Rozdział 1 - Prowadzenie działalności przez firmy inwestycyjne - Obrót instrumentami finansowymi.
Dz.U.2023.646 t.j.
Akt obowiązującyRozdział 1
Prowadzenie działalności przez firmy inwestycyjne
Prowadzenie działalności przez firmy inwestycyjne
Przepisy ogólne
Przepisy ogólne
Komisja, wydając zezwolenie na prowadzenie ASO, może na wniosek firmy inwestycyjnej wpisać firmę do rejestru, o którym mowa w art. 78g ust. 1, jeżeli spełnione są warunki, o których mowa w art. 78g ust. 2 pkt 2-4.
W przypadku świadczenia przez firmę inwestycyjną usług w zakresie produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. e, przepisy art. 73 ust. 4-5e i 5g-6a, art. 73a ust. 5, art. 83a ust. 3a-3c, art. 83b ust. 7 oraz art. 83c ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
- jeżeli czynności te mają charakter dodatkowy w stosunku do głównego przedmiotu ich działalności, a główny przedmiot ich działalności nie obejmuje działalności maklerskiej, wykonywania czynności, o których mowa w ust. 2, lub wykonywania działalności animatora rynku, z tym że charakter przedmiotu działalności tych podmiotów jest ustalany na podstawie przedmiotu działalności grupy kapitałowej, do której te podmioty należą, oraz czynności te nie są wykonywane w ramach wykorzystania techniki handlu algorytmicznego o wysokiej częstotliwości;
Przez oferowanie instrumentów finansowych rozumie się podejmowanie na rzecz emitenta papierów wartościowych, wystawcy instrumentu finansowego lub oferującego instrument finansowy czynności prowadzących do nabycia przez inne podmioty instrumentów finansowych, przez:
Nie stanowi działalności maklerskiej, o której mowa w art. 69 ust. 2 pkt 3, przeniesienie przez firmę inwestycyjną instrumentów finansowych:
- niezwłocznie po powzięciu informacji o wystąpieniu takiego przypadku.
W przypadku, o którym mowa w art. 26 ust. 5 rozporządzenia 600/2014, firma inwestycyjna prowadząca ASO lub OTF może przekazywać Komisji informacje wymagane na podstawie art. 26 ust. 1-3 rozporządzenia 600/2014 za pośrednictwem zatwierdzonego mechanizmu sprawozdawczego.
Emitent, którego instrumenty finansowe zostały wprowadzone do ASO MŚP, uwzględnia na liście osób posiadających dostęp do informacji poufnej wszystkie osoby, o których mowa w art. 18 ust. 1 lit. a rozporządzenia 596/2014.
Agent firmy inwestycyjnej, który zawarł z firmą inwestycyjną umowę, o której mowa w art. 79 ust. 1, jest przedsiębiorcą.
Firmy inwestycyjne będące administratorami przetwarzającymi dane osobowe w rozumieniu art. 4 pkt 1 rozporządzenia 2016/679 nie są obowiązane do wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 15 rozporządzenia 2016/679, w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla prawidłowej realizacji zadań dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zapobiegania przestępstwom.
Na żądanie Komisji lub jej upoważnionego przedstawiciela, osoby uprawnione do reprezentowania firmy inwestycyjnej lub wchodzące w skład jej statutowych organów albo pozostające z firmą inwestycyjną w stosunku pracy są obowiązane do niezwłocznego sporządzenia i przekazania, na koszt tej firmy inwestycyjnej, kopii dokumentów i innych nośników informacji oraz do udzielenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień w zakresie nadzoru sprawowanego przez Komisję.
W celu zapewnienia przestrzegania przez firmę inwestycyjną przepisów ustawy, przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie, przepisów prawa bankowego stosowanych przez niektóre domy maklerskie, przepisów rozporządzenia 575/2013, rozporządzenia 600/2014, rozporządzenia 2017/565, rozporządzenia 2019/2033 oraz innych bezpośrednio stosowanych przepisów prawa Unii Europejskiej mających zastosowanie do firmy inwestycyjnej Komisja może zalecić zaprzestanie w wyznaczonym terminie działania naruszającego te przepisy lub niepodejmowanie takiego działania w przyszłości.
- w odniesieniu do wykonywania przez te podmioty czynności, o których mowa w art. 69 ust. 2 i 4 i art. 119 ust. 1, przy zapewnieniu należytej staranności, ochrony klienta oraz bezpiecznego i sprawnego zawierania i rozliczania transakcji, a także przejrzystości i bezpieczeństwa obrotu;
- z uwzględnieniem konieczności zapewnienia profesjonalnego, rzetelnego, bezpiecznego i sprawnego prowadzenia działalności przez te podmioty, biorąc pod uwagę jej zakres.
Domy maklerskie
Domy maklerskie
- z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej "domem maklerskim".
- następuje po zasięgnięciu pisemnej opinii właściwego organu nadzoru innego państwa członkowskiego lub państwa należącego do OECD lub WTO, który udzielił zezwolenia na prowadzenie działalności w tym państwie; przedmiotem opinii jest sposób prowadzenia tej działalności, w szczególności jego zgodność z przepisami prawa obowiązującymi w tym państwie.
- następuje po zasięgnięciu pisemnej opinii organu innego państwa członkowskiego, który udzielił podmiotowi, o którym mowa w pkt 1-3, zezwolenia na prowadzenie działalności w tym państwie; celem uzyskania opinii jest dokonanie oceny akcjonariuszy podmiotu należącego do tej samej grupy kapitałowej co wnioskodawca, jak również ocena wiarygodności i doświadczenia członków zarządu podmiotu należącego do tej samej grupy kapitałowej co wnioskodawca, lub innych osób mających wpływ na zarządzanie tym podmiotem.
Dom maklerski utrzymuje kapitał założycielski zgodny ze strukturą określoną w art. 9 rozporządzenia 2019/2033.
- o ile spółka ta jest podmiotem dominującym wobec domu maklerskiego stosującego rozporządzenie 575/2013.
- zawiadomienie zawiera odpowiednią informację w tym zakresie, wskazującą w szczególności nazwę i siedzibę zagranicznego zakładu ubezpieczeń, zagranicznego zakładu reasekuracji, instytucji kredytowej, firmy inwestycyjnej, spółki zarządzającej lub zarządzającego z UE, o których mowa w pkt 2; jeżeli nie zachodzą okoliczności wymienione w pkt 1 i 2, zawiadomienie zawiera stosowne oświadczenie w tym zakresie.
W uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy prawo kraju właściwego nie przewiduje sporządzania dokumentów wymaganych dla przedstawienia informacji, o których mowa w rozporządzeniu 2017/1946, podmiot składający zawiadomienie lub osoba, której sprawa dotyczy, może, w miejsce tych dokumentów, złożyć stosowne oświadczenie zawierające wymagane informacje.
W przypadku gdy podmiot składający zawiadomienie jest podmiotem, o którym mowa w art. 106a ust. 3 pkt 1 lub 2, Komisja występuje na piśmie do właściwych organów nadzoru o przekazanie informacji w zakresie określonym w art. 106h ust. 2, w celu ustalenia, czy zachodzi przesłanka, o której mowa w art. 106h ust. 1 pkt 3.
- w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 20 i nie dłuższym niż 30 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wskazując zakres żądanych informacji lub dokumentów.
Podmiot składający zawiadomienie, o którym mowa w art. 106 ust. 1, może zrealizować zamiar objęty zawiadomieniem, jeżeli Komisja nie doręczy decyzji w przedmiocie sprzeciwu w terminie 60 dni roboczych, o którym mowa w art. 106i ust. 1, albo jeżeli przed upływem tego terminu Komisja wyda decyzję o stwierdzeniu braku podstaw do zgłoszenia sprzeciwu.
W przypadku uchylenia przez sąd administracyjny decyzji w przedmiocie sprzeciwu termin, o którym mowa w art. 106i ust. 1, biegnie od dnia, w którym Komisji doręczono prawomocny wyrok sądu administracyjnego.
- z akcji tych nie może być wykonywane prawo głosu, z zastrzeżeniem art. 106m.
- członkowie zarządu domu maklerskiego powołani przez podmiot dominujący lub będący członkami zarządu, prokurentami lub osobami pełniącymi kierownicze funkcje w podmiocie dominującym nie mogą uczestniczyć w czynnościach z zakresu reprezentacji domu maklerskiego; w przypadku gdy nie można ustalić, którzy członkowie zarządu zostali powołani przez podmiot dominujący, powołanie zarządu jest bezskuteczne od dnia uzyskania przez ten podmiot uprawnień podmiotu dominującego domu maklerskiego, z zastrzeżeniem art. 106m.
W przypadku gdy wymagają tego interesy domu maklerskiego oraz klientów domu maklerskiego, a wnioskodawca wykaże, że nie zachodzi przesłanka, o której mowa w art. 106h ust. 1 pkt 3, Komisja może, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, w drodze decyzji wydanej na wniosek akcjonariusza lub podmiotu dominującego domu maklerskiego, uchylić zakazy, o których mowa w art. 106l ust. 1 lub 2. Do wniosku wnioskodawca dołącza informacje, o których mowa w art. 106b ust. 1.
Podmiot nabywający albo obejmujący akcje lub prawa z akcji domu maklerskiego, w trybie art. 106 ust. 1, jest obowiązany poinformować o nabyciu lub objęciu dom maklerski, którego akcji nabycie albo objęcie dotyczy, w terminie 14 dni od dnia nabycia albo objęcia.
W przypadku zaległej kary pieniężnej, o której mowa w art. 106l ust. 6 i 7, Komisja może nakazać domowi maklerskiemu, którego akcjonariuszem jest podmiot, na który została nałożona kara, przekazanie na poczet zaległej kary pieniężnej wraz z odsetkami wszelkich płatności dokonywanych przez dom maklerski na rzecz tego akcjonariusza, w kwocie odpowiadającej tej karze wraz z odsetkami.
Przepisy art. 106-108 stosuje się odpowiednio do:
Szczególne zasady prowadzenia działalności przez domy maklerskie i małe domy maklerskie
Szczególne zasady prowadzenia działalności przez domy maklerskie i małe domy maklerskie
- Komisja może, w drodze decyzji, nakazać stosowanie przez ten dom maklerski przepisów rozporządzenia 575/2013, zgodnie z art. 1 ust. 2 lit. c rozporządzenia 2019/2033.
W przypadku gdy stosuje się przepisy art. 8 rozporządzenia 2019/2033, Komisja obejmuje nadzorem nad zgodnością z grupowym testem kapitałowym także inwestycyjną spółkę holdingową i finansową spółkę holdingową o działalności mieszanej, wchodzące w skład grupy firm inwestycyjnych, do której należy dom maklerski.
Na potrzeby stosowania:
- chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
Roszczenie o spłatę pożyczki podporządkowanej, o której mowa w art. 110eb ust. 1, staje się wymagalne z chwilą ogłoszenia upadłości albo likwidacji domu maklerskiego albo małego domu maklerskiego.
- należy także jeden podmiot będący pośrednią unijną jednostką dominującą.
- Komisja sprawuje nad grupą firm inwestycyjnych nadzór na zasadzie skonsolidowanej lub nadzór nad zgodnością z grupowym testem kapitałowym, jeżeli żadna z zagranicznych firm inwestycyjnych w grupie firm inwestycyjnych nie ma większej sumy bilansowej od domu maklerskiego należącego do tej grupy firm inwestycyjnych.
W przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnej, w tym określonej w art. 18 rozporządzenia 1093/2010, lub wystąpienia niekorzystnych zmian na rynkach, potencjalnie zagrażających płynności na rynku i stabilności systemu finansowego Rzeczypospolitej Polskiej i innego państwa członkowskiego, w którym zagranicznej firmie inwestycyjnej należącej do tej samej grupy firm inwestycyjnych co dom maklerski udzielono zezwolenia na wykonywanie działalności maklerskiej, Komisja, w ramach sprawowanego nadzoru na zasadzie skonsolidowanej lub nadzoru nad zgodnością z grupowym testem kapitałowym, zawiadamia o tym niezwłocznie Europejski Urząd Nadzoru Bankowego, Europejską Radę do spraw Ryzyka Systemowego i właściwy organ nadzoru nad tą zagraniczną firmą inwestycyjną, i przekazuje im informacje niezbędne do realizacji ich zadań.
- w zakresie, o którym mowa w przepisach niniejszego oddziału lub równoważnych przepisach obowiązujących w innym państwie członkowskim;
Na żądanie Komisji lub jej upoważnionego przedstawiciela osoby uprawnione do reprezentowania podmiotu dominującego wobec domu maklerskiego, inwestycyjnej spółki holdingowej, finansowej spółki holdingowej o działalności mieszanej, holdingu mieszanego lub innych podmiotów wchodzących w skład grupy firm inwestycyjnych, do której należy dom maklerski, niezwłocznie sporządzają i przekazują, na koszt odpowiednio tego podmiotu dominującego, tych spółek, tego holdingu lub tych innych podmiotów wchodzących w skład grupy firm inwestycyjnych, do której należy dom maklerski, kopie dokumentów i informacji oraz udzielają wyjaśnień, w celu umożliwienia Komisji sprawowania nadzoru nad domem maklerskim.
- o których mowa w przepisach niniejszego oddziału oraz rozporządzenia 2019/2033, oraz przechowuje i archiwizuje dokumenty dotyczące wykonywanych przez dom maklerski w tym zakresie czynności i prowadzonych polityk, a także dokumenty i nośniki zawierające inne informacje, których sporządzenia lub przekazania wymagają przepisy niniejszego oddziału, przepisy prawa bankowego stosowane przez niektóre domy maklerskie, przepisy rozporządzenia 2019/2033 lub rozporządzenia 575/2013.
Dom maklerski, który korzysta z finansowego wsparcia pochodzącego ze środków publicznych, w szczególności na podstawie ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 2506 i 2707) lub ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. o rekapitalizacji niektórych instytucji oraz o rządowych instrumentach stabilizacji finansowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 396):
- odrębnie dla oddziałów i podmiotów zależnych posiadanych w innych państwach członkowskich i państwach niebędących państwami członkowskimi.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określi, w drodze rozporządzenia:
- mając na względzie potrzebę zapewnienia skutecznego funkcjonowania organów domu maklerskiego i małego domu maklerskiego, należytego podejścia do podejmowanego ryzyka w zakresie prowadzonej działalności, właściwego funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem, szacowania kapitału wewnętrznego i aktywów płynnych, realizacji celów badania i oceny nadzorczej, a także sprawnego ich przebiegu, jak również zapewnienia właściwego funkcjonowania w domu maklerskim i małym domu maklerskim polityki wynagrodzeń, w tym wyeliminowania negatywnego wpływu systemów wynagrodzeń na należyte zarządzanie ryzykiem, oraz uwzględniając rozwiązania umożliwiające Komisji monitorowanie prawidłowości stosowanych w domach maklerskich i małych domach maklerskich wewnętrznych rozwiązań w zakresie zarządzania.
- Komisja może, w drodze decyzji, nakazać domowi maklerskiemu utrzymywanie funduszy własnych przewyższających wymogi określone w art. 11 rozporządzenia 2019/2033.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Komisji, może określić, w drodze rozporządzenia, ekspozycje podlegające wyłączeniu z zakresu stosowania przepisów art. 37 rozporządzenia 2019/2033, mając na uwadze spełnienie warunków określonych w art. 41 ust. 2 tego rozporządzenia.
W przypadku domu maklerskiego, który świadczy usługę prowadzenia rejestru akcjonariuszy, o którym mowa w art. 3281 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych, wartości akcji zarejestrowanych w rejestrze akcjonariuszy nie wlicza się do wartości aktywów zabezpieczonych i objętych administrowaniem, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia 2019/2033.
Postępowanie naprawcze
Postępowanie naprawcze
W przypadku domu maklerskiego działającego w formie spółki osobowej przepisy niniejszego oddziału dotyczące organów mają zastosowanie do komplementariuszy lub wspólników, którym przysługuje prawo prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych.
Przepisów niniejszego oddziału nie stosuje się do domów maklerskich, o których mowa w art. 110zi ust. 1 pkt 4, oraz domów maklerskich stosujących rozporządzenie 575/2013, z zastrzeżeniem art. 110zza ust. 4 i 5.
Plany naprawy i zasady wczesnej interwencji dla niektórych domów maklerskich
Plany naprawy i zasady wczesnej interwencji dla niektórych domów maklerskich
Wsparcie finansowe, o którym mowa w art. 110zr ust. 1, może być udzielone, jeżeli:
Po udzieleniu zgody, o której mowa w art. 110zu, Komisja przekazuje kopię umowy, o której mowa w art. 110zr ust. 1, a także kopie zmian tej umowy Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu oraz organom do spraw przymusowej restrukturyzacji w innych państwach członkowskich właściwym dla podmiotów zależnych, które są stronami umowy.";
Dom maklerski podaje do publicznej wiadomości, zgodnie z art. 46 rozporządzenia 2019/2033, informację, czy jest stroną umowy, o której mowa w art. 110zr ust. 1.
- w osiągnięciu porozumienia zgodnie z art. 19 ust. 3 rozporządzenia 1093/2010.
W postępowaniach prowadzonych w sprawach, o których mowa w art. 110zze i art. 110zzf, Komisja może odstąpić od stosowania art. 10 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego także w przypadkach, gdy zastosowanie tego przepisu mogłoby uniemożliwić lub znacznie utrudnić osiągnięcie celów wczesnej interwencji.
Do postępowań przed Komisją, prowadzonych na podstawie przepisów niniejszego oddziału, nie stosuje się przepisu art. 31 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.
Banki prowadzące działalność maklerską
Banki prowadzące działalność maklerską
Podmioty zagraniczne prowadzące działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Podmioty zagraniczne prowadzące działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Komisja odmawia udzielenia zezwolenia zagranicznej osobie prawnej, o której mowa w art. 115 ust. 1, w przypadku gdy:
Zagraniczna firma inwestycyjna prowadząca działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w formie oddziału lub bez otwierania oddziału, ale za pośrednictwem agenta, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlega w innym państwie członkowskim nadzorowi właściwego organu, który udzielił jej zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej, z zastrzeżeniem że nadzór nad przestrzeganiem zasad świadczenia usług maklerskich, określonych w przepisach prawa polskiego lub w bezpośrednio stosowanych przepisach prawa Unii Europejskiej stosowanych do działalności tej firmy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sprawuje Komisja.