Rozdział 3 - Program gospodarowania odpadami wydobywczymi - Odpady wydobywcze.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2022.2336 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 16 listopada 2022 r.

Rozdział  3

Program gospodarowania odpadami wydobywczymi

Art.  8.  [Obowiązek przedstawienia programu gospodarowania odpadami wydobywczymi; cele programu]

1. Posiadacz odpadów wydobywczych jest obowiązany do przedłożenia właściwemu organowi programu gospodarowania odpadami wydobywczymi przed rozpoczęciem działalności związanej z wytwarzaniem lub gospodarowaniem odpadami wydobywczymi.

2. Celem programu gospodarowania odpadami wydobywczymi jest:

1) zapobieganie powstawaniu odpadów wydobywczych i ograniczanie ilości wytwarzanych odpadów wydobywczych oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko, w szczególności poprzez:

a) racjonalne gospodarowanie odpadami wydobywczymi w fazie projektowania działalności wydobywczej, przy wyborze metody wydobywania kopalin ze złóż i ich przeróbki oraz w fazie działalności wydobywczej,

b) analizę zmian, którym mogą ulec odpady wydobywcze w związku ze zwiększeniem się powierzchni ich kontaktu z czynnikami atmosferycznymi, w tym w zakresie ekspozycji na te czynniki,

c) umieszczenie odpadów wydobywczych z powrotem w wyrobiskach górniczych, w zakresie, w jakim jest to technicznie możliwe do wykonania i uzasadnione ze względów ochrony środowiska oraz ekonomicznie, jak również zgodne z przepisami o ochronie środowiska, przepisami o odpadach i przepisami prawa geologicznego i górniczego,

d) umieszczenie warstwy uprawnej gleby z gruntów rolnych klasy od I do IV z powrotem na miejscu po zamknięciu obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych lub, jeżeli nie jest to technologicznie wykonalne, ponowne użycie warstwy uprawnej gleby w innym miejscu w celu poprawy wartości użytkowej powierzchni ziemi,

e) stosowanie w procesie przeróbki kopalin ze złóż, substancji jak najmniej niebezpiecznych;

2) zapewnienie w pierwszej kolejności odzysku odpadów wydobywczych, jeżeli jest to uzasadnione ze względów ochrony środowiska, a także technologicznych i ekonomicznych oraz zgodne z przepisami o ochronie środowiska;

3) zapewnienie bezpiecznego unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, w szczególności poprzez dokonanie na etapie projektowania obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych analizy sposobu gospodarowania odpadami wydobywczymi w trakcie jego eksploatacji oraz po jego zamknięciu, a także przez wybór projektu, który:

a) wymaga minimalnego, a jeżeli jest to możliwe, nie wymaga żadnego monitoringu, kontrolowania i zarządzania zamkniętym obiektem unieszkodliwiania odpadów wydobywczych,

b) zapobiega lub przynajmniej minimalizuje jakiekolwiek długotrwałe negatywne skutki, w szczególności związane z przemieszczaniem się zanieczyszczeń do powietrza lub wód z obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych,

c) zapewnia długoterminową stateczność każdej tamy lub hałdy wznoszącej się ponad istniejącą uprzednio powierzchnię ziemi.

Art.  9.  [Treść programu]

1. Program gospodarowania odpadami wydobywczymi zawiera następujące dane:

1) opis działań mających na celu zapobieganie powstawaniu odpadów wydobywczych i ograniczanie ilości wytwarzanych odpadów wydobywczych oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko;

2) opis działań mających na celu odzysk odpadów wydobywczych, jeżeli jest on technologicznie i ekonomicznie uzasadniony oraz zgodny z przepisami o ochronie środowiska;

3) ocenę ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych;

4) klasyfikację obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych dokonaną zgodnie z oceną ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych;

5) wyszczególnienie rodzaju odpadów wydobywczych przewidzianych do składowania w obiekcie unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, z uwzględnieniem charakterystyki tych odpadów;

6) określenie łącznej ilości poszczególnych rodzajów odpadów wydobywczych przewidzianych do wytworzenia w trakcie prowadzenia działalności objętej programem gospodarowania odpadami wydobywczymi, w tym w ciągu roku;

7) opis procesów, podczas których powstają odpady wydobywcze;

8) opis procesów przeróbki odpadów wydobywczych;

9) skutki dla środowiska i zdrowia ludzi spowodowane unieszkodliwianiem odpadów wydobywczych oraz działania zapobiegawcze, które należy podjąć w celu zmniejszenia negatywnego oddziaływania na środowisko podczas eksploatacji obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych i po jego zamknięciu;

10) opis technologii i środków technicznych służących zapobieganiu powstawania pożarów w obiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, w których są składowane odpady zawierające części palne;

11) zakres i sposób monitoringu wyrobisk górniczych zgodnie z warunkami, o których mowa w art. 39;

12) zakres i sposób monitoringu obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 27 ust. 6, w szczególności określenie listy substancji i parametrów wskaźnikowych przewidzianych do badania w zależności od rodzaju i właściwości składowanych odpadów wydobywczych;

13) opis sposobu zamknięcia obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych wraz z rekultywacją terenu oraz procedurami po zamknięciu oraz monitoringu zgodnie z art. 27 ust. 6, z uwzględnieniem w szczególności:

a) ustalenia niezbędnych działań dotyczących zamknięcia obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych,

b) ustalenia działań związanych z rekultywacją terenu,

c) sprawowania nadzoru nad zrekultywowanym obiektem unieszkodliwiania odpadów wydobywczych;

14) opis działań mających na celu zapobieganie lub zminimalizowanie pogorszenia stanu wód, oraz mających na celu zapobieganie lub minimalizację zanieczyszczenia powietrza i gleby;

15) wyniki badań wód powierzchniowych, wód podziemnych i gleby, na które może wywierać wpływ obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, w szczególności w zakresie ustalenia poziomu naturalnych stężeń substancji na danym terenie.

2. Program gospodarowania odpadami wydobywczymi powinien zawierać dane umożliwiające organowi właściwemu ocenę osiągnięcia celu, o którym mowa w art. 8 ust. 2.

3. Jeżeli posiadacz odpadów wydobywczych prowadzi wyłącznie działalność wydobywczą lub działalność przeróbczą, lub obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, program gospodarowania odpadami wydobywczymi zawiera dane, o których mowa w ust. 1, w zakresie prowadzonej działalności.

4. Charakterystyka odpadów wydobywczych, o której mowa w ust. 1 pkt 5, obejmuje informacje dotyczące działań poszukiwawczych, wydobywczych i przeróbczych, złóż przeznaczonych do eksploatacji, typu i właściwości odpadów wydobywczych oraz postępowania z nimi, w szczególności:

1) opis właściwości fizycznych i chemicznych odpadów wydobywczych, ze szczególnym uwzględnieniem ich stabilności w warunkach atmosferycznych oraz rodzaju kopaliny;

2) wyszczególnienie rodzaju odpadów wydobywczych;

3) opis substancji chemicznych, które będą stosowane w procesie przeróbki, ze szczególnym uwzględnieniem ich stabilności;

4) opis metody składowania w obiekcie unieszkodliwiania odpadów wydobywczych;

5) opis systemu transportu odpadów wydobywczych.

4a. Posiadacz odpadów wydobywczych sporządza charakterystykę odpadów wydobywczych na podstawie informacji zgromadzonych i zweryfikowanych w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie ust. 5.

5. Minister właściwy spraw klimatu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia:

1) sposób gromadzenia i weryfikacji informacji, na podstawie których sporządza się charakterystykę odpadów wydobywczych, kierując się potrzebą uzyskania odpowiedniej jakości informacji niezbędnych do sporządzenia charakterystyki odpadów wydobywczych;

2) szczegółowy zakres charakterystyki odpadów wydobywczych, kierując się koniecznością zapewnienia stateczności geomechanicznej i stabilności chemicznej obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych oraz zapobiegania poważnym wypadkom.

Art.  10.  [Ocena ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych]

1. Posiadacz odpadów prowadzący obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych sporządza ocenę ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych.

2. Ocena ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych zawiera następujące dane:

1) imię i nazwisko oraz adres zamieszkania lub nazwę i adres siedziby posiadacza odpadów prowadzącego obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych;

2) wskazanie osoby zarządzającej obiektem unieszkodliwiania odpadów wydobywczych posiadającej świadectwo stwierdzające kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami;

3) lokalizację obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych;

4) obecną i planowaną wielkość obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, określoną przez parametry powierzchni (ha) i pojemności (m³ i Mg) oraz zdolność przetwarzania (Mg/dobę);

5) klasyfikację obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, wraz z uzasadnieniem, dokonaną na podstawie kryteriów klasyfikacji obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych;

6) określenie wpływu na środowisko, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu na stan powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych, gleby oraz krajobrazu;

7) wskazanie możliwych zagrożeń wystąpienia poważnego wypadku;

8) określenie stężenia cyjanku dysocjującego w słabym kwasie oraz możliwości jego redukcji za pomocą najlepszych dostępnych technik.

3. W stawie osadowym, w którym jest obecny cyjanek dysocjujący w słabym kwasie, posiadacz odpadów prowadzący obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych jest obowiązany wykazać w ocenie ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, że stężenie w miejscu zrzutu odpadów przeróbczych do stawu osadowego jest zredukowane do najniższego możliwego poziomu za pomocą najlepszych dostępnych technik, jednakże nie przekroczy 10 ppm.

4. Jeżeli posiadacz odpadów prowadzący obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych wykaże w ocenie ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych brak wpływu obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych na środowisko, stężenie cyjanku dysocjującego w słabym kwasie nie wymaga dalszego obniżania za pomocą najlepszych dostępnych technik.

5. Minister właściwy spraw klimatu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia, wymagania techniczne odnoszące się do określenia cyjanku dysocjującego w słabym kwasie oraz metod jego pomiaru, kierując się dokładnością i powtarzalnością wykonywania pomiarów.

Art.  11.  [Zatwierdzenie programu]

1. Posiadacz odpadów wydobywczych jest obowiązany do uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami wydobywczymi.

2. Decyzję, o której mowa w ust. 1, wydaje właściwy organ na wniosek posiadacza odpadów wydobywczych. Do wniosku załącza się program gospodarowania odpadami wydobywczymi.

2a. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, może zawierać proponowany czas, na jaki ma być wydana decyzja, o której mowa w ust. 1.

2b. W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, właściwy organ wydaje decyzję na czas określony, o ile jest to uzasadnione rodzajem prowadzonej działalności związanej z gospodarowaniem odpadami wydobywczymi.

3. Decyzja zatwierdzająca program gospodarowania odpadami wydobywczymi, odpowiednio do zakresu działalności gospodarczej objętej programem, zawiera:

1) imię i nazwisko oraz adres zamieszkania lub nazwę i adres siedziby posiadacza odpadów wydobywczych;

2) klasyfikację obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych zgodnie z oceną ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych;

3) wyszczególnienie rodzajów odpadów wydobywczych przewidzianych do składowania w obiekcie unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, z uwzględnieniem ich charakterystyki;

4) określenie łącznej ilości poszczególnych rodzajów odpadów wydobywczych przewidzianych do wytworzenia w trakcie prowadzenia działalności objętej programem gospodarowania odpadami wydobywczymi, w tym w ciągu roku;

5) opis procesów, podczas których powstają odpady wydobywcze;

6) opis procesów przeróbki odpadów wydobywczych;

7) skutki dla środowiska i zdrowia ludzkiego spowodowane unieszkodliwianiem odpadów wydobywczych oraz działania zapobiegawcze, które należy podjąć w celu zmniejszenia negatywnego oddziaływania na środowisko podczas eksploatacji obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych i po jego zamknięciu;

8) opis technologii i środków technicznych służących zapobieganiu powstawania pożarów w obiektach unieszkodliwiania odpadów, w których są składowane odpady zawierające części palne;

9) zakres i sposób monitoringu wyrobisk górniczych zgodnie z warunkami, o których mowa w art. 39;

10) zakres i sposób monitoringu obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 27 ust. 6, w szczególności określenie listy substancji i parametrów wskaźnikowych przewidzianych do badania w zależności od rodzaju i właściwości składowanych odpadów wydobywczych;

11) opis sposobu zamknięcia obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych wraz z rekultywacją terenu oraz procedurami po zamknięciu obiektu oraz monitoringu zgodnie z art. 27 ust. 6, z uwzględnieniem w szczególności:

a) ustalenia niezbędnych działań dotyczących zamknięcia obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych,

b) ustalenia działań związanych z rekultywacją terenu,

c) sprawowania nadzoru nad zrekultywowanym obiektem unieszkodliwiania odpadów wydobywczych;

12) działania mające na celu zapobieganie lub zminimalizowanie pogorszenia się stanu wód oraz mające na celu zapobieganie zanieczyszczeniu powietrza i gleby lub jego minimalizację;

13) wyniki badań wód powierzchniowych, wód podziemnych i gleby, na które może wywierać wpływ obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, w szczególności w zakresie ustalenia poziomu naturalnych stężeń substancji na danym terenie;

14) ocenę ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych;

15) czas, na jaki została wydana decyzja - w przypadku, o którym mowa w ust. 2a.

3a. Decyzja zatwierdzająca program gospodarowania odpadami wydobywczymi może określać:

1) odstępstwa od obowiązku prowadzenia pomiaru poziomu i składu wód podziemnych - w przypadku, o którym mowa w art. 27 ust. 7;

2) częstotliwość badań wód powierzchniowych, odciekowych i podziemnych - w przypadku, o którym mowa w art. 27 ust. 9;

3) odstępstwa od obowiązku wykonywania badań składu wód powierzchniowych, odciekowych i podziemnych, pomiaru objętości wód odciekowych oraz pomiaru poziomu wód podziemnych - w przypadku, o którym mowa w art. 27 ust. 10.

4. Decyzję zatwierdzającą program gospodarowania odpadami wydobywczymi wydaje się po zasięgnięciu opinii właściwego dyrektora okręgowego urzędu górniczego oraz właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, a w przypadku, o którym mowa w art. 27 ust. 9, również właściwego wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. W przypadku niewydania opinii w terminie, o którym mowa w art. 106 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego, opinię uznaje się za pozytywną.

5. Właściwy organ odmówi wydania decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami wydobywczymi, jeżeli zamierzony sposób gospodarowania odpadami wydobywczymi:

1) jest sprzeczny z wymaganiami przepisów o odpadach;

2) mógłby powodować zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi lub zagrożenie dla środowiska;

3) jest sprzeczny z planami gospodarki odpadami, o których mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach ⁴ .

Art.  11a.  [Przejęcie praw i obowiązków z decyzji zatwierdzającej program w przypadku przeniesienia koncesji na inny podmiot]

1. Podmiot, na który została przeniesiona koncesja, o której mowa w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, lub który wstąpił w prawa i obowiązki wynikające z tej koncesji, przejmuje prawa i obowiązki wynikające z decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami wydobywczymi wydanej dla wykonywania działalności objętej tą koncesją.

2. Organ właściwy do wydania decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami wydobywczymi, o której mowa w ust. 1, wydaje na wniosek podmiotu, o którym mowa w ust. 1, zaświadczenie potwierdzające wstąpienie w prawa i obowiązki dotychczasowego przedsiębiorcy wynikające z tej decyzji. Do wniosku dołącza się kopie następujących dokumentów potwierdzających przejęcie praw i obowiązków z koncesji, o której mowa w ust. 1:

1) decyzji o przeniesieniu koncesji wydanej na podstawie art. 36 lub art. 49zd ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze lub

2) zaświadczenia, o którym mowa w art. 36a ust. 16 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. -Prawo geologiczne i górnicze.

Art.  12.  [Obowiązek przeglądu programu; zmiany w programie]

1. Posiadacz odpadów wydobywczych jest obowiązany do przeprowadzenia i przedłożenia właściwemu organowi przeglądu programu gospodarowania odpadami wydobywczymi co 5 lat.

2. Jeżeli posiadacz odpadów wydobywczych nie przedłoży przeglądu programu gospodarowania odpadami wydobywczymi właściwy organ wzywa go, w drodze decyzji, do przedłożenia przeglądu w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia decyzji.

3. Nieprzedłożenie przez posiadacza odpadów wydobywczych przeglądu programu gospodarowania odpadami wydobywczymi, w terminie, o którym mowa w ust. 2, skutkuje wygaśnięciem decyzji zatwierdzającej ten program.

4. Posiadacz odpadów wydobywczych informuje właściwy organ o wszelkich planowanych zmianach w programie gospodarowania odpadami wydobywczymi w formie pisemnego oświadczenia na temat planowanych zmian w programie gospodarowania odpadami wydobywczymi.

5. Zmian w programie gospodarowania odpadami wydobywczymi można dokonać, jeżeli właściwy organ w terminie 30 dni od dnia przedłożenia pisemnego oświadczenia, o którym mowa w ust. 4, nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji. Właściwy organ wnosi sprzeciw, jeżeli planowane zmiany mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi lub są sprzeczne z przepisami o ochronie środowiska.

6. W przypadku zmian, o których mowa w art. 17, lub w przypadku zmiany rodzaju składowanych odpadów wydobywczych, posiadacz odpadów wydobywczych jest obowiązany przedłożyć do zatwierdzenia nowy program gospodarowania odpadami wydobywczymi, uwzględniający w szczególności przegląd klasyfikacji obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, dokonany zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 5.

Art.  12a.  [Przegląd i zmiana klasyfikacji obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych]

1. Posiadacz odpadów prowadzący obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych jest obowiązany do dokonania przeglądu klasyfikacji obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych przed złożeniem wniosku o zgodę na zamknięcie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, o której mowa w art. 29.

2. Przeglądu klasyfikacji, o którym mowa w ust. 1, dokonuje się na podstawie kryteriów klasyfikacji obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych oraz zgodnie z oceną ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych.

3. Posiadacz odpadów prowadzący obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych przesyła właściwemu organowi informację o wynikach dokonanego przeglądu klasyfikacji, o którym mowa w ust. 1, wraz z uzasadnieniem.

4. W przypadku konieczności dokonania zmiany klasyfikacji obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych właściwy organ zobowiązuje, w drodze decyzji, posiadacza odpadów wydobywczych do przedłożenia do zatwierdzenia nowego programu gospodarowania odpadami wydobywczymi uwzględniającego zmianę tej klasyfikacji.

Art.  13.  [Wstrzymanie działalności posiadacza odpadów wydobywczych]

1. Jeżeli posiadacz odpadów wydobywczych narusza przepisy ustawy lub działa niezgodnie z decyzją zatwierdzającą program gospodarowania odpadami wydobywczymi, właściwy organ wzywa go do niezwłocznego zaniechania naruszeń.

2. Jeżeli posiadacz odpadów wydobywczych mimo wezwania, o którym mowa w ust. 1, nadal narusza przepisy ustawy lub działa niezgodnie z decyzją zatwierdzającą program gospodarowania odpadami wydobywczymi, właściwy organ wstrzymuje, w drodze decyzji, działalność posiadacza odpadów wydobywczych w zakresie objętym decyzją zatwierdzającą program gospodarowania odpadami wydobywczymi.

3. Decyzji wstrzymującej działalność posiadacza odpadów wydobywczych, o której mowa w ust. 2, właściwy organ nadaje rygor natychmiastowej wykonalności, uwzględniając potrzebę bezpiecznego dla środowiska zakończenia działalności posiadacza odpadów wydobywczych w zakresie objętym programem gospodarowania odpadami wydobywczymi; wstrzymanie działalności nie powoduje wygaśnięcia obowiązku usunięcia skutków prowadzonej działalności na koszt posiadacza odpadów wydobywczych.

⁴ Obecnie: ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2022 r. poz. 699, 1250 i 1726), na podstawie art. 203 tej ustawy.