Ochrona przeciwpożarowa.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1960.20.120

Akt utracił moc
Wersja od: 1 stycznia 1975 r.

USTAWA
z dnia 13 kwietnia 1960 r.
o ochronie przeciwpożarowej.

Zapobieganie pożarom i ich zwalczanie.

Wszystkie organy administracji państwowej, jednostki gospodarki uspołecznionej, instytucje oraz organizacje społeczne i zawodowe, jak również osoby fizyczne i prawne są obowiązane brać udział w zapobieganiu pożarom i ich zwalczaniu na zasadach określonych w ustawie.

1.
Rady narodowe są zobowiązane dbać o stan bezpieczeństwa pożarowego na podległych im obszarach, uchwalają plany ochrony przeciwpożarowej i zapewniają ich wykonanie.
2.
Prezydia rad narodowych:
1)
nadzorują wykonanie obowiązujących przepisów w zakresie bezpieczeństwa pożarowego,
2)
powołują i nadzorują zawodowe i obowiązkowe straże pożarne oraz zespoły do kontroli przeciwpożarowej w obiektach,
3)
współdziałają w organizowaniu ochotniczych straży pożarnych i popierają ich działalność,
4)
zapewniają zaopatrzenie miast, osiedli i gromad w wodę do gaszenia pożarów,
5)
wprowadzają na zasadach określonych w art. 4 ust. 1 pkt 4 obowiązek pełnienia przez ludność wart przeciwpożarowych,
6)
zapewniają strażom pożarnym:
a)
środki alarmowania i łączności,
b)
pomieszczenie, wyekwipowanie, sprzęt i urządzenia przeciwpożarowe,
c)
środki transportowe do akcji ratowiczej i do przeprowadzania ćwiczeń.
3.
Rada Ministrów określi obowiązki prezydiów rad narodowych poszczególnych stopni.
4.
W przypadkach rażących zaniedbań w zabezpieczeniu przeciwpożarowym, stwarzającym szczególne zagrożenie pożarowe, Minister Spraw Wewnętrznych może zarządzić zamknięcie obiektu lub zakazać użytkowania zakładu pracy albo poszczególnych urządzeń do czasu usunięcia przyczyny tego zagrożenia.
1.
Kierownicy zakładów pracy obowiązani są do zabezpieczenia przeciwpożarowego swych zakładów, a w szczególności do:
1)
zapewnienia odpowiednich warunków ochrony przeciwpożarowej zakładu w zakresie bezpieczeństwa osobistego ludzi, wymagań budowlanych, instalacyjnych, technologicznych i innych,
2)
zaopatrzenia zakładu pracy w odpowiednie urządzenia przeciwpożarowe zgodnie z obowiązującymi przepisami,
3)
zaznajamiania załóg zakładów z instrukcjami i regulaminami przeciwpożarowymi oraz czuwania nad ich przestrzeganiem,
4)
wykonywania zarządzeń wydawanych w związku z kontrolą stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego na terenie zakładu.
2.
Kierownicy zakładów służby zdrowia, teatrów, kin, szkół itp. są obowiązani poza obowiązkami, o których mowa w ust. 1, do zapewnienia osobom przebywającym w tych zakładach bezpieczeństwa na wypadek pożaru, a w szczególności do zapewnienia ewakuacji.
1.
Wszystkie osoby fizyczne obowiązane są:
1)
przestrzegać przepisów przeciwpożarowych,
2)
w razie powstania pożaru niezwłocznie zaalarmować dostępnymi środkami najbliższą straż pożarną lub posterunek Milicji Obywatelskiej albo sołtysa oraz mieszkańców objętego lub zagrożonego pożarem budynku,
3)
przystąpić do akcji ratowniczej, podporządkowując się w tym zakresie zarządzeniom kierującego akcją ratowniczą,
4)
pełnić warty przeciwpożarowe w przypadkach, które określą prezydia właściwych rad narodowych na zasadach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów,
5)
pełnić służbę w obowiązkowej straży pożarnej w przypadkach określonych w art. 8 ust. 1 pkt 3.
2.
Właściciele, użytkownicy i zarządzający nieruchomością lub mieniem przydatnym do akcji ratowniczej są obowiązani:
1)
usuwać bądź w sposób należyty zabezpieczać w obrębie budynków i zakładów pracy urządzenia i materiały stwarzające niebezpieczeństwo powstania pożaru,
2)
dopilnować okresowego przeprowadzania wycierania kominów,
3)
bieżąco dokonywać napraw kominów, innych uszkodzeń budowlanych oraz usterek w instalacjach i urządzeniach, które stwarzają niebezpieczeństwo powstania pożaru,
4)
zakładać instalacje piorunochronne na budynkach stosownie do ustalonych norm lub przepisów wydanych na podstawie niniejszej ustawy,
5)
zezwolić na umieszczenie na należących do nich nieruchomościach innych urządzeń przeciwpożarowych, niż wymienione w pkt 4,
6)
zezwolić na użycie będących w ich posiadaniu środków mających służyć do alarmu lub akcji ratowniczej,
7)
utrzymać w stanie zdatnym do użytku urządzenia i sprzęt przeciwpożarowy,
8)
udostępnić dojazdy i grunty dla jednostek biorących udział w akcji ratowniczej oraz użyczyć im posiadanych narzędzi i urządzeń przydatnych do tej akcji,
9)
dostarczyć posiadane pojazdy do przewozu ludzi, sprzętu oraz wody i przedmiotów potrzebnych do akcji ratowniczej.
3.
Postanowienie ust. 2 pkt 9 nie dotyczy:
1)
pojazdów będących w dyspozycji jednostek wojskowych, Milicji Obywatelskiej i zakładów karnych oraz pojazdów należących do instytucji państwowych, a przewożących przesyłki wartościowe,
2)
pojazdów przeznaczonych do niesienia pomocy w przypadkach klęsk żywiołowych, awarii i przewozu chorych,
3)
z zastrzeżeniem wzajemności - pojazdów należących do przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędników konsularnych państw obcych, szefów i personelu tych przedstawicielstw i urzędów, posiadającego obywatelstwo państwa wysyłającego, a także do innych instytucji i osób korzystających z przywilejów dyplomatycznych na mocy ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych.
1.
Od obowiązków określonych w art. 4 ust. 1 pkt 3, 4 i 5 są zwolnione:
1)
osoby niezdolne do pełnienia tych obowiązków wskutek choroby lub ułomności fizycznej,
2)
kobiety w ciąży oraz w ciągu 10 tygodni po odbyciu połogu,
3)
matki lub inne osoby sprawujące opiekę nad dziećmi w wieku do lat 8 oraz osoby sprawujące opiekę nad chorymi,
4)
osoby nieletnie do lat 16,
5)
osoby, które ukończyły: mężczyźni 60 lat, a kobiety 55 lat,
6)
szefowie przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, osoby wchodzące w skład tych przedstawicielstw i urzędów, posiadające obywatelstwo państwa wysyłającego, oraz inne osoby korzystające z przywilejów dyplomatycznych na mocy ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych.
2.
Od obowiązków określonych w art. 4 ust. 1 pkt 4 i 5 zwolnieni są ponadto:
1)
żołnierze w czynnej służbie wojskowej,
2)
osoby pełniące służbę w Milicji Obywatelskiej, Służbie Więziennej, Ochotniczej Rezerwie Milicji Obywatelskiej oraz członkowie Korpusu Technicznego Pożarnictwa i czynni członkowie Ochotniczych i Obowiązkowych Straży Pożarnych.
3.
W uzasadnionych przypadkach właściwe do spraw wewnętrznych organy prezydiów powiatowych (miast stanowiących powiaty miejskie) rad narodowych mogą zwalniać od obowiązków, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3-5, również inne osoby nie wymienione w ust. 1 i 2.

Sprzęt przeciwpożarowy stanowiący wyposażenie straży pożarnych i obiektów, jak również pomieszczenia przeznaczone na przechowywanie sprzętu przeciwpożarowego oraz pożarnicze środki transportowe - mogą być używane tylko dla celów związanych z wykonywaniem zadań ochrony przeciwpożarowej oraz zapobiegania awariom, katastrofom i innym nieszczęśliwym wypadkom lub dla usuwania ich skutków.

Minister Spraw Wewnętrznych wydaje w drodze rozporządzeń przepisy szczegółowe dotyczące sposobu zabezpieczenia przeciwpożarowego budynków i innych obiektów, pomieszczeń i gruntów, przeprowadzania kontroli stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego, współdziałania mieszkańców w zapobiegania i zwalczaniu pożarów, jak również inne szczegółowe przepisy mające na celu ochronę życia i mienia przed pożarami.

Organizacja ochrony przeciwpożarowej.

1.
Do bezpośredniego wykonywania zadań ochrony przeciwpożarowej są powołane straże pożarne:
1)
zawodowe - składające się z osób pełniących służbę zawodowo na podstawie stosunku służbowego,
2)
ochotnicze - tworzone spośród mieszkańców miejscowości, a w zakładach pracy spośród pracowników, na podstawie dobrowolnego zgłaszania się,
3)
obowiązkowe - powoływane uchwałą prezydium miejskiej, dzielnicowej, gromadzkiej rady narodowej lub prezydium rady narodowej osiedla spośród mieszkańców lub na wniosek kierownictwa zakładu spośród pracowników danego zakładu, jeżeli bezpieczeństwo pożarowe na danym obszarze lub w zakładzie pracy nie może być w inny sposób zapewnione.
2.
Do podstawowych zadań straży pożarnych należy:
1)
prowadzenie przeciwpożarowej działalności zapobiegawczej,
2)
prowadzenie akcji ratowniczej w czasie pożarów i innych klęsk żywiołowych oraz katastrof,
3)
współudział w terenowej obronie przeciwlotniczej,
4)
wykonywanie innych czynności związanych z ochroną przeciwpożarową.
1.
Ochotnicze straże pożarne wspólnie z mieszkańcami miast i wsi i załogami zakładów pracy podejmują zadania w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej oraz współdziałają z radami narodowymi i innymi organami państwowymi w powszechnej działalności zwalczania pożarów i innych klęsk żywiołowych.
2.
Członkowie czynni ochotniczej straży pożarnej stanowią oddział bojowy straży, na którego czele stoi naczelnik straży.

Minister Spraw Wewnętrznych ustali wzorcowy statut ochotniczej straży pożarnej oraz regulaminy organizacyjne dla pozostałych rodzajów straży, zasady współdziałania straży pożarnych i sprawowania nad nimi kierownictwa w czasie akcji ratowniczej.

Członkowie straży pożarnych w czasie pełnienia służby korzystają z ochrony prawa na równi z pracownikami państwowymi.

1.
Członkowie Korpusu Technicznego Pożarnictwa, członkowie straży pożarnych oraz słuchacze szkół i kursów pożarniczych podlegają ubezpieczeniu w Państwowym Zakładzie Ubezpieczeń w zakresie następstw nieszczęśliwych wypadków w czasie pełnienia służby, niezależnie od tego, czy podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.
2.
Minister Spraw Wewnętrznych określi w drodze rozporządzenia osoby podlegające ubezpieczeniu oraz jednostki, na których ciąży obowiązek zgłaszania ubezpieczenia.
1.
Członkom czynnym ochotniczych straży pożarnych wykonującym czynności uciążliwe lub których wykonywanie powoduje dla nich świadczenia majątkowe oraz osobom dostarczającym stale środki transportowe do pożarów i ćwiczeń właściwe organy prezydiów rad narodowych mogą udzielać ulg w zakresie świadczeń na fundusz gromadzki.
2.
Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Finansów ustali zasady stosowania ulg, o których mowa w ust. 1.
3. 1
 (uchylony).

 Do wykonywania zadań związanych z ochroną przeciwpożarową w zakresie administracji państwowej są powołane organy ochrony przeciwpożarowej, którymi są:

1)
Komenda Główna Straży Pożarnych podległa Ministrowi Spraw Wewnętrznych, obejmująca swym działaniem obszar Państwa,
2)
wojewódzkie (miast wyłączonych z województw) oraz powiatowe (miejskie miast stanowiących powiaty miejskie) komendy straży pożarnych jako organy ochrony przeciwpożarowej prezydiów rad narodowych, podlegające nadzorowi Ministra Spraw Wewnętrznych.

Na czele Komendy Głównej Straży Pożarnych stoi Komendant Główny Straży Pożarnych, którego powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych.

1.
Komenda Główna Straży Pożarnych koordynuje i kieruje pod względem fachowym całokształtem spraw ochrony przeciwpożarowej oraz sprawuje w tym zakresie nadzór nad wszystkimi organami i jednostkami ochrony przeciwpożarowej na terenie obszaru Państwa.
2.
Wojewódzkie (równorzędne) i powiatowe (równorzędne) komendy straży pożarnych koordynują i kierują pod względem fachowym całokształtem spraw ochrony przeciwpożarowej oraz sprawują w tym zakresie kierownictwo i nadzór nad wszystkimi organami i strażami swego obszaru działania, uwzględniając wytyczne właściwych ministrów (art. 23).

Organy ochrony przeciwpożarowej działają zgodnie z zarządzeniami i wytycznymi Ministra Spraw Wewnętrznych, odpowiednich organów wyższego stopnia oraz właściwych prezydiów rad narodowych.

1.
Do zakresu działania komend straży pożarnych należą w szczególności sprawy:
1)
zapobiegania pożarom i kontroli bezpieczeństwa pożarowego oraz wydawania stosownych zarządzeń; w tym celu przedstawiciele komend straży pożarnych mają prawo wstępu do zakładów pracy i budynków,
2)
walki z pożarami i dowodzenia strażami pożarnymi,
3)
organizacji podległych organów ochrony przeciwpożarowej i straży pożarnych oraz nadzoru nad ich działalnością,
4)
współdziałania w ustalaniu warunków technicznych dla produkcji sprzętu i urządzeń przeciwpożarowych oraz w planowaniu potrzeb w tym zakresie,
5)
szkolenia pożarniczego,
6)
współdziałania z organami państwowymi, instytucjami i organizacjami w zakresie przygotowania straży pożarnych do terenowej obrony przeciwlotniczej i zwalczania klęsk żywiołowych.
2.
Na wstęp do obiektów zamkniętych zajmowanych przez:

– przedstawicielstwa dyplomatyczne państw obcych,

– szefów i personel tych przedstawicielstw, posiadający obywatelstwo państwa wysyłającego,

– inne instytucje i osoby korzystające z przywilejów dyplomatycznych na mocy ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych,

– urzędy konsularne państw obcych

– należy uzyskać każdorazową zgodę użytkownika.

Minister Spraw Wewnętrznych określa:

1)
organizację i szczegółowy zakres działania Komendy Głównej Straży Pożarnych oraz organizację szkół i szkolenia pożarniczego,
2)
normy wyposażenia i utrzymywania szkół i ośrodków pożarniczych,
3)
zasady powoływania, zasady rozmieszczania, obszary działania, liczebność, wyekwipowanie, jak również normy wyposażenia technicznego poszczególnych rodzajów straży pożarnych,
4)
rodzaje zakładów obowiązanych do utrzymywania własnych straży pożarnych

- w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami.

1.
W wykonywaniu zadań w zakresie ochrony przeciwpożarowej współdziała Związek Ochotniczych Straży Pożarnych.
2.
Organizację i szczegółowy zakres działania Związku regulują oddzielne przepisy.
1.
W organach ochrony przeciwpożarowej i zawodowych strażach pożarnych pełnią służbę osoby posiadające wymagane kwalifikacje zawodowe w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej. Osoby te tworzą Korpus Techniczny Pożarnictwa. Na czele Korpusu Technicznego Pożarnictwa stoi Komendant Główny Straży Pożarnych.
2.
W urzędach, instytucjach państwowych i jednostkach gospodarczych właściwi ministrowie w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych mogą, ze względu na szczególne potrzeby ochrony przeciwpożarowej podległych im jednostek, tworzyć stanowiska pracy, na których powinni być zatrudnieni członkowie Korpusu Technicznego Pożarnictwa.
3.
Stanowiska pracy w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych, na których mogą być zatrudnieni członkowie Korpusu Technicznego Pożarnictwa, określa Minister Spraw Wewnętrznych.
4.
Tryb wyznaczania członków Korpusu Technicznego Pożarnictwa na stanowiska, o których mowa w ust. 2 i 3, ustala Minister Spraw Wewnętrznych.

Kierownictwo i zwierzchni nadzór nad ochroną przeciwpożarową na obszarze Państwa sprawuje Minister Spraw Wewnętrznych, który wytycza jej główne zadania i kierunki działania.

1.
Właściwi ministrowie ustalają w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych wytyczne w przedmiocie zabezpieczenia majątku nadzorowanych przez nich jednostek organizacyjnych przed pożarami, zapewniają odpowiednie środki w planach i budżetach oraz sprawują nadzór nad wykonywaniem tych wytycznych, planów i budżetów.
2.
W resortach, w których ze względu na charakter produkcji lub eksploatacji ochrona przeciwpożarowa wymaga powołania resortowej służby przeciwpożarowej, właściwi ministrowie i Minister Spraw Wewnętrznych określą organizację i zakres działania tej służby, jak również zasady współdziałania z komendami straży pożarnych.

Kierownictwo i nadzór nad ochroną przeciwpożarową na obszarze województw, powiatów, miast, osiedli i gromad sprawują właściwe rady narodowe i ich prezydia.

Świadczenia finansowe i odszkodowania.

1.
Koszty ochrony przeciwpożarowej pokrywane są ze środków budżetowych, przewidzianych w budżecie centralnym oraz w budżetach terenowych, jak również ze środków finansowych zakładów, przedsiębiorstw i instytucji, a przeznaczonych na pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem, wyposażeniem i wyszkoleniem podległych im jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz urządzeń służących do zapobiegania i zwalczania pożaru.
2.
Stowarzyszenia ochotniczych straży pożarnych i Związek tych stowarzyszeń uczestniczą w pokrywaniu kosztów ochrony przeciwpożarowej w zakresie przewidzianym statutami tych organizacji.
3.
Państwowy Zakład Ubezpieczeń uczestniczy w pokrywaniu kosztów przeciwpożarowej działalności zapobiegawczej w ramach corocznie przyznawanego funduszu na ten cel.
4.
Osoby fizyczne i prawne obowiązane są do ponoszenia kosztów nabycia i utrzymania sprzętu i urządzeń przeciwpożarowych, których obowiązek posiadania wynika z postanowień niniejszej ustawy lub przepisów na jej podstawie wydanych.
1.
Osobom, które ulegną wypadkowi wskutek udziału w akcji ratowniczej lub w szkoleniu pożarniczym, oraz członkom ich rodzin przysługują świadczenia określone w przepisach o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin dla osób, które ulegną wypadkowi podczas udzielania przedstawicielowi władzy państwowej pomocy przy spełnianiu przez niego czynności urzędowych. Przepisy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym mają zastosowanie również przy określeniu właściwych organów i do postępowania w tych sprawach.
2.
Za zniszczenie, uszkodzenie lub utratę bez winy właściciela użytych do akcji ratowniczej lub ćwiczeń środków przewozowych, inwentarza pociągowego i innych rzeczy wypłaca się odszkodowanie z funduszów Skarbu Państwa w pełnej wysokości szkody, obliczonej według rzeczywistej wartości mienia w dniu powstania szkody. Jeżeli jednak szkody te objęte są ubezpieczeniem, odszkodowanie zmniejsza się o kwotę przyznanego odszkodowania z tytułu ubezpieczenia.
3.
Osoba zainteresowana, nie zgadzająca się z decyzją organu ustalającego odszkodowanie, może dochodzić swych roszczeń na zasadach ustalonych dla dochodzenia roszczeń z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych.
4.
Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określi szczegółowe zasady i tryb ustalania i wypłacania odszkodowań, o których mowa w ust. 2.

Postanowienia karne.

Kto w czasie akcji ratowniczej bezpodstawnie odmawia wykonania zarządzeń wydanych przez kierującego akcją ratowniczą,

podlega karze aresztu do lat 2.

1.
Kto zaniedbuje szczególne obowiązki w sprawowaniu zarządu lub nadzoru nad obiektami pod względem zabezpieczenia pożarowego tych obiektów,

podlega karze więzienia do lat 5.

2.
Tej samej karze podlega, kto złośliwie utrudnia lub uniemożliwia wykonywanie zadań straży pożarnych.

 (uchylony).

Przepisy końcowe i przejściowe.

1.
Osobom, które zasłużą się w organizowaniu ochrony przeciwpożarowej bądź wyróżnią się w akcjach ratowniczych, mogą być przyznawane odznaki pożarnicze.
2.
Minister Spraw Wewnętrznych za zgodą Prezesa Rady Ministrów określi rodzaje odznak, o których mowa w ust. 1, ich wzory oraz tryb nadawania.

Ze względu na szczególne potrzeby bezpieczeństwa pożarowego oraz do zadań terenowej ochrony przeciwlotniczej Prezes Rady Ministrów, na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych, może ustanawiać specjalne jednostki ochrony przeciwpożarowej.

1.
Przepisy niniejszej ustawy nie naruszają prawa górniczego i dekretu o urzędach górniczych.
2.
Przepisy niniejszej ustawy stosuje się do ochrony przeciwpożarowej i jej organizacji w podziemnych zakładach górniczych w zakresie, który ustali Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia na wniosek właściwych ministrów.
1.
Ustawa niniejsza nie dotyczy wojskowej ochrony przeciwpożarowej. Organizację i zakres działania wojskowej ochrony przeciwpożarowej określą Minister Obrony Narodowej i Minister Spraw Wewnętrznych.
2.
Sposób przeprowadzania przez straże pożarne, określone w ustawie, akcji ratowniczej obiektów wojskowych, zasady współdziałania tych straży z wojskowymi strażami pożarnymi oraz zasady szkolenia kadr wojskowych straży pożarnych w ramach szkolenia fachowego, prowadzonego przez komendy straży pożarnych, określą Ministrowie Obrony Narodowej i Spraw Wewnętrznych.
1.
Ustawa nie dotyczy ochrony przeciwpożarowej w zakładach karnych.
2.
Organizację ochrony przeciwpożarowej i zakres działania jej organów w zakładach karnych, jak również zasady współdziałania tych organów ze strażami pożarnymi, określonymi w niniejszej ustawie, w zakresie prowadzenia akcji ratowniczej zakładów karnych, jak i w innych sprawach dotyczących ochrony przeciwpożarowej tych zakładów, określą Minister Sprawiedliwości i Minister Spraw Wewnętrznych.
1.
Traci moc ustawa z dnia 4 lutego 1950 r. o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji (Dz. U. z 1951 r. Nr 58, poz. 404).
2.
Do czasu wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie niniejszej ustawy zachowują moc obowiązującą przepisy wydane na podstawie ustawy wymienionej w ust. 1, o ile nie są sprzeczne z niniejszą ustawą.

Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

1 Art. 13 ust. 3 uchylony przez art. IX pkt 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Przepisy wprowadzające Kodeks pracy (Dz.U.74.24.142) z dniem 1 stycznia 1975 r.
2 Art. 29 uchylony przez art. VI pkt 11 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Przepisy wprowadzające Kodeks wykroczeń (Dz.U.71.12.115) z dniem 1 stycznia 1972 r.