Rozdział 5 - Zasady ustalania szkód oraz wypłaty odszkodowań. - Obowiązkowe ubezpieczenie budynków oraz mienia w gospodarstwach rolnych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1982.38.250

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1984 r.

Rozdział  5

Zasady ustalania szkód oraz wypłaty odszkodowań.

§  13.

1. PZU dokonuje ustalenia wysokości szkody w ciągu 14 dni od otrzymania zawiadomienia o jej powstaniu.

2. Ustalenia, których dokonuje się w miejscu powstania szkody, wymagają obecności właściciela oraz świadków, z tym że nieobecność zawiadomionego właściciela nie wstrzymuje oszacowania szkody.

§  14.

1. Wysokość szkody w budynku ustala się według cennika określonego w § 7 ust. 2, z uwzględnieniem stopnia zużycia (amortyzacji).

2. Minister Finansów w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej określa normy amortyzacji budynków.

3. Przy likwidacji szkód w budynkach spółdzielni rolniczych stopień zużycia budynku określa się w wysokości przyjętej w bilansie spółdzielni.

§ 15. 1  

1. Przy obliczaniu odszkodowania za szkodę w budynku nie uwzględnia się amortyzacji nie przekraczającej 10% jego wartości, a przy szkodach huraganowych i powodziowych - 40%.

2. Jeżeli po powstaniu szkody została dokonana naprawa, odbudowa lub budowa innego budynku w tym samym gospodarstwie, a stopień amortyzacji jest wyższy niż określony w ust. 1, PZU dopłaca kwotę amortyzacji potrąconą przy likwidacji szkody. Dopłata ta nie może przekroczyć 40%:

1) wartości uszkodzonego budynku zakwalifikowanego do rozbiórki,

2) wysokości szkody ustalonej bez potrącenia amortyzacji i wartości pozostałości po szkodzie - w razie uszkodzenia części budynku.

3. Odszkodowanie łącznie z dopłatą, o której mowa w ust. 2, nie może przewyższać wartości naprawy, odbudowy lub budowy innego budynku.

§  16.

1. Wysokość szkody w ubezpieczonym mieniu ruchomym ustala się według następujących zasad:

1) w ziemiopłodach:

a) 2 według cen obowiązujących w uspołecznionych jednostkach skupu dla plonów kontraktowanych, z wyłączeniem premii okresowych, dopłat i potrąceń, a jeżeli obowiązują ceny zróżnicowane w zależności od klas ustalonych w cennikach skupu - według przeciętnej ceny wszystkich klas; dla niżej wymienionych ziemiopłodów przyjmuje się wartość 1 q w określonym procencie wartości 1 q żyta:

– ziemniaków - 35%,

– buraków pastewnych i innych okopowych pastewnych - 20%,

– siana traw - 35%,

– siana roślin motylkowych - 40%,

– zielonek i kiszonek - 15%,

– słomy o przydatności paszowej, z wyjątkiem słomy prosa - 25%,

– słomy na ściółkę - 10%,

b) w słomie prosa - w wysokości 15% wartości ziarna,

c) w części nadziemnej buraków cukrowych - w wysokości 25% wartości korzeni,

d) w części nadziemnej roślin okopowych uprawianych na paszę, z wyjątkiem ziemniaków - w wysokości 20% wartości korzeni;

2) w inwentarzu żywym:

a) w bydle i koniach w wieku od 6 miesięcy - według zasad ustalonych w obowiązkowym ubezpieczeniu tych zwierząt od padnięcia i dobicia z konieczności,

b) w pozostałym inwentarzu żywym - według obowiązujących cen, wieku i wagi zwierzęcia,

- z tym że w odniesieniu do bydła i koni oraz trzody chlewnej uznanych za zwierzęta zarodowe uwzględnia się przepis § 24;

3) w inwentarzu martwym, ruchomościach domowych, materiałach budowlanych, w tym również materiałach użytych w toku prowadzonej budowy budynku oraz innych materiałach służących na potrzeby własne gospodarstwa - według urzędowych cen detalicznych, a dla tych przedmiotów, dla których nie ustalono cen urzędowych - według regulowanych cen detalicznych; dla pozostałych przedmiotów - według cen udowodnionych rachunkiem lub szacunku PZU, z uwzględnieniem cen rynkowych.

2. Wysokość szkody w mieniu ruchomym na działkach do 0,5 ha ustala się według zasad określonych w ust. 1, jednakże odszkodowanie wypłaca się w granicach wartości tego mienia (§ 7 ust. 3 i 4).

§  17.

1. Przy ustalaniu wysokości szkód w maszynach i narzędziach rolniczych, sprzęcie rolniczym, ruchomościach domowych i innym inwentarzu martwym - przyjmuje się przeciętny stopień zużycia w wysokości 20%.

2. Jeżeli jednak wartość przedmiotu w stanie nowym przekracza równowartość 30 q żyta, stopień zużycia przyjmuje się zależnie od okresu użytkowania przedmiotu liczonego od daty jego produkcji, z tym że nie może on być wyższy niż 70%.

§ 18. Jeżeli szkoda w budynku albo w mieniu ruchomym powstała z winy nieumyślnej właściciela, jego małżonka lub pełnoletnich dzieci pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, odszkodowanie ustala się w wysokości 80% szkody, z uwzględnieniem § 15.

§ 19. Wysokość szkody w ubezpieczonym mieniu ruchomym, stanowiącym własność spółdzielni rolniczych, ustala się:

1) w ziemiopłodach - według zasad określonych w § 16 ust. 1 pkt 1;

2) w inwentarzu żywym - według cen przyjętych w księgach inwentarzowych spółdzielni, a w razie ich braku - według zasad określonych w § 16 ust. 1 pkt 2;

3) w maszynach i narzędziach rolniczych, sprzęcie rolniczym oraz w materiałach budowlanych, w tym również użytych do budowy budynku - według wartości przyjętych do ubezpieczenia (§ 9), a w innym inwentarzu martwym i materiałach służących na potrzeby własne gospodarstwa, nie ujętych w księgach inwentarzowych - według zasad określonych w § 16 ust. 1 pkt 3;

4) w urządzeniach lokali biurowych, przedszkoli, świetlic i klubów - według wartości przyjętych do ubezpieczenia (§ 9), a w razie ich braku - według zasad określonych w § 16 ust. 1 pkt 3.

§  20.

1. Przy obliczaniu wysokości szkody uwzględnia się wartość nadających się do użytku pozostałości budynku lub mienia.

2. PZU pokrywa niezbędne koszty uprzątnięcia miejsca szkody w budynkach i mieniu ruchomym, w granicach nie przekraczających równowartości 5 q żyta.

§  21.

1. Wysokość szkody w uprawach ustala się, przyjmując za podstawę:

1) powierzchnię, na której uprawa została uszkodzona lub zniszczona,

2) przeciętną wydajność uprawy z 1 ha z 3 ostatnich lat w danej miejscowości, a w razie niemożności ustalenia takiej wydajności - przeciętną wydajność w gminie z 3 ostatnich lat; wydajność uprawy z 1 ha ustala naczelnik gminy na podstawie danych statystycznych; jeśli chodzi o spółdzielnię rolniczą, przeciętną wydajność uprawy z 1 ha z 3 ostatnich lat przyjmuje się w wysokości wynikającej z zapisów w ewidencji księgowej,

3) określony w procentach stopień zmniejszenia plonów uszkodzonej uprawy, z wyjątkiem traw łąk,

4) cenę jednostkową plonu, z uwzględnieniem § 16 ust. 1 pkt 1.

2. Wysokość szkód całkowitych w uprawach, z wyjątkiem łąk i pastwisk, ustala się w procentach wartości plonów (ust. 1 pkt 1, 2 i 4) w zależności od okresu powstania szkody, a mianowicie:

1) przed dniem 15 kwietnia - 25%,

2) w okresie od dnia 15 kwietnia do dnia 20 maja - 40%,

3) w okresie od dnia 21 maja do dnia 10 czerwca - 60%,

4) po dniu 10 czerwca - 85%.

3. Wysokość szkód w trawach łąk (§ 3 pkt 5) ustala się w procentach całorocznej wartości uprawy (ust. 1 pkt 1, 2 i 4) w zależności od czasu powstania szkody, przyjmując:

1) za pierwszy pokos - 60%,

2) za drugi pokos -30%,

3) za trzeci pokos (odrost) - 10%.

4. Jeżeli powódź zniszczyła trawę nie zebraną po upływie 15 do 30 dni od jej przekwitnienia, PZU wypłaca odszkodowanie w wysokości 75% kwoty obliczonej w sposób określony w ust. 1-3, a po tym okresie - 30% tej kwoty.

5. Jeżeli nie został zachowany określony przez naczelnika gminy termin sprzętu siana na obszarach między korytem wody płynącej a wałami przeciwpowodziowymi oraz na obszarach zbiorników retencyjnych lub łąk nawadnianych po pierwszym lub drugim zbiorze siana, PZU może odmówić wypłaty odszkodowania.

§  22.

1. 3 Wysokość szkody w bydle i koniach, padłych lub dobitych z konieczności, ustala się w procentach normowej wartości, a mianowicie:

1)	za bydło	dobite lub padłe w trakcie leczenia	padłe nie leczone
	a) w wieku od ^1/2 roku do 1 roku	40%	30%,
	b) w wieku powyżej 1 roku do 1 ^1/2 roku	60%	50%,
	c) w wieku powyżej 1 ^1/2 roku do 2 lat	80%	70%,
	d) w wieku powyżej 2 lat do 11 lat	100%	90%,
	e) w wieku powyżej 11 lat	80%	60%,
2)	za konie:
	a) w wieku od ^1/2 roku do 1 roku	40%	30%,
	b) w wieku powyżej 1 roku do 2 lat	80%	70%,
	c) w wieku powyżej 2 lat do 3 lat	100%	90%,
	d) w wieku powyżej 3 lat do 11 lat	120%	110%,
	e) w wieku powyżej 11 lat do 13 lat	100%	90%,
	f) w wieku powyżej 13 lat do 15 lat	80%	70%,
	g) w wieku powyżej 15 lat do 17 lat	70%	50%,
	h) w wieku powyżej 17 lat	40%	30%.

2. Przy ustalaniu wysokości szkody w bydle i koniach o złym stanie odżywienia przyjmuje się 25% normowej wartości.

3. 4 Przy ustalaniu wysokości szkody w trzodzie chlewnej padłej lub dobitej z konieczności, przyjmuje się 70% wartości rzeźnej zwierzęcia, z uwzględnieniem jego wagi stwierdzonej podczas leczenia, sekcji albo przy odbiorze pozostałości po szkodzie oraz przeciętnej ceny trzody chlewnej mięsno-słoninowej lub bekonowej według obowiązującego cennika nie zakontraktowanych zwierząt rzeźnych ustalonej według cen dla sztuk kontraktowanych dostarczonych w uzgodnionym terminie, z wyłączeniem premii okresowych, dopłat i potrąceń.

4. 5 Za zwierzęta skierowane do uboju z konieczności, z których mięso zostało uznane za zdatne do spożycia, do odszkodowania obliczonego według zasad określonych w ust. 1 i 3 dokonuje się dopłaty w wysokości 10% kwoty uzyskanej ze sprzedaży. Kwota dopłaty nie może być niższa od kosztów transportu zwierzęcia do rzeźni. Koszty transportu ustala się przyjmując stawki za 1 km obowiązujące w transporcie Państwowej Komunikacji Samochodowej.

§ 23. 6  

1. Jeżeli właściciel sprzedał pozostałości po szkodzie jednostce gospodarki uspołecznionej, przy ustalaniu odszkodowania z obliczonej kwoty szkody (§ 22 ust. 1-3) potrąca się 50% kwoty uzyskanej ze sprzedaży pozostałości po szkodzie w bydle i koniach oraz 70% w trzodzie chlewnej.

2. Za wartość pozostałości po szkodzie uważa się kwotę uzyskaną za zwierzę lub tuszę zwierzęcia, którego mięso zostało uznane za zdatne do spożycia.

3. W razie nieudowodnienia sprzedaży pozostałości zwierzęcia po szkodzie jednostce gospodarki uspołecznionej, wysokość szkody zmniejsza się:

1) o 40% - w koniach,

2) o 60% - w bydle,

3) o 80% - w trzodzie chlewnej.

4. Nie dokonuje się potrąceń z tytułu sprzedaży pozostałości po szkodzie za zwierzęta padłe lub dobite z konieczności, z których mięso zostało uznane za niezdatne do spożycia.

§ 24. 7 W razie szkody w zwierzętach zarodowych odszkodowanie obliczone według § 22 ust. 1 i 3 zwiększa się:

1) w bydle i koniach - o 40%,

2) w trzodzie chlewnej, zależnie od wagi, a mianowicie:

		do 50 kg	o	75%,
	powyżej 50 kg	do 100 kg	o	65%,
	powyżej 100 kg	do 150 kg	o	50%,
	powyżej 150 kg	do 200 kg	o	25%,
	powyżej 200 kg		o	10%.

§ 25. 8 PZU zwraca poniesione koszty leczenia padłych lub dobitych z konieczności zwierząt według rachunków wystawionych przez pracowników służby weterynaryjnej - w granicach równowartości 1 q żyta dla bydła i koni oraz 0,5 q żyta dla trzody chlewnej (§ 16 ust. 1 pkt 1), a także w pełnej wysokości poniesione koszty operacyjnego usuwania obcego ciała u bydła i operacyjnego leczenia morzyska u koni.

§ 26. W razie szkody spowodowanej chorobą zaraźliwą objętą przepisami o zwalczaniu zaraźliwych chorób zwierzęcych, za którą to szkodę przyznana została pomoc pieniężna ze środków przeznaczonych na zwalczanie tych chorób, PZU wypłaca odszkodowanie w wysokości różnicy między wartością szacunkową ustaloną według zasad określonych przepisami o zwalczaniu zaraźliwych chorób zwierzęcych a wysokością pomocy pieniężnej przyznanej z budżetu Państwa. Różnica ta nie może przekroczyć kwoty odszkodowania obliczonego według § 22-25.

§  27.

1. Właścicielowi konia sprzedanego na rzeź w uspołecznionym punkcie skupu, poza ubojem z konieczności, w tym również sprzedanego na rzeź z powodu starości - przysługuje z PZU dopłata w wysokości różnicy między kwotą stanowiącą 40% wartości normowej a połową kwoty uzyskanej ze sprzedaży zwierzęcia.

2. Za konie padłe wskutek starości odszkodowanie nie przysługuje.

§  28.

1. Do ustalenia wysokości szkody w budynkach (§ 14 i 15), mieniu ruchomym (§ 16 i 17), trzodzie chlewnej (§ 22 ust. 3) i uprawach (§ 21) mają zastosowanie ceny obowiązujące w dniu powstania szkody.

2. W razie ogólnej podwyżki cen PZU od dnia podwyżki zwiększa odpowiednio:

1) wartości budynków i wartości normowe zwierząt,

2) składkę za obowiązkowe ubezpieczenie oraz wysokość odszkodowań.

§ 29. PZU nie odpowiada za szkody:

1) spowodowane umyślnie przez właściciela, jego małżonka lub pełnoletnie dzieci pozostające z nim we wspólnym gospodarstwie domowym; w razie umyślnego spowodowania szkody przez członka spółdzielni rolniczej, odszkodowanie nie przysługuje tylko w odniesieniu do szkód poniesionych przez sprawcę szkody,

2) spowodowane zapadaniem lub usuwaniem się ziemi, jeżeli jest ono wynikiem działalności ludzkiej, a w szczególności wykopami ziemnymi, eksploatacją bogactw mineralnych itp.,

3) powstałe wskutek zalania terenów, jakie nastąpiło w związku z wadliwym działaniem lub uszkodzeniem urządzeń odwadniających, wodociągowych, basenów i innych podobnych urządzeń - z winy poszkodowanego właściciela gospodarstwa,

4) powstałe w pojazdach samochodowych, z wyjątkiem ciągników rolniczych nie objętych ubezpieczeniem autocasco,

5) powstałe w pieniądzach i innych środkach płatniczych, dziełach sztuki, biżuterii, wyrobach z platyny, złota i srebra, zbiorach filatelistycznych, numizmatycznych i innych, wszelkiego rodzaju dokumentach oraz napojach alkoholowych,

6) powstałe w plonach roślin przemysłowych w czasie suszenia nad otwartym ogniem lub w suszarniach ogniowych albo w czasie roszenia lnu i moczenia konopi,

7) jeżeli z winy właściciela budynku lub mienia niemożliwe jest ustalenie przyczyny lub rozmiaru szkody,

8) jeżeli spowodowany gradobiciem i powodzią stopień zmniejszenia plonu uszkodzonej uprawy nie przekracza 10% na danym polu; jeżeli jednak na części pola powstała szkoda całkowita na powierzchni przekraczającej 10 arów, PZU odpowiada za tę szkodę,

9) powstałe z powodu chorób zaraźliwych objętych przepisami o zwalczaniu zaraźliwych chorób zwierzęcych, za które nie przyznano właścicielowi pomocy pieniężnej ze środków przeznaczonych na zwalczanie tych chorób,

10) w bydle, powstałe z powodu gruźlicy nie ujawnionej u żywego zwierzęcia, jeżeli bydło to nie było poddane badaniom bakteriologicznym,

11) spowodowane przez zdarzenie objęte innym obowiązkowym ubezpieczeniem,

12) powstałe wskutek zdarzeń wojennych, jak również wskutek trzęsienia ziemi,

13) gdy wysokość szkody w budynkach i mieniu ruchomym lub w jednym z tych składników należących do tego samego właściciela nie przekracza równowartości 2 q żyta,

14) jeżeli właściciel zwierzęcia nie posiadający gospodarstwa rolnego w ciągu 14 dni od ogłoszenia terminu zakończenia rejestracji zwierząt w danej miejscowości nie zawiadomił PZU o pominięciu posiadanych zwierząt podczas tej rejestracji.

§  30.

1. Jeżeli przepisy rozporządzenia nie stanowią inaczej, odszkodowanie wypłaca się w wysokości ustalonej szkody.

2. PZU wypłaca odszkodowanie w ciągu 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o szkodzie.

3. Jeżeli w terminie określonym w ust. 2 wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności PZU albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w ciągu 14 dni od wyjaśnienia tych okoliczności. Jednakże bezsporną część odszkodowania PZU wypłaca w terminie ustalonym w ust. 2.

4. PZU może wstrzymać wypłatę odszkodowania do czasu zakończenia postępowania karnego prawomocnym orzeczeniem, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że szkoda została spowodowana przestępstwem popełnionym przez właściciela, jego małżonka lub pełnoletnie dzieci pozostające z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.

§  31.

1. Odszkodowanie za budynek wypłaca się wyłącznie właścicielowi. Jeżeli miejsce pobytu właściciela budynku jest nieznane albo jeżeli stale przebywa on za granicą, odszkodowanie wypłaca się posiadaczowi zależnemu, który podjął odbudowę zniszczonego lub remont uszkodzonego budynku tego właściciela.

2. Za szkodę powstałą w budynku należącym do spadku wypłaca się odszkodowanie temu spadkobiercy, który spełnia warunki do dziedziczenia. Jeżeli jest kilku uprawnionych spadkobierców, odszkodowanie wypłaca się temu, który przystąpił do odbudowy lub naprawy zniszczonego lub uszkodzonego budynku, za który przysługuje odszkodowanie; w razie braku takiego spadkobiercy odszkodowanie wypłaca się uprawnionym spadkobiercom.

§ 32. Jeżeli po wypłacie odszkodowania zostanie ujawniona okoliczność, która na mocy przepisów rozporządzenia pozbawia właściciela prawa do odszkodowania, PZU może żądać zwrotu wypłaconej sumy odszkodowania wraz z kosztami oszacowania szkody.

§  33.

1. Z dniem wypłaty odszkodowania roszczenia właściciela przeciwko osobom odpowiedzialnym za szkodę z mocy prawa przechodzą na PZU do wysokości wypłaconego odszkodowania.

2. Nie przechodzą na PZU roszczenia przeciwko osobom, z którymi właściciel pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym lub za które ponosi odpowiedzialność, chyba że sprawca wyrządził szkodę umyślnie.

3. Jeżeli szkoda została spowodowana nieumyślnie, PZU może w uzasadnionych społecznie lub gospodarczo wypadkach ograniczyć roszczenie do sprawcy szkody lub odstąpić od dochodzenia roszczenia.

4. Jeżeli właściciel bez zgody PZU zrzekł się roszczenia do osób trzecich z tytułu poniesionej straty, PZU jest wolny od obowiązku wypłaty odszkodowania.

¹ § 15 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 30 stycznia 1984 r. (Dz.U.84.9.36) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1984 r.

² § 16 ust. 1 pkt 1 lit. a) zmieniona przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 30 stycznia 1984 r. (Dz.U.84.9.36) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1984 r.

³ § 22 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 stycznia 1984 r. (Dz.U.84.9.36) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1984 r.

⁴ § 22 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 stycznia 1984 r. (Dz.U.84.9.36) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1984 r.

⁵ § 22 ust. 4 dodany przez § 1 pkt 3 lit. c) rozporządzenia z dnia 30 stycznia 1984 r. (Dz.U.84.9.36) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1984 r.

⁶ § 23 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 30 stycznia 1984 r. (Dz.U.84.9.36) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1984 r.

⁷ § 24 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 30 stycznia 1984 r. (Dz.U.84.9.36) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1984 r.

⁸ § 25 zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 30 stycznia 1984 r. (Dz.U.84.9.36) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1984 r.