rozwijanie wyobraźni i osobowości malarskiej mające pomóc w znalezieniu własnej drogi twórczej. Sposobem realizacji jest szeroko rozumiana obserwacja natury i ciągłe pogłębianie wiedzy oraz świadomości artystycznej.

2. Rysunek

Umiejętność określania proporcji, perspektywa odręczna, szybki zapis, szkice, znaczenie linii i waloru. Rysunek jako etap przedstawienia obrazu i jako autonomiczna kreacja.

3. Podstawy projektowania i liternictwo

Wiedza o zasadach projektowania typograficznego. Znajomość różnorodności pisma, litery i jej konstrukcji, będąca podstawą kształcenia sprawności manualnej.

4. Media elektroniczne

Elektroniczne formy realizacji. Sprawność w korzystaniu z nowych technologii we własnym procesie twórczym i w projektowaniu. Umiejętność zapisu i przetworzeń. Fotografia cyfrowa i jej możliwości.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów oraz ich treści programowe ustalają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji.

VII. ZALECENIA

1. W ramach godzin, które uczelnia wypełnia własnym programem, mogą być realizowane programy studiów łączące różne pracownie artystyczne.

2. Liczebność grup studentów w pracowniach kształcenia kierunkowego powinna wynosić 8-16 osób.

3. Egzamin dyplomowy na studiach zawodowych obejmuje prezentację i obronę:

1) prac malarskich i rysunkowych,

2) prac z wybranej specjalizacji,

3) pisemnej pracy dyplomowej,

zrealizowanych pod opieką promotorów.

4. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

ZAŁĄCZNIK Nr 35 ⁴⁶

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

matematyka

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku matematyka trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.000, w tym 1.530 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku matematyka otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Absolwent powinien posiadać wszechstronną, ogólną wiedzę matematyczną i umiejętność samodzielnego jej pogłębiania, tak aby mógł wykonywać zawód matematyka na różnych stanowiskach pracy, a również zawód nauczyciela matematyki, jeżeli spełnione są wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW l MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.260

Razem: 1.530

IV. PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej praktyki.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Filozofia 60

2. Przedmiot do wyboru 30

3. Język obcy 120

4. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 1.260

1. Wstęp do matematyki 60

2. Analiza matematyczna 360

3. Równania różniczkowe 60

4. Algebra liniowa i geometria 180

5. Algebra 120

6. Topologia 60

7. Rachunek prawdopodobieństwa 120

8. Analiza zespolona 60

9. Analiza funkcjonalna 60

10. Informatyka 120

11. Fizyka 60

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia

Główne kierunki filozoficzne i ich charakterystyka. Podstawowe założenia epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych.

2. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studentów do wyboru przedmiot z grupy przedmiotów humanistycznych.

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Wstęp do matematyki

Rachunek zdań. Rachunek kwantyfikatorów. Algebra zbiorów. Liczby naturalne, aksjomaty Peano, indukcja. Produkt zbiorów, relacje, relacja równoważności, zasada abstrakcji. Funkcje, obrazy i przeciwobrazy. Moce, równoliczność zbiorów. Zbiory skończone i nieskończone. Zbiory przeliczalne i mocy continuum. Pewnik wyboru. Lemat Kuratowskiego-Zorna. Twierdzenie Cantora-Bernsteina. Zbiór potęgowy. Twierdzenie Cantora. Zbiory częściowo i liniowo uporządkowane, typy porządkowe. Zbiory dobrze uporządkowane, liczby porządkowe.

2. Analiza matematyczna

Liczby rzeczywiste. Aksjomatyka liczb rzeczywistych. Granica ciągu liczbowego. Granica dolna i górna ciągu liczbowego i funkcji rzeczywistej w punkcie. Odwzorowania ciągłe i ich własności. Zawartość, spójność i zupełność podzbiorów przestrzeni euklidesowej. Podstawowe funkcje elementarne w dziedzinie rzeczywistej, ich ciągłość, granice z nimi związane. Rachunek różniczkowy funkcji zmiennej rzeczywistej. Interpretacja fizyczna i geometryczna pochodnej. Działania na funkcjach a pochodna. Twierdzenie o wartości średniej. Wzór Taylora i jego zastosowania. Kryteria zbieżności szeregów. Zbieżność bezwzględna i bezwarunkowa. Mnożenie szeregów. Zbieżność punktowa i jednostajna ciągów i szeregów funkcyjnych. Twierdzenie Weierstrassa dla odcinka. Kryteria zbieżności jednostajnej szeregów funkcyjnych. Ciągłość i różniczkowanie granicy ciągu funkcyjnego i sumy szeregu funkcyjnego. Szereg Taylora i pojęcie funkcji analitycznej zmiennej rzeczywistej. Rozwijanie w szereg Taylora podstawowych funkcji elementarnych.

Rachunek całkowy funkcji zmiennej rzeczywistej. Całka nieoznaczona. Całkowanie elementarne. Całka oznaczona. Całki niewłaściwe. Kryterium całkowe zbieżności szeregu. Zastosowania geometryczne i fizyczne całki. Elementy geometrii różniczkowej. Prosta styczna i normalna do krzywej. Krzywizna. Równania naturalne krzywych. Rachunek różniczkowy (odwzorowania z R^k w Rⁿ). Pochodna i jej sens geometryczny. Pochodne kierunkowe, cząstkowe i różniczkowalność funkcji. Macierz Jacobiego, jakobian i gradient. Działania na odwzorowaniach a pochodne. Pochodne wyższych rzędów. Twierdzenie o wartości średniej. Wzór Taylora. Zastosowanie do badania ekstremów lokalnych. Twierdzenia o odwzorowaniu uwikłanym, o lokalnej odwracalności odwzorowania klasy C¹. Ekstrema warunkowe lokalne.

Miara Lebesgue'a w R i miara w R^k. Własności miary Lebesgue'a. Funkcje mierzalne. Całka względem miary. Warunek konieczny i dostateczny całkowalności w sensie Riemanna. Twierdzenie Fubiniego i twierdzenie o podstawianiu. Twierdzenia o przechodzeniu do granicy pod znakiem całki. Całki krzywoliniowe i powierzchniowe. Formy różniczkowe i twierdzenie Stokesa.

3. Równania różniczkowe

Równania różniczkowe zwyczajne. Wiadomości wstępne: pojęcie równania, rozwiązania, ich rodzaje, zagadnienia początkowe, interpretacja geometryczna. Równania elementarnie całkowalne. Równania o zmiennych rozdzielonych, zupełne i do nich sprowadzalne. Równania liniowe o stałych współczynnikach.

Podstawowe twierdzenia o istnieniu i jednoznaczności rozwiązań zagadnień początkowych dla układów równań różniczkowych rzędu pierwszego i równań wyższych rzędów. Twierdzenie o ciągłej i gładkiej zależności rozwiązań od wartości początkowych i parametrów.

Podstawowe własności rozwiązań układów równań różniczkowych liniowych I rzędu. Przestrzeń liniowa rozwiązań układu jednorodnego, jej wymiar, baza - układ fundamentalny, macierz fundamentalna, twierdzenie Liouville'a. Postać rozwiązania ogólnego układu niejednorodnego. Własności rozwiązań równań liniowych rzędu n-tego.

Układy równań liniowych o stałych współczynnikach i algebraiczne sposoby ich rozwiązywania. Wyznaczenie układu fundamentalnego, macierzy fundamentalnej i rozwiązania ogólnego układu niejednorodnego.

Stabilność rozwiązań równania różniczkowego w sensie Lapunowa, kryteria stabilności. Informacja o zagadnieniach brzegowych dla równań rzędu drugiego.

Równania różniczkowe cząstkowe. Wiadomości wstępne, klasyfikacja równań różniczkowych cząstkowych. Podstawowe zagadnienia graniczne, początkowe, brzegowe, mieszane, pojęcie zagadnienia postawionego poprawnie.

Równania cząstkowe rzędu pierwszego i ich związek z równaniami zwyczajnymi, całki pierwsze. Przybliżone rozwiązywanie równań różniczkowych.

4. Algebra liniowa i geometria

Przestrzenie liniowe, baza, wymiar, współrzędne. Przekształcenia liniowe, macierze, wyznaczniki. Układy równań liniowych. Wartości i wektory własne. Przekształcenia dwuliniowe symetryczne, formy kwadratowe i ich macierze. Przestrzeń euklidesowa i podstawowe pojęcia geometrii euklidesowej. Przekształcenia ortogonalne i sprzężone. Krzywe i powierzchnie stopnia drugiego. Grupa izometrii płaszczyzny, grupa podobieństw. Wybrane twierdzenia geometrii elementarnej. Geometria trójkąta. Informacje o geometriach nieeuklidesowych.

5. Algebra

Grupy i ich homomorfizmy, dzielniki normalne, grupy ilorazowe, twierdzenie Cayley'a. Grupy przekształceń, grupy symetryczne. Grupy cykliczne, abelowe, rozwiązalne, proste. Twierdzenie o strukturze grup abelowych skończenie generowanych. Pierścienie i ich homomorfizmy, ideały, pierścienie ilorazowe. Pierścienie wielomianów, macierzy, szeregów potęgowych, ciała liczb wymiernych, rzeczywistych, zespolonych, ciała skończone, wielomiany symetryczne. Ciało liczb algebraicznych. Ciało ułamków. Rozszerzenia algebraiczne ciał. Ciało liczb konstruowalnych, konstrukcje geometryczne. Elementy teorii liczb (małe twierdzenie Fermata, przykłady zastosowań teorii pierścieni z jednoznacznym rozkładem do rozwiązania równań diofantycznych, pierścienie liczb całkowitych w rozszerzeniach kwadratowych ciała liczb wymiernych). Zasadnicze twierdzenie algebry.

6. Topologia

Przestrzenie metryczne: podstawowe przykłady (przestrzenie euklidesowe, przestrzenie funkcyjne), zbieżność ciągów, otoczenia punktów, zbiory otwarte i domknięte, punkty skupienia, wnętrze, brzeg i domknięcie zbioru, zbiory borelowskie. Przekształcenia ciągłe, homeomorfizmy, jednostajna ciągłość. Przestrzenie zupełne: ciągi Cauchy'ego, twierdzenie Cantora, twierdzenie Baire'a. Przestrzenie zwarte: całkowita ograniczoność i zupełność przestrzeni zwartych, własność Borela-Lebesgue'a, zbiór Cantora. Iloczyny kartezjańskie skończone i przeliczalne przestrzeni metrycznych. Spójność, obszary w przestrzeniach euklidesowych. Przestrzenie metryczne ośrodkowe, własność Lindeläfa. Pojęcie ogólnej przestrzeni topologicznej i przekształcenia ciągłego, iloczyn kartezjański dowolnej rodziny przestrzeni topologicznych. Zwarte przestrzenie Hausdorffa i twierdzenie Tichonowa. Aksjomaty oddzielania.

7. Rachunek prawdopodobieństwa

Wprowadzenie, intuicyjne (częstościowe) pojęcie prawdopodobieństwa. Przestrzeń prawdopodobieństwa (od przykładów elementarnych do ogólnego pojęcia). Prawdopodobieństwo warunkowe, wzór o prawdopodobieństwie całkowitym, wzór Bayesa, schematy urnowe.

Niezależność zdarzeń, niezależność sigma-ciał, przestrzenie produktowe jako przestrzenie probabilistyczne dla serii doświadczeń niezależnych, schemat Bernoulliego.

Zmienne losowe i ich rozkłady. Zmienne losowe jedno- i wielowymiarowe, dystrybuanta, wyznaczenie miary przez dystrybuantę, rozkłady dyskretne, rozkłady ciągłe, niezależność zmiennych losowych. Wartość oczekiwana i inne parametry rozkładu zmiennej losowej (wariancja, macierz, kowariancja). Nierówność Czebyszewa.

Ciągi zmiennych losowych i ich rozkładów. Rodzaje zbieżności w teorii prawdopodobieństwa, związki między nimi. Słabe prawo wielkich liczb, mocne prawa wielkich liczb (Borela, Kołmogorowa). "Częstościowa" interpretacja miarowego pojęcia prawdopodobieństwa.

Dodawanie niezależnych zmiennych losowych. Metoda transformacji. Funkcje tworzące, proces gałązkowy. Ogólne pojęcie splotu miar, transformacja Fouriera. Centralne twierdzenia graniczne.

Pojęcie procesu stochastycznego. Twierdzenie Kołmogorowa o zgodnych miarach. Przykłady procesów stochastycznych. Pojęcie warunkowej wartości oczekiwanej i martyngału.

Informacja o elementach wnioskowania statystycznego: zagadnienia estymacji, testowanie hipotez.

8. Analiza zespolona

Pojęcia wstępne: liczby zespolone, płaszczyzna domknięta, zbiory zwarte, zbiory spójne, ciągi i szeregi liczbowe.

Funkcje zespolone: funkcje zespolone zmiennej zespolonej, ciągłość, pochodna, warunki Cauchy'ego-Riemanna, funkcje elementarne, logarytm i potęga, gałąź argumentu, logarytmu i potęgi, homografia, ciągi i szeregi funkcyjne.

Całka krzywoliniowa: funkcje zespolone zmiennej rzeczywistej, krzywe, całka krzywoliniowa, funkcja pierwotna.

Funkcje holomorficzne: funkcje holomorficzne, twierdzenie i wzór całkowy Cauchy'ego dla prostokąta, różniczkowe całki względem parametru, twierdzenie Morery, twierdzenie Weierstrassa o ciągach funkcji holomorficznych, szeregi potęgowe i szeregi Laurenta.

Punkty osobliwe odosobnione: rozwinięcie w szereg Laurenta w sąsiedztwie punktu, rozwinięcie w szereg potęgowy w otoczeniu punktu, punkty osobliwe odosobnione, funkcje meromorficzne, twierdzenie Casoratiego-Weierstrassa, twierdzenie o identyczności.

Całkowanie w dziedzinie zespolonej: indeks punktu względem krzywej, cykle, twierdzenie Cauchy'ego, wzór całkowy Cauchy'ego, twierdzenie o residuach dla dowolnego zbioru otwartego, wnioski dla zbiorów nierozcinających płaszczyzny.

9. Analiza funkcjonalna

Przestrzenie unormowane. Przestrzenie Banacha. Klasyczne ciągowe i funkcyjne przestrzenie Banacha. Nierówności Höldera i Minkowskiego. Szeregi w przestrzeniach unormowanych. Przestrzenie unormowane skończenie wymiarowe. Uzupełnianie przestrzeni unormowanych.

Przestrzenie unitarne. Przestrzenie Hilberta. Uzupełnianie przestrzeni unitarnych. Nierówność Schwarza. Twierdzenie Pitagorasa. Twierdzenie o rzucie ortogonalnym. Twierdzenie Riesza o postaci funkcjonału liniowego. Ortogonalizacja i ortonormalizacja układu wektorów. Układy ortogonalne i ortonormalne. Układy ortonormalne zupełne. Szereg Fouriera. Nierówność Bessela. Tożsamość Parsevala. Twierdzenie Riesza-Fischera. Układ trygonometryczny (postać rzeczywista i zespolona). Szereg Fouriera względem układu trygonometrycznego. Układ Rademachera.

10. Informatyka

Pojęcia wstępne. Przegląd zastosowań informatyki przydatnych w pracy matematyka. Rozwiązywanie problemów matematycznych za pomocą komputera.

Środki informatyki: sprzęt i oprogramowanie. Wpływ konfiguracji komputera na jego możliwości. Urządzenia peryferyjne. System operacyjny jako część oprogramowania koordynująca działanie i podział zasobów komputera. Wielozadaniowość i współbieżność.

Sieci komputerowe. Usługi sieciowe. Poczta elektroniczna, transfer plików, przeszukiwanie i wykorzystywanie odległych zasobów. Organizacja pracy grupowej.

Programowanie. Dobór algorytmu jako wynik analizy zadania, przedstawienie algorytmu w postaci czytelnej dla komputera. Uwagi o specyfikacji problemu. Program, moduł, procedura. Instrukcje i deklaracje. Dane i ich struktury. Globalność i lokalność danych. Języki programowania. Metody opisu składni: notacja BNF. Elementy wybranego języka programowania wysokiego poziomu (Java, C, C++). Otoczenie programistyczne. Translatory.

Obliczenia. Elementy analizy numerycznej z przykładami metod rozwiązywania podstawowych zadań. Oprogramowanie użytkowe. Procesory tekstów, systemy baz danych. Pakiety matematyczne (Mathematica, Maple). TeX.

11. Fizyka

Rola matematyki w fizyce i jej rozwoju. Podstawowe prawa mechaniki. Prawa zachowania. Elementy teorii pola elektromagnetycznego. Zasady fizyki kwantowej. Problemy fizyki relatywistycznej.

STUDIA ZAWODOWE 

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku matematyka trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.200 godzin, w tym 1.410 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku matematyka otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Posiada podstawową wiedzę matematyczną, którą potrafi samodzielnie pogłębiać, oraz umiejętność abstrakcyjnego myślenia. Jest przygotowany do podjęcia pracy zawodowej w zakresie zastosowań matematyki lub jako nauczyciel, jeżeli spełnione są wymagania określone w przepisach o standardach kształcenia nauczycieli.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

B i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 870

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem: 1.410

IV. PRAKTYKI

Formę, zakres i wymiar praktyki określa uczelnia.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Język obcy 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 870

1. Wstęp do logiki i teorii mnogości 60

2. Analiza matematyczna 300

3. Algebra, geometria i topologia 300

4. Rachunek prawdopodobieństwa 90

5. Informatyka 120

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

Do wyboru, w zależności od zainteresowań studentów, przedmiot z grupy przedmiotów humanistycznych.

B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE

1. Wstęp do logiki i teorii mnogości

Rachunek zdań. Rachunek kwantyfikatorów. Algebra zbiorów. Liczby naturalne, indukcja matematyczna. Relacje, relacja równoważności, zasada abstrakcji. Zbiory uporządkowane. Funkcje, obrazy i przeciwobrazy. Równoliczność zbiorów, liczby kardynalne. Zbiory skończone i nieskończone, zbiory przeliczalne i mocy continuum. Lemat Kuratowskiego-Zorna, pewnik wyboru.

2. Analiza matematyczna

Liczby rzeczywiste. Ciągi liczbowe i ich granice. Granica funkcji rzeczywistej w punkcie. Funkcje ciągłe i ich własności. Zwartość, spójność i zupełność podzbiorów przestrzeni euklidesowej. Podstawowe funkcje elementarne w dziedzinie rzeczywistej, ich ciągłość, granice z nimi związane.

Pochodna funkcji zmiennej rzeczywistej, interpretacja fizyczna i geometryczna pochodnej, zastosowania pochodnej. Twierdzenia o wartości średniej. Wzór Taylora i jego zastosowania.

Kryteria zbieżności szeregów liczbowych. Zbieżność punktowa i jednostajna ciągów i szeregów funkcyjnych. Kryteria zbieżności jednostajnej szeregów funkcyjnych. Ciągłość i różniczkowanie granicy ciągu funkcyjnego i sumy szeregu funkcyjnego. Szeregi potęgowe, szereg Taylora.

Całka nieoznaczona - metody całkowania. Całka oznaczona. Całki niewłaściwe.

Pochodna funkcji wielu zmiennych. Twierdzenie o funkcji odwrotnej i twierdzenie o funkcji uwikłanej. Ekstrema funkcji wielu zmiennych.

Miara Lebesgue'a w R i miara w R^k. Funkcje mierzalne i całka Lebesgue'a. Twierdzenia o przechodzeniu do granicy pod znakiem całki. Twierdzenie o zamianie zmiennych. Całka Riemanna a całka Lebesgue'a. Pojęcie równania różniczkowego oraz jego rozwiązania, interpretacja geometryczna.

Istnienie i jednoznaczność rozwiązań równania różniczkowego. Przykłady równań całkowalnych. Układy równań różniczkowych liniowych.

3. Algebra, geometria i topologia

Przestrzenie liniowe, baza, wymiar. Przekształcenia liniowe, macierze. Wyznaczniki. Układy równań liniowych. Wartości i wektory własne przekształcenia liniowego. Przestrzenie afiniczne, ich podstawowe własności. Formy kwadratowe. Krzywe i powierzchnie stopnia drugiego. Przestrzenie euklidesowe. Przekształcenia ortogonalne i izometrie. Przestrzenie metryczne. Zbiory otwarte, domknięte. Przestrzenie topologiczne. Operacje na przestrzeniach topologicznych. Przestrzenie zwarte, spójne, zupełne. Krzywe gładkie, długość krzywej, krzywizna.

Grupy i ich homomorfizmy, podgrupy normalne i grupy ilorazowe. Grupy przekształceń, grupy permutacji. Twierdzenia Lagrange'a i Cayleya. Grupy abelowe.

Pierścienie i ich homomorfizmy. Ideały pierwsze i maksymalne. Pierścienie wielomianów. Ciała liczbowe (liczb wymiernych, rzeczywistych, zespolonych), ciała skończone. Rozszerzenia ciał. Ciało liczb algebraicznych. Elementy teorii liczb (małe twierdzenie Fermata) - przykłady zastosowań. Algebraiczna domkniętość. Zasadnicze twierdzenie algebry.

4. Rachunek prawdopodobieństwa

Przestrzeń probabilistyczna. Prawdopodobieństwo warunkowe, wzór na prawdopodobieństwo całkowite, wzór Bayesa. Niezależność zdarzeń, schemat Bernoulliego. Zmienne losowe i ich rozkłady, dystrybuanta. Niezależność zmiennych losowych. Wartość oczekiwana i wariancja zmiennej losowej. Nierówność Czebyszewa. Prawa wielkich liczb. Centralne twierdzenie graniczne. Informacja o elementach wnioskowania statystycznego.

5. Informatyka

Przegląd narzędzi informatyki przydatnych w pracy matematyka: pakiety matematyczne. Problem i jego specyfikacja. Pojęcie algorytmu, elementy analizy algorytmów. Elementy kombinatoryki i teorii grafów. Dane i ich struktury. Program, moduł, procedura. Deklaracje i instrukcje. Globalność i lokalność danych. Zasady programowania w wybranym języku. Elementy analizy numerycznej z przykładami metod rozwiązywania podstawowych zadań.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają rady wydziałów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji.

W przypadku specjalizacji nauczycielskiej w programie studiów powinna znaleźć się fizyka klasyczna w wymiarze minimum 60 godzin.

VII. ZALECENIA

1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

2. W przypadku specjalizacji wymagających poszerzenia programu z wybranych dziedzin należy zwiększyć liczbę godzin z odpowiednich przedmiotów.

3. W przypadku specjalizacji nauczycielskiej należy znacznie rozszerzyć zakres treści programowych z geometrii elementarnej.

ZAŁĄCZNIK Nr 36

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

mechanika i budowa maszyn

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku mechanika i budowa maszyn trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.750, w tym 1.770 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku mechanika i budowa maszyn mają zapewnić wykształcenie specjalistów, odpowiadające potrzebom nowoczesnego przemysłu maszynowego, oparte na gruntownej wiedzy z zakresu budowy maszyn, technologii procesów obróbki oraz komputerowo wspomaganego projektowania i wytwarzania. Absolwenci powinni być przygotowani do pracy w jednostkach badawczych, projektowo-konstrukcyjnych, technologicznych, do kierowania i rozwijania produkcji w przedsiębiorstwach przemysłu maszynowego i przemysłów pokrewnych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 705

Razem: 1.770

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

1. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 120

2. Języki obce 180

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 675

1. Matematyka 210

2. Fizyka 135

3. Mechanika techniczna (wraz z wytrzymałością materiałów) 210

4. Grafika inżynierska 90

5. Podstawy informatyki 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 705

1. Podstawy konstrukcji maszyn (wraz z CAD) 210

2. Materiały konstrukcyjne w budowie maszyn 90

3. Techniki wytwarzania 165

4. Termodynamika techniczna 45

5. Mechanika płynów 45

6. Podstawy elektrotechniki i elektroniki 60

7. Podstawy automatyki 45

8. Miernictwo i systemy pomiarowe 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy konstrukcji maszyn (wraz z CAD)

Podstawy teorii konstrukcji. Podstawy wytrzymałości zmęczeniowej i obliczeń zmęczeniowych. Elementy trybologii. Połączenia. Przewody rurowe i zawory. Elementy podatne. Wały i osie. Sprzęgła. Hamulce. Przekładnie mechaniczne. Algorytmy projektowania. Bazy danych.

Programy wspomagające projektowanie. Zaawansowane metody CAD. Podstawy optymalizacji. Dynamika maszyn - symulacja cyfrowa. Modelowanie układów mechanicznych w budowie maszyn.

2. Materiały konstrukcyjne w budowie maszyn

Stopy metali. Układy równowagi fazowej. Struktura stopów a ich własności. Układ żelazo - węgiel. Stale i żeliwa. Stopy metali nieżelaznych. Obróbka cieplna stopów metali. Obróbka cieplno-chemiczna. Podstawowe grupy materiałów niemetalowych oraz charakterystyka ich własności. Tworzywa sztuczne. Materiały współczesnej techniki - kompozyty, materiały z pamięcią kształtu, szkła metaliczne i inne.

3. Techniki wytwarzania

Odlewnictwo z elementami metalurgii. Metalurgia proszków. Spajalnictwo. Obróbka plastyczna. Obróbka skrawaniem. Obróbka cieplna powierzchniowa. Technologie nakładania powłok. Niekonwencjonalne umacnianie i uszlachetnianie powierzchni. Technologie maszyn - struktura procesu i projektowanie. Komputerowe wspomaganie projektowania procesów technologicznych maszyn.

4. Termodynamika techniczna

Zasady termodynamiki. Obiegi termodynamiczne. Przemiany charakterystyczne. Równania stanu gazów rzeczywistych. Spalanie. Sprężarki. Silniki i siłowniki cieplne. Niekonwencjonalne źródła energii. Wymiana ciepła.

5. Mechanika płynów

Statyka płynów. Elementy kinematyki płynów. Równanie Eulera. Przepływy laminarne i turbulentne. Przepływy przez kanały zamknięte i otwarte. Równanie Naviera - Stokesa. Podobieństwo zjawisk przepływowych. Przepływy potencjalne i podstawy dynamiki gazów.

6. Podstawy elektrotechniki i elektroniki

Prąd stały i przemienny. Maszyny elektryczne prądu stałego i przemiennego. Napędy elektryczne. Podstawy elektroniki. Tranzystory i układy scalone. Układy elektroniczne pomiarowe i napędowe. Wprowadzenie do techniki mikroprocesorowej.

7. Podstawy automatyki

Pojęcia podstawowe regulacji i sterowania. Własności dynamiczne elementów liniowych i nieliniowych. Regulatory. Analiza pracy układów regulacji i sterowania. Automatyzacja układów złożonych.

8. Miernictwo i systemy pomiarowe

Podstawy teorii pomiarów. Przetworniki pomiarowe. Charakterystyki statyczne i dynamiczne przetworników pomiarowych i pozostałych elementów toru pomiarowego. Przetwarzanie i rejestracja sygnałów analogowych i cyfrowych. Analiza błędów statycznych i dynamicznych.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie B i C zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia itp.) powinny stanowić łącznie około 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty kierunkowe około 55%).

ZAŁĄCZNIK Nr 37

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

metalurgia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku metalurgia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.600, w tym 1.665 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku metalurgia mają zapewnić wykształcenie specjalistów, którzy w oparciu o nabytą wiedzę w zakresie metalurgii ekstrakcyjnej, przetwórstwa metali, energetyki, informatyki, ekonomiki i ekologii oraz umiejętności praktyczne uzyskują podstawy do twórczej pracy w zakresie zagadnień związanych z rozwojem technologii wytwarzania metali i stopów.

Absolwenci kierunku metalurgia powinni być przygotowani do podejmowania działalności inżynierskiej, gospodarczej i naukowej związanej z projektowaniem, przetwarzaniem, doborem i użytkowaniem stopów metali oraz uszlachetnianiem i dostosowaniem gotowych wyrobów do potrzeb różnych gałęzi przemysłu.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 855

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 405

Razem: 1.665

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

1. Przedmioty humanistyczne, społeczne i ochrony środowiska 60

2. Zasady gospodarki rynkowej i organizacji 60

3. Ochrona własności intelektualnej 15

4. Języki obce 180

5. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 855

1. Matematyka 240

2. Fizyka 120

3. Chemia (chemia i chemia fizyczna) 135

4. Informatyka 90

5. Elektrotechnika i elektronika 30

6. Mechanika (wraz z wytrzymałością materiałów) 90

7. Podstawy termodynamiki 30

8. Grafika inżynierska i podstawy projektowania 120

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 405

1. Metalurgia i przetwórstwo metali 210

2. Metaloznawstwo 105

3. Metody badania materiałów 30

4. Technika cieplna 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Metalurgia i przetwórstwo metali

Surowce hutnicze i ich przetwórstwo. Procesy redukcyjne. Procesy ekstrakcyjne. Procesy rafinacyjne. Metalurgia żelaza i stali. Metalurgia metali kolorowych. Metalurgia metali lekkich. Metalurgia metali wysokotopliwych. Stopy metali niezależnych. Standaryzacja gatunkowa w metalurgii. Odlewanie i kształtowanie ciągłe. Tworzywa odlewnicze. Formy jednorazowego użycia. Dobór mas na formy z uwzględnieniem aspektów ekologicznych. Odlewanie do form trwałych. Kształtowanie plastyczne - rodzaje. Urządzenia i technologie walcowania. Walcowanie prętów i kształtowników. Walcowanie blach na zimno i gorąco.

Wytwarzanie rur. Kucie swobodne i matrycowe. Ciągnienie drutów, prętów i rur. Podstawowe operacje tłoczenia. Mechanizacja i automatyzacja procesów metalurgicznych. Recykling metali. Utylizacja odpadów hutniczych.

2. Metaloznawstwo

Struktura krystaliczna metali. Termodynamika metali i stopów. Wykresy równowagi fazowej dla stopów podwójnych. Przemiany fazowe. Obróbka plastyczna na zimno. Technologia obórki cieplnej. Stopy żelaza. Stopy metali kolorowych. Klasyfikacja i zastosowanie tworzyw metalowych.

3. Metody badania materiałów

Badanie własności wytrzymałościowych. Badania makro- i mikrostruktury. Analiza techniczna. Dylatometria. Rentgenografia strukturalna. Badania niszczące. Badania odporności na pękanie. Mikroskopia elektronowa i skaningowa. Analiza obrazu. Stereologia i fraktografia ilościowa.

4. Technika cieplna

Gazy doskonałe, półdoskonałe i rzeczywiste. Pierwsza i druga zasada termodynamiki. Przemiany termodynamiczne. Para, kotły i obiegi parowe. Przepływy cieczy, pary i gazów. Przepływ ciepła - przewodzenie, konwekcja i promieniowanie. Wymienniki ciepła. Paliwa i ich spalanie.

VII.

ZALECENIA

1. W całym okresie studiów - liczba godzin przedmiotów grupy B i C (projekty, laboratoria, ćwiczenia itp.) powinna stanowić łącznie nie mniej niż 40% ogólnej liczby godzin studiów.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty kierunkowe około 55%).

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku metalurgia trwają 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.600, w tym 1.245 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci kierunku metalurgia (otrzymują tytuł inżyniera) powinni być przygotowani do podejmowania działalności inżynierskiej i gospodarczej związanej z projektowaniem, przetwarzaniem, doborem i użytkowaniem materiałów metalicznych oraz uszlachetnieniem i dostosowaniem gotowych wyrobów do potrzeb różnych gałęzi przemysłu. Studia inżynierskie na kierunku metalurgia mają zapewnić wykształcenie specjalistów, którzy w oparciu o nabytą wiedzę w zakresie metalurgii ekstrakcyjnej, przetwórstwa stopów metali, energetyki, informatyki, ekonomiki i zarządzania, ekologii oraz umiejętności praktyczne uzyskają podstawy do pracy związanej ze stosowaniem i rozwojem technologii wytwarzania i przetwarzania metali i stopów.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 315

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 525

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 405

Razem: 1.245

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać minimum 6 tygodni praktyki w zakładzie przemysłowym lub w zawodzie świadczącym specjalistyczne usługi.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 315

1. Języki obce 120

2. Przedmioty ekonomiczne 75

3. Przedmioty humanistyczne (do wyboru) 30

4. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 525

1. Matematyka 150

2. Fizyka 105

3. Informatyka 60

4. Mechanika (wraz z wytrzymałością materiałów) 60

5. Chemia (wraz z chemią fizyczną) 105

6. Grafika inżynierska i podstawy projektowania 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 405

1. Metalurgia i przetwórstwo metali 210

2. Metaloznawstwo 105

3. Metody badania materiałów 30

4. Technika cieplna 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra (w tym teoria macierzy), podstawy matematyki dyskretnej, analiza matematyczna, równania różniczkowe, podstawy rachunku prawdopodobieństwa, metody numeryczne (w tym rozwiązywanie układów równań liniowych i nieliniowych).

2. Fizyka

Fizyka ogólna (w tym pole elektryczne i magnetyczne), pomiary wybranych wielkości fizycznych, podstawy fizyki ciała stałego, elementy fizyki współczesnej.

3. Informatyka

Użytkowanie i programowanie komputerów, wybrane specjalistyczne pakiety użytkowe, programowanie w wybranym języku.

4. Mechanika (wraz z wytrzymałością materiałów)

Podstawy mechaniki analitycznej, wytrzymałość materiałów.

5. Chemia (wraz z chemią fizyczną)

Elementy chemii ogólnej, nieorganicznej, organicznej i analitycznej. Elementy termodynamiki chemicznej, kinetyki, elektrochemii, krystalografii. Metody spektralne w metalurgii.

6. Grafika inżynierska i podstawy projektowania

Elementy geometrii wykreślnej, podstawy projektowania wspomaganego komputerem.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Metalurgia i przetwórstwo metali

Surowce hutnicze i ich przetwórstwo. Teoria i technologia procesów hutniczych w metalurgii żelaza i metali nieżelaznych (pirometalurgia, hydrometalurgia, elektrometalurgia, rafinacja, wytwarzanie proszków). Teoria i technologia odlewania metali (krystalizacja, materiały formierskie, tworzywa odlewnicze, techniki odlewania). Teoria i technologia kształtowania plastycznego metali (walcowanie, kucie, wyciskanie, ciągnienie, tłoczenie). Sterowanie procesami hutniczymi. Recykling metali.

2. Metaloznawstwo

Krystalografia. Struktura rzeczywista metali i stopów. Umocnienie metali i stopów. Termodynamika stopów i przemiany fazowe. Obróbka cieplna. Stopy żelaza i metali nieżelaznych.

3. Metody badania materiałów

Badania mechaniczne. Badania fizykochemiczne. Badania cieplne. Badania struktury.

4. Technika cieplna

Podstawy transportu masy, ciepła i pędu. Termodynamika techniczna. Spalanie paliw i energetyka hutnicza. Podstawy bilansowania materiałów i energetyka procesów.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia praktyczne (ćwiczenia, laboratoria, projekty) powinny stanowić nie mniej niż 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI [przedmioty nietechniczne (kształcenia ogólnego) ok. 10%, przedmioty podstawowe ok. 35%, przedmioty techniczne (kierunkowe) ok. 55%].

ZAŁĄCZNIK Nr 38

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

muzykologia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku muzykologia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 2.800, w tym 1.650 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Muzykologia, czyli historia i teoria muzyki, zajmuje się badaniem dzieł muzycznych i słowno-muzycznych, badaniem myśli ludzi tworzących muzykę i wypowiadających się o niej, a także wzajemnego oddziaływania na siebie muzyki i społeczeństwa; wszystko to w kontekście ogólnokulturowym i w odniesieniu do różnych epok i kręgów kulturowych.

Absolwent studiów muzykologicznych powinien przede wszystkim znać historię muzyki na tle ogólniejszych koncepcji sztuki oraz posiadać umiejętność analizy i teoretycznej interpretacji dzieła muzycznego. W zależności od specjalizacji absolwent powinien być przygotowany do pracy między innymi jako:

- naukowiec prowadzący badania muzykologiczne,

- krytyk muzyczny,

- kustosz w muzeach instrumentów muzycznych,

- ekspert w dziedzinie budowy instrumentów muzycznych,

- bibliotekarz muzyczny,

- edytor muzyczny,

- organizator życia muzycznego,

- specjalista w przemyśle fonograficznym.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 885

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 345

Razem: 1.650

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 420

1. Historia filozofii 60

2. Przedmioty do wyboru, np. historia sztuki, historia teatru,

przedmiot przyrodniczy, podstawy ochrony własności intelektualnej 60

3. Języki obce (co najmniej dwa) 240

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 885

1. Muzykologia systematyczna

- Propedeutyka i systematyka muzykologii 30

- Harmonia (aspekty historyczne i teoretyczne) 60

- Kontrapunkt (aspekty historyczne i teoretyczne) 60

- Podstawy analizy muzycznej 120

- Metodologia badań muzykologicznych 60

2. Muzykologia historyczna

- Powszechna historia muzyki:

Antyk i Średniowiecze 45

Renesans 45

Barok 45

Klasycyzm 45

Romantyzm i Neoromantyzm 45

Wiek XX 45

- Historia muzyki polskiej 120

- Dzieje myśli o muzyce 60

- Historia notacji muzycznych 30

3. Etnomuzykologia

- Wprowadzenie do etnomuzykologii 15

- Kultury muzyczne świata 30

- Muzyka ludowa, ze szczególnym uwzględnieniem tradycji polskiej 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 345

Wybrane działy muzykologii, w tym 240 godzin seminariów uczących na danym materiale pisania prac naukowych, dyskusji i krytycznego odbioru literatury muzykologicznej.

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia filozofii

Po ukończeniu kursu wymagana znajomość podstawowych nurtów filozoficznych, od antyku do współczesności.

2. Przedmioty do wyboru

Treści ustalane w ramach wybranego przez studenta przedmiotu.

3. Języki obce (co najmniej dwa)

Po ukończeniu kursów wymagana co najmniej bierna znajomość jednego języka obcego w zakresie swobodnego posługiwania się literaturą fachową oraz umiejętność zrozumienia (za pomocą słownika) tekstu w utworze słowno-muzycznym co najmniej w jednym języku obcym.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Muzykologia systematyczna

- Propedeutyka i systematyka muzykologii

Przedstawienie:

- zakresu przedmiotowego muzykologii, jej historii i zasadniczych kierunków badań oraz

- podstawowego warsztatu muzykologa (najważniejsze światowe nutowe serie wydawnicze, różnojęzyczne encyklopedie muzyczne, różnojęzyczne serie książkowe i czasopisma dot. muzyki, bibliografie dot. muzyki i piśmiennictwa muzykologicznego).

- Harmonia (aspekty historyczne i teoretyczne)

Historyczny zakres obejmuje muzykę od baroku do XX w. Zakres teoretyczny wyznaczają normy nauki harmonii dur-moll. Zajęcia powinny się koncentrować na dwóch uzupełniających się, odrębnych aspektach: konstrukcyjnym (zakres teoretycznomuzyczny) - tworzenie przykładów muzycznych w wielogłosie w oparciu o normy nauki harmonii oraz analitycznym (zakres historycznomuzyczny) - opisowa analiza przykładów muzyki XVII-XX w. w świetle nauki harmonii.

- Kontrapunkt (aspekty historyczne i teoretyczne)

Celem i treścią jest poznanie zasad ars componendi w odniesieniu do muzyki dawnej, przede wszystkim norm regulujących konstrukcje polifoniczną w okresie renesansu (tzw. kontrapunkt palestrinowski, zwany też staroklasycznym) i baroku (polifonia J.S. Bacha).

Praktyczna znajomość zasad kontrapunktu różnych epok ma ułatwić stylokrytyczną analizę dzieł. W procesie dydaktycznym dopuszcza się także propedeutykę komponowania w określonym stylu.

- Podstawy analizy muzycznej

Celem jest zapoznanie z metodami analitycznymi muzyki różnych epok. Zajęcia powinny dostarczyć wiedzy teoretycznej, systematycznie sprawdzanej w praktycznych analizach utworów.

- Metodyka badań muzykologicznych

Treścią zajęć jest analiza piśmiennictwa muzykologicznego, prezentująca ważkie dla współczesnej muzykologii metody badań historycznych i analitycznych. Kurs obejmuje wybrane problemy współczesnej historiografii muzycznej (np. heurystyka i krytyka źródeł, społeczna historia muzyki, hermeneutyka) oraz rozwija i pogłębia problemy metodologii analizy dzieła muzycznego.

2. Muzykologia historyczna

- Powszechna historia muzyki

Po ukończeniu kursów wymagana znajomość podstawowych nurtów w historii muzyki profesjonalnej krajów europejskich w powiązaniu ze zjawiskami ogólnokulturowymi: znajomość i umiejętność analitycznego scharakteryzowania najwybitniejszych dzieł, a także historii gatunków muzycznych i znajomość sylwetek najważniejszych twórców muzyki. W odniesieniu do ostatniego z okresów zakres geograficzny obejmuje także kraje pozaeuropejskie (głównie Ameryki Płn.).

- Historia muzyki polskiej

Przedmiot obejmuje "polską tradycję muzyczną" w aspektach genezy i nacechowania we wszystkich możliwych kontekstach kultury polskiej i w odniesieniu do historii muzyki europejskiej; od początku dostępnych w poznaniu po czasy współczesne.

- Dzieje myśli o muzyce

Treścią przedmiotu powinny być najważniejsze problemy rozpatrywane w traktatach muzycznych od średniowiecza do XVII w., omawiane na konkretnych przykładach dzieł najwybitniejszych teoretyków, oraz (zwłaszcza od XVIII w.) rozważania myślicieli z dziedziny estetyki muzycznej.

- Historia notacji muzycznych

Przedmiotem zajęć powinien być ciąg systemów zapisu muzyki stosowanych w Europie od antycznej Grecji do XVII w. Po ukończeniu kursu wymagana znajomość zasad najważniejszych systemów (greckich, neumatycznych, dasia, modalnego) oraz - oprócz znajomości zasad - umiejętność dokonania transkrypcji prostego przykładu zapisanego w notacji menzuralnej i w tabulaturach klawiszowych i lutniowych. Zalecane jest omówienie problemów zapisu muzyki współczesnej.

3. Etnomuzykologia

- Wprowadzenie do etnomuzykologii

Treścią zajęć jest omówienie przedmiotu badań, jego zakresu, koncepcji i celu. Ponadto przegląd głównych metod, także relacji etnomuzykologii do innych kierunków. Po ukończeniu kursu wymagana jest m.in. umiejętność stosowania zasad poprawnej dokumentacji muzycznej (transkrypcja) jak i opisu etnograficznego.

- Kultury muzyczne świata

Przegląd fenomenów muzycznych kultur Azji, Afryki, Ameryk, Australii i Oceanii w ich zróżnicowaniu regionalnym i społecznym oraz rola muzyki i jej transmisja w uwarunkowaniu instytucjonalnym przez funkcje tradycyjne (dworu, świątyni, organizacji plemiennych i kultywowanych przez nie rytmów i cykli, np. kalendarza, rodziny).

- Muzyka ludowa, ze szczególnym uwzględnieniem tradycji polskiej

Omówienie głównych funkcji, instytucji i form transmisji muzycznej oraz przemian zachodzących dziś w wyniku procesów integracyjnych. Prezentacja charakterystycznych cech muzyki ludowej różnych regionów Polski.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

Wybrane działy muzykologii

Blok zajęć obejmujący wykłady, konwersatoria, ćwiczenia i seminaria, których celem jest (w zależności od specyfiki ośrodka) pogłębianie wiedzy w zakresie wymienionym w punkcie B i/lub rozszerzenie wiedzy o zakresy, takie jak np. historia i budowa instrumentów muzycznych, akustyka związana z nagraniami muzycznymi, krytyka muzyczna, edytorstwo muzyczne.

Treści przedmiotów kierunkowych i specjalizacyjnych ustalają instytuty lub wydziały prowadzące ten kierunek studiów.

VII.

ZALECENIA

1. Zaleca się położenie nacisku na samodzielną pracę studenta, w tym na szczególnie czasochłonny odsłuch nagrań muzyki wszystkich epok; z tego względu przewidziano mniejszą niż na wielu kierunkach łączną liczbę godzin zajęć zbiorowych.

2. Ze względu na specyfikę wielu zajęć zaleca się ograniczenie liczebności grup ćwiczeniowych i seminaryjnych do 10-12 osób, a w niektórych wypadkach do grup jeszcze mniejszych, np. kontrapunkt praktyczny: 6-8 osób, a czytanie partytur: 4-6 osób.

3. Bardziej rozbudowany - w porównaniu z innymi kierunkami - program nauki języków obcych powinien umożliwić oprócz śledzenia fachowej literatury obcojęzycznej, rozumienie tekstu analizowanego dzieła słowno-muzycznego.

4. Kandydat na studia muzykologiczne powinien mieć przygotowanie muzyczne, którego zakres określa uczelnia.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku muzykologia trwają 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin dydaktycznych w programie studiów powinna wynosić około 2.200, w tym 1.220 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent zawodowych studiów muzykologicznych (uzyskuje tytuł licencjata) powinien przede wszystkim znać podstawy wiedzy o historii i teorii muzyki w kontekście nauk humanistycznych oraz posiadać umiejętność analizy dzieła muzycznego. Muzykologia, czyli historia i teoria muzyki, zajmuje się badaniem dzieł muzycznych i słowno-muzycznych, badaniem myśli filozoficznej, estetycznej i teoretycznej ludzi tworzących muzykę i wypowiadających się o niej, a także wzajemnym oddziaływaniem na siebie muzyki i społeczeństwa: wszystko to w kontekście ogólnokulturowym i w odniesieniu do różnych epok i kręgów kulturowych. Studia zawodowe przeznaczone są dla osób, które:

1) stykać się będą z różnymi aspektami zagadnień muzycznych,

2) pragną kontynuować naukę w innych szkołach wyższych,

3) chcą poszerzyć swoją wiedzę humanistyczną w zakresie muzykologii.

Absolwenci mogą być zatrudnieni np. na stanowisku organizatora życia muzycznego lub kierownika programowego niektórych instytucji muzycznych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 585

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 125

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 120

Razem: 1.220

IV.

PRAKTYKI

Letnia praktyka etnomuzykologiczna lub archiwalna - dwa razy po 2 tygodnie.

Praktyka odbywana w szkołach muzycznych I lub II stopnia, towarzysząca kursowi uprawniającemu do nauczania historii i form muzycznych.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

1. Historia filozofii 30

2. Przedmioty do wyboru, np. historia sztuki, historia teatru,

przedmiot przyrodniczy, informatyka, podstawy ochrony własności intelektualnej 60

3. Języki obce (co najmniej dwa) 240

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 585

1. Muzykologia systematyczna

- Propedeutyka i systematyka muzykologii 15

- Harmonia (aspekty historyczne i teoretyczne) 30

- Kontrapunkt (aspekty historyczne i teoretyczne) 30

- Podstawy analizy muzycznej 60

2. Muzykologia historyczna

- Powszechna historia muzyki 270

- Historia muzyki polskiej 120

- Estetyka muzyczna 30

3. Etnomuzykologia 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 120

Wybrane działy muzykologii (w tym 60 godzin seminariów przygotowujących do pisania pracy licencjackiej, dyskusji i krytycznego odbioru literatury muzykologicznej).

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 120

(zależnie od specjalizacji i specjalności)

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia filozofii

Po ukończeniu kursu wymagana jest znajomość podstawowych nurtów filozoficznych od antyku do współczesności.

2. Przedmioty do wyboru

Treści ustalone w ramach przedmiotu wybranego przez studenta.

3. Języki obce (co najmniej dwa)

Po ukończeniu kursów wymagana jest co najmniej bierna znajomość jednego języka obcego w zakresie swobodnego posługiwania się literaturą fachową oraz umiejętność zrozumienia za pomocą słownika tekstu w utworze słowno-muzycznym co najmniej w jednym języku obcym.

4. Wychowanie fizyczne

Uczestnictwo w zajęciach ruchowych: ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, sportowych (do wyboru lub zgodnie ze wskazaniami lekarskimi).

A. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Muzykologia systematyczna

- Propedeutyka i systematyka muzykologii

Przedstawienie:

- zakresu przedmiotowego muzykologii, jej historii i zasadniczych kierunków badań oraz - podstawowego warsztatu muzykologii (najważniejsze światowe nutowe serie wydawnicze, różnojęzyczne serie książkowe i czasopisma dotyczące muzyki, bibliografie dotyczące muzyki i piśmiennictwa muzykologicznego).

- Harmonia (aspekty historyczne i teoretyczne)

Przedmiot obejmuje naukę harmonii dur-moll w zakresie podstawowym z uwzględnieniem tworzenia przykładów muzycznych i analizy utworów z VIII-XIX wieku.

- Kontrapunkt (aspekty historyczne i teoretyczne)

Przedmiot obejmuje praktyczną znajomość zasad kontrapunktu XVI-wiecznego z elementami analizy kompozycji.

- Podstawy analizy muzycznej

Wprowadzenie w metody analityczne muzyki wybranych epok. Zajęcia powinny dostarczyć wiedzy teoretycznej, systematycznie sprawdzanej w praktycznych analizach utworów.

2. Muzykologia historyczna

- Powszechna historia muzyki

Po ukończeniu kursów wymagana jest znajomość podstawowych nurtów w historii muzyki profesjonalnej krajów europejskich w powiązaniu ze zjawiskami ogólnokulturowymi: znajomość i umiejętność analitycznego scharakteryzowania najwybitniejszych dzieł, a także historii gatunków muzycznych i znajomość sylwetek najważniejszych twórców muzyki.

- Historia muzyki polskiej

Historia polskiej kultury muzycznej na tle europejskiej kultury muzycznej.

- Estetyka muzyczna

Podstawy wiedzy o myśli estetycznej w muzyce.

3. Etnomuzykologia

Podstawy etnomuzykologii polskiej lub ogólnej, poprzedzone omówieniem przedmiotu badania, jego zakresu, koncepcji celu badania i przeglądu głównych metod.

B. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

Wybrane działy muzykologii

Blok zajęć obejmujący wykłady, konwersatoria, ćwiczenia i seminaria, których celem jest (w zależności od specyfiki ośrodka) pogłębienie wiedzy w zakresie wymienionym w punkcie B i/lub rozszerzenie wiedzy o zakresy, takie jak historia i budowa instrumentów muzycznych, akustyka związana z nagraniami muzycznymi, krytyka muzyczna, edytorstwo muzyczne. Treści przedmiotów kierunkowych ustalają instytuty lub wydziały prowadzące ten kierunek studiów.

C. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając określone dla danej specjalizacji wymagania.

VII.

ZALECENIA

1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu, w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające kształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

2. Zaleca się położenie nacisku na samodzielną pracę studenta, w tym na szczególnie czasochłonny odsłuch nagrań muzyki wszystkich epok: z tego względu przewidziano mniejszą niż na wielu kierunkach łączną liczbę godzin zajęć zbiorowych.

3. Ze względu na specyfikę wielu zajęć zaleca się ograniczenie liczebności grup ćwiczeniowych i seminaryjnych do 10-12 osób, w niektórych wypadkach do grup jeszcze mniejszych, np. kontrapunkt praktyczny: 6-8 osób, czytanie partytur: 4-6 osób.

4. Bardziej rozbudowany - w porównaniu z innymi kierunkami - program nauki języków obcych powinien umożliwić, oprócz śledzenia fachowej literatury obcojęzycznej, rozumienie tekstu analizowanego dzieła słowno-muzycznego.

5. Kandydat na studia muzykologiczne powinien mieć przygotowanie muzyczne, którego zakres określa uczelnia.

ZAŁĄCZNIK Nr 39 ⁴⁷

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

nawigacja

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku nawigacja trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi nie mniej niż 3.600, w tym 2.232 godziny określone w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku nawigacja otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Studia magisterskie powinny zapewnić wykształcenie specjalistów przygotowanych teoretycznie i praktycznie do twórczej pracy naukowej w uczelniach morskich, pełnienia wszystkich pokładowych funkcji oficerskich na statkach morskich (floty transportowej lub rybackiej), pracy w wydziałach bezpieczeństwa żeglugi urzędów morskich, w służbach kontroli ruchu (VTS) i w odpowiednich komórkach organizacyjnych przedsiębiorstw żeglugowych.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 540

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 496

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.196

Razem: 2.232

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać wymagane praktyki morskie i lądowe, w tym praktykę kierunkową trwającą minimum 3 miesiące.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 540

1. Język obcy 300

2. Przedmioty humanistyczne 120

3. Wychowanie fizyczne 120

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 496

1. Matematyka 240

2. Fizyka 64

3. Informatyka 96

4. Automatyka i elektronika 96

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.196

1. Nawigacja 350

2. Meteorologia i oceanografia 64

3. Urządzenia nawigacyjne 250

4. Manewrowanie statkiem 64

5. Ratownictwo morskie 32

6. Łączność morska 64

7. Budowa i stateczność statku 180

8. Przewozy morskie 96

9. Bezpieczeństwo nawigacji (MPDM) 48

10. Prawo morskie 48

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Podstawy trygonometrii sferycznej: definicje i twierdzenia dotyczące zbioru liczb zespolonych, macierzy, wyznaczników i układów równań liniowych, rachunek wektorowy, równania płaszczyzny i prostej w przestrzeni R³, definicje i twierdzenia dotyczące wszechstronnego badania przebiegu zmienności funkcji jednej zmiennej rzeczywistej, podstawowe zagadnienia dotyczące rachunku różniczkowego i całkowego funkcji wielu zmiennych, podstawy rachunku całkowego (całka nieoznaczona, całki wielokrotne i całki krzywoliniowe), kryteria zbieżności szeregów liczbowych i funkcyjnych, elementy rachunku prawdopodobieństwa, podstawy teorii estymacji statystycznej i weryfikacji hipotez statystycznych.

2. Fizyka

Kinematyka punktu materialnego, dynamika, ruch drgający, ruch falowy, dynamika bryły sztywnej, energia kinetyczna ruchu obrotowego, teoria żyroskopu, hydrostatyka, hydrodynamika, zasady termodynamiki, elementy fizyki statystycznej, elektrostatyka, magnetostatyka, materia w polu elektrycznym, promieniowanie termiczne, elementy fizyki kwantowej, wybrane zagadnienia z fizyki jądrowej, podstawy szczególnej teorii względności.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia, przedmiot i metody informatyki, budowa sprzętu mikrokomputerowego, sieci komputerowe, usługi sieciowe, podział oprogramowania, oprogramowanie systemowe i użytkowe, podstawy programowania komputerów, metody algorytmizacji, podstawowe pojęcia z zakresu sztucznej inteligencji, systemy ekspertowe, sieci neuronowe, zasady tworzenia systemu informatycznego, zastosowania informatyki w gospodarce morskiej, tendencje rozwojowe w informatyce, podstawowe zagadnienia prawne, prawo morskie, problemy związane z bezpieczeństwem danych.

4. Automatyka i elektronika

Podstawowe pojęcia z zakresu automatyki i elektroniki, struktura sygnałów elektrycznych, przetwarzanie sygnałów, zasady rozdziału i wyboru częstotliwości, zasady modulacji, detekcji i przemiany częstotliwości, blokowa budowa zasilaczy, wzmacniaczy i generatorów, zasady tworzenia obrazów na ekranie lampy oscyloskopowej i radaroskopowej, podstawowe pojęcia techniki cyfrowej, charakterystyki i własności podstawowych elementów liniowych automatyki, struktury i zasady pracy układów regulacji automatycznej, struktury i zasady pracy komputerowych okrętowych układów i systemów automatyki.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Nawigacja

Teoria i praktyka nawigacji morskiej poszerzona o niezbędną wiedzę z dziedzin pokrewnych, takich jak: kartografia, geodezja, astronomia, dewiacja, teoria pływów, linii pozycyjnych i błędów pomiarów nawigacyjnych, metody planowania żeglugi w rejonach przybrzeżnych, w bezpośrednim sąsiedztwie niebezpieczeństw nawigacyjnych, metody planowania i optymalizacji podróży oceanicznych, metody bezpiecznego prowadzenia nawigacji w strefie przybrzeżnej i na akwenach ograniczonych, sposoby efektywnego prowadzenia statków na trasach oceanicznych, z uwzględnieniem czynników hydrometeorologicznych i eksploatacyjnych, wydawnictwa nautyczne.

2. Meteorologia i oceanografia

Zarys procesów i elementów determinujących pogodę, systemy pogodowe, meteorologiczne instrumenty i ich zastosowanie, podstawy teoretyczne z zakresu oceanografii, organizacja służb meteorologicznych i systemy nadawania przepowiedni pogodowych, informacje hydrometeorologiczne w wydawnictwach nautycznych i ich kodowanie.

3. Urządzenia nawigacyjne

Elektronawigacja, żyrokompasy i receptory żyro, budowa i zasada działania autopilotów, pomiar prędkości, logi, pomiar głębokości, echosondy.

Radionawigacja, częstotliwości i własności fal radiowych wykorzystywanych w radionawigacji, działanie i dokładności określania pozycji przy użyciu radionamierników, radionawigacyjnych systemów naziemnych i satelitarnych, metody zapisu i wyświetlania informacji.

Radiolokacja, parametry techniczno-eksploatacyjne i cykl pracy radaru, rodzaje zobrazowań i zorientowań występujące w radarach nawigacyjnych, zasady dokonywania pomiarów radarowych, rodzaje zakłóceń i zniekształceń obrazu radarowego.

4. Manewrowanie statkiem

Manewrowanie statkiem, próby morskie, dokumentacja, sposoby wykorzystania napędów i sterów w procesie manewrowania, podstawowy układ sił i momentów działających na statek w ruchu, procedury manewrowe w czasie alarmu i w sytuacjach spotkaniowych, zasady manewrowania podczas cumowania, kotwiczenia, hamowania i awaryjnego zatrzymywania statku w akwenie ograniczonym, zasady obliczeń oporów kadłuba, parametrów cyrkulacji i hamowania, osiadania, obliczeń urządzeń kotwicznych, holowniczych i cumowniczych, zasady żeglugi w sztormie i w lodach.

5. Ratownictwo morskie

Zadania, zasady prawne i organizacyjne ratowania życia i mienia na morzu, zasady pracy globalnych systemów i polskiego systemu poszukiwania i ratownictwa morskiego (AMVER, COSPAS SARSAT i MARCK), podstawowe charakterystyki techniczne środków SAR: zasady umów ratowniczych i współdziałania z ratownikami, organizacja statkowej służby ratowniczej w sytuacji bezpośredniego zagrożenia statku i załogi (mielizna, przeciek, pożar, zderzenie, poszukiwanie i ratownictwo ludzi).

6. Łączność morska

Zasady organizacji łączności morskiej, korespondencja radiotelefoniczna, obsługa urządzeń radiotelefonicznych, propagacja fal radiowych, systemy antenowe, stosowane emisje, oznaczenia, wymagana szerokość pasma, obowiązki radiooperatorów, dokumenty operatorów radiostacji okrętowych, wydawnictwa i publikacje niezbędne do prowadzenia łączności, systemy i podsystemy składowe systemu GMDSS.

7. Budowa i stateczność statku

Zasady działalności instytucji klasyfikacyjnych, charakterystyki eksploatacyjne podstawowych typów statków, podstawowe materiały używane do budowy kadłubów, nazewnictwo i typowe rozwiązania węzłów konstrukcyjnych kadłuba, urządzenia pokładowe - zasady budowy i obsługi, podstawy teoretyczne w zakresie stateczności statków, elementy dokumentacji w zakresie budowy i stateczności statków, procedury kontroli stateczności oraz wytrzymałości lokalnej i ogólnej kadłuba.

8. Przewozy morskie

Klasyfikacja ładunków i szkód ładunkowych, kodeksy dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych, problemy związane z przewozem wybranych ładunków, takich jak: zboże, drewno, węgiel, koncentraty rud, ciężkie sztuki nietypowe, terminologia związana z kontenerowym systemem transportowym, problematyka poziomego systemu załadunku Ro-Ro, zagadnienia dotyczące przewozu ładunków płynnych.

9. Bezpieczeństwo nawigacji

Obowiązki oficera wachtowego, zakres stosowania przepisów prawa drogi - MPDM, charakterystyka świateł i znaków, zasady prowadzenia obserwacji, rola i znaczenie przepisów miejscowych, zdolności manewrowe statku, zastosowanie i ograniczenia urządzeń technicznych.

10. Prawo morskie

Elementarny zarys wiedzy z zakresu prawa morskiego, międzynarodowe konwencje, regulacje i zalecenia dotyczące bezpośrednio wykonywanych przez statek i jego załogę obowiązków i ich zakres odpowiedzialności, przepisy prawne związane z bezpieczeństwem statku, załogi, pasażerów i ładunku, ochrona zdrowia załogi, wymogi dotyczące działań prewencyjnych w zakresie ochrony środowiska, podstawowe pojęcia dotyczące ubezpieczeń morskich.

VII. ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne, w tym projekty, laboratoria, ćwiczenia, powinny stanowić łącznie nie mniej niż 50% ogólnej liczby godzin zajęć dydaktycznych.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (15% - przedmioty kształcenia ogólnego, 35% - przedmioty podstawowe, 50 % - przedmioty kierunkowe).

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze wymagania międzynarodowej konwencji STCW 78/95 w zakresie zapewnienia wiedzy teoretycznej do pełnienia na statku funkcji zarówno na poziomie operacyjnym, jak i zarządzania.

ZAŁĄCZNIK Nr 40 ⁴⁸

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

OCEANOGRAFIA

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku oceanografia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.700, w tym 1.560 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Celem kształcenia na kierunku oceanografia jest przygotowanie kadr na potrzeby nauki, gospodarki morskiej i ochrony środowiska. Absolwent powinien posiadać znajomość dyscyplin oceanograficznych opartą na szerokiej podstawie nauk ścisłych. Absolwent powinien posiadać biegłą znajomość języka zachodniego.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 375

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 465

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 720

Razem: 1.560

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien zawierać odpowiednie dla danej specjalności praktyki laboratoryjne i terenowe.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 375

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne (etyka, filozofia, ekonomia, prawo - do wyboru) 120

3. Zastosowanie komputerów 75

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 465

1. Biologia ogólna 60

2. Chemia ogólna 120

3. Geologia ogólna 75

4. Podstawy matematyki 60

5. Wstęp do fizyki 90

6. Metody statystyczne w oceanografii 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 720

1. Geologia morza 45

2. Hydrobiologia 90

3. Hydrochemia 75

4. Podstawy fizyki morza 90

5. Oceanografia biologiczna 90

6. Oceanografia fizyczna 120

7. Oceanografia chemiczna 120

8. Ekologia ogólna 90

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Biologia ogólna

Biologia jako nauka. Poziomy organizacji życia. Budowa i właściwości materii żywej. Składniki chemiczne żywych układów (węglowodory, cukrowce, lipidy, białka, kwasy nukleinowe). Procesy chemiczne związane z życiem (oddychanie, fotosynteza, przemiany kwasów nukleinowych, synteza białek). Komórka jako jednostka życia - składniki i struktura komórki. Właściwości komórek roślinnych i zwierzęcych. Typy komórek i tkanek. Rozmnażanie się komórek - cykl komórkowy. Podstawowe mechanizmy dziedziczności. Podstawy systematyki oraz przegląd podstawowych grup taksonomicznych roślin i zwierząt. Populacja i interakcje międzypopulacyjne. Ekologia środowiska - zależności biocenotyczne, zarys biogeografii. Podstawowe prawa i teorie ewolucji.

2. Chemia ogólna

Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne, obliczenia stechiometryczne. Struktura elektronowa i układ okresowy pierwiastków, wiązania chemiczne. Prawo równowagi chemicznej. Równowagi w roztworach elektrolitów. Teoria dysocjacji. Równowagi kwasowo-zasadowe. Iloczyn jonowy wody, skala pH. Prawo iloczynu rozpuszczalności. Roztwory buforowe. Reakcje utleniania i redukcji. Elektrochemia. Przewodnictwo elektrolitów. Elektroliza. Potencjały elektrodowe, ogniwa. Związki kompleksowe.

3. Geologia ogólna

Budowa Ziemi - jej właściwości fizyczne i chemiczne. Geneza i budowa litosfery. Procesy endogeniczne (plutonizm, wulkanizm, sejsmiczność). Procesy egzogeniczne (wietrzenie, erozja, denudacja, akumulacja). Struktura dna oceanu światowego w świetle teorii tektoniki globalnej. Cykle sedymentacyjno-orogeniczne w dziejach Ziemi. Geochronologia na tle rozwoju świata organicznego.

4. Podstawy matematyki

Pojęcie funkcji, funkcji różnowartościowej, wzajemnie jednoznacznej, odwrotnej. Pojęcie grupy, ciała. Różne układy współrzędnych w R². Równania prostej. Ciało liczb zespolonych. Postać trygonometryczna. Rozwiązywanie równań z jedną niewiadomą. Równanie prostej i płaszczyzny. Pojęcie przestrzeni liniowej, liniowej niezależności, bazy, wymiaru. Macierze, działania na macierzach, wyznacznik, rząd macierzy, macierz odwrotna, równania macierzowe. Przekształcenia liniowe. Obraz i jądro. Rząd przekształcenia liniowego, związek z wymiarem jądra. Postać macierzowa przekształceń liniowych. Układy równań liniowych. Twierdzenie Cramera. Twierdzenie Kroneckera - Capelliego. Metoda Gaussa. Wektory i wartości własne. Formy dwuliniowe, kwadratowe, ich określoność, kryterium Sylwestra. Iloczyn skalarny, iloczyn wektorowy, iloczyn mieszany, własności.

5. Wstęp do fizyki

Kinetyczna teoria gazów. Podstawowe pojęcia i definicje termodynamiczne. Pierwsza zasada termodynamiki (przemiany gazowe, praca i ciepło, pojemność cieplna). Druga zasada termodynamiki (procesy odwracalne i nieodwracalne; procesy cykliczne, entropia). Elektrostatyka. Elektromagnetyzm. Ruch falowy - zasada superpozycji drgań. Optyka - polaryzacja, dyfrakcja, interferencja. Promieniowanie ciała doskonale czarnego. Podstawy mechaniki kwantowej. Elementy fizyki jądrowej - cyklotron, synchrotron.

6. Metody statystyczne w oceanografii

Podstawy statystyki, rachunek prawdopodobieństwa, parametry i statystyki rozkładów, korelacje, testowanie rozkładu normalnego. Test t, Test F, analiza wariancji ANOVA, Test C2, metody nieparametryczne i regresja.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Geologia morza

Geneza i ewolucja wód oceanu. Procesy geologiczne we wszechoceanie: endogeniczne i egzogeniczne. Elementy strukturalne dna oceanicznego: szelf, skłon kontynentalny, strefy przejściowe, grzbiety śródoceaniczne, platformy oceaniczne. Charakterystyka osadów morskich i ich geneza. Tempo sedymentacji, miąższość warstwy osadowej i prawidłowości w przestrzennym rozmieszczeniu osadów morskich.

2. Hydrobiologia

Specyfika warunków życia w wodzie. Wpływ czynników fizycznych (ruch wody, temperatura, światło), chemicznych (gazy i elektrolity) i edaficznych na zjawiska biotyczne. Biologia organizmów wodnych: pływalność, ruch, opływowy kształt ciała, osmoregulacja i jonoregulacja, przystosowanie anatomiczne do oddychania w wodzie, odżywianie się organizmów wodnych, rozmnażanie i rozwój. Formacje ekologiczne: przegląd i charakterystyka. Charakterystyka biologiczna środowiska wodnego: ekosystem morski, jeziora (ogólna charakterystyka jezior - pochodzenie, opis biologiczny poszczególnych dziedzin jezior, typologia jezior), zbiorniki zaporowe, stawy, rzeki, źródła i estuaria. Produktywność ekosystemów wodnych - zróżnicowanie siedliskowe. Skład gatunkowy wybranych ekosystemów wodnych. Problemy hydrobiologii stosowanej: eutrofizjacja, saprolizacja (system saprobowy), acydifikacja.

3. Hydrochemia

Charakterystyka fizykochemicznych właściwości wody. Struktura molekularna lodu i wody ciekłej. Jonizacja wody, jon hydronowy, dualistyczna rola wody w układach kwas - zasada. Rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności. Układ węglanowy. Twardość i agresywność wody. Sposoby przedstawiania składu chemicznego wody.

Substancje nieorganiczne w wodzie i ich przemiany. Substancje organiczne w wodzie i ich przemiany. Klasyfikacja wód gruntowych i powierzchniowych. Migracje zanieczyszczeń w środowisku wodnym: biochemiczne procesy zużywające tlen, samooczyszczanie, eutrofizacja.

4. Podstawy fizyki morza

Ziemia jako układ termodynamiczny. Siły działające na masy wodne i ich ruch. Woda jako ośrodek fizyczny. Struktura molekularna wody morskiej. Elementy termodynamiki wody morskiej. Pochłanianie i rozpraszanie światła w wodzie. Molekularna wymiana masy, ciepła i pędu. Bilans cieplny kolumny wodnej. Fale dźwiękowe w morzu i osłabianie natężenia dźwięku w morzu. Akustyczna detekcja obiektów biologicznych w morzu.

5. Oceanografia biologiczna

Znaczenie i rola oceanografii biologicznej jako nauki o życiu we wszechoceanie. Ogólna charakterystyka oceanu jako środowiska życia - rola i znaczenie wybranych czynników fizycznych, chemicznych i dynamicznych. Biologiczne strefy w morzu: pelagial (rejon nerytyczny i wód otwartych), bental (strefa litoralu i głębokiego dna). Charakterystyka biocenotyczna formacji ekologicznych w morzu (plankton, bentos, nekton). Roślinność morska. Zwierzęta w morzu. Biogeografia: charakterystyka biocenotyczna wód polarnych, umiarkowanych, subtropikalnych i tropikalnych. Produktywność metody pomiaru produkcji biologicznej, produkcja poszczególnych poziomów troficznych, regionalizacja produktywności. Biologiczne wykorzystanie mórz: rybołówstwo i pozyskiwanie innych zasobów żywych oraz marikultura.

6. Oceanografia fizyczna

Historia odkryć i badań oceanograficznych. Ziemia jako planeta wód. Zasoby wodne i krążenie wody na Ziemi. Siły motoryczne ruchu wody w przyrodzie. Pola wymiany masy i energii w systemie ocean - atmosfera - ląd. Pola temperatury, zasolenia i gęstości. Okresowe termo-, halo- i piknokliny. Lody na morzach. Falowanie i wahania okresowe wód. Prądy - typy prądów. Ogólny system krążenia wód oceanu. Procesy mieszania wód morskich i wywołane nimi zjawiska. Bilans energii i substancji w oceanie (bilanse: cieplny, mechaniczny, wodny, soli). Charakterystyki oceanograficzne oceanów i wybranych mórz.

7. Oceanografia chemiczna

Migracja związków chemicznych z podłoża zlewni. Połączenia chemiczne w wodzie morskiej. Stałość składu chemicznego wód morskich. Klasyfikacja pierwiastków w wodzie morskiej. Procesy chemiczne w strefie kontaktowej: atmosfera - woda morska. Rozpuszczalność gazów w wodzie morskiej. Organiczne kompleksy w wodzie morskiej. Cykle biogeochemiczne w morzu: węgla, azotu, fosforu, żelaza, manganu, krzemu, siarki i pierwiastków śladowych.

Pierwiastki promieniotwórcze w wodzie morskiej. Zawiesiny organiczne i nieorganiczne w morzu. Zjawiska sorpcyjne w warstwie kontaktowej woda - osad denny. Skład chemiczny wód interstycjalnych. Powstawanie konkrecji manganowych i innych. Skład chemiczny wód różnych regionów - oceanów i mórz, w tym Bałtyku i estuariów.

8. Ekologia ogólna

Ekologia - cel i przedmiot badań, podstawowe pojęcia: siedlisko, nisze ekologiczne, środowisko, pojęcie czynnika ograniczającego w odniesieniu do prawa minimum i tolerancji ekologicznej. Formy życiowe, spektra ekologiczne. Struktura i dynamika populacji, biocenoz i ekosystemów. Sukcesja ekologiczna.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku oceanografia trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.200, w tym 1.410 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci studiów zawodowych na kierunku oceanografia otrzymują tytuł zawodowy licencjata. Powinni oni posiadać szeroką wiedzę z zakresu nauk o morzu i nauk przyrodniczych oraz dotyczącą oddziaływania człowieka na środowisko morskie, a także umiejętności obsługi aparatury specjalistycznej oraz prowadzenia badań oceanograficznych. Nabyte umiejętności powinny umożliwić absolwentom podjęcie pracy w zespołach naukowo-technicznych działających w placówkach badawczych, w terenowych laboratoriach badawczych, w urzędach kontroli i kształtowania środowiska oraz gospodarki morskiej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 225

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 435

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 420

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem 1.410

IV.

PRAKTYKI

Formę, zakres i czas trwania praktyki określa uczelnia, uwzględniając wymagania w tym zakresie organu przyznającego uprawnienia zawodowe związane z ukończeniem określonej specjalizacji.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 225

1. Język obcy 120

2. Przedmiot do wyboru (filozofia, etyka, logika, ekonomia, ochrona własności intelektualnej, zasady bezpieczeństwa lub inny) 45

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 435

1. Matematyka i statystyka 90

2. Fizyka z elementami fizyki morza 90

3. Informatyka 60

4. Biologia ogólna 45

5. Chemia ogólna i analityczna 90

6 Geologia ogólna 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 420

1. Oceanografia fizyczna 90

2. Oceanografia biologiczna 75

3. Oceanografia chemiczna 90

4. Hydrobiologia 60

5. Hydrochemia 60

6. Geologia morza 45

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Zależnie od wybranej specjalizacji i specjalności.

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka i statystyka

Elementy logiki. Liczby, zbiory, odwzorowania. Podstawowe funkcje jednej i wielu zmiennych oraz ich właściwości. Równania i układy równań. Ciągi i szeregi liczbowe. Elementy rachunku różniczkowego i całkowego. Liczby zespolone. Elementy geometrii analitycznej. Elementy rachunku macierzowego. Elementy rachunku prawdopodobieństwa. Podstawy statystyki i zasady opracowywania danych doświadczalnych. Metody regresji. Zastosowania metod statystycznych w badaniach oceanograficznych.

2. Fizyka z elementami fizyki morza

Podstawowe zjawiska i procesy fizyczne. Podstawy mechaniki klasycznej. Elementy termodynamiki fenomenologicznej. Elementy hydromechaniki. Grawitacja. Elementy akustyki. Elektryczne i magnetyczne właściwości materii. Fale elektromagnetyczne. Elementy optyki falowej i geometrycznej. Podstawy mechaniki kwantowej. Spektroskopia atomowa i molekularna. Elementy fizyki jądrowej. Hydromechanika i termodynamika wód morskich. Elementy optyki, akustyki i dynamiki morza. Promieniowanie słoneczne i jego wpływ na morze.

3. Informatyka

Funkcjonowanie komputera i urządzeń peryferyjnych. Obsługa komputerów osobistych. Systemy operacyjne jednego i wielu użytkowników. Lokalne sieci komputerowe. Programy użytkowe: edytory tekstów, grafika, pakiety obliczeniowe i statystyczne, bazy danych - zastosowania w oceanografii.

4. Biologia ogólna

Poziomy organizacji życia. Budowa i właściwości materii żywej. Składniki chemiczne organizmów (węglowodory, węglowodany, lipidy, białka, kwasy nukleinowe). Procesy chemiczne związane z życiem (oddychanie, fotosynteza, przemiany kwasów nukleinowych, synteza białek). Komórka jako jednostka życia - składniki i struktura. Właściwości komórek roślinnych i zwierzęcych. Typy komórek i tkanek. Rozmnażanie się komórek - cykl komórkowy. Podstawowe mechanizmy dziedziczności. Systematyka oraz przegląd podstawowych grup taksonomicznych roślin i zwierząt. Populacja i interakcje międzypopulacyjne. Ekologia środowiskowa - zależności biocenotyczne, zarys biogeografii. Podstawowe prawa i teorie ewolucji.

5. Chemia ogólna i analityczna

Fundamentalne pojęcia i prawa chemii. Systematyka i właściwości pierwiastków. Otrzymywanie, budowa i właściwości podstawowych połączeń nieorganicznych, organicznych i kompleksowych. Podstawowe procesy chemiczne. Elementy termodynamiki chemicznej. Równowagi chemiczne. Równowaga w roztworach elektrolitów. Równowagi fazowe. Rozpuszczalność. Procesy sorpcji. Układy koloidalne. Osmoza. Przewodnictwo elektrolitów. Elektroliza. Ogniwa. Korozja. Oznaczanie i wykrywalność substancji. Metody rozdziału. Klasyczne i instrumentalne metody analizy chemicznej.

6. Geologia ogólna

Budowa i właściwości fizyczno-chemiczne Ziemi. Teoria tektoniki płyt. Procesy endogeniczne: plutonizm, wulkanizm, metamorfizm. Procesy egzogeniczne: wietrzenie, erozja, akumulacja osadów lądowych, sedymentacja morska. Diageneza osadów. Geochronologia dziejów Ziemi. Cykle sedymentacyjno-diastroficzne.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Oceanografia fizyczna

Historia odkryć i badań oceanograficznych. Zasoby wodne i krążenie wody na Ziemi. Siły motoryczne ruchu wody w przyrodzie. Pola wymiany masy i energii w systemie ocean - atmosfera - ląd. Pola temperatury, zasolenia i gęstości. Zjawiska okresowe: termoklina, haloklina i piknoklina. Lody na morzach. Falowanie i wahania okresowe wód. Krążenie wód oceanu - prądy. Mieszanie wód morskich i wywołane nimi zjawiska. Bilans energii i substancji w oceanie: cieplny, mechaniczny, wodny, soli. Charakterystyki oceanograficzne oceanów i wybranych mórz.

2. Oceanografia biologiczna

Ogólna charakterystyka oceanu jako środowiska życia - rola i znaczenie wybranych czynników fizycznych, chemicznych i dynamicznych. Biologiczne strefy w morzu: pelagial, bental. Charakterystyka biocenotyczna formacji ekologicznych w morzu. Roślinność morska. Zwierzęta w morzu. Biogeografia - charakterystyka biocenotyczna wód różnych stref klimatycznych. Metody pomiaru produkcji biologicznej. Produkcja poszczególnych poziomów troficznych. Regionalizacja produktywności. Biologiczne wykorzystanie mórz: rybołówstwo i pozyskiwanie innych zasobów żywych, marikultura.

3. Oceanografia chemiczna

Rozpowszechnienie i klasyfikacja pierwiastków w wodzie morskiej. Skład chemiczny wód morskich. Rozpuszczalność gazów w wodzie morskiej. Cykle biogeochemiczne w morzu: węgla, azotu, fosforu, żelaza, manganu, krzemu, siarki i pierwiastków śladowych. Pierwiastki promieniotwórcze w wodzie morskiej. Zawiesiny organiczne i nieorganiczne w morzu. Migracja związków chemicznych z podłoża do zlewni. Procesy wymiany pierwiastków w warstwach kontaktowych woda - osad i woda - atmosfera. Skład chemiczny wód różnych regionów - oceanów i mórz, w tym Bałtyku, i estuariów.

4. Hydrobiologia

Specyfika warunków życia w wodzie. Wpływ czynników fizycznych i edaficznych na zjawiska biotyczne. Biologia organizmów wodnych: pływalność, ruch, opływowy kształt ciała, osmoregulacja i jonoregulacja, przystosowanie anatomiczne do oddychania w wodzie, odżywianie organizmów wodnych, rozmnażanie i rozwój. Formacje ekologiczne. Charakterystyka biologiczna środowiska wodnego: ekosystemu morskiego, jezior, zbiorników zaporowych, stawów, rzek, źródeł i estuariów. Produktywność ekosystemów wodnych - zróżnicowanie siedliskowe. Skład gatunkowy wybranych ekosystemów wodnych. Problemy hydrobiologii stosowanej: eutrofizacja, saprolizacja , acydifikacja.

5. Hydrochemia

Fizykochemiczne właściwości wody. Struktura lodu i wody ciekłej. Skład chemiczny wód naturalnych. Twardość i agresywność wody. Substancje nieorganiczne i organiczne w wodzie i ich przemiany. Klasyfikacja wód gruntowych i powierzchniowych. Migracja substancji i zanieczyszczeń w środowisku wodnym. Biochemiczne procesy zużywające tlen, samooczyszczanie.

6. Geologia morza

Pochodzenie i ewolucja oceanów i skorupy ziemskiej typu oceanicznego. Wpływ czynników geologicznych na zmiany poziomu i objętości wód w oceanie. Budowa geologiczna i rzeźba elementów strukturalnych dna oceanu. Procesy endogeniczne i egzogeniczne. Geneza, typy, skład chemiczny oraz tempo sedymentacji i prawidłowości przestrzennego rozmieszczenia osadów morskich.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Wykaz przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając określone dla danej specjalizacji wymagania.

VII.

ZALECENIA

1. Przynajmniej 60% zajęć wyszczególnionych w grupach B, C i D powinno być realizowane jako ćwiczenia audytoryjne bądź laboratoryjne.

2. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

ZAŁĄCZNIK Nr 41

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

oceanotechnika

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku oceanotechnika trwają pięć lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.800, w tym 1.965 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studenci kierunku oceanotechnika nabywają umiejętności stosowania nauk podstawowych, ogólnotechnicznych i zawodowych do formułowania i rozwiązywania współczesnych i przyszłościowych problemów projektowania, konstrukcji i technologii budowy statków i obiektów oceanotechnicznych, z uwzględnieniem czynników ryzyka i poziomu bezpieczeństwa występujących w produkcji i eksploatacji, technik zabezpieczeń przeciwpożarowych i ochrony środowiska oraz warunków ekonomicznych. Naczelną ideą kształcenia jest wyrobienie w absolwentach postawy twórczej i otwartej oraz świadomości potrzeby ustawicznego uzupełniania wiedzy. Absolwenci kierunku oceanotechnika przygotowani są teoretycznie i praktycznie do twórczej pracy w uczelniach, ośrodkach naukowo-badawczych, w biurach projektowych i w stoczniach, w zakładach przemysłowych kooperujących ze stoczniami, w przedsiębiorstwach armatorskich, w instytucjach i ośrodkach związanych z techniką morską oraz w innych gałęziach przemysłu, które są pokrewne z kierunkami mechanika i transport.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 315

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.020

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 630

Razem: 1.965

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym kierunkową i dyplomową.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 315

1. Język obcy 150

2. Przedmioty humanistyczne i społeczne 30

3. Ochrona środowiska 15

4. Ekonomia i zarządzanie 60

5. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.020

1. Matematyka 225

2. Fizyka 60

3. Informatyka 90

4. Materiałoznawstwo 75

5. Mechanika 270

6. Grafika inżynierska 90

7. Metrologia 45

8. Podstawy elektrotechniki i elektroniki 30

9. Podstawy automatyki 30

10. Podstawy termodynamiki 30

11. Podstawy konstrukcji maszyn 45

12. Inżynieria jakości 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 630

1. Podstawy oceanotechniki 90

2. Podstawy hydromechaniki okrętowej 60

3. Podstawy projektowania statków 30

4. Podstawy konstrukcji okrętów 45

5. Siłownie okrętów i obiektów oceanotechnicznych 105

6. Urządzenia pokładowe 60

7. Technologia budowy okrętów i obiektów oceanotechnicznych 105

8. Instalacje i techniki zabezpieczeń 105

9. Okrętowe systemy automatyki 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne i społeczne

W zależności od zainteresowań studenta stwarza się możliwości uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, filozofii, socjologii, psychologii, etyki, kultury języka polskiego, nauki o kulturze itp.

3. Ochrona środowiska

Podstawy ekologii (funkcjonowanie populacji), podstawy biocenoz i ekosystemów, źródła i szkodliwość zanieczyszczeń środowiska, środki prawne i ekonomiczne.

4. Ekonomia i zarządzanie

Podstawowe kategorie i prawa ekonomiczne. Ogólne uwarunkowania wzrostu produkcji i rozwoju ekonomicznego. Przedsiębiorstwo i rynek w gospodarce. Istota i rozwój nauk o organizacji i zarządzaniu w przemyśle. Problemy organizacyjno-prawne w przedsiębiorstwach budowy i remontów statków. Cele ekonomiczne przedsiębiorstwa. Kooperacja w przemyśle okrętowym. Problemy planowania. Podstawy elastyczności przemysłowej. System rezerw przedsiębiorczości. Czynnik ludzki we współczesnej gospodarce. Wybrane problemy międzynarodowych stosunków ekonomicznych.

5. Wychowanie fizyczne

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra. Ciągi liczbowe. Funkcje. Rachunek różniczkowy i całkowy. Geometria różniczkowa. Rachunek wektorowy, macierzowy i operatorowy. Rachunek prawdopodobieństwa. Statystyka. Elementy rachunku wariacyjnego i tensorowego. Elementy programowania matematycznego. Matematyka stosowana.

2. Fizyka

Granice stosowalności mechaniki klasycznej. Drgania i fale. Podstawy szczególnej teorii względności. Elektrodynamika i optyka. Fotometria. Budowa materii. Podstawy fizyki ciała stałego. Podstawy fizyki jądrowej. Fizyka morza. Ogólna teoria pomiarów.

3. Informatyka

Sprzęt komputerowy. Standardowa konfiguracja komputera. Systemy operacyjne. Przetwarzanie numeryczne i systemowe. Programy użytkowe: edytory tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych i grafika komputerowa. Sieci komputerowe.

4. Materiałoznawstwo

Podstawowa wiedza metaloznawcza. Struktura stopów metali. Żelazo i jego stopy. Stopy metali nieżelaznych w okrętownictwie. Materiały niemetalowe. Zastosowanie materiałów naturalnych i tworzyw sztucznych w oceanotechnice. Powłoki i ochrona antykorozyjna.

5. Mechanika

Mechanika ogólna. Statyka: układy cięgnowe, warunki równowagi, wyznaczanie sił w układach płaskich i przestrzennych. Kinematyka: równania ruchu punktu, ruch płaski, ruch względny, ruch kulisty. Dynamika: twierdzenia o ruchu układów materialnych, równania ruchu, dynamika ciała sztywnego, dynamika układów dyskretnych. Podstawy mechaniki analitycznej: zasada prac przygotowanych, równania Lagrange'a II rodzaju.

Wytrzymałość materiałów. Własności mechaniczne materiałów. Prawo Hooke'a. Rozciąganie i ściskanie. Ścinanie technologiczne. Momenty bezwładności figur płaskich. Skręcanie. Zginanie. Elementy analizy stanów naprężenia i odkształcenia. Zbiorniki cienkościenne osiowo-symetryczne. Wytrzymałość złożona. Wyboczenie sprężyste i sprężysto-plastyczne pręta. Metody energetyczne.

Mechanika konstrukcji. Metoda elementów skończonych. Macierz sztywności elementów i konstrukcji, transformacja, warunki brzegowe, wektor obciążeń, rozwiązanie układów równań, wyznaczanie naprężeń. Zasada stacjonarności potencjału. Funkcje kształtu. Elementy skończone prętowe, belkowe, elementy dla płaskiego stanu naprężenia, elementy klasy C⁰ i C¹. Ekwiwalentne obciążenia węzłowe. Teoria płyt cienkich Kirchoffa - Love'a. Płyty usztywnione, ortotropia konstrukcyjna, pas współpracujący poszycia. Teoria skręcania prętów cienkościennych - przekroje otwarte i zamknięte. Wytrzymałość strefowa i lokalna. Stateczność płyt i usztywnień. Modelowanie elementów konstrukcyjnych kadłuba w MES.

Teoria drgań. Drgania swobodne i wymuszone układów mechanicznych o jednym stopniu swobody i o skończonej liczbie stopni swobody. Drgania na statkach, źródła wymuszeń i stosowane metody obliczeń.

Mechanika płynów. Ogólne równania ruchu płynu. Własności wektora naprężeń w płynie. Tensor naprężenia dla płynu newtonowskiego. Równania ruchu Naviera - Stokesa. Elementy dynamiki cieczy idealnej. Opór opływanych ciał. Obliczanie reakcji hydrostatycznych.

6. Grafika inżynierska

Zasady odwzorowań. Obrazy punktów, prostych i płaszczyzn. Elementy wspólne. Elementy równoległe i prostopadłe. Obroty i kłady. Transformacje. Rzuty i przekroje. Przenikanie. Normy. Wymiarowanie. Oznaczanie chropowatości, falistości itp. Połączenia. Rysunki części maszyn i mechanizmów. Rysunki wykonawcze i złożeniowe. Schematy. Zmiany na rysunkach.

7. Metrologia

Pomiary wielkości mechanicznych metodami elektrycznymi. Technika planowania eksperymentów. Metrologia warsztatowa. Metrologia okrętowa. Zintegrowane systemy kontrolno-pomiarowe.

8. Podstawy elektrotechniki i elektronika

Podstawy elektrotechniki i elektroniki. Warunki pracy elektrycznych urządzeń okrętowych. Elektrownia okrętowa. Okrętowe sieci elektryczne. Systemy rozdziału energii elektrycznej. Silniki i prądnice. Zasilanie i sterowanie. Urządzenia pomiarowe, sygnalizacyjne i alarmowe. Urządzenia nawigacyjne.

9. Podstawy automatyki

Sygnał. Informacja. Sterowanie. Schemat blokowy. Przepływ sygnałów. Układ i klasyfikacja układów automatyki. Opisy matematyczne układów. Podstawowe środki techniczne automatyzacji. Czujniki i przetworniki pomiarowe. Regulatory. Elementy nastawcze i wykonawcze.

10. Podstawy termodynamiki

Pojęcia podstawowe. Pierwsza zasada termodynamiki. Właściwości i prawa gazów. Mieszaniny gazów. Przemiany gazów doskonałych. Druga zasada termodynamiki. Obiegi termodynamiczne. Para wodna i gazy wilgotne. Podstawy teoretyczne spalania. Podstawowe prawa przenoszenia ciepła. Wymienniki ciepła.

11. Podstawy konstrukcji maszyn

Zasady konstruowania. Tolerancje, pasowania i błędy wykonania. Budowa i działanie podstawowych elementów maszyn. Osie i wały. Sprzęgła i hamulce. Łożyska. Przekładnie mechaniczne. Połączenia. Podstawowe obliczenia i dobór elementów maszyn. Elementy trybologii.

12. Inżynieria jakości

Filozoficzne podejście do jakości. Jakość w przedsiębiorstwach przemysłowych. Projektowanie i analiza jakości: techniki menedżerskie, metody matematyczne. Systemy doskonalenia jakości: zarządzanie projakościowe, certyfikaty jakości.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy oceanotechniki

Środowisko morskie. Eksploracja i eksploatacja zasobów morskich. Systemy żeglugowe (floty statków) i ich otoczenie: fizyczne (naturalne), geograficzne, techniczne, prawne, ekonomiczne, organizacyjne, społeczne.

Klasyfikacja funkcjonalna i konstrukcyjna obiektów oceanotechnicznych (w tym badawczych, poszukiwawczych, wydobywczych itp.), podstawowe właściwości. Klasyfikacja ogólna i funkcjonalna statków. Charakterystyka techniczna statków, parametry główne, rozplanowanie przestrzenne. Przegląd głównych podsystemów funkcjonalnych statku: kadłub (geometria, pływalność, stateczność, konstrukcja), układ napędowy (opory, pędniki, siłownia), wyposażenie ogólne, zespół hotelowy. Proces powstawania statku: założenia i projektowanie, dokumentacja, klasyfikacja, technologia i organizacja produkcji.

Instytucje morskie - krajowe i międzynarodowe, konwencje dotyczące bezpieczeństwa ludzi, statków i obiektów oceanotechnicznych oraz ochrony mórz. Instytucje klasyfikacyjne i ich przepisy.

2. Podstawy hydromechaniki okrętowej

Charakterystyki geometryczne i hydrostatyczne kadłuba okrętowego, pływalność statków i obiektów oceanotechnicznych. Stateczność poprzeczna okrętu nieuszkodzonego - statyczna i dynamiczna, stateczność wzdłużna. Niezatapialność i stateczność awaryjna. Właściwości oporowo-napędowe: opływ i opór kadłuba; pędniki okrętowe; kinematyka i dynamika śruby okrętowej, projektowanie śrub.

Właściwości manewrowe - stateczność kursowa i zwrotność okrętu, siły i momenty na sterze, próby zwrotności.

Właściwości morskie - rodzaje kołysań i zjawiska towarzyszące kołysaniom; ogólny schemat obliczania amplitud kołysań na fali nieregularnej.

Hydrostatyka. Pływalność, stateczność, niezatapialność, sterowność. Hydrodynamika napędu: opór i pędniki okrętowe. Dynamika morza i właściwości morskie okrętu.

3. Podstawy projektowania statków

Podstawy teorii projektowania. Metody projektowania i kryteria projektowe. Etapy i fazy powstawania projektu. Główne parametry projektowe. Koncepcja statku optymalnego.

4. Podstawy konstrukcji okrętów

Parametry projektowe statku. Analiza funkcjonalna statków. Iteracyjny proces projektowania statku, dokumentacja projektowa. Konwencjonalne metody wstępnego projektowania statków - wyznaczanie wymiarów głównych i wyporności oraz mocy napędu, projektowanie kształtu kadłuba; obliczanie masy statku, sprawdzanie wolnej burty i pojemności ładunkowej oraz GT i NT. Podział przestrzenny statku, zespoły funkcjonalne.

Automatyzacja projektowania i optymalizacja głównych parametrów statku. Model matematyczny statku, modele optymalizacyjne.

5. Siłownie okrętów i obiektów oceanotechnicznych

Maszyny cieplne okrętowe: tłokowy silnik spalinowy, turbina, sprężarka. Współpraca układu silnik - pędnik - kadłub. Okrętowe siłownie motorowe i turbinowe. Urządzenia pomocnicze siłowni. Elementy przestrzennego rozplanowania siłowni. Nośniki i źródła energii dla obiektów oceanotechnicznych.

6. Urządzenia pokładowe

Okrętowe urządzenia przeładunkowe i transportowe. Zamknięcia luków ładunkowych. Urządzenia sterowe, kotwiczne, cumownicze i holownicze. Środki i urządzenia ratunkowe.

7. Technologia budowy okrętów i obiektów oceanotechnicznych

Techniki wytwarzania: odlewnictwo, obróbka mechaniczna, cieplna i cieplno-chemiczna materiałów metalowych i niemetalowych. Techniki łączenia konstrukcji. Własności technologiczne materiałów. Procesy budowy statku: obróbka, prefabrykacja, montaż, wyposażenie, wodowanie, próby zdawczo-odbiorcze. Integracja procesów technologicznych budowy i wyposażania. Oprzyrządowanie produkcji.

8. Instalacje i techniki zabezpieczeń

Procesy wymiany ciepła i masy w wentylacji, klimatyzacji i chłodnictwie. Zagrożenia dla osób, ładunku i środowiska. Systemy wentylacji. Systemy kontrolowanej atmosfery w ładowniach i kontenerach. Obieg chłodniczy i pompy ciepła. Instalacja chłodnicza magazynów prowiantu i ładowni chłodzonych. Ekologiczne rozwiązania w chłodnictwie.

Źródła drgań i hałasów okrętowych, parametry akustyczne wnętrz, ochrona wibroakustyczna pomieszczeń, metrologia wibroakustyczna, prognozowanie i normalizacja drgań i hałasów, technologia wibroakustyczna.

Zagrożenie pożarem i wybuchem. Zasady biernej i czynnej ochrony przeciwpożarowej i przeciwwybuchowej obiektów morskich. Konstrukcje przeciwpożarowe - dobór i projektowanie. Cechy pożarowe materiałów. Systemy wykrywcze pożaru. Instalacje gaśnicze, konstrukcja i projektowanie. Systemy ewakuacji. Zabezpieczenie przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe procesów wytwarzania i remontów statków.

Instalacje ogólnookrętowe. Inżynieria ochrony środowiska morskiego.

9. Okrętowe systemy automatyki

Statek jako obiekt automatycznej regulacji. Modelowanie obiektów. Zakres automatyzacji. Typy układów automatycznej regulacji ekstremalnej, adaptacyjnej i nadążnej. Główne zakłócenia w układzie regulacji. Sterowanie układem napędowym. Automatyzacja urządzeń siłowni okrętowych.

VII.

ZALECENIA

1. W całym okresie studiów - liczba godzin przedmiotów grupy B i C (projekty, ćwiczenia, laboratoria itp.) powinna stanowić łącznie nie mniej niż 40% ogólnej liczby godzin studiów.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty kształcenia ogólnego około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty kierunkowe około 55%).

3. W łącznej liczbie godzin zajęć przewiduje się 400 godzin na wykonanie pracy magisterskiej.

4. W standardach nauczania nie określa się formy zajęć ani ich sekwencji, które są ustalane przez uczelnie (wydziały) realizujące kierunek studiów oceanotechnika.

ZAŁĄCZNIK Nr 42 ⁴⁹

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

OCHRONA DÓBR KULTURY

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku ochrona dóbr kultury trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.200, w tym 1.830 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent, przyswajając w trakcie studiów wiadomości z zakresu historii sztuki, historii kultury, zabytkoznawstwa oraz konserwatorstwa i muzealnictwa, zdobywa wszechstronną wiedzę o zabytkach sztuki i kultury, ze szczególnym uwzględnieniem ich substancji, struktury technicznej i artystycznego ukształtowania, a także późniejszych transformacji.

Dodatkowo w ramach zajęć odbywanych w obrębie poszczególnych specjalności absolwenci zdobywają wiedzę szczegółową w zakresie wybranych dziedzin, w szczególności:

- historii sztuki - przygotowanie do własnej pracy badawczej w zakresie historii architektury i sztuk plastycznych przy pogłębionej znajomości procesu powstawania dzieła sztuki i zagrożeń dla jego substancji materialnej,

- konserwatorstwa - przyswajając szereg umiejętności technicznych (między innymi rysunek, fotografię, techniki komputerowe) oraz poszerzając zakres wiedzy o takie specjalistyczne obszary, jak: historia kultury materialnej, historia organizacji i techniki budownictwa, historia i teoria ochrony i konserwacji zabytków, absolwent uzyskuje przygotowanie do prowadzenia wszechstronnych badań dotyczących zabytków na potrzeby konserwatorskie, dokumentacji uzyskiwanych wyników,

- muzealnictwa - znawstwo dotyczące sztuk plastycznych, a przede wszystkim wielu dziedzin rzemiosła artystycznego, wiedzę w zakresie znaczenia i funkcji muzeów oraz przygotowanie do pracy w instytucjach muzealnych i antykwarycznych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 570

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 870

Razem: 1.830

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

1. Historia filozofii ze szczególnym uwzględnieniem estetyki 60

2. Lektorat z języka zachodniego 120

3. Lektorat z języka łacińskiego 60

4. Wychowanie fizyczne 60

5. Podstawy informatyki 60

6. Przedmiot do wyboru 30

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 570

1. Wstęp do historii sztuki 60

2. Historia sztuki powszechnej 120

3. Historia sztuki polskiej 90

4. Nauki pomocnicze historii 30

5. Proseminarium z historii sztuki 60

6. Metodologia historii sztuki 30

7. Historia doktryn artystycznych 30

8. Zarys technologii i technik sztuk plastycznych 30

9. Fotografia dokumentalna 60

10. Wstęp do konserwatorstwa i muzealnictwa 30

11. Historia i teoria ochrony i konserwacji zabytków 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 870

Zestaw przedmiotów kierunkowych ustala wydział prowadzący kierunek.

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Historia filozofii ze szczególnym uwzględnieniem estetyki

Zajęcia mają na celu zapoznanie z dziejami myśli filozoficznej stanowiącej podstawę zjawisk i prądów kulturowych, wraz z głównymi doktrynami i kategoriami estetycznymi.

2. Lektorat z języka zachodniego

Celem jest opanowanie jednego z języków zachodnich w stopniu umożliwiającym swobodne porozumiewanie się i korzystanie z literatury fachowej.

3. Lektorat z języka łacińskiego

Poznanie podstawowych reguł gramatycznych i zasobu słownictwa niezbędnych w samodzielnej pracy badawczej.

4. Wychowanie fizyczne

Ćwiczenia ogólnorozwojowe, pływanie, gry zespołowe, rekreacja.

5. Podstawy informatyki

Zapoznanie się ze standardowymi programami komputerowymi oraz ich zastosowaniem do potrzeb pracy naukowej.

6. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania dodatkowej wiedzy z zakresu ekonomii, podstaw ochrony własności intelektualnej, przedmiotu przyrodniczego lub innego przedmiotu niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wstęp do historii sztuki

Zajęcia typu propedeutycznego zaznajamiające z przedmiotem badań, charakterystyką i dziejami dyscypliny, podstawowymi pojęciami historii sztuki, klasyfikacją i typologią sztuk plastycznych, terminologią i podstawowymi czynnościami badawczymi.

2. Historia sztuki powszechnej

Prezentacja dziejów sztuki od pradziejów do czasów współczesnych.

3. Historia sztuki polskiej

Dzieje sztuki polskiej od końca X w. poprzez wszystkie epoki do czasów współczesnych.

4. Nauki pomocnicze historii

Przedstawienie dziejów nauk pomocniczych historii, niezbędnych historykowi sztuki, takich jak: paleografia, neografia gotycka, epigrafika, sfragistyka, atrybuty i symbole władzy i urzędu.

5. Proseminarium z historii sztuki

Wprowadzenie w warsztat naukowy historyka sztuki i przygotowanie do samodzielnej pracy badawczej.

6. Metodologia historii sztuki

Ukazanie w zwięzłym zarysie głównych etapów rozwoju metod badawczych historii sztuki ze specjalnym ukierunkowaniem na metody współczesnej nauki o sztuce.

7. Historia doktryn artystycznych

Prezentacja poglądów pisarzy o sztuce lub twórców formujących normy artystyczne dzieła lub opisujących proces twórczy (w wybranych tekstach). Dzieje krytyki artystycznej i związanych z nią teorii wartości dzieła sztuki.

8. Zarys technologii i technik sztuk plastycznych

Zapoznanie z historią najważniejszych technik sztuk plastycznych i ze stosowanymi materiałami od wczesnego średniowiecza do czasów najnowszych oraz z podstawami analizy materialnej dzieła sztuki.

9. Fotografia dokumentalna

Wiadomości ogólne i praktyczna nauka fotografii dokumentalnej wraz z obróbką materiałów światłoczułych.

10. Wstęp do konserwatorstwa i muzealnictwa

Wstępne zapoznanie studentów ze współczesnymi metodami konserwacji oraz z muzeum jako instytucją naukowo-kulturalną, a także wprowadzenie w problematykę i charakter ich przyszłej pracy zawodowej przy jednoczesnym przyswojeniu sobie podstawowych pojęć i terminów w tym zakresie.

11. Historia i teoria ochrony i konserwacji zabytków

Kształtowanie się myśli konserwatorskiej i jej współczesny stan, ze szczególnym uwypukleniem problematyki analizy wartościującej zabytki.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

Blok przedmiotów dających przygotowanie do prowadzenia pracy badawczej i konserwatorskiej w zakresie ochrony wybranego rodzaju zabytków kultury, w szczególności: architektury i sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego lub różnorodnych obiektów muzealnych.

Nazwy przedmiotów kierunkowych i ich treści programowe ustala wydział prowadzący ten kierunek studiów. W grupie przedmiotów kierunkowych powinno znaleźć się przynajmniej 60 godzin wykładów monograficznych i 120 godzin seminariów.

VII.

ZALECENIA

Program studiów powinien zawierać odpowiednie dla danej specjalności praktyki i zajęcia warsztatowe.

ZAŁĄCZNIK Nr 43

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

ochrona środowiska

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku ochrona środowiska trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.600, w tym 1.485 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia na kierunku ochrona środowiska mają przygotować specjalistów do programowania, organizowania oraz prowadzenia kontroli działalności w zakresie ochrony i kształtowania środowiska - w ujęciu lokalnym, regionalnym i krajowym oraz do prowadzenia związanych z tą problematyką badań naukowych. Absolwent kierunku ochrona środowiska powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu biologii, chemii, ekologii, fizyki, informatyki i matematyki, ogólną wiedzę przyrodniczą z obszaru biochemii, geologii i gleboznawstwa, hydrologii, meteorologii i klimatologii, mikrobiologii oraz toksykologii, a także wiedzę specjalistyczną z zakresu oddziaływania człowieka na środowisko, zagrożeń dla atmosfery, hydrosfery i pedosfery, ochrony przyrody, kontroli i kształtowania środowiska, gospodarowania wodą, a także odpadami komunalnymi i pochodzącymi z działalności przemysłowej oraz rolniczej, wreszcie problematyki prawnej i ekonomicznej ochrony środowiska. Umożliwi to osobom, które ukończą studia, podjęcie pracy w administracji, przemyśle, rolnictwie, jednostkach badawczych, uczelniach, instytucjach zajmujących się zintegrowanym zarządzaniem środowiskowym, a także szkolnictwie - po spełnieniu dodatkowych wymagań określonych odrębnymi przepisami.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 495

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 750

Razem: 1.485

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien obejmować - dostosowane do specjalności i specyfiki uczelni - praktyki zawodowe i dyplomowe.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne (etyka, socjologia, psychologia,

filozofia (przyrody), ochrona własności intelektualnej lub inne do wyboru) 60

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 495

1. Matematyka i statystyka 60

2. Fizyka 75

3. Informatyka 75

4. Biologia 120

5. Chemia 120

6. Biochemia 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 750

1. Ekologia 60

2. Mikrobiologia 30

3. Geologia, geomorfologia i gleboznawstwo 75

4. Hydrologia i gospodarowanie wodą 75

5. Meteorologia i klimatologia 45

6. Toksykologia 60

7. Ochrona przyrody 45

8. Problematyka prawna i ekonomiczna ochrony środowiska 75

9. Technologie stosowane w ochronie środowiska 90

10. Monitoring środowiska 45

11. Zagrożenia cywilizacyjne dla środowiska i zrównoważony rozwój 60

12. Ocena oddziaływania na środowisko 45

13. Planowanie przestrzenne 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka i statystyka

Pojęcie funkcji. Podstawowe własności funkcji. Funkcje elementarne. Przykłady zależności funkcyjnych w przyrodzie. Ciągi i szeregi liczbowe, szeregi potęgowe. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennej: podstawowe metody obliczania pochodnych i całek, ciągłość, granica i ekstrema funkcji. Równania różniczkowe i metody ich rozwiązywania. Układy równań liniowych. Geometria analityczna w przestrzeniach kartezjańskich. Podstawowe pojęcia rachunku prawdopodobieństwa: zdarzenie, zmienna losowa, rozkłady. Podstawy statystyki. Metody opracowywania danych empirycznych. Znaczenie i zastosowanie metod statystycznych w badaniach środowiskowych. Modele deterministyczne i probabilistyczne wybranych procesów zachodzących w przyrodzie. Modelowanie zjawisk w przyrodzie.

2. Fizyka

Jednostki miar. Pomiar wielkości fizycznych. Podstawy mechaniki klasycznej i termodynamiki fenomenologicznej. Elementy hydromechaniki. Elektryczne i magnetyczne właściwości materii. Fale elektromagnetyczne. Podstawowe procesy zachodzące w atmosferze, hydrosferze i litosferze. Elementy akustyki, hałas. Elementy optyki falowej i geometrycznej. Podstawy mechaniki kwantowej. Spektroskopia elektronowa, molekularna i jądrowa. Promieniowanie jonizujące: źródła i oddziaływanie z materią nieożywioną i ożywioną. Wpływ promieniowania słonecznego na Ziemię - rola energii słonecznej. Promieniowanie kosmiczne.

3. Informatyka

Budowa komputera i urządzeń peryferyjnych. Obsługa komputerów osobistych. Systemy jednego i wielu użytkowników. Systemy operacyjne: DOS, Windows. Programy użytkowe: edytory tekstów, programy do przygotowania prezentacji, arkusze kalkulacyjne, pakiety statystyczne, bazy danych. Lokalne sieci komputerowe. Poczta elektroniczna. Internet. GIS - geograficzny system informacyjny. Modelowanie komputerowe w ochronie środowiska.

4. Biologia

Poziomy organizacji życia - formy bezkomórkowe, komórki, tkanki, narządy. Organizmy jedno- i wielokomórkowe. Biologiczne pojęcie gatunku. Ewolucyjne procesy powstawania i wymierania gatunków. Budowa i fizjologia organizmów prokariotycznych i eukariotycznych. Zasady nomenklatury biologicznej. Przegląd systematyczny i charakterystyka biologiczna ważniejszych grup taksonomicznych roślin i zwierząt ze szczególnym uwzględnieniem gatunków wymierających, zagrożonych, objętych ochroną oraz pełniących funkcje bioindykacyjne. Miejsce i rola zwierząt w łańcuchu pokarmowym. Geografia roślin i zwierząt ze szczególnym uwzględnieniem flory i fauny krajowej. Podstawy genetyki klasycznej, populacyjnej i molekularnej. Techniki inżynierii genetycznej, organizmy transgeniczne.

5. Chemia

Chemia nieorganiczna i analityczna. Budowa atomu i cząsteczki. Właściwości pierwiastków. Powstawanie, charakterystyka, właściwości i zastosowanie połączeń nieorganicznych pierwiastków grup głównych i przejściowych. Związki koordynacyjne i metaloorganiczne. Charakterystyka i właściwości faz. Roztwory. Oznaczanie i wykrywalność substancji. Metody rozdziału: ekstrakcja, wymiana jonowa, chromatografia, strącanie. Metody analityczne: alkacymetria, nadmanganometria, kompleksometria, analiza strąceniowa i wagowa. Metody instrumentalne: elektrochemiczne, termiczne, chromatograficzne, spektroskopowe (absorpcyjne i emisyjne) oraz oparte na detekcji promieniowania jonizującego. Spektrometria mas.

Chemia organiczna. Przegląd, charakterystyka i właściwości wybranych grup połączeń organicznych: węglowodorów, związków fluorowcoorganicznych, związków tlenoorganicznych (alkoholi, aldehydów, ketonów, eterów, kwasów organicznych), związków siarko-, azoto- i fosforoorganicznych, związków heterocyklicznych, a także związków naturalnych: tłuszczów, cukrów, sterydów, witamin, barwników. Podstawowe reakcje związków organicznych: substytucja, addycja, eliminacja. Relacje: struktura - właściwości i struktura - aktywność biologiczna.

Chemia fizyczna. Elementy mechaniki kwantowej: wiązania chemiczne, oddziaływania międzycząsteczkowe. Elementy termodynamiki statystycznej. Termodynamika chemiczna. Elementy termodynamiki procesów nieodwracalnych. Kinetyka chemiczna. Kataliza. Równowagi fazowe. Procesy sorpcji. Przewodnictwo roztworów elektrolitów. Elektroliza. Ogniwa. Korozja. Układy koloidalne. Podstawy spektroskopii elektronowej, oscylacyjnej, magnetycznego rezonansu jądrowego i fotochemii.

6. Biochemia

Molekularne podłoże życia i procesów ewolucyjnych. Współczesne teorie powstania życia na Ziemi. Struktura i funkcje białek, kwasów nukleinowych, lipidów i węglowodanów. Zależności między budową a funkcją biologiczną związków. Budowa i funkcje błon biologicznych. Metabolizm energetyczny. Enzymy i koenzymy. Regulacja podstawowych szlaków metabolicznych. Fotosynteza i inne procesy anaboliczne. Hormony. Elementy immunologii. Wykorzystanie metod biotechnologicznych w ochronie środowiska.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Ekologia

Organizacja systemów ekologicznych. Środowisko, siedlisko, biotop, nisza ekologiczna. Relacja organizm - środowisko, czynniki ograniczające, adaptacja do środowiska, skale ekologiczne organizmów. Populacja: liczebność, struktura demograficzna, struktura przestrzenna, dynamika, rozprzestrzenianie się populacji. Strategie życiowe. Ekosystem: składniki, produkcja pierwotna i wtórna, łańcuchy i sieci troficzne, obieg materii. Przepływ energii, budżet energetyczny. Dynamika ekosystemów. Różnorodność i typologia ekosystemów. Fitocenoza w ekosystemie, klasyfikacja fitosocjologiczna. Cykle biogeochemiczne. Układy ponadekosystemowe. Główne biomy świata. Ekofizjologia.

2. Mikrobiologia

Miejsce drobnoustrojów w świecie organizmów żywych. Charakterystyka wybranych grup drobnoustrojów, kryteria podziału. Budowa i funkcjonowanie komórki bakteryjnej. Wzrost i rozwój bakterii. Procesy metaboliczne bakterii i mechanizmy ich regulacji. Wirusy bakteryjne, zwierzęce i roślinne. Rola bakterii w obiegu pierwiastków w przyrodzie. Heterotrofia i autotrofia w świecie drobnoustrojów. Diagnostyka drobnoustrojów. Udział bakterii w metabolizmie związków siarki, azotu i węgla. Mikroorganizmy patogenne dla roślin, zwierząt i ludzi. Metody ochrony przed patogenami. Udział drobnoustrojów w oczyszczaniu środowiska.

3. Geologia, geomorfologia i gleboznawstwo

Wiadomości o Ziemi: pozycja w Układzie Słonecznym, właściwości geofizyczne, budowa, skład chemiczny - minerały i skały, kontynenty i oceany. Czas geologiczny. Procesy geologiczne i ich rola w powstawaniu skał: zasada aktualizmu geologicznego, wulkanizm, plutonizm, metamorfizm. Procesy egzogeniczne: eoliczne, fluwialne i zachodzące w środowisku morskim, zlodowacenia, wietrzenie, kras. Geomorfologiczna charakterystyka różnych obszarów Polski: typowe formy morfologiczne i ich geneza, rola ewolucji stoku w kształtowaniu rzeźby. Antropogeniczne przekształcenia litosfery. Czynniki glebotwórcze i ich wpływ na powstawanie gleb. Przemiany materii organicznej w glebach, próchnica, substancje humusowe. Woda w glebie i jej dostępność dla organizmów. Właściwości fizyczne gleb i ich znaczenie w kształtowaniu siedliska roślin oraz edafonu. Sorpcja glebowa i transport substancji (zanieczyszczeń) w glebach. Procesy glebotwórcze, naturalne i antropogeniczne ciągi ewolucyjne gleb. Systematyka gleb Polski i świata. Waloryzacja użytkowa, żyzność i urodzajność gleb. Wpływ działalności człowieka na gleby, formy przekształceń, degradacja. Rekultywacja gleb.

4. Hydrologia i gospodarowanie wodą

Występowanie i obieg wody w przyrodzie. Geneza, typologia i uwarunkowania środowiskowe kształtowania się zasobów wód podziemnych. Występowanie, zasilanie, reżim hydrologiczny i klasyfikacja źródeł. Systemy rzeczne: zróżnicowanie sieci wód płynących, stany wody, miary odpływu, ustroje rzeczne, niżówki, wezbrania i powodzie. Geneza, typy zasilania, termika i wahania stanów jezior naturalnych i sztucznych. Mokradła. Morza i oceany: pochodzenie, chemizm i dynamika wód, antropogeniczne zmiany w środowisku morskim. Bilans wodny Ziemi, szczegółowy bilans wodno-gospodarczy w zlewni. Formy i zakres ingerencji człowieka w obieg wody. Dyspozycyjne i odnawialne zasoby wodne. Retencja wody w zlewni, metody wzbogacania zasobów i ograniczania niedoborów wody. Zagrożenia powodziowe i metody przeciwdziałania. Potrzeby wodne gospodarki komunalnej i rolnictwa. Wykorzystanie wód w żegludze i energetyce. Degradacja wód powierzchniowych i podziemnych - metody przeciwdziałania, samooczyszczanie, rekultywacja. Przydatność wód na potrzeby komunalne i w gospodarce - normy, klasyfikacje użytkowe. Ochrona zasobów wodnych.

5. Meteorologia i klimatologia

Podstawowe pojęcia meteorologii i klimatologii. Atmosfera ziemska: budowa, właściwości, dynamika i zachowanie. Ewolucja atmosfery. Bilans energetyczny układu Ziemia - atmosfera. Obieg ciepła i wody w atmosferze. Cyrkulacja atmosferyczna. Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń drogą atmosferyczną. Zanieczyszczenia gazowe i pyłowe. Zanieczyszczenia przestrzeni kosmicznej. Antropogeniczne zmiany atmosfery: efekt cieplarniany, zanik warstwy ozonowej, kwaśne deszcze. Samooczyszczanie atmosfery. Czynniki i procesy klimatotwórcze. Klimat różnych stref Ziemi. Zmiany klimatu Ziemi. Elementy pogody. Podstawowe urządzenia i sprzęt meteorologiczny. Meteorologia synoptyczna. Wykorzystanie wiedzy o klimacie w działalności ludzkiej: rolnictwie, urbanistyce, turystyce.

6. Toksykologia

Pojęcie trucizny i klasyfikacja trucizn. Czynniki warunkujące toksyczność substancji. Dawki. Przyczyny i rodzaje zatruć. Wchłanianie, transport, dystrybucja, nagromadzanie, biotransformacja i wydalanie trucizn. Ocena oddziaływania trucizn na organizmy: toksyczność, toksykokinetyka i toksykodynamika. Odległe efekty oddziaływania trucizn: mutagenność, rakotwórczość i teratogenność. Egzoestrogeny i egzoandrogeny. Substancje toksyczne skażające środowisko przyrodnicze i migrujące do roślin, zwierząt i żywności, pochodzące z: leków, pestycydów, metali, związków nieorganicznych i organicznych, mas plastycznych. Biokumulacja i biomagnifikacja trucizn w łańcuchu troficznym. Substancje zanieczyszczające żywność podczas jej produkcji, przetwarzania i przechowywania. Ocena ryzyka zatrucia. Metody zapobiegania zatruciom.

7. Ochrona przyrody

Przyroda jako zbiór różnorodnych wartości: ekonomicznych, poznawczych (naukowych), edukacyjnych, estetycznych. Różnorodność biologiczna i krajobrazowa jako główny cel ochrony. Metody ochrony przyrody w toku użytkowania zasobów. Ochrona przyrody w Polsce - zagrożenia dla fauny i flory. Kategorie zagrożenia gatunków według klasyfikacji Międzynarodowej Unii Zachowania Przyrody (IUCN). Międzynarodowa klasyfikacja i funkcje obszarów chronionych (według IUCN). Ochrona obszarowa: park narodowy, rezerwat przyrody, park krajobrazowy, obszar chronionego krajobrazu. Metody ochrony biernej (ścisłej), czynnej (częściowej) i krajobrazowej. Ochrona gatunkowa: ścisła i częściowa. Ochrona indywidualna: pomnik przyrody, użytek ekologiczny, stanowisko dokumentacyjne, zespół przyrodniczo-krajobrazowy. Czynna ochrona przyrody. Zasady sporządzania planów ochrony. Strategia ochrony przyrody Unii Europejskiej. Sieć ECONET i CORINE.

8. Problematyka prawna i ekonomiczna ochrony środowiska

Międzynarodowe standardy ochrony środowiska. Podstawowe akty prawne dotyczące środowiska obowiązujące w Polsce, Unii Europejskiej i na świecie. Międzynarodowe, narodowe, regionalne i lokalne instytucje odpowiedzialne za ochronę środowiska. Odpowiedzialność karna, cywilna, administracyjna i karno-administracyjna za naruszanie stanu środowiska. Zasady postępowania sądowego w przypadkach naruszania regulacji prawnych dotyczących środowiska. Środowiskowe koszty zewnętrzne. Bezpośrednie (administracyjno-prawne), ekonomiczne, organizacyjne oraz planistyczno-informacyjne metody i instrumenty ochrony środowiska i zarządzania środowiskowego. Podstawowe instrumenty ekonomiczne ochrony środowiska w Polsce i innych krajach, ze szczególnym uwzględnieniem Unii Europejskiej. Zanieczyszczenie i ochrona środowiska a wzrost gospodarczy. Aspekty ekologiczne, ekonomiczne i społeczne zrównoważonego rozwoju. Instrumenty prawno-administracyjne i ekonomiczne gospodarowania zasobami naturalnymi. Polityka ekologiczna w gospodarce rynkowej. Finansowanie przedsięwzięć w zakresie ochrony środowiska.

9. Technologie stosowane w ochronie środowiska

Źródła zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego (energetyka, przemysł, motoryzacja). Pierwotne i wtórne metody zapobiegania zanieczyszczaniu atmosfery. Ograniczanie emisji zanieczyszczeń. Alternatywne źródła energii. Pobór oraz sposoby oczyszczania wód powierzchniowych i podziemnych. Uzdatnianie wody do celów komunalnych oraz przemysłowych. Charakterystyka, klasyfikacja, skład i właściwości ścieków. Mechaniczne, biologiczne i chemiczne oczyszczanie ścieków. Technologie oczyszczania ścieków komunalnych i przemysłowych. Źródła, charakterystyka i klasyfikacja odpadów. Oddziaływanie odpadów na środowisko. Zasady postępowania z odpadami: gromadzenie (selektywna zbiórka, segregacja), wykorzystanie do celów przemysłowych (ponowne użycie, recykling, utylizacja energetyczna, materiałowa i surowcowa) i rolniczych (rekultywacja i nawożenie gruntów, kompostowanie), unieszkodliwianie, deponowanie. Postępowanie z odpadami niebezpiecznymi (systemy zintegrowane). Zapobieganie powstawaniu odpadów - technologie niskoodpadowe i bezodpadowe.

10. Monitoring środowiska

Cele i zasady monitoringu, monitorowanie kompleksowe. Systemy i techniki pomiarowe w monitoringu środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska - powietrza, wody i gleby. Reprezentatywność laboratoriów, kalibracja i interkalibracja metodyk, certyfikacja materiałów odniesienia, archiwizacja prób, banki gatunków i materiałów środowiskowych. Monitoring powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz osadów, gleby i gruntów. Monitoring skażeń promieniotwórczych. Ocena stanu środowiska na podstawie występowania specyficznych gatunków oraz zmian ilościowych składników biocenozy. Gromadzenie i opracowywanie danych z monitoringu. Sieć monitoringu polskiego - powiązania z monitoringiem europejskim i światowym.

11. Zagrożenia cywilizacyjne dla środowiska i zrównoważony rozwój

Zasoby przyrody, twory przyrody, środowisko przyrodnicze. Skala problemów środowiskowych: lokalne, regionalne, globalne. Globalne przyczyny zmian i zagrożenia dla środowiska: przyrost demograficzny, wzrost konsumpcji, powszechna urbanizacja, systemy ekonomiczne i modele życia, zbrojenia, wojny. Model społeczeństwa konserwacyjnego i konsumpcyjnego. Globalne problemy środowiskowe: zmiany klimatu, ubytek lasów tropikalnych, zanik różnorodności biologicznej, pustynnienie, zanieczyszczenie pedosfery, wód i atmosfery. Ogólne zasady gospodarowania zasobami odnawialnymi i nieodnawialnymi. Idea zrównoważonego rozwoju - ekologiczne warunki korzystania z zasobów Ziemi. Polityka ekologiczna państwa.

12. Ocena oddziaływania na środowisko

Zasady i przepisy polskie i międzynarodowe dotyczące ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ). Kategorie uciążliwości inwestycji i obiektów istniejących. Rola inwestora i służb ochrony środowiska w procedurze OOŚ. Zasady negocjacji sozotechnicznych. Wartościowość lokalizacyjna i technologiczna. Procedury kwalifikacyjne i obliczeniowe. Systemy oceny oddziaływań maksymalnych. Operaty OOŚ dla wybranych gałęzi przemysłu, przedsięwzięć komunikacyjnych, budowlanych i innych. Zasady opracowywania operatów OOŚ. Zasady wydawania decyzji zobowiązujących do przestrzegania OOŚ. Wspomaganie decyzji polityczno-gospodarczych procedurą OOŚ.

13. Planowanie przestrzenne

Zasady gospodarowania przestrzenią i jej zasobami. Realizacja idei zrównoważonego rozwoju w gospodarce przestrzennej. Planowanie przestrzenne jako narzędzie gospodarki przestrzennej. Prawne, przyrodnicze, kulturowe, społeczne i gospodarcze uwarunkowania planowania przestrzennego. Główne dokumenty planistyczne sporządzane na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym - ich treść i forma oraz znaczenie dla gospodarki przestrzennej. Procedury tworzenia dokumentów planistycznych - zasady ich opiniowania, uzgadniania i zatwierdzania. Rola partycypacji społecznej w procedurze planowania przestrzennego. Zasady opracowywania planów - dokumentów planistycznych. Zadania i metodyka studiów przyrodniczych i opracowań fizjograficznych sporządzanych na potrzeby planowania przestrzennego. Skutki prawne ustanowienia planu zagospodarowania przestrzennego.

VII.

ZALECENIA

Przynajmniej 60% zajęć powinno być realizowanych w formie ćwiczeń audytoryjnych, laboratoryjnych bądź terenowych.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku ochrona środowiska trwają 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.200, w tym 1.395 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci (otrzymują tytuł licencjata) powinni posiadać podstawową wiedzę i umiejętność z zakresu nauk matematyczno-przyrodniczych i nauk o ziemi, oddziaływania człowieka na środowisko, toksykologii, kontroli i kształtowania środowiska, pogłębione w wybranej specjalności: analitycznej, biologiczno-ekologicznej, chemiczno-technologicznej, rolniczej, prawno-ekonomicznej itp. Nabyte umiejętności powinny umożliwić absolwentom podjęcie pracy w przemyśle, rolnictwie, laboratoriach badawczych i kontrolnych, administracji, placówkach służby zdrowia oraz instytucjach zajmujących się szeroko rozumianą ochroną środowiska, w tym: zintegrowanym zarządzaniem środowiskowym. Mogą też oni podejmować pracę w szkolnictwie po spełnieniu określonych odrębnymi przepisami wymagań.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 345

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 510

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem: 1.395

IV.

PRAKTYKI

Formę, zakres i czas trwania praktyki określa uczelnia, uwzględniając wymagania w tym zakresie organu przyznającego uprawnienia zawodowe związane z ukończeniem określonej specjalizacji.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

1. Język obcy 120

2. Przedmiot humanistyczny (etyka, filozofia przyrody, socjologia,

psychologia, kultura języka, historia i kultura regionu,

wiedza o sztuce, ochrona własności intelektualnej, zasady

bezpieczeństwa, edukacja ekologiczna i zdrowotna lub inny do wyboru) 30

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 345

1. Matematyka i statystyka 45

2. Fizyka 45

3. Informatyka 45

4. Chemia i biochemia 105

5. Biologia i mikrobiologia 105

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 510

1. Ekologia 45

2. Geologia, geomorfologia i gleboznawstwo 60

3. Hydrologia i gospodarowanie wodą 60

4. Meteorologia i klimatologia 60

5. Toksykologia 45

6. Prawodawstwo i ekonomia ochrony środowiska 60

7. Technologie stosowane w ochronie środowiska 75

8. Monitoring środowiska 30

9. Ochrona przyrody, zagrożenia cywilizacyjne i zrównoważony rozwój 75

10. Ocena oddziaływania na środowisko 30

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka i statystyka

Definicja i podstawowe własności funkcji (ciągłość, granica i ekstrema funkcji). Przykłady zależności funkcyjnych w przyrodzie. Równania i układy równań. Ciągi i szeregi liczbowe. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennej. Elementy geometrii analitycznej, elementy rachunku prawdopodobieństwa. Podstawy statystyki. Zasady opracowania danych empirycznych. Znaczenie i zastosowanie metod statystycznych w badaniach środowiskowych.

2. Fizyka

Podstawowe zjawiska i procesy fizyczne występujące w przyrodzie. Podstawy mechaniki klasycznej. Elementy termodynamiki fenomenologicznej. Elementy hydromechaniki. Grawitacja. Fizyka atmosfery. Elementy akustyki, hałas. Elektryczne i magnetyczne właściwości materii. Fale elektromagnetyczne. Elementy optyki falowej i geometrycznej. Podstawy mechaniki kwantowej. Spektroskopia atomowa i molekularna. Elementy fizyki jądrowej. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. Promieniowanie słoneczne. Promieniowanie kosmiczne. Ochrona przed promieniowaniem.

3. Informatyka

Funkcjonowanie komputera i urządzeń peryferyjnych. Obsługa komputerów osobistych. Systemy jednego i wielu użytkowników. Systemy operacyjne. Lokalne sieci komputerowe. Poczta elektroniczna. Internet. Programy użytkowe: edytory tekstów, programy do przygotowywania prezentacji, pakiety obliczeniowe i statystyczne, arkusze kalkulacyjne, bazy danych. GIS - geograficzny system informacyjny.

4. Chemia i biochemia

Budowa materii i podstawowe pojęcia chemii. Systematyka i właściwości pierwiastków. Powstawanie, właściwości i zastosowanie połączeń nieorganicznych, koordynacyjnych i metaloorganicznych. Oznaczanie i wykrywalność substancji. Metody rozdziału substancji. Klasyczne i instrumentalne metody analizy chemicznej. Zastosowanie mechaniki kwantowej i termodynamiki statystycznej w chemii. Termodynamika chemiczna procesów odwracalnych i nieodwracalnych. Charakterystyka i właściwości faz. Równowagi fazowe. Roztwory. Procesy sorpcji. Układy koloidalne. Kinetyka chemiczna. Kataliza. Przewodnictwo roztworów. Elektroliza. Ogniwa. Korozja. Zastosowania spektroskopii elektronowej, oscylacyjnej i magnetycznego rezonansu jądrowego w chemii. Przegląd, charakterystyka i właściwości wybranych połączeń organicznych. Reaktywność związków organicznych. Połączenia chemiczne występujące w przyrodzie (tłuszcze, cukry, sterydy, witaminy, barwniki). Relacje pomiędzy strukturą a właściwościami i aktywnością biologiczną połączeń. Molekularne aspekty powstania życia, procesów ewolucyjnych i funkcjonowania organizmów. Struktura i funkcje węglowodanów, lipidów, białek i kwasów nukleinowych. Budowa i funkcje błon biologicznych. Enzymy i koenzymy. Hormony. Regulacja podstawowych szlaków metabolicznych. Metabolizm energetyczny. Fotosynteza i inne procesy anaboliczne.

5. Biochemia i mikrobiologia

Poziomy organizacji życia. Biologiczne pojęcie gatunku. Procesy ewolucyjne. Podstawy genetyki. Przegląd systematyczny i charakterystyka biologiczna ważniejszych grup taksonomicznych roślin i zwierząt ze szczególnym uwzględnieniem gatunków wymierających, zagrożonych, objętych ochroną oraz pełniących funkcje bioindykacyjne. Miejsce i rola zwierząt w łańcuchu pokarmowym. Geografia roślin i zwierząt. Charakterystyka wybranych grup drobnoustrojów (wirusów, bakterii, grzybów, glonów oraz pierwotniaków). Procesy metaboliczne mikroorganizmów oraz mechanizmy ich regulacji. Rola drobnoustrojów w cyklach biogeochemicznych. Mikroorganizmy patogenne dla roślin, zwierząt i ludzi. Znaczenie drobnoustrojów w oczyszczaniu środowiska. Elementy biotechnologii.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Ekologia

Organizacja, różnorodność i typologia ekosystemów. Środowisko, siedlisko, biotop, nisza ekologiczna. Relacje organizm - środowisko, adaptacja do środowiska, skale ekologiczne organizmów. Liczebność, struktura demograficzna, struktura przestrzenna oraz dynamika rozprzestrzeniania się populacji. Składniki, produkcja pierwotna i wtórna, łańcuchy i sieci troficzne oraz obieg materii i przepływ energii w ekosystemach. Dynamika ekosystemów. Fitocenoza w ekosystemie. Cykle biogeochemiczne. Układy ponadekosystemowe. Główne biomy świata. Ekofizjologia.

2. Geologia, geomorfologia i gleboznawstwo

Pozycja Ziemi w Układzie Słonecznym, jej budowa, właściwości geofizyczne i skład chemiczny (mineralogiczny). Kontynenty i oceany. Czas geologiczny. Procesy geologiczne i ich rola w powstawaniu skał. Procesy egzogeniczne. Geomorfologiczna charakterystyka różnych obszarów Polski. Antropogeniczne przekształcenia litosfery. Procesy glebotwórcze i powstawanie gleb. Przemiany materii organicznej w glebach. Woda w glebie - jej dostępność dla organizmów. Znaczenie gleb w kształtowaniu siedliska roślin oraz edafonu. Sorpcja i transport substancji (zanieczyszczeń) w glebach. Systematyka gleb Polski i świata. Waloryzacja użytkowa, żyzność i urodzajność gleb. Oddziaływanie człowieka na gleby. Degradacja i rekultywacja gleb.

3. Hydrologia i gospodarowanie wodą

Występowanie i obieg wody w przyrodzie. Geneza, typologia i uwarunkowania środowiskowe kształtowania się zasobów wód podziemnych. Systemy rzeczne - sieci wód płynących, stany wód, miary odpływu, niżówki, wezbrania i powodzie. Jeziora naturalne i sztuczne - geneza, typy, zasilania, termika i wahania stanów. Mokradła. Morza i oceany - pochodzenie, chemizm i dynamika wód. Bilans wodny Ziemi. Dyspozycyjne i odnawialne zasoby wodne. Integracja człowieka w obieg wody - wzbogacanie zasobów, ograniczanie niedoborów, zapobieganie powodziom. Potrzeby gospodarki komunalnej, przemysłu i rolnictwa. Klasyfikacja (normy) i przydatność wód użytkowych. Wykorzystanie wód w żegludze. Ochrona zasobów wodnych. Degradacja wód - przeciwdziałanie, samooczyszczanie, rekultywacja.

4. Meteorologia i klimatologia

Atmosfera ziemska - ewolucja, budowa, właściwości, dynamika i zachowanie. Bilans energetyczny układu Ziemia - atmosfera. Obieg ciepła i wody w atmosferze. Zanieczyszczenia i samooczyszczanie atmosfery. Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń drogą atmosferyczną. Antropogeniczne zmiany atmosfery - efekt cieplarniany, zanik warstwy ozonowej, kwaśne deszcze. Czynniki i procesy klimatotwórcze. Klimat różnych stref Ziemi. Zmiany klimatu. Elementy opisu pogody. Meteorologia synoptyczna. Wykorzystanie wiedzy o klimacie w rolnictwie, urbanistyce, turystyce.

5. Toksykologia

Definicja i klasyfikacja trucizn. Dawki. Przyczyny i rodzaje zatruć. Wchłanianie, transport, dystrybucja, nagromadzanie, biotransformacja i wydalanie trucizn. Ocena oddziaływania trucizn na organizmy. Odległe efekty oddziaływania trucizn - mutagenność, rakotwórczość i teratogenność. Substancje toksyczne skażające środowisko przyrodnicze i migrujące do roślin, zwierząt i żywności. Biokumulacja i biomagnifikacja trucizn w łańcuchu troficznym. Substancje mogące zanieczyszczać żywność. Ocena ryzyka zatrucia. Zapobieganie zatruciom.

6. Prawodawstwo i ekonomia ochrony środowiska

Podstawowe akty prawne dotyczące środowiska obowiązujące w Polsce, Unii Europejskiej i na świecie. Międzynarodowe, narodowe, regionalne i lokalne instytucje odpowiedzialne za ochronę środowiska. Odpowiedzialność karna, cywilna, administracyjna i karno-administracyjna za naruszanie stanu środowiska. Środowiskowe koszty zewnętrzne. Bezpośrednie (administracyjno-prawne), ekonomiczne, organizacyjne oraz planistyczno-informacyjne metody i instrumenty ochrony środowiska i zarządzania środowiskowego w Polsce, Unii Europejskiej i na świecie. Ochrona środowiska a wzrost gospodarczy. Aspekty ekologiczne, ekonomiczne i społeczne zrównoważonego rozwoju. Polityka ekologiczna w gospodarce rynkowej. Finansowanie przedsięwzięć w zakresie ochrony środowiska.

7. Technologie stosowane w ochronie środowiska

Źródła zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Sposoby ograniczania emisji zanieczyszczeń. Metody pobierania oraz oczyszczania i uzdrawiania wód powierzchniowych i podziemnych do celów komunalnych oraz przemysłowych. Charakterystyka, klasyfikacja, skład i właściwości ścieków. Mechaniczne, biologiczne i chemiczne oczyszczanie ścieków komunalnych oraz przemysłowych. Źródła, charakterystyka i klasyfikacja odpadów. Oddziaływanie odpadów na środowisko. Zasady postępowania z odpadami - gromadzenie, wykorzystanie do celów przemysłowych i rolniczych, unieszkodliwianie, deponowanie. Postępowanie z odpadami niebezpiecznymi. Technologie niskoodpadowe i bezodpadowe.

8. Monitoring środowiska

Cele i zasady monitoringu środowiska. Podstawowe wskaźniki zanieczyszczenia oraz normy określające stan powietrza, wody i gleby. Reprezentatywność laboratoriów, kalibracja i interkalibracja metodyk, certyfikacja materiałów odniesienia, archiwizacja prób, banki gatunków i materiałów środowiskowych. Monitoring chemiczny i biologiczny powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz osadów, gleby i gruntów. Polska sieć monitoringu w powiązaniu z monitoringiem europejskim i światowym.

9. Ochrona przyrody, zagrożenia cywilizacyjne i zrównoważony rozwój

Przyroda jako zbiór wartości poznawczych, edukacyjnych, estetycznych i ekonomicznych. Cele ochrony przyrody. Kategorie zagrożenia gatunków. Międzynarodowa klasyfikacja i funkcje obszarów chronionych. Ochrona obszarowa, gatunkowa i indywidualna. Bierne i czynne metody ochrony przyrody. Strategia i ochrona przyrody w Polsce, Unii Europejskiej i na świecie. Zasoby przyrody. Lokalne, regionalne i globalne zagrożenia dla środowiska. Model społeczeństwa konserwacyjnego i konsumpcyjnego. Globalne problemy środowiskowe - zmiany klimatu, ubytek lasów, zanik różnorodności biologicznej, pustynnienie, zanieczyszczenie pedosfery, wód i atmosfery. Ogólne zasady gospodarowania zasobami odnawialnymi i nieodnawialnymi. Idea zrównoważonego rozwoju - ekologiczne warunki korzystania z zasobów Ziemi. Polityka ekologiczna państwa.

10. Ocena oddziaływania na środowisko

Zasady oraz przepisy polskie i międzynarodowe dotyczące ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ). Kategorie uciążliwości inwestycji i obiektów istniejących. Rola inwestora i służb ochrony środowiska w procedurze OOŚ. Zasady negocjacji sozotechnicznych. Wartościowość lokalizacyjna i technologiczna. Procedury kwalifikacyjne i obliczeniowe. Systemy oceny oddziaływań maksymalnych. Operaty OOŚ dla wybranych gałęzi przemysłu, przedsięwzięć komunikacyjnych, budowlanych oraz zasady ich wykorzystania.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Wykaz przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając określone dla danej specjalizacji wymagania.

VII.

ZALECENIA

1. Przynajmniej 60% zajęć wyszczególnionych w grupach przedmiotów B, C i D powinno być realizowanych w formie ćwiczeń audytoryjnych, laboratoryjnych bądź terenowych.

2. Pod nazwą przedmioty specjalizacyjne rozumie się te, które przygotowują do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), natomiast przedmioty specjalnościowe to te, które pogłębiają wykształcenie kierunkowe.

ZAŁĄCZNIK Nr 44

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

ogrodnictwo

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku ogrodnictwo trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.400, w tym 1.910 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku ogrodnictwo powinien dysponować poszerzoną wiedzą z zakresu nauk biologicznych i chemicznych, znajomością metod analizy ekonomicznej oraz organizacji i zarządzania. Ponadto powinien dysponować wiedzą technologiczną i techniczną z zakresu produkcji ogrodniczej: warzywnictwa, sadownictwa i roślin ozdobnych.

Powinien mieć umiejętność przetwarzania danych przy wykorzystaniu techniki komputerowej i znać język obcy w stopniu umożliwiającym korzystanie z literatury w zakresie ogrodnictwa.

Absolwenci powinni opanować metody prowadzenia doświadczeń oraz niezbędnych analiz chemicznych, jak również być zdolni do przygotowania publikacji z zakresu prowadzonych badań. Powinni również mieć pogłębioną wiedzę z wybranych dyscyplin humanistycznych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 645

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 885

Razem: 1.910

IV.

PRAKTYKI

Przewiduje się minimalnie 6 miesięcy praktyk.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia 120

3. Informatyka 80

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 645

1. Chemia 90

2. Botanika 90

3. Agrometeorologia 30

4. Fizjologia roślin 90

5. Genetyka i hodowla 75

6. Mikrobiologia 30

7. Gleboznawstwo 60

8. Ochrona środowiska i ekologia 30

9. Biochemia 60

10. Uzupełniające podstawowe 90

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 885

1. Uprawa roli i nawożenie roślin 75

2. Warzywnictwo 90

3. Sadownictwo 90

4. Rośliny ozdobne 90

5. Mechanizacja i inżynieria ogrodnictwa 60

6. Ekonomika i organizacja 90

7. Entomologia 60

8. Fitopatologia 60

9. Uzupełniające zawodowe 90

10. Przedmioty specjalizacyjne 90

11. Seminaria 90

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia

W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, w tym historii powszechnej, filozofii, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze itp.

W zakresie ekonomii: prawo ekonomiczne, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia

Pozajądrowa budowa atomu, teorie wiązań chemicznych, elementy kinetyki i termodynamiki chemicznej, reakcje i nazewnictwo związków chemicznych. Analiza jakościowa i ilościowa. Przegląd podstawowych grup związków organicznych. Analiza jakościowa oraz podstawy spektrometrycznej identyfikacji związków organicznych.

2. Botanika

Anatomia roślin: struktura i funkcje komórki roślinnej; funkcjonalne układy tkankowe; budowa i funkcje korzenia i pędu; anatomia rozwojowa kwiatu, owoców i nasion. Elementy ekologii, fitosocjologii i ochrony przyrody.

3. Agrometeorologia

Ocena wpływu pogody na plonowanie roślin w ogrodnictwie i rolnictwie. Metodyka oceny klimatu i mikroklimatu z punktu widzenia potrzeb ogrodnictwa i rolnictwa, charakterystyka klimatu i agroklimatu Polski. Zjawiska meteorologiczne szkodliwe w ogrodnictwie i rolnictwie. Pomiary meteorologiczne i metodyka opracowań danych meteorologicznych.

4. Fizjologia roślin

Istota i mechanizmy regulacji podstawowych procesów życiowych roślin uprawnych. Wpływ czynników zewnętrznych na natężenie i przebieg procesów fizjologicznych (adaptacja, aklimatyzacja), decydujących o wielkości i jakości plonu. Skutki chemizacji ogrodnictwa oraz wpływ zanieczyszczeń miejskich i przemysłowych na procesy życiowe roślin.

5. Genetyka i hodowla

Procesy genetyczne zachodzące w komórce, organizmie i populacji. Cele i zasady hodowli. Podstawy hodowli roślin. Zasady oceny zmienności fenotypowej. Zjawiska genetyczne. Techniki stosowane w genetyce i hodowli roślin.

6. Mikrobiologia

Podstawowe wiadomości z zakresu mikrobiologii. Wpływ czynników fizycznych i chemicznych na drobnoustroje. Morfologia drobnoustrojów. Mikroflora środowisk naturalnych. Drobnoustroje a pestycydy. Udział drobnoustrojów w krążeniu pierwiastków w przyrodzie.

7. Gleboznawstwo

Powstawanie oraz właściwości fizyczne i chemiczne minerałów. Podział fazy stałej gleby na frakcje i grupy granulometryczne. Charakterystyka i rozpoznawanie głównych typów gleb.

8. Ochrona środowiska i ekologia

Podstawowe wiadomości o strukturze i funkcji układów ekologicznych. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, wody i gleby oraz ich wpływ na rośliny ogrodnicze. Metody stosowane w ochronie środowiska przyrodniczego. Prawne i społeczne aspekty ochrony środowiska w Polsce.

9. Biochemia

Molekularna organizacja życia na poziomie komórki. Budowa enzymów, mechanizmy działania i regulacji. Zasady przenoszenia energii w komórkach (utlenianie biologiczne) oraz pobieranie i przekształcanie energii z otaczającego środowiska i wykorzystania jej do budowy własnych skomplikowanych struktur (fotosynteza). Funkcje kwasów nukleinowych.

10. Uzupełniające podstawowe (do wyboru), np. chemia fizyczna, analiza instrumentalna, biofizyka, biotechnologia, genetyka molekularna, fizjologiczne podstawy żywienia, prawo rolne.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Uprawa roli i nawożenie roślin

Wpływ czynników przyrodniczych na właściwości gleby. Technologia uprawy roli. Nawozy organiczne i mineralne. Nawożenie roślin ogrodniczych. Uprawa roślin rolniczych.

2. Warzywnictwo

Charakterystyka produkcji warzyw. Wpływ czynników środowiska na wzrost i rozwój roślin warzywnych. Zasady uprawy, nawożenia i pielęgnacji warzyw. Siew, produkcja rozsad, zbiór i przechowywanie warzyw. Pomieszczenia do uprawy. Nowoczesne metody uprawy warzyw w polu i pod osłonami.

3. Sadownictwo

Stan i perspektywy sadownictwa. Rozmnażanie roślin sadowniczych, technologie szkółkarskie. Zakładanie sadu. Pielęgnacja gleby i odżywianie mineralne. Cięcie i formowanie. Procesy fizjologiczne w owocach. Technika i organizacja zbioru. Zasady przechowywania owoców. Uprawa owoców jagodowych. Sady intensywne.

4. Rośliny ozdobne

Szczegółowa uprawa pod osłonami i w gruncie roślin jednorocznych, dwuletnich, bylin, doniczkowych oraz roślin uprawianych na kwiat cięty. Sposoby rozmnażania, zasady nawożenia i sterowanie procesem kwitnienia.

5. Mechanizacja i inżynieria ogrodnictwa

Budowa i eksploatacja inżynierskich obiektów w gospodarstwach ogrodniczych. Konstrukcje, ogrzewanie i wentylacja różnych typów szklarni i cieplarni foliowych, chłodni, przechowalni i pieczarkarni.

6. Ekonomika i organizacja

Zarządzanie jednostkami gospodarczymi; formy organizacyjno-prawne (rodzaje spółek), podstawowe zasady działania, organizacja wewnętrzna jednostek. Majątek trwały. Pojęcie kosztów własnych i ich struktura. Ocena ekonomiczna wyników działalności, podatek dochodowy. Zarządzanie finansami firmy.

7. Entomologia

Ekologia populacji. Ekonomika ochrony roślin. Metody zwalczania szkodników. Przegląd szkodliwych gatunków nicieni, roztoczy, ślimaków, owadów, ptaków i ssaków. Morfologia, bionomia, szkodliwość i zwalczanie.

8. Fitopatologia

Znaczenie chorób roślin w życiu i gospodarce człowieka. Przebieg, mechanizmy i objawy chorób roślin. Warunki powstawania epidemii. Metody ochrony roślin przed chorobami.

9. Uzupełniające podstawowe (do wyboru)

Zgodnie ze specjalnością, np. herbologia, dendrologia, wirusologia, hodowla odpornościowa.

10. Przedmioty specjalizacyjne - związane z pracą dyplomową

VII.

ZALECENIA

Uwaga; Pozostała liczba godzin musi stanowić uzupełnienie jednej, kilku lub wszystkich grup przedmiotów A, B, C, D - stosownie do decyzji wydziałów prowadzących studia na kierunku ogrodnictwo.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku ogrodnictwo trwają 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.800, w tym 1.815 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku ogrodnictwo (otrzymuje tytuł inżyniera) powinien dysponować poszerzoną wiedzą z zakresu nauk biologicznych i chemicznych. Powinien dysponować wiedzą technologiczną i techniczną z zakresu produkcji ogrodniczej: warzywnictwa, sadownictwa i roślin ozdobnych. Powinien posiąść znajomość metod analizy ekonomicznej, organizacji i zarządzania, zasad funkcjonowania rynku rolnego oraz umiejętność przetwarzania danych przy wykorzystaniu techniki komputerowej i znać język obcy w stopniu umożliwiającym porozumiewanie się i korzystanie z literatury z zakresu ogrodnictwa. Ważnym elementem kształcenia będzie rozszerzenie posiadanej wiedzy z wybranych dyscyplin humanistycznych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 480

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.065

Razem: 1.815

IV.

PRAKTYKI

1. Produkcyjno-orgnizacyjne - minimum 5 miesięcy

2. Zajęcia terenowe - minimum 75 godzin

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Język obcy 60

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 90

3. Informatyka 60

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 480

1. Chemia 60

2. Botanika 75

3. Gleboznawstwo 45

4. Mikrobiologia rolnicza 30

5. Agrometeorologia 30

6. Fizjologia roślin ogrodniczych 60

7. Genetyka i hodowla roślin ogrodniczych 45

8. Biochemia 30

9. Ekologia i ochrona środowiska 30

10. Prawo rolne 30

11. Biotechnologia w ogrodnictwie 30

12. Zajęcia praktyczne z przedmiotów:

botanika, gleboznawstwo, ekologia i ochrona środowiska 15

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.065

1. Sadownictwo 120

2. Warzywnictwo 120

3. Rośliny ozdobne 120

4. Uprawa roli i nawożenie roślin ogrodniczych 90

5. Szkółkarstwo ogrodnicze 45

6. Nasiennictwo ogrodnicze 45

7. Rośliny przyprawowe i lecznicze 30

8. Dendrologia 45

9. Przechowalnictwo płodów ogrodniczych 45

10. Przetwórstwo owoców i warzyw 45

11. Fitopatologia ogrodnicza 60

12. Entomologia ogrodnicza 60

13. Mechanizacja i inżynieria ogrodnicza 60

14. Ekonomika ogrodnictwa 75

15. Rynek ogrodniczy 45

16. Zajęcia praktyczne z przedmiotów:

sadownictwo, warzywnictwo, rośliny ozdobne 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, filozofii, kultury języka polskiego, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, podstaw ochrony własności intelektualnej i przemysłowej itp.

W zakresie ekonomii: podstawowe prawa ekonomiczne, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, funkcjonowanie rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia

Budowa atomu, teorie wiązań chemicznych, elementy termodynamiki i kinetyki chemicznej, reakcje i nazewnictwo związków chemicznych. Analiza jakościowa i ilościowa. Przegląd podstawowych grup związków organicznych. Podstawowe metody identyfikacji związków organicznych.

2. Botanika

Anatomia roślin: struktura i funkcje komórek roślinnych, tkanek. Budowa i funkcje korzeni, pędów, kwiatów, owoców i nasion. Elementy ekologii, fitosocjologii i ochrony przyrody.

3. Gleboznawstwo

Powstawanie oraz właściwości fizyczne i chemiczne minerałów. Podział fazy stałej gleby na frakcje i grupy granulometryczne. Charakterystyka i rozpoznawanie głównych typów gleb.

4. Mikrobiologia rolnicza

Podstawowe wiadomości z zakresu mikrobiologii. Wpływ czynników fizycznych i chemicznych na drobnoustroje. Morfologia drobnoustrojów. Drobnoustroje środowisk naturalnych. Udział drobnoustrojów w krążeniu pierwiastków w przyrodzie. Wykorzystanie drobnoustrojów w produkcji żywności i przetwórstwie.

5. Agrometeorologia

Ocena zasobów energetycznych, cieplnych i wilgotnościowych kraju oraz wpływu pogody na plonowanie roślin w ogrodnictwie i rolnictwie. Metodyka oceny klimatu i mikroklimatu, charakterystyka klimatu i agroklimatu Polski. Pomiary meteorologiczne i metodyka danych meteorologicznych.

6. Fizjologia roślin ogrodniczych

Istota i mechanizmy regulacji podstawowych procesów życiowych roślin uprawnych. Wpływ czynników zewnętrznych na natężenie i przebieg procesów fizjologicznych (adaptacja, aklimatyzacja), decydujących o wielkości i jakości plonu. Skutki chemizacji ogrodnictwa oraz wpływ zanieczyszczeń miejskich i przemysłowych na procesy życiowe roślin.

7. Genetyka i hodowla roślin ogrodniczych

Procesy genetyczne zachodzące w komórce, organizmie i populacji. Podstawy inżynierii genetycznej. Cele i zasady hodowli. Podstawy hodowli roślin. Zasady oceny zmienności fenotypowej. Techniki stosowane w genetyce i hodowli roślin.

8. Biochemia

Molekularna organizacja życia na poziomie komórki. Budowa enzymów, mechanizmy działania i regulacji. Zasady przenoszenia energii w komórkach (utlenianie biologiczne) oraz pobieranie i przekształcanie energii z otaczającego środowiska i wykorzystanie jej do budowy własnych skomplikowanych struktur (fotosynteza). Funkcje kwasów nukleinowych.

9. Ekologia i ochrona środowiska

Podstawowe wiadomości o strukturze i funkcji układów ekologicznych. Zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby oraz ich wpływ na rośliny ogrodnicze. Metody stosowane w ochronie środowiska przyrodniczego. Prawne i społeczne aspekty ochrony środowiska w Polsce.

10. Prawo rolne

Podstawowe wiadomości z zakresu prawa. Prawo własności, współwłasności, użytkowanie wieczyste. Hipoteka, księgi wieczyste. Gospodarka gruntami, wywłaszczanie, scalanie gruntów.

11. Biotechnologia w ogrodnictwie

Definicja, historia biotechnologii. Metody biotechnologii stosowane w rolnictwie, ogrodnictwie i leśnictwie. Hodowla komórek i tkanek roślinnych, restytucja roślin z protoplastów i komórek roślinnych. Biotechnologiczne doskonalenie roślin.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Sadownictwo

Stan produkcji sadowniczej i kierunki jej rozwoju. Wymagania glebowe i klimatyczne poszczególnych gatunków sadowniczych, rejonizacja upraw, modele sadów, wielkość, kierunki intensyfikacji produkcji sadowniczej. Zakładanie sadów. Zabiegi agrotechniczne w sadach i jagodnikach. Najnowsze technologie w uprawie roślin sadowniczych. Odmianozawstwo sadownicze.

Pochodzenie i rozmieszczenie gatunków uprawnych i dziko rosnących roślin jagodowych. Znaczenie roślin jagodowych. Rozmnażanie roślin jagodowych. Biologia kwitnienia i owocowania. Agrotechnika i ochrona roślin jagodowych. Odmiany uprawne i nowości odmianowe. Uszkodzenia mrozowe roślin jagodowych.

2. Warzywnictwo

Charakterystyka upraw warzyw w polu i pod osłonami. Wpływ czynników środowiska na wzrost, rozwój i plonowanie warzyw. Zasady uprawy warzyw (przygotowanie gleby, nawożenie, siew, produkcja rozsady, pielęgnowanie, zbiór). Pomieszczenie do uprawy. Nowoczesne metody uprawy warzyw w polu i pod osłonami. Odmianoznawstwo.

3. Rośliny ozdobne

Roślinoznawstwo i odmianoznawstwo roślin ozdobnych. Szczegółowa uprawa pod osłonami i w gruncie roślin jednorocznych, dwuletnich, bylin, doniczkowych oraz roślin uprawianych na kwiat cięty. Sposoby rozmnażania, zasady nawożenia i sterowanie procesem kwitnienia.

4. Uprawa roli i nawożenie roślin ogrodniczych

Czynniki siedliska warunkujące plonowanie roślin, zasady uprawy roli, zmianowanie roślin, metody walki z chwastami. Stosowanie nawozów organicznych i mineralnych w uprawie roślin sadowniczych oraz warzyw i roślin ozdobnych uprawianych w polu oraz pod osłonami. Wpływ nawozów na jakość plonów. Ekologiczne skutki stosowania nawozów.

5. Szkółkarstwo ogrodnicze

Znaczenie i specyfika szkółkarstwa. Metody rozmnażania drzew i krzewów. Produkcja podkładek wegetatywnych i generatywnych. Technologie otrzymywania drzew w szkółce.

6. Nasiennictwo ogrodnicze

Rozmnażanie roślin ogrodniczych. Morfologia i anatomia nasion, ocena ich wartości siewnej (kwalifikacja polowa i laboratoryjna). Poznanie podstawowych elementów produkcji nasion wybranych gatunków roślin ogrodniczych oraz sposobów ich uszlachetniania.

7. Rośliny przyprawowe i lecznicze

Wiadomości ogólne, rys historyczny ziołolecznictwa, podział surowców, formy leku roślinnego, wpływ czynników endo- i egzogennych na rośliny i surowce zielarskie. Biologia i znaczenie w lecznictwie ważniejszych gatunków roślin zielarskich pochodzących z upraw i stanowisk naturalnych.

8. Dendrologia

Ogólna charakterystyka i podział roślin drzewiastych. Przegląd systematyczny ważniejszych gatunków i odmian drzew ozdobnych uprawianych w Polsce (morfologia, występowanie i wymagania siedliskowe, odporność na mróz i warunki miejskie, zastosowanie w terenach zieleni, sposoby rozmnażania).

9. Przechowalnictwo płodów ogrodniczych

Zmiany fizyczne zachodzące podczas wzrostu i dojrzewania warzyw i owoców. Czynniki wpływające na intensywność oddychania i transpiracji. Ocena jakości i zdolności przechowalniczej owoców i warzyw. Wyznaczanie terminu zbiorów. Choroby grzybowe, bakteryjne i fizjologiczne. Czynniki warunkujące dobre przechowywanie owoców i warzyw (technika i organizacja zbioru, temperatura, wilgotność i skład gazowy powietrza, rola etylenu). Charakterystyka obiektów przechowalniczych oraz materiały i sposoby budowy. Tradycyjne i nowoczesne technologie przechowywania warzyw i owoców z uwzględnieniem wymagań gatunkowych i specyfiki budownictwa przechowalniczego.

10. Przetwórstwo owoców i warzyw

Przydatność owoców i warzyw do przetwórstwa. Elementy procesu przetwarzania. Normy technologiczne. Jakość surowca. Technologia wyrobów gotowych. Technologia zamrażania, suszenia oraz przecierów i soków. Technologia wyrobów w postaci proszku i granulatu. Kwaszarnictwo. Wykorzystanie odpadów po produkcji.

11. Fitopatologia ogrodnicza

Znaczenie chorób roślin w życiu i gospodarce człowieka. Rozwój chorób zakaźnych, mechanizmy infekcji, symptomatologia. Przegląd chorób roślin powodowanych przez wirusy, wiroidy, mikoplazmy, bakterie i grzyby. Możliwości zapobiegania chorobom roślin i ich zwalczanie.

12. Entomologia ogrodnicza

Przegląd szkodników roślin i organizmów pożytecznych (owady, roztocza, nicienie, ślimaki, ssaki, ptaki) z uwzględnieniem morfologii, biologii i znaczenia gospodarczego. Podstawy ekologii i metod ochrony roślin.

13. Mechanizacja i inżynieria ogrodnicza

Budowa i eksploatacja maszyn i obiektów w gospodarstwach ogrodniczych. Konstrukcje, ogrzewanie, wentylacja różnych typów szklarni i cieplarni foliowych, chłodni, przechowalni i pieczarkarni.

14. Ekonomika ogrodnictwa

Produkcja ogrodnicza na świecie i w Polsce. Opłacalność produkcji owoców, warzyw, roślin ozdobnych i sadowniczego materiału szkółkarskiego.

Organizacja gospodarstwa ogrodniczego. Problemy nowoczesnego ogrodnictwa w Polsce.

15. Rynek ogrodniczy

Zasady funkcjonowania gospodarki rynkowej. Cechy rynku owoców i warzyw w Polsce. Rynek hurtowy pierwotny i wtórny. Analiza odbiorcy oraz analiza silnych i słabych stron przedsięwzięcia. Marketing strategiczny i marketing operacyjny. Planowanie marketingowe w przedsiębiorstwie.

VII.

ZALECENIA

Pozostała liczba godzin powinna stanowić uzupełnienie jednej lub wszystkich grup - stosownie do decyzji wydziałów, z tym że przedmioty grupy C muszą stanowić co najmniej 60% ogólnego wymiaru godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 45 ⁵⁰

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

papiernictwo i poligrafia

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku papiernictwo i poligrafia trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.700, w tym 1.815 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku papiernictwo i poligrafia otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera.

Studia magisterskie na kierunku papiernictwo i poligrafia mają zapewnić przygotowanie absolwenta do prowadzenia badań, projektowania, prowadzenia i rozwijania procesów stosowanych w przemyśle papierniczym, poligraficznym i przemysłach pokrewnych. Absolwenci powinni być przygotowani do realizacji i modernizacji procesów produkcyjnych, wdrażania nowych technologii przy współpracy ze specjalistami z innych dyscyplin oraz prawidłowego kierowania zespołami ludzkimi.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 795

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 660

Razem: 1.815

IV. PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej praktyki.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 90

2. Języki obce 180

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 795

1. Matematyka 270

2. Fizyka 180

3. Informatyka 120

4. Geometria i grafika inżynierska 45

5. Chemia 60

6. Elektrotechnika i elektronika 30

7. Podstawy budowy maszyn 90

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 660

1. Podstawowe procesy w papiernictwie i poligrafii 60

2. Technologia papiernictwa i poligrafii 240

3. Maszyny papiernicze i poligraficzne 270

4. Automatyzacja i komputeryzacja procesów papierniczych i poligraficznych 60

5. Podstawy metrologii papierniczej i poligraficznej 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Języki obce

Czynne opanowanie jednego języka obcego w piśmie i mowie, ze szczególnym uwzględnieniem słownictwa papierniczego i poligraficznego.

2. Wychowanie fizyczne

Uczestnictwo w zajęciach ruchowych, ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, turystycznych, sportowych (do wyboru przez studenta lub zgodnie ze wskazaniami lekarskimi).

3. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne

W zależności od zainteresowania studenta możliwość pogłębienia wiedzy w zakresie socjologii, etyki oraz intelektualnych, społecznych i moralnych nurtów współczesności. Podstawowe problemy ekonomii oraz organizacji i zarządzania.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, rachunek różniczkowy i całkowy. Geometria analityczna, rachunek prawdopodobieństwa. Statystyka matematyczna. Badania operacyjne (metody optymalizacji), opracowanie i analiza wyników pomiarów.

2. Fizyka

Zasady mechaniki. Hydrodynamika. Fizyka cząsteczkowa. Podstawy akustyki. Pole elektromagnetyczne. Promieniowanie. Lasery. Holografia. Podstawy fizyki atomowej. Mikroskopia elektronowa.

3. Informatyka

Metody informatyki. Procesy gromadzenia, przesyłania i przetwarzania informacji. Model obliczeń, algorytm. Techniki programowania, oprogramowanie użytkowe. Sieci komputerowe.

4. Geometria i grafika inżynierska

Elementy geometrii wykreślnej (także w technice komputerowej): przedstawienie przestrzennych układów geometrycznych na płaszczyźnie, ich odwzorowanie w rzutach prostokątnych, równoległych, na dwie (trzy) płaszczyzny, rzuty aksonometryczne. Podstawy wymiarowania i tolerowania wymiarów i kształtu. Zasady tworzenia schematów złożonych układów technicznych. Wykorzystanie systemu AUTO CAD.

5. Chemia

Budowa materii. Układ okresowy pierwiastków. Wiązania chemiczne. Charakterystyka wybranych pierwiastków i ich związków. Charakterystyka związków organicznych. Węglowodory nasycone, alkohole, aldehydy, kwasy karboksylowe, ketony. Roztwory. Elektrolity. Procesy utleniania i redukcji. Termodynamika i kinetyka chemiczna. Zjawiska powierzchniowe. Fotosynteza. Węglowodany, tłuszcze, woski. Związki aromatyczne. Związki chromoforowe i chinonowe.

6. Elektrotechnika i elektronika

Obwody prądu stałego i przemiennego, układy trójfazowe. Transformatory, maszyny prądu zmiennego i stałego. Pomiary elektryczne. Elektronika: złącza, układy prostownicze, układy przełączające. Systemy mikroprocesorowe: własności, możliwości zastosowania.

7. Podstawy budowy maszyn

Statyka: siły, więzy, tarcie, momenty bezwładności figur płaskich. Kinematyka: równania ruchu, prędkości i przyspieszeń. Dynamika: zasady dynamiki, równania różniczkowe ruchu punktu materialnego, praca i moc. Wytrzymałość materiałów: rozciąganie, ściskanie, zadania statystycznie niewyznaczalne, trójkierunkowy stan naprężeń, skręcanie, zginanie, wytrzymałość złożona.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawowe procesy w papiernictwie i poligrafii

Przygotowanie drewna i wytwarzanie zrębków technologicznych. Wytwarzanie mas włóknistych. Podstawowe procesy technologiczne w przygotowaniu mas włóknistych. Procesy wytwarzania papieru i płyt drewnopochodnych. Uszlachetnianie powierzchni papieru i płyt drewnopochodnych. Ciągi technologiczne do wytwarzania i zadrukowywania opakowań z tektury falistej i litej. Klasyfikacje wydawnicze i poligraficzne produktów poligraficznych, procesy składania tekstów i reprodukcji, ogólne podstawy procesów materiałów światłoczułych, podstawy procesów przygotowawczych do wykonywania form drukowych, charakterystyki i własności materiałów podłożowych, ogólne podstawy procesów zadrukowywania podłoży oraz przenoszenia farby w zespołach farbowych, ogólne podstawy procesów introligatorskich.

2. Technologia papiernictwa i poligrafii

Istota wytwarzania i podstawy klasyfikacji mas włóknistych. Bielenie mas celulozowych. Produkcja mas półchemicznych. Produkcja mas mechanicznych. Chemiczne metody uzdatniania makulatury. Wytwory papiernicze: klasyfikacja i właściwości. Mielenie mas włóknistych. Dodatki masowe i pomocnicze środki chemiczne. Przygotowanie masy papierniczej. Formowanie, prasowanie i suszenie wstęgi papierniczej. Wykańczanie papieru. Gospodarka wodna maszyny papierniczej. Uszlachetnianie powierzchniowe papieru i tektury. Rodzaje, właściwości oraz rola składników powłok funkcyjnych. Metody powlekania. Surowce i metody wytwarzania tektury falistej. Podział i charakterystyka technik drukowania. Procesy składania tekstu z zastosowaniem techniki komputerowej. Reprodukcja oryginałów ilustracyjnych - podstawy reprodukcji rastrowej. Reprodukcja oryginałów wielobarwnych. Zasady wytwarzania form drukowych. Farby drukowe - klasyfikacja i skład surowcowy. Charakterystyka papierów przeznaczonych do drukowania w zależności od techniki drukowania.

3. Maszyny papiernicze i poligraficzne

Reologia zawiesin włóknistych. Rozczyniacze wirowe i wtórne. Wirowe urządzenia oczyszczające. Sortowniki ciśnieniowe. Urządzenia mielące i ich systemy. Systemy przerobu makulatury. Maszyny i systemy do produkcji ścieru drzewnego. Urządzenia wylewowe. Maszyny do formowania wstęg włóknistych jedno- i wielowarstwowych. Prasy wałowe i z wydłużoną strefą docisku. Urządzenia do kondycjonowania filców i sit. Suszarnie wielocylindrowe i konwekcyjne. Gładziki maszynowe. Nawijaki. Tekturnice do wyrobu tektury falistej. Maszyny do wytwarzania pudeł. Powlekarki. Torebkarki i koperciarki. Laminarki i impregniarki. Maszyny do wytwarzania opakowań spilśnianych. Podział maszyn do wykonywania form drukowych, ogólna budowa urządzeń do przygotowania form, podział maszyn drukujących. Budowa systemów podawania papieru, kartonu i innych materiałów - i ich transportu w maszynach arkuszowych i zwojowych, konstrukcja i budowa zespołów drukujących, konstrukcje i działanie zespołów farbowych, urządzenia zapewniające pasowanie kolorów, napinanie, prowadzenie zwojów, przykłady konstrukcji i budowy maszyn drukujących dla różnych technik druku do zadrukowywania różnych podłoży.

4. Automatyzacja i komputeryzacja procesów papierniczych i poligraficznych

Budowa typowych środków technicznych automatyzacji procesów papierniczych i poligraficznych - czujniki, przetworniki wielkości fizycznych i rodzaju sygnału, wzmacniacze (wstępne, mocy), regulatory (P, PI, PID), siłowniki i ustawniki pozycyjne, zawory. Charakterystyki dynamiczne typowych obiektów i elementów automatyki. Kryteria jakości regulacji. Metody doboru nastaw regulatorów. Układy sterowania otwarte, sygnalizacji i blokad. Układy automatyczne regulacji: jednoobwodowe, wieloobwodowe (kaskadowe), stosunku, stałowartościowe, programowe i nadążne; analogowe i cyfrowe. Przykłady realizacji w przemyśle (schematy ideowe i montażowe). Komputerowe systemy sterowania procesami technologicznymi. Sterowanie nadrzędne i DDC. Sposoby włączenia komputera do sterowania procesem technologicznym: OFF-LINE, IN-LINE, ON-LINE (schematy graficzne algorytmów programów). Komputerowy wielopoziomowy (hierarchiczny) system sterowania maszyną papierniczą (np. Accu Ray).

5. Podstawy metrologii papierniczej i poligraficznej

Przedmiot i zakres metrologii papierniczej i poligraficznej. Zagadnienia normalizacji w papiernictwie i poligrafii. Kontrola właściwości półproduktów włóknistych i dodatków masowych. Klasyfikacja i podstawowe właściwości wytworów papierniczych.

VII. ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia) powinny stanowić łącznie około 40 % zajęć.

2. Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty nietechniczne około 10 %, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty techniczne około 55 %).

STUDIA ZAWODOWE 

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku papiernictwo i poligrafia trwają nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.600, w tym 1.425 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera. Studia zawodowe na kierunku papiernictwo i poligrafia mają przygotować absolwentów do wykonywania pracy zawodowej w przemyśle papierniczym i poligraficznym oraz w przemysłach pokrewnych. Absolwenci są przygotowani do kierowania maszynami, urządzeniami i procesami technologicznymi w zakładach przemysłowych, współdziałania ze służbami pomocniczymi oraz kierowania średnim dozorem technicznym. Mogą również podejmować samodzielną działalność gospodarczą.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW l MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 555

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

Razem: 1.425

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktyki o łącznej długości co najmniej 8 tygodni.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIE GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Język obcy 120

2. Wychowanie fizyczne 90

3. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 555

1. Matematyka 150

2. Fizyka 90

3. Chemia 60

4. Podstawy elektrotechniki i elektroniki 60

5. Informatyka 90

6. Mechanika 60

7. Geometria i grafika inżynierska 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

1. Podstawowe procesy w papiernictwie i poligrafii 30

2. Technologia papiernictwa i poligrafii 240

3. Maszyny papiernicze i poligraficzne 240

4. Podstawy metrologii papierniczej i poligraficznej 30

5. Automatyzacja i komputeryzacja procesów papierniczych i poligraficznych 60

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne

Do wyboru: podstawy socjologii i etyki, podstawowe problemy ekonomii, marketingu, zarządzania, finansów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, rachunek różniczkowy i całkowy. Geometria analityczna. Rachunek prawdopodobieństwa.

2. Fizyka

Dynamika. Szczególna teoria względności. Elementy akustyki. Elektrostatyka. Elektromagnetyzm. Dyfrakcja, interferencja i polaryzacja światła. Mechanika kwantowa, masery, lasery. Przemiany fazowe. Krystalografia. Półprzewodniki, nadprzewodnictwo i nadciekłość. Promieniotwórczość naturalna. Własności jąder atomowych, reakcje jądrowe. Cząstki elementarne.

3. Chemia

Atomowa i cząsteczkowa budowa materii. Układ okresowy pierwiastków. Charakterystyka wybranych pierwiastków i ich podstawowych związków. Wiązania chemiczne. Kinetyka chemiczna. Roztwory. Elektrolity. Procesy utleniania i redukcji. Zjawiska powierzchniowe i dyspersyjne. Charakterystyka związków organicznych. Węglowodory, alkohole, aldehydy, ketony i kwasy. Węglowodany, tłuszcze i woski. Fotosynteza. Związki aromatyczne. Związki chromoforowe i układy chinonowe.

4. Podstawy elektrotechniki i elektroniki

Obwody prądu stałego i przemiennego, układy trójfazowe. Transformatory, maszyny prądu zmiennego i stałego. Pomiary elektryczne. Elektronika: złącza, układy prostownicze, układy przełączające. Systemy mikroprocesowe: własności, możliwości zastosowania.

5. Informatyka

Metody informatyki. Procesy gromadzenia, przesyłania i przetwarzania informacji. Model obliczeń, algorytm. Techniki programowania, oprogramowanie użytkowe. Sieci komputerowe.

6. Mechanika

Statyka: siły, więzy, tarcie, momenty bezwładności figur płaskich. Kinematyka: równania ruchu, prędkości i przyspieszeń. Dynamika: zasady dynamiki, równania różniczkowe ruchu punktu materialnego, praca i moc. Wytrzymałość materiałów: rozciąganie, ściskanie, zadania statystycznie niewyznaczalne, trójkierunkowy stan naprężeń, skręcanie, zginanie, wytrzymałość złożona.

7. Geometria i grafika inżynierska

Elementy geometrii wykreślnej (także w technice komputerowej): przedstawianie przestrzennych układów geometrycznych na płaszczyźnie, ich odwzorowanie w rzutach prostokątnych na dwie lub więcej płaszczyzn, rzuty aksonometryczne. Podstawy wymiarowania i tolerowania wymiarów i kształtu. Zasady tworzenia schematów złożonych układów technicznych. Wykorzystanie systemu AUTO CAD.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawowe procesy w papiernictwie i poligrafii

Przygotowanie drewna i wytwarzanie zrębków technologicznych. Wytwarzanie mas włóknistych. Podstawowe procesy technologiczne w przygotowaniu mas włóknistych. Procesy wytwarzania papieru i płyt drewnopochodnych. Uszlachetnianie powierzchni papieru i płyt drewnopochodnych. Ciągi technologiczne do wytwarzania i zadrukowywania opakowań z tektury falistej i litej. Klasyfikacje wydawnicze i poligraficzne produktów poligraficznych, procesy składania tekstów i reprodukcji, procesy materiałów światłoczułych, podstawy procesów przygotowawczych do wykonywania form drukowych, charakterystyki i własności materiałów podłożowych, ogólne podstawy procesów zadrukowywania podłoży oraz przenoszenie farby w zespołach farbowych, ogólne podstawy procesów introligatorskich.

2. Technologia papiernictwa i poligrafii

Istota wytwarzania i podstawy klasyfikacji mas włóknistych. Produkcja mas półchemicznych. Produkcja mas mechanicznych. Chemiczne metody uzdatniania makulatury. Wytwory papiernicze: klasyfikacja i właściwości. Mielenie mas włóknistych. Dodatki masowe i pomocnicze środki chemiczne. Przygotowanie masy papierniczej. Formowanie, prasowanie i suszenie wstęgi papierniczej. Wykańczanie papieru. Gospodarka wodna maszyny papierniczej. Uszlachetnianie powierzchniowe papieru i tektury. Rodzaje, właściwości oraz rola składników powłok funkcyjnych. Metody powlekania. Surowce i metody wytwarzania tektury falistej. Podział i charakterystyka technik drukowania. Procesy składania tekstu z zastosowaniem techniki komputerowej. Reprodukcja oryginałów ilustracyjnych - podstawy reprodukcji rastrowej, reprodukcja oryginałów wielobarwnych. Zasady wytwarzania form drukowych. Farby drukowe - klasyfikacja i skład surowcowy. Procesy introligatorskie: obróbki arkuszy i zwojów, wykonywania wkładów introligatorskich i okładek oraz wykonywania opraw i uszlachetniania druków.

3. Maszyny papiernicze i poligraficzne

Reologia zawiesin włóknistych. Rozczyniacze wirowe i wtórne. Wirowe urządzenia oczyszczające. Sortowniki ciśnieniowe. Urządzenia mielące i ich systemy. Systemy przerobu makulatury. Maszyny i systemy do produkcji ścieru drzewnego. Urządzenia wlewowe. Maszyny do formowania wstęg włóknistych jedno- i wielowarstwowych. Prasy wałowe i z wydłużoną strefą docisku. Urządzenia do kondycjonowania filców i sił. Suszarnie wielocylindrowe i konwekcyjne. Gładziki maszynowe. Nawijaki. Tekturnice do wyrobu tektury falistej. Maszyny do wytwarzania pudeł. Powlekarki. Torebkarki i koperciarki. Laminarki i impregniarki. Maszyny do wytwarzania opakowań spilśnianych. Podział maszyn do wykonywania form drukowych, ogólna budowa urządzeń do przygotowania form, podział maszyn drukujących. Budowa systemów podawania papieru, kartonu i innych materiałów - i ich transportu w maszynach arkuszowych i zwojowych, konstrukcja i budowa zespołów drukujących, konstrukcje i działanie zespołów farbowych, urządzenia zapewniające pasowanie kolorów, napinanie, prowadzenie zwojów, przykłady konstrukcji i budowy maszyn drukujących dla różnych technik druku do zadrukowywania różnych podłoży. Maszyny do wykonywania produktów i półproduktów introligatorskich.

4. Podstawy metrologii papierniczej i poligraficznej

Przedmiot i zakres metrologii papierniczej i poligraficznej. Zagadnienia normalizacji w papiernictwie i poligrafii. Kontrola właściwości półproduktów włóknistych i dodatków masowych. Klasyfikacja i podstawowe właściwości wytworów papierniczych.

5. Automatyzacja i komputeryzacja procesów papierniczych i poligraficznych

Budowa typowych środków technicznych automatyzacji procesów papierniczych i poligraficznych - czujniki, przetworniki wielkości fizycznych i rodzaju sygnału, wzmacniacze, regulatory, siłowniki i ustawniki pozycyjne, zawory. Charakterystyki dynamiczne typowych obiektów i elementów automatyki. Kryteria jakości regulacji. Metody doboru nastaw regulatorów. Układy sterowania otwarte, sygnalizacji i blokad. Układy automatyczne regulacji. Komputerowe systemy sterowania procesami technologicznymi. Komputerowy wielopoziomowy system sterowania maszyną papierniczą.

VII. ZALECENIA

1. W grupie B i C zajęcia indywidualne (w tym: ćwiczenia, laboratoria, projekty) powinny stanowić łącznie około 40 % zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji w FEANI (przedmioty nietechniczne około 10 %, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty techniczne około 55 %).

ZAŁĄCZNIK Nr 46 ⁵¹

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

PEDAGOGIKA

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku pedagogika trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.200, w tym 1.425 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku studiów pedagogika powinien dysponować rzetelnym przygotowaniem teoretycznym o charakterze interdyscyplinarnym zorientowanym na konkretną specjalność pedagogiczną (w szczególności: przedszkolną, wczesnoszkolną, społeczno-opiekuńczą, rewalidacyjną), posiadać umiejętności prowadzenia badań naukowych, dostrzegania oraz samodzielnego rozwiązywania problemów teoretycznych i praktycznych z zakresu swojej specjalności oraz powinien być nastawiony na działalność prospołeczną i samodoskonalenie.

Absolwent kierunku pedagogika powinien być przygotowany do pracy w różnych szkołach i placówkach, poradniach specjalistycznych, zakładach pracy, służbie zdrowia, a także sądownictwie, w charakterze wychowawcy, doradcy, kuratora sądowego.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 765

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 255

Razem: 1.425

IV.

PRAKTYKI

Ciągłe praktyki zawodowe w minimalnym wymiarze 150 godzin.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

1. Filozofia 30

2. Antropologia kulturowa 45

3. Socjologia 30

4. Etyka 15

5. Logika 15

6. Metodologia badań 30

7. Informatyka 30

8. Język obcy 120

9. Wychowanie fizyczne 60

10. Przedmiot do wyboru (humanistyczny, przyrodniczy lub ścisły, w zależności od zainteresowań studenta) 30

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 765

1. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania 30

2. Psychologia ogólna 30

3. Psychologia rozwoju człowieka 60

4. Psychologia społeczna 30

5. Socjologia edukacji 45

6. Historia wychowania 60

7. Pedagogika ogólna 60

8. Współczesne kierunki pedagogiczne 60

9. Pedagogika porównawcza 45

10. Pedagogika społeczna 60

11. Teoria wychowania 60

12. Dydaktyka ogólna 60

13. Pedagogika specjalna 45

14. Pedagogika resocjalizacyjna 45

15. Andragogika 45

16. Pedagogika pracy 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 255

1. Pedeutologia 30

2. Podstawy prawne i organizacyjne oświaty 30

3. Media w edukacji 45

4. Edukacja zdrowotna 30

5. Edukacja ekologiczna 30

6. Metodyka pracy wychowawczo-opiekuńczej 45

7. Diagnostyka pedagogiczna 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania

Rozwój ontogenetyczny człowieka. Wady wrodzone, zespoły genetyczne i chromosomalne. Okresy rozwoju człowieka, uwarunkowania i cechy, czynniki genetyczne, paragenetyczne matki oraz czynniki środowiskowe wpływające na rozwój człowieka. Pojęcie normy w ocenie rozwoju. Metody oceny rozwoju biologicznego. Deficyty środowiskowe jako czynniki upośledzające rozwój i zdolność uczenia się. Najczęstsze choroby w wieku przedszkolnym i szkolnym. Profilaktyka zaburzeń rozwoju.

Istota zdrowia i choroby. Współczesne filozofie zdrowia. Uwarunkowania zdrowia. Zdrowotne przyczyny niepowodzeń szkolnych. Zdrowie psychiczne. Cywilizacyjne i społeczne zagrożenia zdrowia. Ochrona zdrowia dziecka.

2. Psychologia ogólna

Główne kierunki psychologii. Psychologia jako nauka o człowieku i jego funkcjonowaniu. Biologiczne podstawy zachowania człowieka. Procesy poznawcze (procesy odbioru i przetwarzania informacji). Procesy emocjonalno-motywacyjne. Uczenie się i pamięć. Osobowość. Różnice indywidualne, ich wykrywanie i pomiar. Metody badawcze psychologii. Badania podstawowe, stosowane i diagnostyczne. Miejsce psychologii wśród innych nauk o człowieku.

3. Psychologia rozwoju człowieka

Pojęcie rozwoju. Rodzaje zmian rozwojowych. Charakterystyka czynników oraz mechanizmów warunkujących rozwój. Metody psychologii rozwojowej. Charakterystyka rozwoju fizycznego i psychicznego człowieka. Rozwój emocji i uczuć. Rozwój poznawczy jednostki. Rozwój moralno-społeczny. Rozwój osobowości. Dzieciństwo, adolescencja, dojrzałość, starość - rozwój i przystosowanie.

4. Psychologia społeczna

Psychologia społeczna w systemie nauk psychologicznych. Człowiek w sytuacji społecznej. Postawy społeczne i wartości. Kształtowanie postaw. Grupy społeczne, struktury i procesy grupowe. Zachowanie się człowieka w interakcjach społecznych. Atrakcyjność interpersonalna. Werbalna i niewerbalna komunikacja interpersonalna. Agresja. Uprzedzenia i stereotypy.

5. Socjologia edukacji

Teorie i nurty w zakresie socjologii edukacji. Ideologie edukacyjne, zagadnienia selekcyjnej i socjalizacyjnej funkcji edukacji. Socjologiczne aspekty funkcjonowania współczesnych systemów edukacji. Pedagogiczne konteksty współczesnej kultury popularnej (w szczególności: muzyka, moda, reklama).

6. Historia wychowania

Ideały wychowawcze oraz rola, miejsce i możliwości instytucji oświatowych, środowisk wychowawczych, w tym rodziny w poszczególnych epokach (od starożytności po wiek XX). Dzieje instytucji edukacyjnych, myśli pedagogicznej (teorie, systemy i zapatrywania o różnym stopniu ogólności) oraz wzorce wychowawczo-obyczajowe poszczególnych grup społecznych. Wiedza o poziomie wykształcenia oraz cechach kultury europejskiej w poszczególnych epokach.

7. Pedagogika ogólna

Historyczny proces kształtowania się różnych typów wiedzy o edukacji oraz ich współczesny status i przydatność. Stereotypy w myśleniu o edukacji i pedagogice. Powstanie pedagogiki, ewolucja tożsamości pedagogiki w szerokim kontekście cywilizacyjnym, w tym także w kontekście humanistycznego myślenia o człowieku i świecie oraz meandrów rozwoju nauk humanistycznych. Pedagogika - pedagogia. Różnorodne trendy w badaniach naukowych. Metodologiczne problemy w pedagogice humanistycznie zorientowanej (naturalizm - antynaturalizm, badania ilościowe - badania jakościowe). Kategorialny system pojęciowy polskiej pedagogiki humanistycznie zorientowanej (edukacja - wychowanie - kształcenie - nauczanie - uczenie się) oraz jego filozoficzne i teoretyczne zaplecze.

8. Współczesne kierunki pedagogiczne

Orientacja we współczesnym stanie teorii i koncepcji pedagogicznych, w szczególności w zakresie głównych nurtów teoretycznych w naukach o wychowaniu w XX w. i najnowszych trendów. Ukazanie genealogii współczesnych teorii i koncepcji edukacyjnych. Prognozowanie kierunków dalszego rozwoju teorii i praktyki wychowawczej. Orientacje metodologiczne w pedagogice. Podstawowe antynomie w pedagogice XX w. Wybrane ideologie wychowawcze XX w. Pedagogika emancypacyjna. Współczesne nurty krytyki szkoły. Idea deskolaryzacji społeczeństwa. Współczesne nurty przemian oświatowych.

9. Pedagogika porównawcza

Pedagogika porównawcza jako subdyscyplina pedagogiczna: geneza, koncepcje, główni przedstawiciele. Globalizacja świata współczesnego. Megatrendy rozwoju. Pedagogika w świecie współczesnym - główne kierunki, orientacje. Orientacje ideowe teorii i praktyki wychowania. Systemy wychowawczo-oświatowe w poszczególnych państwach - analiza porównawcza. Polityka edukacyjna państwa (na wybranych przykładach).

10. Pedagogika społeczna

Problematyka środowiskowych uwarunkowań procesów wychowawczych oraz analiza warunków umożliwiających zaspokojenie potrzeb rozwojowych człowieka (jednostek i grup ludzkich) w różnych fazach jego życia i w różnorodnych sytuacjach życiowych (w pracy, w nauce, czasie wolnym, w miejscu zamieszkania, w rodzinie, grupie rówieśniczej i towarzyskiej oraz działalności kulturalnej). Geneza, ewolucja, stan i prognozy pedagogiki społecznej. Pedagogiczna aktywność wychowawców nieprofesjonalnych w środowisku lokalnym. Typowe środowiska wychowawcze w środowiskach lokalnych (struktura, funkcje, przemiany). Szkoła środowiska, uspołeczniona, samorządowa. Metody i problemy pracy społeczno-wychowawczej w środowisku. Edukacja ustawiczna. Pedagogika czasu wolnego.

11. Teoria wychowania

Kontrowersje wokół istoty i właściwości wychowania. Antropologiczne podstawy wychowania. Teleologia wychowania - spory wokół istoty celów wychowania oraz źródeł ich stanowienia. Podmiotowość w wychowaniu. Wychowanie na tle różnych koncepcji rzeczywistości społecznej. Wychowanie jako byt społeczny. Ontologiczne, epistemologiczne i metodologiczne aspekty konstruowania szczegółowych teorii wychowania. Proces wychowania moralnego i jego struktura. Teoretyczne podstawy metod oraz technik wychowania. Samowychowanie czy samokształtowanie człowieka. Wychowanie a przemiany współczesnego świata. Życie bez wychowania - podstawowe tezy antypedagogiki.

12. Dydaktyka ogólna

Istota dydaktyki, zagadnienia i funkcje oraz jej miejsce wśród nauk pedagogicznych. Istota i podstawy kształcenia instrumentalnego i kształcenia kierunkowego (przedmiotowego). Cele kształcenia i ich kategoryzacja - kategorie wyników nauczania - uczenia się, kryteria postępu i rozwoju, ewaluacja procesu kształcenia. Dobór treści nauczania, kreowanie programów kształcenia. Złożony charakter kształtowania pojęć i reguł. Podstawowe prawidłowości procesu uczenia się. Wielostronne uwarunkowania procesu uczenia się. Uczenie się przez rozwiązywanie zadań. Psychodydaktyczne zasady kształcenia. Rola aktywności emocjonalnej w procesie kształcenia. Kształtowanie postaw twórczych w procesie nauczania - uczenia się. Kompetencje dydaktyczne. Znaczenie dialogu, wpływ relacji uczeń - nauczyciel na jakość procesu kształcenia. Główne problemy modernizacji systemu dydaktycznego w Polsce. Nauczanie strukturalne jako warunek unowocześniania procesu kształcenia. Innowacje dydaktyczne a unowocześnianie procesu kształcenia. Dydaktyczne uwarunkowania współczesnego modelu kształcenia. Wychowanie a nauczanie.

13. Pedagogika specjalna

Przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej. Relacje pedagogiki specjalnej z innymi dyscyplinami naukowymi. Rozmiary niepełnosprawności w populacji generalnej i młodzieżowej. Zasady i metody pracy pedagogicznej z osobami niepełnosprawnymi. System kształcenia specjalnego w Polsce na tle systemów w innych państwach. Subdyscypliny pedagogiki specjalnej. Postawy społeczne wobec niepełnosprawnych (deontologia w praktyce), idea integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem. Problemy osób niepełnosprawnych dorosłych funkcjonujących samodzielnie, w rodzinach i wspólnotach.

14. Pedagogika resocjalizacyjna

Typologia zaburzeń przystosowania społecznego. Pojęcie niedostosowania społecznego i zagrożenia nim. Odpowiedzialność prawna nieletnich. Systemy oraz instytucje prewencyjne i kontroli społecznej. Resocjalizacja w środowisku otwartym i instytucjach resocjalizacyjnych. Strategia postępowania resocjalizacyjnego. Metody i techniki wychowania resocjalizującego (psychoterapeutyczne, socjoterapeutyczne, kulturotechniczne). Profilaktyka uzależnień i przemocy w szkole.

15. Andragogika

Geneza i ewolucja andragogiki jako nauki o człowieku dorosłym. Psychologiczne aspekty funkcjonowania ludzi dorosłych i starszych. Przedmiot i zadania andragogiki (pedagogiki dorosłych) i gerontologii. Współczesne teorie kształcenia dorosłych. Problem edukacji ustawicznej dorosłych. Potrzeby kulturalno-oświatowe ludzi dorosłych i starszych oraz ich urzeczywistnianie.

16. Pedagogika pracy

Pojęcie, przedmiot i zadania pedagogiki pracy. Człowiek - wychowanie - praca jako podstawowe układy odniesienia w pedagogice pracy, obszary problemowe pedagogiki pracy - kształcenie przedzawodowe, prozawodowe, zawodowe i edukacja ustawiczna dorosłych. Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki pracy. Pedagogika pracy wśród nauk pedagogicznych i nauk o pracy.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Pedeutologia

Geneza, istota i przedmioty pedeutologii. Rys historyczny instytucji nauczyciela i zawodu nauczycielskiego. Osobowość nauczyciela. Dobór kandydatów do zawodu nauczycielskiego. Kształcenie kandydatów na nauczycieli. Start i adaptacja w zawodzie nauczycielskim. Funkcjonowanie nauczyciela w zawodzie. Rozwój zawodowy nauczyciela. Dokształcanie, doskonalenie i samokształcenie nauczyciela.

Transformacje w strukturze, pozycji i funkcji społecznej nauczyciela i zawodu nauczycielskiego. Warunki pracy i życia nauczycieli. Pomiar i ocena efektów pracy nauczyciela.

2. Podstawy prawne i organizacyjne oświaty

Uwarunkowania współczesnej edukacji jako przesłanki wyjściowe dla reform oświatowych. Stan i prognozy rozwoju polskiego systemu oświatowego w świetle aktów normatywnych: ustawy systemowe i okołosystemowe (Konstytucja RP, ustawa o systemie oświaty, ustawa o samorządzie powiatowym, ustawa o samorządzie gminnym, ustawa o samorządzie województwa, Karta Nauczyciela, Konwencja o prawach dziecka). Struktura i stan systemu edukacji publicznej oraz niepublicznej w Polsce. Geneza, ewolucja i istota reformy polskiej oświaty w zakresie jej demokratyzacji i uspołecznienia. Reforma systemu edukacji w 1998 r.

3. Media w edukacji

Teoretyczna wiedza o współczesnych środkach komunikowania. Media wizualne, audialne i audiowizualne oraz ich wykorzystanie w edukacji - metodyka mediów. Umiejętności przygotowania i przetwarzania komunikatów medialnych.

4. Edukacja zdrowotna

Zdrowie - aspekty i mierniki, zachowania zdrowotne, style życia. Edukacja zdrowotna. Metody w edukacji zdrowotnej. Wybrane obszary edukacji zdrowotnej, w szczególności edukacja żywieniowa, w zakresie bezpieczeństwa, zdrowia psychicznego, seksualnego (zapobieganie HIV/AIDS), w profilaktyce uzależnień, w zależności od potrzeb i specjalizacji studentów.

5. Edukacja ekologiczna

Elementy składowe środowiska życia człowieka, jego struktura i wzajemne powiązania. Kierunki aktualnych i przyszłych zmian w środowisku przyrodniczym i społeczno-kulturowym. Środowiskowe uwarunkowania i możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka. Zasady zróżnicowanego rozwoju i prośrodowiskowego stylu życia. Cele i znaczenie ruchów ekologicznych oraz indywidualnych działań na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska. Rola i zadania nauczyciela - wychowawcy w upowszechnianiu wiedzy ekologiczno-środowiskowej, zapobieganiu jej deformacji i kreowaniu pozytywnych postaw wobec środowiska życia człowieka.

6. Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej

Formy i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w placówkach opieki częściowej i całkowitej dla dzieci, młodzieży i osób w wieku poprodukcyjnym. Planowanie i organizacja pracy opiekuńczo-wychowawczej w środowisku lokalnym - między innymi w domach dziecka, w świetlicy szkolnej, internatach. Zajęcia praktyczne w placówkach opiekuńczych różnego typu, pogłębianie rozumienia specyfiki zmian zachodzących wraz z wiekiem w psychofizycznej i społecznej kondycji człowieka, nabywanie umiejętności świadczenia usług ludziom starym.

7. Diagnostyka pedagogiczna

Diagnoza pedagogiczna - podstawy teoretyczne i praktyczne. Etyczne aspekty diagnozy. Pomiar warunków życia dzieci i młodzieży w rodzinie i w instytucjach wspomagających oraz kompensujących zaburzenia rozwoju - w żłobku, przedszkolu, szkole, domu dziecka, rodzinie zastępczej, rodzinie opiekuńczej lub rodzinnym domu dziecka. Podstawowe elementy diagnozy - opis warunków rozwoju, poziom zaspokajania podstawowych potrzeb dziecka, programy wspomagania rozwoju.

VII.

ZALECENIA

Pozostałą liczbę godzin, uwzględniających także przedmioty kształcenia umiejętności zawodowych, rady wydziałów wypełnią zgodnie z własnymi preferencjami lub własnymi oryginalnymi programami kształcenia specjalistycznego.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku pedagogika trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.200, w tym 1.245 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku pedagogika otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Powinien dysponować podstawową wiedzą ogólnopedagogiczną, socjologiczną i psychologiczną niezbędną do zrozumienia społeczno-kulturowego kontekstu kształcenia, wychowania czy pracy opiekuńczej oraz do konstruowania własnego rozwoju zawodowego. Powinien także opanować praktyczne umiejętności w zakresie komunikacji społecznej, posługiwania się warsztatem diagnostycznym, wzbogacania oraz doskonalenia swojej wiedzy i kompetencji w zakresie praktycznego działania oraz tworzenia własnego warsztatu metodycznego. Studia są podstawą do zdobycia rzetelnego przygotowania zawodowego, rozwinięcia umiejętności refleksyjnego spojrzenia na własną rolę zawodową oraz pogłębionego rozumienia rzeczywistości edukacyjnej. Absolwent uzyskuje podstawowe kwalifikacje zawodowe zależne od wybranej specjalizacji, z możliwością orientacji na konkretną specjalność pedagogiczną (w szczególności: pedagogikę opiekuńczo-wychowawczą, edukację zintegrowaną, rewalidacyjną, społeczno-kulturalną). Powinien być przygotowany do pracy w różnych placówkach oświatowo-wychowawczych, poradniach specjalistycznych, zakładach pracy, służbie zdrowia a także w sądownictwie, w charakterze wychowawcy, doradcy lub kuratora sądowego.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 255

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 300

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 90

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 600

Razem 1.245

IV.

PRAKTYKI

Student powinien w czasie studiów odbyć praktykę odpowiednią dla wybranej specjalizacji i specjalności w wymiarze co najmniej 8 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE:

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO: 255

1. Wybrane zagadnienia z filozofii 30

2. Wprowadzenie do socjologii 30

3. Metody badań pedagogicznych 30

4. Etyka zawodowa 15

5. Język obcy 60

6. Przedmiot do wyboru 30

7. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE: 300

1. Biomedyczne podstawy rozwoju 30

2. Historia wychowania 30

3. Wprowadzenie do pedagogiki 30

4. Teoretyczne podstawy wychowania 30

5. Podstawy dydaktyki ogólnej 30

6. Wprowadzenie do psychologii 30

7. Psychologia rozwojowa i osobowości 30

8. Socjologia wychowania 30

9. Pedagogika społeczna 30

10. Pedagogika pracy 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE: 90

1. Edukacja zdrowotna 30

2. Patologie społeczne 30

3. Media w edukacji 30

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 600

W zależności od wybranej specjalizacji i specjalności.

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Wybrane zagadnienia z filozofii

Dzieje myśli filozoficznej w kręgu europejskim. Wybrane szkoły i kierunki filozoficzne w epoce starożytnej (Platon, Arystoteles), średniowiecznej (św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu), nowożytnej (Kartezjusz, Hume, Kant, Hegel, Marks, Nietzsche, Husserl, Heidegger). Analiza i interpretacja tekstów źródłowych wybranych filozofów.

2. Wprowadzenie do socjologii

Podstawowe pojęcia i teorie współczesnej socjologii (funkcjonalizm i teoria ról społecznych), interakcjonizm symboliczny, etnometodologia, socjologia fenomenologiczna. Pojęcia filozofii społecznej: liberalizm, etatyzm, społeczeństwo obywatelskie. Problem socjologiczny a kwestia społeczna. Problemy ogólne socjologii edukacji w odniesieniu do roli zawodowej - ocena, autorytet, władza, analogia sytuacji nauczyciela czy pedagoga, analogia sytuacji ucznia, rodzice, manipulacja, konflikt i patologia.

3. Metody badań pedagogicznych

Strategie i typologia badań pedagogicznych ze względu na cel, organizację, przedmiot i procedurę. Metody i techniki badań pedagogicznych. Organizacja i etapy badań pedagogicznych. Zasady opracowania materiałów badawczych. Znaczenie badań pedagogicznych w monitorowaniu reform i zmian oświatowych. Mierzenie jakości pracy placówek oświatowo-wychowawczych.

4. Etyka zawodowa

Nauczyciel jako zawód i rola społeczna (kształcenie, status prawny). Osobowość nauczyciela (struktura, potrzeby i poczucie kontroli) a kategoria odpowiedzialności zawodowej i etycznej. Problemy deontologiczne zawodu pedagoga. Badania nad zawodem pedagoga. Zagadnienia etyczne edukacji.

5. Język obcy

Czynne opanowanie języka obcego w mowie i piśmie.

6. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z dziedziny niezwiązanej bezpośrednio z kierunkiem studiów.

7. Wychowanie fizyczne

Uczestnictwo w zajęciach ruchowych: ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, relaksacyjnych, turystycznych, sportowych (do wyboru przez studenta lub według wskazań lekarskich).

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania

Rozwój ontogenetyczny człowieka. Wady wrodzone, zespoły genetyczne i chromosomalne. Okresy rozwoju człowieka, uwarunkowania i cechy, czynniki genetyczne, paragenetyczne oraz czynniki środowiskowe wpływające na rozwój człowieka. Pojęcie normy w ocenie rozwoju. Metody oceny rozwoju biologicznego. Schorzenia wieku dziecięcego. Uwarunkowania zdrowia. Profilaktyka zaburzeń rozwoju. Istota zdrowia i choroby. Uwarunkowania zdrowia. Zdrowotne przyczyny niepowodzeń szkolnych. Zdrowie psychiczne. Cywilizacyjne i społeczne zagrożenia zdrowia. Ochrona zdrowia dziecka.

2. Historia wychowania

Podstawy europejskich tradycji edukacyjnych: starożytność grecka i rzymska, starożytne chrześcijaństwo. Wieki średnie: rodzina, wychowanie stanowe, dominacja kościoła, budowa systemu szkolnego, kompendia wiedzy, myśl o nauce i wychowaniu, uniwersytety, szkolnictwo w Polsce wieków średnich, europeizacja wychowania, Akademia Krakowska. Renesans i humanizm - sacrum i humanum w edukacji, nowe funkcje wiedzy i wykształcenia, podstawy nowoczesnego świeckiego systemu szkolnego, humanistyczna myśl pedagogiczna. Edukacja w Polsce okresu reformacji i kontrreformacji. Korzenie szkoły i pedagogiki współczesnej w XVII/XVIII w., odkrycie dzieciństwa, programy szkolne, państwo, kościół a edukacja. Polska reforma szkolna XVIII w., Konarski, oryginalność reformy KEN. Szkoła i wychowanie Polaków w okresie zaborów, kompensacyjna rola edukacji domowej, tajne nauczanie. Kształtowanie się nowoczesnej struktury szkolnej w Europie w XIX w., myśl pedagogiczna, nowe obszary zainteresowań pedagogiki w XIX i XX w. Przekształcenie rodziny i społeczeństwa jako czynnik przemian edukacyjnych: kwestia kobieca, rola państwa, organizacji politycznych i społecznych. Oświata polska w okresie II Rzeczypospolitej, narodowe i europejskie odniesienia. Pedagogika polska XIX i XX w. Polski ruch pedagogiczny. Szkoła polska jawna i tajna w czasie drugiej wojny światowej, szkoła i wychowanie po II wojnie, uwarunkowania polityczne, ekonomiczne i pedagogiczne. Pedagogika polska w XX w.

3. Wprowadzenie do pedagogiki

Pedagogika jako dyscyplina nauk o wychowaniu. Pedagogika a nauki pogranicza oraz pedagogika ogólna a ogólne dyscypliny pedagogiczne. Przedmiot badań pedagogiki, jej źródła i tożsamość. Teoretyczność i praktyczność pedagogiki jako nauki. Podstawowe kategorie pedagogiczne.

4. Teoretyczne podstawy wychowania

Istota i funkcje socjalizacji oraz wychowania. Podstawowe właściwości procesu wychowawczego. Granice oddziaływań wychowawczych. Podmiotowość w wychowaniu. Aksjologiczne i teleologiczne przesłanki wychowania. Odmienność źródeł stanowienia celów. Wartości a prawomocność wychowania. Proces wychowania społeczno-moralnego. Bezpośrednie i pośrednie mierniki procesu wychowania. Wychowawca i zakresy jego odpowiedzialności. Współczesne wyzwania wychowania.

5. Podstawy dydaktyki ogólnej

Przedmiot i metody badań dydaktycznych, podstawowe pojęcia dydaktyczne. Cele i wyniki kształcenia. Program szkolny. Metody dydaktyczne. Zasady dydaktyczne. Środki dydaktyczne. Proces dydaktyczny i jego uwarunkowania. Szkoła jako podstawowy składnik systemu edukacji. Przemiany oświatowe.

6. Wprowadzenie do psychologii

Główne kierunki psychologii. Psychologia jako nauka o człowieku i jego funkcjonowaniu. Biologiczne podstawy zachowania człowieka. Procesy poznawcze (procesy odbioru i przetwarzania informacji). Procesy emocjonalno-motywacyjne. Uczenie się i pamięć. Osobowość. Różnice indywidualne, ich wykrywanie i pomiar. Metody badawcze psychologii. Badania podstawowe, stosowane i diagnostyczne. Miejsce psychologii wśród innych nauk o człowieku.

7. Psychologia rozwojowa i osobowości

Pojęcie rozwoju. Rodzaje zmian rozwojowych. Charakterystyka czynników oraz mechanizmów warunkujących rozwój. Metody psychologii rozwojowej. Charakterystyka rozwoju fizycznego i psychicznego człowieka. Rozwój poznawczy jednostki. Rozwój emocji i uczuć. Rozwój moralno-społeczny. Rozwój osobowości. Dzieciństwo, adolescencja, dojrzałość, starość - rozwój i przystosowanie. Osobowość i różnice indywidualne. Podejścia behawioralne, poznawcze, psychodynamiczne, humanistyczne i poznawcze do osobowości.

8. Socjologia wychowania

Główne przesłanki socjologii edukacji (funkcjonalnej, konfliktowej, interakcjonistycznej i humanistycznej), ich odrębność. Socjologia edukacji a pedagogika społeczna. Problem socjologiczny a kwestia społeczna. Problemy ogólne socjologii edukacji w odniesieniu do roli zawodowej - ocena, autorytet, władza, analogia sytuacji nauczyciela czy pedagoga, analogia sytuacji ucznia, rodzice, manipulacja, konflikt, patologia i naznaczenie.

9. Pedagogika społeczna

Etapy rozwoju pedagogiki społecznej. Założenia metodologiczne i praktyczne w pedagogice społecznej. Główne (podstawowe) pojęcia. Edukacja środowiskowa: istota - wymiary - aktualne problemy. Praca socjalna w środowisku lokalnym. Aktywizacja i rozwój społeczności lokalnej w procesie zmiany społecznej. Pedagogiczna i socjotechniczna aktywność wychowawców nieprofesjonalnych. Współdziałanie (warunki rozwoju wzajemnych interakcji) szkoły i środowiska.

10. Pedagogika pracy

Pojęcie, przedmiot i zadania pedagogiki pracy. Człowiek - wychowanie - praca jako podstawowe układy odniesienia w pedagogice pracy, obszary problemowe pedagogiki pracy - kształcenie przedzawodowe, prozawodowe, zawodowe i edukacja ustawiczna dorosłych. Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki pracy. Pedagogika pracy wśród nauk pedagogicznych i nauk o pracy.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Edukacja zdrowotna

Zdrowie jako kluczowe pojęcie w edukacji zdrowotnej. Czynniki determinujące zdrowie jednostki i populacji. Zachowania zdrowotne i styl życia. Proces edukacji zdrowotnej (cele, koncepcje, etapy). Metody aktywizujące i interaktywne. Planowanie (diagnozowanie potrzeb), realizacja i ewaluacja w edukacji zdrowotnej. Edukacja zdrowotna w szkole, koncepcja, strategia, organizacja. Wybrane obszary edukacji zdrowotnej, w zależności od potrzeb studentów: edukacja do samopielęgnacji i samoopieki, aktywności fizycznej, racjonalnego żywienia, bezpieczeństwa, zapobiegania patologiom społecznym (w szczególności: używaniu substancji psychoaktywnych, przemocy) i wybranym chorobom, edukacja seksualna, kształtowanie umiejętności życiowych (psychospołecznych) sprzyjających zdrowiu.

2. Patologie społeczne

Pojęcia patologii społecznej. Charakterystyka zachowań patologicznych. Teorie wyjaśniające zjawiska patologii społecznych, między innymi teoria anomii R. Mertona, koncepcja kontroli społecznej E. Durkheima, teoria podkultur A. Cohena. Przyczyny patologii tkwiące we właściwościach współczesnego świata. Profilaktyka i przezwyciężanie społecznych patologii.

3. Media w edukacji

Pojęcie, klasyfikacja i właściwości mediów drukowanych i elektronicznych.

Funkcje mediów w edukacji szkolnej i kształceniu równoległym. Język i mechanizmy wyjaśniające oddziaływanie mediów. Ocena pedagogiczna środków przekazu (czasopism, filmów, programów telewizyjnych, programów multimedialnych, zasobów Internetu). Zagrożenia wychowawcze mediów.

Koncepcje kształcenia z wykorzystaniem mediów: kształcenie multimedialne, nauczanie zdalne. Potrzeba i cele powszechnej edukacji medialnej.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji.

VII.

ZALECENIA

1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

2. W realizacji przedmiotów kierunkowych, specjalizacyjnych i specjalnościowych należy uwzględnić aktywne formy nauczania w wymiarze nie mniejszym niż połowa wymiaru zajęć.

ZAŁĄCZNIK Nr 47 ⁵²

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

PEDAGOGIKA SPECJALNA

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku pedagogika specjalna trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.400, w tym 2.040 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent powinien dysponować wiedzą dotyczącą prawidłowości rozwojowych człowieka, dewiacji organicznych i społecznych oraz możliwości edukacyjnych, rehabilitacyjnych, resocjalizacyjnych i terapeutycznych osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. Powinien posiadać umiejętności w zakresie wybranej specjalności odpowiadającej typowi placówki specjalnej bądź rodzajowi niepełnosprawności lub niedostosowania. Ponadto powinien opanować metody stymulacji, usprawniania, terapii i kształcenia adekwatnego do możliwości psychofizycznych tych osób. Absolwent powinien znać język obcy umożliwiający korzystanie z literatury w zakresie pedagogiki specjalnej oraz mieć zdolność dostrzegania i samodzielnego rozwiązywania problemów naukowych, edukacyjnych i rehabilitacyjnych, a także umiejętność przygotowania publikacji z zakresu swojej działalności.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 390

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE, ZAWODOWE I SPECJALIZACYJNE 1.350

Razem: 2.040

IV.

PRAKTYKI

Minimalny okres praktyk wynosi 3 miesiące.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

1. Filozofia 60

2. Informatyka i techniczne środki dydaktyczne 30

3. Język obcy 120

4. Socjologia 30

5. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 390

1. Anatomia i fizjologia układu nerwowego człowieka 45

2. Auksologia 30

3. Dydaktyka ogólna 45

4. Genetyka 30

5. Historia wychowania 60

6. Pedagogika ogólna 60

7. Psychologia ogólna 60

8. Psychologia rozwojowa 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.350

1. Biblioterapia 30

2. Dydaktyka specjalna 45

3. Ergoterapia 30

4. Historia kształcenia specjalnego 30

5. Kinezyterapia 30

6. Logopedia 30

7. Metodologia badań w pedagogice specjalnej 30

8. Muzykoterapia 30

9. Patologia ogólna człowieka 30

10. Patologia społeczna 30

11. Pedeutologia 30

12. Pedagogika specjalna 90

13. Psychiatria i psychopatologia dzieci i młodzieży 30

14. Psychologia kliniczna 45

15. Psychoterapia 30

16. Rehabilitacja przez twórczość 30

17. Ustawodawstwo społeczne 30

18. Przedmioty specjalnościowe ustalane przez radę wydziału 750

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia

Platon, Arystoteles, św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu, Kartezjusz, Hume, Kant, Hegel, Marks, Nietzsche, Husserl, Heidegger. Antropologia filozoficzna, filozofia krytyczna, filozofia postheideggerowska.

2. Informatyka i techniczne środki dydaktyczne

Nabycie umiejętności na poziomie elementarnym do korzystania ze współczesnych narzędzi informatycznych oraz współczesnych urządzeń audytywnych i wizualnych wykorzystywanych w procesie nauczania.

3. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

4. Socjologia

Podstawowe pojęcie i teorie współczesnej socjologii (funkcjonalizm i teoria ról społecznych), interakcjonizm symboliczny, etnometodologia, socjologia fenomenologiczna. Pojęcia filozofii społecznej: liberalizm, etatyzm, społeczeństwo obywatelskie.

5. Wychowanie fizyczne

Uczestnictwo w zajęciach ruchowych: ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, turystycznych, sportowych (do wyboru przez studenta lub według wskazań lekarskich).

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia i fizjologia układu nerwowego człowieka

Budowa i czynności neuronu. Rdzeń kręgowy. Gałęzie i sploty nerwowe rdzenia kręgowego. Układ nerwowy autonomiczny. Mózgowie (budowa i czynności poszczególnych części mózgu). Rola i znaczenie zmysłów. Możliwości kompensacyjne tkwiące w układzie nerwowym.

2. Auksologia

Prokreacja, rozwój zarodkowy człowieka, fazy rozwoju somatycznego i motorycznego człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem dojrzewania płciowego. Ruch jako czynnik rozwoju człowieka, pojęcie i zasady zdrowego trybu życia, ochrona zdrowia i zapobieganie chorobom cywilizacyjnym.

3. Dydaktyka ogólna

Programy nauczania: typy, struktura, zasady konstruowania i ewaluacji, organizacja procesu nauczania i uczenia się, metody i środki nauczania, style pracy nauczycieli i uczniów, pomiar i ocena osiągnięć szkolnych.

4. Genetyka

Rozwój genetyki. Udział czynników genetycznych w patogenezie chorób. Rodzaje dziedziczenia: autosomalne dominujące, autosomalne recesywne, sprzężone z płcią, poligenowe. Kliniczne zespoły aberracji chromosomowych. Organizacja poradnictwa genetycznego w Polsce.

5. Historia wychowania

Koncepcja wychowania w czasach antycznych, Komeński, Rousseau, Pestalozzi, Herbart, Dewey, Nowe Wychowanie. Instytucjonalizacja opieki nad dzieckiem, przemiany instytucji edukacyjnych (przedszkole, szkoła, uniwersytet).

6. Pedagogika ogólna

Naturalizm, socjologizm, pedagogika chrześcijańska, pedagogika krytyczna, postmodernizm w pedagogice. Ideologie wychowawcze, teorie oddziaływań wychowawczych. Współczesne instytucje wychowawcze.

7. Psychologia ogólna

Procesy poznawcze (mechanizmy przetwarzania informacji i uczenia się, struktura inteligencji, zdolności umysłowe, mowa i porozumiewanie się), procesy emocjonalno-motywacyjne, psychologia różnic indywidualnych.

8. Psychologia rozwojowa

Główne teorie rozwoju człowieka (Freud, Piaget, Wygotski), czynniki sprzyjające i hamujące rozwój, stadia rozwojowe a możliwości i zadania wychowania.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Biblioterapia

Terapeutyczny wpływ książki w procesie leczenia, rekonwalescencji i rehabilitacji. Biblioterapia kliniczna i wychowawczo-humanistyczna. Proces biblioterapii: identyfikacja, projekcja, katharsis.

2. Dydaktyka specjalna

Dydaktyka ogólna a dydaktyka specjalna. Podział dydaktyki specjalnej (dydaktyka korekcyjna, dydaktyka resocjalizacyjna, dydaktyka terapeutyczna, oligofrenodydaktyka, surdodydaktyka, tyflodydaktyka). Miejsce i rola dydaktyki specjalnej w szkolnictwie ogólnodostępnym (kształceniu integracyjnym). Specyfika procesu nauczania i uczenia się osób niepełnosprawnych (w nauczaniu specjalnym). Metody i środki nauczania preferowane w kształceniu tych osób. Zagadnienie efektywności w nauczaniu specjalnym.

3. Ergoterapia

Podstawowe wiadomości z fizjologii i organizacji pracy. Kompensacyjny i terapeutyczny charakter pracy u osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. Preferowane techniki w ergoterapii osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. Ekonomiczne aspekty ergoterapii.

4. Historia kształcenia specjalnego

Stosunek do osób ułomnych (niepełnosprawnych) i "trudnych" od starożytności do XVIII wieku. Poglądy znanych osób na temat życia osób niepełnosprawnych. Rola i znaczenie haseł Wielkiej Rewolucji Francuskiej w kształtowaniu się poglądów na życie osób niepełnosprawnych. Rozwój instytucjonalnego kształcenia i sprawowania opieki nad osobami niepełnosprawnymi i wykolejonymi społecznie w XIX i XX w. w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem Polski. Kształcenie pedagogów specjalnych w Polsce od 1922 r. Czołowi pedagodzy specjalni w Polsce.

5. Kinezyterapia

Odchylenia od normy w budowie ciała i postawie ciała. Systematyka i metodyka ćwiczeń korygujących poszczególne partie mięśniowe i funkcje organizmu. Próby wydolnościowe organizmu oraz sprawności fizycznej.

6. Logopedia

Budowa i czynności aparatu mowy. Kształtowanie się mowy dziecka w zależności od przebiegu rozwoju psychofizycznego dziecka. Etiologia i klasyfikacja zaburzeń mowy. Diagnostyka i terapia logopedyczna.

7. Metodologia badań w pedagogice specjalnej

Swoiste cechy osób niepełnosprawnych (sytuacja, diagnoza, terapia, populacja) jako przedmiot badań naukowych. Elementy warsztatu empirycznego: typy badań empirycznych, rodzaje i techniki obserwacji, narzędzia pomiaru (ankieta, kwestionariusz, test), zasady ilościowej i jakościowej interpretacji wyników, podstawowe pojęcia statystyki opisowej i indukcyjnej. Studium indywidualnych przypadków jako źródło poznania, rozwoju, rehabilitacji i karier osób niepełnosprawnych.

8. Muzykoterapia

Rola terapeutyczna muzyki. Programy muzyczne o charakterze pobudzającym, tonizującym i relaksacyjnym. Konstrukcja i przebieg seansów muzykoterapeutycznych w zależności od rodzaju choroby bądź niepełnosprawności.

9. Patologia ogólna człowieka

Zdrowie a choroba, konsekwencje choroby dla człowieka, wyzdrowienie. Śmierć jako naturalna konsekwencja życia, prawo do godnego umierania. Patologia poszczególnych układów (organów). Zaburzenia przemiany węglowodanowej, tłuszczowej, białkowej, wodnej i mineralnej. Zmiany postępowe, zapalenia i nowotwory.

10. Patologia społeczna

Rozwój cywilizacji a dewiacje społeczne. Bezrobocie jako problem społeczny. Determinanty oraz rozwój alkoholizmu i narkomanii w Polsce, prostytucja homoseksualna. Rozwody w Polsce i ich skutki społeczne. Człowiek w sytuacji trudnej, rozmiary samobójstw w Polsce.

11. Pedeutologia

Nauczyciel jako zawód (kształcenie, status prawny). Osobowość nauczyciela (struktura, potrzeby i poczucie kontroli). Pedagog specjalny (zadania, predyspozycje, kształcenie, osobowość). Problemy deontologiczne zawodu pedagoga specjalnego. Badania nad zawodem pedagoga specjalnego.

12. Pedagogika specjalna

Przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej. Relacje pedagogiki specjalnej z innymi dyscyplinami naukowymi. Rozmiary niepełnosprawności w populacji generalnej i młodzieżowej. Zasady i metody pracy pedagogicznej. System kształcenia specjalnego w Polsce na tle systemów w innych państwach. Subdyscypliny pedagogiki specjalnej. Postawy społeczne wobec niepełnosprawnych (deontologia w praktyce), idea integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem. Problemy osób niepełnosprawnych dorosłych funkcjonujących samodzielnie, w rodzinach i wspólnotach.

13. Psychiatria i psychopatologia dzieci i młodzieży

Podstawowe dynamizmy życia psychicznego. Zaburzenia podstawowych procesów psychicznych. Etiologia i patogeneza chorób: nerwice, psychopatie, charakteropatie, psychozy, zespół wodogłowia, mózgowe porażenie dziecięce, padaczka, zespoły depresyjne, schizofrenia dziecięca. Zaburzenia zachowania dzieci szkolnych. Nerwice, psychozy i agresja w okresie dojrzewania.

14. Psychologia kliniczna

Koncepcje związku między funkcjami ustrojowymi i psychicznymi. Koncepcje potrzeb, uczenia się, wymiany systemowe. Ego i warunki patologii jego rozwoju. Patologia osobowości w ujęciu humanistycznym. Zaburzenia funkcji percepcyjnych, emocjonalne, w kształtowaniu się funkcji "ja", w zachowaniu społecznym. Problemy w rozwoju seksualnym. Funkcje symptomów: przystosowawcza, komunikacyjna, katarktyczna, dekompensacyjna.

15. Psychoterapia

Zadania psychoterapii w zależności od stanu psychicznego, emocjonalnego i osobowości jednostki. Psychoterapia indywidualna i grupowa, dyrektywna i niedyrektywna, bezpośrednia i pośrednia, powierzchowna i głęboka.

16. Rehabilitacja przez twórczość

Wykorzystanie możliwości rehabilitacyjnych tkwiących w procesie tworzenia dzieła oraz kontaktów ze sztuką. Doskonalenie własnych sprawności jako technik kompensacyjno-terapeutycznych osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie.

17. Ustawodawstwo społeczne

Ustawodawstwo społeczne wśród innych norm prawnych. Deklaracja praw dziecka. Rodzice a dzieci oraz dzieci a rodzice w świetle kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Nieletni w świetle kodeksu postępowania karnego. Regulacje prawne: o postępowaniu w sprawach nieletnich, o wychowaniu w trzeźwości i o zapobieganiu narkomanii.

VII.

ZALECENIA

Pozostała liczba godzin musi stanowić uzupełnienie jednej, kilku lub wszystkich grup przedmiotów A, B, C - stosownie do decyzji wydziałów prowadzących studia na kierunku pedagogika specjalna.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku pedagogika specjalna trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć w czasie studiów wynosi około 2.200, w tym 1.230 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku pedagogika specjalna otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Powinien dysponować wiedzą dotyczącą prawidłowości rozwojowych człowieka, odchyleń organicznych i społecznych oraz możliwości edukacyjnych, rehabilitacyjnych, resocjalizacyjnych osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. Powinien posiadać kompetencje praktyczne w zakresie wybranej specjalności odpowiadającej typowi placówki specjalnej bądź rodzajowi odchylenia od normy psychofizycznej i społecznej. Absolwent powinien znać język obcy, posiadać umiejętności posługiwania się nowoczesnymi środkami przekazu informacji oraz mieć zdolność dostrzegania i samodzielnego rozwiązywania problemów edukacyjnych, rehabilitacyjnych i resocjalizacyjnych.

Absolwent powinien być przygotowany do pracy w różnych formach organizacyjnych, w szczególności: placówkach oświatowo-wychowawczych, poradniach specjalistycznych, w warsztatach terapii zajęciowej, agendach służb socjalnych i resocjalizacyjnych, w oświatowych władzach samorządowych, w sądownictwie, w charakterze wychowawcy, nauczyciela, także nauczyciela wspierającego, pedagoga szkolnego, doradcy, kuratora, terapeuty.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 270

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 390

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

Razem 1.230

IV.

PRAKTYKI

Student powinien w czasie studiów odbyć praktykę w wymiarze 15 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Filozofia 30

2. Socjologia 30

3. Informatyka 30

4. Metody badań pedagogicznych 30

5. Język obcy 60

6. Wychowanie fizyczne 60

7. Przedmiot do wyboru 30

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 270

1. Biomedyczne podstawy rozwoju 30

2. Psychologia ogólna 30

3. Psychologia rozwojowa i osobowości 30

4. Psychologia kliniczna 30

5. Pedagogika ogólna 30

6. Historia wychowania 30

7. Dydaktyka 30

8. Pedagogika specjalna 30

9. Pedeutologia z deontologią zawodu 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 390

1. Media w edukacji osób niepełnosprawnych 30

2. Diagnostyka pedagogiczna 30

3. Edukacja i rehabilitacja osób niewidomych i słabo widzących 30

4. Edukacja i rehabilitacja osób niesłyszących i słabo słyszących 30

5. Edukacja i rehabilitacja osób upośledzonych umysłowo 30

6. Edukacja i rehabilitacja osób przewlekle chorych 30

7. Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością ruchową 30

8. Edukacja i resocjalizacja osób niedostosowanych społecznie 30

9. Metody terapii, np. biblioterapia, logopedia, muzykoterapia, arteterapia, ergoterapia, kinezyterapia 90

10. Seminarium dyplomowe 60

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

W zależności od wybranej specjalności lub specjalizacji

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia

Dzieje myśli filozoficznej w kręgu europejskim. Wybrane szkoły i kierunki filozoficzne w epoce starożytnej (Platon, Arystoteles), średniowiecznej (św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu), nowożytnej (Kartezjusz, Hume, Kant, Hegel, Marks, Nietzsche, Husserl, Heidegger). Analiza i interpretacja tekstów źródłowych wybranych filozofów.

2. Socjologia

Podstawowe pojęcia i teorie współczesnej socjologii (funkcjonalizm i teoria ról społecznych), interakcjonizm symboliczny, etnometodologia, socjologia fenomenologiczna. Pojęcia filozofii społecznej: liberalizm, etatyzm, społeczeństwo obywatelskie. Problem socjologiczny a kwestia społeczna. Problemy ogólne socjologii edukacji w odniesieniu do roli zawodowej - ocena, autorytet, władza, analogia sytuacji nauczyciela czy pedagoga, analogia sytuacji ucznia, rodzice, manipulacja, konflikt, patologia i naznaczenie.

3. Informatyka

Nabycie umiejętności niezbędnych do korzystania ze współczesnych narzędzi informatycznych oraz współczesnych urządzeń audytywnych i wizualnych wykorzystywanych w procesie nauczania.

4. Metody badań pedagogicznych

Metodologiczne aspekty badań pedagogicznych. Rola teorii w badaniach pedagogicznych. Typologia badań pedagogicznych ze względu na cel, organizację, przedmiot i procedurę. Strategie ilościowe i jakościowe. Organizacja i etapy badań. Zasady opracowania materiałów badawczych. Znaczenie badań pedagogicznych w monitorowaniu reform oświatowych. Mierzenie jakości pracy placówek oświatowo-wychowawczych.

5. Język obcy

Czynne opanowanie języka obcego w mowie i piśmie.

6. Wychowanie fizyczne

Uczestnictwo w zajęciach ruchowych: ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, relaksacyjnych, turystycznych, sportowych (do wyboru przez studenta lub według wskazań lekarskich).

7. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowania studenta, w szczególności: historia, język polski, wiedza o polityce, etyka, nauka o kulturze, podstawy ochrony własności intelektualnej i przemysłowej.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania

Rozwój ontogenetyczny człowieka. Wady wrodzone, zespoły genetyczne i chromosomalne. Okresy rozwoju człowieka, uwarunkowania i cechy, czynniki genetyczne, paragenetyczne matki oraz czynniki środowiskowe wpływające na rozwój człowieka. Pojęcie normy w ocenie rozwoju. Metody oceny rozwoju biologicznego. Schorzenia dziecięce. Uwarunkowania zdrowia. Profilaktyka zaburzeń rozwoju. Istota zdrowia i choroby. Współczesne filozofie zdrowia. Uwarunkowania zdrowia. Zdrowotne przyczyny niepowodzeń szkolnych. Zdrowie psychiczne. Cywilizacyjne i społeczne zagrożenia zdrowia. Ochrona zdrowia dziecka.

2. Psychologia ogólna

Główne kierunki psychologii. Psychologia jako nauka o człowieku i jego funkcjonowaniu. Biologiczne podstawy zachowania człowieka. Procesy poznawcze (procesy odbioru i przetwarzania informacji). Procesy emocjonalno-motywacyjne. Uczenie się i pamięć. Osobowość. Różnice indywidualne, ich wykrywanie i pomiar. Metody badawcze psychologii. Badania podstawowe, stosowane i diagnostyczne. Miejsce psychologii wśród innych nauk o człowieku.

3. Psychologia rozwojowa i osobowości

Pojęcie rozwoju. Główne teorie rozwoju człowieka (Freud, Piaget, Wygotski), czynniki sprzyjające i hamujące rozwój, stadia rozwojowe a możliwości i zadania wychowania. Metody psychologii rozwojowej. Rozwój poznawczy jednostki. Rozwój emocji i uczuć. Rozwój moralno-społeczny. Rozwój osobowości. Osobowość i różnice indywidualne. Podejścia behawioralne, psychodynamiczne, humanistyczne i poznawcze do osobowości.

4. Psychologia kliniczna

Psychologia kliniczna jako nauka o zaburzeniach zachowania. Pojęcie normy. Klasyfikacja zaburzeń zachowania. Teorie wyjaśniające zaburzenia zachowania. Diagnoza kliniczna. Pomoc psychologiczna. Główne nurty w psychoterapii. Zastosowanie psychologii klinicznej w rehabilitacji i resocjalizacji.

5. Pedagogika ogólna

Cele, zadania, zasady, metody i środki wychowania. Proces kształtowania się różnych typów wiedzy o edukacji oraz ich współczesny status i przydatność. Stereotypy w myśleniu o edukacji i pedagogice. Rozwój pedagogiki, ewolucja tożsamości pedagogiki w szerokim kontekście cywilizacyjnym i kulturowym. Pedagogika - pedagogia. Różnorodne trendy w badaniach naukowych. Kategorialny system pojęciowy polskiej pedagogiki humanistycznie zorientowanej (edukacja - wychowanie - kształcenie - nauczanie - uczenie się) oraz jego filozoficzne i teoretyczne zaplecze.

6. Historia wychowania

Koncepcja wychowania w czasach antycznych. Komeński, Rousseau, Pestalozzi, Herbart, Dewey, Nowe Wychowanie. Instytucjonalizacja opieki nad dzieckiem, przemiany instytucji edukacyjnych (przedszkole, szkoła, uniwersytet).

7. Dydaktyka

Programy nauczania: typy, struktura, zasady konstruowania i ewaluacji. Organizacja procesu nauczania i uczenia się, metody i środki nauczania, style pracy nauczycieli i uczniów, pomiar i ocena osiągnięć szkolnych.

8. Pedagogika specjalna

Przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej. Relacje pedagogiki specjalnej z innymi dyscyplinami naukowymi. Rozmiary niepełnosprawności w populacji generalnej i młodzieżowej. Zasady i metody pracy pedagogicznej z osobami odchylonymi od normy. System kształcenia specjalnego w Polsce na tle systemów w innych państwach. Subdyscypliny pedagogiki specjalnej. Postawy społeczne wobec niepełnosprawnych (deontologia w praktyce), idea integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem. Problemy osób niepełnosprawnych dorosłych funkcjonujących samodzielnie, w rodzinach i wspólnotach.

9. Pedeutologia z deontologią zawodu

Nauczyciel jako zawód (kształcenie, status prawny). Osobowość nauczyciela (struktura, potrzeby i poczucie kontroli). Pedagog specjalny (zadania, predyspozycje, kształcenie, osobowość). Problemy deontologiczne zawodu pedagoga specjalnego. Badania nad zawodem pedagoga specjalnego, zagadnienia etyczne edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zespół orzekania zawodowego.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Media w edukacji osób niepełnosprawnych

Wielokontekstowe funkcje mediów oraz mechanizmy ich oddziaływania. Pedagogiczna analiza i ocena przekazów medialnych. Zasady gromadzenia i posługiwania się instrumentarium współczesnej biblioteki (mediateki) z wykorzystaniem możliwości Internetu. Najnowsze technologie informatyczne jako narzędzia tworzenia i przetwarzania komunikatów medialnych. Wiedza niezbędna do refleksji oraz krytycznego ustosunkowania się do mediów tworzonych dla i przez niepełnosprawnych.

2. Diagnostyka pedagogiczna

Aspekty teoretyczne (definicje, terminologia, koncepcje), praktyczne (diagnoza w "ciągu zdarzeń pedagogicznych", w ocenie warunków skuteczności kształcenia i rozwoju dziecka) i etyczne diagnozy pedagogicznej. Przebieg mechanizmu uczenia się (procesy instrumentalne i kierunkowe) w diagnozie pedagogicznej (norma, zaburzenia, opóźnienia rozwojowe). Cechy i rodzaje diagnozy, procedury diagnostyczne, narzędzia i techniki pomiaru wybranych aspektów funkcjonowania dziecka. Diagnoza w ocenie gotowości do podejmowania zadań edukacyjnych (gotowość do opanowania umiejętności czytania, pisania, nabywania kompetencji matematycznych) i ocena osiągnięć w opanowywaniu podstawowych technik szkolnych - standardy wymagań. Konstruowanie portretów psychologiczno-pedagogicznych jako wskazanie do postępowania pedagogicznego. Diagnoza i ewaluacja edukacyjna, diagnoza ilościowa i jakościowa w doskonaleniu systemu kształcenia.

3. Edukacja i rehabilitacja osób niewidomych i słabo widzących

Podstawy tyflopedagogiki, podstawowe pojęcia i czynniki powodujące uszkodzenie wzroku. Wczesna interwencja. Diagnoza i rehabilitacja widzenia. Techniki brajlowskie. Metody, formy, środki do zaspokojenia potrzeb dzieci niewidomych i słabo widzących. Adaptacja środowiska do funkcjonowania wzrokowego. Orientacja przestrzenna.

4. Edukacja i rehabilitacja osób niesłyszących i słabo słyszących

Podstawy surdopedagogiki, podstawowe pojęcia, czynniki i warunki powodujące wady słuchu. Metody kompensacji i korektury wady słuchu. Formy porozumiewania się. Nowe technologie ułatwiające komunikację.

5. Edukacja i rehabilitacja osób upośledzonych umysłowo

Podstawy rehabilitacji osób upośledzonych umysłowo. Problem diagnozy. Kierunki rehabilitacji - nauczanie specjalne, wychowanie ukierunkowujące i interwencyjne. Szanse rehabilitacyjne, możliwości kształcenia i funkcjonowanie społeczne oraz zawodowe.

6. Edukacja i rehabilitacja osób przewlekle chorych

Pojęcie i właściwości choroby przewlekłej. Wpływ choroby na funkcjonowanie psychiczne i społeczne jednostki. Przedmiot, cele i zadania pedagogiki terapeutycznej. Terapia wychowawcza i jej rodzaje. Znaczenie i rola rodziny w terapii dziecka chorego. Zasady postępowania w procesie rehabilitacji.

7. Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością ruchową

Przyczyny i rodzaj niepełnosprawności ruchowej. Obraz psychopedagogiczny dzieci z uszkodzeniami narządu ruchu, pierwotne i wtórne skutki niepełnosprawności i ich wpływ na rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny dziecka. Funkcjonowanie osób niepełnosprawnych dorosłych. Rehabilitacja medyczna, psychologiczna, zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych ruchowo.

8. Edukacja i resocjalizacja osób niedostosowanych społecznie

Podstawy pedagogiki resocjalizacyjnej. Podstawowe pojęcia i diagnoza niedostosowania społecznego (w tym relacja: niedostosowanie społeczne a przestępczość). Przyczyny i rodzaje niedostosowania społecznego. Cele, zasady, metody pracy resocjalizacyjnej. Profilaktyka - podstawowe założenia i formy działań. Placówki resocjalizacyjne. Wychowanie resocjalizacyjne w środowisku otwartym (między innymi kuratela sądowa). Przepisy prawne regulujące postępowanie z nieletnimi.

9. Metody terapii według autorskich programów

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji.

VII.

ZALECENIA

1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

2. W realizacji przedmiotów kierunkowych, specjalizacyjnych i specjalnościowych należy uwzględnić aktywne formy nauczania w wymiarze nie mniejszym niż połowa wymiaru zajęć.

ZAŁĄCZNIK Nr 48 ⁵³

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

pielęgniarstwo

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku pielęgniarstwo trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi 6.100. W standardach określono 6.100 godzin, z których 2.940 godzin przeznaczono na kształcenie praktyczne (zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe). W ramach kształcenia teoretycznego uczelnia może organizować samokształcenie w wymiarze nie większym niż 760 godzin.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku pielęgniarstwo otrzymuje tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa.

Absolwent powinien być przygotowany do samodzielnego pełnienia zadań w ramach funkcji pielęgniarskich obejmujących:

1. Świadczenie opieki zdrowotnej oraz zarządzanie nią:

- ocena stanu zdrowia pacjenta i rozpoznanie czynników zagrażających zdrowiu,

- rozpoznawanie potrzeb zdrowotnych pacjentów w podstawowej i specjalistycznej opiece zdrowotnej oraz określenie zasobów niezbędnych do ich zaspokojenia,

- organizowanie i nadzorowanie opieki pielęgniarskiej z uwzględnieniem aktualnej wiedzy, przyjętych teorii i koncepcji pielęgniarstwa,

- wykonywanie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych zgodnie z obowiązującymi przepisami,

- ocena wydolności psychofizycznej chorego i jego rodziny w zakresie samoopieki,

- organizacja czasu wolnego osobom zdrowym lub chorym w instytucjach opieki zdrowotnej, oświatowych i społecznych,

- podejmowanie działań opiekuńczo-wychowawczych w instytucjach opieki zdrowotnej, oświatowych i społecznych,

- dokumentowanie procesu pielęgnowania i wykorzystywanie informacji do oceny świadczonej opieki,

- przestrzeganie zasad etyki zawodowej, uznanych norm kulturowych i praw człowieka.

2. Promocję i edukację zdrowotną:

- prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia,

- nauczanie promocji zdrowia w instytucjach oświatowych,

- uczenie chorego życia z chorobą i niepełnosprawnością,

- organizowanie i uczestniczenie w zdrowotnych kampaniach edukacyjnych w środowisku lokalnym i krajowym,

- ocena programów edukacyjnych i skuteczności działań edukacyjnych.

3. Działanie w roli uczestnika zespołu opieki zdrowotnej:

- współpraca z uczestnikami zespołu w opiece nad człowiekiem zdrowym lub chorym,

- prowadzenie edukacji zdrowotnej w zespołach interdyscyplinarnych, w tym szkoła pacjentów z astmą oskrzelową, padaczką, cukrzycą, stomią,

- organizowanie bezpiecznego środowiska opieki i pracy zespołowej,

- współpraca z uczestnikami zespołu w zakresie doskonalenia jakości opieki.

4. Rozwój praktyki pielęgniarskiej, krytycznego myślenia i badań naukowych:

- wdrażanie do praktyki pielęgniarskiej wiedzy potwierdzonej naukowo,

- poprawa jakości opieki pielęgniarskiej przez wdrażanie nowych metod, technik opieki oraz rozwiązań organizacyjnych,

- wyznaczanie obszarów do podejmowania badań naukowych i podejmowanie badań naukowych,

- podejmowanie działań związanych z rozwojem zawodowym własnym i innych pielęgniarek,

- organizowanie i uczestniczenie w kształceniu przed- i podyplomowym pielęgniarek.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 180

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 720

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 4.440

w tym:

- zajęcia teoretyczne 1.500

- zajęcia praktyczne 1.380

- praktyki zawodowe 1.560

D. SAMOKSZTAŁCENIE¹⁾ 760

RAZEM: 6.100

IV. ZAJĘCIA PRAKTYCZNE I PRAKTYKI ZAWODOWE

Zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej oraz placówkach nauczania i wychowania i obejmują kształcenie i doskonalenie umiejętności niezbędnych do uzyskania kwalifikacji zawodowych.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZATŁCENIA OGÓLNEGO 180

1. Wychowanie fizyczne 60

2. Język obcy 120

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 720

1. Anatomia 60

2. Fizjologia 60

3. Biochemia z biofizyką 30

4. Genetyka 15

5. Patologia 60

6. Mikrobiologia z podstawami parazytologii 45

7. Radiologia 15

8. Zdrowie publiczne 105

9. Farmakologia 45

10. Psychologia 45

11. Socjologia 15

12. Pedagogika 45

13. Zagadnienia prawne 30

14. Andragogika 45

15. Psychologia stosowana 30

16. Psychoterapia 30

17. Badanie fizykalne 30

18. Nowoczesne techniki diagnostyczne 15

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 4.440

	zajęcia teoretyczne (godziny)	zajęcia praktyczne (godziny)	praktyki zawodowe (godziny/ tygodnie)
1. Teoria pielęgniarstwa	30	-	-
2. Podstawy pielęgniarstwa	240	80	120/3
3. Filozofia i etyka zawodu pielęgniarki	60	-	-
4. Pielęgniarstwo europejskie	60	-	-
5. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna	60	60	80/2
6. Podstawowa opieka zdrowotna: - Opieka domowa - Pielęgniarstwo rodzinne	75	160	200/5
7. Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo-ginekologiczne	30	80	80/2
8. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne	60	120	120/3
9. Interna i pielęgniarstwo internistyczne	60	120	120/3
10. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne	60	120	120/3
11. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych	30	80	80/2
12. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne	30	80	80/2
13. Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne	45	80	80/2
14. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne	45	80	80/2
15. Anestezjologia i intensywna terapia i pielęgniarstwo w anestezjologii i intensywnej opiece medycznej	120	80	80/2
16. Opieka paliatywna	15	40	40/1
17. Dietetyka	15	20	-
18. Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa specjalistycznego	130	80	120/3
19. Pielęgniarstwo epidemiologiczne	45	20	-
20. Dydaktyka w pielęgniarstwie	60	40	160/4
21. Zarządzanie w pielęgniarstwie	60	40	-
22. Ratownictwo medyczne	30	-	-
23. Metodologia badań naukowych i seminarium magisterskie	140	-	-
Razem:	1.500	1.380	1.560/39

D. SAMOKSZTAŁCENIE 760

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia

Podstawowe wiadomości w zakresie anatomii człowieka. Zapłodnienie i rozwój zarodka ludzkiego. Budowa ciała ludzkiego. Szkielet człowieka. Rodzaje kości i ich połączenia. Układ mięśniowy. Okolice ciała, ściany tułowia i jamy ciała. Anatomia układu nerwowego: ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego. Drogi nerwowe. Śródpiersie. Układ krążenia. Serce. Krążenie duże i małe. Drogi oddechowe. Płuca, opłucna. Układ pokarmowy. Wielkie gruczoły jamy brzusznej. Krążenie wrotne. Otrzewna. Przestrzeń zaotrzewnowa. Nadnercza. Układ moczowy: nerki, moczowody, pęcherz moczowy. Narządy płciowe męskie i żeńskie. Narządy zmysłów. Układ chłonny.

2. Fizjologia

Podstawowe wiadomości z zakresu funkcji życiowych człowieka. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Biofizyczne podstawy funkcjonowania organizmu ludzkiego. Charakterystyka mięśni szkieletowych, gładkich, mięśnia sercowego. Czucie, ruch, percepcja. Aktywacja mózgu, sen, czuwanie. Wyższe czynności ośrodkowego układu nerwowego. Fizjologia układu dokrewnego. Fizjologia serca. Układ naczyniowy, hemodynamika i autoregulacja tkankowego przepływu krwi. Fizjologia układu oddechowego, mechanika i regulacja oddychania. Krążenie płucne i wymiana gazowa. Fizjologia nerek, filtracja nerkowa. Układ renina - angiotensyna. Produkcja moczu. Regulacja równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Układ trawienny; czynności motoryczne i wydzielnicze. Hormony jelitowe. Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych. Fizjologia układu krwiotwórczego. Przemiana materii. Fizjologia wrażeń zmysłowych.

3. Biochemia z biofizyką

Biochemiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcje ważniejszych związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim.

4. Genetyka

Podstawowe wiadomości z genetyki, embriologii, cytofizjologii, immunologii. Podstawy genetyki klasycznej (prawa Mendla). Kariotyp człowieka. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Środowisko a zmienność organizmu. Mutacje genowe, chromosomowe. Czynniki mutagenne. Podstawowe techniki stosowane w badaniach genetycznych i immunologicznych. Zagadnienia transplantologii.

5. Patologia

Podstawowe pojęcia z zakresu patologii. Procesy patologiczne: zaburzenia krążenia krwi, zmiany wsteczne postępowe, zapalne i nowotworowe. Zagadnienia dynamiki procesu chorobowego oraz prawidłowej interpretacji zmienionej przyczynowo struktury i funkcji organizmu. Patomorfologia szczegółowa chorób wybranych narządów i układów. Starzenie się organizmu, śmierć.

6. Mikrobiologia z podstawami parazytologii

Podstawy mikrobiologii, wirusologii, bakteriologii i parazytologii. Systematyka drobnoustrojów chorobotwórczych. Morfologia i fizjologia komórki bakteryjnej. Morfologia otoczenia i ciała ludzkiego. Charakterystyka pasożytów wywołujących choroby u człowieka. Chorobotwórczość, drogi szerzenia się zarazków w ustroju. Podstawowe wiadomości z immunologii i epidemiologii chorób zakaźnych. Profilaktyka chorób zakaźnych (szczepionki, surowice). Zakażenia szpitalne. Pobieranie i wysyłanie materiału do badań mikrobiologicznych. Immunoprofilaktyka chorób zakaźnych. Zagrożenia chorobami zakaźnymi w Polsce i świecie. Zakażenia HIV, AIDS, wirusowe zapalenie wątroby. Choroby zakaźne przewodu pokarmowego. Neuroinfekcje.

7. Radiologia

Diagnostyka radiologiczna. Przygotowanie chorego do badań radiologicznych. Radioterapia - rodzaje, wskazania i opieka nad chorym leczonym radioterapią. Chemioterapia nowotworów.

8. Zdrowie publiczne

Higiena człowieka i środowiska. Higiena żywności i żywienia. Ocena sposobu i stanu odżywiania - wybrane pomiary antropometryczne. Zdrowie publiczne - kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia ekologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Zagrożenia zdrowotne współczesnych społeczeństw świata. Systemy opieki zdrowotnej - struktura organizacyjna, cele i zadania. System ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych w Polsce. Rynek usług zdrowotnych. Źródła finansowania opieki zdrowotnej. Choroby społeczne. Analiza występowania wybranych chorób. Profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy. Programowe działania na rzecz zdrowia.

9. Farmakologia

Grupy leków i mechanizm ich działania. Farmakologia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, układu krążenia, oddechowego, moczowego, przewodu pokarmowego, gruczołów wydzielania wewnętrznego. Krew i środki krwiozastępcze. Podstawy chemioterapii. Objawy uboczne działania leków i interakcje między lekami. Edukacja pacjenta w farmakoterapii, źródła informacji o lekach. Lekozależność. Środki dezynfekcyjne.

10. Psychologia

Osobowość - struktura, mechanizmy i rozwój. Zachowanie człowieka w sytuacjach społecznych. Biopsychospołeczny model zdrowia i choroby. Choroba jako sytuacja trudna. Pomoc psychologiczna w chorobie. Stres a zdrowie. Zależności psychosomatyczne. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Style komunikowania. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Wpływ sytuacji jatrogennych na relację pielęgniarka - pacjent. Specyficzne problemy związane z chorobą lub niepełnosprawnością.

11. Socjologia

Społeczny model zdrowia. System wsparcia społecznego - zadania pielęgniarki w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych jednostki, grupy społecznej. Społeczne skutki choroby: choroba i dewiacja, stigma, problemy niepełnosprawności i jakości życia, zapobieganie bezradności. Szpital jako system społeczny: modele opieki szpitalnej, satysfakcja z opieki. Strukturalne uwarunkowania ról zawodowych lekarza, pielęgniarki. Socjologiczna problematyka relacji pielęgniarka - pacjent. Społeczne i kulturowe problemy umierania, śmierci i sieroctwa.

12. Pedagogika

Wychowanie jako zjawisko społeczne. Środowisko wychowawcze. Filozoficzne podstawy działalności wychowawczej. Cele wychowania jako realizacja wartości osobowych i społecznych. Strategie wychowawcze. Teorie, formy i metody wychowania. Trudności wychowawcze. Kształtowanie środowiska wychowawczego. Edukacja zdrowotna dzieci, młodzieży i dorosłych. Organizacja i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w wybranych zakładach opieki.

13. Zagadnienia prawne

Podstawy zagadnień prawnych: system prawa, struktura aktów prawnych, prawa człowieka, wykładnia prawna. Prawo o zakładach opieki zdrowotnej. Prawo ubezpieczeń zdrowotnych. Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej, przepisy dotyczące samorządu zawodowego. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność w zawodach medycznych - odpowiedzialność cywilna, karna, pracownicza, zawodowa. Ustawodawstwo w systemie ochrony zdrowia. Kodeks pracy. Wybrane zagadnienia prawa cywilnego i postępowania administracyjnego.

14. Andragogika

Pedagogika dorosłych. Dorosłość i dojrzałość w kontekście zdrowia i dbałości o zdrowie. Człowiek dorosły jako podmiot kształcenia i wychowania. Cele, zadania i możliwości wychowania i kształcenia ludzi dorosłych. Wychowawcze i edukacyjne funkcje zakładów ochrony zdrowia. Poradnictwo. Samokształcenie: funkcje i strategia samokształcenia, kształcenie ustawiczne. Samowychowanie. Gerogogika - cele, zasady, środki i metody. Organizacja czasu wolnego osób w wieku poprodukcyjnym w instytucjach ochrony zdrowia, opieki społecznej i oświaty.

15. Psychologia stosowana

Choroba jako kryzys - systemy wsparcia w chorobie. Interwencje kryzysowe w sytuacji traumy - wydarzenia traumatyczne. Bezpośrednie i odległe skutki zdrowotne sytuacji traumatycznej. Żałoba - pomoc w przezwyciężeniu straty. Przemoc w rodzinie, interwencje kryzysowe w wydarzeniach traumatycznych. Pomoc w przezwyciężaniu skutków stresu zawodowego.

16. Psychoterapia

Psychoterapia specjalistyczna, kwalifikowana a podstawowa. Modele pomocy psychologicznej. Czynniki terapeutyczne. Podstawowe interwencje terapeutyczne. Relacja terapeutyczna w opiece pielęgniarskiej - cechy i funkcje relacji terapeutycznej, problem przeniesienia i przeciwprzeniesienia w relacji terapeutycznej. Zasady zapobiegania jatrogenii. Indywidualne uwarunkowania relacji - analiza własnych doświadczeń.

17. Badanie fizykalne

Badanie przedmiotowe niemowląt i dzieci oraz osób dorosłych: stan psychiczny, stan ogólny, skóra, oczy, uszy, jama ustna, gardło i szyja, klatka piersiowa i płuca, gruczoły piersiowe, układ sercowo-naczyniowy, brzuch, męskie narządy płciowe, żeńskie narządy płciowe, obwodowy układ krążenia, układ mięśniowo-szkieletowy, układ nerwowy. Dokumentacja kliniczna pacjenta.

18. Nowoczesne techniki diagnostyczne

Nowoczesne techniki obrazowania - rodzaje, wskazania, użyteczność w diagnozie chorego. Przygotowanie chorego do diagnostyki, badań diagnostycznych i opieka po badaniu.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Teoria pielęgniarstwa

Struktury pojęciowe i modele teoretyczne w pielęgniarstwie. Charakterystyka podstawowych teorii pielęgnowania (F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, C. Roy). Współczesne koncepcje pielęgniarstwa, ich zastosowanie w praktyce i dla rozwoju zawodu (koncepcja B. Neuman, H. Peplau, M. Levine, M. Rogers, J. Watson). Analiza wybranych teorii innych nauk z zastosowaniem do pielęgniarstwa (teoria potrzeb Maslowa, teoria stresu Selyego i inne).

2. Podstawy pielęgniarstwa

Uwarunkowania historyczne i kierunki rozwoju zawodu. Istota i znaczenie teorii pielęgniarstwa. Rola społeczno-zawodowa pielęgniarki. Czynniki wpływające na rozwój praktyki pielęgniarskiej. Wprowadzenie do zagadnień zdrowia - uwarunkowania, potrzeby zdrowotne i ich zaspokajanie. Opieka nad człowiekiem chorym. Modele opieki. Metody gromadzenia informacji: wywiad, obserwacja, pomiar, analiza dokumentacji. Udział pielęgniarki w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Proces pielęgnowania jako metoda pracy pielęgniarki. Zasady i techniki postępowania przy wykonywaniu czynności pielęgniarskich. Rola pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym.

3. Filozofia i etyka zawodu pielęgniarki

Filozofia poznania i nauki. Główne kierunki filozoficzne i ich charakterystyka. Podstawy i rodzaje argumentacji filozoficznej. Nauka a teoria. Pielęgniarstwo jako nauka i sztuka. Najważniejsze koncepcje filozoficzne człowieka. Etyka jako teoria moralności - jej przedmiot i podstawowe pojęcia. Analiza sytuacji moralnej i procesu podejmowania decyzji moralnej, wartości, normy i oceny moralne. Etyka w praktyce pielęgniarskiej. Kodeks etyki pielęgniarskiej. Współczesne koncepcje etyczne w praktyce pielęgniarskiej. Dylematy etyczne w pracy pielęgniarki i ich rozwiązywanie.

4. Pielęgniarstwo europejskie

Zagrożenia zdrowia i prognozy epidemiologiczne w krajach Unii Europejskiej. Rozwój pielęgniarstwa europejskiego. System opieki pielęgniarskiej w wybranych krajach Europy Zachodniej. Międzynarodowe standardy kształcenia i kwalifikacji zawodowych pielęgniarek w Polsce i Unii Europejskiej. Stan badań pielęgniarstwa w krajach europejskich na tle pielęgniarstwa światowego. Rola i zadania międzynarodowych organizacji i stowarzyszeń pielęgniarskich. Regulacje prawne dotyczące zawodu pielęgniarki w krajach Wspólnoty Europejskiej. Struktura i zasoby pielęgniarstwa. System kształcenia i doskonalenia zawodowego pielęgniarek. Organizacje pielęgniarskie krajowe i zagraniczne. Pielęgniarstwo oparte na dowodach naukowych (Evidence Based Practice). Zastosowanie dowodów naukowych w praktyce.

5. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

Paradygmaty zdrowia. Zachowania zdrowotne i czynniki kształtujące stan zdrowia. Style życia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna w systemie opieki zdrowotnej. Ocena stanu zdrowia. Metody kształtowania zachowań zdrowotnych. Rola pielęgniarki w promocji zdrowia. Edukacja zdrowotna - cele, metody, środki. Formy organizacji edukacji zdrowotnej. Kwalifikacje i kompetencje edukatorów do spraw zdrowia. Zespoły interdyscyplinarne w strategiach działań edukacyjnych. Edukacja zdrowotna w promocji zdrowia, profilaktyce chorób społecznych, w terapii i rehabilitacji chorych. Przygotowanie do życia z chorobą i zapobieganie powikłaniom.

6. Podstawowa opieka zdrowotna: opieka domowa i pielęgniarstwo rodzinne

Struktura i zakres świadczeń zdrowotnych w podstawowej opiece zdrowotnej. Zadania zespołu podstawowej opieki zdrowotnej. Rozpoznanie problemów zdrowotnych i społecznych jednostki, rodziny i społeczności lokalnej. Planowanie i realizacja opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Udział pielęgniarki w realizacji zadań wynikających z programów polityki zdrowotnej.

7. Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo-ginekologiczne

Planowanie rodziny, metody regulacji poczęć, przygotowanie do rodzicielstwa. Metody diagnostyczne ciąży fizjologicznej i ciąży wysokiego ryzyka. Przygotowanie kobiety w ciąży i jej rodziny do porodu. Opieka okołoporodowa: postępowanie położniczo-pielęgnacyjne w porodzie przedwczesnym, fizjologicznym, powikłanym, pielęgnacja wcześniaka i noworodka po porodzie, opieka nad położnicą w połogu fizjologicznym i powikłanym. Patologia narządu rodnego, stany zapalne, zakażenia. Niepłodność. Schorzenia nowotworowe narządu rodnego. Schorzenia nowotworowe gruczołu piersiowego, rak piersi. Problemy zdrowotne kobiet w wieku przekwitania.

8. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne

Udział pielęgniarki w zapobieganiu chorobom, urazom i wypadkom. Choroby i stany zagrażające życiu i zdrowiu noworodka i wcześniaka. Wady wrodzone. Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny chorób wieku rozwojowego: układu oddechowego, krążenia, dróg moczowych, układu pokarmowego, chorób krwi, narządu ruchu. Choroby alergiczne u dzieci. Metody diagnostyki i terapii. Przygotowanie dziecka do badań diagnostycznych. Pielęgnowanie dziecka chorego. Hospitalizacja jako sytuacja trudna dla dziecka i jego rodziny. Pielęgnowanie dziecka z chorobą nowotworową i niepomyślnym rokowaniem. Rodzaje i formy wsparcia.

9. Interna i pielęgniarstwo internistyczne

Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny chorób: układu krążenia, serca i naczyń, układu oddechowego, układu pokarmowego - żołądka, jelit, wielkich gruczołów - wątroby i trzustki, układu moczowego - nerek i pęcherza moczowego, układu kostno-stawowego, mięśni, układu dokrewnego, chorób krwi. Udział pielęgniarki w diagnostyce i terapii chorób internistycznych. Pielęgnowanie chorego w schorzeniach: układu krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, układu moczowego, układu krwiotwórczego, układu kostno-stawowego, układu dokrewnego.

10. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne

Urazy narządu ruchu: rany, stłuczenia, złamania, skręcenia, amputacje - przyczyny, metody postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. Pielęgnowanie chorego po urazach. Przygotowanie chorego do badań diagnostycznych w różnych schorzeniach chirurgicznych. Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego w trybie nagłym i planowym oraz w chirurgii ambulatoryjnej. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym z uwzględnieniem rodzaju znieczulenia i metody operacyjnej w obrębie przewodu pokarmowego: przełyku, żołądka i dwunastnicy, jelit, wątroby, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, trzustki. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym w obrębie gruczołów wydzielania wewnętrznego, gruczołu piersiowego, śródpiersia. Pielęgnowanie chorego oparzonego. Specyfika odżywiania pacjenta w oddziale chirurgii. Chirurgia a zasady rehabilitacji chorych. Zapobieganie powikłaniom po interwencji chirurgicznej.

11. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych

Rodzaje niepełnosprawności. Problemy psychospołeczne osoby niepełnosprawnej i jej rodziny. Współpraca z człowiekiem niepełnosprawnym, jego środowiskiem oraz instytucjami wspierającymi skuteczność procesu rehabilitacji. Cele, zasady i etapy rehabilitacji. Rehabilitacja kompleksowa - lecznicza, zawodowa, społeczna. Zaopatrzenie w sprzęt i pomoce ortopedyczne. Udział pielęgniarki w procesie rehabilitacji niepełnosprawnych. Podstawowe metody i techniki usprawniania chorych. Integracja osoby niepełnosprawnej w środowisku zamieszkania, pracy, nauczania i wychowania. Rehabilitacja osób z upośledzeniem umysłowym, niedowidzących, z uszkodzeniem narządu ruchu.

12. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne

Proces starzenia się w aspekcie biologicznym, psychologicznym i socjoekonomicznym. Odrębności fizjologiczne i psychologiczne człowieka w wieku podeszłym. Problemy zdrowotne i psychospołeczne osób w starszym wieku. Etiopatogeneza, przebieg, leczenie i profilaktyka niektórych chorób wieku starszego (cukrzyca, choroby serca, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zespoły otępienne, zespół Parkinsona, depresja).

13. Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne

Etiopatogeneza zaburzeń neurologicznych. Metody diagnostyczne stosowane w neurologii. Zaburzenia podstawowych funkcji życiowych - krążenia, oddychania oraz zaburzenia świadomości, ich wpływ na funkcje układu nerwowego. Zaburzenia czucia, ruchu i napięcia mięśniowego. Wady wrodzone i nabyte układu nerwowego. Choroby naczyniowe mózgu. Urazy mózgu i uszkodzenia rdzenia kręgowego. Choroby demielinizacyjne. Guzy mózgu. Choroby mięśni i nerwów obwodowych. Pielęgnowanie chorych w schorzeniach układu nerwowego.

14. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne

Rodzaje, etiologia i patogeneza zaburzeń psychicznych. Obraz kliniczny zaburzeń psychicznych. Metody diagnostyki i terapii w psychiatrii. Specyfika opieki nad chorym psychicznie. Komunikowanie się z chorym z zaburzeniami psychicznymi. Udział pielęgniarki w profilaktyce, diagnozowaniu i kompleksowej terapii chorób psychicznych z uwzględnieniem farmakologii, psychoterapii, terapii zajęciowej. Organizacja opieki psychiatrycznej w świetle obowiązujących regulacji prawnych.

15. Anestezjologia i intensywna terapia i pielęgniarstwo w anestezjologii i intensywnej opiece medycznej

Zasady reanimacji krążeniowo-oddechowej. Intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy - rozpoznanie stanu zagrożenia życia. Pielęgnowanie chorych w stanach ostrych (wstrząs, ostra niewydolność krążenia, ostra niewydolność układu oddechowego, ostra niewydolność nerek, zatrucia, urazy wielonarządowe). Przygotowanie pacjenta do znieczulenia i pielęgnacja po znieczuleniu. Anestezja. Opieka nad chorym nieprzytomnym. Żywienie enteralne i parenteralne chorych leczonych w intensywnej terapii. Pielęgnowanie chorego z dostępem naczyniowym żylnym i tętniczym.

Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia w ramach oddziału intensywnej terapii. Zaawansowane zabiegi reanimacyjne (ACLS) - przywrócenie i utrzymanie funkcji życiowych. Problemy etyczne w opiece nad krytycznie chorym. Problemy związane z pobieraniem tkanek i narządów do przeszczepu. Pielęgniarka w zespole interprofesjonalnym. Zasady budowania zespołu i współpracy zespołowej, kompetencje członków zespołu. Opieka nad chorym z zaburzeniem rytmu serca: wskazania do stymulacji serca, rodzaje stymulacji, przygotowanie chorego do stymulacji, opieka w trakcie i po zabiegu z uwzględnieniem roli chorego i jego rodziny, zakłócenia pracy stymulatora. Opieka nad chorym w inwazyjnej diagnostyce i leczeniu chorób układu krążenia. Opieka nad chorym po zabiegach kardiochirurgicznych - rodzaje zabiegów, wskazania, przygotowanie chorego, opieka przed i po zabiegu. Przygotowanie i opieka pooperacyjna chorego po przeszczepie serca. Opieka nad chorym w przebiegu śpiączki: ketonowej, wątrobowej, mocznicowej, hipometabolicznej. Opieka nad chorym z obrażeniami wielonarządowymi. Skalowanie ciężkości obrażeń. Opieka nad dzieckiem w przebiegu infekcji ośrodkowego układu nerwowego. Stan padaczkowy - zagrożenia dla zdrowia i życia dziecka. Opieka nad dzieckiem i dorosłym w chorobie oparzeniowej - patofizjologia choroby oparzeniowej, ocena powierzchni i stopnia oparzenia, leczenie ogólne i miejscowe. Opieka nad chorym po przeszczepie nerek, wątroby.

16. Opieka paliatywna

System opieki paliatywnej i hospicyjnej. Zwalczenie objawów występujących u chorych z zaawansowanym procesem nowotworowym. Komunikowanie się z chorym i jego rodziną. Wsparcie dla rodziny w okresie choroby i żałoby.

17. Dietetyka

Podstawy żywienia dietetycznego - rodzaje diet. Zróżnicowanie diet u dzieci i dorosłych. Żywienie człowieka w zdrowiu i chorobie. Żywienie chorych ze zwiększonym katabolizmem.

18. Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa specjalistycznego

Opieka nad chorym dializowanym - rodzaje dostępów dializacyjnych i ich pielęgnacja. Opieka nad chorym z cukrzycą - typy, rozpoznanie, kontrola, samokontrola i pielęgnacja. Zapobieganie i postępowanie w powikłaniach cukrzycy. Opieka nad chorym ze schorzeniem żył. Opieka nad chorym ze schorzeniami tętnic. Pielęgnacja chorego po wszczepieniu protezy naczyniowej oraz amputacji kończyny. Opieka paliatywna. Rehabilitacja chorych z zaburzeniami psychicznymi - cele, założenia i formy rehabilitacji. Opieka nad dzieckiem w chirurgii - wady wrodzone, ostry brzuch, obrażenia urazowe, nowotwory. Opieka nad rodziną z problemami zdrowotnymi. Formy opieki nad dziećmi upośledzonymi i niedostosowanymi społecznie. Patologia w rodzinie - przemoc, uzależnienia. Możliwości pomocy społecznej. Opieka nad przewlekle chorymi w domu.

19. Pielęgniarstwo epidemiologiczne

Epidemiologia zakażeń szpitalnych: źródła i rezerwuar drobnoustrojów w środowisku szpitalnym, drogi szerzenia się zakażeń, zapobieganie i zwalczanie zakażeń szpitalnych. Kontrola zakażeń szpitalnych i organizacja zespołów. Dezynfekcja jako element zapobiegania zakażeniom szpitalnym. Sterylizacja jako element zwalczania zakażeń szpitalnych. Zakażenia łożyska krwi, zakażenia uogólnione, szpitalne zapalenie płuc i dolnych dróg oddechowych, zakażenia dróg moczowych, zakażenia grzybicze. Monitorowanie zakażeń i analiza epidemiologiczna - badanie pacjenta przyjętego na oddział, zasady pobierania materiałów do badań bakteriologicznych - wydzielina z drzewa oskrzelowego, mocz, krew, analiza bieżąca i okresowa.

20. Dydaktyka w pielęgniarstwie

Projektowanie dydaktyczne - tworzenie programu nauczania w kształceniu zawodowym. Kształcenie i szkolenie oparte na rozwijaniu kompetencji - cele i treści. Strategia nauczania, uczenia się i ocena wyników. Konstruowanie strategii kształcenia. Metody i środki dydaktyczne. Ewaluacja i pomiar procesu kształcenia. Kryteria akredytacji na szczeblu narodowym i międzynarodowym dla kształcenia zawodowego (ECTS). Działalność innowacyjna.

21. Zarządzanie w pielęgniarstwie

Zarządzanie - nauka i praktyka. Szkoła prakseologiczna, systemowa, sytuacyjna. Funkcje kierownicze. Proces decyzyjny. Style zarządzania. Podsystem pielęgniarstwa. Doskonalenie organizacji pracy: zarządzanie strategiczne, zarządzanie zmianą, zarządzanie jakością pracy. Znaczenie zasobów ludzkich w organizacji. Szacowanie zapotrzebowania na opiekę pielęgniarską i kadry pielęgniarskie w różnych obszarach świadczeń. Znaczenie doboru i rozwoju zawodowego pracowników. Zapobieganie przeciążeniom, chorobom zawodowym i wypadkom w pracy. Usprawnianie pracy. Finansowanie opieki zdrowotnej. Planowanie budżetu i monitoring usług zdrowotnych. Wybrane analizy finansowe i ekonomiczne. Marketing usług zdrowotnych.

22. Ratownictwo medyczne

Organizacja i funkcjonowanie systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego w Polsce. Medycyna ratunkowa jako element systemu bezpieczeństwa publicznego. Akty prawne regulujące funkcjonowanie systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego. Rola i zadania pielęgniarki w jednostkach ratownictwa medycznego (szpitalny oddział ratunkowy, zespoły ratownictwa medycznego). Zakres medycznych działań ratowniczych podejmowanych przez pielęgniarki w systemie. Stany zagrożenia życia - interwencje będące w zakresie kompetencji pielęgniarskich.

Wyróżniki medycyny katastrof. Fazy akcji ratunkowej. Organizowanie akcji ratunkowej. Modele i zasady współpracy międzynarodowej. Zarządzanie kryzysowe w katastrofach, klęskach żywiołowych. Ocena stanu życia i zdrowia w miejscu katastrof, segregacja chorych, przygotowanie poszkodowanych do transportu, współpraca z jednostkami ratownictwa medycznego. Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych.

23. Metodologia badań naukowych i seminarium magisterskie

Funkcje i podział nauki. Kryteria wyodrębnienia dyscyplin i dziedzin naukowych. Przedmiot i cel badań. Etapy postępowania badawczego. Problem badawczy. Hipotezy robocze w pracy naukowej. Metody i techniki badań. Zasady interpretacji danych empirycznych. Konstrukcja opracowań i projektów. Prawa autorskie. Metodologiczne podstawy badań naukowych w pielęgniarstwie - przedmiot, zakres i cel badań w pielęgniarstwie. Metody i techniki badań pielęgniarskich. Badania ilościowe i jakościowe. Analiza danych i wnioskowanie. Język naukowy. Upowszechnianie badań naukowych.

D. SAMOKSZTAŁCENIE

STUDIA ZAWODOWE

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku pielęgniarstwo trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi 4.780, w tym 4.600 godzin kształcenia zawodowego, tj. 2.300 godzin kształcenia praktycznego i 2.300 godzin kształcenia teoretycznego. W ramach kształcenia teoretycznego uczelnia może organizować samokształcenie w wymiarze nie większym niż 760 godzin.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku pielęgniarstwo otrzymuje tytuł zawodowy licencjata pielęgniarstwa.

Absolwent powinien być przygotowany do samodzielnego pełnienia roli zawodowej. Rolę pielęgniarki wyznaczają funkcje, w ramach których absolwent powinien być przygotowany do:

1. Świadczenia opieki zdrowotnej oraz zarządzania nią przez:

- rozpoznawanie potrzeb jednostki, grupy lub zbiorowości oraz określenie zasobów niezbędnych i dostępnych do ich zaspokojenia,

- planowanie i realizowanie opieki pielęgniarskiej, z uwzględnieniem metody procesu pielęgnowania i priorytetów opieki,

- wykonywanie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych zgodnie z obowiązującymi przepisami,

- pomoc jednostce, rodzinie w osiąganiu zdrowia i niezależności w chorobie lub niepełnosprawności przez zapewnienie udziału we wszystkich formach opieki i samoopieki,

- przestrzeganie zasad etyki zawodowej,

- współpracę z profesjonalistami dla zapewnienia całościowej opieki jednostce i rodzinie,

- organizowanie i podtrzymywanie bezpiecznego środowiska opieki i pracy,

- dokumentowanie wszystkich etapów procesu pielęgnowania i wykorzystywanie tych informacji do oceny świadczonej opieki.

2. Promocji i edukacji zdrowotnej przez:

- ocenę indywidualnej wiedzy i umiejętności niezbędnych do zachowania i przywracania zdrowia,

- wspieranie jednostki, rodziny i grupy społecznej w prowadzeniu zdrowego stylu życia,

- uczenie jednostki, rodziny, grupy społecznej zachowania i przywracania zdrowia,

- uczestniczenie w zdrowotnych kampaniach edukacyjnych.

3. Działania w roli uczestnika zespołu opieki zdrowotnej przez:

- współpracę z jednostką, rodziną i innymi uczestnikami zespołu w planowaniu i realizowaniu usług zdrowotnych,

- współpracę z innymi uczestnikami zespołu na rzecz zachowania bezpiecznego środowiska opieki i pracy zespołowej,

- komunikowanie się z pacjentem, jego rodziną oraz z innymi uczestnikami zespołu.

4. Rozwoju praktyki pielęgniarskiej, krytycznego myślenia i badań naukowych przez:

- stosowanie w praktyce aktualnej wiedzy z zakresu nauk medycznych, społecznych, teorii pielęgniarstwa, regulacji prawnych zawodu i opieki zdrowotnej,

- wdrażanie uznanych wyników badań naukowych do opieki pielęgniarskiej,

- uczestniczenie w badaniach naukowych w celu poszerzenia wiedzy pielęgniarskiej.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 180

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 600

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 3.240

w tym:

- zajęcia teoretyczne - 940

- zajęcia praktyczne - 1.100

- praktyki zawodowe - 1.200

D. SAMOKSZTAŁCENIE¹⁾ 760

Razem: 4.780

_________

¹⁾ Samokształcenie rozumiane jako nauka własna studenta pod nadzorem uczelni.

IV. ZAJĘCIA PRAKTYCZNE I PRAKTYKI ZAWODOWE

Zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej oraz placówkach nauczania i wychowania i obejmują kształcenie i doskonalenie umiejętności niezbędnych do uzyskania kwalifikacji zawodowych.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 180

1. Wychowanie fizyczne 60

2. Język obcy 120

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 600

1. Anatomia 60

2. Fizjologia 60

3. Biochemia z biofizyką 30

4. Genetyka 15

5. Patologia 60

6. Mikrobiologia z podstawami parazytologii 45

7. Radiologia 15

8. Zdrowie publiczne 105

9. Farmakologia 45

10. Psychologia 45

11. Socjologia 15

12. Pedagogika 45

13. Zagadnienia prawne 30

14. Badanie fizykalne 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 3.240

	zajęcia teoretyczne (godziny)	zajęcia praktyczne (godziny)	praktyki zawodowe (godziny/ tydzień)
1 Filozofia i etyka zawodu pielęgniarki	60	-	-
2. Podstawy pielęgniarstwa	240	80	120/3
3. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna	30	40	80/2
4. Podstawowa opieka zdrowotna: - Opieka domowa - Pielęgniarstwo rodzinne	45	120	200/5
5. Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo- ginekologiczne	30	80	80/2 w oddziałach położniczo-noworodkowych
6. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne	60	120	120/3
7. Interna i pielęgniarstwo internistyczne	60	120	120/3
8. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne	60	120	120/3
9. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych	30	80	80/2
10. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne	30	80	80/2
11. Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne	45	80	80/2
12. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne	45	80	40/1
13. Anestezjologia i intensywna terapia i pielęgniarstwo w anestezjologii i intensywnej opiece medycznej	45	40	40/1
14. Opieka paliatywna	15	40	40/1
15. Ratownictwo medyczne	30	-	-
16. Dietetyka	15	20	-
17. Metodologia i seminarium licencjackie	70	-	-
18. Przedmiot do wyboru	30	-	-
Razem:	940	1.100	1.200/30

D. SAMOKSZTAŁCENIE 760

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia

Podstawowe wiadomości w zakresie anatomii człowieka. Zapłodnienie i rozwój zarodka ludzkiego. Budowa ciała ludzkiego. Szkielet człowieka. Rodzaje kości i ich połączenia. Układ mięśniowy. Okolice ciała, ściany tułowia i jamy ciała. Anatomia układu nerwowego: ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego. Drogi nerwowe. Śródpiersie. Układ krążenia. Serce. Krążenie duże i małe. Drogi oddechowe. Płuca, opłucna. Układ pokarmowy. Wielkie gruczoły jamy brzusznej. Krążenie wrotne. Otrzewna. Przestrzeń zaotrzewnowa. Nadnercza. Układ moczowy: nerki, moczowody, pęcherz moczowy. Narządy płciowe męskie i żeńskie. Narządy zmysłów. Układ chłonny.

2. Fizjologia

Podstawowe wiadomości z zakresu funkcji życiowych człowieka. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Biofizyczne podstawy funkcjonowania organizmu ludzkiego. Charakterystyka mięśni szkieletowych, gładkich, mięśnia sercowego. Czucie, ruch, percepcja. Aktywacja mózgu, sen, czuwanie. Wyższe czynności ośrodkowego układu nerwowego. Fizjologia układu dokrewnego. Fizjologia serca. Układ naczyniowy, hemodynamika i autoregulacja tkankowego przepływu krwi. Fizjologia układu oddechowego, mechanika i regulacja oddychania. Krążenie płucne i wymiana gazowa. Fizjologia nerek, filtracja nerkowa. Układ renina - angiotensyna. Produkcja moczu. Regulacja równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Układ trawienny, czynności motoryczne i wydzielnicze. Hormony jelitowe. Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych. Fizjologia układu krwiotwórczego. Przemiana materii. Fizjologia wrażeń zmysłowych.

3. Biochemia z biofizyką

Biochemiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcje ważniejszych związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim.

4. Genetyka

Podstawowe wiadomości z genetyki, embriologii, cytofizjologii, immunologii. Podstawy genetyki klasycznej (prawa Mendla). Kariotyp człowieka. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Środowisko a zmienność organizmu. Mutacje genowe, chromosomowe. Czynniki mutagenne. Podstawowe techniki stosowane w badaniach genetycznych i immunologicznych. Zagadnienia transplantologii.

5. Patologia

Podstawowe pojęcia z zakresu patologii. Procesy patologiczne: zaburzenia krążenia krwi, zmiany wsteczne postępowe, zapalne i nowotworowe. Zagadnienia dynamiki procesu chorobowego oraz prawidłowej interpretacji związków przyczynowych zmienionej struktury i funkcji organizmu. Patomorfologia szczegółowa chorób wybranych narządów i układów. Starzenie się organizmu, śmierć.

6. Mikrobiologia z podstawami parazytologii

Podstawy mikrobiologii, wirusologii, bakteriologii i parazytologii. Systematyka drobnoustrojów chorobotwórczych. Morfologia i fizjologia komórki bakteryjnej. Morfologia otoczenia i ciała ludzkiego. Charakterystyka pasożytów wywołujących choroby u człowieka. Chorobotwórczość, drogi szerzenia się zarazków w ustroju. Podstawowe wiadomości z immunologii i epidemiologii chorób zakaźnych. Profilaktyka chorób zakaźnych (szczepionki, surowice). Zakażenia szpitalne. Pobieranie i wysyłanie materiału do badań mikrobiologicznych. Immunoprofilaktyka chorób zakaźnych. Zagrożenia chorobami zakaźnymi w Polsce i świecie. Zakażenia HIV, AIDS, wirusowe zapalenie wątroby. Choroby zakaźne przewodu pokarmowego. Neuroinfekcje.

7. Radiologia

Diagnostyka radiologiczna. Przygotowanie chorego do badań radiologicznych. Radioterapia: rodzaje, wskazania i opieka nad chorym leczonym radioterapią. Chemioterapia nowotworów.

8. Zdrowie publiczne

Higiena człowieka i środowiska. Higiena żywności i żywienia. Higiena nauki i pracy. Zdrowie publiczne: kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia ekologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Zagrożenia zdrowotne współczesnych społeczeństw świata. Systemy opieki zdrowotnej - struktura organizacyjna, cele i zadania. Rynek usług zdrowotnych. Źródła finansowania opieki zdrowotnej. Choroby społeczne. Analiza występowania wybranych chorób. Profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy. Programowe działania na rzecz zdrowia. Struktura i zasoby pielęgniarstwa. System kształcenia i doskonalenia zawodowego pielęgniarek. Organizacje pielęgniarskie krajowe i zagraniczne.

9. Farmakologia

Grupy leków i mechanizm ich działania. Farmakologia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, układu krążenia, oddechowego, moczowego, przewodu pokarmowego, gruczołów wydzielania wewnętrznego. Krew i środki krwiozastępcze. Podstawy chemioterapii. Objawy uboczne działania leków i interakcje między lekami. Edukacja pacjenta w farmakoterapii, źródła informacji o lekach. Lekozależność. Środki dezynfekcyjne.

10. Psychologia

Osobowość - struktura, mechanizmy i rozwój. Zachowanie człowieka w sytuacjach społecznych. Biopsychospołeczny model zdrowia i choroby. Choroba jako sytuacja trudna. Pomoc psychologiczna w chorobie. Stres a zdrowie. Zależności psychosomatyczne. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Style komunikowania. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Wpływ sytuacji jatrogennych na relację pielęgniarka - pacjent. Specyficzne problemy związane z chorobą lub niepełnosprawnością.

11. Socjologia

Społeczny model zdrowia. System wsparcia społecznego - zadania pielęgniarki w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych jednostki, grupy społecznej. Społeczne skutki choroby: choroba i dewiacja, stigma, problemy niepełnosprawności i jakości życia, zapobieganie bezradności. Szpital jako system społeczny: modele opieki szpitalnej, satysfakcja z opieki. Strukturalne uwarunkowania ról zawodowych lekarza, pielęgniarki. Socjologiczna problematyka relacji pielęgniarka - pacjent. Społeczne i kulturowe problemy umierania, śmierci i sieroctwa.

12. Pedagogika

Wychowanie jako zjawisko społeczne. Środowisko wychowawcze. Filozoficzne podstawy działalności wychowawczej. Cele wychowania jako realizacja wartości osobowych i społecznych. Strategie wychowawcze. Teorie, formy i metody wychowania. Trudności wychowawcze. Kształtowanie środowiska wychowawczego. Edukacja zdrowotna dzieci, młodzieży i dorosłych. Organizacja i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w wybranych zakładach opieki.

13. Zagadnienia prawne

Podstawy zagadnień prawnych: system prawa, struktura aktów prawnych, prawa człowieka, wykładnia prawna. Prawo o zakładach opieki zdrowotnej. Prawo ubezpieczeń zdrowotnych. Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej, przepisy dotyczące samorządu zawodowego. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność w zawodach medycznych - odpowiedzialność cywilna, karna, pracownicza, zawodowa. Podstawy prawa pracy.

14. Badanie fizykalne

Badanie przedmiotowe niemowląt i dzieci oraz osób dorosłych: stan psychiczny, stan ogólny, skóra, oczy, uszy, jama ustna, gardło i szyja, klatka piersiowa i płuca, gruczoły piersiowe, układ sercowo-naczyniowy, brzuch, męskie narządy płciowe, żeńskie narządy płciowe, obwodowy układ krążenia, układ mięśniowo-szkieletowy, układ nerwowy. Dokumentacja kliniczna pacjenta.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Filozofia i etyka zawodu pielęgniarki

Główne kierunki filozoficzne i ich relacje do zawodu pielęgniarki. Wybrane koncepcje filozoficzne człowieka. Etyka jako teoria moralności - jej przedmiot i podstawowe pojęcia. Analiza sytuacji moralnej i procesu podejmowania decyzji moralnej, wartości, normy i oceny moralne. Etyka w praktyce pielęgniarskiej. Kodeks etyki pielęgniarskiej. Współczesne koncepcje etyczne w praktyce pielęgniarskiej. Dylematy etyczne w pracy pielęgniarki i ich rozwiązywanie.

2. Podstawy pielęgniarstwa

Uwarunkowania historyczne i kierunki rozwoju zawodu. Rola społeczno-zawodowa pielęgniarki. Czynniki wpływające na rozwój praktyki pielęgniarskiej. Wprowadzenie w zagadnienie zdrowia - uwarunkowania, potrzeby zdrowotne i ich zaspokajanie. Opieka nad człowiekiem chorym. Modele opieki. Metody gromadzenia informacji: wywiad, obserwacja, pomiar, analiza dokumentacji. Udział pielęgniarki w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Proces pielęgnowania jako metoda pracy pielęgniarki. Zasady i techniki postępowania przy wykonywaniu czynności pielęgniarskich. Rola pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym. Teorie i modele pielęgnowania. Charakterystyka wybranych teorii pielęgnowania (F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, C. Roy).

3. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

Paradygmaty zdrowia. Zachowania zdrowotne i czynniki kształtujące stan zdrowia. Style życia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna w systemie opieki zdrowotnej. Ocena stanu zdrowia. Metody kształtowania zachowań zdrowotnych. Rola pielęgniarki w promocji zdrowia.

4. Podstawowa opieka zdrowotna: opieka domowa i pielęgniarstwo rodzinne

Struktura i zakres świadczeń zdrowotnych w podstawowej opiece zdrowotnej. Zadania zespołu podstawowej opieki zdrowotnej. Rozpoznanie problemów zdrowotnych i społecznych jednostki, rodziny i społeczności lokalnej. Planowanie i realizacja opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Udział pielęgniarki w realizacji zadań wynikających z programów polityki zdrowotnej.

5. Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo-ginekologiczne

Planowanie rodziny, metody regulacji poczęć, przygotowanie do rodzicielstwa. Metody diagnostyczne ciąży fizjologicznej i ciąży wysokiego ryzyka. Przygotowanie kobiety w ciąży i jej rodziny do porodu. Opieka okołoporodowa: postępowanie położniczo-pielęgnacyjne w porodzie przedwczesnym, fizjologicznym, powikłanym, pielęgnacja wcześniaka i noworodka po porodzie, opieka nad położnicą w połogu fizjologicznym i powikłanym. Patologia narządu rodnego, stany zapalne, zakażenia. Niepłodność. Schorzenia nowotworowe narządu rodnego. Schorzenia nowotworowe gruczołu piersiowego, rak piersi. Problemy zdrowotne kobiet w wieku przekwitania.

6. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne

Udział pielęgniarki w zapobieganiu chorobom, urazom i wypadkom. Choroby i stany zagrażające życiu i zdrowiu noworodka i wcześniaka. Wady wrodzone. Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny chorób wieku rozwojowego: układu oddechowego, krążenia, dróg moczowych, układu pokarmowego, chorób krwi, narządu ruchu. Choroby alergiczne u dzieci. Metody diagnostyki i terapii. Przygotowanie dziecka do badań diagnostycznych. Pielęgnowanie dziecka chorego. Hospitalizacja jako sytuacja trudna dla dziecka i jego rodziny. Pielęgnowanie dziecka z chorobą nowotworową i niepomyślnym rokowaniem. Rodzaje i formy wsparcia.

7. Interna i pielęgniarstwo internistyczne

Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny chorób: układu krążenia, serca i naczyń, układu oddechowego, układu pokarmowego - żołądka, jelit, wielkich gruczołów - wątroby i trzustki, układu moczowego - nerek i pęcherza moczowego, układu kostno-stawowego, mięśni, układu dokrewnego, chorób krwi. Udział pielęgniarki w diagnostyce i terapii chorób internistycznych. Pielęgnowanie chorego w wybranych schorzeniach: układu krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, układu moczowego, układu krwiotwórczego, układu kostno-stawowego, układu dokrewnego.

8. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne

Urazy narządu ruchu: rany, stłuczenia, złamania, skręcenia, amputacje - przyczyny, metody postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. Pielęgnowanie chorego po urazach. Przygotowanie chorego do badań diagnostycznych w różnych schorzeniach chirurgicznych. Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego w trybie nagłym i planowym oraz w chirurgii ambulatoryjnej. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym z uwzględnieniem rodzaju znieczulenia i metody operacyjnej w obrębie przewodu pokarmowego: przełyku, żołądka i dwunastnicy, jelit, wątroby, trzustki. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym w obrębie gruczołów wydzielania wewnętrznego, w obrębie śródpiersia. Pielęgnowanie chorego oparzonego. Odżywianie chorego w chirurgii. Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym. Zapobieganie powikłaniom po interwencji chirurgicznej.

9. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych

Rodzaje niepełnosprawności. Problemy psychospołeczne osoby niepełnosprawnej i jej rodziny. Współpraca z człowiekiem niepełnosprawnym, jego środowiskiem oraz instytucjami wspierającymi warunki skuteczności procesu rehabilitacji. Cele, zasady i etapy rehabilitacji. Rehabilitacja kompleksowa: lecznicza, zawodowa, społeczna. Zaopatrzenie w sprzęt i pomoce ortopedyczne. Udział pielęgniarki w procesie rehabilitacji niepełnosprawnych. Podstawowe metody i techniki usprawniania chorych. Integracja osoby niepełnosprawnej w środowisku zamieszkania, pracy, nauczania i wychowania. Rehabilitacja osób z upośledzeniem umysłowym, niedowidzących, z uszkodzeniem narządu ruchu.

10. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne

Proces starzenia się w aspekcie biologicznym, psychologicznym i socjoekonomicznym. Odrębności fizjologiczne i psychologiczne człowieka w wieku podeszłym. Problemy zdrowotne i psychospołeczne osób w starszym wieku. Etiopatogeneza, przebieg, leczenie i profilaktyka niektórych chorób wieku starszego (cukrzyca, choroby serca, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zespoły otępienne, zespół Parkinsona, depresja).

11. Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne

Etiopatogeneza zaburzeń neurologicznych. Metody diagnostyczne stosowane w neurologii. Zaburzenia podstawowych funkcji życiowych - krążenia, oddychania oraz zaburzenia świadomości, ich wpływ na funkcje układu nerwowego. Zaburzenia czucia, ruchu i napięcia mięśniowego. Wady wrodzone i nabyte układu nerwowego. Choroby naczyniowe mózgu. Urazy mózgu i uszkodzenia rdzenia kręgowego. Choroby demielinizacyjne. Guzy mózgu. Choroby mięśni i nerwów obwodowych. Pielęgnowanie chorych w schorzeniach układu nerwowego.

12. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne

Rodzaje, etiologia i patogeneza zaburzeń psychicznych. Obraz kliniczny zaburzeń psychicznych. Metody diagnostyki i terapii w psychiatrii. Specyfika opieki nad chorym psychicznie. Komunikowanie z chorym z zaburzeniami psychicznymi. Udział pielęgniarki w profilaktyce, diagnozowaniu i kompleksowej terapii chorób psychicznych z uwzględnieniem farmakologii, psychoterapii, terapii zajęciowej. Organizacja opieki psychiatrycznej w świetle obowiązujących regulacji prawnych.

13. Anestezjologia i intensywna terapia i pielęgniarstwo w anestezjologii i intensywnej opiece medycznej

Zasady reanimacji krążeniowo-oddechowej. Intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy - rozpoznanie stanu zagrożenia życia. Pielęgnowanie chorych w stanach ostrych (wstrząs, ostra niewydolność krążenia, ostra niewydolność układu oddechowego, ostra niewydolność nerek, zatrucia, urazy wielonarządowe). Przygotowanie pacjenta do znieczulenia i pielęgnacja po znieczuleniu. Anestezja. Opieka nad chorym nieprzytomnym. Żywienie enteralne i parenteralne chorych leczonych w intensywnej terapii. Pielęgnowanie chorego z dostępem naczyniowym żylnym i tętniczym.

14. Opieka paliatywna

System opieki paliatywnej i hospicyjnej. Zwalczenie objawów występujących u chorych z zaawansowanym procesem nowotworowym. Komunikowanie się z chorym i jego rodziną. Wsparcie dla rodziny w okresie choroby i żałoby.

15. Ratownictwo medyczne

Organizacja i funkcjonowanie systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego w Polsce. Medycyna ratunkowa jako element systemu bezpieczeństwa publicznego. Akty prawne regulujące funkcjonowanie systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego. Rola i zadania pielęgniarki w jednostkach ratownictwa medycznego (szpitalny oddział ratunkowy, zespoły ratownictwa medycznego). Zakres medycznych działań ratowniczych podejmowanych przez pielęgniarki w systemie. Stany zagrożenia życia - interwencje będące w zakresie kompetencji pielęgniarskich.

Wyróżniki medycyny katastrof. Fazy akcji ratunkowej. Organizowanie akcji ratunkowej. Modele i zasady współpracy międzynarodowej. Zarządzanie kryzysowe w katastrofach, klęskach żywiołowych. Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych. Ocena stanu życia i zdrowia w miejscu katastrof, segregacja chorych, przygotowanie poszkodowanych do transportu, współpraca z jednostkami ratownictwa medycznego.

16. Dietetyka

Podstawy żywienia dietetycznego - rodzaje diet. Zróżnicowanie diet u dzieci i dorosłych. Żywienie człowieka w zdrowiu i chorobie. Żywienie chorych ze zwiększonym katabolizmem.

17. Metodologia i seminarium licencjackie

Przedmiot, cel i obszar badań w pielęgniarstwie. Etapy postępowania badawczego. Metody i techniki badań. Zasady interpretacji i wnioskowania danych empirycznych. Konstrukcja opracowań i projektów. Etyka w badaniach naukowych.

18. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowania studenta możliwość rozszerzenia wiedzy z zakresu przedmiotów związanych z programem studiów i specyfiką potrzeb regionu.

D. SAMOKSZTAŁCENIE

VII. ZALECENIA

Egzamin dyplomowy kończący studia zawodowe powinien składać się z części teoretycznej, w tym obrony pracy licencjackiej i części praktycznej.

ZAŁĄCZNIK Nr 49

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

politologia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku politologia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.000, w tym 1.530 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Program nauczania na kierunku studiów politologia powinien być skonstruowany w taki sposób, aby zapewnić absolwentowi ogólne, humanistyczne wykształcenie uniwersyteckie, usystematyzowaną wiedzę z zakresu klasycznych przedmiotów politologicznych oraz wiedzę teoretyczną i praktyczną w obszarze wybranej specjalności. Absolwent politologii powinien posiadać umiejętności analizowania i podejmowania decyzji politycznych, zbierania i hierarchizowania informacji, dokonywania samodzielnej, pogłębionej i naukowo uargumentowanej analizy zjawisk oraz procesów zachodzących w życiu publicznym, dającej także możliwość prowadzenia pracy naukowej. Powinien również posiadać umiejętności praktyczne związane z przyszłą pracą zawodową w administracji państwowej, organach samorządowych, partiach politycznych, organizacjach gospodarczych i społecznych, szkolnictwie oraz w instytucjach i organizacjach międzynarodowych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 390

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 900

Razem: 1.530

IV.

PRAKTYKI

W programie studiów powinny znaleźć się praktyki i ćwiczenia zawodowe dające możliwość wykształcenia umiejętności profesjonalnego uczestnictwa w życiu społecznym i politycznym.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Język obcy 120

2. Wychowanie fizyczne 60

3. Informatyka 30

4. Przedmiot do wyboru (np. logika, antropologia, historia sztuki,

przedmiot przyrodniczy lub inny zgodny z zainteresowaniem studenta) 30

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 390

1. Filozofia 60

2. Ekonomia 60

3. Socjologia ogólna 60

4. Psychologia społeczna 60

5. Historia powszechna XX w. 60

6. Historia Polski XX w. 60

7. Geografia polityczna 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 900

1. Myśl polityczna 120

2. Wstęp do nauki o państwie, prawie i polityce 60

3. Teoria polityki 60

4. Zarządzanie i komunikowanie społeczne 30

5. Współczesne systemy polityczne 120

6. Partie i systemy partyjne 60

7. System polityczny RP 120

8. Samorząd i wspólnoty lokalne 60

9. Polityka gospodarcza i społeczna 60

10. Stosunki międzynarodowe 120

11. Prawo wspólnotowe i integracja europejska 60

12. Metodologia badań politologicznych 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

Program niżej wymienionych przedmiotów powinien obejmować problematykę przewidzianą dla studentów kierunków społecznych i humanistycznych. Przedmioty te powinny być wykładane z wyraźnym uwzględnieniem politologicznego kierunku studiów.

1. Filozofia

W wykładzie z filozofii należy uwzględnić filozoficzne podstawy różnych nurtów myśli politycznej czy ruchów społecznych.

2. Ekonomia

Na zajęciach z ekonomii należy położyć nacisk na związki między gospodarką i polityką.

3. Socjologia ogólna

Na zajęciach z socjologii ogólnej, oprócz wiedzy dotyczącej podstawowych pojęć i założeń metodologicznych, należy zaakcentować problemy socjologii stosunków politycznych, antropologii kulturowej oraz dokonać charakterystyki współczesnego społeczeństwa polskiego.

4. Psychologia społeczna

Przedmiotem wykładów z psychologii społecznej powinny być przede wszystkim psychologiczne mechanizmy zmian makrospołecznych oraz psychologiczne aspekty zachowań politycznych.

5. Historia powszechna XX wieku

W procesie dydaktycznym historii powszechnej XX w. należy umieścić główne etapy politycznego rozwoju dziejowego świata od schyłku XIX w.

6. Historia Polski XX wieku

Celem wykładów z historii Polski XX w. powinno być przedstawienie głównych etapów politycznego rozwoju Polski.

7. Geografia polityczna

Problematyka wykładów z geografii politycznej powinna się koncentrować wokół przestrzennego wymiaru wewnętrznych i międzynarodowych procesów politycznych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Myśl polityczna

Myśl polityczna od antyku do czasów nowożytnych. Współczesna myśl polityczna. Historia doktryn i ruchów politycznych. Współczesne doktryny polityczne. Instytucje polityczne w myśli społecznej XX w. (np. faszyzm, konserwatyzm, liberalizm, system realnego socjalizmu). Historia polskiej myśli politycznej oraz polskich ruchów politycznych.

2. Wstęp do nauki o państwie, prawie i polityce

Relacje między wspólnotą ludzką a wspólnotą państwową. Cechy wspólnoty państwowej. Powstanie państwa. Legitymizacja władzy państwowej. Typy, formy i struktury terytorialne państwa. Demokratyczne państwo prawne oraz mechanizmy władzy współczesnego państwa. Norma prawna i stosunek prawny. Pojęcie, istota, źródła i wykładnia prawna. Podstawowe kategorie nauki o polityce. Pojęcie i typy kultury politycznej społeczeństw.

3. Teoria polityki

Stan politologii w Polsce i na świecie. Wizje świata społecznego i koncepcje człowieka w teoriach polityki. Spory o metodologiczny model politologii. Filozofia polityki. Teoria polityki sensu largo a teoria decydowania politycznego. Systemowa teoria decydowania politycznego. Racjonalizm i irracjonalizm w decydowaniu politycznym. Podejmowanie decyzji przez wyborców.

4. Zarządzanie i komunikowanie społeczne

Teoria oraz praktyka organizacji i zarządzania. Funkcjonowanie opinii politycznej. Środki masowego przekazu a polityka. Kształtowanie opinii publicznej i jej oddziaływanie na procesy decyzyjne. Podstawy marketingu politycznego. Organizacja kampanii wyborczych.

5. Współczesne systemy polityczne

Historia instytucji politycznych. Politologiczna, prawnokonstytucyjna i socjologiczna analiza zagadnień współczesnych ustrojów politycznych. Zasady i idee, instytucje oraz mechanizmy kształtujące współczesne systemy polityczne. Zasady ustrojowe. Konstytucja i kontrola konstytucyjności. Systemy wyborcze. Władza ustawodawcza, wykonawcza, administracyjna i sądownicza. Typy reżimów politycznych. Współczesne organizacje i ruchy społeczne oraz polityczne.

6. Partie i systemy partyjne

Politologiczna, prawnokonstytucyjna i socjologiczna analiza funkcjonowania współczesnych partii i systemów partyjnych. Definicja pojęć: "partia" i "system partyjny". Ewolucja partii politycznych i systemów partyjnych. Typy partii i systemów partyjnych. Baza społeczna (członkowie i wyborcy) współczesnych partii politycznych. Instytucjonalizacja prawna partii i systemów partyjnych. Struktury wewnętrzne partii politycznych i wewnątrzpartyjne procesy decyzyjne.

7. System polityczny Rzeczypospolitej Polskiej

Konstytucyjno-polityczny mechanizm władzy. Ewolucja systemu politycznego Polski od 1918 r. Struktura instytucji politycznych współczesnej Polski. Dynamika systemu instytucji politycznych, funkcjonowanie władzy państwowej w Polsce. Funkcjonowanie administracji publicznej w Polsce. Transformacja polskiego systemu politycznego i kształtowanie się demokratyczno-liberalnych zasad ustrojowych. Pojęcie systemu prawa RP. Podstawowe prawa i wolności człowieka. Zasady demokratycznego państwa prawnego. Charakterystyka poszczególnych gałęzi prawa RP. Podstawowe zagadnienia polityki gospodarczej i społecznej RP.

8. Samorząd i wspólnoty lokalne

Historia samorządu lokalnego w Polsce i w Europie. Specyfika procesów politycznych i decyzyjnych na poziomie lokalnym. Pojęcie "samorząd". Modele samorządu lokalnego (brytyjski, amerykański, północnoeuropejski i południowoeuropejski). Samorząd terytorialny w Polsce - zasady podziału terytorialnego kraju, prawne podstawy funkcjonowania, finanse i gospodarka lokalna. Lokalna polityka społeczna. Samorządy zawodowe, gospodarcze i spółdzielcze.

9. Polityka gospodarcza i społeczna

Pojęcie "polityka społeczna". Doktrynalne, historyczne i modelowe aspekty polityki społecznej i gospodarczej. Ekonomiczne, systemowe, demograficzne, polityczne, międzynarodowe i standardowe uwarunkowania polityki społecznej i gospodarczej w Polsce. Wybrane dziedziny szczegółowe polityki społecznej (rodzinna, mieszkaniowa, zatrudnienia, oświatowa, ochrony zdrowia, zabezpieczenia społecznego). Pojęcie "polityka gospodarcza", uwarunkowania, cele, działy, klasyfikacja instrumentów. Ewolucja polskiej polityki gospodarczej po 1989 r. Zasady spójnego i zrównoważonego rozwoju, ochrona środowiska naturalnego.

10. Stosunki międzynarodowe

Historia i teoria stosunków międzynarodowych (aspekt metodologiczny, ontologiczny, aksjologiczny i prognostyczny). Międzynarodowe stosunki polityczne na poziomie globalnym, regionalnym i narodowym. Polska polityka zagraniczna. Międzynarodowe stosunki gospodarcze: gospodarka światowa i międzynarodowy podział pracy, przedsiębiorstwo międzynarodowe, mechanizm pieniężno-cenowy w międzynarodowej wymianie gospodarczej. Międzynarodowe stosunki militarne. Międzynarodowe stosunki kulturalne i międzycywilizacyjne. Prawo międzynarodowe publiczne. Organizacje międzynarodowe. Międzynarodowe bezpieczeństwo ekologiczne. Stosunki wyznaniowe i etniczne w Polsce oraz w świecie współczesnym.

11. Prawo wspólnotowe i integracja europejska

Współczesna Europa - bariery i stymulatory rozwoju. Kulturowe źródła tożsamości europejskiej. Teorie integracji: np. federalizm, funkcjonalizm i neofunkcjonalizm. Ewolucja integracji europejskiej. Definicja, istota i źródła prawa Wspólnot Europejskich. Prawo pierwotne, prawo pochodne, ogólne zasady prawa. Prawo Wspólnot Europejskich a prawo krajowe: zasady supremacji i bezpośredniej skuteczności. Polityczne instytucje europejskie w ujęciu strukturalnym i funkcjonalnym. Charakterystyka procesu podejmowania decyzji. Europejskie instytucje sądowe. Funkcjonowanie pierwszego filaru Unii Europejskiej (pięć wolności i unia walutowa). Wspólne polityki (rolna, przemysłowa, transportowa itp.). Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. Współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Polska a Unia Europejska.

12. Metodologia badań politologicznych

Główne typy analizy politologicznej (historyczna, modelowa, systemowa, behawioralna itp.). Główne metody badań społecznych (kwestionariuszowa, biograficzna, monograficzna, socjometryczna, eksperymentalna, studium przypadku itp.). Zasady programowania, organizowania i realizowania badań empirycznych.

VII.

ZALECENIA

1. Wydziały powinny umożliwić studentom wybór przedmiotów fakultatywnych.

2. Każdy z przedmiotów kierunkowych może być realizowany w formie kilku różnych przedmiotów.

ZAŁĄCZNIK Nr 49a ⁵⁴

Standardy nauczania na kierunku studiów:

położnictwo

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku położnictwo trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi 6.100. W standardzie określono 6.100 godzin, z których 2.960 przeznaczono na kształcenie praktyczne (zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe). W ramach kształcenia teoretycznego uczelnia może organizować samokształcenie w wymiarze nie większym niż 760 godzin.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku położnictwo otrzymuje tytuł zawodowy magistra położnictwa.

Absolwent powinien być przygotowany do samodzielnego pełnienia roli zawodowej i powinien posiadać:

- wiedzę w zakresie nauk medycznych, w szczególności medycyny perinatalnej, neonatologii, ginekologii, pielęgniarstwa, nauk humanistycznych i społecznych,

- wiedzę w zakresie filozofii i teorii dotyczącej profesjonalnej działalności położnej,

- umiejętność wykonywania świadczeń zdrowotnych wobec kobiety i jej rodziny, kobiety ciężarnej, rodzącej, położnicy i noworodka w zakresie promocji zdrowia, profilaktyki, profesjonalnej opieki położniczo-ginekologicznej: przedkoncepcyjnej, prenatalnej, perinatalnej, w okresie przekwitania i senium,

- umiejętność współdziałania w zespole interdyscyplinarnym w zakresie profilaktyki oraz w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji w odniesieniu do wymienionych grup pacjentów,

- umiejętność rozpoznawania i monitorowania ciąży prawidłowej, samodzielnego przyjęcia porodu siłami natury oraz wykrywania stanów odbiegających od normy u matki i jej dziecka w okresie ciąży, porodu i połogu,

- umiejętność prowadzenia edukacji na temat rozrodu i metod planowania rodziny, w okresie dojrzewania, przedkoncepcyjnym, w aspekcie biologicznym, wychowawczym i społecznym oraz ochrony macierzyństwa i ojcostwa,

- umiejętność inicjowania i wspierania działań kobiety i jej rodziny na rzecz promowania zdrowia i podnoszenia poziomu zdrowotności społeczeństwa,

- umiejętność podejmowania działań ratowniczych w sytuacjach nagłych, dokonywania wyboru właściwych form udzielania pierwszej pomocy położniczej, mieszczących się w zakresie kwalifikacji i kompetencji zawodowych położnej,

- umiejętność działania zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego podejścia do pacjenta z poszanowaniem i respektowaniem jego praw,

- umiejętność prowadzenia badań naukowych w zakresie swojej specjalności oraz upowszechniania ich wyników,

- umiejętność nauczania i zarządzania w opiece położniczej.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 180

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 760

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 4.400

w tym:

- zajęcia teoretyczne 1.440

- zajęcia praktyczne 1.520

- praktyki zawodowe 1.440

D. SAMOKSZTAŁCENIE¹⁾ 760

RAZEM: 6.100

_________

¹⁾ Samokształcenie rozumiane jako nauka własna studenta pod nadzorem uczelni.

IV. ZAJĘCIA PRAKTYCZNE I PRAKTYKI ZAWODOWE

Zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej oraz placówkach nauczania i wychowania i obejmują kształcenie i doskonalenie umiejętności niezbędnych do uzyskania kwalifikacji zawodowych.

Miejscem praktyk powinny być szczególnie: sala porodowa, oddziały położnicze, noworodkowe (położniczo-noworodkowe), patologii ciąży, ginekologii, internistyczne, pediatryczne (niemowlęcy, patologii noworodka) w szpitalach klinicznych, jednostkach badawczo-rozwojowych lub wieloprofilowych szpitalach o zasięgu regionalnym oraz ośrodkach położniczej i pielęgniarskiej opieki domowej, środowiskowej i szkołach rodzenia.

W ramach praktyk zapewnia się studentowi realizację zajęć obejmujących:

- poradnictwo dla kobiet ciężarnych, łącznie z przeprowadzeniem co najmniej 100 badań prenatalnych,

- sprawowanie nadzoru i opieki nad co najmniej 40 rodzącymi,

- przyjęcie 40 porodów, a w przypadku gdy liczba rodzących jest mniejsza - co najmniej 30 porodów pod warunkiem aktywnego udziału w 20 innych porodach,

- aktywny udział w porodzie z położenia miednicowego, a w przypadku gdy jest to niemożliwe - asystowanie w warunkach symulowanych,

- wykonanie nacięcia krocza i zakładanie szwów,

- kontrolę i opiekę nad 40 kobietami, u których mogą wystąpić powikłania w trakcie ciąży, porodu i połogu,

- sprawowanie nadzoru i opieki nad co najmniej 40 ciężarnymi,

- sprawowanie nadzoru i opieki włącznie z przeprowadzeniem badań nad 100 położnicami i zdrowymi noworodkami,

- prowadzenie obserwacji i sprawowanie opieki nad noworodkami niedonoszonymi, przenoszonymi, z niską masą urodzeniową oraz chorymi,

- sprawowanie opieki nad kobietami z objawami patologicznymi - ginekologicznymi i położniczymi.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 180

1. Wychowanie fizyczne 60

2. Język obcy 120

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 760

1. Anatomia 60

2. Fizjologia 60

3. Embriologia i rozwój człowieka 30

4. Genetyka i embriopatie 30

5. Biochemia z biofizyką 30

6. Patologia 45

7. Mikrobiologia z podstawami parazytologii 30

8. Zdrowie publiczne 75

9. Farmakologia 45

10. Psychologia 45

11. Psychologia zdrowia 30

12. Psychoterapia 30

13. Socjologia 30

14. Socjologia zdrowia 30

15. Pedagogika 45

16. Zagadnienia prawne 30

17. Antropologia 30

18. Andragogika 40

19. Radiologia 15

20. Badanie fizykalne 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 4.400

	zajęcia teoretyczne (liczba godzin)	zajęcia praktyczne (liczba godzin)	praktyki zawodowe (godziny/ tygodnie)
1. Filozofia i etyka zawodu położnej	45	---	---
2. Podstawy opieki położniczej	370	440	280/7
3. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna	30	40	40/1
4. Podstawowa opieka zdrowotna	45	80	120/3
5. Diagnostyka w położnictwie i ginekologii	40	40	40/1
6. Położnictwo i pielęgniarstwo położnicze	105	160	200/5
7. Ginekologia i pielęgniarstwo ginekologiczne	75	160	160/4
8. Planowanie rodziny i seksuologia	15	40	40/1
9. Neonatologia i pielęgniarstwo neonatologiczne	60	120	80/2
10. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne	45	80	80/2
11. Podstawy interny	30	40	40/1
12. Podstawy chirurgii	30	40	40/1
13. Podstawy psychiatrii	15	40	40/1
14. Anestezjologia i intensywna terapia w opiece położniczej	45	40	80/2
15. Rehabilitacja w położnictwie, neonatologii i ginekologii	15	40	40/1
16. Choroby zakaźne w położnictwie	15	---	---
17. Dietetyka	15	---	---
18. Medycyna ratunkowa	15	---	---
19. Przepisy prawne dla zawodu położnej i wymogi europejskie	60	---	---
20. Dydaktyka medyczna	60	40	160/4
21. Organizacja i zarządzanie w położnictwie	60	40	---
22. Wybrane zagadnienia pielęgniarstwa specjalistycznego	110	80	---
23. Metodologia badań naukowych i seminarium magisterskie	140	---	---
Razem:	1.440	1.520	1.440/36

D. SAMOKSZTAŁCENIE 760

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia

Budowa ciała ludzkiego. Budowa i rola kości. Budowa miednicy kostnej. Budowa kanału rodnego. Budowa i mechanika mięśni. Narządy bierne i czynne ruchu. Okolice ciała, ściany tułowia i jamy ciała. Anatomia układu nerwowego: ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego. Narządy zmysłów. Układ krążenia - serce, krążenie duże i małe, krążenie wrotne, krążenie matczyno-płodowe. Układ chłonny. Układ oddechowy - drogi oddechowe, płuca, opłucna. Układ trawienny. Układ dokrewny. Otrzewna. Przestrzeń zaotrzewnowa. Nadnercza. Układ moczowo-płciowy. Narządy płciowe męskie i żeńskie. Budowa gruczołu piersiowego.

2. Fizjologia

Podstawowe wiadomości w zakresie funkcji życiowych. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Podstawy elektrofizjologii. Charakterystyka mięśni szkieletowych, gładkich, mięśnia sercowego. Czynność skurczowa macicy. Czucie, ruch, percepcja. Aktywacja mózgu, sen, czuwanie. Wyższe czynności ośrodkowego układu nerwowego. Fizjologia wrażeń zmysłowych. Fizjologia układu dokrewnego. Fizjologia serca. Układ naczyniowy, hemodynamika i autoregulacja tkankowego przepływu krwi. Fizjologia układu oddechowego, mechanika i regulacja oddychania. Krążenie płucne i wymiana gazowa. Krążenie matczyno-płodowe. Fizjologia układu krwiotwórczego. Układ trawienny - czynności motoryczne i wydzielnicze. Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych. Przemiana materii. Fizjologia nerek. Układ renina - angiotensyna. Regulacja równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Fizjologia narządów płciowych. Fizjologia rozrodu. Fizjologia laktacji.

3. Embriologia i rozwój człowieka

Spermatogeneza i spermiogeneza. Owogeneza. Zaplemnienie i zapłodnienie. Wczesne stadia rozwoju człowieka. Rozwój poszczególnych układów i narządów. Rozwój, budowa i funkcja łożyska.

4. Genetyka i embriopatie

Podstawy teorii chromosomowej dziedziczenia i cytogenetyki. Budowa i funkcja komórki. Kariotyp człowieka. Aberracje chromosomów płciowych i autosomalnych oraz ich powstawanie. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Poradnictwo genetyczne. Czynniki mutagenne. Diagnostyka dysmorfologiczna. Podstawowe techniki stosowane w badaniach genetycznych i immunologicznych.

5. Biochemia z biofizyką

Biologiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcje związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim.

6. Patologia

Podstawowe pojęcia z zakresu patomorfologii ogólnej. Patomorfologia ogólna nowotworów. Patologia narządów płciowych żeńskich i gruczołu piersiowego. Patologia płodu i popłodu. Podstawowe pojęcia z zakresu patofizjologii. Stres. Głód tlenowy. Wstrząs. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Zaburzenia termoregulacji. Zaburzenia procesu krzepnięcia. Starzenie się organizmu, śmierć.

7. Mikrobiologia z podstawami parazytologii

Podstawy wirusologii, bakteriologii i parazytologii. Grzyby chorobotwórcze. Charakterystyka drobnoustrojów chorobotwórczych i pasożytów. Epidemiologia, chorobotwórczość, mechanizm zakażenia oraz drogi szerzenia się zakażeń w ustroju. Mikroflora ciała ludzkiego i otoczenia. Organizm i środowisko. Badania mikrobiologiczne.

8. Zdrowie publiczne

Higiena człowieka i środowiska. Zanieczyszczenia biosfery i metody ich ograniczenia. Higiena żywności i żywienia. Higiena nauki i pracy. Zdrowie publiczne - kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Polityka społeczno-zdrowotna państwa. Systemy opieki zdrowotnej - struktura organizacyjna, cele i zadania. Rynek usług zdrowotnych. Źródła finansowania opieki zdrowotnej. Choroby społeczne. Profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy. Programowe działania na rzecz zdrowia w wymiarze regionalnym, ponadregionalnym i międzynarodowym. Struktura i zasoby pielęgniarstwa i położnictwa. System kształcenia i doskonalenia zawodowego położnych. Stanowisko pracy. Obciążenie fizyczne i psychiczne w pracy - stres organizacyjny. Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy. Położna jako świadczeniodawca usług, koszty usług.

9. Farmakologia

Podstawy farmakologii ogólnej. Mechanizmy działania leków. Losy leków w organizmie i ich biotransformacja. Farmakologia poszczególnych układów. Krew i środki krwiozastępcze. Podstawy chemioterapii i radioterapii. Środki dezynfekcyjne. Farmakoterapia i fitoterapia w położnictwie, neonatologii i ginekologii. Teratogenne i embriotoksyczne działanie leków. Przenikanie leków przez barierę łożyskową. Leki oksytotyczne i tokolityki. Hormony gonadotropowe i płciowe. Antykoncepcja. Farmakoterapia niepłodności. Hormonalna terapia zastępcza.

10. Psychologia

Determinanty i mechanizmy regulacyjne zachowań człowieka. Procesy poznawcze człowieka. Osobowość. Stres a zdrowie. Choroba i hospitalizacja jako sytuacje trudne. Pomoc psychologiczna. Psychologia postaw i zachowań prokreacyjnych. Psychospołeczne aspekty pokwitania, menstruacji, ciąży, połogu i karmienia piersią, planowania rodziny, menopauzy i senium. Psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego i prorodzinnego, problematyki HIV/AIDS. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Sytuacje jatrogenne w relacji położna - pacjent. Specyficzne problemy komunikowania się w okresie dojrzewania, ciąży, narodzin, klimakterium i senium. Techniki redukowania lęku, metody relaksacyjne. Zespół wypalenia zawodowego.

11. Psychologia zdrowia

Orientacja salutogenna w podejściu do zdrowia i choroby - model Antonowsky'ego. Psychologiczne czynniki i mechanizmy sprzyjające utrzymaniu zdrowia: zasoby osobiste, wsparcie społeczne, style życia. Psychologiczne mechanizmy kształcenia zachowań zdrowotnych. Psychologiczne problemy związane z rodzajem choroby lub niepełnosprawności. Psychologiczne problemy personelu medycznego.

12. Psychoterapia

Psychoterapia specjalistyczna, kwalifikowana a podstawowa. Modele pomocy psychologicznej. Czynniki terapeutyczne. Podstawowe interwencje terapeutyczne. Relacja terapeutyczna w opiece pielęgniarskiej - cechy i funkcje relacji terapeutycznej, problem przeniesienia i przeciwprzeniesienia w relacji terapeutycznej. Zasady zapobiegania jatrogenii. Indywidualne uwarunkowania relacji - analiza własnych doświadczeń.

13. Socjologia

Socjologia instytucji i zawodów medycznych. Społeczne uwarunkowania zdrowia i choroby. Społeczne konsekwencje choroby, bezdzietności, ciąży niepożądanej. Struktura i dynamika rodziny. Modele i funkcje rodziny. Społeczne problemy młodocianych i samotnych matek. Niepełnosprawność jako problem społeczny. Odchylenia od normy.

14. Socjologia zdrowia

Kultura - wartości i normy społeczne. Procesy i przemiany życia społecznego. Rodzina w wybranych teoriach socjologicznych. Zachowania w zdrowiu i w chorobie. Naznaczenie społeczne choroby i zjawiska społecznie piętnowane. Społeczne konsekwencje choroby. Społeczne problemy osób niepełnosprawnych.

15. Pedagogika

Wychowanie jako zjawisko społeczne. Środowisko wychowawcze. Filozoficzne podstawy działalności wychowawczej. Cele wychowania jako realizacja wartości osobowych i społecznych. Strategie wychowawcze. Teorie, formy i metody wychowania. Trudności wychowawcze. Kształtowanie środowiska wychowawczego. Edukacja zdrowotna dzieci, młodzieży i dorosłych. Organizacja i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w wybranych zakładach opieki.

16. Zagadnienia prawne

Podstawy zagadnień prawnych: system prawa, struktura aktów prawnych, prawa człowieka, wykładnia prawna. Prawo o zakładach opieki zdrowotnej. Prawo ubezpieczeń zdrowotnych. Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej, o samorządzie zawodowym. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność w zawodach medycznych - odpowiedzialność cywilna, karna, pracownicza, zawodowa. Podstawy prawa pracy.

17. Antropologia

Antropologia filozoficzna i jej nurty. Fenomenologia człowieka. Duchowość i cielesność człowieka. Świadomość i samoświadomość człowieka. Metafizyka człowieka. Właściwości i struktura ludzkiej osoby. Indywidualna osoba w kręgu społecznej wspólnoty. Humanizm a personalizm.

18. Andragogika

Pedagogika dorosłych - zarys pojęcia. Rozwój ludzi dorosłych. Dorosłość i dojrzałość w kontekście zdrowia i dbałości o nie. Potrzeby i możliwości wychowania ludzi dorosłych. Cele i zadania wychowania ludzi dorosłych. Wychowawcze funkcje zakładów ochrony zdrowia. Samowychowanie. Współczesne problemy wychowania dorosłych a promocja zdrowia.

19. Radiologia

Diagnostyka radiologiczna. Przygotowanie chorego do badań radiologicznych. Radioterapia: rodzaje, wskazania i opieka nad chorym leczonym radioterapią.

20. Badanie fizykalne

Badanie przedmiotowe noworodków, niemowląt oraz osób dorosłych: stan psychiczny, stan ogólny, skóra, oczy, uszy, jama ustna, gardło i szyja, klatka piersiowa i płuca, gruczoły piersiowe, układ sercowo-naczyniowy, brzuch, męskie narządy płciowe, żeńskie narządy płciowe, obwodowy układ krążenia, układ mięśniowo-szkieletowy, układ nerwowy. Dokumentacja kliniczna pacjenta.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Filozofia i etyka zawodu położnej

Przedmiot i kierunki filozofii i ich charakterystyka. Podstawowe założenia epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych. Antropologia filozoficzna jako źródło refleksji nad człowiekiem. Przedmiot i podmiot etyki. Kodeks etyki położnej. Wartości, normy i oceny moralne. Rodowód ideowo-historyczny etyki położnictwa. Dylematy etyczne w pracy położnej i we współczesnym położnictwie. Odpowiedzialność moralna położnej. Uwarunkowania historyczne i kierunki rozwoju zawodu położnej.

2. Podstawy opieki położniczej

Podstawowe pojęcia i definicje. Historia i kierunki rozwoju opieki zdrowotnej nad kobietą i dzieckiem w Polsce i na świecie. Współczesne kierunki rozwoju opieki perinatalnej. Zasady trójpoziomowej organizacji opieki perinatalnej. Rola społeczno-zawodowa położnej. Modele organizowania opieki położniczej i pracy położnej. Standardy i procedury postępowania -jakość opieki położniczej. Metody, sposoby, zasady, techniki i procedury stosowane w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą i jej dzieckiem oraz nad kobietą chorą ginekologicznie. Udział i odpowiedzialność położnej w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Rola położnej w zespole interdyscyplinarnym. Proces pielęgnowania jako metoda pracy położnej; etapy, formułowanie diagnoz, planowanie i ocena opieki, dokumentacja. Charakterystyka wybranych modeli pielęgnowania. Badanie położnicze zewnętrzne i wewnętrzne. Usytuowanie płodu w macicy, ocena sytuacji położniczej, mechanizm i sposoby prowadzenia porodu fizjologicznego i patologicznego, obroty położnicze, zasady postępowania w porodach operacyjnych. Postępowanie w krwotokach w położnictwie. Diagnostyka śródporodowa. Zasady opieki położniczej podczas porodu. Psychoprofilaktyka porodu, problem bólu porodowego; metody łagodzenia, pozycje i udogodnienia porodowe, bezpieczne macierzyństwo, oczekiwania kobiety i rodziny. Poród rodzinny, naturalny. Prowadzenie porodu z uwzględnieniem aktualnych wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia i Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Położnictwa i Ginekologii.

3. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

Paradygmaty zdrowia. Zachowania zdrowotne i czynniki kształtujące stan zdrowia. Ocena stanu zdrowia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna w systemie opieki zdrowotnej. Metody kształtowania zachowań zdrowotnych. Modele promocji zdrowia. Programy promocji zdrowia. Organizacja i funkcjonowanie szkoły rodzenia.

4. Podstawowa opieka zdrowotna

Rozwój, organizacja i zadania podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce. Rola położnej środowiskowej, rodzinnej w zespole podstawowej opieki zdrowotnej. Kompetencje położnej rodzinnej. Specyfika opieki nad kobietą i jej rodziną w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Opieka położniczo-ginekologiczna, diagnoza środowiskowa i dokumentowanie działań. Rodzina jako podmiot opieki, działania położnej w sytuacji kryzysu rodziny. Udział położnej w realizacji zadań wynikających z programów polityki zdrowotnej.

5. Diagnostyka w położnictwie i ginekologii

Badanie kliniczne. Metody pobierania i sposoby postępowania z materiałem do badań. Interpretacja wyników. Badanie ekosystemu pochwy. Cytodiagnostyka, kolposkopia, badanie patomorfologiczne. Ultrasonografia. Kardiotokografia. Diagnostyka endokrynologiczna, badania biochemiczne. Badania serologiczne. Laparoskopia, histeroskopia, histerosalpingografia, amnioskopia, fetoskopia. Amniocenteza, kordocenteza. Densytometria. Samobadanie piersi, mammografia, sonomammografia. Diagnostyka radiologiczna. Podstawy fizyczne i techniczne, artefakty badań ultrasonograficznych. Ultrasonografia jamy brzusznej. Ultrasonografia śródoperacyjna. Ultrasonografia wykonywana poprzez krocze i przedsionek pochwy. Ultrasonografia przezpochwowa. Przezpochwowa ultrasongrafia dopplerowska (techniki: "kolorowego" Dopplera oraz fali pulsacyjnej). Trójwymiarowa ultrasonografia przezpochwowa. Ultrasonografia przezodbytnicza. Ultrasonografia w opiece przedporodowej.

6. Położnictwo i pielęgniarstwo położnicze

Rozpoznanie i przebieg ciąży prawidłowej. Udział położnej w monitorowaniu stanu ogólnego i położniczego ciężarnej w przebiegu ciąży fizjologicznej. Patologia ciąży. Ocena ryzyka położniczego. Poród patologiczny. Udział położnej w profilaktyce i czynnościach diagnostyczno-leczniczych w przypadku powikłanego przebiegu ciąży i porodu, chorób wynikających z reakcji organizmu kobiety na ciążę i chorób niepołożniczych. Połóg prawidłowy. Patologia połogu. Karmienie piersią. Opieka nad położnicą i jej dzieckiem w fizjologicznym przebiegu połogu, w patologicznym przebiegu połogu i w przypadku współistnienia chorób matki. Standardy postępowania w położnictwie. Dokumentacja medyczna. Najnowsze osiągnięcia w zakresie psychoprofilaktyki położniczej. Program edukacji społeczeństwa na temat czynników ryzyka perinatalnego. Zasady opieki nad rodzicami w okresie prokreacji. Współczesne tendencje w prowadzeniu porodu. Psychologiczne problemy macierzyństwa. Promocja karmienia naturalnego. Współczesne metody regulacji urodzeń. Poradnictwo genetyczne. Zagrożenia dla ciężarnej i jej dziecka wynikające z powikłań w przebiegu ciąży. Diagnostyka i terapia wewnątrzmaciczna płodu. Monitorowanie i opieka nad kobietą po zapłodnieniu "in vitro". Psychologiczne problemy macierzyństwa. Promocja karmienia naturalnego. Współczesne metody regulacji poczęć. Poradnictwo genetyczne. Zagrożenia dla ciężarnej i jej dziecka wynikające z powikłań w przebiegu ciąży. Diagnostyka i terapia wewnątrzmaciczna płodu. Opieka nad kobietą ciężarną niepełnosprawną. Banki komórek macierzystych - zasady funkcjonowania.

7. Ginekologia i pielęgniarstwo ginekologiczne

Ginekologia wieku rozwojowego. Nieprawidłowości budowy i wady rozwojowe narządów płciowych, ciała obce w narządzie rodnym, stany zapalne zewnętrznych narządów płciowych. Okres dojrzałości płciowej. Przygotowanie kobiet do samoobserwacji i samoopieki. Udział położnej w przygotowaniu rodziny do pełnienia funkcji prokreacyjnej. Niepłodność kobieca. Niepłodność męska. Wybrane elementy andrologii. Współudział położnej w diagnozowaniu i leczeniu niepłodności małżeńskiej. Specyfika pielęgnowania w schorzeniach ginekologicznych. Choroby przenoszone drogą płciową. Endometrioza. Klimakterium i senium. Rola i zadania położnej w opiece nad kobietą w różnych okresach życia. Zaburzenia statyki narządu rodnego. Wysiłkowe nietrzymanie moczu. Rola i zadania położnej w przygotowaniu psychofizycznym pacjentki do badań i zabiegów diagnostycznych, operacyjnych. Metody operacyjne wykorzystywane w ginekologii. Epidemiologia i etiopatogeneza chorób nowotworowych narządów płciowych żeńskich i sutka. Udział położnej w profilaktyce, diagnostyce i terapii nowotworów narządów płciowych żeńskich i sutka. Opieka nad kobietą z nowotworem narządów płciowych z uwzględnieniem specyfiki pielęgnowania przed i po terapii. Mastektomia - pielęgnowanie przed i po operacji. Grupy wsparcia. Opieka nad chorą w terminalnej fazie choroby nowotworowej. Udział położnej w terapii bólu. Współczesne trendy w hormonalnej terapii zastępczej. Opieka ginekologiczna nad kobietą zarażoną wirusem HIV i chorą na AIDS. Opieka nad kobietą po zabiegach ginekologicznych. Współczesne trendy w leczeniu niepłodności.

8. Planowanie rodziny i seksuologia

Przygotowanie do pełnienia funkcji prokreacyjnej i rodzicielstwa. Etapy planowania rodziny. Niepowodzenia w prokreacji. Planowanie poczęć: naturalne metody sterowania płodnością, hormonalne środki antykoncepcyjne, wkładki domaciczne, mechaniczne i chemiczne środki antykoncepcyjne. Płodność po porodzie i po odstawieniu antykoncepcji. Skuteczność, zalety i wady różnych metod sterowania płodnością. Mechanizmy regulujące funkcje seksualne. Granice norm i patologii seksualnych. Modele seksualności człowieka. Aktywność seksualna w różnych okresach życia. Zaburzenia i patologie seksualne. Przemoc seksualna.

9. Neonatologia i pielęgniarstwo neonatologiczne

Czynniki warunkujące prawidłowy rozwój prenatalny i postnatalny. Specyfika opieki pielęgniarskiej nad noworodkiem. Charakterystyka noworodków uwzględniająca wiek płodowy i urodzeniową masę ciała. Stany przejściowe okresu noworodkowego. Szczepienia w okresie noworodkowym. Noworodek niedojrzały. Metoda kangura. Noworodek z hipotrofią. Patologia okresu noworodkowego. Postępowanie z noworodkiem z urazem okołoporodowym. Monitorowanie stanu noworodka. Transport noworodka. Epidemiologia i etiologia zakażeń w oddziałach noworodkowych. Zapobieganie zakażeniom w oddziałach noworodkowych. Badania i zabiegi diagnostyczne oraz terapeutyczne u noworodków. Normy badań stosowanych w neonatologii. Intensywny nadzór nad noworodkiem. Farmakoterapia okresu noworodkowego. Opieka nad noworodkiem w domu. Diagnostyka zaburzeń słuchu u dzieci oraz nowoczesne standardy postępowania terapeutycznego. Jakość opieki w neonatologii. Opieka nad noworodkiem z ciąży ryzyka i porodu patologicznego.

10. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne

Specyfika opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem. Udział położnej w wybranych działaniach profilaktycznych. Ostre i przewlekłe zaburzenia w odżywianiu. Stany niedoborowe. Pielęgnowanie dzieci z wadami wrodzonymi. Przygotowanie dziecka do badań diagnostycznych. Opieka nad dzieckiem chorym w wybranych schorzeniach. Problemy pielęgnacyjne i psychospołeczne dzieci z porażeniem mózgowym. Problemy dziecka hospitalizowanego. Pielęgnowanie dzieci z wadami wrodzonymi. Opieka nad dzieckiem z chorobami alergicznymi i zaburzeniami odporności. Psychospołeczne problemy dziecka z chorobą przewlekłą i niepełnosprawnego.

11. Podstawy interny

Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny, metody diagnostyki i terapii. Pielęgnowanie chorych w schorzeniach układu oddechowego, pokarmowego, moczowego, sercowo-naczyniowego, krwiotwórczego i dokrewnego oraz z chorobami metabolicznymi i narządu ruchu.

12. Podstawy chirurgii

Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego w trybie nagłym i planowym oraz w chirurgii ambulatoryjnej. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym. Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym. Zapobieganie zakażeniom w chirurgii. Choroby żył. Kamica dróg moczowych i żółciowych. Pielęgnowanie chorych po przebytym urazie. Zabiegi operacyjne w ciąży.

13. Podstawy psychiatrii

Ustawodawstwo dotyczące ochrony zdrowia psychicznego. Zaburzenia psychiczne związane ze sferą prokreacji. Zaburzenia i choroby psychiczne w okresie ciąży. Depresje poporodowe. Psychozy poporodowe. Zespoły lękowe. Zaburzenia psychiczne w okresie klimakterium i senium.

14. Anestezjologia i intensywna terapia w opiece położniczej

Podstawowe zabiegi resuscytacyjne. Rodzaje znieczulenia. Znieczulenie ciężarnej i rodzącej. Łagodzenie bólu w położnictwie i ginekologii. Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia: nagłe zatrzymanie krążenia, wstrząs, krwotok, ostra niewydolność oddechowa, ostre zatrucia, ostra niewydolność nerek. Intensywna terapia noworodka. Intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy. Udział położnej w intensywnym nadzorze. Opieka nad ciążą wysokiego ryzyka - cukrzyca, wady serca, nadczynność tarczycy. Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne. Pielęgnacja dostępów naczyniowych (żylnych i tętniczych). Odżywianie enteralne i parenteralne w intensywnej terapii. Nagłe stany w położnictwie i ginekologii - rozpoznanie, postępowanie.

15. Rehabilitacja w położnictwie, neonatologii i ginekologii

Cele i zadania rehabilitacji kompleksowej. Rola i zadania położnej w realizacji procesu rehabilitacji. Fizjoterapia w ciąży, porodzie i połogu. Fizjoterapia w okresie noworodkowym. Kinezystymulacja w połogu fizjologicznym i po cięciu cesarskim. Fizjoprofilaktyka w ginekologii. Rehabilitacja po operacjach ginekologicznych. Rehabilitacja po mastektomii i operacjach odtwórczych.

16. Choroby zakaźne w położnictwie

Mechanizmy zakażenia płodu. Choroby bakteryjne: listerioza, bruceloza, zakażenia pochwowe - rzeżączka. Choroby pasożytnicze: kiła, toksoplazmoza. Choroby wirusowe: różyczka, opryszczka, grypa, cytomegalia, ospa, półpasiec. AIDS. Wirusowe zapalenie wątroby.

17. Dietetyka

Podstawy żywienia dietetycznego, rodzaje diet. Zróżnicowanie diet u dzieci i dorosłych. Żywienie człowieka w zdrowiu i chorobie. Dieta kobiety ciężarnej, karmiącej. Żywienie chorych ze zwiększonym katabolizmem.

18. Medycyna ratunkowa

Standardy postępowania przedszpitalnego w medycynie ratunkowej. Pomoc przedszpitalna w obrażeniach głowy, szyi, klatki piersiowej i brzucha. Swoiste zespoły chorobowe.

19. Przepisy prawne dla zawodu położnej i wymogi europejskie

Zawód położnej w świetle przepisów Unii Europejskiej. Współczesne kierunki opieki położniczej. System opieki położniczej w wybranych krajach europejskich. System opieki położniczej w Stanach Zjednoczonych. System i stan badań w opiece położniczej i ginekologicznej. System podstawowego i wyższego kształcenia położnych w wybranych krajach Europy Zachodniej i Stanach Zjednoczonych. Międzynarodowe standardy kształcenia położnych. Międzynarodowe Stowarzyszenie Położnych (ICM) - konstytucja, struktura, rola, zadania. Polskie Towarzystwo Położnych - statut, rola, zadania.

20. Dydaktyka medyczna

Realizacjia zamierzeń nauczyciela w procesie dydaktycznym. Konstruowanie strategii nauczania - uczenia się. Zasady nauczania. Struktura programu. Cele nauczania. Taksonomia celów. Projektowanie celów nauczania. Teorie doboru treści nauczania. Dobór treści nauczania. Pomiar dydaktyczny, pomoce dydaktyczne. Przegląd metod i technik nauczania - uczenia się i wychowania zdrowotnego. Jednostka dydaktyczna, pojęcie, struktura, typologia. Hospitacja - pojęcie, cele, organizacja. Proces kontroli i oceny. Tradycyjne i nowoczesne formy kontroli nauczania i zasady ich stosowania. Egzamin z przygotowania zawodowego. Metoda kooperatywnego uczenia się jako źródło tworzenia nowych relacji nauczyciel - student. Twórczość w pracy nauczyciela. Projektowanie nauczania pielęgniarstwa. Zajęcia dydaktyczne w ramach różnych przedmiotów nauczania w zakresie pielęgniarstwa i opieki położniczej. Zasady edukacji zdrowotnej. Konstruowanie strategii kształcenia i edukacji zdrowotnej. Przegląd metod i technik edukacji zdrowotnej. Szkoły promujące zdrowie. Ewaluacja i pomiar w edukacji zdrowotnej. Środki masowego przekazu. Warsztat edukacji zdrowotnej.

21. Organizacja i zarządzanie w położnictwie

Zarządzanie - nauka i praktyka. Szkoła prakseologiczna, systemowa, sytuacyjna. Funkcje kierownicze. Proces decyzyjny. Style zarządzania. Doskonalenie organizacji: strategia, zmiana, konflikt. Modele finansowania opieki zdrowotnej. Planowanie, finansowanie i monitoring usług zdrowotnych. Wybrane analizy finansowe i ekonomiczne. Marketing usług zdrowotnych.

Znaczenie zasobów ludzkich w organizacji. Szacowanie zapotrzebowania na opiekę pielęgniarską i położniczą oraz liczbę kadr pielęgniarskich i położniczych na poziomie oddziału szpitalnego i podstawowej opieki zdrowotnej. Nabór, dobór pracowników. Programowanie adaptacji społeczno-zawodowej. Rozwój pracowników, doskonalenie, kariera zawodowa. Motywowanie, ocena pracy. Ergonomiczna analiza pracy. Usprawnianie metod pracy w ochronie zdrowia. Zarządzanie jakością.

Zakres działania współczesnej ochrony zdrowia. Organizacja systemów opieki zdrowotnej w wybranych krajach świata. Podstawy organizacji narodowego systemu opieki zdrowotnej. System opieki zdrowotnej w Polsce. Opieka zdrowotna w Polsce. Instytucja lekarza rodzinnego w warunkach rynkowych i pozarynkowych źródeł finansowania ochrony zdrowia.

22. Wybrane zagadnienia pielęgniarstwa specjalistycznego

Opieka nad chorą z zaburzeniami metabolicznymi i endokrynologicznymi, chorobami układu krążenia i naczyń, układu oddechowego, nerwowego i zaburzeniami psychicznymi. Opieka paliatywna.

23. Metodologia badań naukowych i seminarium magisterskie

Przedmiot i cel badań. Metody i techniki badań. Zasady interpretacji danych empirycznych. Konstrukcja opracowań i projektów. Etapy postępowania badawczego. Etyka w badaniach naukowych.

D. SAMOKSZTAŁCENIE

STUDIA ZAWODOWE

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku położnictwo trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi 4.780, w tym 4.600 godzin kształcenia zawodowego, tj. 2.300 godzin kształcenia praktycznego i 2.300 godzin kształcenia teoretycznego. W ramach kształcenia teoretycznego uczelnia może organizować samokształcenie w wymiarze nie większym niż 760 godzin.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent powinien być przygotowany do samodzielnego odgrywania roli zawodowej i powinien posiadać:

- wiedzę w zakresie nauk medycznych, w szczególności medycyny perinatalnej, neonatologii, ginekologii i pielęgniarstwa, nauk humanistycznych i społecznych,

- umiejętność wykonywania świadczeń zdrowotnych wobec kobiety i jej rodziny, kobiety ciężarnej, rodzącej, położnicy i noworodka w zakresie promocji zdrowia, profilaktyki, profesjonalnej opieki położniczo-ginekologicznej: przedkoncepcyjnej, prenatalnej, perinatalnej, w okresie przekwitania i senium,

- umiejętność współdziałania w zespole interdyscyplinarnym w zakresie profilaktyki oraz w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji w odniesieniu do wymienionych grup pacjentów,

- umiejętność rozpoznawania i monitorowania ciąży prawidłowej, samodzielnego przyjęcia porodu siłami natury oraz wykrywania stanów odbiegających od normy u matki i jej dziecka w okresie ciąży, porodu i połogu,

- umiejętność prowadzenia edukacji na temat rozrodu i metod planowania rodziny, w okresie dojrzewania, przedkoncepcyjnym, w aspekcie biologicznym, wychowawczym i społecznym oraz ochrony macierzyństwa i ojcostwa,

- umiejętność inicjowania i wspierania działań kobiety i jej rodziny na rzecz promowania zdrowia i podnoszenia poziomu zdrowotności społeczeństwa,

- umiejętność podejmowania działań ratowniczych w sytuacjach nagłych, dokonywania wyboru właściwych form udzielania pierwszej pomocy położniczej, mieszczących się w zakresie kwalifikacji i kompetencji zawodowych,

- umiejętność działania zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego podejścia do pacjenta z poszanowaniem i respektowaniem jego praw.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 180

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 600

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 3.240

w tym: zajęcia teoretyczne 940

zajęcia praktyczne 1.180

praktyki zawodowe 1.120

D. SAMOKSZTAŁCENIE¹⁾ 760

RAZEM: 4.780

_________

¹⁾ Samokształcenie rozumiane jako nauka własna studenta pod nadzorem uczelni.

IV. ZAJĘCIA PRAKTYCZNE I PRAKTYKI ZAWODOWE

Zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej oraz placówkach nauczania i wychowania i obejmują kształcenie i doskonalenie umiejętności niezbędnych do uzyskania kwalifikacji zawodowych.

Miejscem praktyk powinny być szczególnie: sala porodowa, oddziały położnicze, noworodkowe (położniczo-noworodkowe), patologii ciąży, ginekologii, internistyczne, pediatryczne (niemowlęcy, patologii noworodka) w szpitalach klinicznych, jednostkach badawczo-rozwojowych lub wieloprofilowych szpitalach o zasięgu regionalnym oraz ośrodkach położniczej i pielęgniarskiej opieki domowej, środowiskowej i szkołach rodzenia.

W ramach praktyk zapewnia się studentowi realizację zajęć obejmujących:

- poradnictwo dla kobiet ciężarnych, łącznie z przeprowadzeniem co najmniej 100 badań prenatalnych,

- sprawowanie nadzoru i opieki nad co najmniej 40 rodzącymi,

- przyjęcie 40 porodów, a w przypadku gdy liczba rodzących jest mniejsza - co najmniej 30 porodów pod warunkiem aktywnego udziału w 20 innych porodach,

- aktywny udział w porodzie z położenia miednicowego, a w przypadku gdy jest to niemożliwe - asystowanie w warunkach symulowanych,

- wykonanie nacięcia krocza i zakładanie szwów,

- kontrolę i opiekę nad 40 kobietami u których mogą wystąpić powikłania w trakcie ciąży, porodu i połogu,

- sprawowanie nadzoru i opieki nad co najmniej 40 ciężarnymi,

- sprawowanie nadzoru i opieki włącznie z przeprowadzeniem badań nad 100 położnicami i zdrowymi noworodkami,

- prowadzenie obserwacji i sprawowanie opieki nad noworodkami niedonoszonymi, przenoszonymi, z niską masą urodzeniową oraz chorymi,

- sprawowanie opieki nad kobietami z objawami patologicznymi - ginekologicznymi i położniczymi.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIE GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 180

1. Wychowanie fizyczne 60

2. Język obcy 120

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 600

1. Anatomia 60

2. Fizjologia 60

3. Embriologia i rozwój człowieka 30

4. Genetyka i embriopatie 30

5. Biochemia z biofizyką 30

6. Patologia 45

7. Mikrobiologia z podstawami parazytologii 30

8. Zdrowie publiczne 75

9. Farmakologia 45

10. Psychologia 45

11. Socjologia 30

12. Pedagogika 45

13. Zagadnienia prawne 30

14. Badanie fizykalne 30

15. Radiologia 15

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 3.240

	zajęcia teoretyczne (liczba godzin)	zajęcia praktyczne (liczba godzin)	praktyki zawodowe (godziny/ tygodnie)
1. Filozofia i etyka zawodu położnej	45	-	-
2. Podstawy opieki położniczej	370	440	280/7
3. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna	30	40	40/1
4. Podstawowa opieka zdrowotna	30	80	120/3
5. Diagnostyka w położnictwie i ginekologii	20	20	-
6. Położnictwo i pielęgniarstwo położnicze	90	120	160/4
7. Ginekologia i pielęgniarstwo ginekologiczne	60	120	120/3
8. Planowanie rodziny i seksuologia	15	40	40/1
9. Neonatologia i pielęgniarstwo neo- natologiczne	45	80	80/2
10. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne	30	40	80/2
11. Podstawy interny	30	40	40/1
12. Podstawy chirurgii	30	40	40/1
13. Podstawy psychiatrii	15	40	40/1
14. Anestezjologia i intensywna terapia w opiece położniczej	15	40	40/1
15. Rehabilitacja w położnictwie i ginekologii	15	40	40/1
16. Choroby zakaźne w położnictwie	15	-	-
17. Dietetyka	15	-	-
18. Metodologia badań naukowych i seminarium licencjackie	70	-	-
Razem:	940	1.180	1.120/28

D. SAMOKSZTAŁCENIE 760

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia

Budowa ciała ludzkiego. Budowa i rola kości. Budowa miednicy kostnej. Budowa kanału rodnego. Budowa i mechanika mięśni. Narządy bierne i czynne ruchu. Okolice ciała, ściany tułowia i jamy ciała. Anatomia układu nerwowego: ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego. Narządy zmysłów. Układ krążenia: serce, krążenie duże i małe, krążenie wrotne, krążenie matczyno-płodowe. Układ chłonny. Układ oddechowy: drogi oddechowe, płuca, opłucna. Układ trawienny. Układ dokrewny. Otrzewna. Przestrzeń zaotrzewnowa. Nadnercza. Układ moczowo-płciowy. Narządy płciowe męskie i żeńskie. Budowa gruczołu piersiowego.

2. Fizjologia

Podstawowe wiadomości w zakresie funkcji życiowych. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Podstawy elektrofizjologii. Charakterystyka mięśni szkieletowych, gładkich, mięśnia sercowego. Czynność skurczowa macicy. Czucie, ruch, percepcja. Aktywacja mózgu, sen, czuwanie. Wyższe czynności ośrodkowego układu nerwowego. Fizjologia wrażeń zmysłowych. Fizjologia układu dokrewnego. Fizjologia serca. Układ naczyniowy, hemodynamika i autoregulacja tkankowego przepływu krwi. Fizjologia układu oddechowego, mechanika i regulacja oddychania. Krążenie płucne i wymiana gazowa. Krążenie matczyno-płodowe. Fizjologia układu krwiotwórczego. Układ trawienny - czynności motoryczne i wydzielnicze. Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych. Przemiana materii. Fizjologia nerek. Układ renina-angiotensyna. Regulacja równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Fizjologia narządów płciowych. Fizjologia rozrodu. Fizjologia laktacji.

3. Embriologia i rozwój człowieka

Spermatogeneza i spermiogeneza. Owogeneza. Zaplemnienie i zapłodnienie. Wczesne stadia rozwoju człowieka. Rozwój poszczególnych układów i narządów. Rozwój, budowa i funkcja łożyska.

4. Genetyka i embriopatie

Podstawy teorii chromosomowej dziedziczenia i cytogenetyki. Budowa i funkcja komórki. Kariotyp człowieka. Aberracje chromosomów płciowych i autosomalnych oraz ich powstawanie. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Poradnictwo genetyczne. Czynniki mutagenne. Diagnostyka dysmorfologiczna. Podstawowe techniki stosowane w badaniach genetycznych i immunologicznych.

5. Biochemia z biofizyką

Biologiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcje związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim.

6. Patologia

Podstawowe pojęcia z zakresu patomorfologii ogólnej. Patomorfologia ogólna nowotworów. Patologia narządów płciowych żeńskich i gruczołu piersiowego. Patologia płodu i popłodu. Podstawowe pojęcia z zakresu patofizjologii. Stres. Głód tlenowy. Wstrząs. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Zaburzenia termoregulacji. Zaburzenia procesu krzepnięcia. Starzenie się organizmu, śmierć.

7. Mikrobiologia z podstawami parazytologii

Podstawy wirusologii, bakteriologii i parazytologii. Grzyby chorobotwórcze. Charakterystyka drobnoustrojów chorobotwórczych i pasożytów. Epidemiologia, chorobotwórczość, mechanizm zakażenia oraz drogi szerzenia się zakażeń w ustroju. Mikroflora ciała ludzkiego i otoczenia. Organizm i środowisko. Badania mikrobiologiczne.

8. Zdrowie publiczne

Higiena człowieka i środowiska. Zanieczyszczenia biosfery i metody ich ograniczenia. Higiena żywności i żywienia. Higiena nauki i pracy. Zdrowie publiczne - kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Polityka społeczno-zdrowotna państwa. Systemy opieki zdrowotnej - struktura organizacyjna, cele i zadania. Rynek usług zdrowotnych. Źródła finansowania opieki zdrowotnej. Choroby społeczne. Profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy. Programowe działania na rzecz zdrowia w wymiarze regionalnym, ponadregionalnym i międzynarodowym. Struktura i zasoby pielęgniarstwa i położnictwa. System kształcenia i doskonalenia zawodowego położnych. Stanowisko pracy. Obciążenie fizyczne i psychiczne w pracy - stres organizacyjny. Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy. Położna jako świadczeniodawca usług, koszty usług.

9. Farmakologia

Podstawy farmakologii ogólnej. Mechanizmy działania leków. Losy leków w organizmie i ich biotransformacja. Farmakologia poszczególnych układów. Krew i środki krwiozastępcze. Podstawy chemioterapii i radioterapii. Środki dezynfekcyjne. Farmakoterapia i fitoterapia w położnictwie, neonatologii i ginekologii. Teratogenne i embriotoksyczne działanie leków. Przenikanie leków przez barierę łożyskową. Leki oksytotyczne i tokolityki. Hormony gonadotropowe i płciowe. Antykoncepcja. Farmakoterapia niepłodności. Hormonalna terapia zastępcza.

10. Psychologia

Determinanty i mechanizmy regulacyjne zachowań człowieka. Procesy poznawcze człowieka. Osobowość. Stres a zdrowie. Choroba i hospitalizacja jako sytuacje trudne. Pomoc psychologiczna. Psychologia postaw i zachowań prokreacyjnych. Psychospołeczne aspekty pokwitania, menstruacji, ciąży, połogu i karmienia piersią, planowania rodziny, menopauzy i senium. Psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego i prorodzinnego. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Sytuacje jatrogenne w relacji położna - pacjent. Specyficzne problemy komunikowania się w okresie dojrzewania, ciąży, narodzin, klimakterium i senium. Techniki redukowania lęku, metody relaksacyjne. Zespół wypalenia zawodowego.

11. Socjologia

Socjologia instytucji i zawodów medycznych. Społeczne uwarunkowania zdrowia i choroby. Społeczne konsekwencje choroby, bezdzietności, ciąży niepożądanej. Struktura i dynamika rodziny. Modele i funkcje rodziny. Społeczne problemy młodocianych i samotnych matek. Niepełnosprawność jako problem społeczny. Dewiacje społeczne.

12. Pedagogika

Wychowanie jako zjawisko społeczne. Środowisko wychowawcze. Filozoficzne podstawy działalności wychowawczej. Cele wychowania jako realizacja wartości osobowych i społecznych. Strategie wychowawcze. Teorie, formy i metody wychowania. Trudności wychowawcze. Kształtowanie środowiska wychowawczego. Edukacja zdrowotna dzieci, młodzieży i dorosłych. Organizacja i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w wybranych zakładach opieki.

13. Zagadnienia prawne

Podstawy zagadnień prawnych: system prawa, struktura aktów prawnych, prawa człowieka, wykładnia prawna. Prawo o zakładach opieki zdrowotnej. Prawo ubezpieczeń zdrowotnych. Ustawodawstwo zawodowe. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność w zawodach medycznych: odpowiedzialność cywilna, karna, pracownicza, zawodowa. Podstawy prawa pracy.

14. Badanie fizykalne

Badanie przedmiotowe noworodków, niemowląt oraz osób dorosłych: stan psychiczny, stan ogólny, skóra, oczy, uszy, jama ustna, gardło i szyja, klatka piersiowa i płuca, gruczoły piersiowe, układ sercowo-naczyniowy, brzuch, męskie narządy płciowe, żeńskie narządy płciowe, obwodowy układ krążenia, układ mięśniowo-szkieletowy, układ nerwowy. Dokumentacja kliniczna pacjenta.

15. Radiologia

Diagnostyka radiologiczna. Przygotowanie chorego do badań radiologicznych. Radioterapia: rodzaje, wskazania i opieka nad chorym leczonym radioterapią. Chemioterapia nowotworów.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Filozofia i etyka zawodu położnej

Przedmiot i kierunki filozofii i ich charakterystyka. Podstawowe założenia epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych. Antropologia filozoficzna jako źródło refleksji nad człowiekiem. Przedmiot i podmiot etyki. Kodeks etyki położnej. Wartości, normy i oceny moralne. Rodowód ideowo-historyczny etyki położnictwa. Dylematy etyczne w pracy położnej i we współczesnym położnictwie. Odpowiedzialność moralna położnej. Uwarunkowania historyczne i kierunki rozwoju zawodu położnej.

2. Podstawy opieki położniczej

Podstawowe pojęcia i definicje. Historia i kierunki rozwoju opieki zdrowotnej nad kobietą i dzieckiem w Polsce i na świecie. Współczesne kierunki rozwoju opieki perinatalnej. Zasady trójpoziomowej organizacji opieki perinatalnej. Rola społeczno-zawodowa położnej. Modele organizowania opieki położniczej i pracy położnej. Standardy i procedury postępowania -jakość opieki położniczej. Metody, sposoby, zasady, techniki i procedury stosowane w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą i jej dzieckiem oraz nad kobietą chorą ginekologicznie. Udział i odpowiedzialność położnej w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Rola położnej w zespole interdyscyplinarnym. Proces pielęgnowania jako metoda pracy położnej; etapy, formułowanie diagnoz, planowanie i ocena opieki, dokumentacja. Charakterystyka wybranych modeli pielęgnowania. Badanie położnicze zewnętrzne i wewnętrzne. Usytuowanie płodu w macicy, ocena sytuacji położniczej, mechanizm i sposoby prowadzenia porodu fizjologicznego i patologicznego, obroty położnicze, zasady postępowania w porodach operacyjnych. Postępowanie w krwotokach w położnictwie. Diagnostyka śródporodowa. Zasady opieki położniczej podczas porodu. Psychoprofilaktyka porodu, problem bólu porodowego; metody łagodzenia, pozycje i udogodnienia porodowe, bezpieczne macierzyństwo, oczekiwania kobiety i rodziny. Poród rodzinny, naturalny. Prowadzenie porodu z uwzględnieniem aktualnych wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia i Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Położnictwa i Ginekologii.

3. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

Paradygmaty zdrowia. Zachowania zdrowotne i czynniki kształtujące stan zdrowia. Ocena stanu zdrowia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna w systemie opieki zdrowotnej. Metody kształtowania zachowań zdrowotnych. Modele promocji zdrowia. Programy promocji zdrowia. Organizacja i funkcjonowanie szkoły rodzenia.

4. Podstawowa opieka zdrowotna

Rozwój, organizacja i zadania podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce. Rola położnej środowiskowej, rodzinnej w zespole podstawowej opieki zdrowotnej. Kompetencje położnej środowiskowej, rodzinnej. Specyfika opieki nad kobietą i jej rodziną w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Opieka położniczo-ginekologiczna, diagnoza środowiskowa i dokumentowanie działań. Rodzina jako podmiot opieki, działania położnej w sytuacji kryzysu rodziny. Udział położnej w realizacji zadań wynikających z programów polityki zdrowotnej.

5. Diagnostyka w położnictwie i ginekologii

Badanie kliniczne. Metody pobierania i sposoby postępowania z materiałem do badań. Interpretacja wyników. Badanie ekosystemu pochwy. Cytodiagnostyka, kolposkopia, badanie patomorfologiczne. Ultrasonografia. Kardiotokografia. Diagnostyka endokrynologiczna, badania biochemiczne. Badania serologiczne. Laparoskopia, histeroskopia, histerosalpingografia, amnioskopia, fetoskopia. Amniocenteza, kordocenteza. Densytometria. Samobadanie piersi, mammografia, sonomammografia. Diagnostyka radiologiczna.

6. Położnictwo i pielęgniarstwo położnicze

Rozpoznanie i przebieg ciąży prawidłowej. Udział położnej w monitorowaniu stanu ogólnego i położniczego ciężarnej w przebiegu ciąży fizjologicznej. Patologia ciąży. Ocena ryzyka położniczego. Poród patologiczny. Poród zabiegowy. Udział położnej w profilaktyce i czynnościach diagnostyczno-leczniczych w przypadku powikłanego przebiegu ciąży i porodu, chorób wynikających z reakcji organizmu kobiety na ciążę i chorób niepołożniczych. Połóg prawidłowy. Patologia połogu. Karmienie piersią. Opieka nad położnicą i jej dzieckiem w fizjologicznym przebiegu połogu, w patologicznym przebiegu połogu i w przypadku współistnienia chorób matki. Standardy postępowania w położnictwie. Dokumentacja medyczna.

7. Ginekologia i pielęgniarstwo ginekologiczne

Ginekologia wieku rozwojowego. Nieprawidłowości budowy i wady rozwojowe narządów płciowych, ciała obce w narządzie rodnym, stany zapalne zewnętrznych narządów płciowych. Okres dojrzałości płciowej. Przygotowanie kobiet do samoobserwacji i samoopieki. Udział położnej w przygotowaniu rodziny do pełnienia funkcji prokreacyjnej. Niepłodność kobieca. Niepłodność męska. Wybrane elementy andrologii. Współudział położnej w diagnozowaniu i leczeniu niepłodności małżeńskiej. Specyfika pielęgnowania w schorzeniach ginekologicznych. Profilaktyka, leczenie, pielęgnowanie, prewencja - stany zapalne narządów płciowych, choroby przenoszone drogą płciową. Endometrioza. Klimakterium i senium. Rola i zadania położnej w opiece nad kobietą w różnych okresach życia. Zaburzenia statyki narządu rodnego. Wysiłkowe nietrzymanie moczu. Nowotwory łagodne narządów płciowych oraz sutka. Rola i zadania położnej w przygotowaniu psychofizycznym pacjentki do badań i zabiegów diagnostycznych, operacyjnych i pielęgnacja po operacjach ginekologicznych. Metody operacyjne wykorzystywane w ginekologii. Epidemiologia i etiopatogeneza chorób nowotworowych narządów płciowych żeńskich i sutka. Udział położnej w profilaktyce, diagnostyce i terapii nowotworów narządów płciowych żeńskich i sutka. Opieka nad kobietą z nowotworem narządów płciowych z uwzględnieniem specyfiki pielęgnowania przed i po terapii. Radioterapia - rodzaje, wskazania i opieka nad chorym leczonym radioterapią. Mastektomia - pielęgnowanie przed i po operacji. Grupy wsparcia. Opieka nad chorą w terminalnej fazie choroby nowotworowej. Udział położnej w terapii bólu.

8. Planowanie rodziny i seksuologia

Przygotowanie do pełnienia funkcji prokreacyjnej i rodzicielstwa. Etapy planowania rodziny. Niepowodzenia w prokreacji. Planowanie urodzeń: naturalne metody sterowania płodnością, hormonalne środki antykoncepcyjne, wkładki domaciczne, mechaniczne i chemiczne środki antykoncepcyjne. Płodność po porodzie i po odstawieniu antykoncepcji. Skuteczność, zalety i wady różnych metod sterowania płodnością. Mechanizmy regulujące funkcje seksualne. Granice norm i patologii seksualnych.

9. Neonatologia i pielęgniarstwo neonatologiczne

Czynniki warunkujące prawidłowy rozwój prenatalny i postnatalny. Specyfika opieki pielęgniarskiej nad noworodkiem. Charakterystyka noworodków uwzględniająca wiek płodowy i urodzeniową masę ciała. Stany przejściowe okresu noworodkowego. Szczepienia w okresie noworodkowym. Noworodek niedojrzały. Metoda kangura. Noworodek z hipotrofią. Patologia okresu noworodkowego. Postępowanie z noworodkiem z urazem okołoporodowym. Monitorowanie stanu noworodka. Transport noworodka. Epidemiologia i etiologia zakażeń w oddziałach noworodkowych. Zapobieganie zakażeniom w oddziałach noworodkowych.

10. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne

Specyfika opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem. Udział położnej w wybranych działaniach profilaktycznych. Ostre i przewlekłe zaburzenia w odżywianiu. Stany niedoborowe. Pielęgnowanie dzieci z wadami wrodzonymi. Przygotowanie dziecka do badań diagnostycznych. Opieka nad dzieckiem chorym w wybranych chorobach, oparzeniach. Problemy pielęgnacyjne i psychospołeczne dzieci z porażeniem mózgowym. Problemy dziecka hospitalizowanego.

11. Podstawy interny

Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny, metody diagnostyki i terapii, pielęgnowanie chorych w schorzeniach układu oddechowego, pokarmowego, moczowego, sercowo-naczyniowego, krwiotwórczego i dokrewnego oraz z chorobami metabolicznymi i narządu ruchu.

12. Podstawy chirurgii

Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego w trybie nagłym i planowym oraz w chirurgii ambulatoryjnej. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym. Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym. Zapobieganie zakażeniom w chirurgii. Choroby żył. Kamica dróg moczowych i żółciowych. Pielęgnowanie chorych po przebytym urazie. Zabiegi operacyjne w ciąży.

13. Podstawy psychiatrii

Ustawodawstwo dotyczące ochrony zdrowia psychicznego. Zaburzenia psychiczne związane ze sferą prokreacji. Zaburzenia i choroby psychiczne w okresie ciąży. Depresje poporodowe. Psychozy poporodowe. Zespoły lękowe. Zaburzenia psychiczne w okresie klimakterium i senium.

14. Anestezjologia i intensywna terapia w opiece położniczej

Podstawowe pojęcia. Pomoc doraźna. Rodzaje znieczulenia. Analgezja dożylna i domięśniowa. Analgezja wziewna. Znieczulenie przewodowe. Znieczulenie ciężarnej i rodzącej. Ból porodowy. Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia: nagłe zatrzymanie krążenia, wstrząs, krwotok, ostra niewydolność oddechowa, ostre zatrucia, ostra niewydolność nerek. Intensywna terapia noworodka. Intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy. Udział położnej w intensywnym nadzorze. Opieka nad ciążą wysokiego ryzyka - cukrzyca, wady serca, nadczynność tarczycy.

15. Rehabilitacja w położnictwie, neonatologii i ginekologii

Cele i zadania rehabilitacji kompleksowej. Rola i zadania położnej w realizacji procesu rehabilitacji. Fizjoterapia w ciąży, porodzie i połogu. Fizjoterapia w okresie noworodkowym. Kinezystymulacja w połogu fizjologicznym i po cięciu cesarskim. Fizjoprofilaktyka w ginekologii. Rehabilitacja po operacjach ginekologicznych. Rehabilitacja po mastektomii i operacjach odtwórczych.

16. Choroby zakaźne w położnictwie

Mechanizmy zakażenia płodu. Choroby bakteryjne: listerioza, bruceloza, zakażenia pochwowe - rzeżączka. Choroby pasożytnicze: kiła, toksoplazmoza. Choroby wirusowe: różyczka, opryszczka, grypa, cytomegalia, ospa, półpasiec. AIDS. Wirusowe zapalenie wątroby.

17. Dietetyka

Podstawy żywienia dietetycznego, rodzaje diet. Zróżnicowanie diet u dzieci i dorosłych. Żywienie człowieka w zdrowiu i chorobie. Dieta kobiety ciężarnej, karmiącej. Żywienie chorych ze zwiększonym katabolizmem.

18. Metodologia badań naukowych i seminarium licencjackie

Przedmiot i cel badań. Metody i techniki badań. Zasady interpretacji danych empirycznych. Konstrukcja opracowań i projektów. Prawa autorskie. Etapy postępowania badawczego.

D. SAMOKSZTAŁCENIE

VII. ZALECENIA

Egzamin dyplomowy kończący studia zawodowe powinien składać się z części teoretycznej, w tym obrony pracy licencjackiej, i części praktycznej.

ZAŁĄCZNIK Nr 50

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

prawo kanoniczne

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku prawo kanoniczne trwają 5 lat (10 semestrów) i opierają się na Konstytucji Apostolskiej "Sapientia christiana", wydanej przez papieża Jana Pawła II z dnia 15 kwietnia 1979 r. oraz Zarządzeniach Kongregacji Wychowania Katolickiego wprowadzających w życie tę Konstytucję, z dnia 29 kwietnia 1979 r. Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.200, w tym 2.130 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku prawo kanoniczne powinny zapewnić absolwentom ogólną wiedzę prawnokanoniczną wymaganą do podjęcia samodzielnych zawodów, do których wykonania prawo kościelne wymaga ukończonych studiów kanonistycznych: pracownik administracji kościelnej, sądownictwa kościelnego (sędzia, notariusz, adwokat i inne). Powinny także wyposażyć w umiejętność podejmowania naukowych prac badawczych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 585

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 465

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.080

Razem: 2.130

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyk.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 585

1. Podstawy światopoglądu katolickiego 30

2. Elementy logiki i metodologii dla prawników 45

3. Etyka 60

4. Historia filozofii 60

5. Język obcy nowożytny 150

6. Język łaciński 150

7. Wychowanie fizyczne 60

8. Przedmiot do wyboru (przedmiot humanistyczny lub inny niezwiązany

bezpośrednio z kierunkiem studiów) 30

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 465

1. Wstęp do nauki o państwie i prawie 45

2. Prawo rzymskie 90

3. Historia powszechnego prawa kanonicznego 45

4. Historia kościelnego prawa polskiego 90

5. Teologia prawa kanonicznego 45

6. Normy generalne 90

7. Normy o chrześcijanach 30

8. Zadanie nauczania Kościoła 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.080

1. Ustrój hierarchiczny Kościoła 90

2. Prawo zakonne 120

3. Prawo o sakramentach świętych 120

4. Prawo małżeńskie 120

5. Pozostałe akty kultu Bożego oraz miejsca i czasy święte 45

6. Kościelne prawo majątkowe 30

7. Kościelne prawo karne materialne 60

8. Proces zwyczajny 90

9. Proces administracyjny 30

10. Procesy małżeńskie 120

11. Proces karny 30

12. Postępowania w sprawie sakramentu święceń 15

13. Prawo kanonizacyjne 60

14. Kościelne prawo publiczne 90

15. Prawo katolickich Kościołów wschodnich 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wstęp do nauki o państwie i prawie

Pojęcie i rodzaje państw. Systemy polityczne. Kościół a państwo. Koncepcje prawa. Budowa normy prawnej. Stosunki prawne. Źródła prawa. Wykładnia i stosowanie prawa. Koncepcje praworządności.

2. Prawo rzymskie

Źródła prawa rzymskiego. Rzymskie postępowanie sądowe w sprawach cywilnych. Prawo osobowe. Rzymskie prawo rodzinne. Prawo spadkowe. Rzymskie prawo rzeczowe. Zobowiązania według prawa rzymskiego.

3. Historia powszechnego prawa kanonicznego

Źródła prawa kanonicznego. Zbiory prawa kanonicznego przed dekretem Gracjana. Corpus Iuris Civilis. Kodeksy Prawa Kanonicznego z 1917 r. i z 1983 r. Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich z 1990 r.

4. Historia kościelnego prawa polskiego

Geneza i początki synodów w Polsce. Charakterystyka synodów legackich. Charakterystyka synodów prowincjalnych. Znaczenie Soboru Trydenckiego dla rozwoju ustawodawstwa prowincjalnego. Kodyfikacja ustawodawstwa prowincjalnego. Synod prowincjalny w KPK 1983. Synod plenarny w KPK 1983. Synod diecezjalny - historia. Synod diecezjalny w KPK 1983.

5. Teologia prawa kanonicznego

Metodologia w wykładzie prawa. Analiza zjawiska prawnego w Kościele. Próby definicji normy kościelnej. Obowiązywanie normy kanonicznej. Relacja do prawa natury i prawa Bożego. Stosowanie prawa w Kościele. Oryginalne instytucje prawne w systemie prawa kanonicznego.

6. Normy generalne

Ustawy kościelne. Zwyczaj. Dekrety ogólne. Instrukcje. Poszczególne akty administracyjne. Statuty i przepisy porządkowe. Osoby fizyczne i prawne. Akty prawne. Władza rządzenia. Urzędy kościelne. Przedawnienie. Obliczanie czasu.

7. Normy o chrześcijanach

Obowiązki i prawa wszystkich wiernych. Obowiązki i prawa wiernych świeckich. Duchowni. Prałatury personalne. Stowarzyszenia wiernych.

8. Zadanie nauczania Kościoła

Posługa Słowa Bożego. Misyjna działalność Kościoła. Wychowanie katolickie. Środki społecznego przekazu. Wyznanie wiary.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Ustrój hierarchiczny Kościoła

Najwyższa władza kościelna. Biskup Rzymski i Kolegium Biskupów. Synod Biskupów. Kuria Rzymska. Kościoły partykularne. Biskupi. Synody partykularne. Konferencja Episkopatu. Organizacja Kościołów partykularnych.

2. Prawo Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego

Normy wspólne wszystkim instytutom życia konsekrowanego. Instytuty zakonne. Instytuty świeckie. Stowarzyszenia życia apostolskiego.

3. Prawo o sakramentach świętych

Zagadnienia wstępne. Chrzest. Bierzmowanie. Eucharystia. Pokuta. Namaszczenie chorych. Święcenia.

4. Prawo małżeńskie

Czynności poprzedzające zawarcie małżeństwa. Przeszkody małżeńskie. Zgoda małżeńska. Forma zawarcia. Małżeństwa mieszane. Skutki małżeństwa. Rozłączenie małżonków. Unieważnienie małżeństwa.

5. Pozostałe akty kultu Bożego oraz miejsca i czasy święte

Sakramentalia. Liturgia Godzin. Pogrzeb kościelny. Kult świętych obrazów i relikwii. Ślub i przysięga. Miejsca święte. Czasy święte.

6. Kościelne prawo majątkowe

Nabywanie dóbr. Zarząd dóbr. Umowy, zwłaszcza alienacja. Pobożne zapisy. Pobożne fundacje.

7. Kościelne prawo karne materialne

Karanie przestępstw w ogólności. Ustawa karna i nakaz karny. Podmiot sankcji karnych. Kary oraz inne środki karne. Wymierzanie kar. Ustanie kar. Kary za poszczególne przestępstwa.

8. Proces zwyczajny

Właściwości sądu. Stopnie trybunałów. Zasady działania. Strony w sprawie. Skargi i zarzuty. Wprowadzenie sprawy. Zawiązanie sporu. Instancja sporu. Dowody. Sprawy wypadkowe. Ogłoszenie akt, zamknięcie postępowania dowodowego, dyskusja sprawy. Orzeczenie sędziego. Zaskarżenie wyroku. Stan rzeczy osądzonej i przywrócenie do stanu poprzedniego. Koszty sądowe i bezpłatna pomoc. Wykonanie wyroku.

9. Proces administracyjny

Rekurs przeciwko dekretom administracyjnym. Pozahierarchiczne środki odwoławcze. Rekurs hierarchiczny.

10. Procesy małżeńskie

Sprawy o orzeczenie nieważności małżeństwa. Sprawy o separację małżonków. Proces do dyspensy od małżeństwa zawartego i niedopełnionego. Proces dotyczący domniemanej śmierci współmałżonka.

11. Proces karny

Denuncjacja. Postępowanie wyjaśniające wobec rzecznika sprawiedliwości. Zaskarżenie formalne. Postępowanie karne. Dekret. Wyrok.

12. Postępowania w sprawie sakramentu święceń

Proces o nieważność święceń. Postępowanie w sprawie udzielenia dyspensy od obowiązków wynikających z przyjętych święceń.

13. Prawo kanonizacyjne

Instytucje kanonizacyjnego prawa materialnego. Historia procedury kanonizacyjnej. Prawo obowiązujące - dochodzenie diecezjalne; postępowanie w Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.

14. Kościelne prawo publiczne

Systemy relacji między państwem a Kościołem. Ochrona wolności religijnej w umowach międzynarodowych. Stolica Apostolska w stosunkach międzynarodowych. Stosunki dyplomatyczne Stolicy Apostolskiej. Konwencje między Stolicą Apostolską i państwami.

15. Prawo katolickich Kościołów wschodnich

Obrządek i Kościół sui iuris. Ustrój hierarchiczny Kościołów wschodnich. Patriarchat. Sakramenty święte w prawie Kościołów wschodnich. Wschodnie prawo małżeńskie. Elementy wschodniego prawa karnego.

VII.

ZALECENIA

Z łącznej liczby godzin 240 godzin przeznacza się na przygotowanie rozprawy magisterskiej.

ZAŁĄCZNIK Nr 51

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

psychologia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku psychologia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.600, w tym 1.185 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku psychologia powinien posiadać podstawową wiedzę teoretyczną i empiryczną z zakresu psychologii ogólnej; zdobyć przygotowanie metodologiczne; opanować podstawy logiki, socjologii, wiedzy o biologicznych wyznacznikach zachowania, psychopatologii itp.; posiadać podstawowe umiejętności praktyczne w zakresie doradztwa i realizacji samodzielnych działań.

Dobre przygotowanie merytoryczne i metodologiczne powinno być podstawą umiejętności planowania i realizacji własnych projektów poznawczych oraz planowania i realizacji interwencji psychologicznych dotyczących różnych dziedzin życia społecznego.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 330

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 450

Razem: 1.185

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405

1. Filozofia z elementami logiki 45

2. Biologiczne podstawy zachowania 90

3. Języki nowożytne (w tym obowiązkowo angielski) 180

4. Wychowanie fizyczne 60

5. Przedmiot do wyboru (np. informatyka, historia sztuki, przedmiot

przyrodniczy lub inny niezwiązany bezpośrednio z kierunkiem studiów) 30

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 330

1. Wprowadzenie do psychologii 60

2. Historia myśli psychologicznej 30

3. Metodologia ze statystyką 120

4. Psychometria i diagnoza psychologiczna 120

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 450

1. Psychologia ogólna: procesy poznawcze 90

2. Psychologia ogólna: emocje, motywacja 60

3. Psychologia ogólna: osobowość 60

4. Psychologia ogólna: różnice indywidualne 60

5. Psychologia społeczna 120

6. Psychologia rozwoju człowieka w cyklu życia 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Wprowadzenie do psychologii

Specyfika psychologii. Koncepcje psychologiczne i koncepcje człowieka w psychologii. Gromadzenie doświadczenia (percepcja i uczenie się). Przechowywanie doświadczenia. Przetwarzanie doświadczenia (myślenie, strukturalizacja itp.). Procesy dynamizujące zachowanie (emocje i motywacje). Człowiek jako osobowość. Człowiek jako istota społeczna. Rozwój w ciągu życia. Zastosowania psychologii. Etyczne problemy psychologii.

2. Historia myśli psychologicznej

Filozoficzny rodowód psychologii. Tradycja helleńska w psychologii. Metafora maszyny w psychologii. Racjonalizm kartezjański. Wkład nauk przyrodniczych w psychologię. Dwudzielna psychologia Wundta (indywidualna psychologia eksperymentalna i psychologia historyczno-kulturowa). Szkoła würzburska i psychologia postaci. Narodziny i rozwój behawioryzmu. Psychoanaliza i jej odmiany. Psychologia humanistyczna. Polska myśl psychologiczna.

3. Metodologia ze statystyką

Metodologia: cele nauczania metodologii; psychologia jako nauka empiryczna: etapy badania naukowego (psychologicznego); zmienne; operacjonalizacja zmiennych; problemy i hipotezy badawcze; model eksperymentalny; model ex post facto; model wielokrotnej regresji; interakcja: "psycholog-osoba badana" jako źródło artefaktów; etyczne problemy badań naukowych; świadomość metodologiczna, praktyka społeczna a psychologia.

Statystyka: pomiar w psychologii; grupowanie danych, sposoby graficznego przedstawiania danych; opis statystyczny jednej zmiennej; rozkłady zmiennych losowych; korelacja i regresja; korelacja zmiennych porządkowych i nominalnych; próba jako reprezentacja populacji; etapy wnioskowania statystycznego; założenia niektórych testów statystycznych; testy dla danych interwałowych i ilorazowych; testy dla danych porządkowych i nominalnych; podstawy analizy wariancji; podstawy obsługi pakietów statystycznych (na przykładzie Statistica 5.1 lub SPSS 8.1 - wersja polska).

4. Psychometria i diagnoza psychologiczna

Diagnoza: pojęcie diagnozy (definicje: cecha - objaw - symptom; wartość diagnostyczna cech); diagnoza jako proces pobierania, agregacji i modelowania informacji o zachowaniu; typy diagnoz: diagnoza procesu i diagnoza interakcji; społeczny kontekst diagnozy; diagnoza i paradygmat teoretyczny (semantyka cech i reguły wnioskowania: model psychoanalityczny, behawioralny, poznawczy, humanistyczny); diagnoza jako integracja danych (interpretacja - diagnoza - orzeczenie, strategie empiryczne i teoretyczne), diagnoza jakościowa a diagnoza ilościowa, zastosowanie diagnozy jakościowej w opisie, klasyfikacji (typologii), wyjaśnianiu i interwencji psychologicznej.

Psychometria: test psychologiczny jako narzędzie pozyskiwania danych ilościowych będących podstawą diagnozy psychologicznej (problem obiektywności testu, standaryzacji, trafności, rzetelności i normalizacji); planowanie procesu diagnostycznego i formułowanie wniosków diagnostycznych; podstawowe umiejętności diagnozowania (obserwacja i rozmowa; techniki eksperymentalne; techniki kwestionariuszowe - na przykładzie MMPI; diagnozowanie poziomu funkcjonowania intelektualnego - na przykładzie WAIS-R(PL); techniki projekcyjne - na przykładzie testu Rorschacha i TAT; diagnoza grupy).

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Psychologia ogólna: procesy poznawcze

Psychologia poznawcza - badania nad zachowaniem. Procesy spostrzegania. Rozpoznawanie struktur i kategoryzacja percepcyjna. Uwaga i mechanizmy selekcji informacji. Kontrola poznawcza i świadomość. Uczenie się. Pamięć - struktura i funkcje. Wyobrażeniowa i pojęciowa reprezentacja rzeczywistości. Myślenie i rozumowanie. Język i komunikacja. Procesy decyzyjne. Poznawcza psychologia stosowana.

2. Psychologia ogólna: emocje i motywacja

Mechanizmy wzbudzania emocji. Teorie emocji. Popędy i afekty pierwotne. Popędy i afekty wtórne. Stany emocjonalne. Ekspresja emocjonalna. Poznanie i emocja. Regulacja i samokontrola emocji. Podstawowe podejścia do motywacji (etologiczne, socjobiologiczne, psychodynamiczne, behawiorystyczne, poznawcze, humanistyczne). Afektywne i poznawcze mechanizmy motywacyjne. Motywacje specyficznie ludzkie.

3. Psychologia ogólna: osobowość

Podstawowe orientacje w psychologii osobowości. Teoria cech. Teoria uczenia się. Teorie psychodynamiczne. Poznawcze ujęcia osobowości. Psychologia JA. JA jako reprezentacja poznawcza. JA jako źródło motywacji. JA społeczne. Kontrola, samokontrola i samoregulacja. Regulacyjny potencjał osobowości.

4. Psychologia ogólna: różnice indywidualne

Czynniki warunkujące powstawanie różnic indywidualnych. Podstawowe metody genetyki zachowania służące do oceny wkładu genetycznego i środowiskowego w wariancję zachowania. Podstawowe teorie temperamentu, inteligencji i stylów poznawczych. Metody pomiaru cech temperamentu i inteligencji ze szczególnym uwzględnieniem technik psychometrycznych. Wybitne zdolności, talent i twórczość. Funkcjonalne znaczenie inteligencji, temperamentu i zdolności, talent i twórczość. Funkcjonalne znaczenie inteligencji, temperamentu i stylów poznawczych. Rola cech indywidualnych jako współwyznaczników odporności na stres. Różnice indywidualne między ludźmi a zasada społecznej równości.

5. Psychologia społeczna

Specyfika psychologii społecznej. Małe grupy. Minimalny wpływ społeczny. Konformizm. Kary i nagrody. Dysonans poznawczy. Postawy i ich modyfikacja. Atrakcyjność interpersonalna. Schematowy charakter wiedzy społecznej. Percepcja społeczna. Oceny dotyczące ludzi. Procesy atrybucji. Wartości społeczne. Tożsamość społeczna. Stereotypy i uprzedzenia. Agresja. Zachowania prospołeczne. Konflikt społeczny.

6. Psychologia rozwoju człowieka w cyklu życia

Przedmiot psychologii rozwoju człowieka i jego ewolucja: od psychologii dzieci i młodzieży do psychologii rozwoju człowieka w pełnym cyklu życia. Pojęcie rozwoju, kryteria zmiany rozwojowej. Modele ujmowania rozwoju. Czynniki rozwoju - interakcja natury i kultury. Analiza porównawcza teorii rozwoju (ich rodowód, stawiane pytania, pojęcie rozwoju i determinujących go czynników, mechanizm zmiany rozwojowej). Strategie badań nad rozwojem. Czynniki uszkadzające trafność badań nad rozwojem. Podstawowe narzędzia badawcze. Problemy etyczne w badaniach nad rozwojem. Periodyzacja życia człowieka. Charakterystyka zjawisk kluczowych dla rozwoju w kolejnych fazach życia człowieka (od okresu prenatalnego po późną dorosłość) - dominujący typ aktywności, struktury umysłowe, organizacja osobowości, relacje osoby z otoczeniem.

VII.

ZALECENIA

Przedstawione standardy powinny stanowić punkt wyjścia i warunek konieczny dalszego kształcenia specjalistycznego. Ponadto realizacja zarówno programu standardów, jak i programu specjalistycznego zakłada konieczność stosowania aktywizujących metod kształcenia (warsztaty, staże, praktyki indywidualne itp.) specyficznie dopasowanych do całej struktury w danym ośrodku.

ZAŁĄCZNIK Nr 52

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

rolnictwo

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku rolnictwo trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 3.400, w tym 1.805 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia na kierunku rolnictwo mają za zadanie kształcić specjalistów rolników dysponujących poszerzoną wiedzą biologiczno-chemiczną, znajomością metod analizy ekonomicznej oraz organizacji i zarządzania, a także nowoczesną wiedzą technologiczną i techniczną z zakresu produkcji rolniczej, w tym szczególnie produkcji roślinnej, a także znajomością problemów ekologicznych związanych z funkcjonowaniem infrastruktury rolniczej.

Absolwenci kierunku rolnictwo uzyskują pogłębioną wiedzę z wybranych dyscyplin zawodowych i humanistycznych. Powinni opanować czynnie w mowie i piśmie jeden język obcy. Ponadto powinni opanować metody prowadzenia badań, umiejętność przetwarzania danych przy wykorzystaniu technik komputerowych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 375

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.050

Razem: 1.805

IV.

PRAKTYKI

1. Mechanizacyjna, minimum 2 tygodnie (10 dni roboczych).

2. Produkcyjna zawodowa (zgodnie ze specjalnością), od 4 do 6 miesięcy, w tym minimum 3 miesiące w gospodarstwach rolnych w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej.

3. Dyplomowa (specjalizacyjna), minimum 4 tygodnie (20 dni roboczych).

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia 120

3. Podstawy informatyki 80

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 375

1. Chemia 90

2. Fizyka 45

3. Botanika 90

4. Statystyka matematyczna 30

5. Ekonomia 45

6. Uzupełniające podstawowe (do wyboru), np. chemia fizyczna, analiza

instrumentalna, biofizyka, agrofizyka, embriologia 75

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.050

1. Agrometeorologia 30

2. Fizjologia zwierząt 45

3. Fizjologia roślin 60

4. Genetyka 30

5. Mikrobiologia 45

6. Gleboznawstwo 60

7. Ekologia 30

8. Ochrona środowiska 30

9. Biochemia 60

10. Uzupełniające (do wyboru) związane ze specjalnością, np. genetyka

odpornościowa, genetyka molekularna, fizjologiczne podstawy żywienia,

geografia gospodarcza, prawo rolnicze 105

11. Hodowla roślin i nasiennictwo 30

12. Chemia rolna 60

13. Ogólna uprawa 60

14. Szczegółowa uprawa 60

15. Łąkarstwo 30

16. Żywienie zwierząt 30

17. Chów zwierząt 60

18. Technika rolna 60

19. Ekonomika i organizacja 60

20. Marketing i obrót 45

21. Ochrona roślin 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia

W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, w tym historii powszechnej, filozofii, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze itp.

W zakresie ekonomii: prawo, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Podstawy informatyki

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia

Teoria cząsteczkowo-atomowej budowy materii. Budowa atomu. Elektronowa struktura atomów a układ okresowy pierwiastków. Reakcje chemiczne. Prawo działania mas. Własności poszczególnych grup i podgrup układu okresowego pierwiastków. Analiza wagowa i objętościowa. Alkalimetria i acidimetria. Metody miareczkowania kompleksometrycznego. Fotometria. Mineralizacja próbek organicznych.

2. Fizyka

Pomiar wielkości fizycznych. Jednostki miar. Elementy rachunku błędu. Rola fizyki w naukach rolniczych. Podstawy mechaniki i nauki o cieple. Osiąganie i wykorzystanie niskich temperatur. Elementy elektryczności i magnetyzmu. Elementy optyki. Mikroskopia. Wpływ fal akustycznych i elektromagnetycznych na organizmy żywe. Wpływ promieniowania jonizującego na układy ożywione i nieożywione.

3. Botanika

Specyfika budowy komórki roślinnej. Różnicowanie komórek i klasyfikacja tkanek. Ontogeneza okrytonasiennych: rozwój, budowa oraz funkcja łodygi, liścia i korzenia. Modyfikacje i przystosowania organów. Rozmnażanie roślin: rozmnażanie wegetatywne, rozmnażanie generatywne i jego biologiczne znaczenie. Zarys ewolucji świata roślinnego.

4. Statystyka matematyczna

Elementy analizy matematycznej. Przegląd rozkładów prawdopodobieństwa. Wykorzystanie metod statystyki matematycznej w doświadczalnictwie rolniczym. Metody opracowywania danych empirycznych. Wnioskowanie statystyczne.

5. Ekonomia

Podstawowe prawa ekonomiczne. Stosunki powstające między ludźmi w procesie gospodarowania. Historyczne uwarunkowania własności środków produkcji. Prawa rządzące produkcją, podziałem, wymianą i konsumpcją na różnych szczeblach rozwoju społeczeństwa. Ekonomia skali produkcji.

6. Uzupełniające podstawowe (do wyboru), np. chemia fizyczna, analiza instrumentalna, biofizyka, agrofizyka, embriologia.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Agrometeorologia

Podstawowe wiadomości z meteorologii i klimatologii. Warunki mikroklimatyczne siedliska rolniczego. Zasady wykorzystywania danych meteorologicznych i klimatycznych do rejonizacji w obrębie regionu i obiektu rolniczego. Podstawowe wiadomości z dziedziny wskaźników agroklimatycznych. Atmosfera ziemska. Promieniowanie w atmosferze. Ruch atmosfery. Klimatologia: ogólne pojęcia o klimacie, typy klimatu, klimat Polski.

2. Fizjologia zwierząt

Podstawowe zasady procesów fizjologicznych i ich regulacji. Pobudliwość i przekazywanie pobudzenia. Fizjologia zmysłów (receptory). Ośrodkowy układ nerwowy. Fizjologia ruchu. Wegetatywny układ nerwowy. Regulacja hormonalna. Odżywianie i metabolizm. Krążenie, krew i limfa. Oddychanie. Gospodarka wodno-elektrolitowa. Termoregulacja. Rytmy i cykle biologiczne.

3. Fizjologia roślin

Zadania fizjologii roślin i podstawowe metody badań. Związki z innymi dyscyplinami i z praktyką gospodarczą. Gospodarka wodna i mineralna komórki roślinnej oraz organizmu. Fotosynteza i aktywność fotosyntetyczna organizmu. Liść jako podstawowy organ fotosyntezy. Chemosynteza: rodzaje, chemizm, znaczenie. Aktywność oddechowa organizmu i jego organów. Wymiana produktów aktywności metabolicznej pomiędzy komórkami, tkankami i organami rośliny. Rozwój. Cykl rozwojowy.

4. Genetyka

Historyczny przegląd teorii genetyki, znaczenie genetyki w hodowli roślin i zwierząt. Dziedziczenie proste (monogamiczne). Materialne podstawy dziedziczności. Zmienność struktury i liczby chromosomów. Dziedziczenie pozajądrowe. Struktura i funkcja genów. Zmienność mutacyjna. Dziedziczenie ilościowe, odziedziczalność, selekcja, postęp genetyczny. Genetyka populacji. Genetyka odpornościowa. Genetyka molekularna i inżynieria genetyczna.

5. Mikrobiologia

Zakres mikrobiologii rolniczej i jej znaczenie w powiększeniu zasobów żywności i pasz. Morfologia mikroorganizmów (Virales, Procaryota i Eukaryota). Biochemia i fizjologia mikroorganizmów (wirusy, bakterie i promieniowce, grzyby), ze szczególnym uwzględnieniem grzybów. Chorobotwórcze właściwości mikroorganizmów. Podstawy klasyfikacji i systematyka drobnoustrojów. Wykorzystanie i zastosowanie drobnoustrojów w przetwórstwie i przemyśle rolno-spożywczym. Inżynieria genetyczna i biotechnologia mikroorganizmów.

6. Gleboznawstwo

Powstanie gleb ze skał macierzystych, budowa profilu glebowego, poziomy, struktura i układ gleb. Skład mechaniczny gleb, utwory glebowe, układy koloidalne, stosunki wodne, powietrzne i cieplne w glebach. Minerały ilaste, próchnica glebowa, właściwości sorbcyjne, odczyn i kwasowość gleb. Drobnoustroje glebowe i ich wpływ na przemiany związków organicznych i mineralnych w glebach oraz na żyzność gleb. Podstawy systematyki gleb i bonitacji. Kompleksy glebowo-rolnicze. Mapy glebowo-rolnicze.

7. Ekologia

Podstawowe pojęcia ekologiczne. Czynniki abiotyczne środowiska. Czynniki biotyczne. Ekologia populacji. Układy ekologiczne. Biocenoza i ekosystem. Wpływ człowieka na zmiany w obrębie ekosystemu, ekologiczne podstawy optymalizacji produkcji, racjonalna gospodarka zasobami środowiska, bioindykacja stanu środowiska, ekologiczne podstawy rekultywacji zniszczonych terenów. Agroekologiczne metody oceny gleb i czynników klimatycznych.

8. Ochrona środowiska

Definicja środowiska i jego podstawowe elementy. Związki organizmów i populacji ze środowiskiem. Zasady kompleksowej ochrony środowiska. Ochrona podstawowych elementów środowiska: powietrza atmosferycznego (rodzaje, źródła, skala i skutki zanieczyszczeń, zapobieganie zanieczyszczeniom, wskaźniki biologiczne stopnia zanieczyszczenia powietrza), zasobów wodnych, środowiska glebowego. Ochrona i kształtowanie krajobrazu. Karnoprawna problematyka ochrony środowiska.

9. Biochemia

Powiązanie biochemii z chemią i fizyką oraz dyscyplinami biologicznymi. Praktyczne zastosowanie biochemii. Definicje pojęć metabolizmu i dynamicznego stanu równowagi. Skład i budowa komórek. Aminokwasy i peptydy. Budowa i właściwości białek. Enzymy i biokataliza. Porfiryny i heminy komórkowe. Utlenianie biologiczne. Cykl kwasów trójkarboksylowych. Kwasy nukleinowe i biosynteza białka. Przemiana białek i aminokwasów. Cukrowce. Fotosynteza i chemosynteza. Tłuszczowce. Sterydy i karotenoidy. Biosynteza układów aromatycznych. Współzależność procesów przemiany materii. Pule metaboliczne. Regulacja i koordynacja procesów metabolicznych.

10. Uzupełniające podstawowe kierunki (do wyboru zgodnie ze specjalnością)

Genetyka odpornościowa, genetyka molekularna, fizjologiczne podstawy żywienia, geografia gospodarcza, prawo rolne itp.

11. Hodowla roślin i nasiennictwo

Teoretyczne podstawy hodowli roślin. Historia udomowienia i hodowli roślin. Sposoby rozmnażania roślin. Zmienność materiału roślinnego - odmiany botaniczne, rolnicze, oryginalne miejscowe, selekcyjne. Gromadzenie, wytwarzanie, analiza i wykorzystywanie zmienności materiału hodowlanego, krzyżowanie, hodowla mutacyjna i inne, współzależność cech. Genetyczne podstawy hodowli roślin samo- i obcopylnych. Metody hodowli roślin. Nasiennictwo jako nauka i dział gospodarki. Organizacja nasiennictwa w Polsce i na świecie. Organizacja i kontrola produkcji nasiennej.

12. Chemia rolna

Skład chemiczny roślin, pobieranie składników przez rośliny, podstawowe prawa żywienia roślin. Ogólna charakterystyka makro- i mikroelementów, występowanie i przemiany tych składników w glebach, ich funkcje w roślinach oraz wpływ tych składników na wysokość i jakość plonów. Charakterystyka nawozów mineralnych oraz zasady ich przechowywania i składowania. Nawozy organiczne, wpływ tych nawozów na właściwości gleb oraz rośliny uprawne. Terminy i sposób stosowania nawozów. Metody badań potrzeb nawozowych gleb. Mapy odczynu i zasobności gleb oraz ich wykorzystanie.

13. Ogólna uprawa

Teoretyczne podstawy uprawy roli - elementy składowe roli, jej właściwości fizyczne, biologiczno-chemiczne oraz agrotechniczne. Zadania uprawy roli. Specyficzne cechy polowej produkcji roślinnej. Technika uprawy roli: uprawki, zespoły uprawek, całokształty uprawy pod różne grupy roślin w zmianowaniu. Specyfika uprawy różnych gleb w różnych warunkach fizjograficznych. Współczesne problemy i nowe kierunki w uprawie roli. Pielęgnowanie roślin uprawnych (zadania, środki i sposoby pielęgnowania). Zbiór roślin uprawnych. Szkodliwość gospodarcza i zwalczanie chwastów. Zmianowanie roślin. Typy i rodzaje płodozmianów. Współczesne problemy i kierunki w zmianowaniu roślin. Systemy rolnictwa.

14. Szczegółowa uprawa

Zadania produkcji roślinnej na tle ilościowych i jakościowych potrzeb gospodarki żywnościowej w Polsce i na świecie. Pochodzenie i znaczenie gospodarcze roślin.

Charakterystyka botaniczno-biologiczna roślin uprawnych oraz ich wzrost i rozwój na tle różnych czynników siedliska. Rejonizacja i technologia uprawy poszczególnych gatunków. Wymagania glebowe i klimatyczne. Zrejonizowane odmiany i ich charakterystyka. Uprawa, nawożenie, siew i pielęgnowanie. Znaczenie gospodarcze uprawianych roślin, kierunki użytkowania i jakość uzyskiwanego plonu.

15. Łąkarstwo

Występowanie i znaczenie użytków zielonych. Czynniki ekologiczne i ich wpływ na roślinność użytków zielonych. Roślinność łąk i pastwisk: morfologia, biologia, wymagania siedliskowe i wartość użytkowa najpospolitszych traw, roślin motylkowych oraz ziół i chwastów. Metody badania runi użytków zielonych. Klasyfikacja łąk i pastwisk. Zagospodarowanie zdegradowanych użytków zielonych. Zwalczanie chwastów, chorób i szkodników oraz pielęgnacja łąk i pastwisk, użytkowanie łąk i pastwisk.

16. Żywienie zwierząt

Wykorzystanie energii zawartej w paszach oraz składników pokarmowych przez organizm zwierzęcy. Czynniki wpływające na wartość pokarmową pasz. Charakterystyka pasz pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz ich konserwacja i zasady stosowania. Pasze przemysłowe. Zabiegi zwiększające wartość pokarmową pasz. Podstawy żywienia normowanego. Zasady gospodarki paszowej.

17. Chów zwierząt

Znaczenie gospodarcze poszczególnych gatunków zwierząt domowych. Kierunki i systemy użytkowania podstawowych gatunków zwierząt gospodarskich. Rasy zwierząt. Reprodukcja stada. Wychów i pielęgnacja młodzieży. Organizacja stada użytkowego i zarodowego. Ocena produkcyjności zwierząt. Systemy żywienia gatunków i grup zwierząt. Wpływ środowiska na ustrój zwierzęcy. Zapobieganie chorobom zwierząt.

18. Technika rolna

Maszynoznawstwo ogólne. Budowa silników i ciągników rolniczych. Budowa maszyn i narzędzi do uprawy roli, doprawiania, nawożenia, siewu i sadzenia, ochrony roślin, zbioru siana, zielonek, zbóż i okopowych. Urządzenia i maszyny do konserwacji, czyszczenia, suszenia i przechowywania płodów rolnych. Maszyny i urządzenia w produkcji zwierzęcej, do przygotowania i zadawania pasz, usuwania obornika, doju i wstępnej obróbki mleka. Automatyzacja procesów produkcyjnych.

19. Ekonomika i organizacja

Zakres i funkcje gospodarki rolnej. Przyrodnicze i ekonomiczne uwarunkowania produkcji. Czynniki produkcji rolniczej. Kompleks gospodarki żywnościowej. Racjonalizacja produkcji rolniczej, ekonomika działów i gałęzi produkcji rolniczej. Dochody ludności rolniczej. Środki produkcji i ich rola w organizacji gospodarstwa rolniczego. Zasady organizacji terytorium gospodarstwa. Organizacja głównych gałęzi produkcji roślinnej i zwierzęcej. Nastawienie, kierunek i intensywność gospodarowania. Racjonalizacja organizacji produkcji i gospodarstw. Planowanie produkcji. Rachunek ekonomiczny w rolnictwie. Zasady sporządzania analizy gospodarczej.

20. Marketing i obrót

Informacja w marketingu i jej znaczenie. Charakterystyka podstawowych źródeł informacji. Konkurencja w gospodarce wolnorynkowej: istota, typy i rodzaje. Segmentacja rynku jako proces wyodrębniania homogenicznych grup potencjalnych nabywców. Zasady kształtowania strategii marketingowej firmy. Podstawy promocji towarów i usług. Rolniczy obrót towarowy, formy organizacyjne. Procesy dostosowawcze głównych podmiotów rynku.

21. Ochrona roślin

Rozwój i objawy chorób infekcyjnych roślin uprawnych. Czynniki sprzyjające infekcji roślin. Wpływ czynników chorobotwórczych na plonowanie roślin i jakość produktów roślinnych. Budowa, rozwój i szkodliwość agrofagów. Wpływ agrotechniki i środowiska na gradacje szkodników. Znaczenie gospodarcze chorób i szkodników roślin uprawnych. Metody oraz sposoby walki z chorobami i szkodnikami roślin uprawnych. Odporność roślin na choroby i szkodniki. Wpływ pestycydów stosowanych w rolnictwie na jakość płodów rolniczych i środowisko rolne. Obliczanie efektywności ekonomicznej zabiegów ochrony roślin.

VII.

ZALECENIA

Programy studiów zatwierdzone przez rady wydziałów, oprócz wykładów, ćwiczeń i seminariów zgodnych ze standardami nauczania, powinny uwzględniać zajęcia praktyczne, realizowane w czasie wolnym od zajęć kameralnych.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku rolnictwo trwają 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 2.800, w tym 1.410 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia na kierunku rolnictwo kształcą specjalistów (otrzymują tytuł inżyniera) w zakresie technologii produkcji rolniczej, a zwłaszcza roślinnej, posiadających podstawową wiedzę przyrodniczą i ekologiczną, znajomość ekonomiki, organizacji i zarządzania produkcją oraz obrotem płodów rolnych. Absolwenci powinni opanować również podstawowe wiadomości dotyczące produkcji zwierzęcej i ogrodnictwa, w zakresie pozwalającym prowadzić wielokierunkowe gospodarstwo rolnicze i planować działalność gospodarczą zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, umiejętności wykorzystania metod technik komputerowych, a także biegle posługiwać się językiem obcym.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 330

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 810

Razem: 1.410

IV.

PRAKTYKI

1. Mechanizacyjna - minimum 2 tygodnie.

2. Produkcyjna zawodowa w wymiarze minimum 4 miesiące, w tym co najmniej po 4 tygodnie w produkcji zwierzęcej i roślinnej.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Język obcy 60

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomia 90

3. Informatyka 60

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 330

1. Chemia 90

2. Agrofizyka 30

3. Botanika 90

4. Statystyka matematyczna 30

5. Przedmioty uzupełniające związane ze specjalizacją zawodową 90

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 810

1. Agrometeorologia 30

2. Fizjologia roślin z elementami biochemii 60

3. Genetyka 30

4. Mikrobiologia 30

5. Gleboznawstwo 45

6. Ekologia z ochroną środowiska 45

7. Hodowla roślin i nasiennictwo 45

8. Chemia rolna 45

9. Ogólna uprawa roślin 45

10. Szczegółowa uprawa roślin 45

11. Łąkarstwo 30

12. Fizjologia i żywienie zwierząt 45

13. Chów zwierząt 45

14. Technika rolnicza 45

15. Ekonomika i organizacja rolnictwa 60

16. Marketing i zarządzanie w rolnictwie 45

17. Ochrona roślin 45

18. Przedmioty uzupełniające związane ze specjalizacją zawodową 75

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, filozofii, kultury języka polskiego, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, podstaw ochrony własności intelektualnej i przemysłowej itp.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki, systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia

Elektronowa struktura atomów i cząsteczek. Wiązania chemiczne. Związki kompleksowe. Procesy utleniania i redukcji. Samorzutność reakcji. Statystyka i kinetyka reakcji. Teorie kwasów i zasad. Termodynamika i termochemia. Koloidy. Współczesne metody analityczne. Badania struktury związków. Zasady nazewnictwa związków organicznych. Efekty elektronowe, mezomeryczne, rezonans w związkach organicznych. Charakterystyka właściwości podstawowych grup funkcyjnych. Systematyka lipidów, sacharydów i białek. Właściwości biologiczne związków organicznych.

2. Agrofizyka

Pomiar wielkości fizycznych. Jednostki miar. Rola fizyki w naukach rolniczych. Podstawy mechaniki i nauki o cieple. Elementy elektryczności i magnetyzmu. Elementy optyki. Termodynamiczne aspekty wzajemnych oddziaływań pomiędzy środowiskiem a rośliną. Fizyczne czynniki środowiska oraz ich wpływ na wzrost i rozwój roślin.

3. Botanika

Budowa komórki roślinnej. Różnicowanie komórek i klasyfikacja tkanek. Ontogeneza okrytonasiennych. Modyfikacje i przystosowania organów. Sposób rozmnażania roślin i jego znaczenie. Zarys świata roślinnego.

4. Statystyka matematyczna

Podstawowe pojęcia rachunku prawdopodobieństwa. Zmienne losowe i ich rozkład. Metody statystyki opisowej. Zagadnienia estymacji punktowej i przedziałowej. Zasady weryfikacji hipotez. Analiza wariancji. Korelacja i regresja.

5. Przedmioty uzupełniające związane ze specjalizacją zawodową, np. prawo rolne, genetyka molekularna, embriologia, biotechnologia.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Agrometeorologia

Warunki mikroklimatyczne siedliska rolniczego. Zasady wykorzystywania danych meteorologicznych i klimatycznych. Wskaźniki agroklimatyczne. Klimatologia, typy klimatu, klimat Polski.

2. Fizjologia roślin z elementami biochemii

Lokalizacja i podłoże biochemiczne podstawowych procesów fizjologicznych. Gospodarka wodna i mineralna. Odżywianie. Utlenianie biologiczne. Dystrybucja związków organicznych. Procesy wzrostu i rozwoju oraz ich regulacja. Regulator wzrostu. Wpływ czynników ekologicznych i stresów na fizjologię plonowania roślin. Biosynteza i funkcje kwasów nukleinowych, białek, enzymów, regulatorów wzrostu, witamin i związków zapasowych. Regulacja i koordynacja procesów metabolicznych.

3. Genetyka

Budowa materiału genetycznego u pro- i eukariotów. Właściwości kodu genetycznego, regulacja transkrypcji, translacji, replikacja. Dziedziczenie. Zmienność rekombinacyjna i mutacyjna. Podstawy i osiągnięcia inżynierii genetycznej. Dziedziczenie genów i genotypów w populacjach.

4. Mikrobiologia

Występowanie i rola drobnoustrojów. Znaczenie i wykorzystywanie drobnoustrojów. Morfologia i fizjologia mikroorganizmów: wirusy, bakterie, promieniowce i grzyby. Chorobotwórcze właściwości mikroorganizmów. Praktyczne osiągnięcia współczesnej mikrobiologii.

5. Gleboznawstwo

Geneza gleb. Morfologia, właściwości fizyczne i chemiczne. Systematyka genetyczna gleb Polski. Charakterystyka podstawowych typów gleb. Klasy bonitacyjne. Kompleksy przydatności rolniczej gleb.

6. Ekologia z ochroną środowiska

Podstawowe pojęcia ekologiczne. Czynniki abiotyczne i biotyczne środowiska. Biocenoza i ekosystem. Zasady kompleksowej ochrony środowiska. Ochrona powietrza atmosferycznego, zasobów glebowych i wodnych. Ochrona i kształtowanie krajobrazu.

7. Hodowla roślin i nasiennictwo

Pojęcie i rola odmiany rolniczej. Zmienność materiału roślinnego. Genetyczne podstawy hodowli roślin samo- i obcopylnych. Kształtowanie cech i właściwości roślin. Hodowla rekombinacyjna, heterozyjna, mutacyjna. Selekcja. Organizacja hodowli roślin. Rola i zadania nasiennictwa. Ocena i rejestracja odmian. Materiał siewny.

8. Chemia rolna

Żyzność gleb. Podstawy żywienia roślin. Makroelementy i mikroelementy w glebie i w roślinach. Nawozy mineralne, organiczne, wieloskładnikowe. Oznaczanie i obliczanie potrzeb pokarmowych i nawozowych roślin uprawnych.

9. Ogólna uprawa roślin

Teoretyczne podstawy i zadania uprawy roli. Polowa produkcja roślinna. Technika uprawy roli. Nowe kierunki w uprawie roli. Pielęgnowanie i zbiór roślin uprawnych. Chwasty i ich zwalczanie. Systemy rolnictwa.

10. Szczegółowa uprawa roślin

Rola produkcji roślinnej w gospodarce żywnościowej. Charakterystyka botaniczno-biologiczna roślin uprawnych. Rejonizacja i technologia uprawy poszczególnych gatunków. Znaczenie gospodarcze, kierunki użytkowania i jakość plonu roślin rolniczych.

11. Łąkarstwo

Gospodarcze znaczenie użytków zielonych. Roślinność łąk i pastwisk - morfologia, biologia, wymagania siedliskowe i wartość użytkowa. Klasyfikacja łąk i pastwisk. Zagospodarowanie zdegradowanych użytków zielonych. Pielęgnacja łąk i pastwisk oraz ich użytkowanie.

12. Fizjologia i żywienie zwierząt

Rola poszczególnych składników w żywieniu zwierząt. Trawienie i wykorzystanie składników pokarmowych u różnych gatunków zwierząt. Ocena wartości pokarmowej pasz. Charakterystyka żywieniowa podstawowych grup pasz. Zasady normowania i układania dawek pokarmowych dla podstawowych gatunków zwierząt gospodarskich.

13. Chów zwierząt

Znaczenie gospodarcze poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich. Kierunki i systemy ich użytkowania. Typy użytkowe i rasy. Reprodukcja stada. Wychów młodych zwierząt. Planowanie produkcji w stadzie. Ocena produkcyjności zwierząt i jej wpływ na ekonomiczną efektywność produkcji. Zapobieganie chorobom zwierząt.

14. Technika rolnicza

Podstawy maszynoznawstwa. Budowa i użytkowanie ciągników rolniczych. Budowa i użytkowanie maszyn do uprawy roli, nawożenia, siewu i sadzenia, ochrony roślin, zbioru płodów rolnych. Maszyny i urządzenia do przygotowania i zadawania pasz, usuwania obornika i gnojowicy, udoju i wstępnej obróbki mleka.

15. Ekonomika i organizacja rolnictwa

Zakres i funkcje gospodarki rolniczej w kompleksie gospodarki żywnościowej. Czynniki przyrodnicze i ekonomiczne produkcji rolniczej. Racjonalizacja produkcji rolniczej. Ekonomika działów i gałęzi produkcji rolniczej. Dochody ludności rolniczej. Zasady organizacji gospodarstwa rolniczego. Planowanie pracy. Rachunek ekonomiczny. Zasady sporządzania analizy gospodarstwa. Planowanie organizacji gospodarstwa rolniczego.

16. Marketing i zarządzanie w rolnictwie

Definicja i klasyfikacja rynków. Funkcje podaży i popytu. Teoria cen. Równowaga rynkowa. Rynek produktów rolnych, rynki branżowe. Zasady analizy marketingowej produktów. Identyfikacja konkurencji. Zarządzanie marketingowe i strategia marketingowa. Planowanie i organizacja marketingu.

17. Ochrona roślin

Rozwój i objawy chorób roślin uprawnych. Czynniki sprzyjające infekcji. Budowa, rozwój i szkodliwość agrofagów. Straty powodowane przez choroby i szkodniki. Metody i sposoby walki ze szkodnikami i chorobami roślin uprawnych. Odporność rośliny na choroby i szkodniki.

18. Przedmioty uzupełniające związane ze specjalizacją zawodową

Dobór przedmiotów obejmuje specjalistyczne problemy z zakresu szeroko rozumianego postępu biologicznego, systemów rolnictwa i nowych trendów w technologii produkcji rolniczej.

VII.

ZALECENIA

Pozostała liczba godzin powinna stanowić uzupełnienie jednej lub wszystkich grup stosownie do decyzji rad wydziałów, z tym że przedmioty grupy C muszą stanowić przynajmniej 60% ogólnego wymiaru godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 53

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

rybactwo

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku rybactwo obejmują dwie specjalności: rybactwo morskie oraz rybactwo śródlądowe i trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 3.400, w tym 1.760 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci, z uwzględnieniem specjalności, powinni uzyskać przygotowanie z zakresu znajomości środowiska wodnego jako bazy produkcyjnej, ichtiofauny, warunków i sposobów eksploatacji ryb w wodach morskich i śródlądowych, chowu i hodowli ryb oraz ochrony środowiska wodnego.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 330

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.050

Razem: 1.760

IV.

PRAKTYKI

1 semestr

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia 120

3. Podstawy informatyki 80

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 330

1. Chemia 90

2. Statystyka matematyczna 30

3. Biochemia 75

4. Fizyka 60

5. Przedmioty związane ze specjalnością 75

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.050

1. Hydrobotanika 60

2. Hydrozoologia 60

3. Systematyka ryb 90

4. Maszynoznawstwo z rysunkiem technicznym 75

5. Toksykologia wodna 60

6. Hydrochemia 60

7. Ochrona wód 60

8. Ekologia 60

9. Genetyka 60

10. Mikrobiologia 60

11. Przedmioty związane ze specjalnością 120

12. Anatomia i embriologia 75

13. Fizjologia ryb 75

14. Biologia ryb 75

15. Rybactwo 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia

W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, w tym historii powszechnej, filozofii, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze itp.

W zakresie ekonomii: prawo, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Podstawy informatyki

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia

Chemia nieorganiczna: budowa atomu, budowa cząsteczek, wiązania chemiczne, reakcje chemiczne, reakcje utleniania i redukcji, roztwory ciał stałych w cieczach, ciśnienie osmotyczne.

Chemia organiczna: wiadomości wstępne, węglowodory, alkohole, aminy, aldehydy, ketony, estry, tłuszcze, aminokwasy i inne związki ważne dla rybactwa, związki heterocykliczne, kwasy nukleinowe, alkaloidy.

2. Statystyka matematyczna

Populacja i próba, statystyczna próba losowa. Niektóre rozkłady prawdopodobieństwa, teoria estymacji i estymatorów, weryfikacja hipotez statystycznych, testy zgodności. Populacje dwuwymiarowe, regresja wielokrotna liniowa, zarys analizy wariancji.

3. Biochemia

Pojęcie żywej materii, metabolizm, bilans energetyczny przemian. Metabolizm organizmów w powiązaniu z warunkami środowiska.

4. Fizyka

Ruch krzywoliniowy. Zasady zachowania energii, ruch cieczy rzeczywistej, prawo Newtona. Napięcie powierzchniowe, włoskowatość, dyfuzja i osmoza. Zasady termodynamiki. Indukcja elektromagnetyczna, pole magnetyczne. Hydroakustyka, interferencja i polaryzacja fal. Model atomu, liczby kwantowe. Luminescencja.

5. Przedmioty związane ze specjalnością

Dotyczyć będą głównie zagadnień o większej specjalizacji związanej z daną specjalnością - dla rybactwa morskiego np. ekonomika eksploatacji mórz i oceanów, dla rybactwa śródlądowego zaś np. ekonomika chowu ryb w stawach.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Hydrobotanika

Treść nauczania obejmuje grupy organizmów roślinnych o szczególnie dużym znaczeniu w środowisku wodnym, jak również dla człowieka.

2. Hydrozoologia

Treść nauczania obejmuje grupy organizmów zwierzęcych o szczególnie dużym znaczeniu w środowisku wodnym, jak również dla człowieka.

3. Systematyka ryb

Teoretyczne i praktyczne zaznajomienie studentów z ważniejszymi gatunkami ryb w oparciu o naturalny system zoologiczny (przedmiot wyjaśnia zasady procesu ewolucyjnego oraz omawia wpływ rozwoju ryb w ubiegłych epokach geologicznych na obecny obraz ichtiofauny, a także stwarza podstawy do dalszych studiów, szczególnie ichtiologii).

Treści programowe obejmują: podstawy taksonomii ryb, zasady systematyki ryb, morfometryczne i biologiczne metody wyróżniania gatunków, bezszczękowce i ich rozwój, filogenezę ryb, charakterystykę ważniejszych grup.

4. Maszynoznawstwo z rysunkiem technicznym

Wprowadzenie do rysunku technicznego. Normalizacja. Wymiarowanie. Rysunek złożony. Elementy teorii wytrzymałości materiałów. Teoria, budowa i zasady działania maszyn oraz ich części.

5. Toksykologia wodna

Ogólne problemy zanieczyszczenia hydrosfery. Klasyfikacja i charakterystyka substancji toksycznych. Reakcje ryb na trucizny. Mechanizm działania trucizn. Bioakumulacja. Skażenia radioaktywne. Pestycydy i ich znaczenie toksykologiczne. Detergenty. Toksyczność ropy naftowej i produktów ropopochodnych. Zatrucie ryb jako pośrednie zagrożenie zdrowia ludzkiego.

6. Hydrochemia

Chemizm wód i jego zmiany w czasie w zależności od uwarunkowań zewnętrznych (zlewnia, temperatura, procesy przemian).

7. Ochrona wód

Charakterystyka stanu czystości wód. Wpływ zanieczyszczeń na stan czystości. Metody oczyszczania ścieków. Normy prawne.

8. Ekologia

Podstawowe prawa autoekologii i synekologii. Zasady funkcjonowania systemów ekologicznych w przyrodzie. Problemy sozologiczne. Zagrożenia egzystencji ekosfery i metody zapobiegania degradacji środowiska.

9. Genetyka

Podstawy dziedziczenia u ryb. Genetyka biochemiczna. Metody selekcji. Linie czyste, krzyżowanie i system hodowli. Podstawowe zagadnienia z zakresu genetyki populacji.

10. Mikrobiologia

Rola mikroorganizmów w środowisku naturalnym. Przegląd systematyczny mikroorganizmów. Dezynfekcja i wyjaławianie. Bakterie wskaźnikowe i chorobotwórcze. Analiza mikrobiologiczna.

11. Przedmioty związane ze specjalnością

Dotyczyć będą głównie zagadnień o większej specjalizacji związanej z daną specjalnością.

12. Anatomia i embriologia

Anatomia ryb - opisowa i porównawcza pod kątem wykorzystania wiedzy o strukturach ciała ryb przez inne działy wiedzy ichtiologicznej (systematyka, biologia, fizjologia), a także pod kątem zainteresowań przedmiotów zawodowych (rybactwo, technika połowów, technika wstępnej obróbki surowca na statkach).

13. Fizjologia ryb

Dotyczyć będzie głównie procesów warunkujących rozwój organizmu w powiązaniu z otaczającym ryby środowiskiem.

14. Biologia ryb

Przekazywanie wiedzy o bytowaniu populacji w ich naturalnym środowisku. Treści programowe obejmują przede wszystkim przebieg procesów życiowych: odżywiania się, wzrostu, rozrodu, wędrówek w powiązaniu ze środowiskiem, od którego zależy liczebność populacji.

15. Rybactwo

Pojęcia ogólne dotyczące całości zagadnień, a w szczególności rybackiego zagospodarowania wód, produkcji materiału zarybieniowego cennych gatunków ryb, chowu ryb w różnych urządzeniach technicznych, eksploatacja ryb w wodach śródlądowych i morskich.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku rybactwo trwają 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 2.800, w tym 1.485 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów na kierunku rybactwo (otrzymuje tytuł inżyniera) powinien posiadać poszerzoną wiedzę o środowisku wodnym, o zamieszkujących go organizmach roślinnych i zwierzęcych. Powinien znać zasady chowu i hodowli ryb, technikę i technologię ich połowów oraz podstawy ochrony środowiska i ichtiofauny, a dodatkowo zasady zabezpieczenia surowca i technologie przetwórstwa ryb oraz podstawy ekonomii i organizacji gospodarowania. Powinien znać język obcy w stopniu umożliwiającym porozumiewanie się i korzystanie z literatury zawodowej oraz umiejętność korzystania z techniki komputerowej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 315

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 315

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 855

Razem: 1.485

IV.

PRAKTYKI

Produkcyjno-organizacyjna - 4 tygodnie po I roku,

- 6 tygodni na VI semestrze.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOT KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 315

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 90

3. Informatyka 45

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 315

1. Chemia 90

2. Statystyka matematyczna 30

3. Biochemia 75

4. Biofizyka 60

5. Genetyka 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 855

1. Hydrobotanika 60

2. Hydrozoologia 60

3. Systematyka ryb 90

4. Maszynoznawstwo z rysunkiem technicznym 75

5. Hydrochemia 60

6. Ochrona wód - ekologia 60

7. Ekonomika rybactwa 60

8. Mikrobiologia 60

9. Anatomia i embriologia ryb 75

10. Fizjologia ryb 75

11. Biologia ryb 90

12. Gospodarka rybacka 90

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, kultury języka polskiego, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, podstaw ochrony własności intelektualnej i przemysłowej itp.

W zakresie ekonomii: podstawowe prawa ekonomiczne, podstawy makroekonomii, funkcjonowanie rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia. Systemy operacyjne. Operacja na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia

Chemia nieorganiczna: budowa atomu, budowa cząsteczek, wiązania chemiczne, reakcje chemiczne, reakcje utleniania i redukcji, roztwory ciał stałych w cieczach, ciśnienie osmotyczne.

Chemia organiczna: wiadomości wstępne, węglowodory, alkohole, aminy, aldehydy, ketony, estry, tłuszcze, aminokwasy i inne związki ważne dla rybactwa, związki heterocykliczne, kwasy nukleinowe, alkaloidy.

2. Statystyka matematyczna

Populacja i próba, statystyczna próba losowa. Niektóre rozkłady prawdopodobieństwa, teoria estymacji i estymatorów, weryfikacja hipotez statystycznych, testy zgodności. Populacje dwuwymiarowe, regresja wielokrotna, liniowa, zarys analizy wariancji.

3. Biochemia

Molekularne podstawy biosyntezy białek. Bioenergetyka organizmu zwierzęcego. Główne szlaki metaboliczne i ich wzajemne powiązania, regulacja procesów komórkowych. Wybrane zagadnienia metabolizmu ryb.

4. Biofizyka

Ruch krzywoliniowy, zasada zachowania energii, ruch cieczy rzeczywistej, prawo Newtona. Napięcie powierzchniowe, włoskowatość, dyfuzja i osmoza. Zasady termodynamiki. Indukcja elektromagnetyczna, pole magnetyczne. Hydroakustyka, interferencja i polaryzacja fal. Model atomu, liczby kwantowe. Luminescencja.

5. Genetyka

Podstawy dziedziczenia u ryb. Genetyka biochemiczna. Metody selekcji. Linie czyste, krzyżowanie i system hodowli. Podstawowe zagadnienia z zakresu genetyki populacji.

C. PRZEDMIOTY ZAWODOWE

1. Hydrobotanika

Grupy organizmów roślinnych o szczególnie dużym znaczeniu w środowisku wodnym, jak również dla człowieka.

2. Hydrozoologia

Grupy organizmów zwierzęcych o szczególnie dużym znaczeniu w środowisku wodnym, jak również dla człowieka.

3. Systematyka ryb

Teoretyczne i praktyczne zaznajomienie z ważniejszymi gatunkami ryb w oparciu o naturalny system zoologiczny. Podstawy taksonomii ryb, zasady systematyki ryb, morfometryczne i biologiczne metody wyróżniania gatunków. Bezszczękowce i ich rozwój. Filogeneza ryb, charakterystyka ważniejszych grup.

4. Maszynoznawstwo z rysunkiem technicznym

Wprowadzenie do rysunku technicznego. Normalizacja. Wymiarowanie. Rysunek złożony. Elementy teorii wytrzymałości materiałów. Teoria, budowa i zasady działania maszyn oraz ich części.

5. Hydrochemia i ochrona wód

Chemizm wód i jego zmiany w czasie w zależności od uwarunkowań zewnętrznych (zlewnia, temperatura, procesy przemian). Charakterystyka stanu czystości wód. Wpływ rodzaju zanieczyszczeń na stan czystości wód. Metody oczyszczania ścieków. Normy prawne.

6. Ochrona wód - ekologia

Podstawowe prawa autoekologii i synekologii. Zasady funkcjonowania systemów ekologicznych w przyrodzie. Problemy sozologiczne. Zagrożenia egzystencji ekosfery i metody zapobiegania degradacji środowiska.

7. Ekonomika rybactwa

Typy przedsiębiorstw rybackich, zasady finansowego funkcjonowania.

Przedsiębiorstwa przetwórcze i przechowalnicze. Organizacja pracy, finanse, opłacalność, kredyty.

8. Mikrobiologia

Rola mikroorganizmów w środowisku naturalnym. Przegląd systematyczny mikroorganizmów. Dezynfekcja i wyjaławianie. Bakterie wskaźnikowe i chorobotwórcze. Analiza mikrobiologiczna.

9. Anatomia i embriologia

Anatomia ryb - opisowa i porównawcza pod kątem wykorzystania wiedzy o strukturach ciała ryby przez inne działy wiedzy ichtiologicznej (systematyka, biologia, fizjologia), a także pod kątem zainteresowań przedmiotów zawodowych (rybactwo, technika połowów, technika wstępnej obróbki surowca na statkach).

10. Fizjologia ryb

Procesy warunkujące rozwój organizmu w powiązaniu z otaczającym ryby środowiskiem.

11. Biologia ryb

Przekazywanie wiedzy o bytowaniu populacji w ich naturalnym środowisku. Treści programowe obejmują przede wszystkim przebieg procesów życiowych: odżywiania się, wzrostu, rozrodu, wędrówek w powiązaniu ze środowiskiem, od którego zależy liczebność populacji.

12. Gospodarka rybacka

Pojęcia ogólne dotyczące rybackiego zagospodarowania wód, produkcji materiału zarybieniowego cennych gatunków ryb, chowu ryb w różnych urządzeniach technicznych, eksploatacja ryb w wodach śródlądowych i morskich.

VII.

ZALECENIA

Pozostała liczba godzin powinna stanowić uzupełnienie jednej lub wszystkich grup, stosownie do decyzji rad wydziałów, z tym że przedmioty grupy C muszą stanowić co najmniej 60% ogólnego wymiaru godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 54

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

socjologia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku socjologia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć w czasie studiów wynosi około 3.200, w tym 1.350 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku socjologia powinny dostarczyć absolwentom ogólną wiedzę socjologiczną dostatecznie pogłębioną i wszechstronną, aby mogli samodzielnie wykorzystać zawód socjologa na wielu stanowiskach pracy, podejmować prace badawcze i analityczne o charakterze naukowym oraz na potrzeby instytucji związanych z funkcjonowaniem społeczeństwa, jak np.: przedsiębiorstwa, samorządy, administracja rządowa. Powinny także wyposażyć w umiejętność nauczania w szkołach objętych systemem oświaty (po odbyciu odpowiedniego kształcenia nauczycielskiego określonego odrębnymi przepisami) w zakresie wiedzy o społeczeństwie oraz przygotowania do życia w rodzinie, a ponadto w różnego rodzaju służbach społecznych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 900

Razem: 1.350

IV.

PRAKTYKI

Praktyka w minimalnym wymiarze 120 godzin (4 tygodnie). Dopuszcza się znaczną różnorodność. Mogą to być indywidualne praktyki w odpowiednich instytucjach administracyjnych, społecznych, kulturalnych, oświatowych, gospodarczych, a także obozy naukowe, udział w badaniach terenowych. Dopuszcza się również formy mieszane zaliczenia praktyk.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 450

1. Elementy filozofii 60

2. Elementy ekonomii 60

3. Logika i ogólna metodologia nauk 60

4. Warsztaty komputerowe 60

5. Język obcy 120

6. Wychowanie fizyczne 60

7. Przedmiot do wyboru, np. z zakresu wiedzy przyrodniczej, literatury,

podstaw ochrony własności intelektualnej lub innego przedmiotu

niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów 30

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE 900

1. Filozofia społeczna 30

2. Wstęp do socjologii 60

3. Historia myśli socjologicznej 60

4. Współczesne teorie socjologiczne 30

5. Metodologia nauk społecznych 60

6. Metody badań socjologicznych 120

7. Metody statystyczne w socjologii 60

8. Socjologia - mikrostruktury społeczne 120

9. Socjologia - makrostruktury społeczne 120

10. Psychologia społeczna 60

11. Etyka społeczna 60

12. Antropologia kulturowa (może być łączona ze wstępem do socjologii) 60

13. Demografia społeczna 30

14. Współczesne społeczeństwo polskie 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

1. Filozofia społeczna

Główne teorie życia społecznego. Jednostka a społeczeństwo. Sposoby pojmowania wolności a uczestnictwo w życiu społecznym. Społeczeństwo pluralistyczne a tolerancja. Naród a państwo. Wspólnoty polityczne a wspólnoty religijne. Ontologiczno-antropologiczny wymiar kultury.

2. Wstęp do socjologii

Źródła wiedzy społecznej i socjologicznej. Sposoby pojmowania socjologii. Socjologia a inne nauki społeczne. Funkcje socjologii. Przyrodnicze, demograficzne i ekonomiczne podstawy życia społecznego. Świat przyrodniczy a świat humanistyczny (wytworów kultury). Wybrane zagadnienia rozwoju społecznego. Elementy konstytutywne więzi społecznej.

3. Historia myśli socjologicznej

Przedpozytywistyczna myśl społeczna (Renesans i Oświecenie). Konserwatyzm, liberalizm oraz ich teoretyczne i społeczne korzenie. Koncepcje utopijne. A. Comte i orientacja pozytywistyczna. Ewolucjonizm. Darwinizm w socjologii. Psychologizm i socjologizm. Spór o neopozytywistyczny charakter socjologii (fizykalizm, mechanicyzm, socjologia formalna). Historyzm. Socjologia humanistyczna i jej odmiany (Dilthey, M. Weber, F. Znaniecki, P. Sorokin). Pragmatyzm społeczny. Chicagowska szkoła ekologiczna.

4. Współczesne teorie socjologiczne

Teoria strukturalno-funkcjonalna i jej odmiany. Teoria konfliktu. Teoria wymiany społecznej. Interakcjonizm. Socjologia fenomenologiczna. Etnometodologia. Teorie krytyczne. Socjologia historyczna. Postmodernizm.

5. Metodologia nauk społecznych

Formułowanie hipotez i teorii. Wyjaśnienie i przewidywanie. Uzasadnienie twierdzeń. Paradygmaty badań społecznych. Dobór wskaźników. Typy generalizacji.

6. Metody badań socjologicznych

Metody doboru próby. Zasady kwestionariusza. Wywiad kwestionariuszowy. Eksperyment. Socjometria. Badania panelowe. Analiza treści. Obserwacja. Metoda biograficzna. Metody analizy danych.

7. Metody statystyczne w socjologii

Statystyka opisowa. Wnioskowanie statystyczne. Testy statystyczne. Przedziały ufności. Analiza dynamiki zjawisk masowych.

8. Socjologia - mikrostruktury społeczne

Osobowość społeczna, socjalizacja, postawy. Teorie grupy społecznej. Struktura grupy i jej rodzaje. Teorie środowiska społecznego. Teoria grup odniesienia. Teoria integracji i dezintegracji społecznej.

9. Socjologia - makrostruktury społeczne

Społeczeństwo globalne i jego struktura. Teorie rozwoju społecznego i ruchy społeczne. Procesy społeczne (industrializacja i urbanizacja). Kultura i sposoby jej oddziaływania na życie społeczne. Państwo, partie polityczne, systemy sprawowania władzy. Socjologiczne koncepcje narodu. Klasy i warstwy społeczne: koncepcje teoretyczne oraz przemiany. Przemiany struktury zawodowej.

10. Psychologia społeczna

Człowiek jako podmiot i jako przedmiot w relacjach społecznych. Stadia rozwoju społecznego jednostki: zachowania konformistyczne i nonkonformistyczne. Teoria spostrzegania społecznego. Potrzeby indywidualne a potrzeby społeczne - problem wartości i ukierunkowania aktywności ludzkiej. Teoria przywództwa. Formy niedostosowania społecznego; normy indywidualne i grupowe. Kryteria dojrzałej osobowości.

11. Etyka społeczna

Aksjologiczne podstawy życia społecznego. Kategoria etosu. Godność i prawa człowieka. Wolność i odpowiedzialność. Równość a sprawiedliwość. Zagadnienia moralne współczesności: wojny, nędza, eutanazja, aborcja, uzależnienia, media itp.

12. Antropologia kulturowa

Przedmiot i podstawowe orientacje teoretyczne. Człowiek jako twórca i konsument kultury. Sposoby oddziaływania kultury na życie społeczne. Kultura jako czynnik integracji społecznej. Wzory kultury. Kultury pierwotne. Rola mitu, magii, religii. Kultura lokalna, regionalna, narodowa, masowa. Dynamika przemian kulturowych.

13. Demografia społeczna

Przedmiot i metoda demografii. Narzędzia analizy stanu ludności (współczynniki, siatka demograficzna). Reprodukcja ludności: miary, modele, szacunki, prognozy. Migracje i jej rodzaje. Ruchliwość społeczna. Procesy demograficzne, ich społeczne uwarunkowanie i skutki. Polityka ludnościowa.

14. Współczesne społeczeństwo polskie

Problemy socjologiczne współczesnego społeczeństwa polskiego. Przewiduje się wiele możliwości realizacyjnych. Obok tradycyjnego wykładu akademickiego konwersatoria z wybitnymi twórcami kultury, nauki, sztuki, dziennikarstwa, gospodarki, polityki.

VII.

ZALECENIA

Niezależnie od przedstawionych standardów nauczania, poszczególne ośrodki - stosownie do potrzeb i swoich możliwości kadrowych - powinny realizować określone bloki specjalistyczne (np. praca socjalna, administracja publiczna i samorządowa, animacja kulturowa, rozwój regionalny).

ZAŁĄCZNIK Nr 54a ⁵⁵

 (uchylony).

ZAŁĄCZNIK Nr 55 ⁵⁶

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

stosunki międzynarodowe

STUDIA MAGISTERSKIE 

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku stosunki międzynarodowe trwają nie mniej niż 4,5 roku (9 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.000, w tym 1.110 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku stosunki międzynarodowe otrzymuje tytuł zawodowy magistra.

Celem kształcenia na kierunku stosunki międzynarodowe jest przekazanie wiedzy i umiejętności potrzebnych absolwentowi do pełnienia różnych ról w życiu społeczno-politycznym i kulturalnym w sytuacji postępującej integracji w skali globalnej i regionalnej, szczególnie w Europie, a także przygotowanie do pracy naukowej. Absolwent, w zależności od obranej specjalności, będzie mógł podejmować pracę zarówno w organach administracji państwowej kształtujących politykę zagraniczną i gospodarczą, organizacjach i instytucjach międzynarodowych, w przedsiębiorstwach rozwijających współpracę międzynarodową, jak i w placówkach naukowo-badawczych, kulturalnych, wydawnictwach i środkach masowego przekazu zajmujących się zagadnieniami międzynarodowymi.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 300

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 510

Razem: 1.110

IV. PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej praktyki.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

1. Filozofia 60

2. Informatyka 30

3. Przedmiot do wyboru 30

4. Język obcy 120

5. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 300

1. Ekonomia 90

2. Prawo międzynarodowe 60

3. Historia stosunków międzynarodowych 60

4. Geografia polityczna i gospodarcza 30

5. Elementy matematyki 30

6. Elementy statystyki 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 510

1. Teoria stosunków międzynarodowych 60

2. Współczesne systemy polityczne 60

3. Międzynarodowe stosunki polityczne 120

4. Międzynarodowe stosunki gospodarcze 120

5. Organizacje międzynarodowe 60

6. Prawo wspólnotowe i integracja europejska 60

7. Prognozowanie i symulacje międzynarodowe 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia

Główne kierunki filozoficzne i ich charakterystyka. Podstawowe założenia epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych.

2. Informatyka

Rodzaje i zastosowanie podstawowych systemów operacyjnych. Edytory tekstowe. Arkusze kalkulacyjne. Internet.

3. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowania studenta, w szczególności: etyka, psychologia społeczna, ochrona własności intelektualnej, logika, historia sztuki, socjologia.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Ekonomia

Gospodarka narodowa. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Makroekonomika keynesowska a makroekonomika klasyczna. Cykl koniunkturalny. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna, kursu walutowego, stabilizacja. Wzrost gospodarczy. Mikroekonomia: rynek, gospodarstwo domowe, teoria zachowania się konsumenta, teoria produkcji, konkurencja doskonała i monopol, równowaga przedsiębiorstwa.

2. Prawo międzynarodowe

Źródła i podmioty prawa międzynarodowego. Suwerenność państwowa. Zewnętrzne i wewnętrzne organy państwa do spraw stosunków międzynarodowych. Prawo dyplomatyczne i konsularne. Prawo traktatów. Międzynarodowa odpowiedzialność państwa. Terytorium i ludność w prawie międzynarodowym. Pokojowe załatwienie sporów międzynarodowych i sądownictwo międzynarodowe. Prawo konfliktów zbrojnych i problemy rozbrojenia. Podstawowe instytucje międzynarodowego prawa prywatnego. Podmioty międzynarodowych stosunków gospodarczych. Umowy cywilnoprawne w obrocie międzynarodowym. Przedstawicielstwa i rejestry handlowe. Międzynarodowy arbitraż gospodarczy.

3. Historia stosunków międzynarodowych

Główne tendencje ewolucji międzynarodowych stosunków politycznych i gospodarczych do końca I wojny światowej. Sytuacja międzynarodowa w okresie międzywojennym. Dyplomacja w okresie II wojny światowej. Geneza zimnej wojny, ukształtowanie się systemu dwubiegunowego i jego ewolucja. Dekolonizacja oraz globalne i regionalne zmiany układu sił politycznych i gospodarczych.

4. Geografia polityczna i gospodarcza

Zakres przedmiotowy, założenia, główne kierunki geografii politycznej i gospodarczej. Metody analizy przestrzennego wymiaru wewnętrznych i międzynarodowych procesów politycznych i gospodarczych. Geopolityczny oraz geoekonomiczny determinizm, indeterminizm, posybilizm i probabilizm. Znaczenie obszaru, zasobów i granic państwowych. Problemy cywilizacyjne (paradygmat Huntingtona), demograficzne, etniczne, narodowe i rasowe. Migracje międzynarodowe. Dynamika zmian i współzależności na polityczno-ekonomicznej mapie współczesnego świata.

5. Elementy matematyki

Funkcje jednej, dwóch oraz wielu zmiennych i ich zastosowania w nauce o stosunkach międzynarodowych (rachunek marginalny, ekstrema). Elementy rachunku całkowego. Wprowadzenie do równań różniczkowych i różnicowych. Rachunek wektorów i macierzy. Układy równań i nierówności liniowych - przykłady z dziedziny stosunków międzynarodowych.

6. Elementy statystyki

Dane statystyczne. Podstawowe miary statystyczne (średnia, dominanta, mediana, wariancja). Zmienna losowa i podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Analiza współliniowości, metody badania korelacji i regresji, analiza dynamiki zjawisk. Podstawy rachunku prawdopodobieństwa. Wnioskowanie statystyczne, estymacja parametrów, weryfikacja hipotez.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Teoria stosunków międzynarodowych

Powstanie i ewolucja nauki o stosunkach międzynarodowych. Pojęcie "stosunki międzynarodowe" i ich specyfika. Epistemologiczny aspekt nauki o stosunkach międzynarodowych: charakterystyka głównych kierunków, nurtów i szkół wyjaśniania stosunków międzynarodowych. Ontologiczny aspekt nauki o stosunkach międzynarodowych: uczestnicy, działania międzynarodowe (pozycja, rola, polityka zagraniczna państw oraz procesy decyzyjne), oddziaływania międzynarodowe (systemy i podsystemy międzynarodowe oraz ich ewolucja), formy stosunków międzynarodowych. Aksjologiczny aspekt nauki o stosunkach międzynarodowych: interesy, racja stanu, wartości, świadomość międzynarodowa, normatywizacja wartości międzynarodowych, klasyfikacja norm oraz komunikowanie międzynarodowe i międzynarodowy transfer wartości. Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe. Ład międzynarodowy, ekonomiczne i polityczne cykle rozwojowe.

2. Współczesne systemy polityczne

Historia instytucji politycznych. Politologiczna, konstytucyjnoprawna i socjologiczna analiza zagadnień współczesnych ustrojów politycznych. Zasady i idee, instytucje oraz mechanizmy kształtujące współczesne systemy polityczne. Zasady ustrojowe. Konstytucja i kontrola konstytucyjności. Systemy wyborcze. Parlamenty, rządy, administracja publiczna i sądownictwo. Partie i systemy partyjne. Typy reżimów politycznych. Współczesne ruchy społeczne i polityczne.

3. Międzynarodowe stosunki polityczne

Przedmiot i zakres międzynarodowych stosunków politycznych. Podstawowe pojęcia i kategorie. Czynniki kształtujące międzynarodowe stosunki polityczne. Państwo w międzynarodowych stosunkach politycznych, polityka zagraniczna wybranych państw. Bezpieczeństwo militarne, ekonomiczne i ekologiczne. Ewolucja międzynarodowych stosunków politycznych od początku lat siedemdziesiątych. Globalizm i regionalizm. Turbulencje międzynarodowe, szanse i zagrożenia po rozpadzie systemu dwubiegunowego. Powstawanie nowego ładu międzynarodowego. Nowe role międzynarodowe USA, Rosji, Chin i jednoczącej się Europy. Miejsce i rola Polski w międzynarodowych stosunkach politycznych.

4. Międzynarodowe stosunki gospodarcze

Pojęcia: międzynarodowe stosunki gospodarcze i gospodarka światowa. Struktura gospodarki światowej i regionalne problemy międzynarodowych stosunków gospodarczych. Międzynarodowy podział pracy, międzynarodowe przepływy towarów i czynników wytwórczych. Przedsiębiorstwa wielonarodowe. Środki zagranicznej polityki ekonomicznej państw. Bilans płatniczy, polityka handlowa i mechanizm pieniężno-cenowy oraz inne czynniki międzynarodowej wymiany towarowej. Międzynarodowy system walutowy: powstanie, ewolucja i rola międzynarodowych instytucji finansowych. Międzynarodowe organizacje kredytowe i walutowe. Polska w międzynarodowych stosunkach gospodarczych.

5. Organizacje międzynarodowe

Pojęcie, geneza, ewolucja i klasyfikacja organizacji międzynarodowych. Organizacje międzyrządowe i pozarządowe jako podmioty stosunków międzynarodowych. Struktura i funkcjonowanie organizacji międzynarodowych: cele, status prawny, organy, procesy decyzyjne i funkcjonariusze międzynarodowi. Stosunki pomiędzy organizacjami międzyrządowymi i państwami: motywy przynależności państw, członkostwo, czynne i bierne prawo legacji. Funkcjonowanie uniwersalnych i regionalnych organizacji międzynarodowych. Organizacje pozarządowe, specyfika ich funkcjonowania, współczesne znaczenie oraz stosunki z państwami.

6. Prawo wspólnotowe i integracja europejska

Współczesna Europa - bariery i stymulatory rozwoju. Kulturowe źródła tożsamości europejskiej. Teorie integracji: federalizm, funkcjonalizm i neofunkcjonalizm. Ewolucja integracji europejskiej. Definicja, istota i źródła prawa Wspólnot Europejskich. Prawo pierwotne, prawo pochodne, zasady supremacji i bezpośredniej skuteczności. Polityczne instytucje europejskie w ujęciu strukturalnym i funkcjonalnym. Charakterystyka procesu podejmowania decyzji. Europejskie instytucje sądowe. Funkcjonowanie pierwszego filaru Unii Europejskiej (podstawowe wolności i unia walutowa). Wspólne polityki (w tym: rolna, przemysłowa, transportowa). Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. Współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Polska a Unia Europejska.

7. Prognozowanie i symulacje międzynarodowe

Prognostyka międzynarodowa: pojęcie, klasyfikacja, metody i techniki. Prognozowanie a planowanie polityki zagranicznej państwa i międzynarodowych stosunków politycznych oraz gospodarczych. Metody intuicyjne, ekstrapolacyjne i symulacyjne. Komputerowe symulacje rozwoju stosunków międzynarodowych. Symulacyjne zastosowania modelowania heurystycznego.

VII. ZALECENIA

1. Standardy nauczania dotyczą trzech bloków przedmiotów: kształcenia ogólnego, przedmiotów podstawowych oraz kierunkowych. Pozostałą liczbę godzin wydziały powinny przeznaczyć na realizację własnych programów w ramach prowadzonych specjalności. Nie określa się formy zajęć.

2. W programie studiów powinny znaleźć się praktyki i ćwiczenia zawodowe, dające możliwość wykształcenia umiejętności profesjonalnego uczestnictwa w życiu międzynarodowym.

3. Studenci powinni mieć możliwość wyboru przedmiotów fakultatywnych.

STUDIA ZAWODOWE 

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku stosunki międzynarodowe trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.100, w tym 1.155 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku stosunki międzynarodowe otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Absolwent powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu problematyki społeczno-politycznej, ekonomicznej i kulturalnej świata i kontynentu europejskiego oraz umiejętności uczestniczenia w życiu społecznym, kulturowym, politycznym i gospodarczym społeczeństw. Absolwent, w zależności od wybranej specjalności, będzie mógł podejmować pracę w organach administracji rządowej i samorządowej, organizacjach i instytucjach międzynarodowych, przedsiębiorstwach rozwijających współpracę międzynarodową oraz placówkach kulturalnych, wydawnictwach i środkach masowego przekazu.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 195

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 540

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 210

Razem: 1.155

IV. PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać praktyki umożliwiające pogłębienie umiejętności i przygotowujące do uczestnictwa w międzynarodowym życiu politycznym i gospodarczym.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210

1. Przedmiot do wyboru 30

2. Język obcy 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 195

1. Matematyka i statystyka 60

2. Informatyka 30

3. Ekonomia 75

4. Geografia polityczna i gospodarcza 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 540

1. Podstawy wiedzy o stosunkach międzynarodowych 60

2. Historia stosunków międzynarodowych 45

3. Współczesne systemy polityczne 45

4. Prawo międzynarodowe 45

5. Międzynarodowe stosunki polityczne 120

6. Międzynarodowe stosunki gospodarcze 120

7. Organizacje międzynarodowe 45

8. Integracja europejska i prawo wspólnotowe 60

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 210

W zależności od wybranej specjalności i specjalizacji.

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowania studenta, w szczególności: filozofia, etyka, logika, historia sztuki, ochrona własności intelektualnej, socjologia.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka i statystyka

Funkcje jednej i wielu zmiennych i ich zastosowania. Elementy rachunku różniczkowego i całkowego, ekstrema. Rachunek wektorowy i macierzowy. Układy równań i nierówności liniowych - zastosowania w analizie relacji międzynarodowych.

Dane statystyczne. Podstawowe wielkości statystyczne: średnia, dominanta, mediana, wariancja. Zmienna losowa - podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Analiza współliniowości, metody badania korelacji i regresji, analiza dynamiki zjawisk. Podstawy rachunku prawdopodobieństwa. Wnioskowanie statystyczne, estymacja parametrów, weryfikacja hipotez.

2. Informatyka

Budowa systemów komputerowych i urządzeń peryferyjnych. Obsługa komputerów osobistych. Systemy jednego i wielu użytkowników. Systemy operacyjne. Programy użytkowe: edytory tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych. Lokalne i międzynarodowe sieci komputerowe. Poczta elektroniczna. Internet. Międzynarodowe i polskie systemy informacyjne - sprzężenie, dostęp, możliwości korzystania.

3. Ekonomia

Gospodarka narodowa: produkt społeczny, dochód narodowy, budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Rynek pieniądza i system bankowy. Równowaga makroekonomiczna. Cykl koniunkturalny, inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta - równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna i kursu walutowego. Stabilizacja i wzrost gospodarczy. Mikroekonomia: rynek, gospodarstwo domowe, zachowania konsumenta, produkcja, konkurencja doskonała i w warunkach monopolistycznych, równowaga przedsiębiorstwa.

4. Geografia polityczna i gospodarcza

Obszar zainteresowań. Metody analizy wewnętrznych i międzynarodowych procesów politycznych i gospodarczych. Geopolityczny oraz geoekonomiczny determinizm, indeterminizm, posybilizm i probabilizm. Znaczenie granic i zasobów państwowych. Problemy cywilizacyjne, demograficzne, etniczne i rasowe współczesnego świata. Migracje międzynarodowe. Dynamika zmian i współzależności polityczno-ekonomicznych w wymiarze międzynarodowym.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy wiedzy o stosunkach międzynarodowych

Powstanie i ewolucja nauki w stosunkach międzynarodowych. Epistemologiczne aspekty wiedzy o stosunkach międzynarodowych - charakterystyka głównych kierunków i nurtów rozwoju oraz szkół analizy stosunków międzynarodowych. Ontologiczne aspekty wiedzy o stosunkach międzynarodowych - charakterystyka uczestników, działań (polityki zagranicznej, państw oraz procesów decyzyjnych) i oddziaływań (systemów i podsystemów międzynarodowych oraz ich ewolucji). Formy stosunków międzynarodowych. Aksjologiczne aspekty wiedzy o stosunkach międzynarodowych: interesy, racja stanu, świadomość międzynarodowa. Normatywizacja wartości międzynarodowych - klasyfikacja norm oraz komunikowanie międzynarodowe. Międzynarodowy transfer wartości. Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe - ład międzynarodowy. Ekonomiczne i polityczne cykle rozwojowe.

2. Historia stosunków międzynarodowych

Ewolucja międzynarodowych stosunków politycznych i gospodarczych do końca I wojny światowej. Sytuacja międzynarodowa w okresie międzywojennym. Świat w okresie II wojny światowej. Sytuacja po II wojnie światowej: okres zimnej wojny, ukształtowanie się systemu dwubiegunowego i jego ewolucja, dekolonizacja. Aktualny układ sił politycznych i gospodarczych w skali globalnej i regionalnej.

3. Współczesne systemy polityczne

Historia nauki o polityce. Zasady, idee, instytucje oraz mechanizmy kształtujące współczesne systemy polityczne. Politologiczna, konstytucyjnoprawna i socjologiczna analiza współczesnych ustrojów politycznych. Zasady ustrojowe. Konstytucja. Systemy wyborcze. Parlamenty, rządy, administracja publiczna i sądownictwo. Systemy partyjne. Reżimy polityczne. Współczesne ruchy polityczne i społeczne.

4. Prawo międzynarodowe

Źródła i podmioty prawa międzynarodowego. Prawo dyplomatyczne i konsularne. Prawo traktatów. Suwerenność państwowa. Terytorium i ludność w prawie międzynarodowym. Międzynarodowa odpowiedzialność państwa. Sądownictwo międzynarodowe. Pokojowe załatwianie sporów międzynarodowych. Prawo konfliktów zbrojnych - problemy rozbrojenia. Międzynarodowe prawo prywatne. Podmioty prawne międzynarodowych stosunków gospodarczych. Umowy cywilnoprawne w obrocie międzynarodowym. Rejestry handlowe. Międzynarodowy arbitraż gospodarczy.

5. Międzynarodowe stosunki polityczne

Obszar zainteresowań, podstawowe pojęcia i kategorie. Czynniki kształtujące międzynarodowe relacje polityczne. Zewnętrzne i wewnętrzne organy państwa do spraw kształtowania stosunków międzynarodowych. Polityka zagraniczna wybranych państw. Bezpieczeństwo militarne, ekonomiczne i ekologiczne świata. Globalizm i regionalizm. Aktualny ład międzynarodowy i rola w nim: USA, Rosji, Chin oraz jednoczącej się Europy. Zagrożenia w skali międzynarodowej. Miejsce i rola Polski w polityce międzynarodowej.

6. Międzynarodowe stosunki gospodarcze

Międzynarodowe stosunki gospodarcze - struktura gospodarki światowej. Powiązania gospodarki światowej z regionalną. Międzynarodowy podział pracy. Przepływ towarów, czynników wytwórczych i usług w skali międzynarodowej. Przedsiębiorstwa wielonarodowe. Zagraniczna polityka ekonomiczna państw. Bilans płatniczy, polityka handlowa oraz czynnik pieniężno-cenowy w międzynarodowej wymianie towarowej. Międzynarodowy system walutowy - powstanie i ewolucja. Rola międzynarodowych instytucji finansowych. Międzynarodowe organizacje kredytowe i walutowe. Miejsce i rola Polski w gospodarce międzynarodowej.

7. Organizacje międzynarodowe

Geneza, ewolucja i klasyfikacja. Struktura i zasady funkcjonowania: status prawny, organy, funkcjonariusze, procedury podejmowania decyzji. Rola organizacji międzynarodowych i pozarządowych w relacjach międzynarodowych. Relacje między organizacjami międzynarodowymi a państwami - motywy przynależności państw, członkostwo, czynne i bierne prawo legacji. Organizacje pozarządowe - znaczenie we współczesnym świecie, zasady funkcjonowania, relacje z państwami. Uniwersalne i regionalne organizacje międzynarodowe - struktura oraz cele i zasady funkcjonowania.

8. Integracja europejska i prawo wspólnotowe

Kulturowe źródła tożsamości europejskiej. Ewolucja integracji europejskiej. Bariery i stymulatory rozwoju współczesnej Europy. Geneza i podstawy funkcjonowania Unii Europejskiej. Pojęcie i źródła prawa Wspólnot Europejskich. Pierwotne i pochodne prawo wspólnotowe, zasady supremacji i bezpośredniej skuteczności. Europejskie instytucje sądowe. Polityczne instytucje europejskie w ujęciu strukturalnym i funkcjonalnym - procedury podejmowania decyzji. Wspólna polityka: regionalna, rolna, gospodarcza, transportowa oraz w zakresie ochrony środowiska, ochrony zdrowia, zdrowia publicznego i kultury. Wspólna polityka zagraniczna w zakresie bezpieczeństwa oraz wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Samorząd terytorialny w Unii Europejskiej. Fundusze strukturalne. Integracja Polski z Unią Europejską. Uczestnictwo i rola Polski we Wspólnotach Europejskich.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Wykaz przedmiotów specjalizacyjnych (przygotowujących do wykonywania zawodu) i specjalnościowych (pogłębiających wykształcenie kierunkowe) oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając określone dla danej specjalizacji wymagania.

ZAŁĄCZNIK Nr 56

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

technika rolnicza i leśna

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku technika rolnicza i leśna trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 3.400, w tym 1.550 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci kierunku technika rolnicza i leśna mają posiadać umiejętność wykorzystywania nauk podstawowych, ogólnotechnicznych i zawodowych do formułowania i rozwiązywania współczesnych i przyszłościowych problemów techniki służącej do produkcji płodów rolnych, zabezpieczenia ich jakości podczas przechowywania oraz przetwarzania ich przez producentów lub w zakładach przemysłu rolnego, a także mechanizowania produkcji zwierzęcej i leśnej.

Głównymi rodzajami działalności absolwentów są: organizowanie i prowadzenie na terenach wiejskich różnorodnych przedsiębiorstw usługowych dla rolnictwa, w tym dla zakładów przemysłu rolnego i dla ludności zamieszkałej na wsi, doradztwo w zakresie techniki rolniczej i leśnej, ponadto organizowanie i prowadzenie zakładów przemysłu rolnego oraz współdziałanie w rozwoju takich pracochłonnych działów, jak leśnictwo, warzywnictwo, sadownictwo, i niektórych rodzajów produkcji zwierzęcej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 330

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 840

Razem: 1.550

IV.

PRAKTYKI

Wszystkich studentów obowiązuje praktyka dyplomowa po IV roku studiów w wymiarze 4 tygodni. Praktyki zawodowe będą różne na poszczególnych specjalnościach. Ich okres będzie ustalony przez rady wydziałów. Przy ustalaniu praktyk może być brany pod uwagę kierunek wykształcenia w szkole średniej i odbyte wcześniej praktyki lub staże zawodowe studentów. Ćwiczenia terenowe zostaną zatwierdzone przez radę wydziału w limicie godzin będących do dyspozycji rady wydziału.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia 120

3. Informatyka 80

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 330

1. Matematyka ze statystyką 150

2. Fizyka 60

3. Chemia 30

4. Rysunek techniczny 45

5. Ochrona środowiska 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 840

1. Technologia materiałów konstrukcyjnych 75

2. Technika cieplna 60

3. Mechanika 60

4. Wytrzymałość materiałów 60

5. Teoria maszyn i mechanizmów 45

6. Części maszyn 60

7. Elektrotechnika i elektronika 90

8. Automatyka 45

9. Ergonomia 30

10. Podstawy produkcji rolniczej, leśnej i spożywczej 60

11. Maszyny rolnicze, leśne i spożywcze 60

12. Eksploatacja maszyn 60

13. Utrzymywanie maszyn 90

14. Podstawy agrobiznesu 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, filozofii, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze itp. W zakresie ekonomii: prawo, podstawy makroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Informatyka

Podstawy obsługi komputera oraz znajomość systemu operacyjnego, w szczególności umiejętność korzystania z edytorów tekstu, baz danych, arkuszy kalkulacyjnych, elementów programowania oraz korzystania z sieci komputerowej Internet.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka ze statystyką

Rachunek macierzowy. Liczby zespolone. Rachunek wektorowy. Krzywe stopnia drugiego. Płaszczyzna i prosta w przestrzeni. Przekształcenia geometryczne. Powierzchnie stopnia drugiego. Rachunek różniczkowy i całkowity jednej i wielu zmiennych. Szeregi liczbowe i funkcyjne. Równania różniczkowe. Transformacja Laplace'a. Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna.

2. Fizyka

Mechanika punktu materialnego bryły sztywnej i granice stosowalności mechaniki klasycznej. Drgania i fale mechaniczne. Akustyka. Hydrodynamika. Fizyka cząsteczkowa. Podstawy termodynamiki. Fotometria. Optyka fizyczna. Podstawy fizyki atomowej. Kwantowe własności promieniowania. Podstawy fizyki jądrowej i fizyki ciała stałego.

3. Chemia

Budowa materii: budowa atomu, cząstki elementarne. Układ okresowy pierwiastków chemicznych. Elektronowa teoria wiązania chemicznego. Chemia wody. Koloidy. Elektrochemia. Kinetyka chemiczna. Stany skupienia materii. Elementy chemii organicznej: węglowodory, polimery, alkohole, aldehydy, kwasy, cukry. Człowiek i jego chemiczne środowisko: zanieczyszczenia atmosfery i wody.

4. Rysunek techniczny

Zagadnienia dotyczące: rzutowania prostokątnego, metodyki wykonywania i rodzajów przekrojów, wymiarowania i oznaczania chropowatości powierzchni. Uproszczenia rysunkowe stosowane do połączeń rozłącznych i nierozłącznych oraz zasady obowiązujące przy wykonywaniu rysunków złożeniowych.

5. Ochrona środowiska

Zajęcia poświęcone są podstawom ekologii: funkcjonowaniu populacji, biocenoz i ekosystemów. W oparciu o te wiadomości realizowane są tematy omawiające źródła i szkodliwości zanieczyszczeń oraz sposoby zapobiegania i zmniejszenia uciążliwości zanieczyszczeń w atmosferze, ekosystemach wodnych i lądowych, z uwypukleniem problemów degradacji środowiska przez rolnictwo. Zajęcia uwzględniają także zagadnienia ochrony przyrody oraz zarys stanu prawnego ochrony środowiska.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Technologia materiałów konstrukcyjnych

Zagadnienia dotyczące struktury i własności metali, stopów metalicznych i tworzyw sztucznych, procesów technologicznych przekształcających te materiały od stanu surowego do końcowego elementu konstrukcyjnego o określonym kształcie, wymiarach i właściwościach technologiczno-użytkowych, a także korozji metali i stopów oraz ochrony antykorozyjnej.

2. Technika cieplna

Stanowi podstawę do przedmiotów: silniki, inżynieria procesowa, gospodarka energetyczna, chłodnictwo i suszarnictwo, w których w szerszym stopniu ujęta zostaje strona techniczna. Obejmuje: równania i przemiany gazów, czynników rzeczywistych oraz powietrza, obiegi termiczne chłodziarek, pomp grzejnych i silników cieplnych, zasady przepływu ciepła, spalanie i wymienniki. Daje podstawy teoretyczne oraz umiejętności obliczeń i pomiarów energetycznych.

3. Mechanika

Równowaga układów sił, tarcie. Momenty bezwładności powierzchni płaskich. Ruch punktu na płaszczyźnie, ruch obrotowy i płaski bryły, ruch złożony punktu.

4. Wytrzymałość materiałów

Analiza jednoosiowego i płaskiego stanu naprężenia, rozciąganie, ściskanie, zbiorniki cienkościenne, skręcanie, zginanie, energia odkształcenia sprężystego, wytrzymałość złożona, wyboczenie, zmęczenie materiałów, doświadczalna analiza naprężeń. Podstawy dynamiki.

5. Teoria maszyn i mechanizmów

Obejmuje zagadnienia: struktury mechanizmów, kinematyki, kinetostatyki, dynamiki w ujęciu klasycznym oraz zagadnienia komputerowej symulacji ruchu zamkniętych i otwartych łańcuchów kinematycznych z zastosowaniem metody macierzowej kinematyki i równań ruchu Lagrange'a II rodzaju.

6. Części maszyn

Obejmuje zagadnienia związane z projektowaniem elementów i podzespołów maszyn z uwzględnieniem specyfiki maszyn rolniczych. Poruszane zagadnienia: materiały konstrukcyjne i wytrzymałość, połączenia gwintowe, nitowane, spawane, tolerancje i pasowania, połączenia cierne i kształtowe, elementy sprężyste, osie i wały, sprzęgła, łożyskowanie, przekładnie zębate, ciągnowe, obiegowe, falowe.

7. Elektrotechnika i elektronika

Obejmuje zagadnienia: podstawy teoretyczne elektrotechniki, zasady ochrony i porażeń elektrycznych i bezpieczeństwa pracy z urządzeniami elektrycznymi, napęd elektryczny, urządzenia rozdzielcze i sterujące, podstawy działania urządzeń półprzewodnikowych, zastosowania elektroniki do pomiarów wielkości nieelektrycznych, wykorzystanie komputerów do pomiarów i obliczeń symulacyjnych, podstawy energoelektroniki, urządzenia oświetleniowe. Urządzenia elektrotechniczne i elektroniczne w technice rolniczej.

8. Automatyka

Realizowane są następujące treści programowe: analiza i synteza liniowych układów automatycznej regulacji, wybrane zagadnienia analizy układów nieliniowych, synteza kombinacyjnych układów przełączających, wybrane zagadnienia syntezy przełączających układów sekwencyjnych. W ramach zajęć analizuje się praktyczne przykłady układów regulacji i sterowania w maszynach i urządzeniach rolniczych.

9. Ergonomia

Obejmuje tematy dotyczące oceny obciążenia człowieka pracą, oceny materialnego środowiska pracy, ergonomicznego projektowania stanowisk roboczych oraz podstawy prawa pracy ze szczególnym uwzględnieniem warunków pracy w rolnictwie i leśnictwie.

10. Podstawy produkcji rolniczej, leśnej i spożywczej

W zależności od specjalności nacisk będzie położony na odpowiednią gałąź produkcji. Wybrane zagadnienia agrotechniczne, charakterystyka poszczególnych grup produktów. Właściwości fizyczne i technologiczne surowców i produktów.

11. Maszyny rolnicze, leśne i spożywcze

W zależności od specjalności omawiane szczegółowo będą odpowiednie maszyny. Zagadnienia związane z budową, działanie poszczególnych maszyn i urządzeń stosowanych w rolnictwie, leśnictwie i przemyśle spożywczym.

12. Eksploatacja maszyn

Zasady organizacyjne, techniczne i ekonomiczne użytkowania maszyn i urządzeń w rolnictwie, leśnictwie i przemyśle spożywczym.

13. Utrzymywanie maszyn

Zasady zabezpieczenia gotowości technicznej parku maszynowego w rolnictwie, leśnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym.

14. Podstawy agrobiznesu

Organizacja produkcji, dystrybucja, marketing, zasady kształtowania strategii w produkcji rolniczej.

VII.

ZALECENIA

Wymienione w standardach nauczania przedmioty mogą być łączone lub rozdzielane w zależności od ustaleń rad wydziałów.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku technika rolnicza i leśna trwają 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 2.800, w tym 1.385 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku technika rolnicza i leśna (otrzymuje tytuł inżyniera) powinien posiadać umiejętności wykorzystania nauk podstawowych, ogólnotechnicznych i zawodowych do rozwiązywania współczesnych i przyszłościowych problemów inżynierii rolniczej. Absolwent powinien mieć wiedzę z dziedziny organizowania, prowadzenia i zarządzania działalnością szeroko pojętej infrastruktury rolniczej. Pojęcie to obejmuje eksploatację maszyn i urządzeń oraz organizację i zarządzanie firmami związanymi z produkcją rolniczą od produkcji surowców do ich przetwarzania.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 380

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 735

Razem: 1.385

IV.

PRAKTYKI

1. Warsztatowa - minimum 4 tygodnie.

2. Eksploatacyjna - minimum 6 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Język obcy 60

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 90

3. Informatyka 60

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 380

1. Matematyka ze statystyką 150

2. Fizyka 60

3. Chemia 60

4. Rysunek techniczny 60

5. Ochrona środowiska 50

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 735

1. Technologia materiałów konstrukcyjnych 75

2. Technika cieplna 60

3. Mechanika i wytrzymałość materiałów 90

4. Teoria maszyn i części maszyn 90

5. Elektrotechnika i elektronika 60

6. Automatyka 45

7. Ergonomia i bhp 45

8. Podstawy produkcji rolniczej, leśnej i spożywczej 45

9. Maszyny rolnicze, leśne i spożywcze 60

10. Eksploatacja maszyn 60

11. Technologia napraw 60

12. Podstawy agrobiznesu 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, filozofii, kultury języka polskiego, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, podstaw ochrony własności intelektualnej i przemysłowej itp.

W zakresie ekonomii: podstawowe prawa ekonomiczne, podstawy makroekonomii, funkcjonowania rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka ze statystyką

Rachunek macierzowy. Liczby zespolone. Rachunek wektorowy. Krzywe stopnia drugiego. Płaszczyzna i prosta w przestrzeni. Przekształcenia geometryczne. Powierzchnie stopnia drugiego. Rachunek różniczkowy i całkowy jednej i wielu zmiennych. Szeregi liczbowe i funkcyjne. Równania różniczkowe. Transformacja Laplace'a. Elementy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej.

2. Fizyka

Mechanika punktu materialnego i bryły sztywnej. Granice stosowalności mechaniki klasycznej. Drgania i fale mechaniczne. Akustyka. Hydrodynamika. Fizyka cząsteczkowa. Podstawy termodynamiki. Fotometria. Optyka fizyczna. Podstawy fizyki atomowej. Kwantowe własności promieniowania. Podstawy fizyki jądrowej i fizyki ciała stałego.

3. Chemia

Budowa materii, układ okresowy pierwiastków chemicznych. Teorie wiązania chemicznego. Elementy chemii organicznej: węglowodory, alkohole, aldehydy, kwasy, cukry, polimery. Termodynamika i kinetyka chemiczna. Elektrochemia. Stany skupienia materii. Koloidy. Chemia wody. Człowiek a środowisko: zanieczyszczenia atmosfery i wody.

4. Rysunek techniczny

Zagadnienia dotyczące: rzutowania prostokątnego, metodyki wykonywania i rodzajów przekrojów, wymiarowania i oznaczania chropowatości powierzchni. Uproszczenia rysunkowe stosowane do połączeń rozłącznych i nierozłącznych oraz zasady obowiązujące przy wykonywaniu rysunków złożeniowych.

5. Ochrona środowiska

Zajęcia poświęcone są podstawom ekologii - funkcjonowaniu populacji, biocenoz i ekosystemów. W oparciu o te wiadomości realizowane są tematy omawiające źródła i szkodliwość zanieczyszczeń oraz sposoby zapobiegania i zmniejszania uciążliwości zanieczyszczeń w atmosferze, ekosystemach wodnych i lądowych, z uwypukleniem problemów degradacji środowiska przez rolnictwo. Zajęcia uwzględniają także zagadnienia ochrony przyrody oraz zarys stanu prawnego ochrony środowiska.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Technologia materiałów konstrukcyjnych

Zagadnienia dotyczące struktury i własności metali, stopów metalicznych i tworzyw sztucznych, procesów technologicznych przekształcających te materiały od stanu surowego do końcowego elementu konstrukcyjnego o określonym kształcie, wymiarach i właściwościach technologiczno-użytkowych, a także korozji metali i stopów oraz ochrony antykorozyjnej.

2. Technika cieplna

Stanowi podstawę do przedmiotów: silniki, inżynieria procesowa, gospodarka energetyczna, chłodnictwo i suszarnictwo, w których w szczególnym stopniu została ujęta strona techniczna. Przedmiot obejmuje: równania i przemiany gazów czynników rzeczywistych oraz powietrza, obiegi termiczne chłodziarek, pomp grzejnych i silników cieplnych, zasady przepływu ciepła, spalanie i wymienniki. Celem przedmiotu jest danie podstaw teoretycznych i umiejętności obliczeń i pomiarów energetycznych.

3. Mechanika i wytrzymałość materiałów

Równowaga układu sił, tarcie. Momenty bezwładności powierzchni płaskich. Ruch punktu na płaszczyźnie, ruch obrotowy i płaski, bryły, ruch złożony punktu. Analiza jednoosiowego i płaskiego stanu naprężenia, rozciąganie, ściskanie, zbiorniki cienkościenne, skręcanie, zginanie, energia odkształcania sprężystego, wytrzymałość złożona, wyboczenie, zmęczenie materiału, doświadczalna analiza naprężeń. Podstawy dynamiki.

4. Teoria maszyn i części maszyn

Obejmuje zagadnienia: struktura mechanizmów, kinematyka, kinetostatyka, dynamika w ujęciu klasycznym oraz zagadnienia komputerowej symulacji ruchu zamkniętych i otwartych łańcuchów kinematycznych z zastosowaniem metody macierzowej kinematyki i równań ruchu Lagrange'a II rodzaju. Części maszyn obejmują zagadnienia związane z projektowaniem elementów i podzespołów maszyn z uwzględnieniem specyfiki maszyn rolniczych. Poruszane zagadnienia: materiały konstrukcyjne i wytrzymałość, połączenia gwintowe, nitowane, spawane, tolerancje i pasowania, połączenia cierne i kształtowe, elementy sprężyste, osie i wały, sprzęgła, łożyskowanie, przekładnie zębate, ciągowe, obiegowe, falowe.

5. Elektrotechnika i elektronika

Obejmuje zagadnienia: podstawy teoretyczne elektrotechniki, zasady ochrony i porażeń elektrycznych, bezpieczeństwa pracy z urządzeniami elektrycznymi, napęd elektryczny, urządzenia rozdzielcze i sterujące, podstawy działania urządzeń półprzewodnikowych, zastosowanie elektroniki do pomiarów wielkości nieelektrycznych, wykorzystanie komputerów do pomiarów i obliczeń symulacyjnych, podstawy energoelektroniki, urządzenia oświetleniowe. Urządzenia elektrotechniczne i elektroniczne w technice rolniczej.

6. Automatyka

Realizowane są następujące treści programowe: analiza i synteza liniowych układów automatycznej regulacji, wybrane zagadnienia analizy układów nieliniowych, synteza kombinacyjnych układów przełączających, wybrane zagadnienia syntezy przełączających układów sekwencyjnych. Analiza praktycznych przykładów regulacji i sterowania w maszynach i urządzeniach rolniczych.

7. Ergonomia

Obejmuje tematy dotyczące oceny obciążenia człowieka pracą, oceny materialnego środowiska pracy, ergonomicznego projektowania stanowisk roboczych oraz podstawy prawa pracy, ze szczególnym uwzględnieniem warunków pracy w rolnictwie i leśnictwie.

8. Podstawy produkcji rolniczej, leśnej i spożywczej

W zależności od specjalności nacisk będzie położony na odpowiednią gałąź produkcji. Wybrane zagadnienia agrotechniczne, charakterystyka poszczególnych grup produktów. Właściwości fizyczne i technologiczne surowców i produktów.

9. Maszyny rolnicze, leśne i spożywcze

Budowa i działanie poszczególnych maszyn i urządzeń stosowanych w rolnictwie, leśnictwie i przemyśle spożywczym.

10. Eksploatacja maszyn

Zasady organizacyjne, techniczne i ekonomiczne używania maszyn i urządzeń w rolnictwie, leśnictwie i przemyśle spożywczym.

11. Technologia napraw

Zasady zabezpieczenia gotowości technicznej parku maszynowego w rolnictwie, leśnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym.

12. Podstawy agrobiznesu

Organizacja produkcji, dystrybucja, marketing, zasady kształtowania strategii w produkcji rolniczej.

VII.

ZALECENIA

Pozostała liczba godzin powinna stanowić uzupełnienie jednej lub wszystkich grup - stosownie do decyzji wydziałów, z tym że przedmioty grupy C muszą stanowić co najmniej 60% ogólnego wymiaru godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 57

Standardy nauczania na kierunku studiów:

technologia chemiczna

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku technologia chemiczna trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.400, w tym 1.575 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent tego kierunku powinien być przygotowany do prowadzenia badań, projektowania, prowadzenia i rozwijania chemicznych procesów technologicznych w przemyśle oraz do wykonywania w praktyce zawodowej podstawowych zadań obejmujących przede wszystkim: badania technologiczne, tworzenie koncepcji chemicznej procesu, tworzenie koncepcji technologicznej procesu, realizację procesu, modernizację procesów technologicznych, rozwijanie technologii przy współpracy ze specjalistami innych dyscyplin, wdrażanie procesów i produktów do praktyki, bezpieczeństwo i ochronę środowiska, edukację.

Absolwent kierunku technologia chemiczna powinien mieć podstawową wiedzę również z zakresu organizacji i ekonomiki produkcji, zarządzania, marketingu, przepisów prawnych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 555

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 660

Razem: 1.575

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyk.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360

1. Ekologiczne i etyczne problemy w produkcji chemicznej 30

2. Angielska terminologia techniczna 30

3. Zarządzanie i ekonomika w przedsiębiorstwie 30

4. Języki obce 180

5. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 555

1. Matematyka 105

2. Podstawy informatyki 60

3. Fizyka 75

4. Chemia ogólna i nieorganiczna 75

5. Chemia fizyczna 75

6. Chemia analityczna i analiza instrumentalna 60

7. Chemia organiczna 75

8. Elementy elektrotechniki i elektroniki 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 660

1. Podstawy technologii chemicznej 60

2. Termodynamika techniczna i chemiczna 30

3. Reaktory chemiczne 30

4. Zjawiska powierzchniowe i kataliza przemysłowa 15

5. Modelowanie procesów technologicznych 30

6. Maszynoznawstwo i aparatura przemysłu chemicznego 30

7. Materiałoznawstwo chemiczne i korozja 30

8. Inżynieria chemiczna 75

9. Operacje rozdzielania mieszanin 30

10. Technologia chemiczna - surowce przemysłowej syntezy chemicznej 75

11. Technologia chemiczna - procesy przemysłowej syntezy chemicznej 90

12. Elementy biotechnologii 30

13. Materiały wysokiej czystości i specjalnego przeznaczenia 30

14. Elementy automatyki i pomiary w technologii chemicznej 30

15. Zagrożenia ekologiczne i bezpieczeństwo pracy 30

16. Projekt technologiczny 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy technologii chemicznej

Zasady technologiczne. Koncepcja procesu - tworzenie i analiza alternatyw. Analiza termodynamiczna procesu. Technologiczna koncepcja procesu. Taktyka i strategia syntezy procesu. Studium wybranych procesów.

2. Termodynamika techniczna i chemiczna

Podstawowe zależności, równania i funkcje termodynamiczne, maszyny cieplne. Termodynamika gazów czystych i ich mieszanin. Termodynamika roztworów ciekłych. Obliczenia termochemiczne. Zagadnienia obliczania równowagi chemicznej i fazowej.

3. Reaktory chemiczne

Podstawowe zależności inżynierii reaktorowej, klasyfikacja reaktorów, modele matematyczne reaktorów i analiza pracy.

Dobór reaktorów. Stabilność i autotermia reaktorów. Eksploatacja reaktorów.

4. Zjawiska powierzchniowe i kataliza przemysłowa

Procesy sorpcyjne na granicach faz gazów, cieczy i ciał stałych. Kinetyka reakcji chemicznych. Makrokinetyka. Kataliza i katalizatory w układach homogenicznych i heterogenicznych. Przykłady katalizy organicznej i nieorganicznej. Biokataliza.

5. Modelowanie procesów technologicznych

Modelowanie empiryczne, analogowe, fizyczne. Modelowanie matematyczne. Konstrukcja modelu, typy modelu. Zagadnienia symulacji, optymalizacji i powiększania skali. Zastosowanie flowsheetingu do modelowania procesu chemicznego.

6. Maszynoznawstwo i aparatura przemysłu chemicznego

Przenośniki. Aparatura do przesyłania płynów. Zbiorniki. Aparatura do rozdrabniania i przesiewania. Mieszalniki. Aparatura do rozdzielania zawiesin. Wymienniki ciepła. Wyparki. Absorbery. Ekstraktory. Suszarki. Aparatura do procesów membranowych.

7. Materiałoznawstwo chemiczne i korozja

Roztwory stałe metali, fazy metaliczne. Odkształcenia materiałów. Stopy. Obróbka cieplna. Materiały ceramiczne. Spieki. Korozja i erozja metali. Tworzywa sztuczne - organiczne i ich odporność. Pokrycia i zabezpieczenia antykorozyjne.

8. Inżynieria chemiczna

Przenoszenie pędu. Transport gazów, cieczy i ciał stałych. Przenoszenie ciepła. Wymienniki ciepła. Przenoszenie masy, wymienniki masy. Destylacja i rektyfikacja. Suszenie. Mieszanie. Równania bilansu pędu ciepła i masy. Operacje mechaniczne, dyfuzyjne i dyfuzyjno-cieplne.

9. Operacje rozdzielania mieszanin

Destylacja. Absorpcja. Adsorpcja. Krystalizacja. Filtracja. Ekstrakcja. Procesy membranowe. Flotacja.

10. Technologia chemiczna - surowce przemysłowej syntezy chemicznej

Surowce i nośniki energii. Surowce pierwotne (kopaliny - węgle, ropa naftowa). Surowce mineralne, roślinne i zwierzęce, produkty uboczne. Procesy oczyszczania, rozdzielania, płytkiego uszlachetniania. Procesy przetwarzania surowców pierwotnych we wtórne. Skojarzona gospodarka surowcami.

11. Technologia chemiczna - procesy przemysłowej syntezy chemicznej

Procesy przetwarzania surowców wtórnych w półprodukty i produkty chemiczne (bezkatalityczne i katalityczne, wysokotemperaturowe, wysokociśnieniowe, periodyczne, ciągłe itp.). Procesy jednostkowe (uwodornienia, odwodornienia, utleniania); redukcja, alkilacja, polimeryzacja, elektroliza. Kinetyczna i termodynamiczna analiza procesów. Trendy światowe w technologii chemicznej.

12. Elementy biotechnologii

Elementy biochemii. Rodzaje biokatalizatorów, enzymy, mikroorganizmy, komórki roślinne i zwierzęce. Zastosowanie biotechnologii w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym, chemicznym, rolnictwie, obróbce surowców mineralnych i ochronie środowiska. Dobór reaktorów biotechnologicznych. Analiza układów reakcyjnych.

13. Materiały wysokiej czystości i specjalnego przeznaczenia

Chemikalia dla elektroniki, przemysłu lotniczego i kosmicznego (kosmonautyki), produkty farmaceutyczne, agrochemikalia, polimery specjalnego przeznaczenia, odczynniki dla fotografii.

14. Elementy automatyki i pomiary oraz technologii chemicznej

Sprzężenie zwrotne, układy regulacji i sterowania. Schematy blokowe. Podstawowe człony dynamiczne. Czujniki pomiarowe. Przetworniki pomiarowe i karty normalizujące. Regulatory. Regulacja. Elementy wykonawcze. Stabilność i jakość sterowania. Dobór regulatorów. Przykłady mikrokomputerowych układów regulacji.

15. Zagrożenia ekologiczne i bezpieczeństwo pracy

Zasoby wody i ich ochrona przed zanieczyszczeniem. Ochrona powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniem. Zanieczyszczenia gleby. Substancje niebezpieczne. Zagrożenia bezpieczeństwa technicznego. Zagrożenia bezpieczeństwa osobistego pracowników. Normy techniczne i przepisy prawne w zakresie ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa technicznego i osobistego. Ratownictwo chemiczne.

16. Projekt technologiczny

Opis procesu, surowce, główne procesy, operacje jednostkowe. Schemat technologiczny. CAD. Bilanse. Ekonomika procesu.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia itp.) powinny stanowić łącznie ok. 50% zajęć.

2. Program studiów powinien przewidywać od 8 do 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

3. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty nietechniczne około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty techniczne 55%).

ZAŁĄCZNIK Nr 58

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

technologia drewna

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku technologia drewna obejmują dwie specjalności: mechaniczna technologia drewna oraz chemiczna technologia drewna i trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.400, w tym 1.940 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci kierunku technologia drewna powinni posiadać umiejętność wykorzystywania nauk podstawowych, ogólnotechnicznych i specjalistycznych do formułowania i rozwiązywania, w warunkach gospodarki rynkowej, współczesnych i przyszłościowych problemów w zakresie opracowywania założeń i doboru parametrów procesów technologicznych, prawidłowej eksploatacji środków produkcji, projektowania procesów produkcyjnych, twórczego i aktywnego nimi kierowania, racjonalnego zarządzania jednostkami organizacyjnymi zakładów przemysłu drzewnego, projektowania i konstruowania wyrobów z drewna litego i tworzyw drzewnych, jak również prefabrykowanych konstrukcji drewnianych oraz chemicznego i fizykochemicznego przerobu i uszlachetniania drewna.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 570

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 990

Razem: 1.940

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia 120

3. Informatyka 80

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 570

1. Matematyka ze statystyką 90

2. Fizyka 90

3. Chemia stosowana 120

4. Rysunek techniczny 75

5. Elektrotechnika 45

6. Automatyka 60

7. Uzupełniające podstawowe, np. metrologia techniczna, metale

i tworzywa konstrukcyjne, chemia organiczna, chemia fizyczna 90

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 990

1. Nauka o drewnie 120

2. Ochrona i konserwacja drewna 75

3. Klejenie i uszlachetnianie drewna i tworzyw drzewnych 90

4. Tworzywa drzewne 90

5. Konstrukcje i technologia wyrobów finalnych 75

6. Chemiczny przerób drewna 30

7. Podstawy procesów technicznych 60

8. Maszynoznawstwo 60

9. Maszyny i urządzenia produkcyjne 90

10. Tartacznictwo 30

11. Projektowanie zakładów przemysłowych 60

12. Ekonomika drzewnictwa 60

13. Ergonomia 30

14. Ochrona środowiska 30

15. Uzupełniające kierunkowe, np. mechanika techniczna i technika cieplna,

inżynieria chemiczna, hydrotermiczna i plastyczna obróbka drewna,

technologia celulozy i papieru 90

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia

W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z zakresu historii i filozofii, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki i nauki o kulturze.

W zakresie ekonomii: prawo, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Podstawy informatyki

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka ze statystyką

Podstawowe pojęcia analizy. Funkcje elementarne, szeregi liczbowe. Rachunek różniczkowy funkcji jednej i wielu zmiennych. Rachunek całkowy: całka nieoznaczona i oznaczona. Równania różniczkowe zwyczajne. Algebra liniowa. Zmienna losowa. Estymacja parametrów i testowanie hipotez. Analiza wariancji. Regresja liniowa.

2. Fizyka

Elementy rachunku wektorowego. Mechanika ruchu postępowego i obrotowego ciał. Mechanika płynów. Fizyczne i matematyczne podstawy teorii sprężystości i reologii materiałów. Drgania mechaniczne i podstawy akustyki. Fizyka cząsteczkowa: trzech stanów skupienia. Termodynamika. Elementy fizyki układów dyspersyjnych. Elektrostatyka, elektrodynamika i elektromagnetyzm. Elementy optyki kwantowej i fizyki jądrowej.

3. Chemia stosowana

Elementy energetyki, kinetyki i statyki chemicznej. Właściwości fizyczne i chemiczne roztworów. Wybrane elementy chemii organicznej. Budowa cząsteczek związków organicznych i jej wpływ na ich właściwości. Wybrane związki aromatyczne, heterocykliczne. Związki wielkocząsteczkowe i ich degradacja. Skład chemiczny drewna i kory. Działanie wody, kwasów i zasad na drewno. Rozpuszczalność celulozy oraz jej reakcje chemiczne. Hemicelulozy. Lignina. Składniki niestrukturalne: olejki eteryczne, żywice naturalne, garbniki, barwniki, flawonoidy, woski i tłuszcze. Piroliza i hydroliza drewna. Zastosowanie chemii w budownictwie, meblarstwie i w stolarce budowlanej.

4. Rysunek techniczny

Kształtowanie wyobraźni przestrzennej, opanowanie sztuki czytania rysunku technicznego. Przekroje wielościanów i brył obrotowych płaszczyznami rzutującymi. Przenikanie brył. Zasady aksonometrii prostokątnej (izometria, dimetria). Widoki, przekroje, wymiarowanie. Połączenia śrubowe, spawane. Napędy zębate i łańcuchowe.

5. Elektrotechnika

Układy pomiarowe. Sieci elektryczne niskiego i wysokiego napięcia. Transformatory, przetwornice, prostowniki, falowniki. Silniki prądu stałego oraz prądu przemiennego jednofazowe, silniki trójfazowe, silniki z komutacją elektroniczną. Zabezpieczenie przeciążeniowe oraz przeciw porażeniu prądem elektrycznym obsługi.

6. Automatyka

Podstawowe wiadomości o automatyce stosowanej na potrzeby technologii drewna. Układy pomiaru i przetwarzania podstawowych wielkości na sygnały analogowe i cyfrowe. Człony regulacji nieciągłej oraz ciągłej typu proporcjonalnego i różniczkująco-całkującego. Układy regulacji programowej i śledzącej. Siłowniki i nastawniki podstawowych wielkości. Automatyczna sygnalizacja i rejestracja, wybrane przykłady sterowania i regulacji. Technika mikroprocesorowego i komputerowego sterowania całymi systemami zautomatyzowanych linii produkcyjnych.

Podstawowe wiadomości dotyczące robót i manipulatorów podająco-odbierających.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Nauka o drewnie

Podstawy wiedzy biologicznej i technicznej o drewnie, jego właściwościach i zachowaniu się w różnych warunkach. Użyteczność drewna jako odnawialnego surowca i materiału. Pochodzenie i tworzenie się drewna i jego budowa na poziomie molekularnym, ultramikroskopowym, mikroskopowym i makroskopowym. Identyfikacja gatunków. Naturalne wady, uszkodzenia i rozkład drewna. Fizyczne i mechaniczne właściwości drewna: wpływ różnych czynników, zastosowanie.

2. Ochrona i konserwacja drewna

Procesy biotyczne i czynniki abiotyczne degradacji drewna. Naturalna trwałość drewna. Metody impregnacji. Mechaniczne metody konserwacji drewna. Konserwacja w różnych warunkach stosowania. Degradacja i konserwacja materiałów pomocniczych stosowanych w przemyśle drzewnym. Konserwacja drewna a ochrona środowiska. Środki ochrony drewna.

3. Klejenie i uszlachetnienie drewna i tworzyw drzewnych

Podział i ogólna charakterystyka klejów. Metody otrzymywania żywic i klejów. Kleje naturalne. Spoiwa mineralne. Właściwości fizykochemiczne żywic, klejów i mas klejowych. Procesy klejenia. Teoretyczne podstawy uszlachetniania powierzchni drewna. Budowa i właściwości materiałów używanych do uszlachetniania powierzchni. Nanoszenie powłok lakierniczych. Suszenie i utwardzanie powłok malarskich i lakierniczych.

4. Tworzywa drzewne

Materiały drewnopodobne, tworzywa drzewne. Systematyka tworzyw drzewnych. Charakterystyka surowców i materiałów stosowanych przy wytwarzaniu tworzyw drzewnych i procesy technologiczne ich wytwarzania. Nowe tworzywa drzewne (scimber, kompozyty). Uszlachetnianie tworzyw drzewnych - zwiększanie bio- i ognioodporności, okleinowanie okleiną naturalną i sztuczną, laminowanie, postforming i softforming.

5. Konstrukcje i technologia wyrobów finalnych

Wybrane zagadnienia z dziedziny projektowania mebli i innych wyrobów finalnych obejmujące: podział wyrobów finalnych, zespoły cech i ich charakterystykę. Elementy stolarki budowlanej: podział wyrobów i ich charakterystyka, rodzaj konstrukcji i dobór materiałów. Optymalizacja konstrukcji. Badania konstrukcji meblowych i mierniki oceny ich jakości. Procesy produkcyjne i linie technologiczne wytwarzania typowych elementów i podzespołów.

6. Chemiczny przerób drewna

Drewno jako surowiec chemiczny. Rozwłóknianie drewna i wytwarzanie mas celulozowych. Uboczne produkty przemysłu celulozowego. Rozkładowa destylacja drewna. Metody hydrolitycznego rozkładu holocelulozy na cukry proste. Przerób hydrolizatów na białko paszowe i inne produkty. Wykorzystanie ligniny pohydrolitycznej. Procesy destylacji i ekstrakcji. Metody pozyskiwania oraz uszlachetniania kalafonii, terpentyny, garbników i innych leśnych produktów ubocznych. Utylizacja trocin, kory i igliwia. Ekonomiczne i ekologiczne aspekty chemicznego przerobu drewna.

7. Podstawy procesów technicznych

Redukacja płaskich i przestrzennych układów sił. Równowaga układów sił. Środek układu sił równoległych. Obliczanie naprężeń i odkształceń przy obciążeniach pręta prostego. Zagadnienia statycznie niewyznaczalne. Wyboczenie prętów prostych. Energia sprężystego odkształcenia. Jednostki miar w technice cieplnej. Pierwsza i druga zasada termodynamiki. Prawa gazów doskonałych. Własności i przemiany pary wodnej. Teoretyczne podstawy spalania. Przepływ płynów. Podstawy wymiany ciepła. Operacje jednostkowe związane z transportem ciał, zmianą temperatury i stanu skupienia, zmiana kształtu ciał stałych, rozdzielanie mieszanin i roztworów. Procesy i operacje jednostkowe zachodzące równocześnie z reakcją chemiczną.

8. Maszynoznawstwo

Normalizacja części maszyn - wymienność części, tolerancje i pasowania. Technologiczność konstrukcji. Połączenia nierozłączne i rozłączne. Sprężyny i elementy do tłumienia drgań. Urządzenia do przesyłania płynów i gazów. Osie i wały, łożyska. Sprzęgła i hamulce. Napędy - liniowe i pasowe - napędy cierne, łańcuchowe, zębate. Mechanizmy do zmiany ruchów. Pompy wyporowe, wirowe. Sprężarki i wentylatory.

9. Maszyny i urządzenia produkcyjne

Przegląd narzędzi, obrabiarek i urządzeń do dzielenia oraz rozdrabniania drewna. Analiza konstrukcyjna i technologiczna wybranych typowych obrabiarek w fabrykach płyt. Maszyny i urządzenia do łączenia, impregnacji i wykańczania powierzchni. Linie obróbkowe i technologiczne do dzielenia i rozdrabniania drewna. Urządzenia do łączenia: podział i zastosowanie. Urządzenia do nakładania materiałów malarsko-lakierniczych. Prasy hydrauliczne. Instalacje pneumatycznego odwiórowywania maszyn. Zasady eksploatacji obrabiarek i urządzeń.

10. Tartacznictwo

Zapoznanie z procesami technologicznymi mechanicznego przerobu drewna wielko- i średniowymiarowego z drzew iglastych i liściastych. Wiadomości z pierwiastkowego przerobu drewna na tarcicę oraz półfabrykaty meblowe i stolarskie, procesy technologiczne produkcji materiałów podłogowych i boazeryjnych, oklein i obłogów. Klasyfikacja surowca drzewnego i produkowanych wyrobów. Technologie mechanicznego przerobu drewna, obróbka drewna cięciem, budowa i działanie podstawowych obrabiarek.

11. Projektowanie zakładów przemysłowych

Charakterystyka procesu inwestycyjnego z wyeksponowaniem fazy opracowań projektowych, projektowanie procesu produkcyjnego i technologicznego, projektowanie transportu i materialnego zaplecza gospodarki magazynowej, projektowanie oddziałów pomocniczych oraz zaplecza. Ochrona przeciwpożarowa. Zagospodarowanie terenu.

12. Ekonomika drzewnictwa

Istota, przedmioty i systemy gospodarowania. Charakterystyka i kategoria rynku. Geneza, istota i funkcje pieniądza. Działalność gospodarcza i podmioty gospodarcze, system produkcyjny przedsiębiorstwa, system dystrybucji, system bankowy, system podatkowy, system ekonomiczny przedsiębiorstwa i rachunek ekonomiczny, system diagnozowania przedsiębiorstwa, rachunek optymalizacyjny, kalkulacja kosztów, handel zagraniczny.

13. Ergonomia

Rola ergonomii w kształtowaniu miejsca pracy. Ergonomiczna ocena pracy umysłowej. Optymalizacja procesów informacyjno-decyzyjnych. Sprawność działania. Elementy fizjologii pracy. Zasady pracy racjonalnej. Materialne środowisko pracy. Hałas i drgania. Mikroklimat. Promieniowanie. Oświetlenie. Zanieczyszczenia powietrza, elementy toksykologii. Zagrożenia z zakresu bhp występujące w przemyśle drzewnym.

14. Ochrona środowiska

Zjawiska i procesy ekologiczne. Zależności między elementami układów ekologicznych. Przyczyny i skutki zmian zachodzących w przyrodzie na różnych poziomach jej organizacji, ze szczególnym uwzględnieniem roli człowieka w tych procesach. Udział przemysłu drzewnego w degradacji środowiska. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego i ich badania. Metody redukcji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych. Ochrona wód powierzchniowych i gruntowych oraz gleby przed zanieczyszczeniami. Oczyszczanie ścieków. Wpływ zanieczyszczenia atmosfery i innych zagrożeń środowiska na stan lasów. Zanieczyszczenia atmosfery związkami lotnymi. Miejsca powstawania substancji toksycznych w poszczególnych procesach produkcyjnych. Rodzaje i ilości substancji szkodliwych i ich wpływ na organizm ludzki. Metody badań substancji szkodliwych. Sposoby ograniczające wydzielanie się związków lotnych. Gospodarka odpadami drzewnymi.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku technologia drewna trwają 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 2.800, w tym 1.440 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku technologia drewna (otrzymuje tytuł inżyniera) powinien charakteryzować się umiejętnością i sprawnością działania w zakresie organizowania i kierowania procesami produkcyjnymi w drzewnictwie poprzez opracowanie założeń i dobór parametrów procesów technologicznych, stosowanie postępu naukowo-technicznego i organizacyjnego; posiadać przygotowanie do bezpośredniego sterowania produkcją i analizami ekonomicznymi oraz zarządzaniem w zakładach przemysłu drzewnego.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 420

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

Razem: 1.440

IV.

PRAKTYKI

Produkcyjna, organizacyjna i dyplomowa po II, IV i VI semestrze - minimum 6 tygodni.

Zajęcia terenowe - minimum 10 dni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Język obcy 60

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomia 60

3. Informatyka 60

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 420

1. Chemia stosowana 75

2. Elektrotechnika 30

3. Energotechnika 30

4. Fizyka 60

5. Maszynoznawstwo z elementami rysunku technicznego 60

6. Materiałoznawstwo 30

7. Matematyka z elementami statystyki 45

8. Mechanika z wytrzymałością materiałów 60

9. Ochrona środowiska 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

1. Nauka o drewnie 60

2. Suszenie i hydrotermiczna obróbka drewna 30

3. Ochrona i konserwacja drewna 60

4. Obrabiarki i urządzenia produkcyjne 75

5. Obróbka skrawaniem i narzędzia 60

6. Konstrukcje i wyroby z drewna 45

7. Klejenie i uszlachetnianie drewna i tworzyw drzewnych 60

8. Meblarstwo 75

9. Tartacznictwo 30

10. Technologia tworzyw drzewnych 75

11. Techniki pomiarowe i automatyka 75

12. Chemiczny przerób drewna 30

13. Ekonomika i rachunkowość w przedsiębiorstwie 45

14. Podstawy organizacji pracy z elementami ergonomii 30

15. Podstawy normalizacji i kontrola jakości 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, filozofii, kultury języka polskiego, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, podstaw ochrony własności intelektualnej i przemysłowej itp.

W zakresie ekonomii: podstawowe prawa ekonomiczne, podstawy makroekonomii, funkcjonowanie rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Chemia stosowana

Klasyfikacja reakcji chemicznych oraz ich kinetyka. Roztwory, właściwości, stężenia. Budowa związków organicznych. Wybrane związki aromatyczne, heterocykliczne. Związki wielkocząsteczkowe i ich degradacja. Skład chemiczny drewna i kory. Budowa celulozy, ligniny i hemiceluloz. Składniki niestrukturalne. Zastosowanie chemii i produktów chemicznych w budownictwie, meblarstwie.

2. Elektrotechnika

Układy pomiarowe. Sieci elektryczne niskiego i wysokiego napięcia. Transformatory, przetwornice, prostowniki, falowniki. Silniki prądu stałego oraz przemiennego. Zabezpieczenie przeciążeniowe oraz w obsłudze urządzeń.

3. Energotechnika

Prawa termodynamiki, przemiany i obiegi termodynamiczne. Para wodna, typowe przemiany, inne nośniki energii cieplnej. Wymiana ciepła, bilanse energetyczne, statyka suszenia. Paliwa, spalanie, kotły wodne i parowe, energetyczna utylizacja odpadów. Gospodarka energią elektryczną, źródła energii, odbiorniki kompensacji mocy biernej, współczynnik mocy, jakość energii.

4. Fizyka

Podstawowe wielkości układu jednostek SI. Mechanika ruchu postępowego i obrotowego, podstawy teorii sprężystości i reologii materiałów. Drgania mechaniczne i podstawy akustyki. Stany skupienia materii. Termodynamika. Układy dyspensyjne. Elektrostatyka. Podstawy mikroskopii.

5. Maszynoznawstwo z elementami rysunku technicznego

Przybory i materiały rysunkowe, rola normalizacji w rysunku technicznym maszynowym. Podstawowe konstrukcje geometryczne i przykłady ich zastosowania w technice. Zasady wymiarowania. Podstawowe zagadnienia tolerancji i pasowań, elementy struktury geometrycznej powierzchni. Podstawowe części maszyn. Tarcie i smarowanie. Uszczelnienia. Sposoby uproszczonego przedstawiania części maszyn. Schematy mechaniczne.

6. Materiałoznawstwo

Krystaliczna budowa metali. Zarys teorii stopów. Stopy żelaza z węglem. Wpływ obróbki cieplnej oraz pierwiastków stopowych na własności stali. Nawęglanie. Klasyfikacja stali konstrukcyjnej. Typowe materiały narzędziowe. Korozja i ochrona przed jej działaniem. Stale nierdzewne i kwasoodporne. Metale nieżelazne i ich stopy. Podstawowe procesy obróbki metali. Podstawowe wiadomości o innych materiałach konstrukcyjnych.

7. Matematyka i elementy statystyki

Podstawowe pojęcia. Szeregi, ciągi, rachunek różniczkowy i całkowy. Wykorzystanie matematyki w pracach inżynierskich. Podstawy statystyki elementarnej, praktyczne wykorzystanie jej w badaniach i produkcji.

8. Mechanika z wytrzymałością materiałów

Statyka: pojęcia podstawowe. Aksjomaty statyki. Redukcja i równowaga układów sił. Siły wewnętrzne w prostych układach kratowych, belkowych, wykresy momentów gnących i sił tnących. Charakterystyki geometryczne figur płaskich.

Wytrzymałość materiałów. Stan naprężeń i odkształceń, fizyczne cechy materiałów konstrukcyjnych. Moduł odkształcenia postaciowego. Wytrzymałość złożona.

9. Ochrona środowiska

Przyczyny i skutki zmian zachodzących w przyrodzie na różnych poziomach jej organizacji, ze szczególnym uwzględnieniem roli człowieka. Udział przemysłu w degradacji środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem przemysłu drzewnego. Gleba, woda, powietrze - rodzaj zanieczyszczeń, metody ochrony przed zanieczyszczeniami, ich wpływ na organizm ludzki. Gospodarka odpadami przemysłu drzewnego.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Nauka o drewnie

Podstawy wiedzy biologicznej i technicznej o drewnie, jego właściwościach i zachowaniu się w różnych warunkach. Użyteczność drewna jako odnawialnego surowca i materiału. Makroskopowa, mikroskopowa i submikroskopowa budowa drewna. Identyfikacja gatunków. Naturalne wady. Uszkodzenia i rozkład drewna. Fizyczne i mechaniczne właściwości drewna, wpływ różnych czynników na właściwości drewna i jego zastosowanie.

2. Suszenie i hydrotermiczna obróbka drewna

Czynniki wpływające na proces suszenia drewna. System drewno - woda - ciepło. Metody suszenia drewna. Wady drewna powstające w procesie suszenia. Klasyfikacja suszarek. Urządzenia pomiarowe, kontrolne, sterownicze. Warzenie i parzenie.

3. Ochrona i konserwacja drewna

Procesy biotyczne i czynniki abiotyczne degradacji drewna. Naturalna trwałość drewna. Metody impregnacji. Mechaniczne metody konserwacji drewna. Konserwacja w różnych warunkach stosowania. Degradacja i konserwacja materiałów pomocniczych stosowanych w przemyśle drzewnym. Konserwacja drewna a ochrona środowiska. Środki ochrony drewna.

4. Obrabiarki i urządzenia produkcyjne

Klasyfikacja obrabiarek do drewna. Podstawowe zespoły z grupy obrabiarek.

Frezarki specjalistyczne. Zasadnicze urządzenia przemysłu drzewnego. Zasady bezpieczeństwa pracy, dopuszczanie obrabiarek i urządzeń produkcyjnych do ruchu oraz aktualne tendencje rozwojowe.

5. Obróbka skrawaniem i narzędzia

Podział obróbki cięciem. Elementy budowy i geometria ostrza, ruch w procesie skrawania. Opór skrawania. Czynniki wpływające na dokładność obróbki. Ogólna budowa narzędzi, materiały narzędziowe. Przegląd grup, typów, rodzajów i odmian narzędzi. Zasady przygotowania poszczególnych grup narzędzi do pracy. Aktualne tendencje w dziedzinie konstrukcji narzędzi.

6. Konstrukcje i wyroby z drewna

Materiały stosowane w konstrukcjach drewnianych. Podstawy obliczeń i wymiarowania konstrukcji drewnianych. Stosowane złącza, rozwiązania ścian, stropów, więźb dachowych, drewniane konstrukcje klejone. Stolarka budowlana - rodzaje i stosowane materiały. Podstawy projektowania, dokumentacja rysunkowa. Programy komputerowe w przemyśle stolarki budowlanej.

7. Klejenie i uszlachetnianie drewna i tworzyw drzewnych

Fizykochemiczne podstawy procesów klejenia i uszlachetniania. Charakterystyka klejów naturalnych i syntetycznych. Technologie klejenia. Ocena jakości spoin klejowych. Charakterystyka wyrobów lakierowanych. Przygotowanie podłoża do wykańczania. Aplikacja wyrobów lakierowanych. Obróbka uszlachetniająca. Utylizacja odpadów ciekłych i zestalonych.

8. Meblarstwo

Kryteria podziału mebli. Podstawy projektowania mebli. Wymagania projektowo-konstrukcyjne. Statyka konstrukcji i obliczanie wytrzymałości mebli. Połączenia, elementy i podzespoły konstrukcyjne mebli. Dokumentacja projektowo-konstrukcyjna. Normowanie i normalizacja.

9. Tartacznictwo

Obróbka wstępna surowca drzewnego i pozyskiwanie przeznaczeniowych materiałów tartych. Obróbka zasadnicza drewna tartacznego. Teoria sprzęgów maksymalnych i sprzęgi optymalne. Przerób drewna średniowymiarowego. Produkcja półfabrykatów przeznaczeniowych tartych, szorstkich i struganych, ich sortowanie, suszenie i konserwacja.

10. Technologia tworzyw drzewnych

Budowa, właściwości i zastosowanie tworzyw drzewnych, drewnopochodnych, w tym tworzyw z lepiszczami mineralnymi i termoplastycznymi. Płyty kompozytowe. Kleje i inne środki wiążące. Uszlachetnianie tworzyw drzewnych. Zastosowanie do wytwarzania tworzyw drzewnych materiałów z recyklingu.

11. Techniki pomiarowe, automatyka

Metody i sposoby pomiarów, sygnały pomiarowe. Błędy pomiarowe. Układy pomiaru i przetwarzania wielkości fizycznych. Metody pomiaru podstawowych wielkości przemysłowych. Automatyka stosowana w drzewnictwie. Układy regulacji programowej i śledzącej. Siłowniki i nastawniki. Automatyczna sygnalizacja i rejestracja. Sterowanie urządzeniami i liniami produkcyjnymi. Roboty i manipulatory podająco-odbierające.

12. Chemiczny przerób drewna

Drewno jako surowiec chemiczny. Wytwarzanie mas włóknistych. Produkty uboczne przemysłu celulozowego. Metody hydrolizy drewna. Przerób hydrolizatów. Wykorzystanie ligniny pohydrolitycznej. Termiczny rozkład drewna. Metody pozyskiwania oraz modyfikacje kalafonii, terpentyny, garbników i innych produktów leśnych. Utylizacja kory i igliwia.

13. Ekonomika i rachunkowość w przedsiębiorstwie

Działalność gospodarcza i podmioty gospodarcze. Podstawowe elementy przedsiębiorstwa. Planowanie. Majątek przedsiębiorstwa i źródła jego finansowania. Motywowanie, wartościowanie pracy, wynagrodzenia za pracę. Przychody, koszty i wyniki działalności podmiotów gospodarczych. Analiza finansowa przedsiębiorstw. System dystrybucji. Rynek i mechanizm rynkowy. Zasady sporządzania bilansu. Analiza wskaźnikowa. Restrukturyzacja przedsiębiorstwa i przekształcenia własnościowe.

14. Podstawy organizacji pracy z elementami ergonomii

Przedmioty i funkcja społeczna organizacji pracy, ogólne zasady organizacji pracy; regulacje prawne z zakresu ochrony pracy; czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne. Ekonomiczne aspekty ochrony pracy; ergonomia i zakres jej działania. Analiza i ocena uciążliwości pracy. Ergonomiczne systemy "człowiek - praca - obiekt techniczny - środowisko".

15. Podstawy normalizacji i kontrola jakości

Rola i zadania normalizacji. Oddziaływanie normalizacji na technologię. Rodzaje norm i zasięg ich działania. Podstawy normalizacji i konstruowania norm. Kontrola jakości. Badanie gotowych wyrobów. Atestacja. Arbitraż w sprawach jakości wyrobów.

VII.

ZALECENIA

Pozostała liczba godzin powinna stanowić uzupełnienie do maksymalnego wymiaru zajęć, z tym że przedmioty grupy C muszą stanowić co najmniej 60% ogólnego wymiaru godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 59

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

technologia żywności i żywienie człowieka

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku technologia żywności i żywienie człowieka trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 3.400, w tym 1.610 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci kierunku technologia żywności i żywienie człowieka, na podstawach teoretycznych z chemii, matematyki, fizyki, biochemii i mikrobiologii, uzyskują wiedzę z zakresu nauk technicznych, technologicznych, ekonomicznych i żywienia człowieka.

Absolwenci kierunku są specjalistami w zakresie przetwarzania, utrwalania, przechowywania żywności i kontroli jej jakości. Są przygotowani do pracy na stanowiskach inżynierskich i menedżerskich w przedsiębiorstwach przetwórstwa spożywczego, w zakładach zajmujących się pozyskiwaniem, przechowywaniem i dystrybucją żywności oraz żywieniem człowieka. Potrafią zorganizować produkcję włącznie z doborem maszyn i urządzeń oraz przeprowadzić jej ekonomiczną kalkulację. Posiadają znajomość zasad marketingu, prawa żywnościowego oraz prawidłowego żywienia człowieka. Umieją posługiwać się technologią komputerową w sterowaniu procesami technologicznymi oraz zarządzaniu przedsiębiorstwem.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 450

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

Razem: 1.610

IV.

PRAKTYKI

Praktyka produkcyjna, minimum 8 tygodni.

Zajęcia terenowe, minimum 5 dni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 120

3. Informatyka 80

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 450

1. Matematyka 75

2. Statystyka 45

3. Fizyka 75

4. Chemia 165

5. Biochemia 60

6. Ekologia i ochrona środowiska 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 780

1. Higiena i toksykologia żywności 60

2. Mikrobiologia żywności 90

3. Chemia żywności 45

4. Analiza i ocena jakości żywności 90

5. Maszynoznawstwo 60

6. Inżynieria procesowa 75

7. Ogólna technologia żywności 75

8. Podstawy żywienia człowieka 60

9. Ekonomika i zarządzanie 60

10. Technologie przetwarzania żywności 120

11. Technologiczne projektowanie zakładów spożywczych 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka w mowie i w piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne

W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy w zakresie historii, w tym historii powszechnej, filozofii, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze itp.

W zakresie ekonomii: prawo, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych. Organizacja pracy w sieciach.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Elementy algebry wyższej oraz geometrii analitycznej: macierze, wyznaczniki, układy, równania. Rachunek różniczkowy. Pochodne i różniczki funkcji jednej, dwóch i wielu zmiennych. Rachunek całkowy.

2. Statystyka

Elementy rachunku prawdopodobieństwa - zmienne losowe, ich parametry i podstawowe rozkłady. Metody losowania prób oraz metody ich prezentacji. Estymacja punktowa i przedziałowa. Weryfikacja hipotez statystycznych. Analiza korelacji i regresji.

3. Fizyka

Podstawy reologii, pola i siły, przepływ płynów lepkich, ciała lepkosprężyste, fizyczne modele reologiczne. Zjawiska na granicy faz, napięcie powierzchniowe. Zjawiska przenoszenia, równania transportu. Podstawy elektrodynamiki. Właściwości elektryczne, równanie różniczkowe drgań, równanie fali. Optymalne metody badania substancji, podstawy mikroskopii, refraktometrii i polarymetrii, zasady pomiarów nefelometrycznych i turbimetrycznych. Absorpcyjna i emisyjna analiza spektralna, fluorescencja.

4. Chemia

Budowa materii. Stan skupienia materii. Układy jedno- i wieloskładnikowe. Roztwory elektrolitów. Typy reakcji chemicznych, kataliza, katalizatory. Metody elektrochemiczne. Elektrochemia. Analiza miareczkowa. Obliczanie stechiometryczne, stężenie roztworów, równowagi jonowe, utlenianie i redukcja. Kinetyka reakcji chemicznych. Struktura, stereochemia i izometria cząsteczek i związków organicznych. Pojęcia podstawowe ogólnej chemii organicznej.

5. Biochemia

Molekularne podstawy procesów życiowych. Aminokwasy, peptydy, białka - struktura a funkcja biologiczna i właściwości funkcjonalne. Enzymy molekularne, formy działania enzymów, kinetyka, mechanizm działania. Koenzymy i witaminy. Wpływ procesów biochemicznych na jakość żywności.

Przemiany składników pożywienia w organizmie człowieka. Metabolizm białek, węglowodanów i lipidów. Kwasy nukleinowe i biosynteza białek. Regulacja przemian metabolicznych. Integracja przemian w komórce.

6. Ekologia i ochrona środowiska

Ekologiczne i etyczne problemy ochrony środowiska, elementy sozologii, ekologiczne podstawy ochrony zdrowia z uwzględnieniem relacji środowisko - producent - konsument żywności.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Higiena i toksykologia żywności

Higiena żywności - postępowanie prowadzące do produkcji żywności sprzyjającej zdrowiu. Składniki żywności zagrażające zdrowiu. Toksykologia substancji występujących w żywności. Trucizny i zatrucia. Przemiany trucizn w organizmie. Zanieczyszczenia chemiczne żywności. Toksyczność metali, pestycydów, radionuklidów, mykotoksyn. Nadzór nad żywnością w Polsce i na świecie.

2. Mikrobiologia żywności

Mikroorganizmy aktywne w żywności. Stan higieniczno-sanitarny produktów żywnościowych. Mikroorganizmy chorobotwórcze w żywności. Wykorzystanie drobnoustrojów i przemian mikrobiologicznych w produkcji żywności. Problemy mikrobiologiczne w żywieniu człowieka. Procesy technologiczne a stan mikrobiologiczny żywności. Systemy zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. Kontrola mikrobiologiczna procesów produkcyjnych i gotowej żywności.

3. Chemia żywności

Woda i związki mineralne w żywności. Sacharydy - podział, występowanie i przemiany w procesach wytwarzania i przechowywania żywności. Substancje azotowe surowców i żywności. Białka, występowanie, modyfikacje podczas podstawowych procesów przetwórczych i przechowywania. Enzymy w żywności. Tłuszczowce i ich przemiany w surowcach i żywności podczas przetwarzania i przechowywania oraz modyfikacji. Witaminy, barwniki i związki smakowo-zapachowe.

4. Analiza i ocena jakości żywności

Pobieranie i przygotowywanie próbek do analizy. Oznaczenie gęstości i kwasowości produktów żywnościowych. Oznaczanie zawartości wody, suchej substancji, cukrowców i związków azotowych. Oznaczanie zawartości oraz badanie jakości tłuszczu. Oznaczanie zawartości popiołu, składników mineralnych oraz witamin.

5. Maszynoznawstwo

Technika. Maszyna. Rola maszyn w technologii. Tworzywa: sposoby obróbki, wytrzymałość. Podstawy elektroniki i miernictwa elektrycznego. Zabezpieczenie sieci i maszyn. Metrologia techniczna. Badanie urządzeń chłodniczych, wentylacyjnych, pomp, sprężarek, hydroforów. Budowa urządzenia kotłowego. Maszyny pomocnicze, transportowe, myjące, magazynowe. Podstawy eksploatacji maszyn.

6. Inżynieria procesowa

Podstawowe zasady inżynierii procesowej. Przepływ płynów rzeczywistych, opory przepływu. Mieszanie mechaniczne. Fluidyzacja. Zasady przenoszenia ciepła i masy - przewodzenie, dyfuzja, wnikanie, przenikanie. Zagęszczanie roztworów. Termodynamika powietrza, podstawy suszarnictwa. Rozdział układów jednorodnych i mieszanin - opadanie grawitacyjne, wirowanie, filtracja, procesy membranowe. Ekstrakcja, ługowanie, destylacja, rektyfikacja.

7. Ogólna technologia żywności

Technologiczne, ekonomiczne, ekologiczne, energetyczne aspekty produkcji surowców przemysłu spożywczego. Metody ich przetwarzania, utrwalania i przechowywania. Operacje i procesy jednostkowe oraz ich wpływ na wartość biologiczną, właściwości funkcjonalne i organoleptyczne żywności. Technologie bezodpadowe, produkty uboczne, metody ich utylizacji.

8. Podstawy żywienia człowieka

Człowiek i jego pożywienie. Normy żywienia i wyżywienia. Zapotrzebowanie a zalecane spożycie. Bilans energetyczny. Białko, tłuszczowce, cukrowce, witaminy i składniki mineralne w żywieniu człowieka. Równowaga wodno-elektrolitowa. Sposoby żywienia i stan odżywiania. Wartość odżywcza żywności. Struktura spożycia. Zasady racjonalnego odżywiania. Układanie jadłospisów. Profilaktyka żywieniowa. Etykietowanie żywności.

9. Ekonomika i zarządzanie

Przedsiębiorstwo i jego organizacja oraz otoczenie. Majątek trwały i obrotowy. Zatrudnienie, wydajność pracy i płaca. Pojęcie, klasyfikacja a rozliczenie oraz kalkulacja kosztów. Przydatność kosztów i ich analizy w kierowaniu przedsiębiorstwem. Zastosowanie metod optymalizacyjnych. Metoda badania ekonomicznej opłacalności przedsięwzięć rozwojowych. Rachunek efektywności inwestowania. Gospodarka finansowa oraz kryteria oceny stanu i możliwości rozwojowych przedsiębiorstwa. Analiza otoczenia rynkowego - podstawy marketingu. Sporządzanie biznesplanu. Podstawy nauki organizacji i zarządzania. Budowa struktury organizacyjnej. Modele zarządzania. Techniki wdrażania innowacji.

10. Technologie przetwarzania żywności

Technologie produktów pochodzenia zwierzęcego. Technologie produktów pochodzenia roślinnego. Technologia produktów fermentowanych. Technologie gastronomiczne.

11. Technologiczne projektowanie zakładów spożywczych

Proces inwestycyjny, jego etapy i fazy. Etap projektowania. Założenia techniczno-ekonomiczne. Projekt techniczny. Projekty jednostadialne. Projektowanie procesu technologicznego. Projektowanie modułowe. Wytyczne dla branż. Opracowanie części technologicznej zakładów.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku technologia żywności i żywienie człowieka trwają 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi 2.800, w tym 1.425 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku technologia żywności i żywienie człowieka (otrzymuje tytuł inżyniera) powinien posiadać wiedzę z zakresu nauk technicznych, technologicznych, żywieniowych i ekonomicznych. Być specjalistą w zakresie przetwarzania, utrwalania, przechowywania i kontroli jakości żywności, przygotowanym do pracy na stanowiskach inżynierskich w przedsiębiorstwach, zakładach, instytucjach zajmujących się przetwórstwem, przechowywaniem, kontrolą i obrotem żywności oraz żywieniem człowieka. Powinien umieć zorganizować produkcję włącznie z doborem maszyn i urządzeń oraz przeprowadzić kalkulację ekonomiczną. Znać zasady funkcjonowania rynku i rozumieć zasady marketingu produktów i usług związanych z żywnością i żywieniem człowieka. Czynnie posługiwać się techniką komputerową.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 435

C. PRZEDMIOTY ZAWODOWE 720

Razem: 1.425

IV.

PRAKTYKI

Produkcyjno-organizacyjna:

1) minimalnie 2 tygodnie po II lub IV semestrze,

2) minimalnie 6 tygodni po VI semestrze.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Język obcy 60

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomia 90

3. Informatyka 60

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 435

1. Matematyka 75

2. Statystyka 30

3. Fizyka 75

4. Chemia 165

5. Biochemia 60

6. Ekologia i ochrona środowiska 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 720

1. Higiena i toksykologia żywności 45

2. Mikrobiologia żywności 45

3. Chemia żywności 30

4. Analiza i ocena żywności 60

5. Maszynoznawstwo 60

6. Inżynieria procesowa 60

7. Ogólna technologia żywności 60

8. Podstawy żywienia człowieka 45

9. Ekonomika i zarządzanie 30

10. Kierunkowe technologie przetwarzania żywności 120

11. Technologie specjalizacyjne 120

12. Technologiczne projektowanie zakładów przemysłu spożywczego 45

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne

W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, filozofii, kultury języka polskiego, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, podstaw ochrony własności intelektualnej i przemysłowej itp. W zakresie ekonomii: podstawowe prawa ekonomiczne, podstawy makroekonomii, funkcjonowanie rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki, systemy operacyjne. Operacja na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Podstawowe pojęcia analizy (oś liczbowa, kres zbioru, granica ciągu). Ciągłość i granica funkcji. Obliczanie pochodnych, wzór Taylora, zastosowanie do badania przebiegu funkcji. Szeregi liczbowe i funkcyjne, własności szeregów potęgowych. Całka nieoznaczona i całka oznaczona z funkcji ciągłej, jej interpretacja. Najprostsze równania różniczkowe. Układy algebraicznych równań liniowych, wyznaczniki, rząd macierzy. Przestrzenie liniowe z iloczynem skalarnym, iloczyn wektorowy w R³. Elementy analizy funkcji wielu zmiennych.

2. Statystyka

Podstawy probabilistyczne statystyki matematycznej: zmienna losowa skokowa i ciągła. Rozkład normalny. Szacowanie punktowe i przedziałowe średniej, wariancji oraz odchylenia standardowego jednej zmiennej w populacji. Weryfikacja hipotez statystycznych. Hipoteza o równości średnich i wariancji w dwóch populacjach. Elementy doświadczalnictwa. Planowanie doświadczeń technologicznych. Opracowanie statystyczne wyników za pomocą metody analizy i testów porównań wielokrotnych. Badanie związków między dwiema zmiennymi. Analiza korelacji i regresji.

3. Fizyka

Podstawy reologii, pola, siły. Przepływ płynów lepkich, ciała lepkosprężyste, fizyczne modele reologiczne. Zjawiska przenoszenia. Podstawy elektrodynamiki. Elektromagnetyzm. Optyczne metody badania substancji. Podstawy mikroskopii, reflektometrii i polarymetrii, zasady pomiarów nefelometrycznych i turbimetrycznych. Absorpcyjna i emisyjna analiza spektralna. Fluorescencja.

4. Chemia

Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne. Stężenia roztworów. Budowa atomu, układ okresowy pierwiastków. Procesy utleniania i redukcji. Rodzaje wiązań chemicznych. Klasyfikacja związków nieorganicznych. Elementy elektrochemii.

Metody instrumentalne w analizie chemicznej. Ogólna charakterystyka metali i niemetali i ich związków. Analiza ilościowa, obliczenia stechiometryczne. Budowa, nazewnictwo, właściwości fizyczne i chemiczne podstawowych klas związków organicznych z jedną grupą funkcyjną oraz wybranych biocząsteczek.

Otrzymywanie, wyodrębnianie, oczyszczanie i analiza jakościowa związków organicznych. Termodynamika. Termochemia. Właściwości gazów i cieczy. Układy jedno- i wieloskładnikowe wielofazowe.

5. Biochemia

Mechanizmy przemian w organizmach drobnoustrojów, roślin i zwierząt. Lokalizacja w komórce procesów syntezy i rozkładu metabolitów i funkcje organelli. Natura, mechanizm i regulacja działania enzymów. Fotosynteza i oddychanie oraz metabolizm sacharydów, składników azotowych i lipidów, a także przemiany i funkcje kwasów nukleinowych. Powiązanie ww. zagadnień z aspektami biologii molekularnej, inżynierii genetycznej, rekombinacji i klonowania.

6. Ekologia i ochrona środowiska

Ekologiczne, etyczne i ekonomiczne problemy środowiska. Jednostki emisji substancji szkodliwych. Mechanizm powstawania tlenków siarki, dwutlenku węgla i tlenku węgla, tlenków azotu i ich oddziaływanie na środowisko. Metody ograniczania emisji substancji szkodliwych. Ochrona wód, gleb i powietrza przed zanieczyszczeniem. Źródła zanieczyszczenia wód i gleby. Klasy czystości wód. Metody oczyszczania ścieków. Polityka ochrony środowiska w Polsce.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Higiena i toksykologia żywności

Ogólne wiadomości o truciznach i zatruciach. Kryteria oceny toksykologicznej substancji szkodliwych. Substancje antyodżywcze i naturalne substancje toksyczne w produktach. Cele, zasady i zagrożenia związane z zastosowaniem substancji dodatkowych. Zanieczyszczenia biologiczne i chemiczne żywności. Skażenia radiologiczne żywności. Wpływ procesów technologicznych na rodzaj i stopień zanieczyszczeń występujących w żywności. Nadzór nad jakością zdrowotną żywności w Polsce.

2. Mikrobiologia żywności

Drobnoustroje w technologii żywności i żywienia człowieka. Wpływ czynników fizycznych na drobnoustroje. Mikrobiologia wskaźnikowa stanu sanitarnego żywności. Mikroflora przewodu pokarmowego, powietrza i wody. Mikroflora surowców pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz gotowych wyrobów. Zatrucia pokarmowe. Procesy technologiczne a stan mikrobiologiczny żywności. Wykorzystywanie drobnoustrojów w produkcji żywności. System zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. Ocena mikrobiologiczna procesów produkcyjnych i gotowej żywności.

3. Chemia żywności

Formy występowania pierwiastków chemicznych w żywności. Sposoby ilościowego opisu wody w żywności. Woda związana. Sacharydy i polisacharydy i ich reakcje. Chemia smaku. Przemiany mono- i disacharydów. Reakcja Maillarda. Polisacharydy jako biopolimery, kleikowanie skrobi. Lipidy - definicje i klasyfikacje. Kwasy tłuszczowe nasycone i nienasycone. Nomenklatura i stereochemia, triacyloglicerole, numeracja "sn". Reakcje grupy estrowej i łańcucha węglowodorowego triacylogliceroli. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Białka żywności i ich rola w kształtowaniu tekstury i właściwości funkcjonalnych produktów. Chromoproteidy, chemia peklowania.

4. Analiza i ocena jakości żywności

Podstawy technik analizy chemicznej, instrumentalnej, sensorycznej, stosowanych do kontroli oceny jakości żywności. Metody oznaczeń podstawowych składników żywności: białek, sacharydów, tłuszczów, witamin, związków mineralnych, wody.

5. Maszynoznawstwo

Podstawy metrologii przemysłowej, zadania, główne elementy. Pomiar strumienia objętości i masy, gęstości i poziomu cieczy, ciśnienia i temperatury. Termodynamika pary wodnej, powietrza wilgotnego i obiegów chłodniczych. Rodzaje, budowa maszyn stosowanych w przetwarzaniu żywności. Transport wewnątrzzakładowy. Maszyny i urządzenia do napełniania i zamykania. Podstawy eksploatacji maszyn.

6. Inżynieria materiałowa

Podobieństwo procesów technologicznych przemysłu spożywczego. Stosowanie równań kryterialnych. Właściwości fizyczne surowców i produktów. Teorie i sposoby rozdrabniające. Elementy dynamiki płynów. Opory przepływu. Przepływ cieczy nienewtonowskich. Teoria filtracji. Warstwy filtrujące i pomoce filtracyjne. Fluidyzacja i transport pneumatyczny. Mieszanie. Ruch ciepła. Promieniowanie. Złożona wymiana ciepła. Nośniki ciepła. Obliczenia cieplne. Zamrażanie. Urządzenia zamrażalnicze. Molekularne i konwekcyjne przenoszenie masy. Nieustalone przenoszenie masy. Suszenie. Destylacja i rektyfikacja. Procesy rozdziału składników.

7. Ogólna technologia żywności

Sytuacja żywnościowa świata. Bilans żywności. Przemysł spożywczy - jego organizacja i struktura. Gospodarka żywnościowa. Surowce. Produkty spożywcze. Operacje i procesy związane z przetwarzaniem żywności. Metody utrwalania żywności. Procesy jednostkowe oraz ich wpływ na wartość biologiczną, właściwości funkcjonalne i organoleptyczne żywności. Materiały i techniki pomocnicze w technologii żywności. Technologie bezodpadowe, produkty uboczne, metody ich utylizacji.

8. Podstawy żywienia człowieka

Podstawowe pojęcia i definicje. Skład chemiczny pożywienia i organizmu człowieka. Przemiana materii i energii, metody pomiaru, czynniki określające jej wysokość. Wartość energetyczna pożywienia. Rola i znaczenie w organizmie białek, tłuszczów i węglowodanów. Witaminy tłuszczo- i wodorozpuszczalne. Podstawowe pojęcia i definicje żywieniowe. Składniki mineralne. Równowaga kwasowo-zasadowa. Gospodarka wodna organizmu. Normy żywienia, podział i definicje.

9. Ekonomika i zarządzanie

Przedsiębiorstwo, jego organizacja i otoczenie. Majątek trwały i obrotowy. Zatrudnienie. Wydajność pracy i wynagrodzenie. Kalkulacja kosztów. Zastosowanie metod optymalizacyjnych. Rachunek efektywności inwestowania. Gospodarka finansowa przedsiębiorstwa. Rentowność. Modele zarządzania.

Przygotowanie do podejmowania działalności gospodarczej. Prowadzenie księgi przychodów i rozchodów. Podstawy marketingu.

10. Kierunkowe technologie przetwarzania żywności.

Technologia produktów pochodzenia zwierzęcego. Technologia produktów pochodzenia roślinnego. Technologia produktów spożywczych fermentowanych. Technologia gastronomiczna.

11. Technologie specjalizacyjne

Do wyboru: technologie przerobu mleka, mięsa, drobiarstwa i jajczarstwa, zbóż i nasion oleistych, owoców i warzyw, węglowodanów i przemysłowej produkcji potraw, biotechnologia żywności itp.

12. Technologiczne projektowanie zakładów przemysłu spożywczego.

Projektowanie lub modernizacja zakładów przemysłu spożywczego. Zasady lokalizacji ogólnej i szczegółowej. Projektowanie procesu produkcyjnego i technologicznego. Organizacja systemu kontroli jakości. Magazynowanie i transport surowców i wyrobów gotowych. Zaopatrzenie i dystrybucja czynników energetycznych. Zagospodarowanie terenu zakładu oraz wymagania techniczno-technologiczne dla budynków i budowli. Ochrona środowiska i bhp.

VII.

ZALECENIA

Pozostała liczba godzin powinna stanowić uzupełnienie jednej lub wszystkich grup przedmiotów, z tym że przedmioty grupy C muszą stanowić co najmniej 60% ogólnej liczby godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 60

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

teologia

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku teologia trwają 5 lat (10 semestrów). Program studiów studentów alumnów Wyższego Seminarium Duchownego obejmuje 6 lat (12 semestrów) stosownie do wymagań Ratio Studiorum. Łączna liczba godzin zajęć wynosi dla studentów teologii katolickiej 3.200, dla studentów innych wyznań chrześcijańskich 2.400. Standardy nauczania stanowią część wspólną kształcenia teologicznego dla wszystkich chrześcijańskich studiów teologicznych i obejmują dla studentów teologii katolickiej 1.635 godzin, a dla studentów innych wyznań chrześcijańskich 1.545 godzin.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku teologia powinny dostarczyć absolwentom ogólnej wiedzy teologicznej, jednakże tak pogłębionej, by mogli samodzielnie wykonywać zawód teologa w przyszłych miejscach pracy oraz podejmować naukowe prace badawcze. Po dodatkowym kształceniu nauczycielskim określonym odrębnymi przepisami powinny wyposażyć w umiejętność nauczania religii w szkołach objętych systemem oświaty, a także w różnego rodzaju służbach społecznych i instytucjach kościelnych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 630

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 645

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 360/270

Razem: 1.635/1.545

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 630

1. Historia filozofii 60

2. Wstęp do Pisma świętego i elementy wiedzy o środowisku biblijnym 45

3. Historia Kościoła powszechnego 120

4. Psychologia ogólna 30

5. Logika i teoria poznania 45

6. Język łaciński 120

7. Język nowożytny 120

8. Wychowanie fizyczne 60

9. Przedmioty do wyboru, np. z zakresu wiedzy przyrodniczej, literatury,

podstaw ochrony własności intelektualnej lub innego przedmiotu

niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów 30

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 645

1. Etyka 30

2. Stary Testament 120

3. Nowy Testament 120

4. Teologia fundamentalna 45

5. Dogmatyka 180

6. Teologia moralna ogólna/Etyka teologiczna ogólna* 30

7. Teologia moralna szczegółowa/Etyka teologiczna szczegółowa* 120

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 360/270

1. Religiologia 30

2. Historia Kościoła w Polsce 30

3. Patrologia 30¹

4. Teologia duchowości 60²

5. Teologia pastoralna 45

6. Katechetyka fundamentalna 30

7. Liturgika 60

8. Teologia biblijna 15

9. Ekumenizm 30

10. Prawo kanoniczne/Prawo wyznaniowe* 30

________

¹ Nie dotyczy teologii protestanckiej.

² Dotyczy tylko teologii katolickiej.

* W zależności od wyznania.

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Etyka

Wprowadzenie metodologiczne. Etyka a etologia. Norma moralności (eudajmonizm, deontonomizm, personalizm). Osoba ludzka. Prawo moralne. Sumienie. Sprawności moralne. Wybrane zagadnienia szczegółowe.

2. Stary Testament

Prezentacja autorów ksiąg, kontekstu historyczno-kulturowego, pochodzenie ksiąg i strona literacka. Ukazanie aktualności problematyki zawartej w poszczególnych grupach ksiąg (księgi historyczne, mądrościowe, prorockie), koncentrującej się na historii Bożej ingerencji w dzieje ludzkości, a zwłaszcza narodu wybranego. Analiza teologiczna wybranych tekstów.

3. Nowy Testament

Ewangelie synoptyczne. Tradycja Janowa. Pisma apostolskie. Zagadnienia wprowadzające (autorzy, środowisko powstania, zagadnienia literackie i kompozycyjne, kwestie historyczne). "Problem synoptyczny". Działalność misyjna uczniów Jezusa. Spuścizna św. Pawła. Zasadnicze tematy teologiczne poszczególnych pism nowotestamentowych. Egzegeza wybranych fragmentów.

4. Teologia fundamentalna

Objawienie i znaki jego wiarygodności. Cud i jego funkcje. Historyczne istnienie Jezusa. Prawda historyczna w ewangeliach - Jezus historii a Chrystus wiary. Transcendentna świadomość Jezusa. Zmartwychwstanie Jezusa. Istota chrześcijaństwa i jego znaczenie dla człowieka i świata.

5. Dogmatyka

Traktaty: Protologia. O Bogu jedynym. Trynitologia. Chrystologia i soteriologia. Pneumatologia. Eklezjologia. Sakramentologia. Charytologia. Mariologia. Eschatologia.

6. Teologia moralna ogólna/etyka teologiczna ogólna

Wprowadzenie metodologiczne. Pismo święte w teologii moralnej. Zarys rozwoju historycznego teologii moralnej. Antropologia teologiczno-moralna. Prawo moralne. Sumienie. Czyn ludzki. Aretologia. Grzech i nawrócenie.

7. Teologia moralna szczegółowa/etyka teologiczna szczegółowa

Współczesny kontekst nauczania moralności. Ewangelizacja i dialog. Wiara. Nadzieja. Miłość. Kultyczny wymiar życia moralnego. Drogi powołania w Kościele. Moralność życia małżeńskiego i rodzinnego. Chrześcijańska wizja świata i postawa chrześcijan. Wizja życia we wspólnocie. Etyka życia gospodarczego. Teologia pracy i zawodu. Etyka ekologiczna. Wspólnota narodowa i państwowa. Etyka polityczna. Etyka życia międzynarodowego.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Religiologia

Założenia badań religioznawczych. Nauki religioznawcze. Typologia religii. Geneza religii (ewolucjonizm, szkoła kulturowohistoryczna). Istota Najwyższa i jej kult u ludów pierwotnych. Filozoficzne interpretacje religii, jej istoty i funkcji. Teologiczna interpretacja genezy religii. Problem zbawienia w religiach. Chrześcijaństwo a główne religie światowe.

2. Historia Kościoła w Polsce

Zarys historii plemion słowiańskich, ich wierzenia i proces państwowotwórczy. Misja Cyryla i Metodego. Chrzest Polski. Zjazd gnieźnieński. Rola Kościoła w dziejach narodu i państwa. Kształtowanie się polskiej tolerancji po 1340 r. Reformacja, kontrreformacja i reforma katolicka. Problem unii brzeskiej. Szkolnictwo kościelne. Kościół w okresie niewoli narodowej. Rola Kościoła w odrodzeniu i stabilizacji niepodległej państwowości. Martyrologia narodu i Kościoła w latach 1939-1945. Kościół w okresie totalitaryzmu komunistycznego. Kościół unicki, Kościół prawosławny, Kościoły starokatolickie. Kościoły i wspólnoty protestanckie.

3. Patrologia

Przedmiot, metoda i zadania patrologii. Podstawowe opracowania patrystyczne. Zapoznanie z życiem i działalnością Ojców Kościoła oraz pisarzy wczesnochrześcijańskich.

4. Teologia duchowości

Ważniejsze kwestie metodologiczne. Wybrane zagadnienia z historii. Antropologiczno-teologiczne podstawy życia duchowego. Rozwój życia duchowego. Środki i sposoby życia duchowego. Duchowość stanów życia w Kościele. Współczesne zagrożenia chrześcijańskiego życia duchowego.

5. Teologia pastoralna

Duszpasterstwo i jego teologiczne podstawy chrystologiczne, pneumatologiczne i eklezjologiczne. Znaki czasu i ich teologiczna interpretacja. Urzeczywistnianie się Kościoła dzisiaj w diecezji i parafii. "Kościół domowy" i małe grupy. Posoborowe kierunki i ujęcia teologii pastoralnej. Duszpasterstwo jako działalność zorganizowana. Duszpasterstwo zwyczajne, nadzwyczajne, specjalne i specjalistyczne.

6. Katechetyka fundamentalna

Fundamentalne pojęcia katechetyczne. Ewolucja praktyki i teorii katechetycznej. Struktura katechezy posoborowej. Cel katechezy. Podmiot katechezy. Istota katechezy. Treść katechezy. Zarys metodyki katechezy.

7. Liturgika

Pojęcie liturgii w rozwoju historycznym. Liturgia w Katechizmie Kościoła Katolickiego i w nauczaniu innych kościołów chrześcijańskich. Teologia roku liturgicznego. Teologia i liturgia inicjacji chrześcijańskiej. Teologia liturgii Mszy Św. (nabożeństw religijnych). Liturgia w życiu chrześcijanina.

8. Teologia biblijna

Historia i teologia Przymierza. Dekalog podstawowym prawem Przymierza. Obraz Mesjasza i czasów mesjańskich w księgach Starego Testamentu. Miejsce kultu w Izraelu, świątynia, ofiary, święta. Chrystus w ewangeliach synoptycznych, w tradycji Janowej, w pismach św. Pawła. Chrystus jako kapłan nowego Przymierza według "Listu do Hebrajczyków". Rola Ducha Bożego w życiu Jezusa i obecność w życiu Kościoła. Zmartwychwstanie Jezusa: świadectwa, obecność w życiu Kościoła. Teologia charyzmatów w Nowym Testamencie. Geneza ruchu charyzmatycznego, analiza tekstów o charyzmatach, kryteria autentyczności.

9. Ekumenizm

Pojęcie i zasady ekumenizmu. Początki ruchu ekumenicznego i jego rozwój: prekursorzy, słowiańskie inicjatywy ekumeniczne, inicjatywy katolickie. Światowa Rada Kościołów. Sobór Watykański II a ekumenizm. Ekumenizm duchowy, doktrynalny i praktyczny. Przyszłość ekumenizmu.

10. Prawo kanoniczne/prawo wyznaniowe

Źródła istnienia i poznania prawa kanonicznego. Nowy Kodeks Prawa Kanonicznego. Normy ogólne (pojęcie prawa kościelnego, ustawy kościelne, zwyczaj kościelny, reskrypty, przywileje, dyspensy, osoby fizyczne i prawne). Najwyższa władza w Kościele. Kuria Rzymska. Pojęcie i struktura Kościoła partykularnego. Przepowiadanie słowa Bożego, nauczanie katechetyczne, wychowanie katolickie.

Pojęcie prawa wyznaniowego i jego rozwój. Relacje państwo - związki wyznaniowe w Konstytucji. Osobowość prawna związków wyznaniowych i ich jednostek organizacyjnych. Regulacja spraw majątkowych i podatkowych. Ochrona prawna małżeństwa i rodziny. Działalność oświatowo-wychowawcza i charytatywna instytucji wyznaniowych. Stowarzyszenia wiernych. Dostęp do mediów. Ochrona prawna uczuć religijnych. Związki wyznaniowe jako podmiot umów międzynarodowych.

ZAŁĄCZNIK Nr 61 ⁵⁷

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

towaroznawstwo

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku towaroznawstwo trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi nie mniej niż 3.200, w tym 1.380 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich na kierunku towaroznawstwo otrzymuje tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera.

Absolwenci tego kierunku posiadają kwalifikacje do prowadzenia własnych przedsiębiorstw, pełnienia funkcji kierowniczych i kontrolnych w organizacjach gospodarczych, pracy nad projektowaniem, ochroną i kontrolą jakości, opracowaniem standardów i atestacją wyrobów, a także do rozwiązywania tych problemów w różnych sferach obrotu towarowego. Absolwenci są przygotowani do pracy w różnych segmentach gospodarki narodowej, zwłaszcza w rolnictwie, przemyśle, handlu, transporcie, gospodarce magazynowej, oddziałach kontroli towarowo-celnej oraz sanitarnej.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 510

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

Razem: 1.380

IV. PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Języki obce 120

2. Przedmioty humanistyczne lub ogólnokształcące 60

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 510

1. Mikroekonomia 60

2. Makroekonomia 60

3. Matematyka 90

4. Statystyka 60

5. Informatyka 60

6. Rachunkowość 30

7. Finanse przedsiębiorstw 30

8. Podstawy marketingu 30

9. Podstawy organizacji i zarządzania 60

10. Encyklopedia prawa 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

1. Chemia z fizyką 180

2. Towaroznawstwo 210

3. Biochemia i mikrobiologia 60

4. Opakowalnictwo i przechowalnictwo 60

5. Sterowanie jakością 60

6. Statystyczna kontrola jakości 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Mikroekonomia

Rynek - jego elementy i mechanizm. Podstawy decyzji ekonomicznych: konsumenta, producenta. Konkurencja doskonała. Monopol. Konkurencja monopolistyczna. Oligopol. Rynek czynników produkcji.

2. Makroekonomia

Państwo. Rachunek dochodu narodowego. Budżet. Podatki. System pieniężno-kredytowy. Rynek towarowy. Rynek pieniężny. Popyt globalny. Inflacja i bezrobocie. Wzrost gospodarczy i wahania koniunkturalne.

3. Matematyka

Podstawy teorii mnogości i teorii grafów. Elementy geometrii analitycznej. Rachunek macierzowy. Ciągi liczbowe. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej. Rachunek całkowy. Analiza funkcji wielu zmiennych.

4. Statystyka

Elementy rachunku prawdopodobieństwa. Teoria i praktyka badań statystycznych. Metody statystyczne analizy struktury zjawisk. Metody statystyczne analizy współzależności zjawisk. Metody statystyczne analizy dynamiki zjawisk.

5. Informatyka

Sprzęt komputerowy. Budowa i działanie komputera. Języki programowania. Przetwarzanie numeryczne i systemowe. Projektowanie systemów informatycznych. Budowa sieci lokalnych i zdalnych. Komputeryzacja przedsiębiorstwa.

6. Rachunkowość

Regulacje prawne i standardy międzynarodowe rachunkowości. Operacje gospodarcze i ich wpływ na bilans. Bilansowanie majątku, zobowiązań i kapitału własnego. Wycena składników majątkowych. Rachunek wyników. Rachunek przepływów kapitału. Analiza efektywności ekonomicznej i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

7. Finanse przedsiębiorstw

Finansowa charakterystyka i otoczenie finansowe przedsiębiorstw. Polityka finansowa państwa wobec przedsiębiorstwa. Majątek. Pochodzenie kapitału przedsiębiorstwa. Zysk. Inwestycje i rozwój przedsiębiorstwa. Inwestowanie na rynku kapitałowym. Kres istnienia przedsiębiorstwa.

8. Podstawy marketingu

Geneza marketingu. Rynek i jego elementy. System informacji marketingowej. Segmentacja rynku. Polityka produktu. Polityka cen. Dystrybucja produktów. Promocja.

9. Podstawy organizacji i zarządzania

Rozwój nauki organizacji i zarządzania. Etapy zarządzania. Rodzaje problemów i decyzji kierowniczych. Organizacja jako system techniczno-społeczny. Kadry i gospodarka zasobami ludzkimi. Pojęcie i rodzaje kontroli działalności organizacji. Instrumentalizacja zarządzania.

10. Encyklopedia prawa

Podstawowe pojęcia prawne. Wymiar sprawiedliwości. Wybrane zagadnienia prawa karnego. Elementy prawa cywilnego. Prawo własności. Zarządzanie. Umowa sprzedaży i odpowiedzialność z tytułu rękojmi. Postępowanie cywilne.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Chemia z fizyką

Budowa atomu, jądra, powłok elektronowych. Wiązania chemiczne. Budowa cząsteczek związków nieorganicznych i organicznych. Reaktywność chemiczna związków a ich budowa. Główne typy oraz metody przemysłowe otrzymywania ważniejszych związków organicznych. Zasoby naturalne pierwiastków chemicznych, ich związków i związków organicznych. Roztwory. Analiza instrumentalna: podstawowa aparatura analityczna, jej budowa i zastosowanie. Termodynamika. Fizyka: dynamika i właściwości sprężyste materiałów, mechanika płynów, elektryczność i magnetyzm, drgania i fale, falowe właściwości materii.

2. Towaroznawstwo

Towaroznawstwo artykułów spożywczych. Podstawowe składniki chemiczne produktów spożywczych. Surowce i produkty pochodzenia roślinnego. Cukier, miód, wyroby cukiernicze i wyroby przemysłu fermentacyjnego. Surowce i produkty pochodzenia zwierzęcego. Ryby. Mleko.

Towaroznawstwo artykułów przemysłowych. Metale żelazne. Metale nieżelazne. Stopy. Nawozy sztuczne oraz środki ochrony roślin. Materiały budowlane konstrukcyjne oraz ich spoiwa. Ceramika i szkło. Materiały opałowe, pędne i smary. Drewno, materiały drewnopodobne oraz wyroby papiernicze. Włókna i skóry. Tworzywa sztuczne, gumy, farby, emalie i lakiery. Artykuły chemii gospodarczej.

3. Biochemia i mikrobiologia

Komórkowa struktura organizmów. Cukry. Lipidy. Aminokwasy i białka. Witaminy. Enzymy. Procesy metaboliczne. Drobnoustroje bytujące na żywności. Bakterie. Grzyby. Drobnoustroje pożyteczne i szkodliwe w przetwórstwie i produktach spożywczych. Drobnoustroje bytujące na produktach przemysłowych pochodzenia organicznego. Ochrona produktów przed mikrobiologicznymi procesami psucia.

4. Opakowalnictwo i przechowalnictwo

Materiały opakowaniowe i ich właściwości. Rodzaj opakowań. Znakowanie i kodowanie. Normalizacja i koordynacja wymiarowa. Technika opakowania, paletyzowania i pakietyzowania. Ekologiczne problemy produkcji i stosowania opakowań. Gospodarka magazynowa. Budowle magazynowe. Warunki klimatyczne w magazynach. Składowanie towarów. Przechowywanie wybranych produktów rolno-spożywczych oraz przemysłowych.

5. Sterowanie jakością

Pojęcie jakości - charakterystyka. Ekonomiczne aspekty jakości. Koszty jakości. Motywacja jakości. Analiza norm ISO serii 9000. Podstawowe techniki sterowania jakością.

6. Statystyczna kontrola jakości

Zastosowanie metod statystyki matematycznej w odbiorze towarów oraz kontroli jakości produkcji.

STUDIA ZAWODOWE

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku towaroznawstwo trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów), gdy absolwent otrzymuje tytuł zawodowy licencjata, lub nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów), gdy absolwent otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera. Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi odpowiednio nie mniej niż 2.200 lub nie mniej niż 2.500. Standardy nauczania obejmują 1.440 godzin (na studiach, na których uzyskuje się tytuł zawodowy licencjata) lub 1.630 godzin (na studiach, na których uzyskuje się tytuł zawodowy inżyniera).

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku towaroznawstwo otrzymuje tytuł zawodowy licencjata lub inżyniera.

Absolwent kierunku towaroznawstwo powinien posiadać przygotowanie zawodowe w zakresie wiedzy i umiejętności objętych kanonem wiedzy obowiązującej na kierunku towaroznawstwo oraz w zakresie funkcjonowania współczesnej gospodarki przedsiębiorstwa, kształtowania, oceny i zapewnienia jakości wyrobów i usług, zarządzania jakością, posługiwania się współczesnymi metodami i narzędziami informatycznymi, a także posiadać świadomość odpowiedzialności społecznej, etycznej i prawnej związanej z wykonywaną pracą. Kanon wiedzy na studiach licencjackich kierunku towaroznawstwo obejmuje: fizykochemiczne podstawy towaroznawstwa, biochemiczno-mikrobiologiczne podstawy towaroznawstwa, towaroznawstwo artykułów spożywczych, towaroznawstwo artykułów przemysłowych, opakowania i przechowywanie towarów, metody analizy jakościowej i ilościowej, zarządzanie jakością wyrobów i usług, ekologiczne aspekty jakości, marketing i metody badania rynku, międzynarodowe standardy jakości.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

	licencjat	inżynier
A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO	270	270
B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE	360	360
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE	600	600
D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE	210	400
Razem:	1.440	1.630

IV. PRAKTYKI

Obowiązkowa praktyka zawodowa w minimalnym wymiarze 4 tygodni.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO	270
1. Przedmioty humanistyczne (do wyboru)	60
2. Język obcy	120
3. Wychowanie fizyczne	90
B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE	360
1. Mikroekonomia	60
2. Makroekonomia	60
3. Finanse i rachunkowość	30
4. Matematyka i metody ilościowe	90
5. Elementy prawa	30
6. Podstawy marketingu	30
7. Informatyka	60

	licencjat	inżynier
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE	600	600
1. Chemia i fizyka	150	150
2. Biochemia i mikrobiologia	90	90
3. Ochrona środowiska	30	30
4. Towaroznawstwo	210	210
5. Opakowalnictwo i przechowalnictwo	60	60
6. Zarządzanie jakością	30	30
7. Statystyczna kontrola jakości	30	30
D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE	licencjat	inżynier
(odpowiednie dla danej specjalizacji i specjalności) - do decyzji rady wydziału.	210	400

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Mikroekonomia

Rynek - jego elementy i mechanizm. Podstawy decyzji ekonomicznych: konsumenta, producenta. Konkurencja doskonała. Monopol. Konkurencja monopolistyczna. Oligopol. Rynek czynników produkcji.

2. Makroekonomia

Państwo. Rachunek dochodu narodowego. Budżet. Podatki. System pieniężno-kredytowy. Rynek towarowy. Rynek pieniężny. Popyt globalny. Inflacja i bezrobocie. Wzrost gospodarczy i wahania koniunkturalne.

3. Finanse i rachunkowość

Finansowa charakterystyka i otoczenie finansowe przedsiębiorstw. Polityka finansowa państwa wobec przedsiębiorstwa. Majątek. Pochodzenie kapitału przedsiębiorstwa. Zysk. Inwestycje i rozwój przedsiębiorstwa. Inwestowanie na rynku kapitałowym. Kres istnienia przedsiębiorstwa. Regulacje prawne i standardy międzynarodowe rachunkowości. Operacje gospodarcze i ich wpływ na bilans. Bilansowanie majątku, zobowiązań i kapitału własnego. Wycena składników majątkowych. Rachunek wyników. Rachunek przepływów kapitału. Analiza efektywności ekonomicznej i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

4. Matematyka i metody ilościowe

Podstawy teorii mnogości i teorii grafów. Elementy geometrii analitycznej. Rachunek macierzowy. Ciągi liczbowe. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej. Rachunek całkowy. Analiza funkcji wielu zmiennych. Elementy rachunku prawdopodobieństwa. Teoria i praktyka badań statystycznych. Metody statystyczne analizy struktury zjawisk. Metody statystyczne analizy współzależności zjawisk. Metody statystyczne analizy dynamiki zjawisk.

5. Elementy prawa

Podstawowe pojęcia prawne. Wymiar sprawiedliwości. Wybrane zagadnienia prawa karnego. Elementy prawa cywilnego. Prawo własności. Zarządzanie. Umowa sprzedaży, odpowiedzialność z tytułu rękojmi. Postępowanie cywilne.

6. Podstawy marketingu

Geneza marketingu. Rynek i jego elementy. System informacji marketingowej. Segmentacja rynku. Polityka produktu. Polityka cen. Dystrybucja produktów. Promocja.

7. Informatyka

Sprzęt komputerowy. Budowa i działanie komputera. Języki programowania. Przetwarzanie numeryczne i systemowe. Projektowanie systemów informatycznych. Budowa sieci lokalnych i zdalnych. Komputeryzacja przedsiębiorstwa.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Chemia i fizyka

Budowa atomu, jądra, powłok elektronowych. Wiązania chemiczne. Budowa cząsteczek związków nieorganicznych i organicznych. Reaktywność chemiczna związków i ich budowa. Główne typy oraz metody przemysłowe otrzymywania ważniejszych związków organicznych. Zasoby naturalne pierwiastków chemicznych, ich związków i związków organicznych. Roztwory. Analiza instrumentalna: podstawowa aparatura analityczna, jej budowa i zastosowanie. Termodynamika. Fizyka: dynamika i właściwości sprężyste materiałów, mechanika płynów, elektryczność i magnetyzm, drgania i fale, falowe właściwości materii.

2. Biochemia i mikrobiologia

Komórkowa struktura organizmów. Cukrowce, lipidy, aminokwasy i białka. Witaminy. Enzymy. Procesy metaboliczne. Drobnoustroje bytujące na żywności. Bakterie. Grzyby. Drobnoustroje pożyteczne i szkodliwe w przetwórstwie i produktach spożywczych. Drobnoustroje bytujące na produktach przemysłowych pochodzenia organicznego. Ochrona produktów przed mikrobiologicznymi procesami psucia.

3. Ochrona środowiska

Pojęcie czystej produkcji i technologie ekologicznie czyste. Bezpieczeństwo ekologiczne procesów technologicznych. Modelowania aparatów i procesów technologicznych. Problemy powiększania skali procesu technologicznego. Bilanse materiałowe i energetyczne procesów technologicznych. Konwencjonalne i niekonwencjonalne metody pozyskiwania energii. Składowanie odpadów produkcyjnych, gospodarczych i paleniskowych. Zagadnienia powtórnego wykorzystania surowców. Ochrona powietrza atmosferycznego, wód i gleb. Ochrona środowiska przed hałasem, wibracjami, działaniem pola elektrycznego i magnetycznego. Opłacalność technologii ekologicznych. Regulacje prawne dotyczące ekoprodukcji.

4. Towaroznawstwo

Towaroznawstwo artykułów spożywczych. Podstawowe składniki chemiczne produktów spożywczych. Surowce i produkty pochodzenia roślinnego. Cukier, miód, wyroby cukiernicze i wyroby przemysłu fermentacyjnego. Surowce i produkty pochodzenia zwierzęcego. Ryby. Mleko.

Towaroznawstwo artykułów przemysłowych. Metale żelazne. Metale nieżelazne. Stopy. Nawozy sztuczne oraz środki ochrony roślin. Materiały budowlane konstrukcyjne oraz spoiwa. Ceramika i szkło. Materiały opałowe, pędne i smary. Drewno, materiały drewnopodobne oraz wyroby papiernicze. Włókna i skóry. Tworzywa sztuczne, gumy, farby, emalie i lakiery. Artykuły chemii gospodarczej.

5. Opakowalnictwo i przechowalnictwo

Materiały opakowaniowe i ich właściwości. Rodzaje opakowań. Znakowanie i kodowanie. Normalizacja i koordynacja wymiarowa. Technika opakowania, paletyzowania i pakietyzowania. Ekologiczne problemy produkcji i stosowania opakowań. Gospodarka magazynowa. Budowle magazynowe. Warunki klimatyczne w magazynach. Składowanie towarów. Przechowywanie wybranych produktów rolno-spożywczych oraz przemysłowych.

6. Zarządzanie jakością

Pojęcie jakości, jej charakterystyka. Ekonomiczne aspekty jakości. Koszty jakości. Motywacja jakości. Analiza ISO serii 9000. Podstawowe techniki sterowania jakością.

7. Statystyczna kontrola jakości

Zastosowanie metod statystyki matematycznej w odbiorze towarów oraz kontroli jakości produkcji.

VII. ZALECENIA

Zawodowy charakter studiów powinien znaleźć swoje odzwierciedlenie między innymi w praktyce zawodowej oraz w grupie przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych ustalanych przez uczelnie. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), a przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy. Sposób ujęcia przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych powinien być uzależniony od specyfiki uczelni i określonego przez nią profilu absolwenta.

ZAŁĄCZNIK Nr 61a ⁵⁸

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

transport

STUDIA MAGISTERSKIE

I.  WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku transport trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 3.500, w tym 1.680 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów magisterskich kierunku transport uzyskuje tytuł zawodowy magistra inżyniera. Studia magisterskie na tym kierunku powinny wykształcić specjalistów z zakresu nowoczesnego transportu, w tym inżynierii ruchu transportowego, analizy systemów transportowych oraz inżynierii środków transportowych. Absolwenci studiów magisterskich powinni być przygotowani do twórczej pracy w placówkach naukowych, projektowo-konstrukcyjnych i eksploatacyjnych transportu.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 810

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

Razem: 1.680

IV. PRAKTYKI

Student powinien w czasie studiów odbyć praktykę w wymiarze 8 tygodni, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Przedmiot do wyboru 60

2. Język obcy 120

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 810

1. Matematyka 150

2. Informatyka 90

3. Materiałoznawstwo 45

4. Fizyka 90

5. Mechanika techniczna 105

6. Metrologia 45

7. Grafika inżynierska 45

8. Podstawy budowy maszyn 60

9. Elektrotechnika i elektronika 90

10. Automatyka 60

11. Podstawy ekonomii 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 600

1. Badania operacyjne 60

2. Logistyka 45

3. Systemy transportowe 60

4. Organizacja i zarządzanie 30

5. Ekonomika transportu 30

6. Podstawy inżynierii ruchu 45

7. Modelowanie procesów transportowych 45

8. Środki transportu 75

9. Niezawodność i bezpieczeństwo systemów 30

10. Podstawy eksploatacji technicznej 45

11. Infrastruktura transportu 45

12. Prawo transportowe 30

13. Ochrona środowiska w transporcie 30

14. Technologie informacyjne 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta: historia, filozofia, język polski, wiedza o polityce, socjologia, psychologia, etyka, nauka o kulturze, ochrona własności intelektualnej i przemysłowej, mikroekonomia.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Funkcje elementarne. Szeregi liczbowe. Ciągłość i granica funkcji. Rachunek różniczkowy jednej zmiennej. Równania różniczkowe. Wyznaczniki, macierze, algebraiczne układy równań liniowych. Rachunek różniczkowy wielu zmiennych. Całki wielowymiarowe. Wybrane zagadnienia z geometrii analitycznej. Całki na liniach i powierzchniach. Liczby zespolone. Metody statystyki matematycznej, rachunek prawdopodobieństwa. Poglądowy opis eksperymentu losowego.

2. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Języki programowania. Techniki multimedialne, grafika, animacja, edytory tekstów. Bazy danych.

3. Materiałoznawstwo

Ogólne wiadomości o materiałach. Stopy metali żelaznych i nieżelaznych. Obróbka materiałów. Stale węglowe i stopowe, wyroby ze stali, staliwa i żeliwa. Właściwości fizyczno-chemiczne tworzyw sztucznych. Wyroby i przetwórstwo tworzyw sztucznych. Materiały termoizolacyjne i wibroizolacyjne. Materiały budowlane: cement, beton, materiały ceramiczne, kruszywa, materiały bitumiczne.

4. Fizyka

Mechanika klasyczna, względność ruchu, równania ruchu Newtona, siły zachowawcze i niezachowawcze. Energia, zasady zachowania w przyrodzie. Mechanika relatywistyczna, postulaty Einsteina, transformacja Lorentza, pęd i energia relatywistyczna. Fizyka statyczna: rozkład Maxwella-Bolzmanna, tarcie wewnętrzne, przewodnictwo cieplne i elektryczne, dyfuzja. Fizyka kwantowa: mechanika kwantowa i teoria względności, kwantowy oscylator harmoniczny, kwantowanie momentu pędu, atom wodoru, optyka falowa i kwantowa, fizyka jądrowa.

5. Mechanika techniczna

Mechanika ciał stałych i płynów w ujęciu klasycznym - aksjomaty. Statyka - układ płaski i przestrzenny. Tarcie. Kinematyka punktu i ciała sztywnego. Ruch płaski, obrotowy i kulisty bryły. Dynamika punktu i ciała sztywnego. Równania Newtona. Prawa zachowania. Równania Lagrange'a. Drgania mechaniczne. Wybrane zagadnienia mechaniki płynów. Stan naprężenia. Kryteria i badania wytrzymałościowe. Zginanie, rozciąganie, wyboczenie, skręcanie i ścinanie. Podstawowe równania teorii sprężystości. Wytężenie materiału, hipotezy wytężeniowe.

6. Metrologia

Metody pomiarów. Charakterystyki przyrządów pomiarowych i ich klasyfikacja według przeznaczenia, zasad działania i cech metrologicznych. Metrologia warsztatowa. Czujniki i przetworniki pomiarowe. Rejestracja wyników. Systemy pomiarowe. Błędy pomiarów - wpływ czynników zewnętrznych, statystyczna analiza wyników pomiarów. Zasady organizacji eksperymentu czynnego i biernego.

7. Grafika inżynierska

Metody odwzorowania i restytucji elementów przestrzeni (rzut równoległy i prostokątny). Aksonometria jako podstawowa forma tworzenia rysunków poglądowych (szkicowanie odręczne). Geometria form inżynierskich z zastosowaniem powierzchni, wielościanów i brył. Rzuty Monge'a jako podstawa graficznego zapisu cech geometrycznych konstrukcji inżynierskich. Rzut cechowany jako metoda zapisu stosowana w projektowaniu ukształtowania terenu i ciągów transportowych. Programy CAD jako narzędzia wspomagające opracowanie graficzne dokumentacji technicznej.

8. Podstawy budowy maszyn

Pojęcie maszyny. Podział maszyn według przeznaczenia, zasad działania i rodzaju energii. Klasyfikacja branżowa maszyn. Przemiany energetyczne w maszynach. Podstawowe wiadomości o projektowaniu maszyn. Zasady konstrukcji. Wytrzymałość zmęczeniowa elementów maszyn. Połączenia rozłączne i nierozłączne. Osie i wały. Łożyskowanie. Sprzęgła i hamulce. Przekładnie mechaniczne. Klasyfikacja technik wytwarzania. Obróbka plastyczna. Odlewnictwo. Obróbka wiórowa. Obróbka zgrubna i gładkościowa. Technologia montażu.

9. Elektrotechnika i elektronika

Podstawowe pojęcia i określenia. Prąd stały i przemienny. Obwody elektryczne, obwody magnetyczne. Maszyny prądu stałego i prądu przemiennego. Podstawowe układy sterowania. Budowa, właściwości, charakterystyki i parametry podstawowych elementów elektronicznych. Wzmacniacze. Elementy logiczne. Technika mikroprocesorowa. Generatory. Układy cyfrowe. Optoelektronika. Sieć internetowa.

10. Automatyka

Podstawowe pojęcia automatyki, rodzaje układów automatyki. Elementy automatyki, właściwości elementów liniowych i nieliniowych. Schematy blokowe, przekształcenie schematów blokowych, sprzężenia zwrotne, transmitancja, przekształcenia typu Laplace'a i odwrotne, kryteria stabilności układu. Cyfrowe układy automatyki, schematy logiczne, sterowanie za pomocą elementów logicznych.

11. Podstawy ekonomii

Proces gospodarowania i jego elementy: produkcja, podział, wymiana, konsumpcja. Podmioty i główne czynniki procesu gospodarowania. Ogólna charakterystyka praw rządzących gospodarką i mechanizmy funkcjonowania gospodarki. Charakterystyka głównych rynków w gospodarce: dóbr i usług konsumpcyjnych, dóbr i usług produkcyjnych, siły roboczej, kapitałowego. Pieniądz i system bankowy. Instrumenty polityki pieniężnej. Wahania koniunktury gospodarczej i ich przyczyny. Rola państwa w gospodarce. Zakres sektora państwowego. Prywatyzacja a nacjonalizacja. Skutki ingerencji państwa w procesy gospodarcze. Nowe zjawiska w gospodarce. Małe firmy a wielkie korporacje. Decentralizacja i dezintegracja a koncentracja i integracja. Rozwój lokalny a globalizacja procesów gospodarczych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Badania operacyjne

Programowanie liniowe, zagadnienia dyskretne - problemy magazynowania i wymiany, zagadnienia transportowe. Programowanie dynamiczne, zagadnienie alokacji zasobów. Grafy i sieci - kolorowanie suboptymalne, przepływy w sieciach, przydziały. Zagadnienia masowej obsługi - priorytety, obsługa grupowa. Elementy teorii gier i teorii decyzji.

2. Logistyka

Istota logistyki, przyczyny rozwoju koncepcji logistycznych. Struktura systemów logistycznych. Zarządzanie logistyczne, wykorzystywanie efektów synergicznych, problemy decyzyjne w systemach mikrologistycznych. Logistyka w fazie zaopatrzenia i zbytu, kształtowanie poziomu zapasów i wyrobów gotowych. Logistyka w transporcie, usługi logistyczne, łańcuchy logistyczne, międzynarodowe systemy logistyczne.

3. Systemy transportowe

Transport osobowy i towarowy w systemie społeczno-gospodarczym kraju, regionu i miasta. Prognozowanie ruchu osobowego i towarowego, rozkład przestrzenny, podział ruchu na środki transportu, rozkład ruchu na sieć transportową. Projektowanie systemów transportowych osiedla, miasta, regionu, kraju. Ocena systemów transportowych. Rodzaje procesów transportowych. Organizacja i technologia przewozów ładunków i osób. Dobór środków do zadań. Koordynacja przewozów z pracą punktów ładunkowych. Transport kombinowany. Kierowanie przewozami, służba dyspozytorska i eksploatacyjna. Transport wewnętrzny w zakładach i magazynach, elastyczne systemy transportu.

4. Organizacja i zarządzanie

Pojęcie, elementy składowe i czynniki kształtujące organizację. Struktury organizacyjne i zasady ich działania, struktury klasyczne i dynamiczne, organizacje formalne, procesy reorganizacji, techniki organizatorskie, organizowanie działań. Zarządzanie - strategia i taktyka, kierowanie organizacjami, narzędzia i style kierowania, dobór i ocena kadry kierowniczej. Procesy decyzyjne. Zarządzanie marketingowe.

5. Ekonomika transportu

Gospodarcze znaczenie i funkcje transportu - klasyfikacja, transport a lokalizacja produkcji i osadnictwa, wydajność pracy. Koszty i ich struktura, rachunek ekonomiczny w transporcie. Istota i funkcje rynku transportowego, potoki ładunków i pasażerów, podmioty gospodarujące, konkurencja, ceny usług, budowa taryf. Polityka transportowa, wpływ usług transportowych na bilans płatniczy. Ekonomika i organizacja przewozów intermodalnych.

6. Podstawy inżynierii ruchu

Analityczne modele potoków ruchu. Modele ruchu samochodowego i kolejowego. Modele węzłów sieci kolejowej i drogowej. Efektywność wykorzystania drogi. Optymalizacja sieci. Sterowanie potokami ruchu, stopień automatyzacji, optymalizacja, systemy hierarchiczne. Udział człowieka w sterowaniu ruchem.

7. Modelowanie procesów transportowych

Modele systemu transportowego - elementy modelu, struktura, potoki ruchu. Modele rozłożenia potoków w sieci transportowej - koszty przewozu, kongestia ruchu, rozłożenie potoków o minimalnym koszcie i rozłożenie równowagi, model liniowy i nieliniowy. Modele otoczenia systemu transportowego - zapotrzebowanie na przewóz i jego podział. Modele rozwoju systemu transportowego - dobór środków do zadań, związek z wymiarowaniem wyposażenia. Modele procesu transportowego - dynamika procesu, struktura sieci faz procesu, trajektorie realizacji procesu, symulacja procesów transportowych.

8. Środki transportu

Ogólna charakterystyka i klasyfikacja środków transportowych, właściwości funkcjonalne i podstawowe parametry techniczno-eksploatacyjne. Kształtowanie podstawowych węzłów konstrukcyjnych, mechanizmy i zespoły konstrukcyjne. Źródła napędu, układy przeniesienia napędu. Rodzaje, budowa i działanie środków transportu wewnętrznego. Ogólna charakterystyka i klasyfikacja pojazdów mechanicznych - budowa i podstawowe parametry techniczno-eksploatacyjne. Ogólna charakterystyka, klasyfikacja, podstawowe parametry techniczne, ogólny układ konstrukcyjny obiektów pływających i statków powietrznych. Standaryzacja i unifikacja w budowie środków transportu. Rozwiązania konstrukcyjne wybranych środków transportu.

9. Niezawodność i bezpieczeństwo systemów

Podstawy matematyczne teorii niezawodności. Modele niezawodnościowe systemów technicznych. Fizyczna i statystyczna interpretacja wskaźników niezawodności. Struktury niezawodnościowe. Bezpieczeństwo systemów technicznych, w tym: nadmiar strukturalny, funkcjonalny, czasowy. Niezawodność i bezpieczeństwo układów człowiek - obiekt techniczny - otoczenie. Metody badań niezawodnościowych. Programowanie systemów niezawodnościowych.

10. Podstawy eksploatacji technicznej

Prakseologiczne, techniczne i ekonomiczne aspekty eksploatacji urządzeń transportowych. Dobór parametrów użytkowania urządzeń z uwzględnieniem obciążeń trwałych i chwilowych. Czynniki i procesy wymuszające zmiany stanu technicznego urządzeń - rodzaje uszkodzeń. Diagnostyka techniczna. Metody utrzymania urządzeń w gotowości technicznej. Zagadnienia trwałości maszyn i urządzeń transportowych.

11. Infrastruktura transportu

Sieci transportowe. Charakterystyka dróg, węzłów i dworców. Drogi samochodowe, kolejowe i wodne. Komunikacja miejska - linie autobusowe, tramwajowe, trolejbusowe, metro, parkingi. Dworce kolejowe i autobusowe. Lotniska i dworce lotnicze. Zakłady przemysłowe. Infrastruktura transportu towarowego. Infrastruktura zaplecza technicznego transportu. Infrastruktura złożonych systemów transportowych. Metody kształtowania infrastruktury w zależności od zadań, programowanie rozwoju, tendencje światowe.

12. Prawo transportowe

Przepisy dotyczące transportu i przewozu oraz ich źródła. Prawna regulacja stosunków przewozowych w różnych gałęziach transportu (transport samochodowy, kolejowy, morski, wodny śródlądowy, lotniczy). Umowa o przewóz osób. Umowa o przewóz rzeczy. Czartery. Dokumenty przewozowe. Odpowiedzialność przewoźnika za życie i zdrowie podróżnego. Odpowiedzialność przewoźnika z tytułu przewozu przesyłek. Dochodzenie roszczeń w transporcie. Usługi spedycyjne w świetle unormowań prawnych. Ubezpieczenia transportowe. Organizacja jednostek prowadzących certyfikację w świetle Norm Europejskich.

13. Ochrona środowiska w transporcie

Środowisko i jego ochrona, zanieczyszczenia. Zrównoważenie ekologiczne i warunki jego utrzymania. Oddziaływanie transportu na środowisko. Akty prawne i zasady ochrony środowiska obowiązujące w Polsce i na świecie. Ochrona środowiska w procesie inwestycyjnym, planowaniu i eksploatacji systemów transportowych. Ochrona przed hałasem i zanieczyszczeniami.

14. Technologie informacyjne

Rodzaje systemów informacyjnych i ich opis. Ilość informacji, kodowanie i kompresja. Sieci informatyczne. Global Positioning System. Systemy eksperckie. Bezpieczeństwo systemów informacyjnych. Rozmieszczenie zasobów informacji i ich przepływ dla celów zarządzania transportem. Środki i standardy przekazywania informacji. Zakres zastosowań technologii informacyjnych w transporcie. Przykładowe systemy informacyjne.

VII. ZALECENIA

1. W grupie B i C zajęcia indywidualne (w tym: projekty, laboratoria, ćwiczenia) powinny stanowić około 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria FEANI, według których przedmioty ogólne powinny stanowić około 10%, przedmioty podstawowe - 35% i przedmioty techniczne - 55% ogólnej liczby godzin.

STUDIA ZAWODOWE

I. WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku transport trwają nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 2.600, w tym 1.425 godzin określonych w standardach nauczania.

II. SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych kierunku transport otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera. Powinien być przygotowany do pracy jako specjalista w dziedzinie nowoczesnego transportu, w zakresie inżynierii środków transportowych, inżynierii ruchu transportowego oraz analizy systemów transportowych. Absolwent studiów zawodowych powinien mieć przygotowanie do pracy w jednostkach eksploatacyjnych transportu.

III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 690

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 495

Razem: 1.425

IV. PRAKTYKI

Student powinien w czasie studiów odbyć praktykę w wymiarze 8 tygodni, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Przedmiot do wyboru 60

2. Język obcy 120

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 690

1. Matematyka 120

2. Informatyka 60

3. Materiałoznawstwo 45

4. Fizyka 60

5. Mechanika techniczna 90

6. Metrologia 45

7. Grafika inżynierska 45

8. Podstawy budowy maszyn 75

9. Elektrotechnika i elektronika 75

10. Automatyka 45

11. Podstawy ekonomii 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 495

1. Badania operacyjne 45

2. Logistyka 45

3. Systemy transportowe 60

4. Organizacja i zarządzanie w transporcie 45

5. Ekonomika transportu 45

6. Podstawy inżynierii ruchu 30

7. Środki transportu 60

8. Podstawy eksploatacji technicznej 60

9. Infrastruktura transportu 45

10. Prawo transportowe 30

11. Ochrona środowiska w transporcie 30

VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

Przedmiot do wyboru

W zależności od zainteresowań studenta: historia, filozofia, język polski, wiedza o polityce, socjologia, psychologia, etyka, nauka o kulturze, ochrona własności intelektualnej i przemysłowej, mikroekonomia.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Funkcje elementarne. Szeregi liczbowe. Ciągłość i granica funkcji. Rachunek różniczkowy jednej zmiennej. Równania różniczkowe zwyczajne. Wyznaczniki, macierze, algebraiczne układy równań liniowych. Wybrane zagadnienia z geometrii analitycznej. Całki na liniach i powierzchniach. Metody statystyki matematycznej, rachunek prawdopodobieństwa. Poglądowy opis eksperymentu losowego.

2. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Języki programowania. Techniki multimedialne, grafika, animacja, edytory tekstów.

3. Materiałoznawstwo

Ogólne wiadomości o materiałach. Stopy metali żelaznych i nieżelaznych. Obróbka materiałów. Stale węglowe i stopowe, wyroby ze stali, staliwa i żeliwa. Właściwości fizyczno-chemiczne tworzyw sztucznych. Wyroby i przetwórstwo tworzyw sztucznych. Materiały termoizolacyjne i wibroizolacyjne. Materiały budowlane: cement, beton, materiały ceramiczne, kruszywa, materiały bitumiczne.

4. Fizyka

Mechanika klasyczna, względność ruchu, równania ruchu Newtona, siły zachowawcze i niezachowawcze. Energia, zasady zachowania w przyrodzie. Zarys mechaniki relatywistycznej. Fizyka statyczna: rozkład Maxwella-Bolzmanna, tarcie wewnętrzne, przewodnictwo cieplne i elektryczne, dyfuzja. Fizyka kwantowa: mechanika kwantowa i teoria względności.

5. Mechanika techniczna

Mechanika ciał stałych i płynów w ujęciu klasycznym - aksjomaty. Statyka - układ płaski i przestrzenny. Tarcie. Kinematyka punktu i ciała sztywnego. Ruchy i ich klasyfikacja. Równania Newtona. Dynamika punktu i ciała sztywnego. Prawa zachowania. Drgania mechaniczne. Wybrane zagadnienia mechaniki płynów. Stan naprężenia. Kryteria i badania wytrzymałościowe. Zginanie, rozciąganie, wyboczenie, skręcanie i ścinanie. Wstęp do teorii sprężystości. Wytężenie materiału.

6. Metrologia

Metody pomiarów. Charakterystyki przyrządów pomiarowych i ich klasyfikacja według przeznaczenia, zasad działania i cech metrologicznych. Metrologia warsztatowa. Czujniki i przetworniki pomiarowe. Rejestracja wyników. Systemy pomiarowe. Błędy pomiarów - wpływ czynników zewnętrznych, statystyczna analiza wyników pomiarów.

7. Grafika inżynierska

Metody odwzorowania i restytucji elementów przestrzeni (rzut równoległy i prostokątny). Aksonometria jako podstawowa forma tworzenia rysunków poglądowych (szkicowanie odręczne). Geometria form inżynierskich z zastosowaniem powierzchni, wielościanów i brył. Rzuty Monge'a jako podstawa graficznego zapisu cech geometrycznych konstrukcji inżynierskich. Rzut cechowany jako metoda zapisu stosowana w projektowaniu ukształtowania terenu i ciągów transportowych. Programy CAD jako narzędzia wspomagające opracowanie graficzne dokumentacji technicznej.

8. Podstawy budowy maszyn

Pojęcie maszyny. Podział maszyn według przeznaczenia, zasad działania i rodzaju energii. Klasyfikacja branżowa maszyn. Zasady konstrukcji maszyn. Wytrzymałość zmęczeniowa elementów maszyn. Połączenia rozłączne i nierozłączne. Osie i wały. Łożyskowanie. Sprzęgła i hamulce. Przekładnie mechaniczne. Klasyfikacja technik wytwarzania. Obróbka plastyczna. Odlewnictwo. Obróbka wiórowa. Obróbka zgrubna i gładkościowa. Technologia montażu.

9. Elektrotechnika i elektronika

Podstawowe pojęcia i określenia. Prąd stały i przemienny. Obwody elektryczne, obwody magnetyczne. Maszyny prądu stałego i prądu przemiennego. Podstawowe układy sterowania. Budowa, właściwości, charakterystyki i parametry podstawowych elementów elektronicznych. Wzmacniacze. Elementy logiczne. Technika mikroprocesorowa. Generatory. Układy cyfrowe. Optoelektronika. Sieć internetowa.

10. Automatyka

Podstawowe pojęcia automatyki, rodzaje układów automatyki. Elementy automatyki, właściwości elementów liniowych i nieliniowych. Schematy blokowe, przekształcenie schematów blokowych, sprzężenia zwrotne, transmitancja. Cyfrowe układy automatyki, schematy logiczne, sterowanie za pomocą elementów logicznych.

11. Podstawy ekonomii

Proces gospodarowania i jego elementy: produkcja, podział, wymiana, konsumpcja. Podmioty i główne czynniki procesu gospodarowania. Ogólna charakterystyka praw rządzących gospodarką i mechanizmy funkcjonowania gospodarki. Charakterystyka głównych rynków w gospodarce: dóbr i usług konsumpcyjnych, dóbr i usług produkcyjnych, siły roboczej, kapitałowego. Pieniądz i system bankowy. Instrumenty polityki pieniężnej. Wahania koniunktury gospodarczej i ich przyczyny. Rola państwa w gospodarce. Zakres sektora państwowego. Prywatyzacja a nacjonalizacja. Skutki ingerencji państwa w procesy gospodarcze. Nowe zjawiska w gospodarce. Małe firmy a wielkie korporacje. Decentralizacja i dezintegracja a koncentracja i integracja. Rozwój lokalny a globalizacja procesów gospodarczych.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Badania operacyjne

Programowanie liniowe, zagadnienia dyskretne - problemy magazynowania i wymiany, zagadnienia transportowe. Programowanie dynamiczne, zagadnienie alokacji zasobów. Grafy i sieci - kolorowanie suboptymalne, przepływy w sieciach, przydziały. Zagadnienia masowej obsługi - priorytety, obsługa grupowa.

2. Logistyka

Istota logistyki, przyczyny rozwoju koncepcji logistycznych. Struktura systemów logistycznych. Zarządzanie logistyczne, wykorzystywanie efektów synergicznych, problemy decyzyjne w systemach mikrologistycznych. Logistyka w fazie zaopatrzenia i zbytu, kształtowanie poziomu zapasów i wyrobów gotowych. Logistyka w transporcie, usługi logistyczne, łańcuchy logistyczne.

3. Systemy transportowe

Transport osobowy i towarowy w systemie społeczno-gospodarczym kraju, regionu i miasta. Generacja ruchu, rozkład przestrzenny, podział ruchu na środki transportu, rozkład ruchu na sieć transportową. Projektowanie systemów transportowych osiedla, miasta, regionu, kraju. Rodzaje procesów transportowych. Organizacja i technologie przewozów ładunków i osób. Dobór środków do zadań. Koordynacja przewozów z pracą punktów ładunkowych. Transport kombinowany. Kierowanie przewozami, służba dyspozytorska i eksploatacyjna. Transport wewnętrzny w zakładach i magazynach, elastyczne systemy transportu.

4. Organizacja i zarządzanie w transporcie

Pojęcie, elementy składowe i czynniki kształtujące organizację. Struktury organizacyjne i zasady ich działania, struktury klasyczne i dynamiczne, organizacje formalne, procesy reorganizacji, techniki organizatorskie, organizowanie działań. Organizacja przedsiębiorstw transportowych. Zarządzanie - strategia i taktyka, kierowanie organizacjami, narzędzia i style kierowania. Procesy decyzyjne w systemach transportowych. Marketing usług transportowych.

5. Ekonomika transportu

Gospodarcze znaczenie i funkcje transportu - klasyfikacja, transport a lokalizacja produkcji i osadnictwa, wydajność pracy. Koszty i ich struktura, rachunek ekonomiczny w transporcie. Istota i funkcje rynku transportowego, potoki ładunków i pasażerów, podmioty gospodarujące, konkurencja, ceny usług, budowa taryf. Ekonomika i organizacja przewozów intermodalnych.

6. Podstawy inżynierii ruchu

Modele potoków ruchu. Modele ruchu samochodowego i kolejowego. Modele węzłów sieci kolejowej i drogowej. Efektywność wykorzystania drogi. Optymalizacja sieci. Sterowanie potokami ruchu, stopień automatyzacji, optymalizacja, systemy hierarchiczne. Udział człowieka w sterowaniu ruchem.

7. Środki transportu

Ogólna charakterystyka i klasyfikacja środków transportowych, właściwości funkcjonalne i podstawowe parametry techniczno-eksploatacyjne. Kształtowanie podstawowych węzłów konstrukcyjnych, mechanizmy i zespoły konstrukcyjne. Źródła napędu, układy przeniesienia napędu. Rodzaje, budowa i działanie środków transportu wewnętrznego. Ogólna charakterystyka i klasyfikacja pojazdów mechanicznych - budowa i podstawowe parametry techniczno-eksploatacyjne. Ogólna charakterystyka, klasyfikacja, podstawowe parametry techniczne, ogólny układ konstrukcyjny obiektów pływających i statków powietrznych. Standaryzacja i unifikacja w budowie środków transportu. Rozwiązania konstrukcyjne wybranych środków transportu.

8. Podstawy eksploatacji technicznej

Prakseologiczne, techniczne i ekonomiczne aspekty eksploatacji urządzeń transportowych. Dobór parametrów użytkowania urządzeń z uwzględnieniem obciążeń trwałych i chwilowych. Czynniki i procesy wymuszające zmiany stanu technicznego urządzeń - rodzaje uszkodzeń. Modele niezawodnościowe systemów technicznych. Struktury niezawodnościowe. Metody zapewnienia wymaganej niezawodności. Badania niezawodnościowe i ich programowanie. Diagnostyka techniczna. Metody utrzymania urządzeń w gotowości technicznej. Zagadnienia trwałości maszyn i urządzeń transportowych.

9. Infrastruktura transportu

Sieci transportowe. Charakterystyka dróg, węzłów i dworców. Drogi samochodowe, kolejowe i wodne. Komunikacja miejska - linie autobusowe, tramwajowe, trolejbusowe, metro, parkingi. Dworce kolejowe i autobusowe. Lotniska i dworce lotnicze. Zakłady przemysłowe. Infrastruktura transportu towarowego. Infrastruktura zaplecza technicznego transportu. Infrastruktura złożonych systemów transportowych. Metody kształtowania infrastruktury w zależności od zadań, programowanie rozwoju, tendencje światowe.

10. Prawo transportowe

Przepisy dotyczące transportu i przewozu oraz ich źródła. Prawna regulacja stosunków przewozowych w różnych gałęziach transportu (transport samochodowy, kolejowy, morski, wodny śródlądowy, lotniczy). Umowa o przewóz osób. Umowa o przewóz rzeczy. Czartery. Dokumenty przewozowe. Odpowiedzialność przewoźnika. Dochodzenie roszczeń w transporcie. Ubezpieczenia transportowe.

11. Ochrona środowiska w transporcie

Środowisko i jego ochrona, zanieczyszczenia. Zrównoważenie ekologiczne i warunki jego utrzymania. Oddziaływanie transportu na środowisko. Akty prawne i zasady ochrony środowiska obowiązujące w Polsce i na świecie. Ochrona przed hałasem i zanieczyszczeniami.

VII. ZALECENIA

1. W grupie B i C zajęcia indywidualne (w tym: projekty, laboratoria, ćwiczenia) powinny stanowić około 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria FEANI, według których przedmioty ogólne powinny stanowić około 10%, przedmioty podstawowe - 35% i przedmioty techniczne - 55% ogólnej liczby godzin.

ZAŁĄCZNIK Nr 62 ⁵⁹

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

TURYSTYKA I REKREACJA

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku turystyka i rekreacja trwają co najmniej 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.400, w tym 1.365 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent kierunku turystyka i rekreacja powinien posiadać wiedzę humanistyczną - pozwalającą poznać potrzeby ludzkie oraz zrozumieć związki i procesy społeczne odzwierciedlające się w turystyce i rekreacji, przyrodniczą - dającą podstawy zrozumienia systemu człowiek - środowisko oraz ekonomiczną, organizacyjną i prawną - umożliwiającą ocenę i świadome wykorzystywanie mechanizmów typowych dla gospodarki rynkowej. Absolwent powinien posiadać umiejętności: kierowania oraz samodzielnego planowania i realizacji złożonych przedsięwzięć organizacyjnych w zakresie turystyki i rekreacji, samodzielnego opracowywania i realizacji imprez turystycznych, zajęć i imprez rekreacyjnych, swobodnego nawiązywania kontaktów z ludźmi oraz posługiwania się językami obcymi.

Absolwent powinien być przygotowany do zajmowania stanowisk w jednostkach obsługi ruchu turystycznego i rekreacji, do pracy w hotelach, domach wypoczynkowych, ośrodkach rekreacyjnych oraz do pracy w administracji samorządowej i rządowej na stanowiskach odpowiedzialnych za rozwój turystyki i rekreacji oraz w organizacjach społecznych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 255

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 750

Razem: 1.365

IV.

PRAKTYKI

Program studiów przewiduje praktyki zawodowe, łącznie z zajęciami praktycznymi i terenowymi w liczbie 120 godzin w ramach przedmiotów kierunkowych.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 255

1. Filozofia 30

2. Pychologia 30

3. Socjologia 30

4. Historia kultury i sztuki 45

5. Języki obce 120

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

1. Ekonomia 60

2. Organizacja i zarządzanie 30

3. Podstawy marketingu 30

4. Finanse przedsiębiorstw i podstawy rachunkowości 30

5. Podstawy informatyki 45

6. Podstawy statystyki 30

7. Fizjologia pracy i wypoczynku 45

8. Pedagogika czasu wolnego 30

9. Wychowanie zdrowotne i promocja zdrowia 30

10. Ekologia 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 750

1. Geografia turystyczna 60

2. Krajoznawstwo 30

3. Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne 45

4. Podstawy turystyki 30

5. Teoria i metodyka rekreacji 45

6. Ekonomika turystyki i rekreacji 45

7. Marketing usług turystycznych i rekreacyjnych 30

8. Informatyka w turystyce i rekreacji 30

9. Prawo w turystyce i rekreacji 45

10. Metody i techniki obsługi ruchu turystycznego 60

11. Zajęcia praktyczne (ćwiczenia terenowe i praktyki zawodowe) 120

12. Obozy, rekreacja ruchowa, turystyka kwalifikowana 120

13. Usprawnienie ruchowe 90

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia

Filozofia jako nauka. Dzieje filozofii. Główne kierunki filozoficzne i ich znaczenie dla rozwoju cywilizacji. Turystyka i rekreacja jako formy poznania i przeżywania świata oraz jako przyczyna i podstawa refleksji filozoficznej. Turystyka i rekreacja wobec przyrody. Antropomorfizacja przyrody. Poznanie jedności organicznej z przyrodą a kategorie mistycyzmu, panteizmu, deizmu i ateizmu.

2. Psychologia

Cele i zadania psychologii. Procesy poznawcze. Zachowanie się człowieka i jego determinanty. Charakterystyka potrzeb ludzkich. Motywacja w turystyce i rekreacji. Emocje i ich źródła. Postawy i ich komponenty. Współczesne koncepcje osobowości. Zainteresowania. Człowiek w sytuacji trudnej. Lęki i stresy. Poznawanie i ocenianie ludzi. Komunikowanie się ludzi. Negocjacje. Psychoprofilaktyczne wartości turystyki i rekreacji.

3. Socjologia

Pojęcie socjologii i jej znaczenie w turystyce i rekreacji. Podstawy i formy organizacji życia społecznego, wielkie i małe struktury społeczne. Rodzina jako grupa i instytucja społeczna. Terytorialne postaci życia zbiorowego. Różnicowanie się stylów życia i potrzeb w sferze czasu wolnego i wypoczynku. Kultura i jej wpływ na życie społeczne. Kultura masowa a czas wolny. Osobowość społeczna, rola społeczna, uwarunkowania roli turysty i rekreanta.

4. Historia kultury i sztuki

Wpływ kultury starożytnej na kulturę i sztukę wieków późniejszych (religia i mitologia, porządki architektoniczne, człowiek w plastyce, teatr, sport). Cechy charakterystyczne dla europejskich stylów architektonicznych poszczególnych epok. Analiza najwybitniejszych dzieł sztuki z zakresu architektury, malarstwa i rzeźby - typ, styl, kierunek, kompozycja, analiza treści i formy. Miejsce i rola dzieł sztuki i kultury w turystyce.

5. Języki obce

Czynne opanowanie języka, ze szczególnym uwzględnieniem następujących tematów: terminologia geograficzna i geografia Polski, cechy charakterystyczne stylów architektonicznych oraz elementy historii Polski, zagadnienia społeczno-polityczne, baza noclegowo-hotelowa oraz żywieniowa, formy spędzania czasu wolnego: kino, teatr, muzea, galerie, sport, formy rekreacji, język biznesu i reklama, korespondencja handlowa, prowadzenie rozmów i negocjacji.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Ekonomia

Podstawowe problemy ekonomii. Potrzeby a działalność gospodarcza. Racjonalność gospodarowania. Teoria rynku. Gospodarka rynkowa i mechanizm rynkowy. Elementy rynku: popyt, podaż, cena. Wartość i cena. Istota, funkcja, rodzaje pieniądza. Przedsiębiorstwo (firma) na rynku. Konkurencja. Produkt narodowy, dochód narodowy. Handel międzynarodowy. Bilans płatniczy i handlowy. Kurs walut. Cła. Kontyngenty. Procesy integracyjne w gospodarce światowej.

2. Organizacja i zarządzanie

Przedmiot i kierunki rozwoju organizacji i zarządzania. Cele, rodzaje i funkcje struktur systemowo-organizacyjnych. Formalne i nieformalne struktury organizacyjne.

Zarządzanie i jego funkcje. Techniki zarządzania. Podejmowanie decyzji kierowniczych. Zarządzanie personelem. Współczesny menedżer i warunki jego sukcesu. Organizacja pracy własnej menedżera. Organizacja i zarządzanie w turystyce i rekreacji.

3. Podstawy marketingu

Pojęcie i elementy marketingu. Marketing tradycyjny i współczesny. Funkcje marketingu. Badania marketingowe - pojęcie, przedmiot, etapy badań, klasyfikacja, sposób wykorzystania wyników badań. Segmentacja i typologia rynku. Marketing-mix, cechy charakterystyczne, elementy. Produkt: klasyfikacja, fazy "cyklu życia" produktu. Strategia dystrybucji. Strategia cen jako przykład strategii marketingowej. Strategia promocji - reklama, public relations, znak firmowy. Kadry jako element strategii marketingowej.

4. Finanse przedsiębiorstw i podstawy rachunkowości

Rola i funkcja finansów i rachunkowości w firmie (koszty, przychody, rozchody, ceny usług i ich kalkulacja, środki gospodarcze, kapitały, wyniki finansowe, cash flow, wartość rynkowa, dywidendy, inwestycje). Planowanie finansów i kontrola w firmie. Syntetyczna analiza wskaźnikowa sytuacji finansowej firmy. Biznesplan. Sprawozdawczość finansowa w firmie (bilans, rachunek wyników). Zasady prowadzenia rachunkowości w firmie. System podatkowy i kredytowy.

5. Podstawy informatyki

System operacyjny. Zarządzanie danymi dyskowymi. Edytor tekstu (pisanie i edycja dokumentu, drukowanie dokumentu, formatowanie tekstu, style, układ strony, praca z tabelami i ramkami). Arkusz kalkulacyjny (wprowadzenie, edycja i formatowanie danych, tworzenie formuł i stosowanie własnych funkcji, sporządzanie wykresów, drukowanie dokumentów, zarządzanie bazami danych). Sieci komputerowe (organizacja, zasady korzystania z Internetu).

6. Podstawy statystyki

Charakterystyka prawidłowości statystycznych - podstawowe pojęcia. Skale pomiaru i klasyfikacja cech. Podstawowe charakterystyki liczbowe rozkładu jednej zmiennej. Metody badania współzależności liniowej dwóch cech (korelacja - regresja). Rozkład i dystrybuanta zmiennej losowej - rozkład normalny. Weryfikacja hipotez statystycznych - podstawowe testy istotności. Analiza szeregów czasowych (wyodrębnianie trendu i wahań sezonowych). Zasady prognozowania.

7. Fizjologia pracy i wypoczynku

Sprawność do pracy i sprawność ruchowa. Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Praca dynamiczna i statyczna. Procesy energetyczne i zmiany fizjologiczne podczas wysiłku fizycznego. Zmęczenie, jego istota, postacie. Wypoczynek. Odnowa biologiczna. Elementy ergonomii. Praca i wypoczynek a problem starzenia się. Przystosowanie ustroju do zmieniających się warunków środowiska. Znaczenie turystyki i rekreacji w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym.

8. Pedagogika czasu wolnego

Pojęcie czasu wolnego oraz jego znaczenie wychowawcze, zdrowotne i kulturotwórcze. Historia problematyki czasu wolnego. Rola intencjonalnych i naturalnych środowisk wychowawczych w procesie wychowania i socjalizacji w czasie wolnym. Edukacja ustawiczna w kulturze fizycznej. Elementy andragogiki. Przemiany społeczne a zmiany w sferze rekreacji.

9. Wychowanie zdrowotne i promocja zdrowia

Zdrowie i czynniki warunkujące: definicje, aspekty zdrowia, kryteria i ocena zdrowia. Edukacja zdrowotna: historia, definicje, koncepcje. Cele, podejścia, etapy: edukacja zdrowotna w różnych okresach życia. Realizacja celów w edukacji zdrowotnej - higiena osobista i otoczenia: bezpieczeństwo i pierwsza pomoc. Żywność i żywienie.

Psychospołeczne aspekty zdrowia, seksualność człowieka, życie bez nałogów. Promocja zdrowia: koncepcja, definicje, podejścia w promocji zdrowia, strategia dokonywania zmian. Projekty w promocji zdrowia - struktura, organizacja, diagnoza, planowanie, ewolucja procesu wyników, podejście siedliskowe: zdrowe miasto (gmina), szkoła, zakład pracy promujący zdrowie.

10. Ekologia

Elementy środowiska i czynniki ekologiczne. Prawa i zasady ekologiczne dotyczące organizacji życia. Struktura ekosystemów i współzależności występujące w ich obrębie. Biosfera jako środowisko życia, zasoby biotyczne Ziemi. Człowiek - przyroda, sprzężenia zwrotne. Ekorozwój - nowy trend XXI wieku.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Geografia turystyczna

Terminologia geografii turystycznej. Elementy kartografii turystycznej. Podstawowe metody oceny atrakcyjności środowiska przyrodniczego dla turystyki. Atrakcyjność turystyczna krajobrazu naturalnego i kulturowego Polski. Regiony turystyczne Polski. Szlaki turystyczne Polski. Geograficzne uwarunkowania rozwoju turystyki światowej. Regiony turystyczne Europy. Szlaki turystyki międzynarodowej w Europie. Atrakcyjność turystyczna krajów pozaeuropejskich (wybrane przykłady).

2. Krajoznawstwo

Krajoznawstwo - jego ewolucja, zakres i funkcje we współczesnym społeczeństwie. Historia krajoznawstwa w Polsce od oświecenia do czasów współczesnych. Główne kierunki i formy pracy krajoznawczej w Polsce. Organizacja krajoznawstwa w Polsce. Rola kadry turystycznej w realizacji celów krajoznawstwa. Zastosowanie metod krajoznawczych. Atrakcje i walory krajoznawcze jako podstawa tworzenia produktu turystycznego. Inwentaryzacja krajoznawcza. Treści krajoznawcze w programowaniu imprez turystycznych. Trasy i szlaki turystyki krajoznawczej w Polsce.

3. Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne

Przyrodnicze i przestrzenne czynniki warunkujące rozwój turystyki i rekreacji. Planowanie przestrzenne zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego. Elementy zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego. Geograficzne strefy kraju i ich zagospodarowanie. Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne form obszarów chronionych. Zagospodarowanie turystyczne terenów miejskich i wiejskich. Urządzenia turystyczne i rekreacyjne.

4. Podstawy turystyki

Podstawowe pojęcia i definicje. Kryteria klasyfikacji zjawisk turystycznych. Zarys dziejów turystyki. Potrzeby i motywy uprawiania turystyki. Uwarunkowania rozwoju turystyki. Charakterystyka podstawowych form ruchu turystycznego. Krajowy i zagraniczny ruch turystyczny. Struktura aktywności turystycznej ludności. Wpływ turystyki na człowieka, środowisko naturalne, społeczno-kulturowe i gospodarcze. Organizacja turystyki w Polsce i na świecie.

5. Teoria i metodyka rekreacji

Podstawowe pojęcia. Funkcje społeczno-wychowawcze rekreacji: "Sport dla wszystkich" w cyklu życia człowieka. Klasyfikacja form rekreacji. Paradygmat zdrowia we współczesnej rekreacji fizycznej. Minimum aktywności ruchowej. Środowiska i grupy rekreacyjne. Bariery rekreacji. Planowanie i programowanie. Motoryczność człowieka w ontogenezie. Rekreacja osób niepełnosprawnych. Rekreacja a praca zawodowa. Metodyka ćwiczeń rekreacyjnych dla osób w różnym wieku. Trening zdrowotny. Fitness: programy, placówki. Imprezy sportowo-rekreacyjne. Organizacja rekreacji w Polsce i na świecie.

6. Ekonomika turystyki i rekreacji

Turystyka i rekreacja w gospodarce narodowej i regionalnej. Turystyka i rekreacja a sfera konsumpcji. Rynek turystyczny i jego elementy. Polityka turystyczna. Efekt mnożnikowy w turystyce i rekreacji. Międzynarodowa wymiana w turystyce. Przedsiębiorstwo turystyczne i rekreacyjne jako kategoria rynkowa.

7. Marketing usług turystycznych i rekreacyjnych

Produkt na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych - klasyfikacja, fazy życia produktu. Marketingowa strategia sprzedaży usług turystycznych i rekreacyjnych. Strategia dystrybucji na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych. Różnicowanie cen usług turystycznych i rekreacyjnych jako przykład strategii marketingowej. Strategia promocji na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych - reklama, public relations, znak firmowy.

8. Informatyka w turystyce i rekreacji

Światowe systemy rezerwacyjne, ich zasięg i zasady działania. Nowe technologie wprowadzane do usprawnienia obsługi ruchu turystycznego. Programy komputerowe przeznaczone do obsługi bazy noclegowej, biur podróży i dla tour-operatorów. Programy informacyjne i systemy rezerwacji o zasięgu ogólnopolskim i regionalnym.

9. Prawo w turystyce i rekreacji

Podstawy i zasady stosowania prawa. Obowiązki administracyjne związane z podróżowaniem, z podejmowaniem działalności gospodarczej w turystyce i rekreacji oraz z zapewnieniem bezpieczeństwa uczestników turystyki i rekreacji. Podstawy prawa cywilnego i postępowania cywilnego. Umowy o świadczenie usług turystycznych i rekreacyjnych. Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa organizatorów turystyki i rekreacji. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa w turystyce i rekreacji. Ustawa o kulturze fizycznej. Ustawa o usługach turystycznych.

10. Metody i techniki obsługi ruchu turystycznego

Formy obsługi ruchu turystycznego. Pojęcie imprezy turystycznej i podstawowe zasady organizacji, aktywizacji i obsługi imprez. Prowadzenie pertraktacji handlowych. Usługi ubezpieczeniowe w turystyce - podstawowe dokumenty. Dokumenty podróży zagranicznych (w tym: paszporty, wizy, czeki podróżnicze). Techniki programowania, kalkulacji i organizowania imprez turystycznych. Realizacja imprezy i kontrola jej przebiegu.

11. Zajęcia praktyczne (ćwiczenia terenowe i praktyki zawodowe)

Ćwiczenia terenowe obejmują zagadnienia poznawcze przewidziane w programach różnych przedmiotów. Wynikiem zajęć jest opracowanie projektu przedstawiającego rozwiązanie poznanych w praktyce problemów. Praktyka zawodowa obejmuje praktykę asystencką dającą możliwość empirycznej weryfikacji wiedzy poznanej w czasie studiów oraz rozwijania pewności w działaniu.

12. Obozy, rekreacja ruchowa, turystyka kwalifikowana

Celem tych zajęć praktycznych jest nabycie przez studentów kwalifikacji specjalistycznych w wybranych formach rekreacji lub turystyki, także będących alternatywą dla rekreacji i turystyki masowej.

13. Usprawnienie ruchowe

Podstawowym celem przedmiotu jest podniesienie poziomu sprawności i wydolności fizycznej studentów oraz wykształcenie nawyków ruchowych przydatnych na całe życie i w przyszłej pracy zawodowej. Udział w zajęciach z zakresu najpopularniejszych dyscyplin sportowych w szczególności: gimnastyki, zespołowych gier sportowych, atletyki terenowej, pływania.

VII.

ZALECENIA

Przedmioty objęte standardami nauczania mogą być realizowane oddzielnie lub łączone w szersze bloki tematyczne.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku turystyka i rekreacja trwają co najmniej 3 lata 6 (semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.200, w tym 1.200 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku turystyka i rekreacja otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Powinien dysponować wiedzą przyrodniczą, społeczną, ekonomiczną i organizacyjno-prawną oraz umiejętnościami praktycznymi umożliwiającymi działalność zawodową w sferze turystyki i rekreacji. Absolwent kierunku turystyka i rekreacja może podjąć pracę w biurach podróży, hotelach, ośrodkach wypoczynkowych, sportowych i rekreacyjnych, a także w administracji i organizacjach społecznych na stanowiskach kierowniczych i wykonawczych związanych z turystyką i rekreacją.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 150

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 225

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 525

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 300

Razem: 1.200

IV.

PRAKTYKI

Praktyka zawodowa minimum 15 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 150

1. Język obcy 120

2. Podstawy informatyki 30

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 225

1. Historia kultury i sztuki 45

2. Ekonomia 45

3. Organizacja i zarządzanie 30

4. Psychologia 30

5. Fizjologia człowieka 45

6. Ekologia 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 525

1. Geografia turystyczna 45

2. Prawo w turystyce i rekreacji 45

3. Ekonomika turystyki i rekreacji 30

4. Marketing usług turystycznych i rekreacyjnych 30

5. Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne 30

6. Podstawy turystyki 30

7. Teoria i metodyka rekreacji 30

8. Metody i techniki obsługi ruchu turystycznego 45

9. Rekreacja ruchowa i usprawnienie fizyczne 120

10. Obozy i turystyka kwalifikowana 120

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Zależnie od wybranej specjalności 300

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie co najmniej jednego języka obcego w mowie i w piśmie.

2. Podstawy informatyki

Wprowadzenie do informatyki: budowa komputera, system informacyjny, zarządzanie danymi dyskowymi. Edytor tekstu (pisanie, edycja, formatowanie i drukowanie tekstu). Arkusz kalkulacyjny (wprowadzanie, edycja i formatowanie danych, stosowanie funkcji i sporządzanie wykresów). Sieci komputerowe (organizacja i zasady korzystania z Internetu).

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Historia kultury i sztuki

Wpływ kultury starożytnej na kulturę i sztukę wieków późniejszych. Cechy charakterystyczne dla europejskich stylów architektonicznych poszczególnych epok. Analiza najwybitniejszych dzieł sztuki z zakresu malarstwa, rzeźby i architektury. Miejsce i rola dzieła sztuki i kultury w turystyce.

2. Ekonomia

Podstawowe problemy ekonomii. Potrzeby a działalność gospodarcza. Racjonalność gospodarowania. Teoria rynku. Gospodarka i mechanizm rynkowy. Elementy rynku: popyt, podaż, cena. Wartość i cena. Funkcje i rodzaje pieniądza. Przedsiębiorstwo na rynku. Konkurencja, dochód narodowy, produkt narodowy. Handel międzynarodowy. Bilans płatniczy i handlowy. Kurs walut. Cła. Kontyngenty. Procesy integracyjne w gospodarce światowej.

3. Organizacja i zarządzanie

Przedmiot i kierunki rozwoju organizacji i zarządzania. Cele, rodzaje i funkcje struktur systemowo-organizacyjnych. Formalne i nieformalne struktury organizacyjne. Zarządzanie i jego funkcje. Techniki zarządzania. Podejmowanie decyzji kierowniczych. Zarządzanie personelem. Współczesny menedżer i warunki jego sukcesu. Organizacja pracy własnej menedżera. Organizacja i zarządzanie w turystyce i rekreacji.

4. Psychologia

Cele i zadania psychologii. Procesy poznawcze. Zachowanie się człowieka i jego determinanty. Charakterystyka potrzeb ludzkich. Motywacja w turystyce i rekreacji. Emocje i ich źródła. Postawy i ich komponenty. Współczesne koncepcje osobowości. Zainteresowania. Człowiek w sytuacji trudnej. Stres. Poznawanie i ocenianie ludzi. Komunikowanie się ludzi. Negocjacje. Psychoprofilaktyczne wartości turystyki i rekreacji.

5. Fizjologia człowieka

Rola ośrodkowego układu nerwowego w regulacji czynności poszczególnych narządów organizmu. Budowa i funkcja mięśni. Krew, jej skład, właściwości i rola. Czynność układu krążenia. Budowa i czynność układu oddechowego. Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Procesy energetyczne i zmiany fizjologiczne podczas wysiłków fizycznych. Reakcje na wysiłek fizyczny osób w różnym wieku. Zmęczenie - rodzaje, lokalizacja i objawy. Wypoczynek, sposoby jego aktywacji. Przystosowanie ustroju do zmieniających się warunków środowiska.

6. Ekologia

Elementy środowiska i czynniki ekologiczne. Prawa i zasady ekologiczne dotyczące organizacji życia. Struktura ekosystemów i współzależności występujące w ich obrębie. Biosfera jako środowisko życia. Zasoby biotyczne Ziemi. Człowiek - przyroda: sprzężenia zwrotne. Ekorozwój.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Geografia turystyczna

Podstawowe metody oceny atrakcyjności środowiska przyrodniczego dla turystyki. Atrakcyjność turystyczna krajobrazu naturalnego i kulturowego Polski. Regiony turystyczne Polski. Szlaki turystyczne Polski. Regiony turystyczne Europy. Szlaki turystyki międzynarodowej w Europie. Atrakcyjność turystyczna wybranych krajów pozaeuropejskich.

2. Prawo w turystyce i rekreacji

Podstawy i zasady stosowania prawa. Obowiązki administracyjne związane z podróżowaniem, z podejmowaniem działalności gospodarczej w turystyce i rekreacji oraz zapewnieniem bezpieczeństwa uczestników turystyki i rekreacji. Podstawy prawa cywilnego i postępowania cywilnego. Umowy o świadczenie usług turystycznych i rekreacyjnych. Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa organizatorów turystyki i rekreacji. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa w turystyce i rekreacji. Ustawa o kulturze fizycznej. Ustawa o usługach turystycznych.

3. Ekonomika turystyki i rekreacji

Turystyka i rekreacja w gospodarce narodowej i regionalnej. Turystyka i rekreacja a sfera konsumpcji. Rynek turystyczny i jego elementy. Polityka turystyczna. Efekt mnożnikowy w turystyce i rekreacji. Międzynarodowa wymiana w turystyce. Przedsiębiorstwo turystyczne i rekreacyjne jako kategoria rynkowa.

4. Marketing usług turystycznych i rekreacyjnych

Produkt na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych: fazy życia produktu. Marketingowa strategia sprzedaży usług. Strategia dystrybucji na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych. Różnicowanie cen usług turystycznych i rekreacyjnych. Strategia promocji na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych: reklama, public relations, znak firmowy.

5. Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne

Przyrodnicze i przestrzenne czynniki warunkujące rozwój turystyki i rekreacji. Planowanie przestrzenne zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego. Elementy zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego. Geograficzne strefy kraju i ich zagospodarowanie. Zagospodarowanie turystyczne obszarów chronionych, terenów miejskich i wiejskich. Urządzenia turystyczne i rekreacyjne.

6. Podstawy turystyki

Podstawowe pojęcia i definicje. Klasyfikacja zjawisk turystycznych. Zarys dziejów turystyki. Uwarunkowania rozwoju turystyki. Charakterystyka podstawowych form ruchu turystycznego. Krajowy i zagraniczny ruch turystyczny. Struktura aktywności turystycznej ludności. Wpływ turystyki na człowieka, środowisko naturalne, społeczno-kulturowe i gospodarcze. Organizacja turystyki w Polsce i na świecie.

7. Teoria i metodyka rekreacji

Podstawowe pojęcia z zakresu rekreacji. Istota rekreacji fizycznej, jej funkcje i znaczenie w życiu człowieka. Rola rekreacji w promocji zdrowia. Ogniwa procesu rekreacji: programowanie, realizacja, ocena efektów. Metody, formy i środki stosowane w rekreacji. Metodyka ćwiczeń rekreacyjnych dla osób w różnym wieku. Trening zdrowotny - obciążenia wysiłkowe w treningu zdrowotno-rekreacyjnym. Imprezy sportowo-rekreacyjne. Wychowanie i kształcenie do rekreacji. Środowiska i grupy rekreacyjne. Organizacja rekreacji w Polsce i wybranych krajach.

8. Metody i techniki obsługi ruchu turystycznego

Formy obsługi ruchu turystycznego. Pojęcie imprezy turystycznej - podstawowe zasady organizacji, aktywizacji i obsługi imprez. Prowadzenie pertraktacji handlowych. Dokumenty podróży zagranicznych (paszporty, wizy, czeki podróżne). Usługi ubezpieczeniowe w turystyce - podstawowe dokumenty. Techniki programowania, kalkulacji i organizowania imprez turystycznych. Realizacja imprezy i kontrola jej przebiegu.

9. Rekreacja ruchowa i usprawnienie fizyczne

Celem przedmiotu jest podniesienie poziomu sprawności i wydolności fizycznej studentów oraz zapoznanie ich z podstawowymi formami rekreacji ruchowej (gier, zabaw i sportów rekreacyjnych).

10. Obozy i turystyka kwalifikowana

Przedmiot realizowany poza terenem uczelni ma umożliwić studentom uczestnictwo w różnych formach turystyki kwalifikowanej.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając specyfikę realizowanych w ramach kierunku studiów specjalności zawodowych (takich jak: hotelarstwo i gastronomia, obsługa ruchu turystycznego, pedagogika czasu wolnego).

VII.

ZALECENIA

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu - w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

ZAŁĄCZNIK Nr 63 ⁶⁰

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

weterynaria

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku weterynaria trwają co najmniej 5,5 roku (11 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 4.500 godzin, w tym 3.500 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci tego kierunku studiów uzyskują tytuł zawodowy lekarza weterynarii, niezbędny do ubiegania się o prawo wykonywania zawodu lekarza weterynarii opartego na zasadach etyki i deontologii weterynaryjnej. Posiadają podstawową wiedzę teoretyczną i praktyczną z zakresu przedmiotów ogólnych, podstawowych i kierunkowych oraz innych objętych programem studiów. Podczas studiów nabywają niezbędnych umiejętności zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach dotyczących wykonywania zawodu lekarza weterynarii.

Absolwent powinien posiadać wiedzę umożliwiającą praktyczne wykonywanie zawodu w zakresie:

- badania stanu zdrowia zwierząt oraz rozpoznawania, zapobiegania, zwalczania i leczenia chorób zwierząt oraz wykonywania zabiegów chirurgicznych, a także wydawania opinii i orzeczeń lekarsko-weterynaryjnych, recept na leki i materiały medyczne,

- badania zwierząt rzeźnych, mięsa i innych produktów pochodzenia zwierzęcego oraz nadzoru sanitarno-weterynaryjnego nad produktami pochodzenia zwierzęcego,

- sprawowania nadzoru weterynaryjnego nad ochroną zdrowia publicznego i środowiska, zdrowiem zwierząt w stadzie, a także nad obrotem zwierzętami i miejscami ich gromadzenia,

- badania i weterynaryjnej oceny środków żywienia zwierząt i warunków ich wytwarzania,

- umiejętności upowszechniania wiedzy oraz zarządzania w zakresie wykonywania zawodu,

- wykonywania badań laboratoryjnych przeprowadzanych dla celów diagnostycznych, profilaktycznych, leczniczych lub sanitarno-weterynaryjnych.

Zgodnie z posiadaną wiedzą i umiejętnościami uzyskanymi podczas studiów absolwenci są przygotowani do pracy:

- w zakładach leczniczych dla zwierząt, laboratoriach diagnostycznych oraz przy produkcji i dystrybucji weterynaryjnych produktów leczniczych, wyrobów i materiałów medycznych,

- w administracji różnego szczebla, gdzie wymagane jest posiadanie tytułu lekarza weterynarii,

- w szkolnictwie różnego szczebla i w uczelniach w charakterze pracowników naukowych oraz nauczycieli,

- w instytutach naukowo-badawczych i ośrodkach badawczo-rozwojowych,

- w jednostkach zajmujących się poradnictwem i upowszechnianiem wiedzy z zakresu nauk weterynaryjnych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY OGÓLNE 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.185

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 2.075

Razem: 3.500

IV.

PRAKTYKI

Po II roku - praktyka hodowlana 2 tygodnie

Po IV roku - praktyka kliniczna 4 tygodnie

- praktyka w Inspekcji Weterynaryjnej 2 tygodnie

Po V roku - praktyka kliniczna 4 tygodnie

- praktyka w Inspekcji Weterynaryjnej 2 tygodnie

Praktyki są nieodłącznym elementem przygotowania do wykonywania zawodu. Obejmują swym zakresem poznanie praktycznych aspektów postępowania lekarsko-weterynaryjnego na fermach produkcji zwierzęcej, w zakładach leczniczych dla zwierząt, rzeźniach i zakładach przetwórstwa produktów pochodzenia zwierzęcego, zakładach produkcji środków żywienia zwierząt, a także w zakresie unasienniania zwierząt.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Język obcy 120

2. Język łaciński 30

3. Technologia informacyjna 30

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.185

1. Biologia 30

2. Biologia komórki 30

3. Biochemia 120

4. Biofizyka 30

5. Chemia 30

6. Histologia i embriologia 90

7. Anatomia zwierząt 150

8. Anatomia topograficzna 45

9. Fizjologia zwierząt 120

10. Mikrobiologia 105

11. Immunologia 45

12. Genetyka ogólna i weterynaryjna 30

13. Epidemiologia weterynaryjna 30

14. Patofizjologia 90

15. Farmakologia weterynaryjna 105

16. Farmacja 15

17. Toksykologia 45

18. Ochrona środowiska 30

19. Biostatystyka i metody dokumentacji 30

20. Weterynaria sądowa 15

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 2.075

1. Agronomia 15

2. Chów i hodowla zwierząt 45

3. Technologie w produkcji zwierzęcej 30

4. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo 60

5. Dietetyka 15

6. Etologia, dobrostan i ochrona zwierząt 30

7. Prewencja weterynaryjna 75

8. Ekonomika weterynaryjna 15

9. Diagnostyka obrazowa 45

10. Diagnostyka kliniczna i laboratoryjna 75

11. Patomorfologia 150

12. Chirurgia ogólna i anestezjologia 45

13. Parazytologia i inwazjologia 90

14. Choroby psów i kotów 210

w tym:

1) choroby wewnętrzne 75

2) chirurgia 60

3) choroby zakaźne 45

4) choroby związane z rozrodem 30

15. Choroby koni 165

w tym:

1) choroby wewnętrzne 45

2) chirurgia 45

3) choroby zakaźne 30

4) choroby związane z rozrodem 45

16. Choroby zwierząt gospodarskich 225

w tym:

1) choroby wewnętrzne 45

2) chirurgia 30

3) choroby zakaźne 75

4) choroby związane z rozrodem 75

17. Andrologia i unasiennianie 30

18. Choroby ptaków 90

19. Choroby zwierząt futerkowych 15

20. Choroby ryb 15

21. Choroby owadów użytkowych 15

22. Higiena zwierząt rzeźnych i mięsa 90

23. Higiena produktów pochodzenia zwierzęcego 90

24. Higiena mleka 30

25. Zoonozy 15

26. Higiena środków żywienia zwierząt 30

27. Ochrona zdrowia publicznego w stanach zagrożeń 30

28. Administracja i akty prawne dotyczące weterynarii 30

29. Historia weterynarii i deontologia 15

30. Staże kliniczne 290

1) choroby psów i kotów 85

2) choroby koni 85

3) choroby zwierząt gospodarskich 90

4) choroby ptaków 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Biologia

Zasady budowy różnych struktur organizmów zwierzęcych w nawiązaniu do ich funkcji. Wpływ różnych czynników środowiska oraz udomowienia zwierząt na budowę i funkcję organizmu. Rozwój filogenetyczny i ontogenetyczny. Botanika lekarska.

2. Biologia komórki

Funkcjonalna organizacja komórki oraz charakterystyka organelli w różnych typach komórek. Błony biologiczne i ich rola w transporcie komórkowym. Struktury cytoszkieletu. Jądro komórkowe, chromatyna jądrowa, kariotypy zwierząt. Komórki macierzyste, różnicowanie się komórek, starzenie się i naturalna śmierć komórki. Receptory komórkowe.

3. Biochemia

Funkcje i metabolizm: cukrów, tłuszczów, aminokwasów i białek. Podstawowe przemiany metaboliczne: glikoliza, cykl Krebsa, cykl pentozowo-fosforanowy, cykl mocznikowy, betaoksydacja. Budowa i przemiany kwasów nukleinowych. Związki biologicznie czynne: związki wysokoenergetyczne, fosfageny, aminokwasy, witaminy, hormony, enzymy i koenzymy, nienasycone kwasy tłuszczowe, aminy biogenne i eikozany. Swoistość metaboliczna tkanek i narządów. Mechanizm działania hormonów peptydowych i sterydowych. Hormonalna regulacja metabolizmu.

4. Biofizyka

Biofizyczne podstawy procesów życiowych. Wybrane fizyczne metody pomiarowe stosowane w medycynie weterynaryjnej.

5. Chemia

Wiązania chemiczne. Wybrane pierwiastki i ich funkcje w układach biologicznych. Klasyfikacja reakcji chemicznych i kinetyka chemiczna. Teoria roztworów - typy roztworów i ich właściwości, mieszaniny buforowe. Roztwory właściwe i koloidalne, hydrofilowe i hydrofobowe. Biologiczne układy koloidalne jako środowisko reakcji w komórce.

6. Histologia i embriologia

Budowa mikroskopowa i ultrastruktura komórek zwierzęcych. Charakterystyka tkanek organizmów zwierzęcych. Histologia układów: naczyniowego, nerwowego, pokarmowego, oddechowego, moczowo-płciowego oraz gruczołów wydzielania wewnętrznego, powłoki ciała i narządów zmysłów. Gametogeneza, zapłodnienie, rozwój zarodka, histologia łożyska.

7. Anatomia zwierząt

Budowa makroskopowa narządów i układów organizmów zwierząt domowych w nawiązaniu do ich funkcji, z uwzględnieniem różnic gatunkowych.

8. Anatomia topograficzna

Położenie narządów w określonych częściach ciała w aspekcie diagnostyki klinicznej. Morfologia w obrazowych metodach diagnostycznych.

9. Fizjologia zwierząt

Funkcjonowanie organizmu. Układy regulacyjne i ich zmienność. Procesy metaboliczne.

10. Mikrobiologia

Charakterystyka mikroorganizmów i subkomórkowych struktur zakaźnych. Flora autochtoniczna i inwazyjna oraz metody ich identyfikacji. Genetyka mikroorganizmów.

11. Immunologia

Odporność i jej rodzaje. Komórki układu immunologicznego i ich funkcje. Immunotolerancja. Transmisja odporności nabytej. Choroby zwierząt związane z różnymi typami nadwrażliwości. Choroby tła autoagresywnego. Wrodzone i nabyte niedobory immunologiczne. Ogólne zasady immunoprofilaktyki.

12. Genetyka ogólna i weterynaryjna

Podstawy genetyki ogólnej i molekularnej. Immunogenetyka w praktycznej hodowli. Genetyka populacji, genetyka cech użytkowych, choroby dziedziczne.

13. Epidemiologia weterynaryjna

Podstawy epidemiologii opisowej i analitycznej. Zastosowania w praktyce metod epidemiologicznych. Zapoznanie się z podstawowym oprogramowaniem komputerowym z dziedziny epidemiologii. Wykorzystanie informatyki w projektowaniu i przeprowadzaniu badań epidemiologicznych.

14. Patofizjologia

Zaburzenia czynnościowe organizmu oraz ich wpływ na zdrowie i produkcyjność zwierząt.

15. Farmakologia weterynaryjna

Farmakologia ogólna. Charakterystyka grup środków leczniczych, ich efekty i mechanizmy działania na organizm i poszczególne narządy (farmakodynamika). Farmakokinetyka leków w organizmie (wchłanianie, biodostępność, rozmieszczenie w tkankach, biotransformacja i wydalanie). Podstawowe wskazania i przeciwwskazania do stosowania poszczególnych grup leków u różnych gatunków zwierząt (podstawy farmakoterapii). Działania niepożądane, interakcje zachodzące pomiędzy lekami.

16. Farmacja

Produkty lecznicze i surowce farmaceutyczne. Prawo farmaceutyczne. Receptura weterynaryjna. Postacie leków stosowanych w weterynarii. Biorównoważność farmaceutyków. Charakterystyka najważniejszych substancji czynnych występujących w surowcach roślinnych.

17. Toksykologia

Substancje wywołujące zatrucia u zwierząt. Mechanizmy działania trucizn. Toksykokinetyka. Obraz kliniczny anatomopatologiczny zatruć. Metody diagnostyczne i laboratoryjne. Zasady postępowania lekarskiego w zatruciach.

18. Ochrona środowiska

Aktualne problemy sozologiczne. Rola lekarza weterynarii w ochronie środowiska. Zagrożenia ekotoksykologiczne związane z hodowlą zwierząt. Zanieczyszczenia atmosfery, wód i gleb - monitoring i sposoby ograniczania skażeń. Oczyszczanie ścieków przemysłowych i komunalnych. Sposoby redukcji emisji gazów przemysłowych i pyłów. Przepisy prawne.

19. Biostatystyka i metody dokumentacji

Pojęcia i terminy stosowane w statystyce. Metody statystyczne stosowane w naukach biologicznych. Dobór właściwej metody statystycznej w opracowaniu wyników badań. Biostatystyka jako podstawowe narzędzie epidemiologii.

20. Weterynaria sądowa

Odpowiedziałność cywilna i karna związana z wykonywaniem zawodu lekarza weterynarii. Zasady sporządzania opinii i orzeczeń w postępowaniu cywilnym i karnym.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Agronomia

Uwarunkowania przyrodnicze (klimat, gleba, biocenoza, rzeźba terenu, antropopresja) oraz agrotechniczne (dobór gatunków i odmian, nawożenie, uprawa, ochrona, siew i zbiór) produkcji roślinnej. Charakter i wielkości produkcji roślinnej oraz znaczenie poszczególnych grup roślin uprawowych. Zagospodarowanie płodów rolnych. Systemy rolnicze.

2. Chów i hodowla zwierząt

Chów i hodowla poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich i towarzyszących oraz ich znaczenie. Charakterystyka poszczególnych ras i wymagania środowiskowe w obrębie gatunku. Rola ras rodzimych (zachowawczych) we współczesnym chowie i hodowli. Kierunki użytkowania i praca hodowlana.

3. Technologie w produkcji zwierzęcej

Organizacja produkcji zwierzęcej w gospodarstwie. Obrót stadem. Planowanie wielkości struktury stada. Technologia produkcji mleka, żywca, jaj, wełny i skór. Zasady funkcjonowania specjalistycznych ferm różnych gatunków zwierząt gospodarskich. Przepisy prawne.

4. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo

Znaczenie podstawowych składników pokarmowych w żywieniu zwierząt. Trawienie i metabolizm u mono- i poligastrycznych zwierząt. Strawność składników pokarmowych. Systemy wartościowania i oceny pasz. Pasze naturalne i przetworzone, składniki wyróżniające. Dodatki paszowe w żywieniu zwierząt. Zapotrzebowanie pokarmowe w zależności od gatunku i kierunków użytkowania. Normowanie dawki, systemy i technologie żywienia zwierząt. Technologie produkcji pasz przemysłowych. Żywienie zwierząt w okresie odchowu i produkcji. Kontrola produkcji oraz dystrybucji pasz.

5. Dietetyka

Ogólne zasady żywienia zwierząt chorych. Żywienie wspomagane - enteralne oraz parenteralne. Patologiczne reakcje na pokarm. Żywienie dietetyczne zwierząt gospodarskich. Problemy żywieniowe u starych zwierząt. Poprawa właściwości dietetycznej pasz. Mieszanki i odżywki dietetyczne.

6. Etologia, dobrostan i ochrona zwierząt

Ocena temperamentu oraz charakteru zwierząt w stanach zdrowia i choroby. Postępowanie diagnostyczne oraz terapeutyczne w zaburzeniach zachowań zwierząt. Regulacje prawne dotyczące dobrostanu zwierząt w aspekcie kodeksu etyki i deontologii weterynaryjnej.

7. Prewencja weterynaryjna

Charakterystyka warunków utrzymania zwierząt. Zdrowie stada. Wymogi higieniczne w chowie zwierząt produkcyjnych. Programy profilaktyczne dla poszczególnych gatunków zwierząt.

8. Ekonomika weterynaryjna

Podstawy makroekonomii i mikroekonomii. Rynek, jego rodzaje i funkcje. Konsument w teorii ekonomii. Rachunek ekonomiczny i podstawowe metody analizy ekonomicznej. Ekonomiczne aspekty działalności lekarsko-weterynaryjnej. Choroba zwierząt w ujęciu ekonomicznym.

9. Diagnostyka obrazowa

Techniki badań radiologicznych, endoskopowych, ultrasonograficznych i tomografii komputerowej. Wykorzystanie metod obrazowych w diagnozowaniu chorób zwierząt.

10. Diagnostyka kliniczna i laboratoryjna

Metody diagnostyczne w chorobach wewnętrznych. Praktyczne opanowanie metod badania i technik diagnostycznych u zwierząt różnych gatunków. Rodzaje materiału biologicznego i zasady jego pobierania, przechowywania i transportowania.

Organizacja laboratorium weterynaryjnego. Techniki i znaczenie diagnostycznego badania krwi, moczu, płynów z jam ciała, płynu mózgowo-rdzeniowego, stawowego i kału. Próby czynnościowe nerek.

11. Patomorfologia

Technika sekcyjna zwierząt. Makroskopowe i mikroskopowe rozpoznawanie zmian chorobowych. Badanie pośmiertne i przyżyciowe - biopsje.

12. Chirurgia ogólna i anestezjologia

Postępowanie aseptyczne. Narzędzia chirurgiczne. Szwy i węzły chirurgiczne. Zakładanie opatrunków. Obchodzenie się ze zwierzętami i ich obezwładnianie. Znieczulenie miejscowe i ogólne. Intensywna terapia. Postępowanie pooperacyjne.

13. Parazytologia i inwazjologia

Morfologia i biologia pierwotniaków, płazińców, obleńców i stawonogów pasożytujących u zwierząt. Choroby pasożytnicze. Metody diagnozowania i zwalczania inwazji pasożytniczych. Reakcje obronne żywicieli i pasożytów.

14. Choroby psów i kotów

Choroby wewnętrzne

Diagnostyka szczegółowa, etiopatogeneza, symptomatologia, zapobieganie, diagnostyka różnicowa oraz leczenie chorób niezakaźnych skóry i jej pochodnych, układu oddechowego, krążenia, pokarmowego, choroby układu wydalniczego, nerwowego, hematologia, choroby nowotworowe i geriatryczne. Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń narządowych i układowych.

Chirurgia

Diagnostyka chirurgiczna chorób poszczególnych układów. Traumatologia. Operacyjne leczenie chorób skóry, układu moczowego, przepuklin. Laparotomia i zabiegi chirurgiczne w jamie brzusznej. Niedrożność przewodu pokarmowego. Choroby gruczołu krokowego, odbytu. Dysplazja stawów biodrowych. Operacyjne leczenie schorzeń kręgosłupa. Choroby zębów, przyzębia i zatok.

Choroby zakaźne

Etiopatogeneza, epidemiologia, symptomatologia, rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa oraz zwalczanie i profilaktyka chorób zakaźnych (bakteryjnych, wirusowych, grzybiczych i prionowych). Choroby podlegające obowiązkowi zwalczania.

Choroby związane z rozrodem

Charakterystyka procesów rozrodczych u psów i kotów. Kliniczne cytologiczne i ultrasonograficzne badanie układu rozrodczego. Diagnozowanie faz cyklu płciowego oraz ciąży. Choroby jajników, macicy i pochwy. Patologia ciąży i okresu poporodowego. Choroby gruczołu mlekowego. Zachowawcze i operacyjne leczenie zaburzeń rozrodu. Metody rozwiązywania porodów (cesarskie cięcie). Choroby noworodków. Antykoncepcja.

15. Choroby koni

Choroby wewnętrzne

Diagnostyka szczegółowa, etiopatogeneza, symptomatologia, zapobieganie, diagnostyka różnicowa oraz leczenie chorób niezakaźnych skóry i jej pochodnych, układu oddechowego, krążenia, pokarmowego, choroby układu wydalniczego, nerwowego, miopatie, ochwat, choroby niedoborowe, choroby źrebiąt. Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń narządowych i układowych.

Chirurgia

Diagnostyka chirurgiczna chorób poszczególnych układów, zakładanie opatrunków. Korekcje kopyt. Traumatologia. Kulawizny. Choroby tworzywa kopytowego, rzekomy rak kopyt. Choroby zębów i zatok przynosowych oraz ich leczenie. Dychawica świszcząca. Kastracja samców. Postępowanie chirurgiczne w morzyskach.

Choroby zakaźne

Etiopatogeneza, epidemiologia, symptomatologia, rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa oraz zwalczanie i profilaktyka chorób zakaźnych (bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych). Choroby podlegające obowiązkowi zwalczania.

Choroby związane z rozrodem

Specyfika rozrodu koni. Techniki badania układu rozrodczego klaczy. Diagnostyka faz cyklu. Diagnostyka ciąży. Poród i okres poporodowy. Ciężki poród. Schorzenia poporodowe. Choroby gruczołu mlekowego. Zabiegi operacyjne krocza. Neonatologia. Dziedziczenie zaburzeń rozwojowych. Diagnostyka, etiopatogeneza, objawy kliniczne, leczenie chorób jajników, macicy i pochwy. Biotechnika rozrodu klaczy. Choroby podlegające obowiązkowi zwalczania.

16. Choroby zwierząt gospodarskich

Choroby wewnętrzne

Diagnostyka szczegółowa, etiopatogeneza, symptomatologia, diagnostyka różnicowa i leczenie chorób niezakaźnych bydła, owiec, kóz i świń i innych zwierząt w rozumieniu ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2002 r. Nr 207, poz. 1762 oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 866). Choroby układu oddechowego, krążenia, pokarmowego, układu wydalniczego, choroby metaboliczne, choroby niedoborowe, układu nerwowego. Choroby młodych zwierząt. Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń narządowych i układowych.

Chirurgia

Diagnostyka chirurgiczna schorzeń poszczególnych układów u przeżuwaczy i świń. Zakładanie opatrunków. Korekcja racic. Traumatologia. Choroby i leczenie racic u bydła. Kastracja samców.

Choroby zakaźne

Etiopatogeneza, epidemiologia, symptomatologia, rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa oraz zwalczanie chorób zakaźnych bakteryjnych (wirusowych, grzybiczych i prionowych) u przeżuwaczy, świń i innych w rozumieniu ustawy o hodowli i rozrodzie zwierząt. Choroby podlegające obowiązkowi zwalczania.

Choroby związane z rozrodem

Specyfika rozrodu przeżuwaczy i świń. Metody badania układu rozrodczego u samic. Diagnostyka faz cyklu rujowego i ciąży. Choroby jajników, macicy i pochwy. Subkliniczne zaburzenia płodności. Chirurgiczne zabiegi ginekologiczne. Patologia ciąży i okresu okołoporodowego. Ciężki poród. Metody udzielania pomocy porodowej. Choroby noworodków. Postępowanie z noworodkiem. Zaburzenia rozwojowe. Choroby gruczołu mlekowego. Nadzór nad rozrodem stada. Metody biotechniki rozrodu.

17. Andrologia i unasiennianie

Metody badania narządu płciowego samców. Ocena przydatności reproduktorów do rozrodu. Wady wrodzone i choroby narządów płciowych oraz zaburzenia zachowania płciowego. Niepłodność samców. Metody pobierania i konserwacji nasienia. Techniki inseminacji u zwierząt. Regulacje prawne w obrocie materiałem biologicznym oraz prowadzeniu punktów kopulacyjnych. Badanie nasienia różnych gatunków zwierząt.

18. Choroby ptaków

Technologie chowu poszczególnych gatunków ptaków. Fizjologia i patologia lęgu. Choroby okresu okołolęgowego. Choroby niedoborowe, środowiskowe i metaboliczne. Choroby o etiologii wirusowej, bakteryjnej, grzybiczej i pasożytniczej. Zespoły chorobowe. Zatrucia. Choroby podlegające obowiązkowi zwalczania.

19. Choroby zwierząt futerkowych

Etiopatogeneza, rozpoznawanie i leczenie chorób zakaźnych, niezakaźnych i pasożytniczych. Choroby podlegające obowiązkowi zwalczania.

20. Choroby ryb

Anatomia i fizjologia ryb. Wymogi sanitarne i weterynaryjne w zakresie rozrodu, hodowli i transportu ryb. Choroby wirusowe, bakteryjne i grzybicze ryb hodowlanych - diagnostyka, profilaktyka i terapia. Choroby środowiskowe oraz wpływ skażenia środowiska na stan zdrowotny ryb. Inwazje pasożytnicze oraz metody zapobiegania i zwalczania. Immunoprofilaktyka w chowie i hodowli ryb. Choroby podlegające obowiązkowi zwalczania.

21. Choroby owadów użytkowych

Zasady badania pasieki. Choroby czerwia. Choroby i zatrucia pszczół. Choroby trzmieli i jedwabnika morwowego. Choroby podlegające obowiązkowi zwalczania.

22. Higiena zwierząt rzeźnych i mięsa

Badanie sanitarno-weterynaryjne zwierząt rzeźnych. Badanie i ocena sanitarno-weterynaryjna mięsa. Badanie makroskopowe, bakteriologiczne, serologiczne, parazytologiczne, fizykochemiczne i organoleptyczne mięsa.

23. Higiena produktów pochodzenia zwierzęcego

Systemy zapewnienia jakości zdrowotnej żywności. Aspekty higieniczne przetwórstwa mięsa, tłuszczów zwierzęcych, ryb, drobiu i jaj. Badanie i ocena żywności pochodzenia zwierzęcego. Rola i zadania inspekcji weterynaryjnej.

24. Higiena mleka

Higiena pozyskiwania, przechowywania i transportu mleka. Higiena przetwórstwa mleka. Badania laboratoryjne i ocena mleka oraz przetworów mlecznych. Zasady nadzoru sanitarno-weterynaryjnego nad pozyskiwaniem, transportem i przetwórstwem mleka.

25. Zoonozy

Choroby odzwierzęce w aspekcie weterynaryjnej ochrony zdrowia publicznego.

26. Higiena środków żywienia zwierząt

Akty prawne w zakresie jakości zdrowotnej i handlowej materiałów oraz dodatków paszowych stosowanych w żywieniu zwierząt. Zależności między jakością zdrowotną środków żywienia zwierząt a bezpieczeństwem żywności pochodzenia zwierzęcego. Rola i zadania służby weterynaryjnej w zakresie nadzoru nad produkcją pasz.

27. Ochrona zdrowia publicznego w stanach zagrożeń

Postępowanie lekarza weterynarii w przypadku występowania katastrof ekologicznych, zagrożeń zdrowia publicznego spowodowanych wybuchami nuklearnymi, skażeniami promieniotwórczymi oraz atakami bioterrorystycznymi.

28. Administracja i akty prawne dotyczące weterynarii

Działania administracji weterynaryjnej i zasady postępowania administracyjnego. Przepisy weterynaryjne regulujące zwalczanie chorób zwierząt. Zasady ochrony zwierząt i środowiska. Międzynarodowe umowy weterynaryjne.

29. Historia weterynarii i deontologia

Przekazanie studentom wiadomości z historii rozwoju weterynarii i jej osiągnięć. Zaznajomienie studentów z podstawowymi wiadomościami z zakresu etyki zawodowej oraz praw i obowiązków lekarza weterynarii we współczesnym życiu zawodowym i społecznym.

30. Staże kliniczne

Podczas staży student nabiera praktycznych umiejętności klinicznego badania, rozpoznawania i leczenia zwierząt różnych gatunków, a także stosowania programów profilaktycznych i zabiegów biotechnicznych.

VII.

ZALECENIA

Pozostałe 1.000 godzin pozostaje do dyspozycji uczelni, w celu wzbogacenia przedmiotów podstawowych lub kierunkowych, wprowadzenia przedmiotów humanistycznych oraz rozszerzenia specjalistycznego języka obcego. Zaleca się również przeznaczenie ostatniego semestru na staże kliniczne i przedmioty fakultatywne.

ZAŁĄCZNIK Nr 64

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

włókiennictwo

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku włókiennictwo trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.400, w tym 2.040 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Na kierunku włókiennictwo kształci się specjalistów na potrzeby przemysłu włókienniczego, zaplecza naukowo-badawczego, biur projektowych, zakładów wdrażania nowych technologii, instytucji zajmujących się oceną i wymianą handlową tekstyliów i surowców włókienniczych, a także na potrzeby szkolnictwa zawodowego na różnych poziomach nauczania. Absolwent studiów magisterskich powinien być przygotowany do rozwiązania złożonych problemów w dziedzinie technologii włókienniczych - przędzalniczych, tkackich, dziewiarskich, eksploatacji maszyn włókienniczych, projektowania procesów produkcyjnych we włókiennictwie, inżynierii maszyn włókienniczych oraz w dziedzinie fizyki i chemii włókna, wykańczalnictwa i konserwacji wyrobów włókienniczych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 945

Razem: 2.040

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien przewidywać minimum 12 tygodni praktyki, w tym praktykę kierunkową i dyplomową.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 390

1. Przedmioty rozszerzające horyzonty intelektualne (obieralne) 45

2. Języki obce 150

3. Ekonomia, zarządzanie, marketing 105

4. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 705

1. Matematyka 240

2. Fizyka 105

3. Chemia 75

4. Podstawy informatyki 75

5. Mechanika techniczna 90

6. Podstawy elektrotechniki i elektroniki 60

7. Podstawy automatyki 60

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 945

1. Nauka o włóknie, fizyka włókna 120

2. Metrologia włókiennicza 60

3. Budowa i technika wytwarzania tekstyliów 225

4. Konfekcjonowanie tekstyliów 60

5. Chemiczna obróbka włókiennicza 90

6. Technologia włókien chemicznych 45

7. Mechanika maszyn włókienniczych 60

8. Chemia organiczna, fizyczna, analityczna 225

9. Projektowanie tekstyliów 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Przedmioty humanistyczne do wyboru, np. historia tekstyliów, podstawy kształcenia plastycznego, psychologia, retoryka, informacja naukowo-techniczna

2. Języki obce

3. Ekonomia, zarządzanie, marketing

Finanse i bankowość, marketing, do wyboru: projektowanie i badanie metod pracy lub organizacja i zarządzanie, prawo wynalazcze

4. Wychowanie fizyczne

Uczestnictwo w zajęciach ruchowych: ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, turystycznych, sportowych (do wyboru studenta lub wskazań lekarskich).

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Algebra, rachunek różniczkowy i całkowy. Geometria analityczna, rachunek prawdopodobieństwa. Statystyka matematyczna. Badania operacyjne (metody optymalizacji), opracowanie i analiza wyników pomiarów.

2. Fizyka

Dynamika płynów, fizyka cząsteczek i statyczna, podstawy akustyki. Pola: elektryczne, magnetyczne, elektromagnetyczne. Elementy fizyki atomowej i jądrowej.

3. Chemia

Atomowa i cząsteczkowa budowa materii, wiązania chemiczne. Elementy energetyki, kinetyki i statyki chemicznej. Roztwory, elektrolity, procesy utleniania i redukcji, zjawiska powierzchniowe, związki kompleksowe. Charakterystyka wybranych pierwiastków i ich podstawowych związków, związki organiczne, środki pomocnicze we włókiennictwie.

4. Podstawy informatyki

Procesy gromadzenia, przesyłania i przetwarzania informacji, sieci działań, techniki programowania, oprogramowania użytkowe, sieci komputerowe i przetwarzanie rozproszone.

5. Mechanika techniczna

Statyka. Kinetyka, dynamika, reologia i wytrzymałość materiałów.

6. Podstawy elektrotechniki i elektroniki

Elektromagnetyzm, obwody prądu stałego i sinusoidalnie przemiennego, układy trójfazowe, transformatory, maszyny prądu zmiennego i stałego, pomiary elektroniczne. Elektronika; złącza, układy prostownicze, zasilacze stabilizowane, układy przełączające. Systemy mikroprocesorowe: architektura, podstawowe własności i możliwości, problemy programowania, zastosowania.

7. Podstawy automatyki

Sygnały, człony sterowania. Obiekty i elementy sterowania; identyfikacja, metody obliczeniowe i doświadczalne, elementy układów sterowania ciągłego, czujniki pomiarowe, dokładność statyczna, stabilność, wskaźniki jakości, regulacja nieciągła. Wprowadzenie do teorii układów cyfrowych, układy mikroprocesorowe w sterowaniu, komputerowe układy kontroli, automatyzacja we włókiennictwie.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Nauka o włóknie, fizyka włókna

Systematyka włókien, budowa cząsteczkowa i fizyczna mikrostruktura włókien, własności fizyczne, chemiczne i użytkowe włókien, metody oceny budowy i własności włókien.

2. Metrologia włókiennicza

Podstawowe materiały i wyroby włókiennicze oraz ich właściwości użytkowe. Wzorce i narzędzia miernicze. Metody miernicze bezpośrednie i pośrednie. Opracowanie wyników pomiarów. Kontrola jakości surowców i produktów, warunki ogólne prowadzenia pomiarów.

3. Budowa i technika wytwarzania tekstyliów

Budowa oraz własności liniowych i płaskich wyrobów włókienniczych. Techniki wytwarzania: przędz, tkanin, dzianin, włóknin, kompozytów włókienniczych oraz urządzenia do stosowania tych technik.

4. Konfekcjonowanie tekstyliów

Konstruowanie wyrobów włókienniczych. Techniki przygotowania i łączenia elementów wyrobów włókienniczych oraz urządzenia do ich stosowania. Organizacja procesów konfekcjonowania.

5. Chemiczna obróbka włókiennicza

Zadania chemicznej obróbki wykańczalniczej. Operacje wstępne przygotowania włókien i wyrobów włókienniczych do właściwych procesów wykańczalniczych. Procesy bielenia, barwienia, drukowania i apreturowania wyrobów włókienniczych. Stosowane rozwiązania technologiczne i ocena uzyskanych efektów. Konserwacja wyrobów włókienniczych.

6. Technologia włókien chemicznych

Technologie formowania włókien, urządzenia do formowania, systemy formowania, mechanizm kształtowania struktury i własności włókien chemicznych.

7. Mechanika maszyn włókienniczych

Materiały konstrukcyjne i kryteria ich oceny. Części i urządzenia maszyn włókienniczych.

Podstawy termodynamiczne urządzeń cieplnych. Wybrane zagadnienia przepływowe. Statyka i dynamika łańcuchów kinematycznych. Analiza wytrzymałościowa mechanizmów maszyn.

8. Chemia organiczna, fizyczna, analityczna

Klasyfikacja związków organicznych. Budowa, metody otrzymywania i własności, rodzaje reakcji, analiza jakościowa i ilościowa związków organicznych. Metody analityczne w chemii, zasady rozdzielania substancji, prawa wykorzystane w chemii analitycznej. Metody interpretacji zjawisk fizykochemicznych. Efekty cieplne reakcji chemicznych, procesy odwracalne i nieodwracalne.

9. Projektowanie tekstyliów

Kryteria doboru własności strukturalnych i użytkowych tekstyliów. Metody projektowania i optymalizacji struktury tekstyliów.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia itp.) powinny stanowić łącznie około 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty nietechniczne około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty techniczne około 55%).

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku włókiennictwo trwają 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.600, w tym 1.440 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów na kierunku włókiennictwo (otrzymuje tytuł inżyniera) jest przygotowany do pracy zawodowej w średnich i małych zakładach zajmujących się:

- przetwarzaniem surowców włókienniczych pochodzenia naturalnego i chemicznego na wyroby liniowe (przędze), wyroby płaskie (tkaniny, dzianiny, włókniny) i układy kompozytowe, w których elementami przenoszącymi siły zewnętrzne są ww. włókna,

- uszlachetnieniem, wykończeniem i konserwacją wyrobów płaskich,

- przetwarzaniem wyrobów płaskich, konfekcjonowaniem na układy złożone - odzież, bieliznę itp.

Absolwent posiada umiejętność stosowania technik komputerowych w zakresie projektowania wyrobów włókienniczych, posiada umiejętność, przewidywania i reagowania na potrzeby rynku i dba, aby produkt w trakcie jego tworzenia i późniejszej utylizacji był nieszkodliwy dla środowiska.

Przygotowanie absolwenta poza przedmiotami podstawowymi i kierunkowymi powinno uwzględniać podstawowe wykształcenie z marketingu, finansowania, zarządzania zasobami ludzkimi i firmą.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 285

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 600

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 555

Razem: 1.440

IV.

PRAKTYKI

W okresie studiów odbywane są praktyki o łącznej długości 12 tygodni.

V.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 285

1. Przedmiot humanistyczny (do wyboru) 30

2. Ekonomia, marketing, zarządzanie, prawo, finanse 60

3. Język obcy 135

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 600

1. Matematyka 165

2. Fizyka 90

3. Informatyka 75

4. Chemia ogólna 90

5. Rysunek techniczny i grafika komputerowa 45

6. Mechanika i wytrzymałość materiałów 90

7. Podstawy elektrotechniki i elektroniki 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 555

1. Nauka o włóknie 90

2. Metrologia włókiennicza 105

3. Wytwarzanie i budowa tekstyliów 210

4. Podstawy odzieżownictwa 30

5. Wybrane zagadnienia z chemicznej obróbki włókien i wyrobów

włókienniczych 120

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Liczby zespolone. Zasadnicze twierdzenie algebry. Macierz układu równań liniowych. Własności wyznaczników. Ciągi liczbowe i ich granice. Granica i ciągłość funkcji jednej zmiennej. Pochodna. Podstawowe twierdzenia rachunku różniczkowego. Zastosowanie rachunku różniczkowego. Całki nieoznaczona i oznaczona i ich własności. Całki niewłaściwe. Szeregi. Granica i ciągłość funkcji dwóch i trzech zmiennych. Rachunek różniczkowy funkcji dwóch i trzech zmiennych. Równanie różniczkowe zwyczajne rzędu pierwszego i drugiego. Układy równań różniczkowych liniowych. Przekształcenie Laplace'a i jego zastosowanie. Statystyczna próba losowa.

Modele probabilistczne a dane obserwowane: estymacja parametrów modelu, analiza korelacji i regresji, modele wielowymiarowe. Podstawy weryfikacji hipotez statystycznych: testy istotności i zgodności.

2. Fizyka

Energia w fizyce klasycznej i relatywistycznej. Siły zachowawcze. Ruch w polu sił centralnych. Fizyka cząsteczkowa w opisie statystycznym. Zasady termodynamiki, entropia. Optyka. Pole elektromagnetyczne - równanie Maxwella. Równanie fali elektromagnetycznej - energia fali, widmo fal. Drgania, interferencja, dyfrakcja i polaryzacja fal. Granica stosowalności fizyki klasycznej. Zasada nieoznaczoności Heisenberga. Równanie Schrodingera. Stany stacjonarne.

3. Informatyka

Elementy teorii przetwarzania danych. Budowa komputera. Podstawy obsługi komputera. Podstawowe rodzaje oprogramowania. Sieci komputerowe. Podstawowe komendy systemów operacyjnych. Posługiwanie się wybranym edytorem tekstu. Wstęp do programowania - podstawowe pojęcia: algorytm, program, kompilator. Podstawy programowania strukturalnego i obiektowego. Podstawy projektowania aplikacji przy użyciu oprogramowania narzędziowego. Oprogramowanie inżynierskie. Nieklasyczne metody przetwarzania danych. Elementy grafiki komputerowej.

4. Chemia ogólna

Podstawowe pojęcia chemii. Masa atomowa i cząsteczkowa. Jądro atomowe. Elektronowa struktura atomu. Budowa cząsteczki. Gazy doskonałe i rzeczywiste. Ciało stałe. Równowagi chemiczne i fazowe. Równowagi w roztworach elektrolitów. Utlenianie i redukcja. Związki kompleksowe. Zjawiska powierzchniowe i układy dyspersyjne. Kinetyka chemiczna. Układ okresowy.

5. Rysunek techniczny i grafika komputerowa

Pojęcie rzutu. Rzuty na płaszczyźnie wzajemnie prostopadłe, odwzorowanie elementów przynależnych, wspólnych, równoległych i prostopadłych. Obrót dookoła prostej. Kład na płaszczyznę rzutów. Transformacja. Wielościany i powierzchnie: przecięcie płaszczyzną, przebicie prostą, przenikania, rozwinięcie. Ogólne zasady zapisu konstrukcji. Zapis typowych połączeń oraz elementów przekładni, ułożyskowań i uszczelnień. Wprowadzenie do konstruowania - proste zadania konstrukcyjne. Zapis złożonych układów i zapis schematyczny. Grafika wektorowa i rastrowa. Podstawowe obiekty graficzne i pojęcia stosowane w grafice komputerowej.

6. Mechanika i wytrzymałość materiałów

Algebra wektorów swobodnych. Zasady statyki, siła, moment, więzy. Dowolny układ sił. Siły zewnętrzne i wewnętrzne. Szczególne układy sił.

Wykresy sił wewnętrznych. Tarcie. Momenty statyczne, środek mas, momenty bezwładności. Kinematyka punktu. Kinematyka ciała sztywnego. Ruch względny. Praca i energia. Dynamika punktu materialnego. Dynamika układu punktów materialnych. Dynamika ciała sztywnego. Masy statyczne i dynamiczne. Model ciała. Doświadczalne podstawy określenia właściwości mechanicznych materiałów. Obliczenia wytrzymałościowe prętów prostych rozciąganych i prętów prostych ściskanych. Ścinanie techniczne. Podstawy teorii stanów naprężenia i odkształcenia. Uogólnione prawo Hooke'a. Energia sprężysta. Skręcanie prętów prostych.

7. Podstawy elektrotechniki i elektroniki

Prąd stały i przemienny. Maszyny elektryczne prądu stałego i przemiennego. Napędy elektryczne. Podstawy elektroniki. Tranzystory i układy scalone. Układy elektroniczne pomiarowe i napędowe. Wprowadzenie do techniki mikroprocesorowej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Nauka o włóknie

Budowa molekularna tworzywa włókna. Budowa nadmolekularna włókna. Budowa i właściwości powierzchniowe włókna. Właściwości włókna: higroskopijne, termiczne, elektrostatyczne i mechaniczne. Włókna naturalne: celulozowe i białkowe. Włókna chemiczne - wiadomości ogólne. Włókna sztuczne na bazie celulozy i jej pochodnych. Włókna syntetyczne: poliamidowe, poliestrowe, poliakrylonitrylowe, polipropylenowe i poliuretanowe. Włókna specjalne.

2. Metrologia włókiennicza

Typowanie wskaźników oceny obiektów metrologii włókienniczej. Wybór metody pomiarowej ze względu na cel i z punktu widzenia zasady pomiaru. Dobór narzędzi mierniczych. Ustalenie warunków przeprowadzania pomiarów. Opracowanie wyników pomiarów - analiza, wnioskowanie. Jakość wyrobów włókienniczych a wymogi międzynarodowych standardów.

3. Wytwarzanie i budowa tekstyliów

Analiza budowy, ocena właściwości surowców i wyrobów włókienniczych oraz ich identyfikacja. Technologie włókiennicze. Identyfikacja technologiczna włókienniczych procesów produkcyjnych. Projektowanie wyrobów oraz procesów produkcji tekstyliów. Monitorowanie, organizowanie i zarządzanie produkcją. Ocena ergonomii i środowiska pracy. Klasyfikacja wyrobów liniowych. Systemy przędzenia - technologia wyrobów liniowych i operacje towarzyszące. Parametry budowy i podstawy geometrii tkanin. Sploty tkackie i asortyment wyrobów tkanych. Właściwości użytkowe tkanin. Systematyka wyrobów tkanych w aspekcie towaroznawczym.

Analiza procesów przygotowania nitek do tkania i tworzenia nawojów przewijarkowych. Analiza procesu tkania uwzględniająca różne techniki tkackie. Ekologiczne aspekty procesów tkackich. Klasyfikacja dzianin i wyrobów dziewiarskich. Podział i budowa splotów dziewiarskich. Klasyfikacja i charakterystyka maszyn dziewiarskich. Wytwarzanie dzianin i wyrobów techniką szydełkowania rządkowego, falowania przędzy i szydełkowania kolumienkowego. Wpływ parametrów technologicznych na strukturę dzianin rządkowych i kolumienkowych. Procesy rozluźniania włókien. Linie mieszalnicze. Systemy formowania runa. Wytwarzanie włóknin o strukturze błonkowej. Technika włóknin termoplastycznych płaskich i puszystych. Włókniny igłowane. Technika wytwarzania włókien przeszywanych. System produkcji spu-bonded. Włókniny wytwarzane techniką rozdmuchiwania stopionego polimeru. Technologia hydrodynamiczna produkcji włóknin. Formowanie włóknin metodą zawirowania z użyciem strumieni powietrza lub wody.

4. Podstawy odzieżownictwa

Ogólna charakterystyka procesu konfekcjonowania. Odzież: klasyfikacja, asortyment i cechy użytkowe. Projektowanie wyrobów odzieży metodami konstrukcyjnymi. Modelowanie wykrojów odzieżowych. Projektowanie wykrojów odzieży metodami stopniowania. Projektowanie układów szablonów. Warstwowanie materiałów odzieżowych. Cechowanie nakładów odzieżowych. Produkcja wykrojów. Charakterystyka procesów podklejania wykrojów. Ścieg i szew maszynowy. Nici szwalnicze. Ogólna charakterystyka maszyn szwalniczych. Analiza pracy maszyn uniwersalnych, specjalnych i półautomatów. Formowanie wyrobów odzieżowych. Maszyny i urządzenia do obróbki cieplnej wyrobów odzieżowych. Zasady oceny jakości wyrobu odzieżowego. Organizacja produkcji w zakładach przemysłu odzieżowego. Podstawowe przepisy i wskaźniki obowiązujące w zakładach przemysłu odzieżowego.

5. Wybrane zagadnienia z chemicznej obróbki włókna

Fizykomechaniczne procesy obróbki wyrobów włókienniczych. Opalanie, pranie, odwadnianie, suszenie, relaksacja i dekatyzacja wyrobów włókienniczych. Spilśnianie wełny. Modyfikacja włókien i wyrobów włókienniczych, ogólne przedstawienie różnych możliwości modyfikacji włókien i uzyskiwanych efektów. Metody aktywacji fizycznej. Biotechnologie. Nierównomierność wybarwień i sposoby jej zapobiegania. Chemiczna obróbka wyrobów włókienniczych. Mikrowłókna - ich barwienie i wykańczanie. Nanoszenie powłok polimerowych na wyroby włókiennicze. Obróbki w środowisku niewodnym. Optymalizacja przebiegu procesów chemicznej obróbki włókna.

VII.

ZALECENIA

1. W grupie przedmiotów B i C zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia itp.) powinny stanowić łącznie około 40% zajęć.

2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty nietechniczne około 10%, przedmioty podstawowe około 35% i przedmioty techniczne około 55%).

ZAŁĄCZNIK Nr 65 ⁶¹

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

WYCHOWANIE FIZYCZNE

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku wychowanie fizyczne trwają co najmniej 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.300, w tym 1.110 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Dzięki uzyskanemu na studiach wykształceniu z zakresu nauk przyrodniczych i społecznych oraz opanowaniu umiejętności nauczania ruchu i usprawniania ciała absolwent powinien posiadać kwalifikacje umożliwiające kompetentne oddziaływanie środkami fizycznymi na organizm i środkami społecznymi na osobowość w celu zaspokojenia doraźnych potrzeb wychowanków w zakresie somatyczno-motorycznego rozwoju oraz przygotowania ich do dbałości o zdrowie, sprawność i budowę własnego ciała po zakończeniu edukacji. Wymaga to, poza gruntowną znajomością metod diagnozy i prognozy rozwoju fizycznego i psychicznego, umiejętności programowania środków kształcenia i wychowania fizycznego oraz kultury i wrażliwości pedagogicznej, gwarantujących efektywną realizację zajęć lekcyjnych i pozaszkolnych w zakresie wychowania fizycznego, sportu, rekreacji i turystyki młodzieży szkolnej.

Miejscem zatrudnienia absolwentów mogą być szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne lub ponadpodstawowe, szkoły wyższe, placówki oświatowo-wychowawcze, kluby sportowe oraz organizacje społeczne kultury fizycznej i turystyki.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 190

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 560

Razem: 1.110

IV.

PRAKTYKI

Praktyka pedagogiczna minimum 150 godzin. Dwa obozy (letni i zimowy) trwające łącznie nie mniej niż 20 dni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 190

1. Filozofia 30

2. Język obcy 120

3. Metodologia badań naukowych 20

4. Informatyka 20

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

1. Anatomia 45

2. Biologia 20

3. Fizjologia człowieka 40

4. Biochemia 20

5. Antropologia 20

6. Antropomotoryka 30

7. Biomechanika 25

8. Pedagogika 60

9. Psychologia 50

10. Socjologia 30

11. Historia kultury fizycznej 20

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 560

1. Teoria wychowania fizycznego 45

2. Teoria sportu 45

3. Teoria rekreacji i turystyki 30

4. Wychowanie zdrowotne i ochrona środowiska 30

5. Medycyna sportowa 20

6. Metodyka wychowania fizycznego 60

7. Teoria i metodyka sportów indywidualnych 160

8. Teoria i metodyka sportów zespołowych 110

9. Muzyka, rytm, taniec 20

10. Zabawy i gry ruchowe 20

11. Ćwiczenia korekcyjne z elementami rehabilitacji 20

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Filozofia

Filozofia w europejskim kręgu kulturowym - powstanie i rozwój. Sokratyczna i Platońska wizja człowieka. Arystoteles - człowiek jako substancja. Hedonizm Arystypa z Cyreny i epikureizm. Augustyn Aureliusz i św. Tomasz z Akwinu wobec człowieka i jego ciała. Kartezjusz - dualizm duszy i ciała. Oświeceniowe teorie człowieka: Hume, Holbach, Rousseau, Kant. Heglizm: miejsce człowieka w historii i świecie. Marks - człowiek jako istota społeczna. Bergson o związkach duszy i ciała. Heidegger - człowiek jako pasterz chroniący prawdę bycia. Sartre - jednostka ludzka twórcą wartości i sensu istnienia.

2. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka w mowie i w piśmie.

3. Metodologia badań naukowych

Metodologia nauki. Pojęcie nauki. Aparatura pojęciowa badań naukowych. Metody badań pedagogicznych stosowane w naukach o kulturze fizycznej. Techniki badań pedagogicznych w naukach o kulturze fizycznej. Pomiar w naukach o kulturze fizycznej. Narzędzia badawcze. Etapy badań naukowych. Warunki poprawności badań naukowych.

4. Informatyka

Wprowadzenie do informatyki, budowa komputera, system operacyjny. Opanowanie podstawowych umiejętności korzystania z wybranego edytora tekstów oraz jednego z aktualnie stosowanych programów statystycznych (tworzenie plików z danymi, wykonywanie obliczeń statystycznych).

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia

Tematyka obejmuje wiadomości z prawidłowej budowy człowieka, w której wydzielono 4 układy: układ kostny (wymagana jest znajomość budowy poszczególnych kości, połączeń stałych występujących między nimi oraz znajomość budowy i ruchomości stawów), układ mięśniowy (obejmuje wiedzę o położeniu mięśni w grupach topograficznych i czynnościowych, znajomość przyczepów i rodzajów wykonywanych przy ich udziale ruchów), układy trzewne (wiadomości dotyczą budowy i podstawowych funkcji poszczególnych narządów wchodzących w skład systemów: pokarmowego, oddechowego, naczyniowego, dokrewnego i moczowo-płciowego oraz ich współdziałania), układ nerwowy (wymagana jest znajomość ogólnej budowy centralnego układu nerwowego, ośrodków i dróg nerwowych w nim występujących, zakres unerwienia ciała przez nerwy układu obwodowego i autonomicznego, a także budowa i funkcje narządów zmysłów).

2. Biologia

Wiadomości z cytologii powinny zawierać informacje dotyczące budowy poszczególnych komponentów komórki zwierzęcej (cytoplazmy, błony komórkowej, jądra komórkowego, siateczki śródplazmowej, rybosomów, lizosomów, mitochondrium, Aparatu Golgiego, GERL, centrum komórkowego cytoszkieletu), ze szczególnym uwzględnieniem ich funkcji w procesach zachodzących w komórce (transport przez błony, transkrypcja, translacja, ekspresja informacji genetycznej, biosynteza białek, oddychanie komórkowe, mejoza, mitoza, cykl komórkowy). Materiał z zakresu histologii powinien zawierać wiadomości o rodzajach i budowie poszczególnych tkanek (nabłonkowej, łącznej, właściwej, oporowej, krwi, mięśniowej, nerwowej), jak również informacje o ich występowaniu i funkcjach.

3. Fizjologia człowieka

Rola ośrodkowego układu nerwowego w regulacji czynności poszczególnych narządów organizmu. Budowa i funkcja mięśni. Rola krwi, jej skład oraz właściwości fizyczne i chemiczne. Czynność układu krążenia krwi. Budowa i czynność układu oddechowego. Przemiana materii. Kalorymetria. Hormony. Termoregulacja i jej mechanizmy. Fizjologiczna klasyfikacja wysiłków fizycznych. Pojęcie wydolności fizycznej oraz czynniki ją warunkujące (testy wysiłkowe). Reakcje fizjologiczne na wysiłek fizyczny u dzieci i młodzieży.

4. Biochemia

Podstawowe zagadnienia z chemii ogólnej i chemii organicznej. Równowaga kwasowo-zasadowa. Aminokwasy i białka. Enzymy. Glikoliza, cykl Krebsa, łańcuch oddechowy. Cykl pentozowy. Glukoneogeneza, β-oksydacja kwasów tłuszczowych. Biosynteza białka. Budowa hemoglobiny i mioglobiny. Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny i oksymioglobiny.

5. Antropologia

Biospołeczne skutki ewolucyjnych przemian i stan współczesnej ludzkiej populacji, wynikające z nich zagrożenia, ich ocena i rola środków kultury fizycznej w ich eliminowaniu. Biologiczny rozwój osobnika i populacji (czynniki kształtujące i sposoby oceny) jako przesłanka programowania edukacji. Biospołeczne uwarunkowania i skutki aktywności ruchowej, ich ocena oraz wykorzystanie w przeciwdziałaniu ujemnym skutkom stylu i trybu życia człowieka. Chronobiologiczne podstawy pracy nauczyciela, ich wykorzystanie w kształtowaniu aktywności ruchowej.

6. Antropomotoryka

Uwarunkowania i przejawy motoryczności człowieka - podstawowe pojęcia, struktura, systematyka: strona potencjalna i efektywna, predyspozycje, zdolności, umiejętności, sprawność motoryczna i sprawność fizyczna. Rozwój motoryczności człowieka w ontogenezie: aspekty jakościowe i ilościowe. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania predyspozycji motorycznych - odziedziczalność a wyćwiczalność. Somatyczne i rozwojowe uwarunkowania sprawności motorycznej - aspekty teoretyczne i implikacje praktyczne. Testowanie sprawności motorycznej.

7. Biomechanika

Parametry biochemiczne mięśni, stawów i łańcuchów ruchowych. Składniki obciążeń treningowych: praca, moc, przerwy odpoczynkowe a metody treningu. Statyczne i dynamiczne formy ruchu, ich kryteria. Środki ciężkości i ich przemieszczenia na lądzie, w wodzie i na śniegu. Pomiary sił reakcji oraz pracy i mocy podczas ruchu. Topografia momentów sił mięśniowych oraz proces ich treningu. Zasady i specyfika pomiarów parametrów biochemicznych człowieka.

8. Pedagogika

Podstawy pedagogiki (pojęcie, rozwój, przedmiot i metody badań, dziedziny i dyscypliny szczegółowe) z elementami historii myśli pedagogicznej. Nowe koncepcje edukacyjne. Teoria i organizacja kształcenia (cele i proces, treści, zasady, metody, środki i formy kształcenia, kontrola i ocena). Edukacja alternatywna a kultura fizyczna. Teoria i organizacja wychowania (zmienność celów, społeczno-pedagogiczne uwarunkowania rozwoju wychowanka, interakcje wychowawcze, dziedziny wychowania a cele główne, zasady i metody wychowania, środowiska wychowawcze, edukacja zdrowotna i prorodzinna, źródła trudności wychowawczych). Wychowanie równoległe i współczesne jego funkcje. Nauczyciel wychowania fizycznego i trener. Pedagogika kultury fizycznej.

9. Psychologia

Psychologia jako nauka. Psychologia sportu. Procesy sensoryczne i percepcyjne. Wyobraźnia. Rodzaje i struktura myślenia. Percepcja i myślenie w sporcie. Strategia i przeszkody w rozwiązywaniu problemów i podejmowaniu decyzji. Struktura i metody badania zdolności i inteligencji. Istota, teorie i rodzaje pamięci oraz uczenia się. Determinanty uczenia się motorycznego. Wymiary i metody badania temperamentu. Style działania w wychowaniu fizycznym i sporcie. Teorie i metody badania procesów emocjonalnych. Regulacja emocji w sporcie. Teoria i pomiar procesów motywacyjnych. Motywacja osiągnięć w wychowaniu fizycznym i sporcie. Teoria, struktura i pomiar osobowości. Osobowość sportowców.

10. Socjologia

Socjologia jako dyscyplina naukowa. Powstanie i rozwój socjologii kultury fizycznej. Społeczeństwo, kultura, kultura fizyczna. Socjologiczna koncepcja osobowości. Społecznie uznawane wartości ciała. Uczestnictwo w kulturze i kulturze fizycznej. Moralność jako zjawisko społeczne. Zasady fair play. Socjologia zawodu. Procesy profesjonalizacji w kulturze fizycznej. Kultura masowa a kultura fizyczna. Narodowe i etniczne uwarunkowania kultury fizycznej. Państwo, polityka i kultura fizyczna. Symboliczne, społeczne i cywilizacyjne funkcje sportu. Dewiacje w sporcie wychowawczym.

11. Historia kultury fizycznej

Kultura fizyczna w epoce antycznej, w Średniowieczu, w dobie Odrodzenia i Oświecenia. Kierunki i czynniki rozwoju kultury fizycznej w Europie w XIX i XX w. Systemy wychowania fizycznego: szwedzki, niemiecki, angielski. Rola TG "Sokół". Wychowanie fizyczne w szkole polskiej w XIX i XX w. Park H. Jordana i pozaszkolne ośrodki wychowania fizycznego. Rozwój sportu w Europie i w Polsce w XIX i XX w. Nowożytne igrzyska olimpijskie.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Teoria wychowania fizycznego

Ontologiczne i aksjologiczne podstawy wychowania fizycznego. Kultura fizyczna jako ogół uznawanych wartości i utrwalonych zachowań dotyczących ciała. Wychowanie fizyczne jako międzypokoleniowy przekaz wzorów wartości i zachowań wobec ciała. Orientacja biotechniczna, kulturowa i humanistyczna w polskiej teorii wychowania fizycznego. Teleologiczne podstawy wychowania fizycznego. Usprawnianie organizmu, nauczanie ruchu i kształtowanie postaw wobec ciała w aspekcie zadań aktualistycznych i prospektywnych wychowania fizycznego. Prakseologiczne podstawy wychowania fizycznego.

2. Teoria sportu

Sport we współczesnym świecie, teoria sportu jako nauka i przedmiot nauczania (z uwzględnieniem wiedzy o treningu), systemowy opis procesu treningu z charakterystyką struktury ramowej i czasowej, a także rozpatrzeniem rodzajów treningu i rodzajów przygotowania, opis i analiza efektów adaptacyjnych, z uwzględnieniem charakterystyki obciążeń oraz rodzajów i kryteriów kontroli, sport i trening w kolejnych fazach ontogenezy, dobór i kwalifikacja do wyczynu, etapizacja treningu, współzawodnictwo sportowe, prognoza rozwoju sportu. Tożsamość i tendencje integracyjne różnych form sportu.

3. Teoria rekreacji i turystyki

Podstawowe pojęcia z zakresu rekreacji. Istota rekreacji fizycznej, jej funkcje i znaczenie w życiu człowieka. Rola rekreacji fizycznej w promocji zdrowia. Ogniwa procesu rekreacji. Metody, formy i środki stosowane w rekreacji. Obciążenia wysiłkowe w treningu sportowo-rekreacyjnym. Wychowanie do rekreacji. Historia turystyki. Turystyka jako zjawisko społeczne. System organizacji turystyki. Krajoznawstwo. Całoroczne zajęcia krajoznawczo-turystyczne w szkole. Wycieczka - biwaki - obozy wędrowne - turystyka kwalifikowana. Terenoznawstwo turystyczne. Bezpieczeństwo i higiena w turystyce. Ochrona przyrody.

4. Wychowanie zdrowotne i ochrona środowiska

Pojęcie zdrowia - implikacje filozoficzne, religijne, kulturowe, społeczne i naukowe. Biomedyczny model zdrowia i choroby, jego ograniczenia. Holistyczno-systemowa koncepcja zdrowia. Promocja zdrowia, geneza, założenia. Narodowy Program Zdrowia. Wychowanie zdrowotne jako proces edukacyjny i społeczny (potencjał zdrowia, siedlisko prozdrowotne, szkoła promująca zdrowie). Zasadnicze elementy zdrowego trybu życia (żywienie, stres, używki, aktywność fizyczna). Stan zdrowia ludności w Polsce. Czynniki ryzyka w chorobach cywilizacyjnych. Środowisko bytowania człowieka a zdrowie (ekologizm). Higiena środowiska (mikroklimat, klimat akustyczny i świetlny). Ergonomiczne aspekty siedzącej pracy ucznia. Higiena ubioru i hartowanie. Higiena organizacyjna procesu nauczania.

5. Medycyna sportowa

Organizacja opieki medycznej w sporcie. Współczesne metody badania narządu ruchu. Podstawowe wiadomości z fizjologii narządu ruchu i traumatologii sportu. Postępowanie w nagłych wypadkach zagrożenia życia. Pierwsza pomoc w urazach sportowych. Profilaktyka stanów przeciążeniowych. Przeciwwskazania zdrowotne do uprawiania ćwiczeń fizycznych. Doping w sporcie, odnowa biologiczna.

6. Metodyka wychowania fizycznego

Proces oraz warunki wstępne kształcenia i wychowania fizycznego. Środowiskowe i społeczne aspekty tego procesu. Podstawowe środki komunikacji nauczyciela z uczniem. Założenia szkolnej kultury fizycznej. Diagnoza i prognoza pedagogiczna w procesie wychowania fizycznego. Morfofunkcjonalne, programowe i metodyczne uwarunkowania procesu wychowania fizycznego. Planowanie, metody i formy, kontrola i ocena w wychowaniu fizycznym, bezpieczeństwo i higiena zajęć wychowania fizycznego, z uwzględnieniem warunków trudnych. Hospitacja lekcji wychowania fizycznego. Pozalekcyjne i pozaszkolne formy wychowania fizycznego i sportu.

7. Teoria i metodyka sportów indywidualnych

Lekka atletyka. Charakterystyka i systematyka lekkiej atletyki. Organizacja i sędziowanie zawodów. Lekka atletyka w szkole. Technika i metodyka nauczania - start niski, biegi krótkie, sztafety, skoki i rzuty. Lekcje lekkiej atletyki w szkole. Ocena techniki nauczanych konkurencji, trójbój - 100 m, pchnięcie kulą, bieg 800/1.500 m.

Gimnastyka. Wyposażenie studentów w umiejętności stosowania ruchu jako środka kształtującego fizyczną i psychiczną osobowość człowieka. Studenci powinni nabyć umiejętności stosowania ćwiczeń gimnastycznych w celu wszechstronnego przygotowania organizmu do wysiłku fizycznego oraz zapobiegania i kompensowania skutków wpływów środowiska i współczesnej cywilizacji, a także umiejętność poprawnego wykonania, asekuracji oraz metodyki nauczania elementów ćwiczeń z zakresu programów wychowania fizycznego w szkołach.

Pływanie. Podstawowe cechy środowiska wodnego, znajomość sił działających na człowieka. Gry i zabawy w wodzie w początkowym nauczaniu pływania. Rola ćwiczeń oswajających w wodzie. Umiejętność zachowania się w wodzie ćwiczących, zasady organizacji lekcji. Pływanie podstawowe na piersiach i na grzbiecie. Charakterystyka pływania sportowego. Systematyka ćwiczeń pływania sportowego. Podstawowe zasady pływania synchronicznego (kobiety), gry w piłkę wodną (mężczyźni) i skoków do wody.

8. Teoria i metodyka sportów zespołowych

Cele i zadania nauczania gier sportowych w przygotowaniu zawodowym nauczycieli wychowania fizycznego. Zespołowe gry sportowe (koszykówka, piłka ręczna, piłka siatkowa, piłka nożna i inne) jako środki wychowania fizycznego. Znaczenie gier sportowych w doraźnej stymulacji psychofizycznego rozwoju oraz przygotowaniu do uczestnictwa w kulturze fizycznej. Metodyka nauczania zespołowych gier sportowych. Elementy taktyki w poszczególnych grach zespołowych. Gry i zabawy ruchowe w lekcyjnych i pozalekcyjnych zajęciach z wychowania fizycznego. Przepisy i organizacja zawodów w sportach zespołowych.

9. Muzyka, rytm, taniec

Przekazanie studentom wiadomości z zakresu ćwiczeń muzyczno-ruchowych, a także kształcenie umiejętności łączenia ruchu z muzyką, poznanie polskiego dorobku kulturalnego oraz uwrażliwienie na estetykę ruchu. Program przedmiotu obejmuje: ćwiczenia rytmiczne, pięć polskich tańców narodowych, wybrane tańce regionalne oraz wybrane tańce towarzyskie (z grupy tańców standardowych i latynoamerykańskich). Nowości taneczno-gimnastyczne, które pojawiają się w zależności od panujących trendów.

10. Zabawy i gry ruchowe

Zapoznanie z szerokim repertuarem zabaw i gier ruchowych. Przygotowanie konspektu i przeprowadzenie zabawy lub gry (z poszczególnych rodzajów). Opracowanie konspektu lekcji opartego na zabawach i grach ruchowych do realizacji w różnych warunkach. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu teorii i metodyki przedmiotu.

11. Ćwiczenia korekcyjne z elementami rehabilitacji

Celem przedmiotu jest przygotowanie studenta do prowadzenia zajęć z gimnastyki korekcyjnej w szkołach, przedszkolach i placówkach oświatowo-wychowawczych, a także przygotowanie do celowego stosowania ćwiczeń korekcyjnych i wyrównawczych w lekcjach wychowania fizycznego oraz indywidualnych ćwiczeń, z uwzględnieniem stanu zdrowia, jego zagrożeń i rozwoju dziecka. Zapoznanie studenta z najczęściej spotykanymi odchyleniami w stanie zdrowia i rozwoju dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem wad postawy, sposobami diagnozowania, środkami i metodami szeroko pojętego postępowania korekcyjnego, z uwzględnieniem potrzeb indywidualizacji.

VII.

ZALECENIA

Różnicę między łącznym godzinowym wymiarem zajęć w czasie studiów a ich liczbą określoną w standardach nauczania należy przeznaczyć na rozszerzenie treści z przedmiotów wchodzących w skład minimum programowego oraz na realizację innych przedmiotów ważnych dla wykształcenia ogólnego i zawodowego absolwenta.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku wychowanie fizyczne trwają co najmniej 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.200, w tym 1.335 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent studiów zawodowych na kierunku wychowanie fizyczne otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Powinien dysponować niezbędną wiedzą biologiczną i społeczną oraz umiejętnościami umożliwiającymi kompetentne oddziaływanie środkami fizycznymi na organizm i środkami pedagogicznymi na osobowość oraz przygotowanie do pracy zawodowej jako nauczyciel wychowania fizycznego (po spełnieniu dodatkowych wymogów określonych odrębnymi przepisami). Miejscem zatrudnienia absolwenta mogą być szkoły podstawowe i ponadpodstawowe, placówki wychowania pozaszkolnego, organizacje sportowe i placówki kultury fizycznej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 180

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 255

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 570

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Razem: 1.335

IV.

PRAKTYKI

Praktyka pedagogiczna minimum 150 godzin. Dwa obozy szkoleniowe (letni i zimowy) trwające łącznie nie mniej niż 20 dni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 180

1. Język obcy 120

2. Podstawy informatyki 30

3. Przedmiot do wyboru 30

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 255

1. Anatomia 45

2. Fizjologia człowieka 45

3. Antropologia 15

4. Pedagogika 45

5. Psychologia 45

6. Historia kultury fizycznej 30

7. Biochemia 15

8. Biomechanika 15

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 570

1. Teoria wychowania fizycznego 45

2. Teoria rekreacji i turystyki 30

3. Antropomotoryka 45

4. Wychowanie zdrowotne i ochrona środowiska 30

5. Metodyka wychowania fizycznego 60

6. Teoria i metodyka dyscyplin sportowych 270

7. Muzyka, rytm, taniec 30

8. Zabawy i gry ruchowe 30

9. Ćwiczenia korekcyjne z elementami rehabilitacji ruchowej 30

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 330

Przedmioty określane przez jednostkę prowadzącą kierunek studiów.

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i w piśmie.

2. Podstawy informatyki

Wprowadzenie do informatyki, budowa komputera, system operacyjny. Opanowanie podstawowych umiejętności korzystania z wybranego edytora tekstów oraz jednego z aktualnie stosowanych programów statystycznych (tworzenie plików z danymi, wykonywanie obliczeń statystycznych).

3. Przedmiot do wyboru

Do wyboru przedmiot niezwiązany bezpośrednio z kierunkiem studiów.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Anatomia

Poznanie prawidłowej budowy człowieka, z podziałem na: układ kostny (budowa poszczególnych kości, połączenia stałe między nimi oraz budowa i ruchomość stawów), układ mięśniowy (położenie mięśni w grupach topograficznych i czynnościowych, przyczepy i rodzaje wykonywanych przy ich udziale ruchów), układy trzewne (budowa i podstawowe funkcje poszczególnych narządów wchodzących w skład systemów: pokarmowego, oddechowego, naczyniowego, dokrewnego i moczowo-płciowego oraz ich współdziałania), układ nerwowy (ogólna budowa centralnego układu nerwowego, ośrodków i dróg nerwowych w nim występujących, zakres unerwienia ciała przez nerwy układu obwodowego i autonomicznego, a także budowa i funkcje narządów zmysłów).

2. Fizjologia człowieka

Rola ośrodkowego układu nerwowego w regulacji czynności poszczególnych narządów organizmu. Budowa i funkcja mięśni. Rola krwi, jej skład oraz właściwości fizyczne i chemiczne. Układ krążenia. Układ oddechowy. Przemiana materii. Kalorymetria. Hormony. Termoregulacja i jej mechanizmy. Fizjologiczna klasyfikacja wysiłków fizycznych. Pojęcie wydolności fizycznej oraz czynniki ją warunkujące (testy wysiłkowe). Reakcje fizjologiczne na wysiłek fizyczny u dzieci i młodzieży.

3. Antropologia

Biospołeczne skutki ewolucyjnych przemian i stan współczesnej ludzkiej populacji, wynikające z nich zagrożenia, ich ocena i rola środków kultury fizycznej w ich eliminowaniu. Biologiczny rozwój osobnika i populacji (czynniki kształtujące i sposoby oceny) jako przesłanka programowania edukacji.

Biospołeczne uwarunkowania i skutki aktywności ruchowej, ich ocena oraz wykorzystanie w przeciwdziałaniu ujemnym skutkom stylu i trybu życia człowieka. Chronobiologiczne podstawy pracy nauczyciela, ich wykorzystanie w kształtowaniu aktywności ruchowej.

4. Pedagogika

Podstawy pedagogiki (pojęcie, rozwój, przedmiot i metody badań, dziedziny i dyscypliny szczegółowe) z elementami historii myśli pedagogicznej. Nowe koncepcje edukacyjne. Teoria i organizacja kształcenia (cele i proces, treści, zasady, metody, środki i formy kształcenia, kontrola i ocena). Edukacja alternatywna a kultura fizyczna. Teoria i organizacja wychowania (zmienność celów, społeczno-pedagogiczne uwarunkowania rozwoju wychowanka, interakcje wychowawcze, dziedziny wychowania a cele główne, zasady i metody wychowania, środowiska wychowawcze, edukacja zdrowotna i prorodzinna, źródła trudności wychowawczych). Wychowanie równoległe i współczesne jego funkcje. Nauczyciel wychowania fizycznego i trener. Pedagogika kultury fizycznej.

5. Psychologia

Psychologia jako nauka. Psychologia sportu. Procesy sensoryczne i percepcyjne. Wyobraźnia. Rodzaje i struktura myślenia. Percepcja i myślenie w sporcie. Strategia i przeszkody w rozwiązywaniu problemów i podejmowaniu decyzji. Struktura i metody badania zdolności i inteligencji. Istota, teorie i rodzaje pamięci oraz uczenia się. Determinanty uczenia się motorycznego. Wymiary i metody badania temperamentu. Style działania w wychowaniu fizycznym i sporcie. Teorie i metody badania procesów emocjonalnych. Regulacja emocji w sporcie. Teoria i pomiar procesów motywacyjnych. Motywacja osiągnięć w wychowaniu fizycznym i sporcie. Teoria, struktura i pomiar osobowości. Osobowość sportowców.

6. Historia kultury fizycznej

Kultura fizyczna w epoce antycznej, w Średniowieczu, w dobie Odrodzenia i Oświecenia. Kierunki i czynniki rozwoju kultury fizycznej w Europie w XIX i XX w. Systemy wychowania fizycznego: szwedzki, niemiecki, angielski. Rola TG "Sokół". Wychowanie fizyczne w szkole polskiej w XIX i XX w. Park H. Jordana i pozaszkolne ośrodki wychowania fizycznego. Rozwój sportu w Europie i w Polsce w XIX i XX w. Nowożytne igrzyska olimpijskie.

7. Biochemia

Podstawowe zagadnienia z chemii ogólnej i chemii organicznej. Równowaga kwasowo-zasadowa. Aminokwasy i białka. Enzymy. Glikoliza, cykl Krebsa, łańcuch oddechowy. Cykl pentozowy. Glukoneogeneza, β-oksydacja kwasów tłuszczowych. Biosynteza białka. Budowa hemoglobiny i mioglobiny. Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny i oksymioglobiny.

8. Biomechanika

Parametry biomechaniczne mięśni, stawów i łańcuchów ruchowych. Składniki obciążeń treningowych: przerwy odpoczynkowe a metody treningu. Statyczne i dynamiczne formy ruchu, ich kryteria. Środki ciężkości i ich przemieszczenia na lądzie, w wodzie i na śniegu. Pomiary sił reakcji oraz pracy i mocy podczas ruchu. Topografia momentów sił mięśniowych oraz proces ich treningu. Zasady i specyfika pomiarów parametrów biomechanicznych człowieka.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Teoria wychowania fizycznego

Ontologiczne i aksjologiczne podstawy wychowania fizycznego. Kultura fizyczna jako ogół uznawanych wartości i utrwalonych zachowań dotyczących ciała. Wychowanie fizyczne jako międzypokoleniowy przekaz wzorów wartości i zachowań wobec ciała. Orientacja biotechniczna, kulturowa i humanistyczna w polskiej teorii wychowania fizycznego. Teleologiczne podstawy wychowania fizycznego. Usprawnianie organizmu, nauczanie ruchu i kształtowanie postaw wobec ciała w aspekcie zadań aktualistycznych i prospektywnych wychowania fizycznego. Prakseologiczne podstawy wychowania fizycznego.

2. Teoria rekreacji i turystyki

Podstawowe pojęcia z zakresu rekreacji. Istota rekreacji fizycznej, jej funkcje i znaczenie w życiu człowieka. Rola rekreacji fizycznej w promocji zdrowia. Ogniwa procesu rekreacji. Metody, formy i środki stosowane w rekreacji. Obciążenia wysiłkowe w treningu sportowo-rekreacyjnym. Wychowanie do rekreacji. Historia turystyki. Turystyka jako zjawisko społeczne. System organizacji turystyki. Krajoznawstwo. Całoroczne zajęcia krajoznawczo-turystyczne w szkole. Wycieczka - biwaki - obozy wędrowne - turystyka kwalifikowana. Terenoznawstwo turystyczne. Bezpieczeństwo i higiena w turystyce. Ochrona przyrody.

3. Antropomotoryka

Uwarunkowania i przejawy motoryczności człowieka - podstawowe pojęcia, struktura, systematyka: strona potencjalna i efektywna, predyspozycje, zdolności, umiejętności. Sprawność motoryczna i sprawność fizyczna. Rozwój motoryki człowieka w ontogenezie: aspekty jakościowe i ilościowe. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania predyspozycji motorycznych, odziedziczalność a wyćwiczalność. Somatyczne i rozwojowe uwarunkowania sprawności motorycznej - aspekty teoretyczne i implikacje praktyczne. Testowanie sprawności motorycznej. Uczenie motoryczne.

4. Wychowanie zdrowotne i ochrona środowiska

Pojęcie zdrowia - implikacje filozoficzne, religijne, kulturowe, społeczne i naukowe. Biomedyczny model zdrowia i choroby, jego ograniczenia. Holistyczno-systemowa koncepcja zdrowia. Promocja zdrowia, geneza, założenia. Narodowy Program Zdrowia. Wychowanie zdrowotne jako proces edukacyjny i społeczny (potencjał zdrowia, siedlisko prozdrowotne, szkoła promująca zdrowie). Zasadnicze elementy zdrowego trybu życia (żywienie, stres, używki, aktywność fizyczna). Stan zdrowia ludności w Polsce. Czynniki ryzyka w chorobach cywilizacyjnych. Środowisko bytowania człowieka a zdrowie (ekologizm). Higiena środowiska (mikroklimat, klimat akustyczny i świetlny). Ergonomiczne aspekty siedzącej pracy ucznia. Higiena ubioru i hartowanie. Higieniczna organizacja procesu nauczania.

5. Metodyka wychowania fizycznego

Proces oraz warunki wstępne kształcenia i wychowania fizycznego. Środowiskowe i społeczne aspekty tego procesu. Podstawowe środki komunikacji nauczyciela z uczniem. Założenia szkolnej kultury fizycznej. Diagnoza i prognoza pedagogiczna w procesie wychowania fizycznego. Morfofunkcjonalne, programowe i metodyczne uwarunkowania procesu wychowania fizycznego. Planowanie, metody i formy, kontrola i ocena w wychowaniu fizycznym, bezpieczeństwo i higiena zajęć wychowania fizycznego, z uwzględnieniem warunków trudnych. Hospitacja lekcji wychowania fizycznego. Pozalekcyjne i pozaszkolne formy wychowania fizycznego i sportu.

6. Teoria i metodyka dyscyplin sportowych

Lekka atletyka. Charakterystyka i systematyka lekkiej atletyki. Organizacja i sędziowanie zawodów. Lekka atletyka w szkole. Technika i metodyka nauczania - start niski, biegi krótkie, sztafety, skoki i rzuty. Lekcje lekkiej atletyki w szkole. Ocena techniki nauczanych konkurencji, 3-bój - 100 m, pchnięcie kulą, bieg 800/1.500 m.

Gimnastyka. Wyposażenie studentów w umiejętności stosowania ruchu jako środka kształtującego fizyczną i psychiczną osobowość człowieka. Nabycie przez studentów umiejętności stosowania ćwiczeń gimnastycznych w celu wszechstronnego przygotowania organizmu do wysiłku fizycznego oraz zapobiegania i kompensowania skutków negatywnego wpływu środowiska i współczesnej cywilizacji, a także umiejętność poprawnego wykonania, asekuracji oraz metodyki nauczania elementów ćwiczeń z zakresu programów wychowania fizycznego w szkołach.

Pływanie i ratownictwo wodne. Podstawowe cechy środowiska wodnego, znajomość sił działających na człowieka. Gry i zabawy w wodzie w początkowym nauczaniu pływania. Rola ćwiczeń oswajających w wodzie. Metodyka nauczania pływania podstawowego. Pływanie podstawowe na piersiach i na grzbiecie. Elementy pływania alternatywnego. Bezpieczeństwo w wodzie i ratownictwo wodne. Korekcyjne i kompensacyjne formy ruchu w wodzie. Zespołowe gry sportowe. Cele i zadania nauczania gier sportowych w przygotowaniu zawodowym nauczycieli wychowania fizycznego. Zespołowe gry sportowe (koszykówka, piłka ręczna, piłka siatkowa, piłka nożna i inne) jako środki wychowania fizycznego. Znaczenie gier sportowych w doraźnej stymulacji psychofizycznego rozwoju oraz przygotowaniu do uczestnictwa w kulturze fizycznej. Metodyka nauczania zespołowych gier sportowych. Elementy taktyki w poszczególnych grach zespołowych. Gry i zabawy ruchowe w lekcyjnych i pozalekcyjnych zajęciach z wychowania fizycznego. Przepisy i organizacja zawodów w sportach zespołowych.

7. Muzyka, rytm, taniec

Cel i zadania ćwiczeń muzyczno-ruchowych. Kształcenie umiejętności łączenia ruchu z muzyką. Polski dorobek kulturalny. Uwrażliwienie studentów na estetykę ruchu. Ćwiczenia rytmiczne, pięć polskich tańców narodowych, wybrane tańce regionalne oraz wybrane tańce towarzyskie (z grupy tańców standardowych i latynoamerykańskich). Nowości taneczno-gimnastyczne, które pojawiają się w zależności od panujących trendów.

8. Zabawy i gry ruchowe

Zapoznanie z szerokim zasobem zabaw i gier ruchowych. Przygotowanie konspektu i przeprowadzenie zabawy lub gry (z poszczególnych rodzajów). Opracowanie konspektu lekcji opartego na zabawach i grach ruchowych do realizacji w różnych warunkach. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu teorii i metodyki przedmiotu.

9. Ćwiczenia korekcyjne z elementami rehabilitacji ruchowej

Przygotowanie studenta do prowadzenia zajęć z gimnastyki korekcyjnej w szkołach, przedszkolach i placówkach wychowania pozaszkolnego, a także przygotowanie do celowego stosowania ćwiczeń korekcyjnych i wyrównawczych w lekcjach wychowania fizycznego oraz indywidualnych ćwiczeń, z uwzględnieniem stanu zdrowia, jego zagrożeń oraz rozwoju dziecka. Zapoznanie studenta z najczęściej spotykanymi odchyleniami w stanie zdrowia i rozwoju dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem wad postawy, sposobami diagnozowania, środkami i metodami szeroko pojętego postępowania korekcyjnego, z uwzględnieniem potrzeb indywidualizacji.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji.

VII.

ZALECENIA

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu, w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.

ZAŁĄCZNIK Nr 66 ⁶²

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

EDUKACJA TECHNICZNO-INFORMATYCZNA

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku edukacja techniczno-informatyczna trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.500, w tym nie więcej niż 400 godzin na realizację pracy magisterskiej. Standardy nauczania obejmują 1.650 godzin.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent magisterskich studiów na kierunku edukacja techniczno-informatyczna otrzymuje tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera.

Kształcenie w ramach interdyscyplinarnego techniczno-humanistycznego kierunku studiów pozwala na uzyskanie gruntownej wiedzy z dziedziny techniki oraz informatyki (zwłaszcza komputerowego wspomagania prac inżynierskich, naukowo-badawczych i procesu dydaktycznego) połączonej z kompleksowym przygotowaniem w zakresie pedagogiki, psychologii, socjologii i zarządzania zasobami ludzkimi w różnych gałęziach przemysłu, administracji gospodarczej oraz nauce.

Absolwenci mogą znaleźć zatrudnienie głównie jako: nauczyciele przedmiotów technicznych oraz informatycznych w szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych oraz jako inżynierowie przygotowani do pracy twórczej i zarządzania zasobami ludzkimi w różnych gałęziach przemysłu, administracji gospodarczej oraz w nauce.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.050

Razem: 1.650

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien zawierać minimum 8 tygodni praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Język obcy 120

2. Przedmiot humanistyczny lub ekonomiczny do wyboru (w tym: filozofia, ekonomia, marketing, elementy prawa) 30

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 360

1. Matematyka 150

2. Fizyka 90

3. Chemia 60

4. Zarządzanie środowiskiem 30

5. Organizacja pracy, zarządzanie i elementy ergonomii 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.050

1. Nauka o materiałach 105

2. Inżynieria wytwarzania 135

3. Mechanika techniczna (w tym wytrzymałość materiałów i mechanika płynów) 105

4. Termodynamika techniczna 30

5. Podstawy konstrukcji i eksploatacji maszyn (w tym grafika inżynierska i zapis konstrukcji) 135

6. Automatyka i robotyka 45

7. Elektrotechnika, elektronika i mechatronika 90

8. Podstawy informatyki i systemów informatycznych 60

9. Programy użytkowe i techniki multimedialne 135

10. Komputerowe wspomaganie w technice i nowoczesne techniki informatyczne 150

11. Sieci komputerowe i aplikacje sieciowe 60

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Elementy logiki i teorii zbiorów. Liczby zespolone. Podstawy geometrii analitycznej. Algebra macierzy. Rozwiązywanie układów algebraicznych równań liniowych. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennej. Szeregi liczbowe. Różniczkowanie i całkowanie funkcji wielu zmiennych. Równania różniczkowe zwyczajne. Elementy rachunku prawdopodobieństwa. Statystyka matematyczna. Planowanie eksperymentu.

2. Fizyka

Zasady dynamiki układów punktów materialnych. Elementy mechaniki relatywistycznej. Podstawowe prawa elektrodynamiki i magnetyzmu. Zasady optyki geometrycznej i falowej. Elementy optyki relatywistycznej. Podstawy akustyki. Mechanika kwantowa i budowa atomu. Fizyka laserów. Podstawy krystalografii. Metale i półprzewodniki. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów.

3. Chemia

Budowa pierwiastków i związków chemicznych. Elementy chemii nieorganicznej. Kwasy, zasady, sole. Typy reakcji - reakcje utleniania i redukcji. Elementy chemii organicznej. Węglowodory, ropa naftowa, polimery. Elementy chemii fizycznej. Oddziaływanie miedzycząsteczkowe. Stany skupienia materii. Termochemia. Równowaga chemiczna. Kinetyka chemiczna. Równowagi fazowe. Zjawiska powierzchniowe. Elektrochemia. Korozja. Elementy spektroskopii. Elementy krystalochemii. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów.

4. Zarządzanie środowiskiem

Koncepcja zrównoważonego rozwoju. Ochrona środowiska. Ekologia przemysłowa. Modele i definicje zarządzania środowiskiem i zarządzania środowiskowego. Systemy zarządzania środowiskowego. Systemy niesformalizowane i sformalizowane. Czystsza produkcja jako niesformalizowany system zarządzania środowiskowego. Systemy zarządzania środowiskowego według ISO serii 14000, EMAS i innych krajowych norm. Ekonomiczne i prawne aspekty funkcjonowania systemów zarządzania. Najlepsze dostępne praktyki, techniki i technologie.

5. Organizacja pracy, zarządzanie i elementy ergonomii

Podstawy teorii zarządzania i organizacji pracy. Kierunek naukowego zarządzania. Kierunek administracyjny. Kierunek stosunków międzyludzkich. Podejście systemowe. Postęp techniczno-organizacyjny. Elementy organizacji produkcji. Cykl produkcyjny i zasady organizacji pracy. Cykl organizacyjny. Jakość pracy i produktu i jej kryteria. Podstawy zarządzania przez jakość. Procesy decyzyjne. Motywacyjne techniki zarządzania. Naukowe podstawy ergonomii. Ergonomia korekcyjna i koncepcyjna. Bezpieczeństwo i higiena pracy. Prawne podstawy ochrony pracy.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Nauka o materiałach

Materia i jej składniki. Materiały techniczne: naturalne (drewno) i inżynierskie (metale, polimery, ceramika, kompozyty) i porównanie ich struktury, własności i zastosowania. Zasady doboru materiałów inżynierskich. Umocnienie metali i stopów oraz kształtowanie ich struktury i własności metodami technologicznymi (krystalizacja, odkształcenie plastyczne, rekrystalizacja, obróbka cieplno-plastyczna, przemiany fazowe podczas obróbki cieplnej, dyfuzja, pokrycia i warstwy powierzchniowe). Warunki pracy i mechanizmy zużycia i dekohezji (własności mechaniczne, odporność na pękanie, zmęczenie, pełzanie, korozja, zużycie trybologiczne). Stale, odlewnicze stopy żelaza, metale nieżelazne i ich stopy. Materiały spiekane i ceramiczne, szkła i ceramika szklana. Materiały polimerowe, kompozytowe, specjalne i funkcjonalne. Materiały budowlane. Metody badania materiałów. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów i projektów.

2. Inżynieria wytwarzania

Procesy wytwarzania materiałów inżynierskich i rola doboru materiałów. Procesy technologiczne kształtowania struktury i własności inżynierskich stopów metali (obróbka cieplna, metalurgia proszków, wytwarzanie i kształtowanie materiałów ceramicznych, szkieł, materiałów polimerowych i kompozytowych, odlewanie i obróbka plastyczna metali i stopów). Obróbka ubytkowa i inne technologie kształtowania postaci geometrycznej. Obróbka powierzchniowa i cieplno-chemiczna. Procesy cięcia termicznego oraz łączenia i spajania. Procesy i organizacja montażu. Technologia maszyn. Procesy technologiczne w budownictwie, w elektrotechnice, elektronice i optoelektronice. Projektowanie procesów technologicznych i projektowanie materiałowe. Aspekty ekonomiczne, technologie proekologiczne, recykling, zapewnienie jakości. Automatyzacja i robotyzacja procesów wytwarzania. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów i projektów.

3. Mechanika techniczna, w tym wytrzymałość materiałów i mechanika płynów

Statyka, kinematyka i dynamika punktu i układu punktów materialnych. Równowaga układów płaskich i przestrzennych (wyznaczanie niewiadomych wielkości podporowych). Analiza statyczna belek, słupów, ram i kratownic. Kinematyka i elementy dynamiki bryły sztywnej. Ruch złożony. Przyśpieszenie Coriolisa. Naprężenia dopuszczalne, nośność graniczna i związki między stanem odkształcenia i naprężenia. Hipotezy wytężenia. Układy liniowo-sprężyste. Analiza wytrzymałościowa płyt i powłok cienkościennych. Elementy mechaniki płynów. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w postaci laboratoriów i projektów.

4. Termodynamika techniczna

Termiczne równanie stanu. Modele gazów, związek pomiędzy parametrami termicznymi. Pierwsza i druga zasada termodynamiki. Sposoby doprowadzania i wyprowadzania energii. Praca mechaniczna, energia, entalpia, ciepło. Bilansowanie procesów technicznych. Para wodna, gazy wilgotne - podstawowe informacje i parametry. Spalanie paliw. Obiegi termodynamiczne. Podstawowe wiadomości o silniku cieplnym, ziębiarce, pompie ciepła, siłowni parowej, siłowni jądrowej i elektrociepłowni. Sprawność energetyczna.

5. Podstawy konstrukcji i eksploatacji maszyn (w tym grafika inżynierska i zapis konstrukcji)

Grafika inżynierska. Zapis konstrukcji. Normalizacja i unifikacja. Elementy maszynoznawstwa. Klasyfikacja maszyn. Proces konstruowania i wytwarzania maszyn. Tolerancje i pasowania, chropowatość powierzchni, odchyłki kształtu i położenia. Połączenia nierozłączne i rozłączne. Łożyska i łożyskowanie. Osie i wały. Mechanizmy śrubowe. Sprzęgła. Hamulce. Przekładnie cierne, pasowe, z paskiem zębatym, łańcuchowe i zębate. Procesy i systemy eksploatacji, niezawodność i bezpieczeństwo, diagnostyka techniczna maszyn. Podstawy trybologii maszyn. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie projektów.

6. Automatyka i robotyka

Podział układów automatyki. Sprzężenie zwrotne. Opis analityczny członów i układów - modele matematyczne. Przekształcenie Laplace'a. Charakterystyki członów automatycznej regulacji. Transmitancje operatorowa i widmowa. Działania na schematach blokowych układów automatycznej regulacji. Obiekty sterowania. Regulatory. Układy automatycznej regulacji. Ocena jakości regulacji. Stabilność układów automatyki. Kryteria stabilności. Struktura manipulatorów i robotów. Kinematyka manipulatorów. Statyka i dynamika manipulatorów. Sterowanie manipulatorów. Roboty przemysłowe. Układy komunikacji z otoczeniem: sensory i układy wizyjne. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów i projektów.

7. Elektrotechnika, elektronika i mechatronika

Podstawy elektrostatyki i elektromagnetyzmu. Rozwiązywanie obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego. Moc i energia w obwodach jednofazowych i trójfazowych. Transformator. Maszyny szeregowa i bocznikowa prądu stałego oraz asynchroniczna i synchroniczna prądu przemiennego. Silniki elektryczne. Struktura i projektowanie napędu elektrycznego. Układy elektromechaniczne. Elementy metrologii. Przyrządy półprzewodnikowe. Elementy bezzłączowe, diody, tranzystory, wzmacniacze mocy, wzmacniacz operacyjny, w układach liniowych i nieliniowych. Drgania elektryczne, generatory. Układy prostownikowe i zasilające. Stabilizowane zasilacze parametryczne, kompensacyjne i impulsowe. Układy dwustanowe i cyfrowe. Półprzewodnikowe realizacje układów cyfrowych. Architektura mikrokomputerów. Mikroprocesor i mikrokontroler. Elementy techniki mikroprocesorowej, fotoniki i mechatroniki. Układy mechatroniczne i fotoniczne. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.

8. Podstawy informatyki i systemów informatycznych

Informatyka: pojęcia podstawowe. Systemy liczbowe: binarny i heksadecymalny. System komputerowy: sprzęt i oprogramowanie. Zasada działania komputera. Oprogramowanie podstawowe, narzędziowe i użytkowe. Klasy oprogramowania użytkowego. Zadania oprogramowania narzędziowego. Zasady ochrony danych i oprogramowania. Ochrona prawna oprogramowania komputerowego. Internet i Intranet. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów i projektów.

9. Programy użytkowe i techniki multimedialne

Programy narzędziowe: edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne. Bazy danych: modele danych. Relacyjne bazy danych: postacie, projektowanie baz danych, operacje na bazie danych. Kompilatory i języki programowania. Programowanie proceduralne i obiektowe. Język programowania: składnia języka i struktura programu. Multimedia: digitalizacja. Grafika komputerowa: grafika wektorowa i rastrowa, formaty plików graficznych, transformacje, oprogramowanie użytkowe (edytory graficzne), kompresja, barwa w grafice komputerowej. Animacja: podstawowe i specjalne techniki animacji. Video: podstawy obróbki cyfrowej. Dźwięk: próbkowanie dźwięku, generowanie komputerowe dźwięku, oprogramowanie, formaty plików dźwiękowych. Urządzenia systemu multimedialnego (monitory, drukarki, karty graficzne, telewizyjne, frame grabber, skanery, kamery, aparaty cyfrowe, karty dźwiękowe - budowa i działanie). Prezentacje multimedialne: zasady projektowania i oprogramowanie. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów i projektów.

10. Komputerowe wspomaganie w technice i nowoczesne techniki informatyczne

Systemy komputerowego wspomagania CAx: Systemy komputerowego wspomagania projektowania CAD. Systemy komputerowego wspomagania wytwarzania CAM. Systemy komputerowego wspomagania projektowania materiałowego CAMD. Metody sztucznej inteligencji. Systemy ekspertowe: budowa, metody pozyskiwania wiedzy, mechanizmy wnioskowania. Hybrydowe systemy ekspertowe. Sztuczne sieci neuronowe: model, klasyfikacja, metody uczenia. Algorytmy ewolucyjne: algorytmy ewolucyjne, metody zarządzania populacją i jej transformacjami. Modelowanie matematyczne w technice: badania operacyjne, metody numeryczne, MES/MEB, statystyczne i sztucznej inteligencji. Komputerowe wspomaganie badań w technice: zastosowanie oprogramowania użytkowego i metod sztucznej inteligencji. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów i projektów.

11. Sieci komputerowe i aplikacje sieciowe

Sieci komputerowe: klasyfikacje, architektura, protokoły. Sprzęt sieciowy oprogramowania. Zarządzanie sieciami. Zasady pracy w sieciach komputerowych: wersje sieciowe oprogramowania użytkowego. Internet: oprogramowanie i narzędzia internetowe. Narzędzia internetowe: tworzenie stron WWW, tekst, grafika, animacja, dźwięk na stronach internetowych. Hipertekst. Języki programowania HTML, Java. Poczta elektroniczna. Ochrona zasobów w sieciach komputerowych. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów i projektów.

VII.

ZALECENIA

1. W grupach przedmiotów B, C i D zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, pracownie problemowe, ćwiczenia, projekty i prace przejściowe) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40% zajęć.

2. W przypadku gdy absolwent uzyskuje tytuł zawodowy inżyniera, przy ustalaniu szczegółowego planu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji w FEANI (10% przedmioty ogólne, 35% przedmioty podstawowe, 55% przedmioty techniczne).

3. W szczegółowych planach studiów specjalności nauczycielskich liczba godzin przewidzianych na realizację przedmiotów informatycznych (łącznie z dydaktyką informatyki) nie powinna być mniejsza niż 600. Część zajęć z tego zakresu może być zrealizowana w ramach indywidualnych prac lub projektów przejściowych oraz dyplomowych.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku edukacja techniczno-informatyczna trwają 6 semestrów (gdy absolwent otrzymuje tytuł zawodowy licencjata) lub co najmniej 7 semestrów (gdy absolwent otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera). Łączna liczba godzin zajęć wynosi odpowiednio około 2.200 lub około 2.500, w tym nie więcej niż 300 godzin na realizację pracy dyplomowej. Standardy nauczania obejmują 1.140 godzin.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwent zawodowych studiów na kierunku edukacja techniczno-informatyczna otrzymuje tytuł zawodowy licencjata lub inżyniera.

Kształcenie w ramach interdyscyplinarnego techniczno-humanistycznego kierunku studiów pozwala na połączenie wiedzy z dziedziny techniki oraz informatyki (zwłaszcza komputerowego wspomagania prac inżynierskich, naukowo-badawczych i procesu dydaktycznego) z podstawowym przygotowaniem w zakresie pedagogiki, psychologii, socjologii i zarządzania zasobami ludzkimi w różnych gałęziach przemysłu, administracji gospodarczej oraz nauce.

Absolwenci mogą znaleźć zatrudnienie głównie jako: nauczyciele przedmiotów technicznych oraz informatycznych w szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych oraz administratorzy i osoby obsługujące szkolne systemy informatyczne oraz programiści tworzący szkolne pomoce dydaktyczne wspomagane komputerowo.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 180

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 300

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 660

Razem: 1.140

IV.

PRAKTYKI

Program studiów powinien zawierać praktykę w łącznym wymiarze co najmniej 15 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 180

1. Język obcy 90

2. Przedmiot humanistyczny lub ekonomiczny do wyboru (w szczególności: filozofia, ekonomia, marketing, elementy prawa) 30

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 300

1. Matematyka 120

2. Fizyka 60

3. Chemia 60

4. Zarządzanie środowiskiem 30

5. Organizacja pracy, zarządzanie i elementy ergonomii 30

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 660

1. Nauka o materiałach 90

2. Inżynieria wytwarzania 90

3. Mechanika techniczna (w tym wytrzymałość materiałów) 90

4. Podstawy konstrukcji i eksploatacji maszyn (w tym grafika inżynierska i zapis konstrukcji) 90

5. Elektrotechnika i elektronika 60

6. Podstawy informatyki i systemów informatycznych 60

7. Programy użytkowe i techniki multimedialne 90

8. Komputerowe wspomaganie w technice i nowoczesne techniki informatyczne 60

9. Sieci komputerowe i aplikacje sieciowe 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka

Elementy logiki i teorii zbiorów. Liczby zespolone. Podstawy geometrii analitycznej. Algebra macierzy. Rozwiązywanie układów algebraicznych równań liniowych. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennej. Szeregi liczbowe. Różniczkowanie i całkowanie funkcji wielu zmiennych. Równania różniczkowe zwyczajne. Statystyka matematyczna.

2. Fizyka

Zasady dynamiki układów punktów materialnych. Elementy mechaniki relatywistycznej. Podstawowe prawa elektrodynamiki i magnetyzmu. Zasady optyki geometrycznej i falowej. Elementy optyki relatywistycznej. Podstawy akustyki. Mechanika kwantowa i budowa atomu. Fizyka laserów. Podstawy krystalografii. Metale i półprzewodniki. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów.

3. Chemia

Budowa pierwiastków i związków chemicznych. Elementy chemii nieorganicznej. Kwasy, zasady, sole. Typy reakcji - reakcje utleniania i redukcji. Elementy chemii organicznej. Węglowodory, ropa naftowa, polimery. Elementy chemii fizycznej. Oddziaływanie międzycząsteczkowe. Stany skupienia materii. Termochemia. Równowaga chemiczna. Kinetyka chemiczna. Równowagi fazowe. Zjawiska powierzchniowe. Elektrochemia. Korozja. Elementy spektroskopii. Elementy krystalochemii. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów.

4. Zarządzanie środowiskiem

Koncepcja zrównoważonego rozwoju. Ochrona środowiska. Ekologia przemysłowa. Modele i definicje zarządzania środowiskiem i zarządzania środowiskowego. Systemy zarządzania środowiskowego. Systemy niesformalizowane i sformalizowane. Czystsza produkcja jako niesformalizowany system zarządzania środowiskowego. Systemy zarządzania środowiskowego według ISO serii 14000 i innych aktualnych krajowych i międzynarodowych norm. Ekonomiczne i prawne aspekty funkcjonowania systemów zarządzania. Najlepsze dostępne praktyki, techniki i technologie.

5. Organizacja pracy, zarządzanie i elementy ergonomii

Podstawy teorii zarządzania i organizacji pracy. Kierunek naukowego zarządzania. Kierunek administracyjny. Kierunek stosunków międzyludzkich. Podejście systemowe. Postęp techniczno-organizacyjny. Elementy organizacji produkcji. Cykl produkcyjny i zasady organizacji pracy. Cykl organizacyjny. Jakość pracy i produktu i jej kryteria. Podstawy zarządzania przez jakość. Procesy decyzyjne. Motywacyjne techniki zarządzania. Naukowe podstawy ergonomii. Ergonomia korekcyjna i koncepcyjna. Bezpieczeństwo i higiena pracy. Prawne podstawy ochrony pracy.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Nauka o materiałach

Materia i jej składniki. Materiały techniczne: naturalne (drewno) i inżynierskie (metale, polimery, ceramika, kompozyty) i porównanie ich struktury, własności i zastosowania. Zasady doboru materiałów inżynierskich. Umocnienie metali i stopów oraz kształtowanie ich struktury i własności metodami technologicznymi (krystalizacja, odkształcenie plastyczne, rekrystalizacja, obróbka cieplno-plastyczna, przemiany fazowe podczas obróbki cieplnej, dyfuzja, pokrycia i warstwy powierzchniowe). Warunki pracy i mechanizmy zużycia i dekohezji (własności mechaniczne, odporność na pękanie, zmęczenie, pełzanie, korozja, zużycie trybologiczne). Stale, odlewnicze stopy żelaza, metale nieżelazne i ich stopy. Materiały spiekane i ceramiczne, szkła i ceramika szklana. Materiały polimerowe, kompozytowe. Materiały budowlane. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów i projektów.

2. Inżynieria wytwarzania

Procesy wytwarzania materiałów inżynierskich i rola doboru materiałów. Procesy technologiczne kształtowania struktury i własności inżynierskich stopów metali (obróbka cieplna, metalurgia proszków, wytwarzanie i kształtowanie materiałów ceramicznych, szkieł, materiałów polimerowych i kompozytowych, odlewanie i obróbka plastyczna metali i stopów). Obróbka ubytkowa i inne technologie kształtowania postaci geometrycznej. Obróbka powierzchniowa i cieplno-chemiczna. Procesy cięcia termicznego oraz łączenia i spajania. Procesy i organizacja montażu. Technologia maszyn. Procesy technologiczne w budownictwie, w elektrotechnice, elektronice i optoelektronice. Projektowanie procesów technologicznych i projektowanie materiałowe procesów wytwarzania. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.

3. Mechanika techniczna (w tym wytrzymałość materiałów)

Statyka, kinematyka i dynamika punktu i układu punktów materialnych. Równowaga układów płaskich i przestrzennych (wyznaczanie niewiadomych wielkości podporowych). Analiza statyczna belek, słupów, ram i kratownic. Kinematyka i elementy dynamiki bryły sztywnej. Ruch złożony. Przyśpieszenie Coriolisa. Naprężenia dopuszczalne, nośność graniczna i związki między stanem odkształcenia i naprężenia. Hipotezy wytężenia. Układy liniowo-sprężyste. Analiza wytrzymałościowa płyt i powłok cienkościennych. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w postaci laboratoriów i projektów.

4. Podstawy konstrukcji i eksploatacji maszyn (w tym grafika inżynierska i zapis konstrukcji)

Grafika inżynierska. Zapis konstrukcji. Normalizacja i unifikacja. Elementy maszynoznawstwa. Klasyfikacja maszyn. Proces konstruowania i wytwarzania maszyn. Tolerancje i pasowania, chropowatość powierzchni, odchyłki kształtu i położenia. Połączenia nierozłączne i rozłączne. Łożyska i łożyskowanie. Osie i wały. Mechanizmy śrubowe. Sprzęgła. Hamulce. Przekładnie cierne, pasowe, z paskiem zębatym, łańcuchowe i zębate. Procesy i systemy eksploatacji, niezawodność i bezpieczeństwo. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie projektów.

5. Elektrotechnika i elektronika

Podstawy elektrostatyki i elektromagnetyzmu. Rozwiązywanie obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego. Moc i energia w obwodach jednofazowych i trójfazowych. Transformator. Maszyny szeregowa i bocznikowa prądu stałego oraz asynchroniczna i synchroniczna prądu przemiennego. Silniki elektryczne. Struktura i projektowanie napędu elektrycznego. Przyrządy półprzewodnikowe. Elementy bezzłączowe, diody, tranzystory, wzmacniacze mocy, wzmacniacz operacyjny, w układach liniowych i nieliniowych. Sposoby wytwarzania drgań elektrycznych, generatory. Układy prostownikowe i zasilające. Stabilizowane zasilacze parametryczne, kompensacyjne i impulsowe. Układy dwustanowe i cyfrowe. Arytmetyka cyfrowa i funkcje logiczne. Wybrane półprzewodnikowe realizacje układów cyfrowych. Schematy blokowe i architektura mikrokomputerów. Elementy techniki mikroprocesorowej. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.

6. Podstawy informatyki i systemów informatycznych

Informatyka: pojęcia podstawowe. Systemy liczbowe: binarny i heksadecymalny. System komputerowy: sprzęt i oprogramowanie. Zasada działania komputera. Oprogramowanie podstawowe, narzędziowe i użytkowe. Klasy oprogramowania użytkowego. Zadania oprogramowania narzędziowego. Zasady ochrony danych i oprogramowania. Ochrona prawna oprogramowania komputerowego. Internet i Intranet. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.

7. Programy użytkowe i techniki multimedialne

Programy narzędziowe: edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne. Bazy danych: modele danych. Relacyjne bazy danych: postacie, projektowanie baz danych, operacje na bazie danych. Kompilatory i języki programowania. Programowanie proceduralne i obiektowe. Język programowania: składnia języka i struktura programu. Multimedia: digitalizacja. Grafika komputerowa: grafika wektorowa i rastrowa, formaty plików graficznych, transformacje, oprogramowanie użytkowe (edytory graficzne), kompresja, barwa w grafice komputerowej. Animacja: podstawowe i specjalne techniki animacji. Urządzenia systemu multimedialnego. Prezentacje multimedialne: zasady projektowania i oprogramowanie. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.

8. Komputerowe wspomaganie w technice i nowoczesne techniki informatyczne. Systemy komputerowego wspomagania CAx: zastosowanie oprogramowania użytkowego i metod sztucznej inteligencji. Metody sztucznej inteligencji. Systemy ekspertowe. Sztuczne sieci neuronowe. Algorytmy ewolucyjne: algorytmy ewolucyjne. Modelowanie matematyczne w technice: metody numeryczne, statystyczne i sztucznej inteligencji. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40% zajęć w formie laboratoriów i projektów.

9. Sieci komputerowe i aplikacje sieciowe

Sieci komputerowe. Sprzęt sieciowy, oprogramowania. Zasady pracy w sieciach komputerowych: wersje sieciowe oprogramowania użytkowego. Internet. Narzędzia internetowe: tworzenie stron WWW. Poczta elektroniczna. Ochrona zasobów w sieciach komputerowych. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.

VII.

ZALECENIA

1. W grupach przedmiotów B, C i D zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, pracownie problemowe, ćwiczenia) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40 % zajęć.

2. W przypadku gdy absolwent uzyskuje tytuł zawodowy inżyniera, przy ustalaniu szczegółowego planu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji w FEANI (10 % przedmioty ogólne, 35 % przedmioty podstawowe, 55 % przedmioty techniczne).

3. W szczegółowych planach studiów liczba godzin przewidzianych na realizację przedmiotów informatycznych (łącznie z dydaktyką informatyki) nie powinna być mniejsza niż 300. Jeżeli absolwent otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera, wymagane jest wykonanie pracy dyplomowej w formie projektu oraz łącznie co najmniej 900 godzin zajęć w grupie przedmiotów kierunkowych, których liczba może być rozszerzona w szczególności o: automatykę i robotykę, termodynamikę techniczną, mechatronikę, metalurgię, techniki wytwarzania, materiały inżynierskie, maszynoznawstwo, metody badania materiałów.

ZAŁĄCZNIK Nr 67

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

zarządzanie i inżynieria produkcji

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku zarządzanie i inżynieria produkcji trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.500, w tym 1.695 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Studia magisterskie na kierunku zarządzanie i inżynieria produkcji mają charakter interdyscyplinarny i łączą przygotowanie inżynierskie z określonej dziedziny: budowy maszyn, budownictwa, inżynierii chemicznej, elektrotechniki i elektroniki, rolnictwa, transportu, towaroznawstwa, ochrony środowiska i innych z przygotowaniem w zakresie organizacji i zarządzania, prawa i finansów.

Kwalifikacje absolwenta studiów inżynierskich kierunku zarządzanie i inżynieria produkcji obejmują:

1) wiedzę merytoryczną z zakresu:

a) odpowiedniej dziedziny inżynierskiej,

b) podstaw wiedzy ekonomicznej i menedżerskiej,

2) umiejętności:

a) z danej dziedziny inżynierskiej,

b) z zakresu zarządzania - zarządzanie funkcjami technicznymi, takimi jak: projektowanie nowych systemów produkcyjnych, eksploatacyjnych, obiektów, systemów zarządzania, dobór i szkolenie personelu, ocena osiąganych wyników wraz z controlingiem technicznym i zarządzaniem kosztami, projektami (consulting przemysłowy i doradztwo), marketing, logistyka, dystrybucja, zarządzanie kapitałem i inwestycjami rzeczowymi,

3) organizowania i prowadzenia prac badawczych i rozwojowych, w szczególności projektowania i wdrażania innowacji technologicznych i organizacyjnych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 690

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 675

Razem 1.695

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 330

1. Języki obce 120

2. Zajęcia sportowe 90

3. Przedmioty humanistyczne - (do wyboru: filozofia, komunikacja społeczna,

socjologia, psychologia, etyka itp.) 120

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 690

1. Matematyka ze statystyką 180

2. Fizyka lub/i chemia lub/i biologia 120

3. Informatyka 90

4. Grafika inżynierska (komputerowa) 45

5. Podstawy metrologii 60

6. Mikro- i makroekonomia 105

7. Prawo 45

8. Podstawy zarządzania 45

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 675

1. Finanse i rachunkowość 75

2. Rachunek kosztów dla inżynierów 45

3. Badania operacyjne 30

4. Zarządzanie produkcją i usługami 60

5. Zarządzanie personelem 30

6. Zarządzanie strategiczne 45

7. Zarządzanie jakością (TQM) 30

8. Marketing 45

9. Wprowadzenie do techniki 30

10. Ekologia zasobów naturalnych i ochrona środowiska 30

11. Materiałoznawstwo 60

12. Podstawy projektowania inżynierskiego 60

13. Podstawy automatyzacji 45

14. Procesy i techniki produkcyjne 90

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Matematyka ze statystyką

Liczby zespolone. Rachunek macierzowy i wektorowy. Funkcje - liniowe, ciągłe, jednej i wielu zmiennych. Rachunek różniczkowy i całkowy jednej i wielu zmiennych. Szeregi liczbowe. Równania różniczkowe zwyczajne. Analiza dynamiki zjawisk. Metody opisu statystycznego. Elementy rachunku prawdopodobieństwa. Dane i podstawowe normy statystyczne. Zmienna losowa, podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Rozkłady z prób. Przedziały ufności. Testowanie hipotez statystycznych. Statystyczna miara współzależności zjawisk. Techniki losowania prób. Projektowanie eksperymentów statystycznych.

2. Fizyka lub/i chemia lub/i biologia

Fizyka

Kinematyka, dynamika punktu materialnego. Mechanika ciała sztywnego, ruch drgający, mechanika relatywistyczna, powszechna grawitacja, kinetyczna teoria gazów, termodynamika, równowaga faz, przejście fazowe, kinetyka fizyczna. Elektryczność i magnetyzm. Optyka liniowa i falowa. Elementy fizyki współczesnej: oddziaływania fundamentalne, elementarne składniki materii, budowa atomu, budowa jądra, kwanty. Przedstawienie rozwoju pojęć makro- i mikroświata. Opis klasyczny i opis kwantowo-mechaniczny. Równanie Schrödingera.

Chemia

Budowa materii i klasyfikacja pierwiastków. Podstawowe pojęcia i prawa chemii. Rodzaje wiązań; mechanizmy powstawania związków chemicznych. Podstawy chemii nieorganicznej, organicznej i fizycznej. Podstawy technologii chemicznej.

Biologia

Jedność świata organizmów żywych. Molekularne podstawy życia. Komórkowa budowa organizmów. Metabolizm. Przekazywanie informacji genetycznej. Zmienność. Różnicowanie komórek i powstawanie tkanek. Hierarchia budowy organizmów tkankowych.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Sprzęt komputerowy. Standardowa konfiguracja komputera. Oprogramowanie. Systemy operacyjne (obiektowe, ponadobiektowe). Edytory tekstów. Arkusze kalkulacyjne. Bazy danych i ich wykorzystanie. Złożone systemy informatyczne (lokalne i rozległe sieci komputerowe): UNIX, NOVELL, e-mail, INTERNET.

4. Grafika inżynierska (komputerowa)

Umiejętności przedstawienia przestrzennych utworów geometrycznych na płaszczyźnie z wykorzystaniem tradycyjnej techniki rysunkowej i w technice komputerowej. Odwzorowanie elementów przestrzeni w rzutach prostokątnych, równoległych na dwie i trzy prostopadłe rzutnie oraz rzuty aksonometryczne. Podstawy wymiarowania i tolerowania wymiarów i kształtu. Zasady schematyzacji złożonych układów technicznych w różnych obszarach techniki: budowy maszyn, budownictwa, instalacji hydraulicznych, elektrycznych i elektronicznych. Praktyczne czytanie rysunków i schematów i tworzenie w oparciu o nie opisów urządzeń. Wykorzystanie systemu AUTO CAD.

5. Podstawy metrologii

Teoria błędu w ujęciu granicznym. Źródła i typy błędów. Zapis rezultatu pomiaru. Narzędzia pomiarowe: analogowe, cyfrowe. Przetworniki, komparatory, wzorce. Przetworniki A/C, C/A. Wspomaganie mikrokomputerowe. Oddziaływania: obiekt pomiaru-przyrząd-obserwator.

Model, wzór definicyjny, sumowanie błędów. Statystyczna teoria błędów. Metody i techniki pomiaru różnych wielkości fizycznych, obiektów i procesów, np.: elektrycznych: prądu, napięcia, rezystancji, pojemności, indukcyjności; geometrycznych: długości, kąta, odchyłki kształtu i położenia oraz chropowatości; mechanicznych: prędkości liniowej i kątowej, przyspieszenia, siły, momentu; hydraulicznych: ciśnienia, prędkości, przepływu; stężenia roztworów i mieszanin, pomiar pH itd.

6. Mikro- i makroekonomia

Rynek i gospodarka rynkowa (popyt i podaż). Teoria zachowania się konsumenta. Teoria produkcji. Modele konkurencji rynkowej: doskonała, monopol, oligopol. Równowaga mikroekonomiczna. Alternatywna teoria przedsiębiorstwa. Rynki czynników produkcji. Równowaga konkurencyjna i elementy teorii dobrobytu. Gospodarka narodowa. Globalne: popyt i podaż. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Makroekonomia keynesowska a makroekonomia klasyczna. Cykl koniunkturalny. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna, kursu walutowego. Polityka stabilizacyjna i model IS-LM. Wzrost gospodarczy.

7. Prawo

Podstawowe wiadomości o prawie. Elementy prawa państwowego, prawa administracyjnego, prawa cywilnego i prawa karnego. Prawo gospodarcze - pojęcie i zakres, podmioty gospodarcze i ich mienie, obrót gospodarczy. Administracyjno-prawne warunki wykonywania działalności gospodarczej. Zobowiązania. Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej.

8. Podstawy zarządzania

Synergia i efekt organizacyjny. Sterowanie, kierowanie a zarządzanie. Proces zarządzania: planowanie, organizowanie, zatrudnianie, kierowanie, motywowanie i kontrolowanie. Cechy i cele organizacji oraz jej części składowe. Struktury organizacyjne - typy struktur i ich projektowanie ze szczególnym uwzględnieniem warunków techniczno-technologicznych. Reorganizacja. Procesy informacyjno-decyzyjne. Istota, metody, techniki i style zarządzania.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Finanse i rachunkowość

System finansowy państwa. Zasady gospodarki finansowej podmiotów gospodarczych. Powiązanie systemu finansowego podmiotów gospodarczych z systemem finansowym państwa. Rachunkowość w systemie informacyjnym podmiotu gospodarczego. Bilansowe ujęcie majątku i kapitałów. Operacje gospodarcze i ich wpływ na bilans. System kont księgowych. Ewidencja stanu i zmian składników bilansowych oraz procesów gospodarczych (w tym pozyskania i zużycia czynników działalności). Procedury ustalania wyniku finansowego.

2. Rachunek kosztów dla inżynierów

Strukturalizacja kosztów. Zróżnicowanie modelowe rachunku kosztów. Procedury ewidencyjno-rozliczeniowe w różnych modelach rachunku kosztów. Standardy kosztowe. Kontrola budżetowa kosztów. Monitoring kosztowy. Koszty w problemowych rachunkach decyzyjno-kontrolnych. Metoda ABC i wykresy Ishikawy.

3. Badania operacyjne

Zakres badań operacyjnych. Programowanie liniowe. Zagadnienia transportowe. Programowanie dyskretne i sieciowe. Optymalizacja. Problemy przydziału. Elementy teorii gier. Programowanie wielokryterialne. Teoria kolejek i system obsługi masowej. Modele symulacyjne i heurystyczne.

4. Zarządzanie produkcją i usługami

Cel i przedmiot zarządzania produkcją i usługami. Logistyczne parametry przebiegu procesu produkcji i usług. Organizacja przestrzeni produkcyjnej i usługowej. Zasady, sposoby i metody prowadzenia działalności produkcyjnej i usługowej. Podstawy planowania i sterowania produkcją oraz realizacją usług. Pojęcie i klasyfikacja systemów zlecania produkcji i usług. Współczesne metody zarządzania produkcją i usługami.

5. Zarządzanie personelem

Proces zarządzania personelem - jego elementy i uwarunkowania przebiegu. Produktywność pracy a produktywność przedsiębiorstwa. Polityka i strategia personalna przedsiębiorstwa. Procedury, metody i instrumenty zarządzania personelem. Innowacje, zmiany i konflikt w organizacji. Komunikacja społeczna w organizacji. Kultura organizacyjna jako narzędzie aktywizowania personelu. Podmioty zarządzania personelem. Organizacja służby personalnej.

6. Zarządzanie strategiczne

Istota i typologia strategii oraz zarządzania strategicznego. Logika zarządzania strategicznego. Otoczenie w zarządzaniu strategicznym. Strategie konkurencji. Alianse strategiczne. Zarządzanie strategiczne w różnych sektorach przemysłu.

7. Zarządzanie jakością

Ewolucja systemów zarządzania jakością w Europie zachodniej, USA i Japonii.

System zapewnienia jakości w firmie. Certyfikacja zapewnienia jakości. Dokumentowanie systemu zapewnienia jakości w przedsiębiorstwie. Narzędzia TQM - metody i techniki. Kroki w poprawie jakości TQM. Certyfikaty i akredytacje.

8. Marketing

Podstawowe elementy wiedzy na temat zachowań klientów indywidualnych i instytucjonalnych na rynku dóbr i usług konsumpcyjnych i produkcyjnych. Pojęcie i kryteria segmentacji rynku dóbr konsumenckich i rynku przemysłowego. Charakterystyczne podobieństwa i różnice tych rynków. Otoczenie marketingowe przedsiębiorstwa i badania marketingowe. Analiza SWOT. Marketing mix: produkt, cena, dystrybucja i promocja jako narzędzie strategii marketingowych. Podstawowe strategie marketingowe: penetracja - jako narzędzie strategii marketingowych. Podstawowe strategie marketingowe: penetracji i rozwoju rynku, rozwoju produktu i dywersyfikacji. Metoda analizy portfelowej BCG. Plan marketingowy - cel, struktura i znaczenie dla przedsiębiorstwa.

9. Wprowadzenie do techniki

Pojęcie techniki i systemów technicznych. Technika a cywilizacja. Cechy dobrego inżyniera. Rola matematyki, fizyki, chemii - jako podstawy nauk technicznych. Proces projektowo-konstrukcyjny i jego struktura. CAD. Technologie wytwarzania w różnych dziedzinach techniki: budownictwo, budowa maszyn, elektrotechnika i elektronika, inżynieria chemiczna i spożywcza. Automatyzacja i robotyzacja maszyn, procesów i systemów maszynowych. CAM i CIM. Eksploatacja i użytkowanie, diagnostyka, niezawodność i monitoring. Rola środków informatyki we współczesnej technice. Technika a środowisko naturalne mikro- i makro-. Recykling. Postindustrializm.

10. Ekologia zasobów naturalnych i ochrony środowiska

Podstawy ekologii zasobów naturalnych i ekologii człowieka. Procesy zachodzące w biosferze. Ochrona litosfery, hydrosfery i atmosfery. Ochrona przyrody i krajobrazu. Charakterystyka zanieczyszczeń naturalnych i antropogennych oraz ich oddziaływanie na środowisko. Problematyka ochrony atmosfery, rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń gazowych i pyłów, redukcja zanieczyszczeń, skutki szkodliwej emisji. Gospodarka wodna i ochrona wód podziemnych i powierzchniowych. Degradacja powierzchni Ziemi i rekultywacja terenów zdegradowanych. Gospodarka odpadami. Ochrona przed hałasem i wibracjami. Ekologicznie czyste technologie i procesy produkcyjne. Instrumenty prawne i ekonomiczne oraz polityka ochrony środowiska.

11. Materiałoznawstwo

Podstawowe własności materiałów: wytrzymałościowe - rozciąganie, zginanie, ściskanie, skręcanie, wytrzymałość zmęczeniowa; trybologiczne - cierne i ślizgowe; cieplne - przewodnictwo i izolacyjność, żaroodporność i termowytrzymałość; elektryczne - przewodnictwo, izolatory; oporność na działanie otoczenia - atmosferycznego, chemicznego, biologicznego; technologiczne - obrabialność, lejność, termoplastyczność, utwardzalność. Podstawowe elementy struktury i technologii otrzymywania i modyfikacji wybranych grup materiałów. Stopy żelaza i węgla: stale, żeliwa, materiały szkliste. Stale stopowe. Stopy metali kolorowych: brąz, mosiądz; stopy aluminium, materiały do pracy o obniżonych i podwyższonych temperaturach. Polimery i tworzywa sztuczne. Materiały ceramiczne. Kompozyty włókniste o osnowie ceramicznej i metalicznej.

12. Podstawy projektowania inżynierskiego

Projektowanie obiektów i procesów jako podstawowy element działalności inżynierskiej. Holistyczne ujęcie procesu projektowania. Obiekty techniczne (maszyny, urządzenia i procesy) w ujęciu systemowym. Klasyfikacja cech. Etapy istnienia wytworu technicznego. Projektowanie techniczne i jego struktura: formułowanie i analiza problemu, poszukiwanie koncepcji, wymagania i ograniczenia, kryteria wartościowania, ocena i wybór rozwiązań. Zasady wymiarowania (obliczania) i kształtowania wybranych obiektów technicznych. Modelowanie i optymalizacja w projektowaniu. Metody i techniki wspomagania różnych faz i etapów procesu projektowania. Bazy wiedzy i CAD.

13. Podstawy automatyzacji

Pojęcia: mechanizacja, automatyzacja, robotyzacja. Struktura funkcjonalna układów sterowania numerycznego i automatycznej regulacji (SAR). Wybrane człony dynamiczne układów SAR. Prawa regulacji i kryteria stabilności układów SAR. Rodzaje sygnałów w układach SAR: ciągłe i dyskretne. Techniczne środki realizacji układów SAR: układy mechaniczne, hydrauliczne, pneumatyczne, elektryczne i mieszane. Analiza przykładów układów SAR o działaniu ciągłym. Przykłady dyskretnych układów sterowania. Programowalne sterowniki logiczne PLC. Układy sterowania numerycznego NC, CNC i RC. Budowa i rodzaje robotów przemysłowych. Sterowanie ruchem i programowanie robotów. Przykłady zastosowania robotów przemysłowych. Elementy sztucznej inteligencji.

14. Procesy i techniki produkcyjne

System wytwórczy i jego organizacja. Wyrób i jego cechy: funkcjonalne, użytkowe, handlowe. Jakość wyrobu. Proces wytwarzania i cechy go charakteryzujące. Ogólna charakterystyka techniki wytwarzania z uwagi na uzyskiwane cechy wyrobu i wymagania stawiane przez proces wytwórczy. Cele realizowane w procesie wytwórczym: nadawanie kształtu, uzyskiwanie pożądanej struktury materiału, uzyskiwanie własności warstwy wierzchniej, uzyskiwanie efektów estetycznych, uzyskiwanie określonych właściwości fizycznych lub chemicznych, łączenie elementów w funkcjonalną całość (montaż). Przykłady wybranych procesów produkcyjnych w różnych dziedzinach techniki. Podstawowe procesy i technologie przetwarzania różnych postaci energii. Struktura funkcjonalna procesu wytwórczego - przykłady. Logistyka w wytwarzaniu. Planowanie procesu wytwórczego z uwzględnieniem: rozmiarów produkcji, wydajności procesu, różnorodności produkowanych wyrobów. Symulacyjne metody optymalizacji procesu wytwórczego.

VII.

ZALECENIA

1. W grupach przedmiotów B i C laboratoria, ćwiczenia i zajęcia projektowe powinny stanowić łącznie 40% zajęć.

2. Program studiów powinien przewidywać minimum 8 tygodni praktyki zawodowej, przy czym zależnie od zakresu studiów należy dążyć do wymiaru 16 tygodni.

3. Zaleca się, aby przedmioty specjalnościowe (przynajmniej dwa z nich) były prowadzone przez wykładowców aktualnie pracujących w przemyśle i gospodarce.

4. Zaleca się, aby prace magisterskie powstawały przy współpracy z różnymi podmiotami gospodarczymi.

ZAŁĄCZNIK Nr 68 ⁶³

STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW:

ZARZĄDZANIE I MARKETING

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku zarządzanie i marketing trwają co najmniej 4,5 roku (9 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3.000, w tym 1.425 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci znajdują zatrudnienie w handlu, przemyśle, usługach, w różnego rodzaju agencjach konsultingowych, w organizacjach gospodarczych, organizacjach pracodawców.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 615

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 510

Razem: 1.425

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie przewiduje się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 300

1. Języki obce 120

2. Przedmioty ogólnospołeczne (2-3) do wyboru spośród następujących: filozofia, socjologia, logika, historia gospodarcza, geografia ekonomiczna, psychologia 90

3. Wychowanie fizyczne 90

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 615

1. Mikroekonomia 90

2. Makroekonomia 90

3. Matematyka 90

4. Statystyka 75

5. Ekonometria 60

6. Informatyka 60

7. Podstawy zarządzania 60

8. Prawo 90

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 510

1. Podstawy marketingu 60

2. Badania rynkowe i marketingowe 60

3. Rachunkowość (finansowa i zarządcza) 75

4. Finanse 60

5. Metody organizacji i zarządzania 45

6. Zarządzanie strategiczne 60

7. Zarządzanie produkcją 45

8. Zarządzanie kadrami 30

9. Prognozowanie i symulacje 45

10. Badania operacyjne 30

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Mikroekonomia

Rynek. Gospodarstwo domowe. Teoria zachowania się konsumenta. Teoria produkcji. Konkurencja doskonała i monopol. Równowaga przedsiębiorstwa. Oligopol. Alternatywne teorie przedsiębiorstwa. Rynki czynników produkcji. Równowaga konkurencyjna i elementy teorii dobrobytu.

2. Makroekonomia

Gospodarka narodowa. Globalne: popyt i podaż. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Makroekonomia keynesowska a makroekonomia klasyczna. Cykl koniunkturalny. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna, kursu walutowego. Polityka stabilizacyjna i model IS-IM. Wzrost gospodarczy.

3. Matematyka

Funkcje jednej, dwóch oraz wielu zmiennych i ich zastosowania ekonomiczne (rachunek marginalny, ekstrema). Elementy rachunku całkowego. Wprowadzenie do równań różniczkowych i różnicowych - z zastosowaniami w ekonomii. Rachunek wektorów i macierzy. Układ równań i nierówności liniowych - przykłady ekonomiczne.

4. Statystyka

Dane i podstawowe normy statystyczne. Zmienna losowa, podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Rozkłady z prób. Przedziały ufności. Testowanie hipotez statystycznych. Statystyczna miara współzależności zjawisk. Analiza dynamiki zjawisk. Techniki losowania prób. Projektowanie eksperymentów statystycznych.

5. Ekonometria

Opisowe modele ekonometryczne. Estymatory, estymacja punktowa i przedziałowa. Klasyczny model regresji liniowej. Prognozowanie na podstawie modeli jedno- i wielorównaniowych. Ekonometryczna analiza popytu, produkcji i kosztów. Prognozowanie na podstawie szeregów czasowych.

6. Informatyka

Sprzęt komputerowy. Standardowa konfiguracja komputerowa. Oprogramowanie. Systemy operacyjne. Pakiety oprogramowania firmowego. Programy użytkowe. Edytory tekstu. Arkusze kalkulacyjne. Bazy danych i ich wykorzystanie. Komputerowe wspomaganie zarządzania przedsiębiorstwem.

7. Podstawy zarządzania

Typologia, cele i efektywność organizacji. Synergia i efekt organizacyjny. Sterowanie, kierowanie, zarządzanie. Proces zarządzania. Rozwój zarządzania naukowego. Struktury organizacyjne. Procesy informacyjno-decyzyjne. Problematyka reorganizacji.

8. Prawo

Ogólne wiadomości o prawie. Elementy prawa państwowego. Elementy prawa administracyjnego. Elementy prawa karnego. Wprowadzenie do prawa cywilnego. Podmioty stosunków cywilnoprawnych. Mienie i prawa rzeczowe. Zobowiązania. Ochrona własności przemysłowej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy marketingu

Otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa. Marketingowe systemy informacyjne i podstawy ich budowy. Polityka produktu. Polityka cen. Dystrybucja produktu. Polityka promocji.

2. Badania rynkowe i marketingowe

Równowaga rynkowa. Elastyczność popytu i podaży. Analiza pojemności i chłonności rynku. Analiza dynamiki zjawisk rynkowych. Modelowanie i prognozowanie zjawisk rynkowych.

3. Rachunkowość

Rachunkowość jako system informacyjny przedsiębiorstwa. Rachunkowość finansowa i zarządcza. Rachunkowość finansowa. Zasady i podstawy prawne rachunkowości. Majątek i kapitały przedsiębiorstwa. Bilans. Przychody. Koszty. Wynik finansowy. Rachunek zysków i strat. Operacje gospodarcze bilansowe i wynikowe. Zasady funkcjonowania kont księgowych. Plan kont. Ewidencja kapitałów, środków pieniężnych, papierów wartościowych, rozrachunków, majątku trwałego, zapasów. Wycena składników majątkowych. Metody ustalania wyniku finansowego. Sprawozdawczość finansowa. Rachunkowość zarządcza. Klasyfikacja kosztów. Rachunek kosztów pełnych. Rachunek kosztów zmiennych. Analiza progu rentowności. Kalkulacja cen. Rachunek kosztów standardowych. Budżetowanie i planowanie kosztów. Systemy sprawozdawczości wewnętrznej.

4. Finanse

System finansowy w gospodarce rynkowej. Strumienie i zasoby finansowe w gospodarce. Struktura systemu bankowego. Bank centralny i banki komercyjne. Rynki finansowe. Funkcjonowanie giełdy. Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa w zarządzaniu sektorem publicznym.

5. Metody organizacji i zarządzania

Ewolucja i dyfuzja metod organizacji i zarządzania. Metody organizatorskie. Metody zarządzania usprawniające pracę kierowniczą. Metody ukierunkowane na motywację. Style kierowania. Metody twórczego rozwiązywania problemów w zarządzaniu.

6. Zarządzanie strategiczne

Koncepcje i cechy zarządzania strategicznego. Typologia strategii. Uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne. Modele zarządzania strategicznego. Sfery procesu zarządzania strategicznego. Strategie konkurencji.

7. Zarządzanie produkcją

Systemy produkcyjne. Techniczne przygotowanie produkcji. Proces produkcji w przedsiębiorstwie. Sterowanie przebiegiem produkcji. Nowoczesne metody zarządzania produkcją. Metody humanizacji organizacji produkcji.

8. Zarządzanie kadrami

Zarządzanie kadrami w systemie zarządzania przedsiębiorstwem. Podmioty zarządzania kadrami. Procedury i techniki zarządzania kadrami. Organizacje służb pracowniczych.

9. Prognozowanie i symulacje

Narzędzia, metody i techniki komputerowego opracowywania prognoz prostych, wariantowych, opartych na modelach tendencji rozwojowej, przyczynowo-skutkowych, wielorównaniowych ekonometrycznych i nieekonometrycznych. W trakcie zajęć słuchacze zostają zaznajomieni co najmniej z jednym pakietem programów komputerowych, za pomocą którego będą mogli przeprowadzić analizę ilościową wybranych przez siebie zjawisk gospodarczych oraz dokonać prognoz.

10. Badania operacyjne

Zakres badań operacyjnych. Programowanie liniowe. Zagadnienie transportowe. Programowanie całkowitoliczbowe (dyskretne) i sieciowe. Nieliniowe zadania optymalizacyjne. Problemy przydziału. Elementy teorii gier. Programowanie wielokryterialne. Teoria kolejek i systemy obsługi masowej. Modele symulacyjne i heurystyczne.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku zarządzanie i marketing trwają co najmniej 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2.200, w tym 1.545 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci kierunku zarządzanie i marketing (otrzymują tytuł licencjata) przyswajają sobie niezbędne podstawy teoretyczne z zakresu nauk ekonomicznych i zarządzania, a także z dyscyplin komplementarnych, oraz uzyskują umiejętności analizy otoczenia przedsiębiorstwa, w szczególności środowiska rynkowego i konkurencyjnego firmy, analizy zasobów wewnętrznych przedsiębiorstwa oraz planowania strategii rozwoju i działania przedsiębiorstwa, w tym jego podstawowych strategii marketingowych, zarządzania produkcją, personelem i finansami firmy. Kluczową umiejętnością absolwentów kierunku jest przygotowanie do opracowania, wdrażania i kontroli programów operacyjnych strategii przedsiębiorstwa. Absolwenci kierunku znajdują zatrudnienie na stanowiskach operacyjnych, analitycznych i menedżerów średniego szczebla zarządzania w przedsiębiorstwach i agencjach konsultingowych.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 555

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 390

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 360

Razem: 1.545

IV.

PRAKTYKA

Praktyka zawodowa w minimalnym wymiarze 6 tygodni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240

1. Języki obce 120

2. Przedmioty ogólnospołeczne (2-3) do wyboru spośród następujących: filozofia, socjologia, logika, historia gospodarcza, geografia ekonomiczna, psychologia 60

3. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 555

1. Mikroekonomia 60

2. Makroekonomia 60

3. Matematyka 90

4. Statystyka (opisowa) 60

5. Podstawy ekonometrii 15

6. Informatyka 60

7. Podstawy zarządzania 45

8. Podstawy marketingu 30

9. Finanse 45

10. Prawo 90

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 390

1. Zachowania organizacyjne 30

2. Zarządzanie strategiczne 45

3. Badania rynkowe i marketingowe 45

4. Zarządzanie i planowanie marketingowe 45

5. Rachunkowość 75

6. Zarządzanie produkcją 30

7. Zarządzanie kadrami 30

8. Zarządzanie logistyką 30

9. Zarządzanie finansami przedsiębiorstw 30

10. Marketing w handlu i usługach 30

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 360

(odpowiednie dla danej specjalizacji i specjalności)

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Mikroekonomia

Rynek. Gospodarstwo domowe. Teoria zachowania się konsumenta. Teoria produkcji. Konkurencja doskonała i monopol. Równowaga przedsiębiorstwa. Oligopol. Alternatywne teorie przedsiębiorstwa. Rynki czynników produkcji. Równowaga konkurencyjna i elementy teorii dobrobytu.

2. Makroekonomia

Gospodarka narodowa: popyt i podaż. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Makroekonomia keynesowska a makroekonomia klasyczna. Cykl koniunkturalny. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna, kursu walutowego. Polityka stabilizacyjna i model IS-IM. Wzrost gospodarczy.

3. Matematyka

Funkcje jednej, dwóch oraz wielu zmiennych i ich zastosowania ekonomiczne (rachunek marginalny, ekstrema). Elementy rachunku całkowego. Wprowadzenie do równań różniczkowych i różnicowych - z zastosowaniami w ekonomii. Rachunek wektorów i macierzy. Układ równań i nierówności - przykłady ekonomiczne.

4. Statystyka opisowa

Statystyka jako nauka. Podstawowe pojęcia. Etapy badań statystycznych. Prezentacja tabelaryczna i graficzna danych statystycznych. Podstawowe parametry opisu statystycznego dla danej cechy. Budowa tablicy korelacyjnej. Podstawowe parametry opisu statystycznego dla dwóch cech. Badanie współzależności dwóch cech. Wskaźniki korelacji. Indeksy statystyczne tendencji rozwojowej.

5. Podstawy ekonometrii

Opisowy model ekonometryczny, konstrukcja, założenia o składniku losowym. Estymacja parametrów modelu ekonometrycznego. Heteroskedastyczność i autokorelacja w modelu ekonometrycznym. Prognozowanie na podstawie modelu ekonometrycznego. Analiza szeregów czasowych i prognozowanie. Modele wielorównaniowe - podstawowe zagadnienia.

6. Informatyka

Sprzęt komputerowy. Standardowa konfiguracja komputerowa. Oprogramowanie. Systemy operacyjne. Pakiety oprogramowania firmowego. Programy użytkowe. Edytory tekstu. Arkusze kalkulacyjne. Bazy danych i ich wykorzystanie. Komputerowe wspomaganie zarządzania przedsiębiorstwem.

7. Podstawy zarządzania

Proces, funkcje i umiejętności zarządzania. Przedsiębiorstwo i jego otoczenie jako obiekt zarządzania. Status własnościowy i formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstwa. Misja i cele przedsiębiorstwa. Planowanie strategiczne i operacyjne. Organizowanie i motywowanie w przedsiębiorstwie. Funkcja kontrolna zarządzania. Podstawowe zasady przedsiębiorstwa. Zarządzanie sferami działalności przedsiębiorstwa: marketingiem, logistyką, produkcją, personelem, kapitałem, technologią i informacją. Zarządzanie rozwojem przedsiębiorstwa.

8. Podstawy marketingu

Otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa. Istota, funkcje i elementy marketingu. Marketingowe systemy informacyjne. Dziedziny i podstawowe metody badań marketingowych. Polityka produktu i ceny. Polityka promocji. Dystrybucja i formy sprzedaży produktów. Strategia marketingowa przedsiębiorstwa.

9. Finanse

System finansowy w gospodarce rynkowej. Strumienie i zasoby finansowe w gospodarce. Budżet państwa - dochody, wydatki, polityka podatkowa. Budżety samorządów terytorialnych. Struktura systemu bankowego. Bank centralny i banki komercyjne. Rynki finansowe. Funkcjonowanie rynku (giełdy) papierów wartościowych.

10. Prawo

System prawa i jego kategorie. Elementy prawa państwowego. Elementy prawa administracyjnego. Elementy prawa karnego. Podstawy i elementy prawa cywilnego. Podmioty stosunków cywilnoprawnych. Mienie i prawa rzeczowe. Zobowiązania. Ochrona własności przemysłowej.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Zachowania organizacyjne

Istota zachowań organizacyjnych. Zachowania jednostkowe i grupowe w organizacji. Zachowania międzyorganizacyjne - podstawowe relacje z otoczeniem: konkurencja, integracja. Reakcje strategiczne organizacji na otoczenie. Przywództwo, style kierowania i profil kompetencji współczesnego menedżera. Procesy komunikowania i negocjacji w organizacjach. Kultura organizacyjna i etyka zachowań organizacyjnych.

2. Zarządzanie strategiczne

Istota, kategorie i zasady zarządzania strategicznego. Istota, cechy i poziomy strategii w przedsiębiorstwie. Procedura zarządzania strategicznego. Misja, wizja i cele strategiczne firmy. Analiza strategiczna makro- i mikrootoczenia przedsiębiorstwa. Badania otoczenia sektorowego przedsiębiorstwa. Analiza i planowanie portfela produkcji. Metody zintegrowanej analizy przedsiębiorstwa i jego otoczenia (SWOT). Strategie produktywno-rynkowe. Strategia dywersyfikacji. Strategie konkurencji. Pozycja strategiczna przedsiębiorstw a strategia technologiczna. Wdrażanie strategii a kontrola strategiczna.

3. Badania rynkowe i marketingowe

Analiza rynku. Równowaga rynku i jej mechanizm. Elastyczność popytu i podaży. Analiza pojemności i jej mechanizm. Elastyczność popytu i podaży. Analiza pojemności i chłonności rynku. Analiza dynamiki zjawisk rynkowych. Badania marketingowe. Projektowanie i organizacja badań marketingowych. Techniki badań marketingowych. Pomiar i analiza danych.

Metody badania postępowania konsumentów. Metody segmentacji rynku. Metody badania kształtowania produktu i cen. Metody analizy systemów dystrybucji. Badania skuteczności komunikacji marketingowej, w tym efektywności reklamy.

4. Zarządzanie i planowanie marketingowe

Istota, proces i funkcje zarządzania marketingowego. Organizacja marketingu w przedsiębiorstwie. Misja rynkowa i rynek przedsiębiorstwa. Aktywne rynkowe przedsiębiorstwa. Cele marketingowe a strategiczny profil marketingowy przedsiębiorstwa. Planowanie strategii marketingowej przedsiębiorstwa. Strategiczny i taktyczno-operacyjny plan marketingowy firmy. Strategiczna i operacyjna kontrola marketingu.

5. Rachunkowość

Rachunkowość finansowa. Zasady i podstawy prawne rachunkowości. Majątek i kapitały przedsiębiorstwa. Bilans. Przychody. Wynik finansowy. Rachunek zysków i strat. Operacje gospodarcze, bilansowe i wynikowe. Zasady funkcjonowania kont księgowych. Plan kont. Ewidencja kapitałów, środków pieniężnych, papierów wartościowych, rozrachunków, majątku trwałego, zapasów. Wycena składników majątkowych. Metody ustalania wyniku finansowego. Sprawozdawczość finansowa. Rachunkowość zarządcza. Klasyfikacja kosztów. Rachunek kosztów pełnych. Rachunek kosztów zmiennych. Analiza progu rentowności. Kalkulacja cen. Rachunek kosztów standardowych. Budżetowanie i planowanie kosztów. Systemy sprawozdawczości wewnętrznej.

6. Zarządzanie produkcją

Systemy produkcyjne. Techniczne przygotowanie produkcji. Proces produkcji w przedsiębiorstwie. Sterowanie przebiegiem produkcji. Nowoczesne metody zarządzania produkcją. Metody humanizacji organizacji produkcji.

7. Zarządzanie kadrami

Zarządzanie kadrami w systemie zarządzania przedsiębiorstwem. Podmioty zarządzania kadrami. Procedury i techniki zarządzania kadrami. Organizacja służb pracowniczych. Zarządzanie personelem a marketing wewnętrzny.

8. Zarządzanie logistyką

Marketing zakupów a logistyka. Metody badania i segmentacja rynku zaopatrzenia. Planowanie zakupów. Proces zakupów a kanały zasileń. Składowanie i magazynowanie. Logistyka dystrybucji i sprzedaży produktów przedsiębiorstwa. Organizacja i zarządzanie procesami logistycznymi w przedsiębiorstwie.

9. Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa

Istota zarządzania finansami firmy. Zasady finansowania i inwestowania - kapitał obcy i jego pozyskiwanie, sposoby spłat i rozliczeń kredytów. Pozyskiwanie kapitału poprzez emisję akcji i obligacji. Koszty kapitałów - długów i kapitału własnego. Inwestowanie kapitału - inwestycje rzeczowe i pieniężne. Metody oceny projektów inwestycyjnych. Zarządzanie krótkoterminowe finansami firmy - zarządzanie majątkiem obrotowym i zobowiązaniami bieżącymi. Analiza fundamentalna działalności firmy (sektorowa i wskaźnikowa). Strategie podatkowe przedsiębiorstw.

10. Marketing w handlu i usługach

Przedsiębiorstwa handlowe i usługowe jako podmioty rynku. Usługa i jej własności. Handel i inne sfery usług. Marketing handlowy jako nowoczesna koncepcja zarządzania firmą handlową. Strategie i instrumenty marketingu handlowego. Technologia i technika handlu hurtowego i detalicznego. Badania marketingowe i segmentacja rynku usług. Strategie marketingowe usługi, cen usług, dystrybucji i promocji usług. Personel usługowy a marketing wewnętrzny i interakcyjny firmy. Marketing w działalności usługowej organizacji non-profit.

D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE

Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji.

VII.

ZALECENIA

Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy. Zawodowy charakter studiów powinien znaleźć swoje odzwierciedlenie między innymi:

1) w praktyce zawodowej;

2) w grupie przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych ustalanych przez uczelnie; przebieg praktyki oraz sposób ujęcia przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych powinien być uzależniony od specyfiki uczelni i określonego przez nią profilu absolwenta.

ZAŁĄCZNIK Nr 69

Standardy nauczania dla kierunku studiów:

zootechnika

STUDIA MAGISTERSKIE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia magisterskie na kierunku zootechnika trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 3.400, w tym 2.020 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenci kierunku zootechnicznego na podstawie zdobytej wiedzy teoretycznej, praktyk i ćwiczeń terenowych powinni być przygotowani do organizowania procesów produkcyjnych w produkcji zwierzęcej, wyboru optymalnych gałęzi tej produkcji i kierowania zespołami ludzkimi, jak również powinni posiadać:

- gruntowną wiedzę z zakresu nauk podstawowych, która pozwoli zrozumieć procesy zachodzące w środowisku przyrodniczym;

- wiedzę z podstaw hodowli i chowu zwierząt, a zwłaszcza genetyki, selekcji i doboru hodowlanego, żywienia zwierząt oraz wiedzy z zakresu nauk agrotechnicznych służących zwłaszcza produkcji pasz;

- znajomość technologii produkcji i ciągów produkcyjnych w wybranej gałęzi z uwzględnieniem różnych form organizacji gospodarstw;

- umiejętność posługiwania się rachunkiem ekonomicznym, znajomość praw rynku i nowoczesnego marketingu rolniczego;

- umiejętność biegłego posługiwania się środkami informatycznymi, zwłaszcza w odniesieniu do kontroli i sterowania efektami technologii produkcji zwierzęcej;

- odpowiedni zakres wiedzy ogólnohumanistycznej, dobrą znajomość języka obcego pozwalającą na samodzielne wykorzystywanie zagranicznej literatury fachowej oraz na nawiązywanie bezpośrednich kontaktów zawodowych i handlowych z firmami zagranicznymi.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 500

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.140

Razem: 2.020

IV.

PRAKTYKI

Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 380

1. Język obcy 120

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia 120

3. Podstawy informatyki 80

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 500

1. Zoologia z ekologią 80

2. Chemia, biofizyka, biochemia zwierząt, mikrobiologia zootechniczna 240

3. Anatomia i fizjologia zwierząt 180

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1.140

1. Blok przedmiotów agrotechnicznych 190

2. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo 150

3. Ogólna hodowla i metody hodowlane 150

4. Higiena zwierząt i profilaktyka zootechniczna 90

5. Szczegółowa hodowla, użytkowanie i rozród zwierząt 400

6. Towaroznawstwo produktów zwierzęcych 60

7. Podstawy ekonomii i marketingu 100

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia

W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, w tym historii powszechnej, filozofii, kultury języka polskiego, antropologii, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze itp.

W zakresie ekonomii: prawo, podstawy makroekonomii i mikroekonomii, podstawy nauki o rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Podstawy informatyki

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Zoologia z ekologią

Zwierzęta w ekosystemach rolniczych. Systematyka bezkręgowców w aspekcie pasożytów zwierzęcych i chorobotwórczych. Systematyka kręgowców z rozpoznawaniem charakterystycznych gatunków oraz ich biologia. Systemy prawne ochrony przyrody i środowiska.

2. Chemia, biofizyka, biochemia zwierząt, mikrobiologia zootechniczna

Klasyfikacja reakcji chemicznych oraz ich kinetyka. Dysocjacja elektrolityczna oraz hydroliza. Mieszaniny buforowe oraz właściwości hydrofilo-hydrofobowe. Biologiczne układy koloidalne, elementy termodynamiki układów biologicznych. Biofizyka komórek i organizmów oraz wpływ czynników fizycznych na ustrój żywy. Wybrane fizyczne metody pomiarowe stosowane w biologii. Molekularne podstawy biosyntezy białek. Bioenergetyka organizmu zwierzęcego. Główne szlaki metaboliczne, ich wzajemne powiązania, regulacja procesów komórkowych, biochemia produkcyjności zwierząt. Znaczenie i rola drobnoustrojów w produkcji zwierzęcej. Systematyka z elementami morfologii i fizjologii drobnoustrojów. Mikrobiologia surowców pochodzenia zwierzęcego.

3. Anatomia i fizjologia zwierząt

Cytologia, embriologia i histologia. Układy anatomiczne podstawowych gatunków zwierząt gospodarskich. Anatomia topograficzna, zewnętrzna i wewnętrzna podstawowych gatunków zwierząt gospodarskich. Fizjologia poszczególnych układów.

Fizjologia rozrodu i laktacji. Regulacja wodno-mineralna. Endokrynologia i metabolizm. Termoregulacja.

4. Przedmioty agrotechniczne

Budowa komórek i tkanek roślinnych. Morfologia i anatomia poszczególnych części roślin. Elementy fizjologii roślin. Rodzaje i właściwości gleb. Bonitacja gleb w Polsce. Nawozy mineralne i organiczne oraz nawożenie. Charakterystyka polowej produkcji roślinnej i jej powiązania z produkcją zwierzęcą. Siedlisko a roślina; przyrodnicze podstawy rejonizacji. Uprawa roli pod różne grupy roślin. Zmianowanie; zielona taśma. Użytki zielone w produkcji pasz i ich znaczenie w ochronie środowiska. Wpływ czynników ekologicznych i zabiegów agrotechnicznych.

5. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo

Rola i znaczenie podstawowych składników pokarmowych. Energia paszy, przemiana energii, bilans. Wartościowanie energii w paszach. Przemiana związków azotowych w organizmach. Substancje biologicznie czynne i dodatki paszowe. Fizjologiczne i gospodarcze potrzeby żywieniowe różnych gatunków zwierząt i różnych kierunków użytkowania. Skład chemiczny pasz i ocena wartości pokarmowej pasz. Metody konserwacji i przechowywania pasz oraz ich uszlachetniania. Obliczanie zasobów pasz. Komponenty mieszanek treściwych i podstawy opracowania receptur mieszanek przemysłowych. Technika żywienia.

6. Ogólna hodowla i metody hodowlane

Podstawy genetyki ogólnej i molekularnej. Immunogenetyka w praktycznej hodowli. Genetyka populacji, genetyka cech ilościowych. Metody oceny wartości hodowlanej zwierząt. Teoria indeksu selekcyjnego; metoda BLUP. Metody selekcji. Metody kojarzenia, krzyżowania i bastardyzacji. Trendy genetyczne i fenotyczne. Bujność mieszańców i efekt heterozji.

7. Higiena zwierząt i profilaktyka zootechniczna

Wpływ środowiska na produkcję i zachowanie się zwierząt. Epidemiologiczne i immunologiczne uwarunkowania chorób zakaźnych. Higiena pastwisk, wybiegów, pasz, doju, metody projektowania i optymalizacji pomieszczeń inwentarskich.

8. Szczegółowa hodowla, użytkowanie i rozród zwierząt

Podstawowe rasy zwierząt gospodarskich. Metody chowu. Technologia odchowu i użytkowania zwierząt. Mechanizacja produkcji zwierzęcej.

Dokumentacja hodowlana, znakowanie i identyfikacja zwierząt. Ocena jakości podstawowych surowców zwierzęcych. Biologiczne podstawy regulacji funkcji rozrodczych samic i samców. Synchronizacja i stymulacja funkcji rozrodczych samic, przenoszenie zarodków. Czynniki ograniczające funkcje rozrodcze samic i samców.

9. Towaroznawstwo produktów zwierzęcych

Metody oceny surowców pochodzenia zwierzęcego. Zasady skupu i klasyfikacji zwierząt rzeźnych i mleka. Zasady przetwórstwa mleka. Zasady przetwórstwa mięsa.

10. Podstawy ekonomii i marketingu

Podstawy rachunku ekonomicznego w przedsiębiorstwie. Ekonomika i organizacja czynników produkcyjnych. Zarys rozwoju i istota marketingu. Planowanie i strategia marketingu. Ustalanie cen, dystrybucja i promocja marketingu towarów.

VII.

ZALECENIA

Pozostała liczba godzin powinna stanowić uzupełnienie jednej lub wszystkich grup przedmiotów - stosownie do decyzji rady wydziału.

STUDIA ZAWODOWE

I.

WYMAGANIA OGÓLNE

Studia zawodowe na kierunku zootechnika trwają 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi 2.800, w tym 1.565 godzin określonych w standardach nauczania.

II.

SYLWETKA ABSOLWENTA

Absolwenta studiów kierunku zootechnika (otrzymuje tytuł inżyniera) charakteryzuje umiejętność i sprawność działania w zakresie hodowli i chowu, żywienia, użytkowania zwierząt i oceny surowców pochodzenia zwierzęcego, prowadzenia prac hodowlanych, organizowania procesów produkcyjnych w produkcji zwierzęcej, stosowania postępu naukowo-technicznego i technologicznego, organizacji i restrukturyzacji gospodarstw rolnych, dokonywania przy zastosowaniu środków informatycznych analizy ekonomicznej opłacalności produkcji zwierzęcej i roślinnej oraz wyboru najwłaściwszego wariantu jej doskonalenia, oddziaływania i doradztwa terenowego związanego z rozwojem reprezentowanej przez siebie dyscypliny zawodowej.

III.

GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 390

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 905

Razem: 1.565

IV.

PRAKTYKI

1. Produkcyjno-organizacyjna - minimum 8 tygodni.

2. Zajęcia terenowe - minimum 10 dni.

V.

PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 270

1. Język obcy 60

2. Przedmioty humanistyczne i ekonomiczne 90

3. Informatyka 60

4. Wychowanie fizyczne 60

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 390

1. Zoologia z ekologią 60

2. Chemia, biofizyka, biochemia zwierząt, mikrobiologia zootechniczna 210

3. Anatomia i fizjologia zwierząt 120

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 905

1. Podstawy produkcji roślinnej 45

2. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo 60

3. Genetyka i metody hodowlane 60

4. Higiena zwierząt i profilaktyka zootechniczna 45

5. Szczegółowa hodowla, użytkowanie i rozród zwierząt 100

6. Towaroznawstwo produktów zwierzęcych 35

7. Podstawy ekonomii i marketingu 90

8. Przedmioty opcji specjalizacji zawodowej 470

VI.

TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW

A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

1. Język obcy

Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.

2. Przedmioty humanistyczne, w tym nauki społeczne i ekonomia

W zależności od zainteresowania studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z historii, filozofii, kultury języka polskiego, wiedzy o polityce, socjologii, psychologii, etyki, nauki o kulturze, podstaw ochrony własności intelektualnej i przemysłowej itp.

W zakresie ekonomii: podstawowe prawa ekonomiczne, podstawy makroekonomii, funkcjonowanie rynku, zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Informatyka

Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Operacje na zbiorach. Edytory tekstów. Tworzenie i obsługa baz danych.

B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

1. Zoologia z ekologią

Zwierzęta w ekosystemach rolniczych. Systematyka bezkręgowców w aspekcie pasożytów zwierzęcych i chorobotwórczych. Systematyka kręgowców z rozpoznawaniem charakterystycznych gatunków oraz ich biologia. Systemy prawne ochrony przyrody i środowiska.

2. Chemia, biofizyka, biochemia zwierząt, mikrobiologia zootechniczna

Klasyfikacja reakcji chemicznych oraz ich kinetyka. Dysocjacja elektrolityczna oraz hydroliza. Mieszaniny buforowe oraz właściwości hydrofilo-hydrofobowe. Biologiczne układy koloidalne, elementy termodynamiki układów biologicznych. Biofizyka komórek i organizmów oraz wpływ czynników fizycznych na ustrój żywy. Wybrane fizyczne metody pomiarowe stosowane w biologii. Molekularne podstawy biosyntezy białek. Bioenergetyka organizmu zwierzęcego. Główne szlaki metaboliczne i ich wzajemne powiązania, regulacja procesów komórkowych, biochemia produkcyjności zwierząt. Znaczenie i rola drobnoustrojów w produkcji zwierzęcej. Systematyka z elementami morfologii i fizjologii drobnoustrojów. Mikrobiologia surowców pochodzenia zwierzęcego.

3. Anatomia i fizjologia zwierząt

Cytologia, embriologia i histologia. Układy anatomiczne podstawowych gatunków zwierząt gospodarskich. Anatomia topograficzna, zewnętrzna i wewnętrzna podstawowych gatunków zwierząt gospodarskich. Fizjologia poszczególnych układów.

Fizjologia rozrodu i laktacji. Regulacja wodno-mineralna. Endokrynologia i metabolizm. Termoregulacja.

C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE

1. Podstawy produkcji roślinnej

Budowa komórek i tkanek roślinnych. Morfologia i anatomia poszczególnych części roślin. Elementy fizjologii roślin. Rodzaje i właściwości gleb. Bonitacja gleb w Polsce. Nawozy mineralne i organiczne oraz nawożenie. Charakterystyka polowej produkcji roślinnej i jej powiązania z produkcją zwierzęcą. Siedlisko a roślina; przyrodnicze podstawy rejonizacji. Uprawa roli pod różne grupy roślin. Zmianowanie; zielona taśma. Użytki zielone w produkcji pasz i ich znaczenie w ochronie środowiska. Wpływ czynników ekologicznych i zabiegów agrotechnicznych.

2. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo

Rola i znaczenie podstawowych składników pokarmowych. Energia paszy, przemiana energii, bilans. Wartościowanie energii w paszach. Przemiana związków azotowych w organizmach. Substancje biologicznie czynne i dodatki paszowe. Fizjologiczne i gospodarcze potrzeby żywieniowe różnych gatunków zwierząt i różnych kierunków użytkowania. Skład chemiczny pasz i ocena wartości pokarmowej pasz. Metody konserwacji i przechowywania pasz oraz ich uszlachetniania. Obliczanie zasobów pasz. Komponenty mieszanek treściwych i podstawy opracowania receptur mieszanek przemysłowych. Technika żywienia.

3. Genetyka i metody hodowlane

Podstawy genetyki ogólnej i molekularnej. Immunogenetyka w praktycznej hodowli. Genetyka populacji, genetyka cech ilościowych. Metody oceny wartości hodowlanej zwierząt. Teoria indeksu selekcyjnego; metoda BLUP. Metody selekcji. Metody kojarzenia, krzyżowania i bastardyzacji. Trendy genetyczne i fenotyczne. Bujność mieszańców i efekt heterozji.

4. Higiena zwierząt i profilaktyka

Wpływ środowiska na produkcję i zachowanie się zwierząt. Epidemiologiczne i immunologiczne uwarunkowania chorób zakaźnych. Higiena pastwisk, wybiegów, pasz, doju, metody projektowania i optymalizacji pomieszczeń inwentarskich.

5. Szczegółowa hodowla, użytkowanie i rozród zwierząt

Podstawowe rasy zwierząt gospodarskich. Metody chowu. Technologia odchowu i użytkowania zwierząt. Mechanizacja produkcji zwierzęcej. Dokumentacja hodowlana, znakowanie i identyfikacja zwierząt. Ocena jakości podstawowych surowców zwierzęcych. Biologiczne podstawy regulacji funkcji rozrodczych samic i samców. Synchronizacja i stymulacja funkcji rozrodczych samic, przenoszenie zarodków. Czynniki ograniczające funkcje rozrodcze samic i samców.

6. Towaroznawstwo produktów zwierzęcych

Metody oceny surowców pochodzenia zwierzęcego. Zasady skupu i klasyfikacji zwierząt rzeźnych i mleka. Zasady przetwórstwa mleka. Zasady przetwórstwa mięsa.

7. Podstawy ekonomii i marketingu

Podstawy rachunku ekonomicznego w przedsiębiorstwie. Ekonomika i organizacja czynników produkcyjnych. Zarys rozwoju i istota marketingu. Planowanie i strategia marketingu. Ustalanie cen, dystrybucja i promocja marketingu towarów.

8. Przedmioty specjalizacji zawodowej

Dobór przedmiotów wynika ze specjalnych zamówień określonych gałęzi produkcji zwierzęcej i przemysłu rolno-spożywczego.

Mogą one dotyczyć takich przedmiotów, jak: produkcja i przetwórstwo mleka, drobiarstwo, pszczelarstwo, produkcja pasz, produkcja mięsa lub użytkowanie mięsa zwierząt, biotechnika rozrodu zwierząt, produkcja wełny i skór, stawowa produkcja rybacka itp.

VII.

ZALECENIA

Pozostała liczba godzin powinna stanowić uzupełnienie jednej lub wszystkich grup przedmiotów - stosownie do decyzji wydziałów, z tym że przedmioty grupy C muszą stanowić co najmniej 60% ogólnego wymiaru godzin.

¹ § 1 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

² § 1 pkt 1a:

- dodany przez § 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. b) rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

³ § 1 pkt 1b dodany przez § 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

⁴ § 1 pkt 5 zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. b) rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

⁵ § 1 pkt 15a dodany przez § 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

⁶ § 1 pkt 16a dodany przez § 1 pkt 1 lit. d) tiret pierwsze rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

⁷ § 1 pkt 16b dodany przez § 1 pkt 1 lit. d) tiret drugie rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

⁸ § 1 pkt 18a dodany przez § 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

⁹ § 1 pkt 26a dodany przez § 1 pkt 1 lit. e) rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

¹⁰ § 1 pkt 28a dodany przez § 1 pkt 1 lit. d) rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

¹¹ § 1 pkt 29a dodany przez § 1 pkt 1 lit. f) rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

¹² § 1 pkt 32a dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 18 sierpnia 2004 r. (Dz.U.04.194.1985) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 września 2004 r.

¹³ § 1 pkt 32b dodany przez § 1 pkt 1 lit. b) rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

¹⁴ § 1 pkt 34a:

- dodany przez § 1 pkt 1 lit. g) rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

¹⁵ § 1 pkt 34b dodany przez § 1 pkt 1 lit. d) rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

¹⁶ § 1 pkt 49a dodany przez § 1 pkt 1 lit. h) rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

¹⁷ § 1 pkt 54a zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. e) rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

¹⁸ § 1 pkt 61a zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. f) rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

¹⁹ § 1 pkt 66 zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. e) rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

²⁰ § 3 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

²¹ § 3a dodany przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

²² Załącznik nr 1 dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

²³ Załącznik nr 1a według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

²⁴ Załącznik nr 1b:

- dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

- według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

²⁵ Załącznik nr 2 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

²⁶ Załącznik nr 5 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

²⁷ Załącznik nr 7 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

²⁸ Załącznik nr 8 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

²⁹ Załącznik nr 15 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

³⁰ Załącznik nr 15a dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

³¹ Załącznik nr 16a:

- dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

³² Załącznik nr 16b dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

³³ Załącznik nr 17 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

³⁴ Załącznik nr 18 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

³⁵ Załącznik nr 18a dodany przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

³⁶ Załącznik nr 22 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

³⁷ Załącznik nr 26a dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

³⁸ Załącznik nr 28 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

³⁹ Załącznik nr 28a dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

⁴⁰ Załącznik nr 29a dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

⁴¹ Załącznik nr 32 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

⁴² Załącznik nr 32a dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 18 sierpnia 2004 r. (Dz.U.04.194.1985) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 września 2004 r.

⁴³ Załącznik nr 32b dodany przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

⁴⁴ Załącznik nr 34a dodany przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

⁴⁵ Załącznik nr 34b:

- dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

- według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

⁴⁶ Załącznik nr 35 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

⁴⁷ Załącznik nr 39 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

⁴⁸ Załącznik nr 40 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

⁴⁹ Załącznik nr 42 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

⁵⁰ Załącznik nr 45 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

⁵¹ Załącznik nr 46 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

⁵² Załącznik nr 47 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

⁵³ Załącznik nr 48:

- zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

⁵⁴ Załącznik nr 49a:

- dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

⁵⁵ Załącznik nr 54a uchylony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

⁵⁶ Załącznik nr 55 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 3 listopada 2003 r. (Dz.U.03.210.2040) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 grudnia 2003 r.

⁵⁷ Załącznik nr 61 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

⁵⁸ Załącznik nr 61a dodany przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 maja 2005 r. (Dz.U.05.98.824) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 czerwca 2005 r.

⁵⁹ Załącznik nr 62 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

⁶⁰ Załącznik nr 63 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 29 sierpnia 2005 r. (Dz.U.05.166.1388) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 sierpnia 2005 r.

⁶¹ Załącznik nr 65 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

⁶² Załącznik nr 66 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.

⁶³ Załącznik nr 68 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz.U.03.144.1401) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 września 2003 r.